23229	MAT 1:16	Jekop wan Josepna yaapa. Josep wan Mariana du. Maria Jisasnyét lé kéraak. Déké naané wo, “Naanat kutkalé yaduké Got wadén ban Krais.”
23231	MAT 1:18	Maria Jisas Kraisnyét kéraalén kudi kéga dé kwao. Taale Mariana néwepa de wak, lé Josep wale raluké. Wadaka kukba bét nakurakba wekna ramarék yabétka Gotna Yaamabi giyae léké apa kwayédéka lé nyaan ték.
23232	MAT 1:19	Lérét kukba yaran ban, déku yé Josep, wan yéknwun mu male yakwa du. Lé nyaan téléka dé wani muké véknwute déku mawuléba dé wak, “Lé nak du wale bét kwaak. Bulaa lérét yamarék yaké wuné yo.” Naate watakne dé tépa wak, “Wuné lérét yamarék yate akwi du taakwana méniba téte lérét waatiwuréran lé nyékéri yaké lé yo. Wuné akélak lérét kulaknyényké wuné yo.”
23233	MAT 1:20	Naate watakne wani muké sanévéknwute dé yégan nak yak. Yadéka Némaan Ban Gotna kudi kure giyaakwa du nak giyae dé dérét wak, “Méné Josep, Devitna képmawaara, mé véknwu. Méné wup yamarék yate Mariat yaké méné yo. Gotna Yaamabi giyae léké apa kwayédéka lé nyaan tu. Gotna Yaamabi waga kwayédénké méné wup yamarék yate lérét yaké méné yo.
23238	MAT 1:25	Yate dé Mariat yak. Wani tulé dé lé wale kaapuk kwaadén. Yadéka kukba nyaan kéraaléka dé déku yé waak, Jisas.
23239	MAT 2:1	Yerot Judana du taakwa deku némaan ban radén tulé Maria lé Jisasnyét kéraak, Betleyemba. Betleyem Judiaba dé tu. Kéraaléka kukba de nyétba tékwa kunké kutdéngkwa du nyaa yaalakwa taaléba yae de Jerusalemét yék. Ye saabe de wak, “Naané nyaa yaalakwaba rate nyétba tékwa kulé kunét naanébu vék. Véte naané kutdéngék. Kubusaaku nyaan débu yaalak.
23240	MAT 2:2	Dé Judana du taakwa deku némaan ban raké dé yo. Kutdéngte kunét vétakne déké naané yao, déké kwati yaane waadé daaké. Dé yaba dé ro?”
23241	MAT 2:3	Naate wadaka némaan ban Yerot véknwutakne rékaréka yate dé wak, “Sal wani nyaan kukba wuna waagu tawuké dé yo?” Naate watakne wani muké kélik dé yak. Yadéka Jerusalemba rakwa wupmalemu du taakwa de wani muké sanévéknwu wanévéknwuk.
23242	MAT 2:4	Yerot kélik yate wadéka de Gotna gaba jébaa yakwa nyédé duna akwi némaan du, Moses wakwen apa kudiké kutdéngkwa du akwi waga de yaak. Yaadaka dé derét waatak, “Got wadén ban Krais yaba yaalaké dé yo?”
23243	MAT 2:5	Naate wadéka de dérét wak, “Judiaba tékwa gayé, Betleyemba yaalaké dé yo. Wani muké déknyényba Gotna yéba kudi wakwen du nak Gotna nyégaba Gotna kudi kéga dé kavik:
23244	MAT 2:6	Guné Betleyemba rakwa du taakwa, mé véknwu. Kukba guna gayéna du nak némaan ban raké dé yo. Rate dé wuna du taakwa Isrelké miték véké dé yo. Védéranké sanévéknwute de guna makwal gayé Judiana képmaaba tékwa gayé Betleyemké wamarék yaké de yo, ‘Wan bakna gayé.’ Waga wamarék yate guna gayéké waké de yo, ‘Némaa gayé.’ Waga dé kavik Gotna nyégaba.”
23245	MAT 2:7	Judana némaan ban Yerot wani kudi véknwutakne dé wak, nyaa yaalakwa taaléba yaan du déké yaadoké. Wadéka yaadaka nak du véknwumarék yadoké dé de wale akélak kudi bulék. Bulte dé derét waatak, “Yani tulé dé wani kun nyétba batnyé yaalak?”
23246	MAT 2:8	Naate waatadéka dérét wakwedaka dé wak, “Betleyemét yéké guné yo. Ye miték mé sékal wani nyaanké. Sékale vétakne gwaamale yae guné wunat wakweké yo. Wakwegunu wuné wawo ye kwati yaane déké waadé daaké wunék.” Naate wate dé derét yénaa yak.
23249	MAT 2:11	Yate de gat wulae de vék wani nyaan déku néwaa Maria wale rabétka. Vétakne kwati yaane de waadé daak déké. Yate de deku wutba tén gwalmu jaarék. Jaare de déké yéknwun gwalmu kwayék. Gol matu, yaa sérakdaka yéknwun yaama yakwa mu, yéknwun yaama yakwa gu, waga de déké kwayék.
23250	MAT 2:12	Kwayétakne re kwae de yégan yak. Yadaka dé Got derét wak, “Guné Yerotké gwaamale yémarék yaké guné yo.” Naate wadéka ligéne raapme de nak yaabuba gwaamale yék deku gayét.
23251	MAT 2:13	Wani du yédaka Josep yégan yadéka Némaan Ban Gotna kudi kure giyaakwa du nak giyae dé dérét wak, “Yerot wani nyaanké sékale vétakne dérét viyaaké dé yo. Waga yadu méné raapme wani nyaan déku néwaa wale kure yéké méné yo. Isipmét yaage yéké guné yo. Yaage ye guné wani képmaaba rasaakuké guné yo. Kukba wuné gunat wawuru guné gwaamale yaaké guné yo.”
23254	MAT 2:16	Judana némaan ban Yerot Jerusalemba rate nyaa yaalakwaba yaan du déké gwaamale yédoké dé rapatik. Rapatiye rékarékat kapére yate dé wak, “Wunat yénaa debu yak.” Naate watakne dé déku mawuléba wak, “Nyaa yaalakwaba yaan du de wak, ‘Kwaaré vétik pulak déknyényba naané wani nyétba tékwa kunét batnyé vék.’ Naate de wak.” Naate watakne deku kudiké sanévéknwute dé déku waariyakwa duwat wak, “Guné Betleyemét ye, Betleyem tékwaba tékwa taalat wawo ye akwi du baadit viyaasadaké guné yo. Kwaaré vétik yan du baadi, kwaaré nakurak yan du baadi, kéraadan kulé du baadi wawo, derét akwi viyaasadaké guné yo.” Naate wadéka de ye wani baadit akwi de viyaasadak.
23255	MAT 2:17	Déknyényba Gotna yéba kudi wakwen du nak, déku yé Jeremaia, dé kéni kudi Gotna nyégaba kavik:
23257	MAT 2:19	Kukba Yerot dé kiyaak. Kiyaadéka Josep déku taakwa, nyaan wale Isipba de rak. Waba rate Josep yégan yadéka dé Némaan Ban Gotna kudi kure giyaakwa du giyae dé Josepmét wak,
23260	MAT 2:22	Josep Isrelna képmaa saabe dé véknwuk, Akeleas déku yaapa Yerotna waagu tawe Judiaba rakwa du taakwaké némaan ban radéka. Véknwutakne Judiaba ramuké wup dé yak. Yate nak yégan yadéka Got dérét wadéka dé wani nyaan déku néwaa wale kure de Galilina taalat yék.
23261	MAT 2:23	Ye de Nasaretba rak. Josep, Maria, Jisas wani gayéba radaka Gotna yéba kudi wakwen du déknyényba kavin kudi adél dé yak. Jisaské de kéga kavik: Déké waké de yo, Nasaret ban.
23263	MAT 3:2	Wani taalat yaan du taakwat dé kéga wakwek, “Got némaan ban rate gunéké véran tulé kéni dé yao. Yaadékwaké sanévéknwute guné Gotna kémba raké mawulé yate guné kapéredi muké kuk kwayéké guné yo.” Naate dé Jon wak.
23264	MAT 3:3	Déknyényba Gotna yéba kudi wakwen du nak déku yé Aisaia Jonké Gotna nyégaba kéga dé kavik: Du nak dé wao du ramarék taaléba. Waate dé kéga wo, “Némaan Banna yaabu kutké guné yo. Kutgunu yaabu miték kwaaké dé yo déké.” Naate dé wo. Wani kudi Aisaia dé kavik, Jonna néwaa dérét kéraamarék yalén tulé. Kavidéka kukba Jon yae dé du taakwat wakwek, deku mawulé miték tédu de Jisas yaadéranké miték sanévéknwudoké.
23265	MAT 3:4	Jon yéknwun baapmu wut, yéknwun kadémuké kaapuk sanévéknwudén. Dé kwaami sépéna yéwit yaatédan baapmu wut dé gik. Gitakne dé bulmakawu sépat yadan nyaamégi dé gipatak. Dé kwamijok dé kak.
23266	MAT 3:5	Samgék pulak mu dé jélipme kak. Dé Gotna kudi wakwedéka de Jerusalemba rakwa du taakwa, Judiana képmaaba rakwa du taakwa, Jodanna kaabélé yékwaba rakwa du taakwa waga de wupmalemu du taakwa de déké yék.
23268	MAT 3:7	Judana du deku némaan du wupmalemu wawo de yék, Jon derét Gotna yéba gu yaakutaknaduké. Parisina du, Sadyusina du, waga de yék. Yédaka dé Jon derét waatite dé wak, “Guné kapéredi mawulé yakwa du guné. Got apakélé kot véknwute némaan ban raran nyaa kéni dé yao. Wani nyaa Got du taakwa yadan kapéredi muké rékaréka yaké dé yo. Wani nyaaké sanévéknwute guné du yaawi tudaka yaage yékwa kaabe pulak guné wunéké yaage yao. Wunéké yaamarék.
23269	MAT 3:8	Taale guné yagunén kapéredi mu kulaknyénytakne guné yéknwun mu male yaké guné yo. Yagunu nak du taakwa véte waké de yo, ‘De kapéredi mu kulaknyénytakne bulaa yéknwun mu de yo.’ Naate waké de yo.
23270	MAT 3:9	Guné guna mawuléba guné wo, ‘Naané Ebrayamna képmawaara naané ro. Dé Gotna méniba yéknwun mu yakwa du radék naané wawo Gotna méniba yéknwun mu yakwa du naané ro.’ Naate wate yénaa guné yo. Guné yéknwun mu kaapuk yagunékwa. Got mawulé yadéran dé wadu kéni matu du ye de Ebrayamna képmawaara pulak raké de yo. Ebrayamna képmawaara ragunékwaké Got kaapuk sanévéknwudékwa. Yagunékwa muké dé sanévéknwu.
23272	MAT 3:11	“Guné guna kapéredi mawulé kulaknyénygunéran wuné gunat Gotna yéba gu yaakutaknaké wuné yo. Wuna kukba yaaran du wan némaan du. Wuné bakna du wuné ro. Déku apa wuna apat dé talaknak. Yaga pulak déku jébaa yaké wuné yo, wuné bakna du rawurékwa bege? Dé némaan du radéka wuné déku gwalmu déké kure yéké wuné yapatiyu, wuné bakna du rawurékwa bege. Wuna kukba yaaran du Gotna Yaamabi gunéké kwayéké dé yo. Guna kapéredi mu kérae yaaba tuké dé yo.
23275	MAT 3:14	Ye saabadéka Jon kélik yate dé wak, “Méné némaan ban méné ro. Wuné bakna du wuné ro. Samuké méné wunéké yao, wuné ménat gu yaakutaknawuruké? Méné wunat gu yaakutaknaménéran wan yéknwun.”
23276	MAT 3:15	Naate wadéka Jisas dé wak, “Aya. Méné wunat gu yaakutaknaké méné yo. Waga yaménéran méné Got wadén pulak yaké méné yo.” Naate wadéka dé kusékérék.
23278	MAT 3:17	Giyaadéka de Gotna gayéba giyaakwa kudi kéga véknwuk, “Kén wuna nyaan. Déké wuné mawulat kapére yo. Déké wuna mawulé yéknwun dé yo.”
23281	MAT 4:3	Yadéka Seten yae dé dérét wak, “Méné kéga méné wo, ‘Wuné Gotna nyaan.’ Naate wate bulaa wani muké wunat wakwatnyéké méné yo. Méné waménu kéni wupmalemu matu walaakwe kadému yaké dé yo. Waga yadu wuné ménéké kutdéngké wuné yo.”
23282	MAT 4:4	Naate wadéka dé wak, “Aya kaapuk. Wani muké kéni kudi Gotna nyégaba dé kwao: Du taakwa kadémuké male sanévéknwute de miték ramarék yaké de yo. De Gotna kudi véknwudo deku mawulé miték tédu de miték raké de yo. Wani kudi véknwute matu kadému yaduké wuné wamarék yaké wuné yo.”
23284	MAT 4:6	Takne dé dérét wak, “Méné kéga méné wo, ‘Wuné Gotna nyaan.’ Naate wate méné mé akére dawuli. Wani muké kéni kudi Gotna nyégaba dé kwao: Got déku kudi kure giyaakwa duwat wadu de ménéké miték véké de yo. Védo méné deku taababa rate ména maan matuba viyaamarék yaké méné yo. Méné wani kudi véknwute akére dawuliye miték raménu akwi du taakwa véte kutdéngké de yo. Méné Gotna nyaan.”
23285	MAT 4:7	Naate wadéka dé Jisas wak, “Aya kaapuk. Wani muké kéni kudi Gotna nyégaba dé kwao: Got wan ména Némaan Ban. Dé apa yate ménat kutkalé yaduké waagété yakwa du pulak yamarék yaké méné yo. Wani kudi véknwute wuné akére dawulimarék yaké wuné yo.”
23286	MAT 4:8	Jisas wani kudi wadéka Seten dérét dé kérae kure waarék apakélé nébat. Kure waare dé kéni képmaaba rakwa akwi gayé, wani gayéba rakwa akwi yéknwun gwalmu wawo dé Jisasnyét wakwatnyék.
23287	MAT 4:9	Wakwatnyétakne dé wak, “Méné kwati yaane wunéké waadé daate wuna yéba kevérékménéran wuné wani gayé, waba rakwa gwalmu wawo kwayéwuru méné deké némaan ban raké méné yo.”
23288	MAT 4:10	Naate wadéka dé wak, “Méné, Seten, méné mé yaage yé. Kéni kudi Gotna nyégaba dé kwao: Ména némaan ban wan Got male. Méné déké waadé daate dérét waataké méné yo. Déku yéba male kevérékgé méné yo. Wani kudi véknwute wuné ménéké waadé daamarék yaké wuné yo.”
23295	MAT 4:17	Jisas wani taalat ye saabe dé batnyé Gotna kudi wakwek. Wakwete dé wak, “Got némaan ban rate gunéké véran tulé kéni dé yao. Yaadékwaké sanévéknwute guné guna kapéredi mawulé kulaknyényké guné yo.” Naate dé wak.
23296	MAT 4:18	Jisas Galilina kwawu nak maaléba yéte dé vék Saimon, déku nak yé Pita, déku wayékna Andru wale bétku jébaa yabétka. Bét akwi nyaa yabérén pulak wani kwawuba bét laaké tawuk gukwamiké.
23297	MAT 4:19	Vétakne dé bérét wak, “Béné mé yaa wuné wale. Yaabénu wuné bénat nak jébaaké yakwatnyéké wuné yo. Yakwatnyéwuru béné gukwami kutbénén pulak du taakwat kéraaké béné yo. Kéraabénu de wuna kudi véknwuké de yo.”
23299	MAT 4:21	De walkamu ye dé Jisas vék Sebedina nyaan vétik Jems bét déku wayékna Jonét. Bétku yaapa Sebedi wale de botba rak. Rate laaké miték yadaka dé Jisas bérét wak, dé wale yébéruké.
23301	MAT 4:23	Jisas yeyé yeyate dé Galiliba tékwa akwi gayét yék. Ye saabe dé Gotna kudi buldakwa gaba rate du taakwat dé yakwatnyék, Gotna jébaaké. Akwi du taakwat dé kudi wakwek, Got némaan ban rate déku du taakwaké miték védéranké. Kiyakiya yakwa du taakwa, sépékwaapa kapére yan du taakwat wawo dé kutnébulék.
23302	MAT 4:24	Waga yadéka de Siriana akwi képmaaba déké kudi wakwekéreyék. Wakwekéreyédaka de wani kudi véknwute wupmalemu du taakwat déké kure yék. Kiyakiya yakwa du taakwa baadi, sépékwaapa kapére yan du taakwa baadi, kutakwa kure tén du taakwa baadi, ménigan yadéka akéréte sépélak génkwa du taakwa baadi, maan kapére yadéka yémarék yakwa du taakwa baadi, wani du taakwa baadit de kure yék Jisaské. Kure yédaka dé derét kutnébulék.
23303	MAT 4:25	Kutnébuldéka wupmalemu du béré taakwa béré de dé wale yék. Galiliba yaan du taakwa, Dekapolisba yaan du taakwa, Jerusalemba yaan du taakwa, Judiaba yaan du taakwa, Jodan kaabélé aniké saknwuba yaan du taakwa, waga de dé wale yék.
23309	MAT 5:6	“Du taakwa las Gotké sanévéknwute yéknwun mawulé yate yéknwun mu male yaké de mawulat kapére yo. Kadémuké kiyaakwa du kadému kaké mawulat kapére yadakwa pulak, de yéknwun mu male yaké de mawulat kapére yo. Wani du taakwat Got miték yadu deku mawulé miték tédu de miték male rasaakuké de yo. Rasaakudaranké yéknwun mawulé de mé yo.
23312	MAT 5:9	“Du taakwa las nak du taakwa waaru waariyadaka de nyédéba de tu. Tédaka de kaapuk waaru waariyadakwa. Wani nyédéba tékwa du taakwaké Got waké dé yo, ‘De wuna baadi.’ Naate wadéranké sanévéknwute wani nyédéba tékwa du taakwa yéknwun mawulé de mé yo.
23316	MAT 5:13	Wani kudi watakne dé Jisas kéga wakwek: “Kéni aja kudi mé véknwu. Taakwa de sol takno, kadému lisék yaduké. Sol lisék yamarék yadéran yaga pulak yado lisék tépa yaké dé yo? Kaapuk. Lisék tépa yamarék yaké dé yo. Yadu kadémuba taknamarék yaké de yo. De wani sol bakna yatjadaké de yo. Bulaa wani kudiké mé sanévéknwu. Guné, wuna du, guné kadémuba taknadakwa sol pulak. Guné nak du taakwat kutkalé yagunu de kapéredi mu tépa yamarék yaké de yo. Guné nak du taakwat kutkalé yamarék yagunéran lisék yamarék yakwa sol bakna yatjadatakne kulaknyénydakwa pulak, Got gunat kulaknyényké dé yo.
23317	MAT 5:14	“Guné, wuna du, guné yaankwa téwayé pulak guné ro. Ragunéka nak du taakwa gunat de vu. Guné nébuba tékwa gayé pulak guné ro. Ragunéka nak du taakwa gunat de miték vu, nébuba tékwa gayét miték védakwa pulak.
23318	MAT 5:15	“Kéni aja kudi mé véknwu. Du téwayé sérakne kure yae sapgutaknadan awu gwaléba de takno, kapu kaapuk? Kaapuk. De jaabé takuba de takno. Taknadaka waba rakwa akwi du taakwa de miték vu.
23320	MAT 5:17	“Guné kéga wamarék yaké guné yo, ‘Moses wakwen apa kudiké kuk kwayéké nae Jisas dé yaak. Déknyényba rate Gotna yéba kudi wakwen du deku kudiké kuk kwayéké nae Jisas dé yaak.’ Waga wamarék yaké guné yo. Moses wakwen apa kudi Gotna yéba kudi wakwen duna kudi wawo miték véknwute wadan pulak yaké wuné yaak. Guné wani kudiké miték kutdénggunuké wuné yaak.
23322	MAT 5:19	Du las Moses wakwen apa kudiké nak kéga wadaran, ‘Wani apa kudi wan makwal kudi male. Naané wani kudi kulaknyénynaran wan yéknwun.’ Waga wadaran Got némaan ban rate deké waké dé yo, ‘Wan bakna du. De wuna taababa bakna de ro. Deku yéba kevérékmarék yaké wuné yo.’ Naate wadu de nak du wani apa kudi véknwute wadékwa pulak yate kéga wakwedaran, ‘Wani apa kudi akwi miték véknwuké naané yo. Nak kudi kulaknyénymarék yaké naané yo.’ Naate wadaran Got némaan ban rate deké waké dé yo, ‘Wan némaan du. De wuna taababa miték de ro. Deku yéba kevérékgé wuné yo.’ Naate waké dé yo.
23323	MAT 5:20	Guné Moses wakwen apa kudiké miték kutdénggunuké wuné gunat wakweyo. Apa kudiké kutdéngkwa du, Parisina du wawo, de Moses wakwen apa kudi akwi miték véknwute wadékwa pulak yaké de apa jébaa yo. Yadaka nak du derét véte de wo, ‘De yéknwun mu yakwa du de ro.’ Naate wadaka Got deku mawulé kutdéngte dé deké wo, ‘Wan kaapuk.’ Naate wadéka gunat wuné wo. Guné yéknwun mawulé yate yéknwun mu yaké guné yo. Yagunu guna yéknwun paaté deku paatat talaknadéran guné Gotna kémba yaalaké guné yo. Guna yéknwun paaté deku paatat talaknamarék yadéran guné Gotna kémba yaalamarék yaké guné yo.” Naate dé Jisas wak.
23324	MAT 5:21	Wani kudi watakne dé derét kéga wakwek: “Déknyényba ran du kéni kudi wakwedaka gunébu véknwuk. Kéga de wak, ‘Guné du taakwat viyaapérekmarék yaké guné yo. Guné derét viyaapérekgunéran de gunat kot véknwukwa némaan banké kure yédo dé wani kapéredi muké gunat yakataké dé yo.’
23325	MAT 5:22	Naate wadaka bulaa wuné nak kudi gunat wakweyo. Mé véknwu. Du las nak dut rékaréka yadaran Got wani kapéredi muké derét yakataké dé yo. Du las nak dut waatite kéga wadaran, ‘Guné waagété du.’ Naate wadaran Got kot véknwukwa némaan ban rate wani kapéredi muké waga wakwa dut némaanba yakataké dé yo. Du las nak dut némaanba waatite kéga wadaran, ‘Guné bakna gweba du. Kapéredi taalat yéké guné yo.’ Naate wadaran Got wadu waga wakwa du yaa yaansaakukwa taalat yéké de yo.
23326	MAT 5:23	Wani muké sanévéknwute guné nak nak kéga yaké guné yo. Guné Gotké gwalmu kwayéké yate, déké gwalmu kwayédakwa jaabé tékwaba téte, nak du taakwat yagunén kapéredi muké sanévéknwugunéran, taale guné Gotké kwayégunéran gwalmu jaabéna saknwuba takne, wani du taakwaké bari yéké guné yo. Ye guné de wale kudi bulte de wale nakurak mawulé yate de wale miték raké guné yo. Re kukba gwaamale yae taknagunén gwalmu Gotké kwayéké guné yo.
23329	MAT 5:26	Kot véknwukwa némaan ban wadén akwi yéwaa gunat waatin duké kwayégunu, wani tulé male raamény ga kulaknyénytakne yaale miték yéké guné yo. Adél wuné gunat wakweyo.
23330	MAT 5:27	“Déknyényba ran du kéni kudi wakwedaka gunébu véknwuk. Kéga de wak, ‘Guné nak duna taakwa wale kapéredi mu yamarék yaké guné yo.’
23332	MAT 5:29	Guné guna yéknwun tuwa saknwuba tékwa méni nak duna taakwat véte, de wale kapéredi mu yaké mawulé yagunéran, wani méni pékwe yatjadaké guné yo. Guna nakurak méni male tédu wani kapéredi mu yamarék yate kukba Gotna gayét yégunéran wan yéknwun. Guna méni vétik tédu guné wani kapéredi mu yagunu Got wadu guné kapéredi taalat yégunéran wan kapéredi.
23334	MAT 5:31	“Déknyényba ran du kéni kudi wawo wakwedaka gunébu véknwuk. Kéga de wak, ‘Du nak déku taakwa dérét kulaknyénytakne yéluké mawulé yadéran dé wani muké nyéga kaviké dé yo. Kaviye léké kwayédu lé wani nyéga kure yéké lé yo.’
23335	MAT 5:32	Naate wadaka bulaa wuné gunat kéga wakweyo. Taakwa nak duké yémarék yate nak du wale kapéredi mu yamarék yalu, léku du lé dérét kulaknyénytakne yéluké wadéran wan kapéredi mu. Lé dérét kulaknyénytakne yéluké wadu lé ye nak du wale raléran lé wani du wale kapéredi mu bét yo. Taale ralén du kapéredi mu yadék bét wawo kapéredi mu bét yo.” Naate dé Jisas derét wak.
23336	MAT 5:33	Wani kudi watakne dé Jisas kéga wakwek: “Déknyényba ran du kéni kudi wawo wakwedaka gunébu véknwuk. Kéga de wak, ‘Guné jébaa nak yaké wate guna kudit apa yate Némaan Ban Gotna yéba wakwegunéran guné wani jébaa yaké guné yo. Wani jébaa kulaknyénymarék yaké guné yo.’
23337	MAT 5:34	Naate wadaka bulaa wuné gunat kéga wakweyo. Guné guna kudit apa yaké wamarék yaké guné yo. Wani jébaa bakna yaké guné yo. Guné Gotna gayéna yéba wamarék yaké guné yo, Got rakwa taalé bege.
23338	MAT 5:35	Képmaana yéba wamarék yaké guné yo, Got képmaaba déku maan akidékwa bege. Guné Jerusalemna yéba wamarék yaké guné yo, naana Némaan Ban Gotna taalé bege.
23339	MAT 5:36	Guné guna maaknaba wamarék yaké guné yo, guné gélé nébé waama yadu waama nébé gélé yaduké yaké yapatigunékwa bege.
23340	MAT 5:37	De gunat jébaaké waatado guné kusékétgunéran guné kéga waké guné yo, ‘Ao, wani jébaa yaké naanék.’ Waga yamuké kélik yate guné kéga waké guné yo, ‘Kaapuk. Wani jébaa yamarék yaké naané yo.’ Naate waké guné yo. Wan yaak. Nak kudi wamarék yaké guné yo. Guna kudit apa yaké deku yéba wamarék yaké guné yo. Guna kudit apa yaké deku yéba wagunéran guné Setenna kudi véknwute wadékwa pulak yaké guné yo.
23341	MAT 5:38	“Déknyényba ran du kéni kudi wakwedaka gunébu véknwuk. Kéga de wak, ‘Du vétik waariyate du nak duna méni takupékudu dé yakataké yate takupékun dut déku méni takupékuké dé yo. Du vétik waariyate du nak duna nébi nak takugwapdu dé yakataké yate wani dut déku nébi nak takugwapké dé yo.’
23342	MAT 5:39	Naate wadaka bulaa wuné gunat kéga wakweyo. Du las gunat kapéredi mu yadaran guné derét kapéredi mu yakatakaapuk yaké guné yo. Du las guna ménidaamaba yéknwun tuwa saknwuba gunat viyaadaran guné yakatakaapuk yate walaakwe bakna téké guné yo, de guna ménidaamaba aki tuwa saknwuba viyaadoké.
23343	MAT 5:40	Du las guna baapmu wut kéraaké, gunat kotimdaran kot véknwukwa némaan ban wani muké kusékétdu guné kwayéte baapmu wut nak wawo deké kwayéké guné yo.
23346	MAT 5:43	“Déknyényba ran du kéni kudi wakwedaka gunébu véknwuk. Kéga de wak, ‘Guné guna du taakwaké mawulat kapére yate guna maamaké kélik yaké guné yo.’
23347	MAT 5:44	Naate wadaka bulaa wuné gunat kéga wakweyo. Guné guna maamaké mawulat kapére yaké guné yo. Du las gunat kapéredi mu yadaran guné Gorét waataké guné yo, dé derét kutkalé yaduké.
23348	MAT 5:45	Guné waga yagunéran guné awuréba rakwa ban guna yaapa Got wale nakurak mawulé yaké guné yo. Yate guné déku baadi raké guné yo. Got nakurak jébaa dé yo akwi du taakwaké. Got wadéka dé nyaa vu. Védéka kadému miték dé yaalo, yéknwun mu yakwa du taakwana képmaaba, kapéredi mu yakwa du taakwana képmaaba wawo. Got wadéka dé maas viyao. Viyaadéka kadému miték dé yaalo, yéknwun mu yakwa du taakwana képmaaba, kapéredi mu yakwa du taakwana képmaaba wawo.
23349	MAT 5:46	Takis nyégélkwa du, deké guné wo, ‘Kapéredi mu yakwa du.’ Naate wagunékwa du de deku du taakwaké mawulat kapére yo. Guné de yakwa pulak, guna du taakwaké male mawulat kapére yagunéran, Got gunat kutkalé yamarék yaké dé yo. Gunéké mawulat kapére yakwa du taakwa, gunéké kélik yakwa du taakwa wawo, akwi du taakwaké mawulat kapére yaké guné yo.
23350	MAT 5:47	Gotna kudi véknwumarék yakwa du taakwa de deku du taakwaké male yéknwun mawulé yate de wale de kudi bulu. Guné de yakwa pulak, guna du taakwaké male yéknwun mawulé yate, de wale kudi bulgunéran guné miték yakaapuk yaké guné yo. Akwi du taakwaké yéknwun mawulé yate, de wale kudi bulké guné yo.
23353	MAT 6:2	“Yénaa yakwa du las deku yéba kevérékte de Gotna kudi buldakwa gat wulae téte yaabuba wawo téte de gwalmu yamarék du taakwaké gwalmu kwayu. Wupmalemu du taakwa véte wani yénaa yakwa duna yéba kevérékdoké, de yénaa yakwa du gwalmu yamarék du taakwaké gwalmu de kwayu. Waga kwayédaka wupmalemu du taakwa véte wani yénaa yakwa duna yéba de kevéréknu. Kukba Got wani yénaa yakwa duna yéba kevérékmarék yaké dé yo, wupmalemu du taakwa deku yéba bulaa kevérékdakwa bege. Adél wuné gunat wakweyo. Guné yénaa yakwa du kwayédakwa pulak kwayémarék yaké guné yo. Guné gwalmu yamarék du taakwaké gwalmu kwayéké yagunéran nak du taakwat wani muké wakwemarék yaké guné yo. Akélak kwayéké guné yo. Waga kwayégunu nak du taakwa wani muké kutdéngmarék yado guné wale rakwa du taakwa wawo wani muké kutdéngmarék yaké de yo.
23356	MAT 6:5	“Yénaa yakwa du Gorét waataké, de Gotna kudi buldakwa gat wulae téte yaabuba wawo téte de Gorét waato. Wupmalemu du taakwa derét védoké de waba Gorét waato. Wupmalemu du taakwa derét véte deku yéba kevérékdoké de waba Gorét waato. Waga yadaka wupmalemu du taakwa deku yéba de kevéréknu. Waga yate yadan yéknwun mu de kaato. Yénaa yakwa du wani du taakwat yéknwun mu debu nyégélék. Kukba Got yadan yéknwun mu kaatamarék yaké dé yo. Adél wuné gunat wakweyo. Guné yénaa yakwa du Gorét waatadakwa pulak Gorét waatamarék yaké guné yo.
23358	MAT 6:7	“Gotké kutdéngmarék yakwa du taakwa de wo, Naané wupmalemu kudi bulte naana némaan duwat waatanaran de véknwuké de yo. Naate wate wupmalemu yaamabi kudi de bakna bulte waato. Guné wupmalemu yaamabi kudi buldakwa pulak guné Got wale bulmarék yaké guné yo.
23359	MAT 6:8	Guné dérét waatamarék yagunén tulé guna yaapa Got débu kutdéngék, yapatigunékwa muké. Kutdéngdénké sanévéknwute guné dé wale kudi bulte guné wupmalemu yaamabi kudi bulmarék yaké guné yo.
23360	MAT 6:9	Guné dérét kéga waataké guné yo: Naana yaapa, méné ména gayéba méné ro. Naané ména yéba kevérékgé naané mawulé yo.
23361	MAT 6:10	Méné némaan ban rate akwi du taakwaké miték véménuké naané mawulé yo. Ména gayéba rakwa du ména kudi miték véknwudakwa pulak, naané kéni képmaaba rakwa du taakwa wawo ména kudi miték véknwuké naané mawulé yo.
23367	MAT 6:16	Wani kudi watakne dé derét tépa wakwek: “Yénaa yakwa du Got wale kudi bulké, de nak apu nak apu kadémuké yaakéru. Yaakétte nak du taakwa kadémuké yaakétdanké kutdéngdoké de deku ménidaamaba waama képmaa lépmu. Lépdaka deku ménidaama waama dé yo. Yadéka nak du taakwa véte de wo, ‘Wani du Gotké sanévéknwute de kaadéké kiyao. Wan yéknwun mu yakwa du de.’ Naate wate deku yéba de kevéréknu. Waga yate yadan yéknwun mu de kaato. Yénaa yakwa du wani du taakwat yéknwun mu debu nyégélék. Kukba Got yadan yéknwun mu kaatamarék yaké dé yo. Adél wuné gunat wakweyo.
23368	MAT 6:17	Guné de yakwa pulak yamarék yaké guné yo. Guné Got wale kudi bulké yate, kadémuké yaakétte guna ménidaama yakutnyéké guné yo. Ye nébé viyaaké guné yo, akwi nyaa yagunékwa pulak.
23369	MAT 6:18	Guné waga yagunéran nak du taakwa gunat véte kutdéngmarék yaké de yo, guné Got wale kudi bulké yate kadémuké yaakétgunénké. De wani muké kutdéngmarék yadoké guné guna ménidaama yakutnyéké guné yo. Waga yagunéran guna yaapa Got male wani muké kutdéngké dé yo. Dérét naané kaapuk vénakwa. Guné kadémuké yaakétte dé wale kudi bulte kapmu ragunu dé véte kukba yagunén yéknwun mu gunat kaataké dé yo.
23374	MAT 6:23	Guné kapéredi mu male végunéran guna mawulé miték témarék yaké dé yo. Guna mawulé miték témarék yadéran, guna sépé miték témarék yadu, guné gaankétéba raké guné yo.
23376	MAT 6:25	Wani kudi wakwetakne dé Jisas derét tépa wakwek: “Nakurak némaan banké jébaa yagunéranké sanévéknwute wuné gunat wakweyo. Guné wup yate kadému gu baapmu wutké wawo sanévéknwu wanévéknwumarék yaké guné yo. Kadému, gu, baapmu wut wan bakna mu. Némaa mu kaapuk. Guné wani muké sanévéknwu wanévéknwumarék yaké guné yo. Got wadék guné ro. Guna sépé guna mawulé guna wuraanyan yadék guné ro. Wan némaa mu.
23378	MAT 6:27	Mé véknwu. Guna du nak wupmalemu kwaaré las wawo raké sanévéknwu wanévéknwudéran dé watakne wupmalemu kwaaré las wawo raké apa yaké dé yo, kapu kaapuk? Wan kaapuk. Déku kapmu watakne wupmalemu kwaaré las wawo raké yapatiké dé yo.
23381	MAT 6:30	Got wani maaweké dé miték vu. Wani maawe walkamu male téké de yo. Bulaa de tu. Séré kiyaaké de yo. Kiyaado du taakwa wani maawe péle yaa tuké de yo. Wani maawe wan makwal mu male. Guné du taakwa guné némaan. Guné Gotké kaapuk miték sanévéknwugunékwa. Yate wup yate guné wo, ‘Naanéké miték véké dé yo, kapu kaapuk?’ Naate wagunéka bulaa wuné gunat wo. Got maawe waga kusodu véte guné kutdéngké guné yo. Gunéké baapmu wut kwayéké dé yo.
23382	MAT 6:31	Waga kutdéngte guné wup yamarék yate kéga wamarék yaké guné yo, ‘Samu mu kaké naané yo? Samu gu kaké naané yo? Samu baapmu wut kusadaké naané yo?’
23383	MAT 6:32	Waga wamarék yaké guné yo, awuréba rakwa ban guna yaapa guné wani muké yapatigunékwaké kutdéngdén bege. Gotna kudi véknwumarék yakwa du taakwa de wani muké de sanévéknwu wanévéknwu. Guné de yakwa pulak wani muké sanévéknwu wanévéknwumarék yaké guné yo.
23386	MAT 7:1	Wani kudi watakne dé Jisas tépa wakwek: “Nak du taakwa yadan muké sanévéknwute guné bari kéga wamarék yaké guné yo, ‘Wani du taakwa wan kapéredi mu yakwa du taakwa.’ Waga wamarék yaké guné yo. Guné waga wagunéran Got yagunén mu véte gunat waké dé yo, ‘Guné kapéredi mu yakwa du.’
23387	MAT 7:2	Naate wadéranké sanévéknwute, guné deké ‘Wan kapéredi mawulé yakwa du taakwa’ bari wamarék yaké guné yo. Got nak du taakwat yagunén mu véte gunat kaataké dé yo.
23391	MAT 7:6	“Guné Gotna kudiké kélik yakwa du taakwat Gotna kudi wakwemarék yaké guné yo. Guné derét Gotna kudi wakwegunéran de dut tikwa waasa du taakwat yaalébaankwa pulak gunat yaalébaanké de yo. Du taakwa las de Gotna kudiké kuk kwayu. Derét wawo Gotna kudi wakwemarék yaké guné yo. Du kusodakwa mu baaléké kaapuk kwayédakwa. Waga kwayédaran baalé kwatkwa rate wani muba bakna akiké de yo. Gotna kudi wan yéknwun kudi. Guné kusodakwa mu baaléké kwayémarék yakwa du pulak yate, Gotké kuk kwayékwa du taakwat Gotna kudi wakwemarék yaké guné yo. Guné derét déku kudi wakwegunéran sal de baalé akikwa pulak yate kapéredi mu gunat yaké de yo?
23394	MAT 7:9	“Kéni kudi wawo mé véknwu. Guné yaapa, guna baadi kadému kwayégunuké wado, guné matu kwayéké guné yo, kapu kaapuk? Kaapuk. Guné deké kadému kwayéké guné yo.
23395	MAT 7:10	De gukwami kwayégunuké wado guné kaabe kérae kwayéké guné yo, kapu yaga pulak? Wan kaapuk. Guné deké gukwami kwayéké guné yo.
23396	MAT 7:11	Bulaa wani kudiké mé sanévéknwu. Guné kapéredi mawulé yakwa du rate guné guna baadiké yéknwun mu guné kwayu. Awuréba rakwa ban guna yaapa yéknwun mawulé yakwa du rate gunat talakne némaa yéknwun mu kwayéké dé yo, dérét waatakwa du taakwaké.
23397	MAT 7:12	“Guné nak du taakwa gunat kutkalé yadoké mawulé yagunékwa pulak, guné derét kutkalé yaké guné yo. Moses wakwen apa kudi Gotna yéba wakwen duna kudi wawo guné waga yagunéranké dé wakweyo.
23400	MAT 7:15	Wani kudi watakne dé kéga wakwek: “Guné jérawu yaké guné yo. Du las gunéké yae yénaa yate kéga waké de yo, ‘Naané Gotna yéba naané kudi wakweyo.’ Naate wate kés kudi nak kudi wakwete guna mawulat yaalébaando, nak du taakwa kwatkwa rate deké waké de yo, ‘Wan yéknwun mu yakwa du. Sipsip miték radakwa pulak de miték ro. Deku kudi véknwuké naané yo.’ Naate watakne de kutdéngmarék yaké de yo. Kwatbosa kapéredi mawulé yadakwa pulak de kapéredi mawulé de yo. Waga kutdéngmarék yaké de yo.
23406	MAT 7:21	“Wupmalemu du taakwa yénaa yate de wunat wo, ‘Méné naana Némaan Ban.’ Naate wate bakna yaamabi kudi bulte de awuréba rakwa ban wuna yaapa Got déku kudi kaapuk véknwudakwa. Wani du taakwa de Gotna kémba yaalamarék yaké de yo. Gotna kudi véknwute wadékwa pulak yakwa du taakwa male de Gotna kémba yaalaké de yo.
23407	MAT 7:22	Wuné apakélé kot véknwukwa némaan ban raran nyaa wupmalemu du taakwa wunat kéga waké de yo, ‘Naana Némaan Ban, ména yéba naané Gotna kudi wakwek. Ména yéba wanaka de kutakwa yaage yék. Ména yéba wate naané wupmalemu déknyényba vémarék yadan apa jébaa yak. Naané ména du taakwa naané ro.’