23214	MAT 1:1	Abraham bits’ą́’dí’ hanádaałinolt’įįłíí Jesus Christ, David bá niłtíni nyáázhį’ naltsoos besi’aaníí.
23215	MAT 1:2	Isaac Abraham bá hizhchįį; Jacob Isaac bá náánázhchį́; Judas hik’e bik’isyú Jacob bá hizhchįį;
23216	MAT 1:3	Thámar, Pháres hik’e Zára Judas yá yishchįį; Ésrom Pháres bá náánázhchį́; Áram Ésrom bá náánázhchį́;
23217	MAT 1:4	Amínadab Áram bá náánázhchį́; Náasson Amínadab bá náánázhchį́; Sálmon Náason bá náánázhchį́;
23220	MAT 1:7	Robóam Sólomon bá hizhchįį; Abíah Robóam bá náánázhchį́; Asa Abíah bá náánázhchį́;
23221	MAT 1:8	Jósaphat Asa bá náánázhchį́; Jóram Jósaphat bá náánázhchį́; Ozías Jóram bá náánázhchį́;
23222	MAT 1:9	Jóatham Ozías bá náánázhchį́; Áchaz Jóatham bá náánázhchį́; Ezékias Áchaz bá náánázhchį́;
23223	MAT 1:10	Manásses Ezekías bá náánázhchį́; Ámon Manásses bá náánázhchį́; Josías Ámon bá náánázhchį́;
23224	MAT 1:11	Bábylonyú isnáhgo odestįįdá’, áí hadá’ Jechonías, hik’e bik’isyú Josías bá náánázhchį́;
23225	MAT 1:12	Bábylonyú isnáhgo odestiiníí bikédí’go: Saláthiel Jechonías bá hizhchįį; Zoróbabel Saláthiel bá náánázhchį́;
23226	MAT 1:13	Abíud Zoróbabel bá náánázhchį́; Elíakim Abíud bá náánázhchį́; Ázor Elíakim bá náánázhchį́;
23227	MAT 1:14	Sádoc Ázor bá náánázhchį́; Áchim Sadoc bá náánázhchį́; Elíud Áchim bá náánázhchį́;
23228	MAT 1:15	Eleázar Elíud bá náánázhchį́; Mátthan Eleázar bá náánázhchį́; Jacob Mátthan bá náánázhchį́;
23229	MAT 1:16	Joseph Jacob bá náánázhchį́, Josephíí Mary holzéhi biką’ nlįį ni’, Maryhíí Jesus, Christ holzéhi, yishchįį.
23230	MAT 1:17	Áík’ehgo Abraham bits’ą́’dí’ David neheṉá’zhį’ dį́į́ts’ádah hanáłolchįį; David bits’ą́’dí’ isnáhgo odestįįzhį’ dį́į́ts’ádah hananáłolchįį; áídí’ isnáhgo odestiiníí bits’ą́’dí’ Christ nyáázhį’ dį́į́ts’ádah hananáłolchįį.
23231	MAT 1:18	Díí k’ehgo nko Jesus gozlįį: Bą́ą́ Mary holzéhi iłk’idá’ Joseph baa hiiłtįį, ndi doo hwahá yił niiṉéh da ndi Holy Spirit bits’ą́’dí’go biyi’ mé’ silįį.
23232	MAT 1:19	Yił niiṉéhihíí, Joseph holzéhi, nṉee nłt’éégo at’éhi, Mary doo dénchǫ’égo bich’į’ godigháh hát’į́į́ dahíí bighą, doo hadíń yígółsinégo bił iłk’inásht’aash, nzį.
23233	MAT 1:20	Áídá’ yaa ntsekees nt’éégo, nayeełgo Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’ dí’ihíí bich’į’ hadziigo gáṉíí, Joseph, David biye’ ńlíni, Mary ni’aa ándle’zhį’ doo nénldzid da; hiltsąą siliiníí Holy Spirit bits’ą́’dí’go at’éé.
23234	MAT 1:21	Bizhaazhé ishkiinhi goleeh, áí Jesus holzeego ádńlííł: bik’íí binchǫ’íí bits’ą́’zhį’ hasdáyihiṉííł doleełhíí bighą.
23239	MAT 2:1	Judéayú Béthlehem golzeegee Jesus gozlįįdá’ Hérod nant’án nlįį lę́k’e, áídá’ ya’áí hanadáhdí’ nṉee daagoyánihi hikai, Jerúsalemzhį’,
23241	MAT 2:3	Hérod nant’án nlíni ła’íí nṉee dawa Jerúsalemyú daagolíni biłgo díí daidezts’ąądá’ doo bił daagozhǫ́ǫ́ da lę́k’e.
23244	MAT 2:6	Júda bini’yú Béthlehem ńlííníí, Júdagee nant’án daanliiníí bił dáłedaanłt’éé: nant’án shichągháshé, Israel hat’i’íí, yá nant’aa doleełíí nits’ą́’dí’go goleehíí bighą, ṉii.
23246	MAT 2:8	Áídí’ Béthlehemyú odaayis’a’ gádaabiłṉiigo, Ishkiin ałts’ísę́ę nłt’éégo biká hadaanohtaa; baa nohkai lę́k’eyúgo shił nanádaagodołṉihgo shíí ałdó’ ákú hoshkąąhyú disháh.
23247	MAT 2:9	Nant’án áṉííhíí daidezts’ąądá’ dahiskai; hikaahdá’ ya’áí hanadáhdí’go ts’iłsǫǫsé dahs’ąągo daayo’įį n’íí bádįhyúgo hiltǫǫł nt’éégo, ishkiin ałts’ísę́hi sitįįgee bik’ehdí’ dahs’ąą silįį.
23248	MAT 2:10	Ts’iłsǫǫsé daayiłtsąądá’ dázhǫ́ yaa bił daagozhǫ́ǫ́ lę́k’e;
23249	MAT 2:11	Áídí’ kįh yuṉe’ ha’ákaidá’ ishkiin ałts’ísę́híí bą́ą́, Mary holzéhi, yiłgo daayiłtsąądá’, yich’į’ hayaa ádaadzaago daayokąąh: ilínihi nadaayiné’íí yidá’ch’ída’iztąągo óodo, jeeh didlidgo łikągolchini, frankincense holzéhi, ła’íí jeeh nch’í’i, myrrh holzéhi, yaa daizné’.
23251	MAT 2:13	Anákaidá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’dí’hi Joseph bił ch’í’ṉah ánágodlaa nayeełíí bee, gáṉíígo, Nádndáh, mé’ hik’e bą́ą́ biłgo Egyptyú bił nkáh, akú nahísóotąą, nohwił nanágosisṉi’zhį’; Hérod k’ad mé’ yiziłheego yiká hantaa godigháh.
23254	MAT 2:16	Áídí’ Hérod nṉee daagoyáni bich’į’ nadaazhch’a’go yígołsįįdá’ dázhǫ́ bágóchįįdgo, ishikíń naki bił łedaagodzaadí’ hayaa godezt’i’go dawa natseedgo yengon’ą́ą́ Béthlehemyú, nṉee daagoyáni Jesus yaa nayídaadiłkid n’íídí’ godezt’i’go.
23256	MAT 2:18	Rámayú ła’ bizhii daidits’ag, daachag ła’íí chaał daadilwosh, Rachel bichągháshé yighą hichago, yati’ inesk’azíí bee bich’į’ yádaach’iłti’ ndi doo hagot’éégo da lę́k’e, bichągháshé da’ádaadįhíí bighą.
23258	MAT 2:20	Gáṉíígo, Nádndáh, niye’ hik’e bą́ą́ biłgo Israel hat’i’i bini’yú bił nádnkáh: niye’ daiziłhee hádaat’įį n’íí nanezna’.
23260	MAT 2:22	Arkeláus Judéayú nant’án nanásdlį́į́, bitaa Hérod sitįį n’íígee nnańtłizhgo Joseph ya’ikonzįįdá’, ákú digháhzhį’ neldzid: áík’ehgo bindzeełíí bee Bik’ehgo’ihi’ṉań, Doo ákú ńṉáh da, biłnṉiid, áík’ehgo ni’ łahyúgo Galilee golzeeyú okai.
23262	MAT 3:1	Áí benagowaadá’ John Baptize ágole’íí nṉee yich’į’ yałti’go nyáá, da’igolį́į́yú, Judéa bigodesdzogíí biyi’, gáṉíígo,
23263	MAT 3:2	Nohwinchǫ’íí bits’ą́’zhį’ ádaahṉe’, yaaká’yú dahsdaahń nant’aahíí biká’ nagowaa.
23264	MAT 3:3	Díínko Esáias, Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú na’iziidi, yaa yałti’go gáṉíí n’íí, Da’igolį́į́yú hadíńshį dilwosh, NohweBik’ehń bádįhyú iłch’į’daagohłe’, intín iłk’ídezdǫhgo bá ádaahłe’, ṉiigo.
23265	MAT 3:4	John bidiyágé bigháń ha’i’áhíí bighaa alzaa, ikał hilchii biziz alzaa; nágonech’iidi hik’e dziłyú gosnihíí biłgo bihidáń lę́k’e.
23266	MAT 3:5	Áídá’go Jerúsalemdí’ Judéa dahot’éhé ni’ nagoz’ąądí’ ła’íí túńlííníí Jórdan holzéhi biṉaayú dahot’éhé ni’ nagoz’ąądí’ baa nánzą́ą́,
23268	MAT 3:7	Phárisees daanlíni hik’e Sádducees daanlíni baptize ádaalṉéhíí yighą neheskaigo yiłtsąądá’ gáyiłṉii, Nohwíí, ch’osh bik’asda’ golį́į́híí k’ehgo daałinołt’įįłíí, hadíń lá nohwádįhyú nohwiniigodilṉe’ goz’aaníí bits’ą́’nohkáh nohwiłnṉiid?
23269	MAT 3:8	Da’aṉii nohwinchǫ’íí bits’ą́’ ádaahdzaayúgo ch’í’ṉah ádaadi’nołsį, nest’ą’ nłt’éégo nádaant’į́híí k’ehgo nohwaa daide’aah.
23270	MAT 3:9	Abraham bits’ą́’dí’ daadihe’ṉa’i doo ídiłdaadoh’ṉii da: Bik’ehgo’ihi’ṉań díí tséé nazṉilíí nṉee Abraham bits’ą́’dí’ daadihezṉa’híí k’ehgo áile’yúgo áile’, nohwiłdishṉii.
23272	MAT 3:11	Shihíí tú bee baptize ádaanohwish’įį gádnii, nohwinchǫ’íí bits’ą́’zhį’ ádaasohdzaayúgo: ndi shiké’dí’ ła’ shitisgo at’éhi higháh, bikee hishłeełíí ndi doo bik’eh sitį́į́ da: áń Holy Spirit hik’e kǫ’ yee baptize ádaanohwił’įį doleeł.
23274	MAT 3:13	Áídí’ Jesus Gálileedí’ Jórdan túńlį́į́zhį’ nyáá, John baptize ábile’híí bighą.
23275	MAT 3:14	Áídá’ John doo hat’į́į́ dago gáṉíí, Shíígo née shaa ńyaa, shíí ni baptize áshííle’go dábik’ehdá’?
23277	MAT 3:16	Jesus baptize ábi’delzaadá’ tú biyi’dí’ dagoshch’į’ hanádzaa: áídí’ yáá bich’į’ iłts’ą́’ ádzaago Bik’ehgo’ihi’ṉań biSpirit hawú k’ehgo bich’į’ nke’eṉíihgo yiłtsaaníí dábiłgo biká’ dahnezdaa:
23278	MAT 3:17	Nt’éégo yaaká’dí’go yati’ gáṉíígo yidezts’ąą, Díínko shiYe’ shił nzhóni, áń baa shił gozhǫ́ǫ́.
23279	MAT 4:1	Áídí’ Jesus Holy Spirit nabiłaago da’igolį́į́yú ch’iidn nant’án nabíntaahyú óyáá.
23281	MAT 4:3	Na’íntaahíí baa nyáágo gábiłṉii, Ni Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’ ńlį́į́yúgo, díí tsééhíí báń náodleeh, nṉii.
23282	MAT 4:4	Áídá’ Jesus gábiłṉii, Ágágolzeego k’e’eshchįį, Nṉee doo dá báń zhą́ yee hiṉaa da doleeł, áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’íí bizé’dí’ behagohigháhíí dawa yee hiṉaa doleeł.
23284	MAT 4:6	Gánábiłdo’ṉiid, Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’ ńlį́į́yúgo gódah ch’í’ńłt’e’: ágágolzeego k’e’eshchįį, Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’yú daagolííníí nłt’éégo biṉádaadeh’į́į́ doleeł, ná daayiłdoṉiił: áídí’, Doo tséé hitałgo hayaa ngeeh dahíí bighą anádaanołteeł doo.
23286	MAT 4:8	Áídí’ dził dázhǫ́ yúdahi biká’yú yił hananát’aazhgo nṉee iłtah at’éégo hadaazt’i’íí dawa ła’íí bi’ízisgo ágot’eehíí bił ch’í’ṉah áyíílaago;
23288	MAT 4:10	Jesus gánábiłdo’ṉiid, Yuwehyú, Satan: ágágolzeego k’ená’ishchįį, Bik’ehgo’ihi’ṉań neBik’ehń zhą́ honkąąh, da áń zhą́ bá na’izíid.
23289	MAT 4:11	Áídí’ ch’iidn nant’án bits’ą́’zhį’ onádzaadá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań binadaal’a’á yaaká’dí’hi baa hikaigo bich’odaazṉi’.
23293	MAT 4:15	Zábulon bini’ hik’e Néphthalim bini’ Jórdan túńlį́į́ hanaayú túsikaaníí bich’į’ Gálileeyú, doo Jews daanlįį dahíí bini’yú;
23295	MAT 4:17	Áídí’ godezt’i’go, Nohwinchǫ’íí bits’ą́’zhi’ ádaahṉe’, yaaká’yú dahsdaahń nant’aahíí biká’ nagowaa, ṉiigo Jesus yałti’ nkegonyaa.
23298	MAT 4:20	Dagoshch’į’ łóg behaidlehé nanestł’ólihíí da’áígee ndaistsoozdá’ Jesus yiké’ dahn’aazh lę́k’e.
23300	MAT 4:22	Dagoshch’į’ bitaa tsina’eełíí yiyi’ sidaadá’ yits’ą́’ dahn’aazh, Jesus biké’.
23302	MAT 4:24	Syria golzeeyú dáhot’éhé Jesus baa daach’iṉii: ákú iłtah at’éégo daanṉiihíí hik’e kah yaa nakaihíí, góyéégo bich’į’ nadaagowaahíí, ch’iidn yisná ádaabiłsiníí, onádaatłishihíí, ła’íí daadi’ilihíí yił nadaaskaigo Jesus nłt’éégo ánádaayisdlaa lę́k’e.
23303	MAT 4:25	Áík’ehgo nṉee łą́ą́go Gálilee, Decápolis, Jerúsalem, Judéa, ła’íí Jórdan túńlííníí hanaadí’hi biké’ anáłseeł lę́k’e.
23306	MAT 5:3	Hadíí ídaagoch’iyolba’íí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: yaaká’yú dahsdaahń bilałtł’áhgee daanliiníí itah daanlįį.
23307	MAT 5:4	Chaał nadaakaihíí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: bá nádaagodojǫǫł.
23308	MAT 5:5	Bijíídí’ isht’edaagodnt’ééhíí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: ni’gosdzáń dá goz’ąą nt’éégo bíyéé doleeł.
23309	MAT 5:6	Nzhǫǫgo ágot’eehíí dázhǫ́ hádaat’įįhíí bighą shiṉá’ hik’e dibá’ daanliiníí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: áí náda’doldįįł.
23310	MAT 5:7	Bił daagoch’oba’íí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: bíí ałdó’ baa goch’oba’ doleeł.
23311	MAT 5:8	Bijíí biyi’ daagozhóóníí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: áí Bik’ehgo’ihi’ṉań daidołtsééł.
23312	MAT 5:9	Iłch’į’gont’ééhíí benadaago’aahíí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: áí Bik’ehgo’ihi’ṉań bichągháshé daabiłdi’ṉii doleeł.
23313	MAT 5:10	Nzhǫǫgo ágot’eehíí ye’ádaat’eehíí bighą bich’į’ nadaagoch’inłkaadíí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: yaaká’yú dahsdaahń bilałtł’áhgee daanliiníí itah daanlįį.
23314	MAT 5:11	Shíí shighą nṉee yati’ yee daanohwokáałyúgo, nohwiniidaagodnłsįyúgo, ła’íí łéda’iłchoogo yati’ dénchǫ’éhíí yee nohwaa yádaałti’yúgo, nohwiyaa daagozhǫ́ǫ́ le’.
23315	MAT 5:12	Nohwił daagozhǫ́ǫ́ le’, dázhǫ́ nohwił daagozhǫ́ǫ́ le’: yaaká’dí’go ízisgo ágot’eehíí nohwaa hi’né’ doleeł: nohwíí dánohwintségo Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú nada’iziid n’íí da’ágát’éégo bich’į’ nadaagoch’inłkaad ni’.
23316	MAT 5:13	Nohwíí ni’gosdzáń bi’ishįįh daanohłįį: áídá’ ishįįhíí doo nk’ǫ́ǫ́zh da silįįyúgo, nt’é bee nk’ǫ́ǫ́zh ánálṉe’? Doo nt’é bee nłt’éé da, daazhógo ch’élkáadgo biká’ nach’ikai doo.
23318	MAT 5:15	Ła’íí ik’ah kǫ’íí ch’idnłtłah lę́k’eyúgo, doo táts’aa bił hayaa nch’i’áah da go’į́į́, áídá’ ik’ah kǫ’íí biká’ dahnásiłt’áhé biká’ dahch’iłt’aah go’į́į́; áík’ehgo hadíí kįh yuṉe’ naháztaaníí dawa yee daago’įį.
23319	MAT 5:16	Nṉee biṉááł nohwits’ą́’ idindláád le’, áík’ehgo nłt’éégo ánádaaht’įįłíí daayo’įįgo nohwiTaa yaaká’yú dahsdaahń ízisgo at’ééhíí bee ch’í’ṉah ádaanołsį.
23321	MAT 5:18	Da’aṉii gánohwiłdishṉii, Yáá hik’e ni’gosdzáń biłgo bech’ígoṉáhzhį’ begoz’aaníí biyi’dí’ ayą́hágo isdzohíí ła’íí dahts’idiłhiłíí doo daazhógo dá dahgoz’ąą nt’éégo da, ąął alzaazhį.
23322	MAT 5:19	Hadíń díí Bik’ehgo’ihi’ṉań yegos’aaníí ayą́hágo ágot’eehíí ndi doo yikísk’eh at’éé dahíí, ła’íí áík’ehgo nṉee yił ch’ídaago’aahíí, áń yaaká’yú dahsdaahń bilałtł’áhgee daanliiníí bitahyú dázhǫ́ doo ílį́į́ dahíí bee hojíí doleeł: áídá’ hadíń díí begoz’aaníí yikísk’eh at’ééhíí ła’íí yee iłch’ígó’aahíí, áń yaaká’yú dahsdaahń bilałtł’áhgee daanliiníí bitahyú ízisgo at’ééhíí bee hojíí doleeł.
23323	MAT 5:20	Begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi hik’e Pharisees daanlíni bitisgo nłt’éégo ádaanoht’eeyúgo zhą́ yaaká’yú dahsdaahń bilałtł’áhgee daanliiníí itah daahłeeh go’į́į́, nohwiłdishṉii.
23325	MAT 5:22	Áídá’ gádaanohwiłdishṉii, Hadíń bik’isn doo nt’é bighą dayú yik’enṉiihíí góyéégo bágoz’áni at’éé: hadíń bik’isn, Ráca, yiłṉiihíí baa yá’iti’go bágoz’áni at’éé: hadíń bik’isn, Doo gonyą́ą́ da, yiłṉiihíí ch’iidn bikǫ’ diltłi’ yuyaa bágoz’áni at’éé.
23328	MAT 5:25	Hadíń naa dahgoz’aaníí dagoshch’į’ bił iłk’ínágodnłdǫ́ǫh, yáná’iti’héyú bił hi’ashdá’; dahyúgohíí dánko aayánáltihíí yaa nide’ahi at’éé, aayánáltihíí aasitíni yaa niłtéehgo ha’aniłt’e’.
23329	MAT 5:26	Da’aṉii doo ch’ínánódáh át’éé da, dá ąął na’íńṉilgo zhą́, niłdishṉii.
23331	MAT 5:28	Áídá’ shíí gádaanohwiłdishṉii, Nṉee isdzán dázhǫ́ hát’į́į́go dénchǫ’égo yineł’įįdíí iłk’idá’ bijíí biyi’ yuyaa nant’į’ deyaa.
23340	MAT 5:37	Ha’oh, dagohíí, Dah, zhą́ daadohṉii, doo nohwitł’a dahnádaadidołṉiih da ndi da’aṉiigo ádaadohṉii: ła’ihíí nchǫ’ihíí bits’ą́’dí’go at’éé.
23341	MAT 5:38	Doo áníidá’ gádaadi’ṉiigo ba’ikodaanohsį láń shį, Nohwiṉáá hayi’ą́ą́yúgo biṉáá hanádoh’aał, nohwiwoo hayi’ą́ą́yúgo biwoo hanádoh’aał:
23342	MAT 5:39	Áídá’ shíí gádaanohwiłdishṉii, Nṉee nchǫ’go nohwich’į’ at’ééhíí doo bich’į’ t’ąązhį’ ádaanoht’ee da: hadíń nitł’aah yonłts’į́yúgo, łahzhiṉéé bich’į’ nnanínt’aah.
23346	MAT 5:43	Doo áníidá’ gánádaadi’ṉiigo ba’ikonaadaanohdzį láń shį, Nit’ahdí’ gólííníí zhą́ nił nzhǫǫdá’ nik’enṉiihíí bik’enṉíih le’.
23347	MAT 5:44	Áídá’ shíí gádaanohwiłdishṉii, Nohwik’enṉiihíí nohwił daanzhǫǫ le’, yati’ yee daanohwokáałíí biyaa daagozhǫ́ǫ́ doleeł daahoh’ṉíí le’, hadíí bił daanołchǫ’íí nłt’éégo bich’į’ ádaanoht’ee le’, nchǫ’go nohwich’į’ ádaat’eehíí ła’íí nohwiniidaagodnłsiníí bá da’ohkąąh le’;
23349	MAT 5:46	Hadíí bił daanohshooníí zhą́ nohwił daanzhǫǫyúgo, nt’é bighą nohwich’į’ nahi’ṉííł? Tax bich’į’ nadaahi’ṉiiłíí ndi hadíí yił daanzhooníí bił daanzhǫǫ ya’?
23350	MAT 5:47	Nohwik’isyú zhą́ bilák’e nádaadołṉihyúgo, ła’ihíí hant’é bee bitisgo ádaanoht’ee? Tax bich’į’ nadaahi’ṉiiłíí ałdó’ da’ágát’éé ya’?
23351	MAT 5:48	Áík’ehgo nohwiTaa yaaká’yú dahsdaahń dázhǫ́ nłt’éégo at’éé, nohwíí ałdó’ ágádaanoht’ee le’.
23352	MAT 6:1	Doo dá nṉee binadzahgee zhą́ nṉee bich’į’ nłt’éégo ádaanoht’ee da, daazhógo dédaanohwinił’įįhíí bighą: ágádaaht’įįyúgo nohwiTaa yaaká’yú dahsdaahń bits’ą́’dí’ doo nt’é nohwich’į’ naho’ṉííł át’éé da.
23353	MAT 6:2	Tédaat’iyéhíí dant’éhéta baa nné’ lę́k’eyúgo, doo nádįh higaałíí bésh dilwoshé yee aṉiigo da, daanzhǫǫ ádaadil’iiníí Jews ha’ánáłséh nagozṉil yuṉe’ ła’íí intínyú nṉee bada’ołííhíí bighą ágádaat’įįhíí k’ehgo doo áńt’įį da. Da’aṉii gánohwiłdishṉii, Iłk’idá’ áí bich’į’ nahasṉili at’éé.
23356	MAT 6:5	Onkąąhgee doo daanzhǫǫ ádaadil’įįhíí k’ehgo áńt’éégo da: áí ha’ánázéh yuṉe’ ła’íí iłk’ída’itingee nazįįgo da’okąąhgo bił daagozhǫ́ǫ́, nṉee daabineł’į́į́go. Da’aṉii gádaanohwiłdishṉii, Iłk’idá’ áí bich’į’ nahasṉili at’éé.
23357	MAT 6:6	Áídá’ ni, onkąąhyúgo, ntééh yuṉe’ ha’ánṉáhgo, ídił da’déntį́įhdá’ niTaa nagont’į’yú honkąąh; áń dánant’į’ego ánáda’ch’ol’įįł ndi yo’iiníí, niTaa, da’áń nṉee binadzahgee nich’į’ nado’oṉiłi at’éé.
23358	MAT 6:7	Da’ohkąąhgee be’ádaadohṉiihíí doo dayúweh doo nt’é bighąyú be’ádaadohṉii da, doo Jews daanlįį dahíí ádaat’eehíí k’ehgo: áí łą́ą́go yádaasiilti’yúgo zhą́ Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwidits’ag, daanzį.
23361	MAT 6:10	Nant’án ńlį́į́híí begodowáh. Hagot’éégo ánṉiiyú yaaká’yú benagowaahíí k’ehgo ni’gosdzáń biká’yú ałdó’ begodolṉííł.
23362	MAT 6:11	Díí jįį daahiidąą doleełíí nohwá ágonłsį́.
23364	MAT 6:13	Nanohwída’dintaah yuṉe’ onohwoṉííł hela’, áídá’ nchǫ’go at’ééhíí bits’ą́’zhį’ hanánohwihi’ṉííł: Dahazhį’ dawa bá nant’áá, ła’íí ninawodíí itisyú át’éhi, ła’íí ízisgo áńt’éhi dahazhį’ bee síńzįį doleeł. Doleełgo at’éé.
23367	MAT 6:16	Dáshiṉá’ da’ohkąąh lę́k’eyúgo, daanzhǫǫ ádaadil’íni doo k’ehgo adaanoht’ee da: áí dáshiṉá’ da’okąąhgee ídaadaagoch’iyolba’go binii hago áńdaayol’įįł, nṉee dáshiṉá’ oshkąąhíí yídaagołsį le’, daanzigo. Da’aṉii gádaanohwiłdishṉii, Iłk’idá’ áí bich’į’ nahasṉili at’éé.
23368	MAT 6:17	Áídá’ ni dáshiṉá’ onkąąh lę́k’eyúgo, nitsizíl nnłtłag, ninii táńgis;
23369	MAT 6:18	Áí bee nṉee dáshiṉá’ onkąąhíí doo yídaagołsį da, niTaahíí zhą́ na’gont’į’ ndi yígółsį: áík’ehgo dánant’į’ego ánáda’ch’ol’įįł ndi yo’iiníí, niTaa, da’áń nṉee binadzahgee nich’į’ nado’oṉiłi at’éé.
23370	MAT 6:19	Ni’gosdzáń biká’ dawahá nohwił da’ilííníí doo nadaanohṉíí da, dánko gółchoozhi nohwits’ą́’ da’iyąą, beshihii nohwits’ą́’ dichíh, ła’íí da’in’įįhíí nohwee dain’įįh:
23371	MAT 6:20	Áídá’ yaaká’yú zhą́ nada’nohṉíí, akúyúgo zhą́ gółchoozhi doo nohwits’ą́’ da’iyąą da, béshihíí doo nohwits’ą́’ dichíh da, ła’íí da’in’įįhíí doo nohwee daino’į́įh at’éé da:
23372	MAT 6:21	Dahayú nohwił ilíni siṉilyú, áí zhą́ baa natsídaahkees doo.
23374	MAT 6:23	Áídá’ koṉáá doo nłt’éé dayúgohíí, kots’íhíí dahot’éhé diłhiłi at’éé. Koyi’ ná’dindíín n’íí kots’ą́’ diłhił silįįyúgo, áí dázhǫ́ diłhiłi at’éé.
23377	MAT 6:26	Dlǫ́’ yúdahyú nada’iṉiihíí baa natsídaahkees: doo k’eda’dilee da, doo náda’igeesh da, doo hayú binon’iłk’edaayihiṉiiłíí bá gową goz’ąą da; da’ágát’éé ndi nohwiTaa yaaká’yú dahsdaahń bá da’diiné’. Ya’ nohwíí áí bitisgo da’inohłįį gá?
23378	MAT 6:27	Nohwitahyú hadíń daahołṉeezíí yaa natsékeesíí zhą́ bee ayą́hágo ndi ts’ídag ńdiłséhgo ádidle’ gá?
23380	MAT 6:29	Da’ágát’éé ndi Sólomon ízisgo at’éé lę́k’e ndi doo díí tł’oh dénzhóné k’ehgo ík’e’isdlaa da, nohwiłdishṉii.
23381	MAT 6:30	Tł’oh díí jįį nołseełíí, áídí’ iskąą daadidlidíí ndi Bik’ehgo’ihi’ṉań nłt’éégo bik’e’isłaadá’ danilt’eego ya’ áí tł’ohíí bitisgo Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwik’e’isłaa gá, nohwíí nohwi’odlą’ ádaayą́háhi?
23383	MAT 6:32	(Doo Jews daanlįį dahíí áí zhą́ itisgo hádaat’į́į́:) áídá’ áí dawa bídįh daanohłįįhíí nohwiTaa yaaká’yú dahsdaahń yígółsį.
23384	MAT 6:33	Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee begoz’aaníí hik’e bits’ą́’dí’ nzhǫǫgo ágot’eehíí ntsé biká hádaaht’įį; áík’ehgo díí dawahá ałdó’ nohwíyéé doleeł.
23385	MAT 6:34	Áík’ehgo yiskąągo hago ágot’eehíí doo baa nohwił daagoyéé da le’: áí dabíí na’ídintł’og ndi at’éé. Dała’á jįį nagontł’ogíí da’áí zhą́ dábik’eh.
23388	MAT 7:3	Hant’é bighą nik’isn biṉáá yuṉe’ tsį ałts’ísę́ę sitaaníí hí’į́į́, áídá’ nihíí niṉáá yuṉe’ tsį nchaahi sitaaníí doo hí’į́į́ da?
23389	MAT 7:4	Ni niṉáá yuṉe’ tsį nchaahi sitąądá’, hagot’éégo nik’isn gáłnṉii, Shik’isn, ai tsį ałts’ísę́ę niṉáá yuṉe’ sitaaníí ná haoshtįįh?
23390	MAT 7:5	Ni, nzhǫǫ ídńł’íni, ntsé niṉáá yuṉe’ tsį nchaahi sitaaníí hatįįh; áík’ehgo nłt’éégo go’į́į́ nleehgo áníita nik’isn biṉáá yuṉe’ tsį ałts’ísę́ę sitaaníí bá hatįįh.
23392	MAT 7:7	Ídaadohkeed, áík’ehgo hant’é ídaadohkeedíí nohwaa hi’né’hi at’éé; hádaadoh’į́į́, áík’ehgo hant’é hádaadoh’iiníí nádaadohné’hi at’éé; dáádítį́h ńdaanołts’į, áík’ehgo nohwá ch’í’ítįįhi at’éé:
23393	MAT 7:8	Hadíń ídókeedíí baa hi’né’hi at’éé; hadíń hádéz’iiníí hant’é hádéz’įį shįhíí náidiné’hi at’éé; hadíń dáádítį́h ńdaałts’įhíí bá ch’í’ítįįhi at’éé.
23398	MAT 7:13	Ágołts’ósę́go ch’ígót’i’yú ch’ínohkáh: nteelgo ch’ígót’i’ihíí, goteelgo intínhíí góyéé nágost’ąąyú intín, łą́ą́go ákóṉe’ ha’ánáłséh.
23399	MAT 7:14	Ágołts’ósę́go ch’ígót’i’ihíí, ágołts’ósę́go intínhíí, áí zhą́ ihi’ṉaa bich’į’ intín, da’akwííyé zhą́ ákú ch’ekáh, doo łą́ą́go da.
23400	MAT 7:15	Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú nada’iziidíí ádaadil’íni baa daagonohsąą, áí dibełį́į́ bikágéhíí daabidiyágégo nohwaa hikáh, áídá’ biyi’ yuyaahíí ma’cho dázhǫ́ shiṉá’ daanliiníí k’ehgo at’éhi ádaat’ee.
23402	MAT 7:17	Ch’il nłt’éhihíí nest’áń nłt’ééhíí bah dahnándahi at’éé; áídá’ ch’il dénchǫ’éhíí nest’ą́ń dénchǫ’éhíí bah dahnándahi at’éé.
23406	MAT 7:21	SheBik’ehń, sheBik’ehń, daashiłṉiihíí doo dawa yaaká’yú dahsdaahń bilałtł’áhgee daanliiníí itah daaleeh da; hadíń shiTaa yaaká’yú dahsdaahń aṉiihíí yikísk’eh at’ééhíí zhą́ itah daaleeh.
23407	MAT 7:22	Áí bijįį nṉee łą́ą́go gádaashiłṉii doleeł, NohweBik’ehń, nohweBik’ehń, ya’ doo daanónjiigo Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwinkááyú yałti’ da láń? Ya’ doo nich’į’ ádaan’ṉiigo ch’iidn hadaaniidzood da láń? Ya’ doo nizhi’ biláhyú ízisgo ánágot’įįłíí be’ádaant’ee da láń?
23410	MAT 7:25	Łą́ą́go nanágołtįį, ła’íí tú ná’dijoł, ła’íí bigową bich’į’ nádiyoł; ndi doo nagongeeh da: tséé biká’ goz’ąąhíí bighą.
23412	MAT 7:27	Łą́ą́go nanágołtįį, ła’íí tú ná’dijoł, ła’íí bigową bich’į’ deyolgo nangóngo’: gową nabígoztł’įįh silįį.
23413	MAT 7:28	Jesus áí ąął yaa nagosṉi’dá’ iłch’ígon’ą́ą́híí bighą nṉee bił díyadaagot’ee lę́k’e:
23415	MAT 8:1	Dził biká’dí’ nkenádiidzaadá’ łą́ą́go biké’ anázeeł lę́k’e.
23417	MAT 8:3	Áík’ehgo Jesus yich’į’ dahdidilṉiidí’ yiká’ ndelṉiihgo, Hasht’į́į́; nándziih, yiłṉii. Áí dábiłgo łóód n’íí ínásdįįd lę́k’e.
23418	MAT 8:4	Áídí’ Jesus gábiłṉii, Hadíń dánko bił nagolṉí’ hela’; ti’i, okąąh yebik’ehi bich’į’ ch’í’ṉah ádndle’go, nt’éhéta be’okąąhíí Bik’ehgo’ihi’ṉań baa nné’, Moses ngon’ą́ą́ lę́k’ehíí k’ehgo, áík’ehgo nándziihíí nṉee yídaagołsį doleeł.
23422	MAT 8:8	Silááda nant’án gábiłṉii, ShiNant’a’, shigową yuṉe’ ha’ánṉáhgo ndi doo bik’eh sitį́į́ da: déhadziihgo ndi shána’iziidi nadzíih ndi at’éé.
23423	MAT 8:9	Shíí ałdó’ shinant’a’ golį́į́, shihíí silááda bá nansht’aa: dała’á, Dah nṉáh, biłdishṉiiyúgo dahdigháh; ła’íí, Yushdé’, biłdishṉiiyúgo shaa higháh; ła’íí shána’iziidi, Díí áńle’, biłdishṉiiyúgo áí áíle’.
23425	MAT 8:11	Ła’íí gánádish’ṉii, Łą́ą́go ya’áí hanadáhdí’ ła’íí ya’áí onadáhdí’ nihikáhgo, Abraham hik’e Isaac ła’íí Jacob yił dahnáhaztąą doleeł, yaaká’yú dahsdaahń bilałtł’áhgee daanliiníí bitah:
23429	MAT 8:15	Bigan yedelṉiih, áík’ehgo nezgai n’íí bits’ą́’ gonyáá: áídí’ nádiidzaago yá da’dezné’.
23430	MAT 8:16	Áídí’ o’i’ą́ą́zhį’ godeyaago łą́ą́go ch’iidn isná ádaabiłsiníí bich’į’yú yił neheskai: áík’ehgo hadaadzi’íí zhą́ bee ch’iidn hainiheyood, ła’íí daanṉiihíí dawa nádaayilziih:
23431	MAT 8:17	Esáias, Bik’ehgo’ihi’ṉán binkááyú na’iziidi, gánṉiid n’íí begolṉe’go, Néé doo daanldzil dahíí, ła’íí nohwikah n’íí dawa dabízhą́ ídá’áyiidlaa.
23434	MAT 8:20	Jesus gábiłṉii, Ma’ ndi bi’i’áń daagolį́į́, dlǫ́’ yúdahyú nada’iṉiihíí ndi bit’oh daagolį́į́; áídá’ shíí nṉee k’ehgo Niyááhíí doo hayú nshteehi at’éé da.
23438	MAT 8:24	Nt’éégo tú yat’éégo bił deyol, áík’ehgo tsina’eełíí tú nádidáhíí beh nádilk’ooł: áídá’ Jesus‐híí iłhosh lę́k’e.
23439	MAT 8:25	Áík’ehgo bitsiłke’yu bich’į’ nnikaigo ch’ínádaabisidá’ gádaaṉii, NohweBik’ehń, hasdánohwiṉííł: dak’azhą́ téłtł’áh nohwił ogo’eeł.
23440	MAT 8:26	Áík’ehgo gádaayiłṉii, Hant’é lą́ bighą ńdaałdzid, ntsóląą’at’éégo nohwi’odlą’ doo hwoi da? ṉii. Áídá’ nádiidzaago nyolhíí túhíí biłgo yich’į’ hadziigo nkenágoheltǫ’.
23442	MAT 8:28	Hanaayú Gérgesenes daagolį́į́yú bił nada’diz’eeldá’ nṉee łena’ṉiłíí goz’ąądí’ nṉee naki, ch’iidn isná ádaabiłsinihíí, Jesus yaa n’áázh, bédaach’ildzidhíí bighą doo hadíń ałhánégo bit’ah ch’egháhi da.
23443	MAT 8:29	Yat’éégo gádaaṉii, Hago lą́ą́ ánohwile’go áńt’į́į́, Jesus, Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’ ńlíni? Nohwiniigodilṉe’íí doo hwahá biká’ ngoṉáh dadá’ nohwiniigodnle’ née?
23446	MAT 8:32	Áík’ehgo, Hahkeeh, yiłnṉiid. Hakį́į́dá’ góchi nanałsé’íí yeh hikį́į́: nt’éégo góchi dawa hayaa nádnkįįgo túsikáni yeh hikį́į́, áík’ehgo tú yił daadesdzii.
23448	MAT 8:34	Áídí’ kįh gozṉilgee daagolííníí dawa Jesus yich’į’ ch’ínáłsą́ą́: áík’ehgo daayiłtsąądá’ náyokąąhgo gádaayiłṉii, Nohwini’dí’ ch’íńṉáh.
23449	MAT 9:1	Áídí’ Jesus tsina’eełíí yeh hiyaago hanaayú dabíí gólį́į́yú bił oná’í’éél.
23450	MAT 9:2	Nt’éégo ła’ nṉee di’ili baa daach’iskąą: Jesus daabi’odlą’ yígołsįįdá’ nṉee di’ilihíí gáyiłṉii, Shiye’, nił gozhǫ́ǫ́ le’; ninchǫ’híí bighą dák’ad naa nágodet’aah.
23456	MAT 9:8	Nṉee łą́ą́go íła’adzaahíí díí daayo’įįdá’ bił díyadaagot’eego Bik’ehgo’ihi’ṉań ya’ihédaanzį, nṉee díí k’ehgo á’ił’įįgo yaa goden’ąąhíí bighą.
23458	MAT 9:10	Jesus iyąągo nezdaago, tax bich’į’ nadaahi’ṉiiłííhik’e nṉee doo dábik’ehyú ádaat’ee dahíí łą́ą́go hikaigo Jesus hik’e bitsiłke’yu yił da’iyąągo dahdinezbįh.
23460	MAT 9:12	Jesus áí yidezts’ąądá’ gádaabiłṉii, Doo hago’ádaat’ee dahíí izee nant’án doo yaa nakáh bik’eh da, daanṉiihíí zhą́.
23461	MAT 9:13	Hant’é ṉiigo ágodi’ṉiihíí bídaagonoł’aah, Dawahá nastseedgo bedaashich’okąąhíí bitisgo nṉee łaadaach’oba’íí hásht’į́į́, ṉiigo: shíí nṉee doo bik’ehyú ádaat’ee dahíí, Nohwinchǫ’íí bits’ą́’zhį’ ádaahṉe’, biłdishṉiiyú níyáá, áídá’ doo nṉee dábik’ehyú ádaat’eehíí ágáłdishṉiiyú níyáá da.
23463	MAT 9:15	Jesus gádaabiłṉii, Ya’ ni’i’ṉéhgee nṉee íła’ádaat’eehíí nṉee niiṉéhíí yił nakaiyúgo doo bił daagozhǫ́ǫ́ da née? Dahagee nṉee niiṉéhíí bits’ą́’ nádilteeh ndi at’éé, áígee dáshiṉá’ da’okąąh doleeł.
23465	MAT 9:17	Ła’íí wine áníi alzaahíí ikágé wine benałtiníí dénchǫ’éhíí doo biyi’ tádaach’iṉił da: ágách’idzaayúgo wine benałtiníí kots’ą́’ daidiłdoh, áík’ehgo winehíí ąął ha’ijooł, ła’íí wine bee nałtį n’íí da’ílíí hileeh: áídá’ wine áníi alzaahíí wine benałtiníí áníidéhíí zhą́ biyi’ tádaach’iṉił, áík’ehgo da’íła nłt’éé.
23468	MAT 9:20	Nt’éégo isdzán dił bigháńlį́į́go nakits’ádah bił łegodzaahi Jesus yine’dí’ ninyaago bi’íí bidá’yú yedelṉiih:
23469	MAT 9:21	Ídił yałti’go gáṉíí, Bi’íí zhą́ ndi bedenshṉiihyúgo nłt’éé náshdleeh.
23470	MAT 9:22	Jesus łédiidzaago biłtsąą, áík’ehgo gábiłṉii, Shilah, nił gozhǫ́ǫ́ le’; ni’odlą’íí nłt’éégo ánániidlaa. Áík’ehgo dagoshch’į’ nłt’éé násdlį́į́.
23472	MAT 9:24	Ch’ínohkáh, yiłnṉiid: na’ilíhn doo daztsąą da, daazhógo iłhoshgo at’éé. Áí bighą baa daach’odloh lę́k’e.
23473	MAT 9:25	Nṉee íła’adzaahíí dawa ch’ínáńłsą́ą́dá’ Jesus ha’ayáágo na’ilíhníí bigan yiłtsoodá’ nádiidzaa.
23474	MAT 9:26	Áík’ehgo áí biṉaayú dahot’éhé ágodzaahíí baa ch’iṉii lę́k’e.
23476	MAT 9:28	Kįh yuṉe’ ha’ayáágo nṉee biṉáá ádaagodini baa n’áázh: Jesus gádaayiłṉii, Ya’ ágá’ishłéhgo nohwi’odlą’ golį́į́ née? Ha’oh, nohwiNant’a’, daabiłṉii.
23478	MAT 9:30	Áík’ehgo biṉáá nádaagosdlįįgo, Hadíń yígonołsį́įh hela’, Jesus nłdzilgo baa daasṉi’.
23484	MAT 9:36	Jesus nṉee łáni yo’įįgo, dibełį́į́ nadaabinyoodíí da’ádįhgo nakai łehíí k’ehgo doo daanłdzil dago iłtanáhosąąhíí bighą dázhǫ́ yaa ch’oba’ lę́k’e.
23485	MAT 9:37	Áídí’ bitsiłke’yu gádaayiłṉii, Nest’áń dázhǫ́ łą́ą́go nest’ąądá’ nada’iziidíí doo łą́ą́ dahíí bighą doo hwoi da;
23492	MAT 10:6	Israel hat’i’íí bitahyú, dibełį́į́ ch’a’onehezdeehíí k’ehgo zhą́ bich’į’ dohkáh.
23500	MAT 10:14	Dahadíń doo hádaanohwit’įį dayúgo, nohwiyati’ doo yídaayésts’ąą dayúgo, áí gową dagohíí kįh gozṉilíí bits’ą́’ dahnádohkáhgo, nohwikee bąą łeezhíí baa daałhaał.
23501	MAT 10:15	Da’aṉii gádaanohwiłdishṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań nṉee yándaago’aahíí bijįį Sodom hik’e Gomórrah golzeegee daagolį́į́ n’íí biniidaagodilṉe’íí bitisgo áí kįh gozṉilgee daagolííníí biniigodolṉiił.
23502	MAT 10:16	Ma’ bitahyú dibełį́į́ k’ehgo daanohwideł’a’: áí bighą ch’osh goyą́ą́híí k’ehgo daagonohsąą, hawú ga’ádaanoht’eego doo t’ąązhį’ nádaadołghash da.
23506	MAT 10:20	Áí doo dánohwíí hahdziih da, ndi nohwiTaa bits’ą́’dí’go Spirit‐híí nohwinkááyú hadziih ndi at’éé.
23507	MAT 10:21	Nṉee ła’ bik’isn zideeyú nyide’aah doleeł, ła’íí nṉee ła’ bizhaazhé ágáyidoliił: chągháshé bą́ą́ hik’e bitaa yich’į’ nanádaagonłkaadgo bik’ehgo nabi’ditseed doleeł.
23508	MAT 10:22	Shizhi’ bee daanohwich’ozhiihíí bighą nṉee dawa bił daanohchǫ’ doleeł: áídá’ dahadíń dángont’í’zhį’ dahildǫ́híí hasdábi’ dolteeł.
23514	MAT 10:28	Hadíí kots’í nadaiłtseedá’ koyi’siziiníí doo nadaiłtseed at’éé dahíí doo bédaałdzid da; áídá’ ch’iidn bikǫ’ diltłi’ yuyaa kots’í hik’e koyi’ siziiníí oyiné’híí, áń zhą́ bédaałdzid.
23515	MAT 10:29	Ya’ dlǫ’dichiné naki zhaali łichí’é dała’á ílį́į́go nahiṉiih gá? Da’ágát’éé ndi nohwiTaa doo hat’į́į́ dayúgo dała’á ndi doo ni’yú bits’ą́’ naokáad at’éé da.
23520	MAT 10:34	Ni’gosdzáń biká’zhį’ iłch’į’gont’ééhíí nkeniné’ doo daasho’ṉíí da: doo iłch’į’gont’ééhíí nkenishné’híí bighą niyáá da, bésh be’idiltłishé niitą́ą́go niyáá.
23523	MAT 10:37	Dahadíń bitaa dagohíí bą́ą́ shíí shitisgo bił nzhooníí doo shíyéé hileehgo dábik’eh da: ła’íí dahadíń biye’ dagohíí bitsi’ shíí shitisgo bił nzhooníí doo shíyéé hileehgo dábik’eh da.
23525	MAT 10:39	Dahadíń bi’ihi’ṉa’ bił ilííníí bits’ą́’ da’ilíí hileeh: áídá’ dahadíń shíí shighą bi’ihi’ṉa’ doo bił ilį́į́ dahíí, áń zhą́ dahazhį’ ihi’ṉaahíí yaa higháhi at’éé.
23527	MAT 10:41	Dahadíń nṉee Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú na’iziidi nlįįhíí bighą nádnłtiiníí, Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú na’iziidi nt’é Bik’ehgo’ihi’ṉań bainé’íí áń ałdó’ da’áík’ehgo baa hi’né’hi at’éé; dahadíń nṉee dábik’ehyú át’ééhíí nlį́į́híí bighą náidnłtiiníí, nṉee ágát’éhi nt’é Bik’ehgo’ihi’ṉań bainé’íí áń ałdó’ da’áík’ehgo baa hi’né’hi at’éé.
23534	MAT 11:6	Hadíń shodląągo doo t’ąązhį’ at’éé dahíí biyaa gozhǫ́ǫ́ doleeł, ṉii.
23535	MAT 11:7	Onát’aazhdá’ Jesus nṉee íła’at’ééhíí John yaa nagolṉi’go yich’į’ yałti’go nkegonyaa gáṉíígo, Da’igolį́į́yú nt’é hádaadeh’į́į́yú nasohkai? Tł’oh bit’ąą nteelíí bił godiyołíí née?
23536	MAT 11:8	Nt’é hádaadeh’į́į́yú nasohkai áídá’? Nṉee nłt’éégo bik’e’izláhi née? Hadíí bidiyágé nłt’ééhíí nant’án golį́į́gee nadaakaihi at’éé.
23537	MAT 11:9	Nt’é lą́ą́ hádaadeh’į́į́yú nasohkai áídá’? Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú na’iziidi née? Ha’oh, Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú na’iziidi yitisgo at’éhi, nohwiłdishṉii.
23538	MAT 11:10	Díí baa k’e’eshchįį n’íí áń át’į́į́, Shinal’a’á nádįh dish’aa, nádįh iłch’į’gole’go.
23539	MAT 11:11	Da’aṉiigo gánohwiłdishṉii, Nṉee daagozliiníí bitahyú doo ła’ John Baptize ágole’íí yitisgo at’éé da: áídá’ yaaká’yú dahsdaahń bilałtł’áhgee daanliiníí bitahyú hadíń dázhǫ́ doo ílį́į́ dahíí John yitisgo at’éé.
23540	MAT 11:12	John Baptize ágole’íí ni’gosdzáń biká’ naghaadí’ godezt’i’go nṉee yaaká’yú dahsdaahń bilałtł’áhgee daanliiníí itah daaleeh dázhǫ́ hádaat’įįgo ídéédaalnaa.
23542	MAT 11:14	Shiyati’ nádaagodoh’aah hádaaht’įįyúgo gánohwiłdishṉii, Elías, hígháh n’íí, át’į́į́.
23546	MAT 11:18	John doo iyąągo ła’íí doo idląągo nyáá dadá’, Ch’iidn biyi’ golį́į́, daałch’iṉii.
23548	MAT 11:20	Kįh nagozṉilíí biyi’ Jesus ízisgo áná’ol’įįłíí łą́ą́go ye’ánát’įįłdá’ binchǫ’íí doo yits’ą́’yúgo ádaaṉe’ dahíí bighą yił daaditeh nkegonyaa, gáṉíígo,
23549	MAT 11:21	Korázingee daagonohłiiníí, nohwá góyéé doleeł! Bethsáidagee daagonohłiiníí ałdó’ nohwá góyéé doleeł! Nohwitahyú ízisgo ánágot’įįłíí Tyre hik’e Sídongee ágágodzaayúgo, áígee daagolííníí doo áníidá’ nak’ą’dich’ízhé bik’inazlaadá’ iłch’ii yiyi’ naháztąągo binchǫ’íí yits’ą́’zhį’go ádaasdzaa doleeł ni’.
23553	MAT 11:25	Áídá’ Jesus Bik’ehgo’ihi’ṉań yokąąhgo gáṉíí, ShiTaa, yaaká’zhį’ hik’e ni’zhį’ nant’án ńlinihi, díí iłch’ígót’aahíí nṉee daagoyą́ą́go bił ídaagozínihíí baa ch’ananł’į’ n’íí mé’ ga’ádaat’eehíí bich’į’ ch’í’ṉah ánleehíí nich’į’ ba’ihénsį.
23555	MAT 11:27	ShiTaa bits’ą́’dí’go dawa shaa hi’ṉííł: doo hadíń shíí, Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’ nshłíni, shígółsini at’éé da, shiTaa zhą́; ła’íí doo hadíń shiTaa yígółsini at’éé da, shíí biYe’ nshłíni zhą́, ła’íí dahadíńta shiTaa bich’į’ bígózįhgo áshłe’íí ałdó’ shiTaa yígółsį.
23557	MAT 11:29	Izénázwodíí łahdí’ nábiyi’hishaałgo shits’ą́’dí’ ígonł’áah; shijíí yuṉe’ isht’egodnt’ee, doo itisgo ídésht’įį da: áík’ehgo nohwiyi’ siziiníí hanáyoł doleeł.
23562	MAT 12:4	Bik’ehgo’ihi’ṉań daach’okąąh goz’ąą yuṉe’ ha’akaigo, báń Bik’ehgo’ihi’ṉań ye’ okąąhgo baa hi’né’go nii’né’ n’íí, doo daayiyąągo bágoz’ánihi daayiyą́ą́, áí báńhíí okąąh yedaabik’ehi zhą́ daayiyąągo goz’ánihi.
23565	MAT 12:7	Dawahá nastseedgo bedaashich’okąąhíí bitisgo nṉee łaadaach’oba’íí hásht’į́į́, ṉiigo aṉííhíí bídaagonołsįyúgo, shíí, doo shaa dahgoz’ąą dahíí, doo shaa yádaałti’ da doleeł ni’.
23568	MAT 12:10	Áígee nṉee bigan dała’ázhiṉéé binawod ásdįįdi itah sidaa lę́k’e. Nṉee ła’i Jesus dant’éhéta bee baa dahgosit’aa daanzįgo nayídaadiłkid gádaaṉiigo, Ya’ godilziníí bijįį ná’ch’ilziihíí begoz’ąą née?
23569	MAT 12:11	Jesus gádaabiłṉii, Nohwitahyú nṉee ła’ bidibełį́į́ dała’áhi godilziníí bijįį o’i’áń yuṉe’ ogo’yúgo, yiłtsoodgo hanáidishood ya’?
23570	MAT 12:12	Nṉee dibełį́į́ yitisgo ílį́į́ go’į́į́! Áík’ehgo godilziníí bijįį nłt’éégo ánách’ot’įįłgo goz’ąą.
23571	MAT 12:13	Áídí’ nṉee bigan binawod ásdįįdi yich’į’ gáṉíí, Yushdé’ dahdinlṉíh. Áík’ehgo bich’į’ dahdidilṉiigo bigan nádzii, łahzhiṉééhíí ga’at’éé násdlį́į́.
23576	MAT 12:18	Shinal’a’á, hałtííníí, shił nzhóni, shiyi’siziiníí bił dábik’ehyú át’éhi daaneł’į́į́: shiSpirit‐híí biká’zhį’ ashłéhgo doo Jews daanlįį dahíí bich’į’ dábik’ehyú ágot’eehíí yaa nagolṉi’ doleeł.
23580	MAT 12:22	Nṉee ła’ ch’iidn isná ábiłsini biṉáá ágodįh, ła’íí doo yałti’ dahi baa bił ch’ikaigo náyilziih: áí nṉee doo yałti’ da n’íí yałti’ ła’íí go’įį násdlį́į́.
23581	MAT 12:23	Nṉee dawa bił díyadaagot’eego gádaanṉiid, Áń David biYe’ at’į́į́ ya’?
23587	MAT 12:29	Hagot’éégo ła’ nṉee nalwodi bigową yuṉe’ ha’ách’ighaago dawahá bíyééhíí ch’in’įįh? Nṉee nalwodíí ntsé łích’iltł’ó hik’e go’į́į́. Áídá’ dawahá bíyééhíí bits’ą́’ ch’in’įįh.
23588	MAT 12:30	Hadíń doo bił gonsht’įį dahíí shich’į’ got’ínihi at’éé; hadíń doo bił íła’áná’ishdle’ dahíí shits’ą́’ ts’iłtįįgo áile’hi at’éé.
23597	MAT 12:39	Yich’į’ hananádziigo gádaayiłṉii, Nchǫ’go ádaat’éhi nant’į’ nakaihi daałinolt’įįłíí godiyįhgo be’ígóziníí yiká daadéz’įį; áídá’ be’ígóziníí doo bił ch’í’ṉah ádaalṉe’hi at’éé da, Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú na’iziidi n’íí, Jonas holzéhi, nṉee bich’į’ be’ígózįh alzaahíí zhą́.
23598	MAT 12:40	Jonas taagi jįį hik’e taagi tł’é’ łóg nchaahíí bibid sitįįhíí k’ehgo shíí, nṉee k’ehgo Niyááhíí, taagi jįį hik’e taagi tł’é’ łeyi’ sitį́į́ doleeł.
23599	MAT 12:41	Bik’ehgo’ihi’ṉań nṉee yándaago’aahíí bijįį nṉee Nínevehgee daagolį́į́ n’íí daahizįįgo nṉee daałinolt’įįłíí yaa yádaałti’go, Nohwíí nohwitisgo daanchǫ’ ni’, daadidoṉiił: Nínevehgee daagolííníí Jonas yałti’go daidezts’ąądá’ binchǫ’íí yits’ą́’zhį’ ánádaasdzaa; áídá’ k’adíí Jonas bitisgo ánsht’éhi niyáá.
23600	MAT 12:42	Bik’ehgo’ihi’ṉań nṉee yándaago’aahíí bijįį isdzán nant’ánihi hayaadí’go nyááhíí hizįįgo nṉee daałinolt’įįłíí yaa yałti’go, Shíí shitisgo daanchǫ’ ni’, didoṉiił: áń dázhǫ́ ńzaadí’ ńyáá, Sólomon bigoyą’ yidits’į́hgo; áídá’ k’adíí Sólomon bitisgo ánsht’éhi niyáá.
23601	MAT 12:43	Spirit nchǫ’íí nṉee yiyi’dí’ háyáádá’ tú ádįhyú aanádaał, hayú hanayóołíí yiká hantaago; áídá’ doo hagee da lę́k’e.
23604	MAT 12:46	Jesus nṉee íła’adzaahíí t’ah yich’į’ yałti’dá’, bą́ą́ hik’e bik’isyú dadáńyú nadaazį, yich’į’ hadaadzii hádaat’įįgo.