23244	MAT 2:6	Guné Betlehemmba tékwa du dakwa, ma véku. Kukmba guna gaayé du nak néma du tékandékwa. Téte wuna du dakwa Israelké yékunmba vékandékwa. Véké yandékwanngé vékulakate, wa de guna makalkéri gaayé Judiana képmaamba tékwa gaayé Betlehemngé katik waké daré, ‘Wan baka gaayé wa.’ Wunga wakapuk yate, guna gaayéké wakandakwa, ‘Néma gaayé wa.’ Wunga viyaatakandén Gotna nyéngaamba.”
23254	MAT 2:16	Judana néma du Herot Jerusalemmba rate nyaayalamba yaan dunyansé déké waambule yéndarénngé kaavépatindén. Kaavépatiye néma rakarka yate wandén, “Wunat paapu a yandarén.” Wunga watake déku mawuléké wandén, “Nyaayalamba yaan dunyansé wandarén, ‘Kwaaré vétik pulak talimba wa wani nyétmba tékwa kun baasnyé ye vénanén.’ Naandarén.” Wunga watake deku kundiké vékulakate déku waariyakwa dunyansat wandén, “Guné Betlehemét ye, Betlehemale tékwa taalat waak ye akwi dunyanngu nyaan ma viyaawuréngunék. Kwaaré vétik yan nyambalésé, kwaaré nakurak yan nyambalésé, kéraandarén kulé nyambalésé waak, de akwi ma viyaawuréngunu.” Naandén. Wunga wandéka ye wani nyambalésé akwi viyaawuréndarén.
23269	MAT 3:8	Taale guné yangunén kapérandi musé yaasékatake yéku musé male ma yangunék. Yangunu nak du dakwa véte wakandakwa, ‘De kapérandi musé yaasékatake bulaa yéku musé wa yandakwa.’ Wunga wakandakwa.
23270	MAT 3:9	Guné guna mawulémba anga waké yamarék, ‘Nané Abrahamna gwaal waaranga maandéka bakamu a ténangwa. Dé Gotna ménimba yéku musé yakwa du téndén pulak nané waak Gotna ménimba yéku musé yakwa du a ténangwa.’ Wunga wate paapu wa yangunéngwa. Guné yéku musé yamba yangunéngwe wa. Got mawulé yamunaae dé wandu ani matu du ye de Abrahamna gwaal waaranga maandéka bakamu pulak tékandakwa. Abrahamna gwaal waaranga maandéka bakamu téngunéngwanngé Got yamba vékulakandékwe wa. Yangunéngwa muséké wa vékulakandékwa.
23281	MAT 4:3	Yandéka Satan yaae dat wandén, “Méné anga waménéngwa, ‘Wuné Gotna nyaan a.’ Wunga wate bulaa wani muséké wunat ma wakwasnyéménu. Ma waménu de ani matu waalakwe kakému yandaru. Wunga yandu ménéké vésékngawutékwa.”
23284	MAT 4:6	Taakatake dat wandén, “Méné anga waménéngwa, ‘Wuné Gotna nyaan a.’ Wunga wate méné ma késéke daawuli. Wani muséké ani kundi Gotna nyéngaamba kwaandékwa: Got déku kundi kure gaayakwa dunyansat wandu de ménéké yékunmba vékandakwa. Véndaru méné deku taambamba rate ména maan matumba katik viyaaké méné. Méné wani kundi vékute késéke daawuliye yékunmba raménu akwi du dakwa véte vékusék-ngandakwa. Méné Gotna nyaan wa.”
23312	MAT 5:9	“Du dakwa ras nak du dakwa waaru waariyandaka de nyéndémba téndakwa. Téndaka de yamba waaru waariyandakwe wa. Wani nyéndémba tékwa du dakwaké Got wakandékwa, ‘De wuna nyambalé wa.’ Dé det wunga wandénngé vékulakate wani nyéndémba tékwa du dakwa mawulé tawulé yénga yandaru.
23320	MAT 5:17	“Guné anga waké yamarék, ‘Jisas Moses wan apakundiké kuk kwayéké wa yaandén. Talimba yatéte Gotna yémba kundi kwayétan dunyanna kundiké kuk kwayéké wa Jisas yaandén.’ Wunga waké yambakate. Moses wan apakundi Gotna yémba kundi kwayétan dunyanna kundi waak yékunmba vékute wandarén pulak yaké wa yaawutén. Guné wani kundiké yékunmba vékusékngunénngé wa yaawutén.
23322	MAT 5:19	Du ras Moses wan apakundi nakngé anga wamunaandaru, ‘Wani apakundi wan makal kundi wa. Nané wani kundi yaasékananu wan yékun wa.’ Wunga wandaru, Got néma du rate deké wakandékwa, ‘Wan baka du wa. De wuna taambamba baka randakwa. Deku yé katik kavérékngé wuté.’ Wunga wandu de nak du wani apakundi vékute wandékwa pulak yate anga wamunaandaru, ‘Wani apakundi akwi yékunmba ma vékukwak. Kundi nak katik yaasékaké nané.’ Wunga wandaru Got néma du rate deké wakandékwa, ‘Wan de néma du wa. De wuna taambamba yékunmba randakwa. Deku yé kavérék-ngawutékwa.’ Wunga wakandékwa.
23323	MAT 5:20	Guné Moses wan apakundiké yékunmba vékusékngunénngé wa gunat wawutékwa. Apakundiké vékusékngwa dunyansé, Farisi dunyansé waak, de Moses wan apakundi akwi yékunmba vékute wandékwa pulak yaké de néma jémbaa yandakwa. Yandaka nak du det véte wandakwa, ‘De yéku musé yakwa du wa téndakwa.’ Wunga wandaka Got deku mawulé vékusékte deké wandékwa, ‘Yamba yé wa.’ Naandékwa. Wunga wandéka gunat wawutékwa. Guné yéku mawulé vékute yéku musé ma yangunék. Yangunu guna yéku yapaté deku yapatat taalékérandu, guné Gotna kémba yaalakangunéngwa. Guna yéku yapaté deku yapatat taalékérakapuk yandu guné Gotna kémba katik yaalaké guné.” Naandén Jisas.
23324	MAT 5:21	Wani kundi watake det anga wandén: “Talimba tan du ani kundi wandaka wa vékungunén. Anga wandarén, ‘Guné du dakwat viyaandékngé yambak. Guné det viyaandékngunu, guné kot vékukwa néma duké kure yéndaru dé wani kapérandi muséké gunat yakata-kandékwa.’
23325	MAT 5:22	Wunga wandaka bulaa wuné nak kundi gunat wawutékwa. Ma véku. Du ras nak duwat rakarka yamunaandaru, Got wani kapérandi muséké det yakata-kandékwa. Du ras nak duwat waarute anga wamunaandaru, ‘Guné waangété du wa.’ Wunga wandaru, wa Got kot vékukwa néma du rate wani kapérandi muséké wunga wakwa duwat némaamba yakata-kandékwa. Du ras nak duwat némaamba waarute anga wamunaandaru, ‘Guné baka gandéndu du wa. Kapérandi taalat yékangunéngwa.’ Wunga wandaru, wa Got wandu wunga wakwa du yaa yaanpékatékwa taalat yékandakwa.
23330	MAT 5:27	“Talimba tan du ani kundi wandaka wa vékungunén. Anga wandarén, ‘Guné nak duna taakwale kapérandi musé yaké yamarék.’
23334	MAT 5:31	“Talimba yatan du ani kundi waak wandaka wa vékungunén. Anga wandarén, ‘Du nak déku taakwa kewuréndu yélénngé mawulé ye, wa dé wani muséké nyéngaa nak ma viyaandu. Viyaae lat kwayéndu wani nyéngaa kure yékalékwa.’
23336	MAT 5:33	Wani kundi watake Jisas anga wandén: “Talimba yatan dunyan ani kundi waak wandaka wa vékungunén. Anga wandarén, ‘Guné jémbaa nak yaké wate guna kundit apa yate Néman Du Gotna yémba wamunaae, wa guné wani jémbaa ma yangunék. Wani jémbaa katik yaasékaké guné.’
23340	MAT 5:37	De gunat jémbaaké waatakundaru guné yi naae, anga ma wangunék, ‘Yi, wani jémbaa yakanangwa.’ Wunga yamuké kalik ye, anga ma wangunék, ‘Yamba wa. Wani jémbaa katik yaké nané.’ Wunga ma wangunu. Wunga yaak wa. Nak kundi nak waké yamarék. Guna kundit mayé apa kwayémuké deku yémba waké yamarék. Guna kundit mayé apa kwayémuké deku yémba wamunaae, wa guné Satanna kundi vékute wandékwa pulak wa yangunéngwa.” Naandén.
23341	MAT 5:38	“Talimba yatan du ani kundi wandaka wa vékungunén. Anga wandarén, ‘Du vétik waariyate du nak, nak duna méni viyaapékundu dé yakatamuké we viyaapékwan duwat déku méni viyaapéku-kandékwa. Du vétik waariyate du nak, nak duna némbi nak viyaangérindu dé yakatamuké we wani duwat déku némbi nak viyaangéri-kandékwa.’
23346	MAT 5:43	“Talimba yatan dunyan ani kundi wandaka wa vékungunén. Anga wandarén, ‘Guné guna du dakwaké néma mawulé yate guna maamaké ma kalik yangunék.’
23349	MAT 5:46	Takis kéraakwa duké wangunéngwa, ‘De kapérandi musé yakwa du wa.’ Wunga wangunéngwa du de deku du dakwaké néma mawulé yandakwa. Guné de yakwa pulak, guna du dakwaké male néma mawulé yangunu, wa Got gunat katik yékun yaké dé. Gunéké néma mawulé yakwa du dakwa, gunéké kalik yakwa du dakwa, akwi du dakwaké waak ma néma mawulé yangunék.
23358	MAT 6:7	“Gorké vékusékngapuk yakwa du dakwa anga wandakwa, ‘Nané némaamba kundi bulte nana néma duwat waatakunanu vékukandékwa.’ Wunga wate némaamba baka kundi baka bulte waatakundakwa. Guné némaamba baka kundi bulndakwa pulak guné Gorale bulké yamarék.
23367	MAT 6:16	Wani kundi watake det nakapuk anga wandén: “Paapu yakwa du Gorale kundi bulké, de naknya naknya kakému yaakétndakwa. Yaakétte nak du dakwa kakému yaakét-ndakwanngé vékusék-ndarénngé wa deku saawimba waama képmaa kaavindakwa. Kaavindaka deku saawi waama yandékwa. Yandéka nak du dakwa véte wandakwa, ‘Wani du Gorké vékulakate wa kaandéké kiyaandakwa. Wan de yéku musé yakwa du wa.’ Wunga wate deku yé wa kavérékndakwa. Wunga yate yandarén yéku musé wa kaatandakwa. Paapu yakwa du wani du dakwamba yéku musé wa kéraandarén. Yi wan wanana wa. Gunat a wawutékwa. Kukmba Got yandarén yéku musé katik kwayékataké dé.
23381	MAT 6:30	“Got wani maaweké yékunmba véndékwa. Wani maawe ayélap sékét male tékandakwa. Bulaa téndakwa. Séré kiyaakandakwa. Kiyaandaru du dakwa wani maawe péle yaamba tukandakwa. Wani maawe wan makal musé wa. Guné du dakwa guné néma musé wa. Guné Gorké yamba yékunmba vékulaka-ngunéngwe wa. Yate wup yate wangunéngwa, ‘Nanéké yékunmba kalmu véké dé?’ Wunga wangunénga bulaa gunat wawutékwa. Got maawet wunga yandu véte vékusék-ngangunéngwa. Gunat laplap kwayékandékwa.
23382	MAT 6:31	“Wunga vékusékte wup yakapuk yate anga waké yambak, ‘Kamu musat kaké nané? Kamu kulakét kaké nané? Kamu laplapét saawuké nané?’
23386	MAT 7:1	Wani kundi watake Jisas nakapuk wandén: “Nak du dakwa yan muséké vékulakate guné bari anga waké yambak, ‘Wani du dakwa wan de kapérandi musé yakwa du dakwa wa.’ Naaké yamarék. Guné wunga wangunu, wa Got guné yan musé véte gunat wakandékwa, ‘Guné kapérandi musé yakwa du dakwa wa.’
23387	MAT 7:2	Wunga wakwate yandékwanngé vékulakate, guné deké, ‘Wan de kapérandi mawulé vékukwa du dakwa wa,’ naaké yamarék bari. Got nak du dakwat guné yan musé vétake gunat yakata-kandékwa.
23389	MAT 7:4	“Guné néma kapérandi musé yatake yénga guné makal kapéremusé yan du dakwat anga wo? ‘Guné kapérandi musé wa yangunén. Guné yékunmba yaténgunénngé wa wuné gunat yékun yakawutékwa.’
23400	MAT 7:15	Jisas wani kundi watake anga wandén: “Guné jéraawu ma yangunék. Du ras gunéké yaae paapu yate gunat anga wakandakwa, ‘Nané Gotna yémba wa kundi kwayénangwa.’ Wunga wate késpulak nakpulak kundi wate guna mawulé yaavan kutndaru, nak du dakwa képakmba yatéte deké wakandakwa, ‘Wan yéku musé yakwa apu wa. Sipsip yékunmba téndakwa pulak de yékunmba téndakwa. Deku kundi ma vékukwak.’ Wunga watake de katik vékusékngé daré. Waaléwasa kapérandi mawulé vékundakwa pulak de kapérandi mawulé wa vékundakwa. Wunga katik vékusékngé daré.
23406	MAT 7:21	“Némaamba du dakwa paapu yate wunat wandakwa, ‘Méné nana Néman Du wa.’ Wunga wate baka kundit male bulte anjorémba rakwa du wuna aapa Gotna kundi yamba vékundakwe wa. Wani du dakwa de Gotna kémba katik yaalaké daré. Gotna kundi vékute wandékwa pulak yakwa du dakwa male de Gotna kémba yaalakandakwa.
23407	MAT 7:22	Wuné néma kot vékukwa néma du raké yawutékwa nyaa némaamba du dakwa wunat anga wakandakwa, ‘Néman Du, Néman Du, ména yémba nané Gotna kundi kwayénanén. Ména yémba wananga kutakwa yaange yéndarén. Ména yémba wate nané késépéri kulé apanjémba yananén. Nané ména du dakwa a ténangwa.’
23408	MAT 7:23	Wunga wandaru det wakawutékwa, ‘Yamba wa. Paapu wa yangunéngwa. Wuné guné yamba vésékwutékwe wa. Guné wunale nakurakmawulé yamba yangunéngwe wa. Guné kapérandi mawulé vékukwa du dakwa wa. Ma yaange yéngunék.’ Naakawutékwa.” Jisas wunga wandén.
23423	MAT 8:9	Nak du wunéké néma du téndékwa. Téndéka wuné wandékwa pulak yawutékwa. Wuné waariyakwa dunyanna néma du téwutékwa. Wuné duwat nak, ‘Méné ma yé,’ naawutéka yéndékwa. Nak duwat, ‘Méné ma yaa,’ naawutéka yaandékwa. Wuna jémbaa yakwa duwat, ‘Wani jémbaa ma ya,’ naawutéka dé wani jémbaa yandékwa. Méné yawutékwa pulak ma yaménu. Baka ma waménu wuna du nakapuk yékun yakandékwa.” Naandén.
23427	MAT 8:13	Wunga watake Romna waariyakwa dunyanna néma duwat wandén, “Ména gaayét ma waambule yé. Ye saambake wunéké yékunmba vékulakate wuna kundiké ‘Yi wan wanana wa’ naaménénngé, méné waménén musé wunga vékaménéngwa.” Naandén Jisas. Wunga wandén sapak male Romna waariyakwa dumba jémbaa yakwa du dé nakapuk yékun yandén.
23440	MAT 8:26	Wunga wandaka det wandén, “Guné kamuké guné wup yo? Yate wangunéngwa, ‘Déku mayé apa makal mayé apa wa, yé?’ Wunga wate wunéké guné yamba yékunmba vékulakangunéngwe wa.” Wunga watake waarape wandéka wimut késndéka gu nakapuk daae yékunmba tén.
23451	MAT 9:3	Wunga wandéka apakundiké vékusékngwa dunyansé dekét deku kapmang bulte wandarén, “Got male wa du dakwa yandakwa kapérandi musé yasnyéputi-kandékwa. Wani du wa wan, ‘Wuné yandén kapérandi musé wa yasnyéputiwutén.’ Wunga wate dé Gorét wasélékngwa, baka du wa.”
23461	MAT 9:13	Gotna nyéngaamba ani kundi wa kwaakwa: Got wa wandén, ‘Guné wunéké kwaami tuwe tiyaamuké kalik yawutékwa. Guné nak du dakwaké sémbéraa yate det yékun yangunénngé wuné mawulé yawutékwa.’ Got wunga wandéka déku kundi déku nyéngaamba wa kwaakwa. Guné ma ye wani kundiké yékunmba vékulakangunék. Kapérandi mawulé vékukwa du dakwa wunéké yaae wuna kundi vékundarénngé wa gaayawutén. Yéku mawulé vékukwa du dakwaké yamba vékulakawutékwe wa.” Naandén Jisas.
23493	MAT 10:7	Deké ye det anga wangunék, ‘Néman Du Got gunéké vékwate yandékwa sapak a yaae kwambalikwa.’
23498	MAT 10:12	Guné gaa nakmba wulaae wamba yarékwa du dakwat anga ma wangunék, ‘Guna mawulé yénga yékun téndu.’
23505	MAT 10:19	Du ras gunat kotimndaru guné wup yate guna mawulémba anga waké yambak, ‘Nané kamu kundit waké nané? Deku kundi yénga pulak kaataké nané?’ Wunga waké yamarék. Wani sapak Got wanguna kundi gunat kwayékandékwa.
23511	MAT 10:25	Nak du yakwasnyékwa duwat yandakwa pulak, wa nyambalat waak yandakwa. Nak du jémbaa kwayékwa duwat yandakwa pulak, wa demba jémbaa yakwa duwat waak yandakwa. Bulaa wani kundiké ma vékulaka. Nak du wuné guna néma duwat yandakwa pulak, wa guné wuna dunyansat waak yakandakwa. Nak du wunéké kapérandi kundi bulte wandakwa, ‘Guna néma du wan akwi kutakwana néma du wa, déku yé Belsebul wa.’ Naandakwa. De wunéké wunga wate guné wuna dunyansé gunéké néma kapérandi kundi wakandakwa.” Naandén Jisas déku dunyansat.
23518	MAT 10:32	“Du ras némaamba du dakwana ménimba téte nak nak anga wamunaandaru, ‘Wuné Jisasna du a.’ Wunga wandaru, wa kukmba wuné wuna aapana gaayémba rate déku ménimba téte dat wakawutékwa, ‘Ani du an wuna du a.’ Naakawutékwa.
23519	MAT 10:33	Du ras némaamba du dakwana ménimba téte nak nak anga wamunaandaru, ‘Wuné Jisasna du yamba wa.’ Wunga wandaru, wa wuné wuna aapana gaayémba rate déku ménimba téte dat wakawutékwa, ‘Wani du wan wuna du yamba wa.’ Wunga wakawutékwa Gorét.” Naandén Jisas.
23520	MAT 10:34	“Guné anga wambak, ‘Képmaamba tékwa akwi du dakwa waariyakapuk yate yékunmba téndarénngé wa Jisas yaandén.’ Yamba wa. Wuné yaanngé du ras wuna kundi yékunmba vékundaru deku kém rakarka yate dele waariya-kandakwa.
23524	MAT 10:38	Guné anga wangunan, ‘Jisasna jémbaa kutpékaa-kanangwa. Yate kaangél kutte takwemimba kiyaananan wan baka musé wa. Néma musé yamba wa.’ Wunga wangunan, wa guné wunga yate guné wuna du tékangunéngwa. Guné wunga wakapuk yate wunga yakapuk yangunan, wa guné wuna du katik téké guné.
23527	MAT 10:41	Guné Gotna yémba kundi kwayékwa du nakét véte anga wangunu, ‘Wani du dé Gotna yémba kundi kwayéndékwa. Wuné dé randa taalé, kakému waak kwayékawutékwa.’ Wunga watake wunga yangunu kukmba Got gunat yékun yakandékwa, déku yémba kundi kwayékwa dunyansat yékun yanda pulak. Guné yéku musé yakwa du nakét véte anga wangunu, ‘Wani du dé yéku musé male yapékandékwa. Wuné déké randa taalé, kakému waak kwayékawutékwa.’ Wunga watake wunga yangunu kukmba Got gunat yékun yakandékwa, yéku musé male yapékakwa duwat yékun yanda pulak.
23528	MAT 10:42	“Ani kundi waak ma véku. Du dakwa wuna duwat véte anga wandaru, ‘Wani du de néma du yamba téndakwe wa. Baka du wa yaténdakwa. Yatéte Jisasna jémbaa kutndakwa. Det yékun ma yakwak. Det kulak ma kwayékwak.’ Wunga watake de wani makal jémbaa yandaru Got wani makal jémbaaké katik yékéyaak yaké dé. Kukmba wani yéku jémbaa kaatakandékwa det. Yi wan wanana wa.” Jisas wunga déku dunyansat wandén. Wandéka de déku jémbaa yaké yéndarén.
23534	MAT 11:6	Du dakwa ras wunéké wandakwa, ‘Got dat wa wandén, dé nanat yékun yandénngé. Yi wan wanana wa.’ Wunga wate de wunéké yékunmba vékulakandakwa. Wunéké wunga vékulakakwa du dakwa de mawulé tawulé yénga yandaru. Jonét wunga ma wangunék.” Naandén Jisas Jonna dunyansat.
23538	MAT 11:10	“Jonngé ani kundi Gotna nyéngaamba wa kwaakwa: Got déku nyaanét wandén, ‘An wuna kundi kure yékwa du a. Wuné wawutu dé taale yéte ména yaambu kurkandékwa.’ Nané wani kundi véte anga vékuséknangwa. Jon wan Gotna kundi kure taale yaakwa du wa.
23542	MAT 11:14	Guné deku kundi vékumunaangunu, wan yékun wa. Talimba tan du anga wandarén, ‘Elaija kukmba yaakandékwa.’ Wunga wandaka bulaa gunat wawutékwa. Wani kundi wate, wa de Jonngé wa wandarén. Wandaka wa Jon yaandén.
23546	MAT 11:18	“De Jonale nakurakmawulé yamba yandakwe wa. De wunale nakurakmawulé yamba yandakwe wa. Jon yaae kangunéngwa kakému kakapuk yate kangunéngwa wain kulak yamba kandékwe. Yandéka guné akwi déké kalik yate wangunéngwa, ‘Kutakwa déku mawulémba wulaae téndéka wa waangété yandékwa.’ Naangunéngwa.
23547	MAT 11:19	Wunga wangunénga wuné Duna Nyaan yaae kangunéngwa kakému kate kangunéngwa wain kulak kawutékwa. Kawutéka guné wunéké kalik yate wangunéngwa, ‘Ma véna. Wani du némaamba kakému kate némaamba wain kulak kandékwa. Kate dé takis kéraakwa dunyansale rate, kapérandi musé yakwa nak du dakwale rate wa dele kundi bulndakwa.’ Naangunéngwa. Wunga wangunénga gunat wawutékwa. Got dé akwi muséké vékusékndékwa. Déku jémbaa wan yéku jémbaa wa. Yi wan wanana wa. Wani kundiké vékulakate wa aané Jonale Gorké yatékwa jémbaaké yékunmba vékulaka-kangunéngwa.” Naandén Jisas wani du dakwat.
23551	MAT 11:23	“Guné Kaperneammba tékwa du dakwa, guné akwi nyaa anga wangunéngwa, ‘Nané Gotna gaayét waarékanangwa.’ Wunga wangunénga gunat wawutékwa. Got wandu guné kapérandi taalat daawulikangunéngwa. Guné Gotna gaayét katik waaréké guné. Wuné guna gaayémba yatéte kulé apanjémba wa yawutéka véngunén. Véte guné Gorké yékunmba yamba vékulaka-ngunéngwe wa. Talimba Sodommba tan du dakwa némaamba kapérandi musé ye wani apanjémba vémunaae, de yandarén kapérandi musé yaasékandaru Got wani gaayé katik yaavan kurkatik dé.
23560	MAT 12:2	Kandaka Farisi dunyan vétake Jisasét wandarén, “Ma vé. Ména dunyan wit kumbu taakundakwa, yaap yaré nyaamba. Nana apakundi anga wandékwa, ‘Guné yaap yaré nyaa jémbaa yaké yambak.’ Wani apakundi ména dunyan yamba vékundakwe wa. De wit kumbu taakute jémbaa wa yandakwa yaap yaré nyaamba. Wan kapérandi musé wa yandakwa.” Naandarén.
23561	MAT 12:3	Wunga wandaka det wandén, “Talimba nana gwaal waaranga maandéka bakamu Devit yan muséké Gotna nyéngaamba wa viyaatakandarén. Wani kundiké guné yamba vékulakangunéngwe wa. Talimba Devit déku dunyansale kaandé yandéka Gotna kundi bulndakwa gaamba wulaae wani gaamba jémbaa yakwa duwat waatakundén, Gorké kwayéte taakandarén kakému det kwayéndarénngé. Waatakundéka kwayéndaka Devit déku dunyansale wani kakému kandarén. Wunga ye nana apakundi yamba vékundakwe. Nana apakundi anga wandékwa, ‘Gotna gaamba jémbaa yakwa du male Gorké kwayéndarén kakému kakandakwa. Nak du wani kakému katik kaké daré.’ Wunga wandéka Devit déku dunyansale wunga yandaka guné deké anga yamba wangunéngwe wa, ‘Wan kapérandi musé wa yandarén.’ Wunga wakapuk yate kamuké guné wuna duké anga wo? ‘De nana apakundi vékukapuk yate kapérandi musé wa yandakwa.’ Guné wunga wate yamba yékunmba vékusékngunéngwe wa.
23563	MAT 12:5	“Nak kundi waak ma véku. Gotna gaamba jémbaa yakwa du de yaap yaré nyaa Gotna gaamba jémbaa yandakwa. Moses wan apakundi anga wandékwa, ‘Gotna gaamba jémbaa yakwa du yaap yaré nyaa waak déku gaamba wani jémbaa yakandakwa. Wan yékun wa.’ Wunga wandéka yaap yaré nyaa wani jémbaa yandaka guné det yamba waarungunéngwe wa. Yangunéngwanngé kamuké guné wuna dunyansat waaruwu?
23565	MAT 12:7	“Gotna nyéngaamba ani kundi wa kwaakwa: Got wa wandén, ‘Guné nak du dakwaké sémbéraa yate det yékun yangunénngé mawulé yawutékwa. Guné kwaami viyaae tuwe wunat tiyaamuké kalik yawutékwa.’ Got wunga wandén. Wandéka wani kundi déku nyéngaamba kwaandéka guné wani kundiké yamba yékunmba vékusékngunéngwe wa. Guné wani kundiké yékunmba vékusékmunaae, wa guné kapérandi musé yakapuk yan duwat katik waarukatik guné.
23579	MAT 12:21	Akwi képmaamba tékwa du dakwa déké yékunmba vékulakate wakandakwa, ‘Dé nanat yékun yakandékwa.’ Wunga wate déké kaavéré-kandakwa.” Got wunga wandén. Wandéka Aisaia wani kundi Jisaské viyaatakandén Gotna nyéngaamba, déku aasa kéraakapuk yalén sapak.
23585	MAT 12:27	“Guné wunéké ani kundi wangunéngwa. Kutakwana néma du, Belsebul wuna mawulémba téte wa wunat mayé apa tiyaandéka wawutéka wa kutakwasé yaange yéndakwa. Naangunéngwa. Wan papukundi wa wangunéngwa. Guna du ras de waak wandaka kutakwa yaange yéndakwa. Guna du wunga yandaka guné det anga yamba wangunéngwe, ‘Belsebul guna mawulémba téte mayé apa kwayéndéka wa wangunénga kutakwasé yaange yéndakwa.’ Det wunga wakapuk yate kamuké guné wunat wani kundi wo? Wuné dele nakurak jémbaa yawutéka de wa vékusékndakwa. Guné wunéké papukundi wa wangunéngwa.
23595	MAT 12:37	Kukmba guna kundi akwi vékutake rasét wakandékwa, ‘Guné yéku musé yakwa du wa.’ Watake rasét wakandékwa, ‘Guné kapérandi musé yakwa du wa.’ Got wunga wakandékwa.” Jisas Farisi dunyansat wunga wandén.
23599	MAT 12:41	“Talimba Ninivemba tan du dakwa Jonana kundi vékutake yandarén kapérandi musé yaasékandarén. Jona néma du téndéka wuné amba téte kundi bulkwa du wuné néma du téte Jonat wa taalékérawutén. Kukmba Got néma kot vékute néma du randa sapak Ninivemba tan du dakwa waarape Gotna ménimba téte wakandakwa, ‘Jona nanat Gotna kundi kwayéndéka nané vékute yananén kapérandi musé yaasékatake Gotna kundi yékunmba vékunanén. Jisas Jonat taalékére gunat Gotna kundi wandéka guné yangunén kapérandi musé yaasékatake Gotna kundi yamba vékungunéngwe. Wunga yate guné néma kapérandi musé wa yangunén.’ Wunga wakandakwa.
23600	MAT 12:42	“Talimba néma taakwa nak, ani sékaa taalémba yaae néma du Solomonna kundi vékuké yaambumba kulémba yélén. Dé nyaangét vékupukaakwa du téndéka wuné amba téte gunale kundi bulkwa du wuné nyaanngét vékupukaakwa du téte Solomonét wa taalékérawutén. Kukmba Got néma kot vékute néma du randa sapak wani néma taakwa waarape Gotna ménimba téte gunat wakalékwa, ‘Wuné sékaa taalémba yaawutén. Yaae Solomonna kundi vékuwutén. Jisasna kundi Solomonna kundit wa taalékéran. Guné Jisasna kundi yamba vékungunéngwe wa. Wunga yate néma kapérandi musé wa yangunén.’ Naakalékwa wani taakwa.” Jisas wunga wandén det.
23602	MAT 12:44	Waakpatiye walén, ‘Wuné talimba rawutén gaat waambule yékawutékwa.’ Wunga watake waambule ye vélén wani duna mawulé yékun ye baka téndéka.
23620	MAT 13:12	Yéku mawulé vékukwa du dakwa wuna kundi vékundakwa. Wuna kundi yékunmba vékukwa du dakwa kukmba Gotna akwi kundiké yékunmba vékusék-ngandakwa. Wuna kundi yékunmba vékukapuk yakwa du dakwa wandakwa, ‘Nané Gotna kundi vékuséknangwa.’ Wunga watake kukmba déku kundiké yékéyaak yate baka yatékandakwa.
23636	MAT 13:28	Yénga pulak ye dé wani kapérandi waara jé waaréto?’ Wunga wandaka det wandén, ‘Nana maama nak wa yaae wani musé yan.’ Wunga wandéka de jémbaa yakwa dunyan dat wandarén, ‘Wani kapérandi waara pélnanénngé méné mawulé yo?’
23638	MAT 13:30	Yéku wit kapérandi waarale véréti yénga waarétémbéru. Waare sék vaakumbéru wit sék sékuké yakwa dunyansat anga wakawutékwa, “Taale wani kapérandi waara pélte guné tayémba paatéké ya. Paatétake guné yaamba tuké ya. Yatake wit sékwe wuna kakému taakawutékwa gaamba guné taakaké ya.” Wunga wakawutékwa wit sékuké yakwa duwat.’ Naandén.” Jisas wunga wandén.
23665	MAT 13:57	Wunga watake déku mayé apaké vékusékngapuk yate déké kalik yandarén. Yandaka Jisas det anga wandén, “Gotna yémba kundi kwayékwa duké de nak gaayé du dakwa wa wakwa, ‘Wan néma du wa. Dé yéku jémbaa wa yandékwa.’ Wunga wandaka déku kém déku gwalepangemba tékwa du dakwa waak déké wandakwa, ‘Wan baka du wa. Nané pulak du wa.’ Wunga wandakwa.” Naandén Jisas.
23697	MAT 14:31	Wunga wandéka dat bari kutte wandén, “Kamuké méné ména mawulémba anga wak, ‘Jisas wuné kurké dé mayé apa yo kapuk?’ Wunga wambak. Wunéké ma yékunmba vékulaka.”
23704	MAT 15:2	Ye dat wandarén, “Nana gwaal waaranga maandéka bakamu anga wandarén, ‘Kakému kaké yate taale wananén pulak guna taamba kurkasale ma yakwasnyéngunék. Wunga yatake guné Gotna ménimba yékunmba yatékangunéngwa.’ Wunga wandaka nané kakému kaké yate taale nana taamba wandarén pulak kurkale yakwasnyénangwa. Kamuké daré ména dunyan nana gwaal waaranga maandéka bakamu wan kundi vékukapuk yo? De kaké yate taale deku taamba nana gwaal waaranga maandéka bakamu wandarén pulak yamba kurkale yakwasnyéndakwe wa.”
23706	MAT 15:4	Got anga wandén, ‘Guné guna aasa aapat ma yékun ya.’ Wunga watake anga waak wandén, ‘Du nak déku aasa aapaké kapérandi kundi bulndu guné wani duwat ma viyaangunu yénga kiyaandu.’
23707	MAT 15:5	Wunga wandéka guné Gotna kundiké kuk kwayéte nak kundi wangunéngwa. Anga wangunéngwa, ‘Du nak déku aasa aapat anga wandu, “Ani musé Gorét kwayéwutén. Gorét kwayékapuk ye bénat kwayékatik wuté. Bénat yékun yaké yapatiwutékwa.” Wunga watake déku aasa aapat yékun yakapuk yandékwan wan yékun wa. Wa Gorét wa kwayéndén.’
23711	MAT 15:9	De deku apakundi vékute wandékwa pulak yate wani kundiké wandakwa: Wan Gotna kundi wa. Wunga wate wuna yé kavérékte baka kundiké wa bulndakwa.’ Naandén. Got wunga wandéka wa Aisaia viyaatakandén.” Naandén Jisas.
23713	MAT 15:11	Kangunéngwa muséké vékulakate Got katik waké dé, ‘Guné kapérandi musé yakwa du dakwa wa.’ Yamba wa. Bulngunéngwa kapérandi kundiké vékulakate Got anga wakandékwa, ‘Guné kapérandi musé yakwa du dakwa wa.’ Wunga wakandékwa.” Naandén Jisas.
23720	MAT 15:18	Bulndakwa kundi taale du dakwana mawulémba téndékwa. Du dakwana mawulémba yaalakwa muséké vékulakate wa Got wakandékwa, ‘Wan kapérandi musé yakwa du dakwa wa.’ Naakandékwa. Ani muséké vékusékte wunga wakandékwa.
23722	MAT 15:20	Wani kapérandi mawulé du dakwana mawulémba wa yaalandékwa. Yaalandéka wa wani kapérandi musé yandakwa. Kapérandi musé yandaka Got deké wandékwa, ‘Wan de kapérandi musé yakwa du dakwa wa.’ Wunga wate yandarén kapérandi mawuléké vékulakandékwa. De gwaal waaranga maandéka bakamuna kundi vékukapuk yate deku taamba yékunmba yakwasnyékapuk yandarénngé yamba vékulakandékwe wa.” Jisas wunga wandén.
23728	MAT 15:26	Wunga waléka déku mawulémba wandén, “Nané Juda nak gaayé du dakwaké, ‘Waasa wa,’ naate nana du dakwaké, ‘Nyambalé wa,’ naanangwa.” Wunga watake ani gwaaménja kundi lat wandén, “Nané nyambalé kakwa kakému kéraae waasat ka kwayénana.”
23743	MAT 16:2	Wunga wandaka det wandén, “Garambu yandéka nyaa daawulindéka nyét gwaavé yandéka véte wangunéngwa, ‘Nyét gwaavé yandékwa. Séré yéku nyaa vékandékwa.’ Naangunéngwa.
23744	MAT 16:3	Wunga watake ganmbamba nyét gélé yandéka véte wangunéngwa, ‘Nyét gélé yatékwa. Bulaa wimut kutndu maas viyaakandékwa.’ Wunga wangunéngwa. Guné nyérét véte vékusékngunéngwa wimut béré maaské. Guné yawutékwa kulé apanjémba véte wunéké vékusékngé yapatingunéngwa. Guna mawulé yékéyaak yandékwa.
23749	MAT 16:8	Wunga bulndaka vékusékte det wandén, “Kamuké guné anga wo? ‘Nané bret yamba wa.’ Wuné gunat yékun yaké yawutékwanngé yamba yékunmba vékulakangunéngwe wa.
23755	MAT 16:14	Wunga wandéka wandarén, “Ménéké ras wandakwa, ‘Wan baptais kwayékwa du Jon wa.’ Ras wandakwa, ‘Wan talimba yatéte Gotna yémba kundi kwayétan du Elaija wa.’ Ras wandakwa, ‘Wan Gotna yémba talimba kundi kwayétan du déku yé Jeremaia wa.’ Ras wandakwa, ‘Jeremaia yamba wa. Gotna yémba talimba kundi kwayétan nak du wa.’ Wunga wandakwa ménéké.” Naandarén.
23760	MAT 16:19	Wuna mayé apa ménat kwayékawutékwa. Kwayéwutu méné waménu nak du dakwa Gotna kémba yaalakandakwa. Méné ani képmaamba yatéte ‘Yamba wa’ naaménéngwa muséké Got déku gaayémba rate wani muséké ‘Yamba wa’ naakandékwa. Méné ani képmaamba yatéte, yi naaménéngwa muséké Got déku gaayémba rate, wani muséké yi naakandékwa.”
23761	MAT 16:20	Wunga watake déku dunyansat wandén, “Ma véku. Guné nak duwat anga waké yambak, ‘Jisas wan nanat yékun yandénngé Got wan du Krais wa.’ Wunga waké yamarékate.” Jisas wunga wandén.
23765	MAT 16:24	Wani kundi watake Jisas déku dunyansat anga wandén, “Guné wunale yaate wuna jémbaa yaké mawulé yangunan, wa anga ma yangunék. Guné guna mawulé ma yaasékangunék. Yaasétake wunéké vékulakate anga ma wangunék, ‘Nané déku jémbaa yatépéka-kanangwa. Yate nané kaangél kutte takwemimba kiyaamunaananu wan baka musé wa. Néma musé yamba wa.’ Wunga wate wuna jémbaa ma yaténgunék.
23779	MAT 17:10	Wunga wandéka déku du dat anga wandarén, “Apakundiké vékusékngwa dunyan anga wandakwa, ‘Gotna yémba talimba kundi kwayétan du Elaija taale yaakandékwa. Yaandu Got wan du Krais kukmba yaakandékwa.’ Kamuké daré wunga wo?” Naandarén.
23806	MAT 18:10	“Ma véku. Wani makal nyambalésat kuk kwayéké yambak. Deké anga wambak, ‘De makalkéri nyambalésé wa. Deké katik vékulakaké nané.’ Anjorémba rakwa du wuna aapa Gotna kundi kure gaayakwa dunyan deké yékunmba véndakwa. Yandaru deké wani kundi wambak. Wani du déku ménimba rapékandaka wani nyambalésat yékun yandékwa.
23811	MAT 18:15	Wani kundi watake Jisas anga wandén: “Guné wuna jémbaamba yaalan du, guné nak nak ma véku. Wuna jémbaamba yaalan nak du ménat kapérandi musé yandu méné déké ye béné kapmang rate méné dat ma wa, ‘Méné wunat kapérandi musé wa yaménén.’ Dat wunga ma wa. Nak du dakwat wani muséké méné waké yambak. Méné ye dat waménu dé ména kundi vékute ménat yandén kapérandi musé yaasékandan, wan yékun wa. Béné véréti nakurakmawulé yate yékunmba yarékambénéngwa.
23814	MAT 18:18	“Gunat a wawutékwa. Guné ani képmaamba yatéte, ‘Yamba yé wa,’ naangunéngwa muséké Got déku gaayémba rate wani muséké, ‘Yamba yé wa,’ naakandékwa. Guné ani képmaamba yatéte yi naangunéngwa muséké Got déku gaayémba rate wani muséké yi naakandékwa. Yi wan wanana wa.
23817	MAT 18:21	Pita Jisaské ye dat wandén, “Néman Du, wuna du wunat kapérandi musé yapékandu dat wakawutékwa, ‘Wani muséké nakapuk katik vékulakaké wuté. Dékumukét yénga yakét.’ Wani kundi apu taambak kaayék vétik (7) waké wuté?”
23818	MAT 18:22	Wunga wandéka Jisas dat wandén, “Wuné apu taambak kaayék vétik wunga waménénngé yamba wawutékwe wa. Ména du késépéri apu ménat kapérandi musé yandu méné apapu apapu dat ma wa, ‘Wani muséké nakapuk katik vékulakaké wuté. Dékumukét yénga yakét.’ Wunga wate wani kundi yaasékaké yambak. Wunga waké yaménéngwa apu naakiké yapati-kaménéngwa.” Naandén.
23819	MAT 18:23	Wani kundi Pitat watake ani gwaaménja kundi wandén: “Got néma du rate déku kémngé yékunmba véte anga yakandékwa. Néma du nak wandén, ‘Némaamba jémbaa yakwa duwat yéwaa wa kwayéwutén. Kwayéwutéka wani kwaambu dé pulak yamba tiyaakatandakwe wa. Bulaa wuna yéwaa tiyaakata-ndarénngé mawulé yawutékwa.’
23822	MAT 18:26	Wunga wandéka wani du néma du ranmba kwaati se waandé daate wandén, ‘Néma du, méné ma wunéké sémbéraa yate wunéké kaavéré. Kukmba wuné ména yéwaa akwi kwayékata-kawutékwa.’
23823	MAT 18:27	Wunga wandéka wani jémbaa yakwa duna néma du déké sémbéraa yate dat wandén, ‘Dékumukét yénga yakét. Wani kwaambu katik tiyaakataké méné. Baka ma yéménu.’ Naandén néma du.
23824	MAT 18:28	“Wani jémbaa yakwa du kaapat gwaande dale jémbaa yakwa duwat nak véndén. Wani du dat ayélap yéwaa kéraae wani kwaambu yamba kwayékatandékwe wa. Vétake dat kulkiye dé déku kwaalémba némaamba kutte wandén, ‘Méné wunémba kéraaménén yéwaa akwi bulaa ma tiyaakata.’
23825	MAT 18:29	Wunga wandéka wani du kwaati se waandé daate wandén, ‘Méné wunéké sémbéraa yate wunéké ma kaavéré. Kukmba ména yéwaa kwayékata-kawutékwa.’
23826	MAT 18:30	Wunga wandéka kalik yandén. Kalik yate dé kure ye kotime kalapusmba taakandén. Taakatake dat wandén, ‘Méné wuna yéwaa tiyaakata-take méné kalapusmba kése baka yékun yaalakaménéngwa.’ Wunga watakandéka kalapusmba kwaandén.
23829	MAT 18:33	Wunga wate ménéké sémbéraa yawutén. Kamuké méné wuné yan pulak ménale jémbaa yatan duké yamba sémbéraa yaménéngwe? Méné déké sémbéraa yakapuk ye, wa méné kapérandi musé yakwa du wa téménéngwa.’
23830	MAT 18:34	Wunga watake rakarka ye wani duwat kalapusmba taakandén. Taakatake dat wandén, ‘Wuna yéwaa akwi tiyaakatatake méné kalapusmba kése baka yékun yaalakaménéngwa.’ Naandén.”
23831	MAT 18:35	Jisas wani kundi watake anga wandén, “Guné wani kundiké ma vékulaka. Nak du gunat kapérandi musé yandaru ma wangunék, ‘Yénga yakét. Dékumukét. Wani kapérandi muséké nakapuk katik vékulakaké nané.’ Guné wunga wakapuk yangunan, wa Got yangunén kapérandi muséké apapu apapu vékulaka-kandékwa. Vékulakate wani kapérandi musé katik yasnyéputiké dé.” Jisas det wunga wandén.
23836	MAT 19:5	Yatake wandén, ‘Du déku aasa aapa yaasékatake taakwa kéraae bét nakurakmba yarékambérékwa. Yaréte nakurak sépé ye yarékambérékwa.’
23837	MAT 19:6	Wani kundiké vékulakate vékuséknangwa. Du taakwa kéraae bét nakurakmba yarémbérékwa. Nakurak sépé ye yarémbérékwa. Sépé vétik yamba yé wa. Got bérké wandékwa, ‘Nakurak sépé ye wa yarémbérékwa.’ Wunga wandékwanngé du nak déku taakwat katik kewuréte waké dé, lé dé yaasékatake yélénngé.” Jisas wunga det wandén.
23838	MAT 19:7	Wani kundi wandéka Farisi dunyan wa wan, “Wa Moses kamuké dé nak pulak kundi wak? Talimba anga wandén, ‘Du nak déku taakwa kewuréte dé yaasékatake yélénngé wamunaate, taale nyéngaa nak viyaakandékwa wani muséké. Viyaae lat kwayéte wandu lé dé yaasékatake yékalékwa.’ Moses wunga wandén.” Naandarén.
23841	MAT 19:10	Wani kundi wandéka Jisasna dunyan dat wandarén, “Nana du dakwa anga yandakwa. Du nak taakwa kéraae kukmba kewuréte dé yaasékatake yélénngé mawulé yamunaae, wandu lé dé yaasékatake yékalékwa. Méné wa wakwa, ‘Du déku taakwa kewuréte dé yaasékatake yélénngé baka katik waké dé.’ Méné wunga waménéngwanngé nané bulaa nana mawulémba anga wanangwa: Du taakwa kéraakapuk ye baka yaténdaru wan yékun wa.”