23216	MAT 1:3	Juu Judá scuuꞌ jon jndyu Tamar. Ndahin jndyu Fares yo Zara. Ndoꞌ juu Fares jnda jon Esrom, ndoꞌ Esrom jnda jon Aram.
23222	MAT 1:9	Ndoꞌ Uzías jnda jon Jotam, ndoꞌ Jotam jnda jon Acaz, ndoꞌ Acaz jnda jon Ezequías.
23223	MAT 1:10	Ndoꞌ Ezequías jnda jon Manasés, ndoꞌ Manasés jnda jon Amón, ndoꞌ Amón jnda jon Josías.
23226	MAT 1:13	Zorobabel jnda jon Abiud, ndoꞌ Abiud jnda jon Eliaquim, ndoꞌ Eliaquim jnda jon Azor.
23227	MAT 1:14	Ndoꞌ Azor jnda jon Sadoc, ndoꞌ Sadoc jnda jon Aquim, ndoꞌ Aquim jnda jon Eliud.
23228	MAT 1:15	Ndoꞌ Eliud jnda jon Eleazar, ndoꞌ Eleazar jnda jon Matán, ndoꞌ Matán jnda jon Jacob.
23231	MAT 1:18	Ndö vaa ntyja na tui Jesucristo. Ndyee jon María, tomin jñꞌoon na ngoco jon yo José. Majoꞌ vitjachen na ntoncohin, taaꞌ tsꞌon María na ñjon jnda juu ntyja ꞌnaanꞌ najndei nquii Espíritu Santo.
23233	MAT 1:20	Ndoꞌ viochen xjen na toquindyiiꞌ tsꞌon jon jñꞌoonꞌñeen, tityincyooꞌ cüii ángel nnon jon xjen na tsooꞌ jon ndaa. Ndoꞌ tso ángelꞌñeen nnon jon: “ꞌUꞌ José na condui ꞌuꞌ tsjan David na jndyocahanꞌ, tyiꞌntyꞌueꞌ na ngyonꞌ cüenta juu María na ndiscuꞌhin ngꞌe ntyja ꞌnaanꞌ nquii Espíritu Santo, joꞌ na ñjon jnda jon.
23236	MAT 1:23	Itso tsanꞌñeen: Quitquenhoꞌ cüenta, ngaquiñjon jnda juu yuscundyua na ntsingui juu cüii yusꞌa, ndoꞌ nnanꞌquijndyu nnꞌan jon Emanuel. Juu jñꞌoon Emanuel itsiquindyihanꞌ: “Nquii Tyoꞌtsꞌon mꞌaan jon yo jaa.”
23243	MAT 2:5	Ndoꞌ tꞌa nanꞌñeen, jnduehin nnon jon: —Ntji na tquen Tyoꞌtsꞌon itsiquindyihanꞌ na juu Mesías nduihin tsjoon Belén ndyuaa Judea. Ee jñꞌoon na tji Miqueas na toninncyaa jon jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon ndyu na toxenꞌchen, ndö vaa na itsiquindyihanꞌ:
23251	MAT 2:13	Xjen na jndë jnduiꞌ nanꞌñeen, cüii ángel cüentaaꞌ ta Tyoꞌtsꞌon tityincyooꞌhin nnon José xjen na tsooꞌ jon ndaa. Tso ángelꞌñeen nnon jon: —Quinaquintyjaꞌ, cayonꞌ luchjöhöꞌ yo ndyee jon, quinanꞌcjehoꞌ, cꞌohoꞌ ndyuaa Egipto. Joꞌ quintjohoꞌ ata xjen na ntsiquindyi ꞌuꞌ. Quitsaꞌ na nndaꞌ ngꞌe ntꞌuevichen tsꞌon Herodes luchjova chaꞌ na ntscueeꞌ jonhin.
23252	MAT 2:14	Ndoꞌ jnanquintyja José na itso jon. Majuuntyi tsjonꞌñeen tëyꞌoon jon luchjoꞌñeen yo ndyee jon, jnduiꞌhin, tyꞌehin Egipto.
23253	MAT 2:15	Joꞌ tomꞌanhin ata xjen na tueꞌ juu Herodes. Ndoꞌ na tui na nndaꞌ, siquindëhanꞌ juu jñꞌoon na siꞌman Tyoꞌtsꞌon ndyu na toxenꞌchen nnon Oseas, tsan na toninncyaa jñꞌoonꞌ jon ntyja nchu vaa ꞌnan na nguaa. Ndö vaa na itsohanꞌ: “Tquënꞌ yusꞌa jnda na quinduiꞌ ntcüeꞌ jon ndyuaa Egipto.”
23257	MAT 2:19	Ndoꞌ vi na jndë tueꞌ juu Herodesꞌñeen, juu ángel cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon, tityincyooꞌ nndaꞌhin nnon José xjen na tsooꞌ jon ndaa. Xjenꞌñeen ninvaa mꞌaan jon ndyuaa Egipto.
23272	MAT 3:11	Jñꞌoon na mayuuꞌ na matsiquintꞌë ꞌoꞌ yo ndaa, ngꞌe na contcüeꞌ nꞌonhoꞌ jnan na nanꞌxuanhoꞌ. Majoꞌ vi na jndë na jntyꞌiihanꞌ ja na matsixuan tsꞌianmin, yajoꞌ ncꞌoon nquii jon na ntsiquindëëꞌ jon ꞌoꞌ na nninncyaa jon Espíritu Santo. Majoꞌ ñꞌen ꞌoꞌ na ntsiquindëëꞌ jon ꞌoꞌ yo chon ngꞌe na nntꞌuiityenhanꞌ ꞌoꞌ ntyja ꞌnaanꞌ jnan ꞌoꞌ. Juu jon tꞌmanchen conduihin, chintyi ja, min tyiꞌquijntꞌue ja na veꞌ na ncjöcyꞌön ntcoonꞌ jon na nñjon jonhanꞌ.
23277	MAT 3:16	Ndoꞌ vi na jndë siquindëëꞌ Juanhin, yajoꞌ jnduiꞌ Jesús quityquiiꞌ ndaa. Majuu xjenꞌñeen jnaan quiñoonꞌndue, ndoꞌ jndyiaaꞌ jon na jndyocue Espíritu cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon cjooꞌ jon na chaꞌvijon quituꞌ. Jndyoquintyjo Espíritu Santo cjooꞌ Jesús.
23279	MAT 4:1	Vi na jndë tui na nndaꞌ, tayꞌoon Espíritu Santo Jesús ndyuaa naijon tyiꞌjndye nnꞌan mꞌan. Joꞌ totsichon yutyia na quityiiꞌhanꞌ ngꞌeehanꞌ Jesús.
23288	MAT 4:10	Tꞌa Jesús, tso jon: —Quenanꞌ ꞌuꞌ nnön Satanás. Ee quityquiiꞌ jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon chuuꞌ jñꞌoon na coxenhanꞌ na xiaꞌntyi nquii jon na quitsitꞌmaanꞌ tsꞌan, ninnquii jon ntyeꞌntjonꞌ nnon jon.
23315	MAT 5:12	Cꞌonhoꞌ na nein jndyihoꞌ ngꞌe na coquenonhoꞌ nanꞌminꞌ ngꞌe tꞌman naya ꞌnaanhoꞌ vave quiñoonꞌndue. Ee machaꞌxjen contꞌaviꞌhin ꞌoꞌ, manndaꞌ ro tontꞌaviꞌhan nque nnꞌan na tomꞌan ndyu na toxenꞌchen na toninncyahan jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon nchu vaa ꞌnan na nguaa.
23319	MAT 5:16	Manndaꞌ quintꞌahoꞌ ꞌnan na chuhanꞌ yo nnꞌan ngꞌe naya na ntꞌahoꞌhin ntsijonhanꞌ juuhanꞌ chaꞌvijon chon na covixuee ndëëhin. Ee na nntꞌahoꞌ na nndaꞌ, yajoꞌ ntquenhin cüenta joo ꞌnan ya contꞌahoꞌ ndoꞌ nnanꞌtꞌmaanꞌhin nquii Tyehoꞌ na mꞌaan jon quiñoonꞌndue.
23348	MAT 5:45	Ee na ntꞌahoꞌ chaꞌxjen na matsjö, nnduihoꞌ ntsinda nquii tyehoꞌ na mꞌaan jon quiñoonꞌndue. Nquii jon itsꞌaa jon na juu ndoꞌcüjioonꞌ ꞌnaanꞌ jon ndyiaaꞌhanꞌ ndëë nnꞌan na ya nnꞌan ndoꞌ mantyi yo ndëë nnꞌan na tyia nnꞌan. Ndoꞌ mantyi itsquioo jon ndaatsuaꞌ ꞌnaanꞌ jon cjo nnꞌan na contꞌa chaꞌxjen na chuhanꞌ ndoꞌ mantyi cjo nnꞌan na conanꞌtja nnon jon.
23358	MAT 6:7	“Ya na conanꞌneinhoꞌ nnon Tyoꞌtsꞌon, tanduehoꞌ jñꞌoon na veꞌ ninjuuntyi ninjuuntyihanꞌ, chaꞌna contꞌa joo nnꞌan na tyiꞌquitajnꞌaanhin jon. Ee conanꞌtiuhin na ndyii jon ngꞌe ninjuu ninjuu jñꞌoon na conduehin.
23375	MAT 6:24	“Taminꞌncüii tsꞌan nndëë ntyeꞌntjontyen ndëë ve patrón na ninvi xjen. Ngꞌe ncꞌoon juu na tyiꞌcueeꞌ tsꞌon juu ncüii patrónꞌñeen ndoꞌ ncüiichenhin ncꞌoon juu na viꞌntyjii juuhin. Ee ntsꞌaahanꞌ na njon jndyi nchjii juu yo ncüiihan, majoꞌ cüiichenhin tyiꞌquinjonhin ntyjii juu. Xe na jen cojooꞌ nꞌonhoꞌ na nnanꞌtjonhoꞌ ꞌnan na nnintyahoꞌ, ntscuꞌhanꞌ na nnanꞌtꞌmaanꞌhoꞌ Tyoꞌtsꞌon, ngꞌe tyiꞌjeꞌquindëë ntyeꞌntjonhoꞌ ndëë ve nnonhanꞌ.
23383	MAT 6:32	Ee joo nnꞌan na tyiꞌcꞌonhan ntyja ꞌnaanꞌ Tyoꞌtsꞌon, ninnquiiꞌchen mꞌaanꞌ nꞌonhin nanꞌminꞌ, majoꞌ nquii jon na conduihin Tyehoꞌ na mꞌaan jon quiñoonꞌndue, nchjii jndaꞌ jon na tsoñꞌen nanꞌminꞌ itsitjahanꞌhoꞌ.
23391	MAT 7:6	“ꞌNan na jiꞌua nanꞌxuanhanꞌ ntyja ꞌnaanꞌ Tyoꞌtsꞌon, tyiꞌninncyahoꞌhanꞌ ndëë nnꞌan na tyiꞌquinjonhanꞌ ngiohin. Ee xe na aa ntꞌahoꞌ na nndaꞌ, ntsijonhanꞌ ntyja ꞌnanꞌ chaꞌvijon ndëë quindueꞌ coninncyahoꞌ ꞌnan na nanꞌxuanhanꞌ cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon. Ndoꞌ quindëꞌñeen ngüeꞌquen oꞌ ndoꞌ ntquii oꞌ ꞌoꞌ. Min tyiꞌninncyahoꞌ ꞌnan na njon jndyi nanꞌxuanhanꞌ ndëë nnꞌan na tyiꞌquinjonhanꞌ ngiohin. Ngꞌe xe na aa ntꞌahoꞌ na nndaꞌ, itsijonhanꞌ chaꞌvijon cotjueꞌhoꞌ tsꞌuaa tëꞌ perlas ndëë quintcu. Ndoꞌ choꞌñeen nndyue oꞌhanꞌ.
23397	MAT 7:12	“Joꞌ tsoñꞌen ꞌnan na ntꞌue nꞌonhoꞌ na quintꞌa nnꞌan yo ꞌoꞌ, majoꞌntyi quintꞌahoꞌ yohin. Ee na ntsꞌaa tsꞌan na nndaꞌ, itsiquindëhanꞌ juu jñꞌoon na tquen Moisés na icoꞌxenhanꞌ, ndoꞌ mantyi jñꞌoon na jndui na tondue nnꞌan na itsiquindyihanꞌ ꞌnan na nguaa.
23418	MAT 8:4	Ndoꞌ tso Jesús nnon juu: —Ndyeeꞌheꞌ, minꞌncüii nnon tsꞌan tyiꞌntsuꞌ nchu vaa sꞌa. Naneinhin cjaꞌ, quitsiꞌmanꞌ nnon tyee njan jaa nnꞌan judíos na jndë jnꞌmanꞌ, ndoꞌ juu quiooꞌ na itsiquindyi jñꞌoon na tquen Moisés na nninncyahoꞌ nnon Tyoꞌtsꞌon, juu oꞌ ncyaꞌ nnon tyeeꞌñeen. Ee na ntsiquindëꞌ na nndaꞌ, ntsiꞌman jndyoyuhanꞌ ndëë nnꞌan na jndë jnꞌmanꞌ.
23479	MAT 9:31	Majoꞌ taꞌnan jnanꞌquindëhinhanꞌ. Ee vi na jndë jnduiꞌhan juu vꞌaaꞌñeen, chen chen tonanꞌneinhan ndëë nnꞌan na mꞌan juu ndyuaaꞌñeen ꞌnan na sꞌaa Jesús yohan.
23506	MAT 10:20	Ee nquii Espíritu na condui nquii tyehoꞌ Tyoꞌtsꞌon, ntsiꞌman jon nin jñꞌoon na nnanꞌntcüeꞌhoꞌ, tyiꞌxeꞌcanhanꞌ na nnanꞌntcüeꞌhoꞌ jñꞌoon ndëë nanꞌñeen veꞌ yo na jndaꞌ nquen nquehoꞌ.
23521	MAT 10:35	Ee ntyja njan ja, ncꞌoon tsansꞌa na tyiꞌcüejon jñꞌoonhin yo tye juu, mantyi tsanscu yo ndyee juu, ndoꞌ mantyi tsanntsa yo nquii tsanscu xeenꞌ juu.
23542	MAT 11:14	Ndoꞌ xe na aa mꞌan cjehoꞌ na ngantyja nꞌonhoꞌ jñꞌoonvahin, nquii Juan conduihin juu Elías, tsan na toninncyaa jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon cominndooꞌhoꞌ na nndyo nndaꞌ jon.
23576	MAT 12:18	Ndö juu tsꞌan na jndë tji ja ntyja njan. Conduihin moso njan na ityentjon jon nnön. Veꞌnchjihin ndoꞌ nën jndyi ntyja ꞌnaanꞌ jon. Ninncya na tꞌman ntsixuan jon Espíritu Santo. Juu jon ninncyaa jñꞌoon njan ndëë nnꞌan na chito judíos conduihin chaꞌ ndëë ntjo ya ntcüeꞌhan tonnön.
23586	MAT 12:28	Majoꞌ ngꞌe na macüjiꞌ yotyia quiiꞌ nꞌon nnꞌan yo naijndei na tsixuan nquii Espíritu na condui nquii Tyoꞌtsꞌon, joꞌ tsiꞌmanhanꞌ na juu na ityentjon jon nnꞌan quityquiiꞌ na cotsamꞌanhan, jndë tyjeeꞌhanꞌ quiiꞌ ntꞌanhoꞌ.
23589	MAT 12:31	“Ntsitꞌman tsꞌon Tyoꞌtsꞌon nnꞌan tsoñꞌen jnan na nanꞌxuanhan yo jñꞌoon tsanꞌ na conanꞌneinhan. Majoꞌ minninchen tsꞌan na itsinin jñꞌoonviꞌ nacjooꞌ nquii Espíritu Santo, tyiꞌjeꞌquitsitꞌman tsꞌon Tyoꞌtsꞌon juu tsanꞌñeen.
23590	MAT 12:32	Minninchen tsꞌan na itsinin jñꞌoonviꞌ nacjö na condui ja tsansꞌa na iꞌua Tyoꞌtsꞌon tsꞌian nnön na coxën tsoñꞌen nnꞌan, nndëë ntsitꞌman tsꞌon Tyoꞌtsꞌon juu tsanꞌñeen. Majoꞌ minꞌcya ro tsꞌan na itso na veꞌ ntyja najndei na tsixuan juu yutyia, joꞌ condëë matsꞌa tsꞌian njan, itsinin tsanꞌñeen jñꞌoonviꞌ cjooꞌ nquii Espíritu Santo. Ndoꞌ na nndaꞌ, tyiꞌjeꞌquitsitꞌman tsꞌon Tyoꞌtsꞌonhin, min xjen nein, ndoꞌ min juu xjen na ntycüii tsonnangue.”
23629	MAT 13:21	Majoꞌ itsijonhanꞌ nanꞌñeen chaꞌvijon ntjon na tyiꞌnjoon tyꞌe nchꞌiooꞌ, ndoꞌ macje ro tëcanhanꞌ. Ee xjen na coquenonhan naviꞌ oo contyꞌe nnꞌanhin ntyja ꞌnaanꞌ juu jñꞌoon naya, maquintyjachen coꞌndyehan na conanꞌjonhan yo juu jñꞌoon nayaꞌñeen.
23706	MAT 15:4	Ee ndö vaa na itso jñꞌoonꞌ jon: “Quitsaꞌ na njon tyeꞌ yo ꞌndyoꞌ.” Ndoꞌ itsontyichenhanꞌ: “Minninchen tsꞌan na itso jñꞌoonviꞌ nnon tye, ndyee juu, ijndeiꞌhanꞌ na quinanꞌcueeꞌ nnꞌanhin.”
23721	MAT 15:19	Ee quityquiiꞌ tsꞌon tsꞌan conan jñꞌoon tyia na itsitiu juu na ntscueeꞌ juu tsꞌan, ndoꞌ mantyi na veꞌ ndö ro ncꞌoon juu yo cüiichen tsꞌan na chito saaꞌ juu min chito scuuꞌ juu, oo na ncꞌoon juu yo tyje sꞌa juu, tyje scu juu, oo na nchꞌuee juu, oo na ntsinin juu quintu cjooꞌ cüiichen tsꞌan, oo jñꞌoon tsanꞌ, jñꞌoon ntjein.
23755	MAT 16:14	Tꞌá ꞌndyo jon, jnduë́: —Mꞌan nnꞌan conduehan na ꞌuꞌ Juan, nquii tsan na totsiquindëëꞌ nnꞌan. Ndoꞌ ñꞌen nnꞌan conduehan na ꞌuꞌ Elías, ndoꞌ vandyaꞌ mꞌan nnꞌan na conduehan na ꞌuꞌ Jeremías oo cüiichen tsꞌan na toninncyaa jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon ndyu na toxenꞌchen ntyja nchu vaa ꞌnan na nguaa.
23772	MAT 17:3	Ndoꞌ juu xjenꞌñeen tityincyooꞌ ve nnꞌan na tomꞌan tivio, Moisés yo ninꞌElías, jnanꞌneinhan yo Jesús.
23773	MAT 17:4	Ndoꞌ veꞌ tsoto Pedro nnon jon: —Nndaꞌ Ta, vaa ya jndyi na mꞌán ntjoohin. Xe na aa caveeꞌ nchjiꞌ, nnanꞌyá ndye xqueꞌ ntjoohin, cüiihanꞌ cüentaꞌ ncuꞌ, cüiihanꞌ cüentaaꞌ Moisés, ndoꞌ ninꞌcüiichenhanꞌ cüentaaꞌ Elías.
23779	MAT 17:10	Yajoꞌ já na totsayꞌö́n yo jñꞌoon na toninncyaa jon, taꞌxꞌë nnon jon: —Ndoꞌ nnꞌan na conanꞌman nchu vaa tsiꞌman jñꞌoon na tquen Moisés ¿Ndu conduehan na itsohanꞌ na juu Elías ncüjeeꞌ jndyee, ndë joꞌ ncüjeeꞌ Cristo?
23780	MAT 17:11	Joꞌ tꞌa Jesús jndyuë́: —Mayuuꞌ na conanꞌmanhan na Elías ncüjeeꞌ jndyee, ndoꞌ ntsijndaꞌ jon tsoñꞌen.
23784	MAT 17:15	Itso juu: —Nndaꞌ ta, cꞌonꞌ na ndyiaꞌ ro ntyjiꞌ yusꞌachjo jnda. Ee nayꞌoon jndyetyiahin ndoꞌ ji vaa jndyi iquenon juu. Jndye jnda itsquioohanꞌhin quityquiiꞌ chon, ndoꞌ mantyi quiiꞌ ndaa.
23789	MAT 17:20	Sentcüeꞌ Jesús jñꞌoon ndë́, itso jon: —Jnaanꞌ na tyiꞌvantyja ya nꞌonhoꞌ Tyoꞌtsꞌon, joꞌ na tajndëë jntꞌahoꞌ. Majoꞌ tanin, min xe na aa chjo vantyja nꞌonhoꞌ chaꞌxjen quijndë cüii ntqueenꞌ mostaza, majoꞌ tꞌman tsꞌian nndëë ntꞌahoꞌ. Min na covenonhoꞌ ncüii na jndyaaꞌ jndyi na ntꞌahoꞌhanꞌ, na itsijonhanꞌ juuhanꞌ ngiohoꞌ chaꞌvijon tyoꞌ tꞌman, majoꞌ nndëë ntꞌahoꞌ. Quinduehoꞌ nnonhanꞌ: “Quenanꞌ tonnön, cjaꞌ ndöꞌñeenchen,” Ndoꞌ ngenaanꞌhanꞌ. Ee taꞌnan cüii nnon na tyiꞌjeꞌquindëë ntꞌahoꞌ xe na aa covantyja nꞌonhoꞌ.
23805	MAT 18:9	Ndoꞌ mantyi xe na aa veꞌ tsojnaanꞌ ꞌnan na mandyiaꞌ itsꞌaahanꞌ na vacüaaꞌ ꞌuꞌ na matsitja ꞌuꞌ nnon Tyoꞌtsꞌon, quenꞌ xjenhanꞌ chaꞌvijon na macüjiꞌ tënnonꞌ ndoꞌ na ntyqueꞌhanꞌ chaꞌ tyiꞌntsitjantyichen ꞌuꞌ. Ee yantyichen ntsixuanꞌ na tyiꞌquintycüii na ngüandoꞌ ñuan ꞌnanꞌ min na ninncüii tënnonꞌ, chito na quindë vehanꞌ ndoꞌ na ntjueꞌ ángeles ꞌuꞌ quiiꞌ chon vꞌio.
23807	MAT 18:11	Ee ja na condui tsansꞌa na iꞌua Tyoꞌtsꞌon tsꞌian nnön na coxën tsoñꞌen nnꞌan, jndyö na ntsinꞌman ja ñuaan nnꞌan na tsuhan.
23816	MAT 18:20	Ee minꞌyuuchen na covancüi ve nnꞌan oo ndyehan na conanꞌjonhan ntyja njan, xoncüe quiiꞌ ntꞌanhan, joꞌ mꞌan.
23843	MAT 19:12	Ee mꞌan nnꞌan na tyiꞌquitoncohan ngꞌe tuihan na tyiꞌicanhanꞌhin tsanscu, ndoꞌ ñꞌenhan na tyiꞌquitoncohan ngꞌe na tui nasihin chaꞌ tyiꞌntcanhanꞌhin tsanscu. Ndoꞌ ñꞌen nnꞌan na conanꞌjndaꞌ nquehin na tyiꞌninꞌquitoncohan ngꞌe ninꞌquityentjonhan nnon nquii Tyoꞌtsꞌon na mꞌaan quiñoonꞌndue. Minꞌcya ro tsꞌan na ivaaꞌ tsꞌon juu jñꞌoonvaꞌ ndoꞌ nndëë ntsiquindë juuhanꞌ, quitsiquindë juuhanꞌ.
23887	MAT 20:26	Majoꞌ tyiꞌquichuhanꞌ na ꞌoꞌ ncꞌonhoꞌ na nndaꞌ yo ntyjehoꞌ. Ee minninchen cüii ꞌoꞌ na ntyja tsꞌon juu na tꞌman nduihin quiiꞌ ntꞌanhoꞌ, chuhanꞌ na quityentjon juu ndëëhoꞌ.
23917	MAT 21:22	Ee ncüii cüii nnon jñꞌoon na cotanhoꞌ na conanꞌneinhoꞌ nnon Tyoꞌtsꞌon, xe na aa vantyja nꞌonhoꞌ na ncyꞌonhoꞌhanꞌ, mancüiixjen ncyꞌonhoꞌ cüentahanꞌ chaꞌxjen na cotanhoꞌ.
23920	MAT 21:25	Ntyja ꞌnaanꞌ na totsiquindëëꞌ Juan nnꞌan, ¿Nin juu tꞌua tsꞌianꞌñeen nnon jon? ¿Aa nquii Tyoꞌtsꞌon jñonhin na quitsꞌaa juu na nndaꞌ, ndoꞌ aa veꞌ nnꞌan jndue na quitsꞌaa juu tsꞌianꞌñeen? Ndoꞌ nanꞌñeen jeꞌ, taꞌhan, tonanꞌnein nquehan yo ntyjehan. Jnduehan: —¿Nin jñꞌoon ntꞌa na nndaꞌ vaa na ivaxꞌee jon ndëë? Ee xe na aa nnduë na nquii Tyoꞌtsꞌon tꞌua jon tsꞌianꞌñeen nnon Juan, yajoꞌ ngitso jon ndëë: ¿Ndu na tatëntyja nꞌonhoꞌ jñꞌoon na totso juu Juanꞌñeen?
23927	MAT 21:32	Ee tyjeeꞌ Juan quiiꞌ ntꞌanhoꞌ na toninncyaa jon jñꞌoon na siꞌmanhanꞌ nchu vaa na chuhanꞌ na cꞌonhoꞌ tonnon nquii Tyoꞌtsꞌon, majoꞌ ꞌoꞌ taꞌnan tëntyja nꞌonhoꞌ jñꞌoon na toninncyaa jon. Majoꞌ nque nnꞌan na cotye sꞌon na cotyion nnꞌan ntyja ꞌnaanꞌ gobiernon ndoꞌ mantyi yo joo nanntcuntjaaꞌ, joohan tëntyja nꞌonhan jñꞌoon na toninncyaa juu Juanꞌñeen. Ndoꞌ ꞌoꞌ min na jntyꞌiahoꞌ na tui na nndaꞌ, majoꞌ taꞌnan ntcüeꞌ nꞌonhoꞌ min tyíꞌcantyja nꞌonhoꞌ jñꞌoon na toninncyaa jon.
23932	MAT 21:37	“Na matsꞌiañꞌen nquii tsansꞌa jnda jon, jñon jonhin na mꞌan nanꞌñeen. Ee sitiu jon: “Mancüiixjen ntꞌahan na njonhin.”
23971	MAT 22:30	Ee juu xjen na ntaꞌndoꞌ xco nnꞌan na jndë tjë, taxeꞌquitonco nndaꞌhan, min nannon, min nanntcu. Ee juu xjenꞌñeen nnanꞌxuanhan chaꞌna ángeles na mꞌan quiñoonꞌndue.
23984	MAT 22:43	Ndoꞌ tso jon ndëëhan: —Mayuuꞌ na nndaꞌ. Ndoꞌ nquii David yo na tyincyaa Espíritu Santo na jndaꞌ xquen jon, tji jon ncüii jñꞌoon ntyja ꞌnaanꞌ Cristo, tsjan ꞌnaanꞌ nquii jon na jndyocahanꞌ, na itso jon na ityentjon Cristo jon. Ndö juu jñꞌoon na tji David, ndö vaa na itsiquindyihanꞌ:
23991	MAT 23:4	Ee nquehan cotquenhan jñꞌoon na ijndeiꞌhanꞌ na quinanꞌquindë nnꞌanhanꞌ na itsijonhanꞌ juuhanꞌ chaꞌvijon conanꞌtyenhan ncüii xu na ja na cotyiohinhanꞌ quityaꞌ nnꞌan. Majoꞌ min nquehan tyiꞌjeꞌquityiꞌhan min veꞌ ninꞌncüii ndëë ndueehan na ntejndeihan nanꞌñeen.
24002	MAT 23:15	“ꞌOꞌ nnꞌan tmaanꞌ fariseos yo ꞌoꞌ nnꞌan na conanꞌmanhoꞌ nchu vaa itsiquindyi jñꞌoon na tquen Moisés, viꞌ jndyi ntquenonhoꞌ. Ee ꞌoꞌ veꞌ contꞌa nquehoꞌ na ya jndyi nnꞌanhoꞌ. ꞌOꞌ tycya comaꞌndyiꞌhoꞌ ata covetꞌiohoꞌ ndaandue na cojntꞌuehoꞌ min ninncüii tsꞌan na ntsijonhin yo jñꞌoon na coninncyahoꞌ. Ndoꞌ ya na jndë jndë jntꞌahoꞌ na vantyja juu chaꞌxjen contꞌahoꞌ, yajoꞌ vjayꞌoonhanꞌhin na ji vaachen ntsꞌaa juu. Ndoꞌ na nndaꞌ, jaaꞌntyichen ntꞌuiiviꞌhanꞌhin quiiꞌ vꞌio, chichen ꞌoꞌ.
24003	MAT 23:16	“Viꞌ jndyi ntquenonhoꞌ, ꞌoꞌ na conanꞌmanhoꞌ ndëë ntyjeehoꞌ, majoꞌ itsijonhanꞌ ꞌoꞌ chaꞌvijon nannchjan. Ee ya na icüjiꞌ tsꞌan xueeꞌ vatsꞌon tꞌman, chaꞌ quitsiꞌmanhanꞌ na ntyjii Tyoꞌtsꞌon na jñꞌoon mayuuꞌ itsinin juu, conduehoꞌ na tyiꞌjaaꞌ jñꞌoonꞌñeen na iquentyen juu nacjooꞌ juu. Majoꞌ conduehoꞌ na juu jñꞌoon na ncüjiꞌ tsꞌan xueeꞌ sꞌon ijan na tcüeꞌ vatsꞌon tꞌman chaꞌ quitsiꞌmanhanꞌ na ntyjii Tyoꞌtsꞌon na jñꞌoon mayuuꞌ itso juu, juu jñꞌoonꞌñeen cotjiꞌhoꞌ cüenta jaꞌntyichenhanꞌ.
24004	MAT 23:17	ꞌOꞌ nanꞌ jndyi nquenhoꞌ. Nanꞌxuanhoꞌ na nchjan yantyihoꞌ. Ee ¿Nin cüii na ve nanꞌminꞌ njonntyichen tsixuanhanꞌ? Juu sꞌon ijan tyiꞌnjonchen tsixuanhanꞌ ngꞌe joo ꞌnan na jndë yo sꞌonꞌñeen, iquenhanꞌ joohanꞌ cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon ngꞌe itsixuanhanꞌ ntyja ꞌnaanꞌ nquii vatsꞌon tꞌman.
24006	MAT 23:19	ꞌOꞌ nanꞌ jndyi nquenhoꞌ. Quindëñꞌen nanꞌxuanhoꞌ nannchjanhoꞌ. Ee ¿Nin cüii na ve nanꞌminꞌ njonntyichen tsixuanhanꞌ? Juu sꞌi quiooꞌ na cotyio nnꞌan nnontyiuꞌñeen tyiꞌcüentyja na njonchen conduihanꞌ. Ee juu nnontyiu naijon contyjo siꞌñeen, juuhanꞌ njonchen tsixuanhanꞌ ngꞌe ntyja ꞌnaanꞌhanꞌ iquenhanꞌ siꞌñeen cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon.
24010	MAT 23:23	“ꞌOꞌ nnꞌan fariseos yo ꞌoꞌ na conanꞌmanhoꞌ nchu vaa itsiquindyi juu jñꞌoon na tquen Moisés, viꞌ jndyi ntquenonhoꞌ. Ee ꞌoꞌ veꞌ contꞌa nquehoꞌ na conduihoꞌ nnꞌan na conanꞌquindë. Ee coninncyahoꞌ diezmo cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon ntyja ꞌnaanꞌ na coveꞌ ntjon ꞌnaanhoꞌ, ata min veꞌ tsco quichi menta yo tsco anís yo ntqueenꞌ cominon na coninncyahoꞌ, majoꞌ juu jñꞌoon na jaaꞌntyi tyquiiꞌ jñꞌoon na tquen Moisés, tyiꞌninꞌquitaꞌngueeꞌhoꞌhanꞌ. Joo jñꞌoonꞌñeen conanꞌmanhanꞌ nchu vaa na ncꞌonhoꞌ chaꞌxjen na chuhanꞌ tonnon Tyoꞌtsꞌon, yo na quinanꞌvengiohoꞌ nnꞌan ndoꞌ mantyi quinanꞌquindëhoꞌ jñꞌoon na conduehoꞌ. Ee chaꞌxjen na itsohanꞌ na coninncyahoꞌ diezmo, mantyi quinanꞌquindëhoꞌ jñꞌoonminꞌ na njonntyichen conduihanꞌ na tquen Moisés.
24011	MAT 23:24	Itsijonhanꞌ ꞌoꞌ chaꞌna nnꞌan na conanꞌcüꞌaanhan ndaatioo na covehan chaꞌ ncüjiꞌhanꞌ quiooꞌ quijndë, majoꞌ tyiꞌquitquenhan cüenta na tondye tsjoꞌñeen, joꞌ ñjon ncüii camello tueꞌ. Ee cojooꞌ nꞌonhoꞌ na ninꞌquinanꞌquindëhoꞌ jñꞌoon na tyiꞌtꞌmanchen nanꞌxuanhanꞌ, majoꞌ jñꞌoon na njonntyichen tyiꞌninꞌquinanꞌquindëhoꞌhanꞌ. Mangꞌe na nndaꞌ, ꞌoꞌ nanꞌxuanhoꞌ nnꞌan na conanꞌmanhoꞌ nato ndëë nnꞌan, majoꞌ nquehoꞌ conduihoꞌ chaꞌvijon nannchjanhoꞌ na coveꞌjndyeehoꞌ ndëëhan.
24012	MAT 23:25	“ꞌOꞌ nnꞌan fariseos yo ꞌoꞌ nnꞌan na conanꞌmanhoꞌ nchu vaa itsiquindyi jñꞌoon na tquen Moisés, viꞌ jndyi ntquenonhoꞌ. Ee ꞌoꞌ veꞌ contꞌa nquehoꞌ na ya jndyi nnꞌanhoꞌ majoꞌ juu na cotsamꞌanhoꞌ, itsijonhanꞌ juuhanꞌ chaꞌvijon tsꞌan na ya ya itsintjuꞌ juu naxenꞌ vaso yo xio, majoꞌ quityquiiꞌhanꞌ tyꞌa jndyihanꞌ. Ee ꞌnan na cocüaꞌhoꞌ na ñjonhanꞌ joꞌ, nanꞌxuanhanꞌ ꞌnaan nnꞌan na contyꞌueehoꞌ yo na tyiꞌninꞌquitquen nquehoꞌ xjen yo ꞌnan na ntꞌue jndyi nꞌonhoꞌ.
24014	MAT 23:27	“ꞌOꞌ nnꞌan fariseos yo ꞌoꞌ na conanꞌmanhoꞌ nchu vaa itsiquindyi jñꞌoon na tquen Moisés, viꞌ jndyi ntquenonhoꞌ. Ee ꞌoꞌ veꞌ contꞌa nquehoꞌ na ya jndyi nnꞌanhoꞌ. Majoꞌ itsijonhanꞌ ꞌoꞌ chaꞌna ndiꞌntꞌua na veꞌ cjohanꞌ quichiꞌ jndyi ndyiaaꞌ tsꞌan, majoꞌ quityquiiꞌhanꞌ tooꞌ ndiꞌ ntꞌoo yo tsochen nnon ꞌnan tyꞌa nanꞌxuanhanꞌ.
24016	MAT 23:29	“ꞌOꞌ nnꞌan fariseos yo ꞌoꞌ na conanꞌmanhoꞌ nchu vaa siquindyi jñꞌoon na tquen Moisés, viꞌ jndyi ntquenonhoꞌ. Ee veꞌ contꞌa nquehoꞌ na jen ya nnꞌanhoꞌ. Ee conanꞌyahoꞌ ndiꞌntꞌua ꞌnaan nque nnꞌan na toninncyahin jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon ndyu na toxenꞌchen ntyja nchu vaa ꞌnan na nguaa, ndoꞌ mantyi conanꞌtycüiꞌhoꞌ ndiꞌntꞌua ꞌnaan ntꞌoo na totsamꞌanhan yo na chuhanꞌ.
24048	MAT 24:22	Majoꞌ nquii Tyoꞌtsꞌon, jndë sijndaꞌ jon na tyiꞌviochen na nguaa juu naviꞌ tꞌmanꞌñeen. Ee xe na aa tyiꞌquitsꞌaa jon na nndaꞌ, minꞌncüii tsꞌan jeꞌquinꞌman yo juuhanꞌ. Majoꞌ ngꞌe na veꞌnchjii jon nnꞌan na jndë tji jon na conduihan cüentaaꞌ jon, joꞌ chi ntsꞌaa jon na tyiꞌjndye xuee na ncꞌoon naviꞌñeen.
24050	MAT 24:24	Ee nnintyincyooꞌ nnꞌan na nnduehan na joohan condui Mesías. Nnduehan na jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon coninncyahan min na minꞌchjo tyiꞌyuuꞌhanꞌ. Ndoꞌ nntꞌahan jndye nnon jnꞌaan tꞌman yo jndye nnon tsꞌian na tyiꞌjeꞌquinduihanꞌ yo najndei nquii tsꞌan. Tsꞌianꞌñeen ngaveeꞌ ngio nnꞌanhanꞌ, majoꞌ nnanꞌviꞌnnꞌanhanꞌhin. Nntꞌa nanꞌñeen juu tsꞌianꞌñeen chaꞌ nnanꞌviꞌnnꞌanhan nnꞌan na icüji Tyoꞌtsꞌon cüentaaꞌ jon xe na aa nndëë nntꞌahan. Majoꞌ tyiꞌxeꞌncyaa jon na nndëë nntꞌahan na nndaꞌ.
24064	MAT 24:38	Ee joo ndyuꞌñeen vitjachen na siquitsu ndaatsuaꞌtyꞌa tsonnangue, joo nanꞌñeen tocüaꞌhan, tovehan, totoncohan, toninncyahan ndahan na nnonco joo ata juuntyi xuee ya na tëqueeꞌ nquii Noé vꞌaandaa tꞌman.
24101	MAT 25:24	“Yajoꞌ na matsꞌiañꞌen tyjeeꞌ juu mosoꞌñeen na tyꞌoon ninncüii min. Tso juu nnon patrón ꞌnaanꞌ juu: “Nndaꞌ ta, mantyji na ꞌuꞌ ji quii ꞌndyoꞌ ndëë moso ꞌnanꞌ. Ee ꞌuꞌ veꞌ ꞌnan na coveꞌ ntjon ꞌnaanꞌ ncüiichen tsꞌan, juuhanꞌ matsiveꞌ. Ja nchji ꞌnan na ngüantjön, ꞌuꞌ ncüjiꞌhanꞌ ntꞌö.
24106	MAT 25:29	Ee ntyjantyi na itsixuan ncüii cüii tsꞌan, xe na aa ya tsꞌian itsꞌaa juu yohanꞌ, yajoꞌ ncyꞌoonntyichen juu cüenta na nninjntꞌueeꞌhin. Majoꞌ juu tsꞌan na tyiꞌya tsꞌian itsꞌaa, nnduiꞌñꞌen chjoviꞌ ꞌnan na nayꞌoon juu.
24147	MAT 26:24	Ee ja na condui tsansꞌa na iꞌua Tyoꞌtsꞌon tsꞌian nnön na coxën tsoñꞌen nnꞌan, mancüixjen ntꞌuiiviꞌhanꞌ ja chaꞌxjen na itsiquindyi juu jñꞌoonꞌ jon na jndui. Majoꞌ juu tsꞌan na nninncyaa cüenta ja nduee nnꞌan, viꞌ jndyi ngenon juu. Yantyichen xe na aa tatuihin.
24154	MAT 26:31	Juu xjenꞌñeen itso Jesús ndë́: —Tsjonvahin tsoñꞌenhoꞌ ntjihoꞌ ntyja njan. Ee juu jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon na jndui itsohanꞌ: “Mancya ja na vanaan na nnanꞌcueeꞌ nnꞌan nquii tsꞌan na vantyjeeꞌ quinman. Ndoꞌ quinman ntsjuenꞌ jon ntycya oꞌ.”
24217	MAT 27:19	Ndoꞌ viochen xjen na vequityen Pilato naijon na icoꞌxen jon jñꞌoon, nquii scuuꞌ jon scüenon juu cüii jñꞌoon na mꞌaan jon. Tso juu: “Tyiꞌntyiꞌ ꞌuꞌ xquenꞌ jñꞌoonvaꞌ ee condui tsanvaꞌ tsꞌan na tajnan tsixuan tonnon Tyoꞌtsꞌon. Ee tsjon toncoquiuuꞌ jen vaa jndyi sichju tsantsjon ja ntyja ꞌnaanꞌ jon.”
24244	MAT 27:46	Ndoꞌ chaꞌna ndye na matman jndei sixuaa Jesús, tso jon: “Elí, Elí, ¿Lama sabactani?” Juu jñꞌoonvaꞌ itsiquindyihanꞌ: “ꞌUꞌ Tyoꞌtsꞌon na matsitmanꞌ, ¿Ndu na jndë jntyꞌiꞌ ja?”
24245	MAT 27:47	Ndoꞌ vendye nnꞌan na mꞌan ndyo, xjen na jndyehan jñꞌoonminꞌ, jnduehan: —Tsanvaꞌ itsixuaa juu Elías, tsan na tomꞌaan ndyu na toxenꞌchen na toninncyaa jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon ntyja nchu vaa ꞌnan na nguaa.
24247	MAT 27:49	Majoꞌ vendyechen nanꞌñeen jndyuehan: —Quiꞌndyiꞌ. Cüa, njntyꞌiá na aa ncüjeeꞌ Elías na ncüjiꞌ jonhin.
24278	MAT 28:14	Minꞌchjo jñꞌoontiu tyiꞌncꞌonhoꞌ, taꞌnan ntquenonhoꞌ. Ee xe na aa ncüaaꞌ tsꞌon gobernado juu jñꞌoonvaꞌ, nquë́ ngiö́ nchu vaa ntꞌa chaꞌ na tyiꞌntꞌuiihanꞌ ꞌoꞌ.
24283	MAT 28:19	Mangꞌe na nndaꞌ, cꞌohoꞌ na mꞌan nnꞌan ncüii cüii tyuaa na ninvaa tsonnangue. Nninncyahoꞌ juu jñꞌoon naya ndëëhan chaꞌ ngantyja nꞌonhan ja. Quinanꞌquindëëꞌhoꞌhan yo xueeꞌ Tyëhöꞌ yo xuë na condui ja Jnda nquii jon, ndoꞌ yo xueeꞌ nquii Espíritu Santo.
24292	MRK 1:8	Ja matsiquintꞌëhoꞌ yo ndaatioo, majoꞌ juu jon ntsiquindëëꞌ jon ꞌoꞌ yo nquii Espíritu Santo.” Nndaꞌ jñꞌoon tyincyaa juu Juanꞌñeen.
24294	MRK 1:10	Ndoꞌ juu xjen na jnduiꞌ Jesús quityquiiꞌ juu jndaaꞌñeen, jndyiaaꞌ jon na jnaan tsjöꞌndue naijon na mꞌaan nquii Tyoꞌtsꞌon. Juu xjenꞌñeen tityincyooꞌ Espíritu Santo, chaꞌvijon ncüii quituꞌ, jndyocue jon nacjooꞌ Jesús.
24296	MRK 1:12	Ndoꞌ majuuntyi xjenꞌñeen sꞌaa Espíritu Santo na cja Jesús ndyuaa na tyiꞌjndye nnꞌan mꞌan.
24311	MRK 1:27	Ndoꞌ joo nanꞌñeen na jntyꞌiahan na tui na nndaꞌ, vacue mꞌaanꞌ nꞌonhan. Ndoꞌ joꞌ totaꞌxeeꞌhan ndëë ntyjehan, jnduehan: —Joo jñꞌoon na incyaa tsanvaꞌ, ¿Nin tsiquindyihanꞌ? Ee joo jñꞌoonꞌñeen tyiꞌcüajonhanꞌ yo jñꞌoon na condyëë na conanꞌman nnꞌan ndëë. Ee juu jon ata iquen jon xjen joo yotyiahinꞌ ndoꞌ cotaꞌngueeꞌhanꞌ jñꞌoon na icoꞌxen jon.
24336	MRK 2:7	“¿Ndu na ndöꞌ vaa jñꞌoon na itsinin tsanvahin? Jñꞌoon na itsinin juu, itscüejnaanꞌhanꞌ Tyoꞌtsꞌon na ijuꞌcjehanꞌhin. Ee taꞌnan tsꞌan nndëë ntsitꞌman tsꞌon jnan na nanꞌxuan nnꞌan, xiaꞌntyi nquii Tyoꞌtsꞌon condëë itsꞌaa jonhanꞌ.” Ndöꞌ vaa jñꞌoon na jndue nanꞌñeen.
24344	MRK 2:15	Ndoꞌ juu Levíꞌñeen, tꞌman juu Jesús na chi ncja jon vaaꞌ juu yo nnꞌan na cotsayꞌon yo jñꞌoon na toninncyaa jon na ntcüaꞌhan. Ndoꞌ joꞌ ñꞌen vendye nnꞌan na majoꞌntyi cotyehan sꞌon cüentaaꞌ tsanmꞌaantsꞌian tꞌman tsjoon Roma, ndoꞌ mantyi yo nnꞌan na tyiꞌquinanꞌjñꞌoonꞌ nchu vaa itsiquindyi jñꞌoon na tquen nquii Moisés. Ee jndye jndyi nnꞌan cotsantyja naxenꞌ Jesús.
24386	MRK 3:29	Majoꞌ minꞌninchen tsꞌan na itso na matsꞌa tsꞌian yo ntyja ꞌnaanꞌ juu najndei na tsixuan juu yutyia Satanás, nacjooꞌ nquii Espíritu Santo itsinin tsanꞌñeen jñꞌoon viꞌ, joꞌ tajeꞌquindyaahin yo juu jnanꞌñeen, tajeꞌquitsitꞌman tsꞌon Tyoꞌtsꞌonhin.”
24437	MRK 5:4	Ee jndye jnda jndë tonanꞌtyen nnꞌan ntꞌö juu, ngꞌee juu yo carena, majoꞌ ninñoonꞌ tocꞌiooꞌ juu ncjoꞌñeen na tyenhanꞌ ntꞌö juu, ndoꞌ totsitiuu jndë juu carena na jnanꞌtyen nnꞌan ngꞌee juu. Ndoꞌ min taꞌnan tsꞌan na ndëë ntscuꞌ nnon juu ꞌnan na tsixuan juu.
24472	MRK 5:39	Majoꞌ vi jndë na taqueeꞌ jon quityquiiꞌ vꞌaa, min na ntyjii jon na jndë tueꞌ juu yuscu chjoꞌñeen, tso jon ndëë nnꞌan na mꞌan joꞌ: —¿Ndu na cꞌuaa jndyi jndyuehoꞌ na cotyueehoꞌ? Ee juu nian chjöhöꞌ, chito aa tueꞌ juu, veꞌ itso juu.
24491	MRK 6:15	Ndoꞌ ñꞌen nnꞌan jnduehan ntyja ꞌnaanꞌ Jesús na conduihin Elías, nquii tsꞌan na toninncyaa jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon ndyu na toxenꞌchen nchu vaa ꞌnan na nguaa. Majoꞌ vendyechenhan jnduehan: —Juu Jesús conduihin ncüiichen tsꞌan na toninncyaa jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon tiviontyichen nchu vaa ꞌnan na nguaa.
24496	MRK 6:20	Majoꞌ juu Herodes, totsꞌaa jon na njon juu Juanꞌñeen. Ee taaꞌ tsꞌon jon na ya tsꞌanhin, ndoꞌ na tsixuan juu ñuan nquiiꞌ ntyja ꞌnaanꞌ nquii Tyoꞌtsꞌon. Mangꞌe joꞌ tyíꞌncyaa jon na ngenon juu natëꞌ. Ndoꞌ min na ndicüaaꞌ ya tsꞌon jon jñꞌoon na toninncyaa Juanꞌñeen, majoꞌ tëveeꞌ nchjii jonhanꞌ.
24497	MRK 6:21	Majoꞌ juu Herodías, tueeꞌ xjen na jndëë sꞌaa juu yo ꞌnan na ntꞌue tsꞌon juu na cueꞌ Juanꞌñeen. Ee juu xjen ya na tueeꞌ xeechuuꞌ nquii Herodes, sꞌaa jon ncüii nguee na ntcüaꞌ jon yo nque nnꞌan na condui nanmꞌannꞌian na cotsantyja naxenꞌ jon juu ndyuaa Galilea, yo nnꞌan na conintque ndëë sondaro ꞌnaanꞌ jon ndoꞌ yo ninꞌnantya.
24535	MRK 7:3	Ee joo fariseosꞌñeen yo tsoñꞌen ntyjehan nnꞌan judíos, xeꞌcüaꞌhan xe na aa tyiꞌnanꞌquindë jndyeehan juu jñꞌoon na jnanꞌjndaꞌ ndochihan na tomꞌan ndyu na toxenꞌchen ntyja ꞌnaanꞌ na cotmanhan ndueehan.
24536	MRK 7:4	Ee nque nnꞌan fariseosꞌñeen yo tsoñꞌen ntyjehan nnꞌan judíos, vi na jndë jnanhan tsꞌua, tyiꞌjeꞌcüaꞌhan xe na aa tyiꞌquitquen ntjuꞌ jndyeehan na cotman ndueehan chaꞌxjen coꞌxen costumbre. Ndoꞌ jndyechen ꞌnan min na contꞌahan chaꞌxjen na jnanꞌjndaꞌ nque ndochihan na tomꞌan ndyu na toxenꞌchen, chaꞌ na majndaꞌ na cotmanhan vaso na ncꞌu tsꞌan ndaa, yo nguaa jaro, yo nguaa ncjo yo ninꞌjndu ꞌnaanhin.
24538	MRK 7:6	Ndoꞌ tꞌa Jesús jndyuehan, tso jon: —Juu jñꞌoon na tji Isaías, jndyoyu na tsiꞌmanhanꞌ na conduihoꞌ nnꞌan na ve vaa na contꞌa. Ee itso jñꞌoonꞌñeen: Nanminꞌ veꞌ yo nnon jndyuehan na conanꞌtꞌmaanꞌhan ja, majoꞌ ꞌnan na covitincyooꞌ na vja na mꞌanhin, tsiꞌmanhanꞌ na tycya mꞌanhan yo ntyja njan.
24553	MRK 7:21	Ee quiiꞌ tsꞌon tsꞌan conan natyia na itsitiu juu, chaꞌna veꞌ ninꞌcꞌoon ya juu yo ncüiichen tsanscu, oo na ninꞌcꞌoon juu yo tsanscuntjaaꞌ, ndoꞌ aa na ntscueeꞌ juu tsꞌan,
24566	MRK 7:34	Ndë joꞌ jndondë jon toquiñoonꞌndue, tcan jon vi naya nnon nquii Tyoꞌtsꞌon. Sinin jon yo jñonꞌndaa ꞌnaanꞌ jon, tso jon: —“Efata.” Juu jñꞌoonvahin itsiquindyihanꞌ na ncyaa nndaꞌhanꞌ na ya ndyii juu yo na ya ntsinin juu.
24573	MRK 8:4	Ndoꞌ joo nnꞌan na totsayꞌon jñꞌoon yo jon, tꞌahan, jnduehan: —¿Nchu ntꞌá na nninncyá ꞌnan ntcüaꞌ nanminꞌ ntjoohin? Ee ntjoo taꞌnan nnꞌan cꞌoon na nndëëhan ꞌnan.
24580	MRK 8:11	Ndoꞌ vendye nnꞌan tmaanꞌ fariseos squehan na mꞌaan Jesús. Taꞌhan tonanꞌjndyehan jndyuehan yo jon na quitsꞌaa jon ncüii nnon tsꞌian na ntsiꞌmanhanꞌ na nquii Tyoꞌtsꞌon tꞌua tsꞌian nnon jon. Ee cojntꞌuehan na quityiiꞌhanꞌ ngꞌeehanꞌhin ntyja ꞌnaanꞌ jñꞌoon na itsinin jon.