23215	MAT 1:2	Abraham jnda jon Isaac, Isaac jnda jon Jacob, ndoꞌ Jacob jnda jon Judá yo ntyje tsanꞌñeen.
23216	MAT 1:3	Juu Judá scuuꞌ jon jndyu Tamar. Ndahin jndyu Fares yo Zara. Ndoꞌ juu Fares jnda jon Esrom, ndoꞌ Esrom jnda jon Aram.
23228	MAT 1:15	Ndoꞌ Eliud jnda jon Eleazar, ndoꞌ Eleazar jnda jon Matán, ndoꞌ Matán jnda jon Jacob.
23233	MAT 1:20	Ndoꞌ viochen xjen na toquindyiiꞌ tsꞌon jon jñꞌoonꞌñeen, tityincyooꞌ cüii ángel nnon jon xjen na tsooꞌ jon ndaa. Ndoꞌ tso ángelꞌñeen nnon jon: “ꞌUꞌ José na condui ꞌuꞌ tsjan David na jndyocahanꞌ, tyiꞌntyꞌueꞌ na ngyonꞌ cüenta juu María na ndiscuꞌhin ngꞌe ntyja ꞌnaanꞌ nquii Espíritu Santo, joꞌ na ñjon jnda jon.
23234	MAT 1:21	Nndui jnda jon yusꞌa. Ndoꞌ ꞌuꞌ ntsiquijndyuꞌhin Jesús ngꞌe nque nnꞌan cüentaaꞌ jon, ntsinꞌman jon ñuaanhan yo jnan na nanꞌxuanhin.” Ndöꞌ jñꞌoon siquindyii ángelꞌñeen José.
23237	MAT 1:24	Ndoꞌ juu José, xjen na ticjeeꞌ jon na tsooꞌ jon ndaa, siquindë jon jñꞌoon na tso ángelꞌñeen nnon jon. Ndoꞌ tyꞌoon jon cüenta María na ndiscuuꞌ jonhin.
23240	MAT 2:2	Totaꞌxeeꞌhin ndëë nnꞌan: —¿Yuu jon mꞌaan nquii yujntꞌa na tui na conduihin na coꞌxen jon ꞌoꞌ nnꞌan judíos? Ngꞌe xjen na ninvaa mꞌán ndyuaa nján yuu jon na jnán tontyja na quinduiꞌ ndoꞌcüjioonꞌ, xjenꞌñeen jntyꞌiá na tityincyooꞌ quixjuu na itsiꞌmanhanꞌ na jndë tuihin. Joꞌ na tincyö́ na nnanꞌtꞌmánꞌ jon.
23244	MAT 2:6	ꞌOꞌ nnꞌan tsjoon Belén ndyuaa Judá, ꞌoꞌ tꞌmanntyi conduihoꞌ quiiꞌ ntꞌan njoon ninvaa ndyuaa Judá, ngꞌe quityquiiꞌ ntꞌan ꞌoꞌ nduiꞌ cüii tsꞌan na nnintquehin tondëë nnꞌan. Juu jon ngüantyjeeꞌ jon nnꞌan njan nnꞌan Israel. Ndöꞌ vaa jñꞌoon tso juu tsanꞌñeen na toninncyaa jon jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon.
23251	MAT 2:13	Xjen na jndë jnduiꞌ nanꞌñeen, cüii ángel cüentaaꞌ ta Tyoꞌtsꞌon tityincyooꞌhin nnon José xjen na tsooꞌ jon ndaa. Tso ángelꞌñeen nnon jon: —Quinaquintyjaꞌ, cayonꞌ luchjöhöꞌ yo ndyee jon, quinanꞌcjehoꞌ, cꞌohoꞌ ndyuaa Egipto. Joꞌ quintjohoꞌ ata xjen na ntsiquindyi ꞌuꞌ. Quitsaꞌ na nndaꞌ ngꞌe ntꞌuevichen tsꞌon Herodes luchjova chaꞌ na ntscueeꞌ jonhin.
23256	MAT 2:18	Tso jon: Quityquiiꞌ tsjoon Ramá ticꞌuaa na cotyuee ndyee yotsca. Jndei conanꞌxuaahin, cotyueehin ntyja ꞌnaan ndahin min tyiꞌninncyahin na ntsinjoonꞌ tsꞌanhin ngꞌe jndë jnanꞌcüje nnꞌan ndahin. Nndaꞌ vaa jñꞌoon na tji Jeremías.
23257	MAT 2:19	Ndoꞌ vi na jndë tueꞌ juu Herodesꞌñeen, juu ángel cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon, tityincyooꞌ nndaꞌhin nnon José xjen na tsooꞌ jon ndaa. Xjenꞌñeen ninvaa mꞌaan jon ndyuaa Egipto.
23258	MAT 2:20	Tso ángelꞌñeen nnon jon: “Quinaquintyjaꞌ, cayonꞌ ntcüeꞌ yuchjova yo ndyee jon ndoꞌ cꞌo ntcüeꞌ ꞌoꞌ ndyuaa Israel, ngꞌe nnꞌan na tojntꞌuehin yuchjova na nnanꞌcueeꞌhanhin, jndë tjëhan.” Ndöꞌ vaa na siquindyi ángelꞌñeen jon.
23266	MAT 3:5	Jndye nnꞌan tsjoon Jerusalén tyꞌehin naijon mꞌaan jon na ninꞌquindyehin jñꞌoon na toninncyaa jon, mantyi yo nnꞌan ndyuaa Judea yo ninꞌnnꞌan na mꞌan ndyo jndaa Jordán.
23267	MAT 3:6	Ndoꞌ vi jndë na tjiꞌ jndyoyuhin nchu vaa na tonanꞌtjahin nnon Tyoꞌtsꞌon, siquindëëꞌ Juan joohin quityquiiꞌ ndaa jndaa Jordán.
23274	MAT 3:13	Jndë joꞌ jnduiꞌ Jesús ndyuaa Galilea, tja jon jndaa Jordán na ntsiquindëëꞌ Juanhin.
23284	MAT 4:6	Tso juu nnon jon: —Xe na aa mayuuꞌ condui ꞌuꞌ jnda Tyoꞌtsꞌon, cüa, cjuꞌ ꞌuꞌ tyuaa, ngꞌe jñꞌoonꞌ jon itsohanꞌ: Ncꞌua jon tsꞌian ndëë ángeles cüentaaꞌ jon ntyja ꞌnanꞌ. Joohin ntyiꞌhin ndueehin ꞌuꞌ chaꞌ tyiꞌncjaquiñjon ntjöꞌ ngꞌeꞌ.
23288	MAT 4:10	Tꞌa Jesús, tso jon: —Quenanꞌ ꞌuꞌ nnön Satanás. Ee quityquiiꞌ jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon chuuꞌ jñꞌoon na coxenhanꞌ na xiaꞌntyi nquii jon na quitsitꞌmaanꞌ tsꞌan, ninnquii jon ntyeꞌntjonꞌ nnon jon.
23289	MAT 4:11	Ndë joꞌ jntyꞌii yutyia Jesús, ndoꞌ sque ángeles, totixeeꞌhan jon.
23293	MAT 4:15	Ntyja ꞌnaan nnꞌan na mꞌan ndyuaa cüentaaꞌ Zabulón yo nnꞌan ndyuaa cüentaaꞌ Neftalí, joohan na mꞌan ndyuaa nato na vjahanꞌ tondaandue, ndoꞌ mantyi nnꞌan na mꞌan ixndya jndaa Jordán, yo nnꞌan ndyuaa Galilea na chito conduihin nnꞌan judíos,
23303	MAT 4:25	Jndye ntmaanꞌ nnꞌan tentyjahin naxenꞌ jon. Jnanhin ndyuaa Galilea yo joo nqui njoon na conduehin Decápolis, yo tsjoon Jerusalén yo ndyuaa Judea ndoꞌ mantyi ninꞌndyuaa ixndyaaꞌ jndaa Jordán.
23318	MAT 5:15	Min tanin juu na ntscüꞌa ncüii lámpara chaꞌ ndëcya ntscüangiooꞌ tsanꞌñeen istjö cjooꞌhanꞌ. Juu tsanꞌñeen ntsintyja jon lámparaꞌñeen chaꞌ ya ntsixueehanꞌ ndëë tsoñꞌen nnꞌan na mꞌan vꞌaa.
23362	MAT 6:11	Ncyaꞌ ꞌnan na icanhanꞌ na ntcüꞌá xeevahin.
23363	MAT 6:12	Quitsitꞌman tsonꞌ já yo ꞌnan tyia na jndë jntꞌá chaꞌxjen conanꞌtꞌman nꞌö́n nnꞌan na conanꞌtjahin ndë́.
23364	MAT 6:13	Quitejndeiꞌ já na tyiꞌntyiiꞌhanꞌ ngꞌeehanꞌ já na ntꞌá ꞌnan na tyiꞌquichuhanꞌ, majoꞌ quitsiquindyaꞌ já tsoñꞌen nnon ꞌnantyia na ninꞌquitsiꞌndaaꞌhanꞌ já. Ngꞌe ntyjantyi xjen na tquenꞌ tsoñꞌen, ꞌuꞌ condui na macoꞌxenꞌ, ndoꞌ condui ꞌuꞌ najnduꞌ, ndoꞌ tsixuanꞌ na tsoñꞌen na tquenꞌ na cüitꞌmaanꞌ ꞌuꞌ ntyja ꞌnaanhanꞌ. Quindui na macꞌan.
23407	MAT 7:22	Ya na ngüentyja xjen ntcoꞌxen Tyoꞌtsꞌon nnꞌan ntyja ꞌnaanꞌ na jndë jnanꞌtjahin nnon jon, nnduehan nnön: Manchjiꞌ riiꞌ ta na jndë tyincyá já jñꞌoon naya ꞌnanꞌ yo juu najndei na matsixuanꞌ, ndoꞌ jndyetyia yo nanjndyi, jndë tjíꞌ jáhanꞌ quityquiiꞌ nꞌon nnꞌan, ndoꞌ yo najndei na condui ꞌuꞌ, jndë jntꞌá jndye nnon tsꞌian na tyiꞌxeꞌquinduihanꞌ yo na jndë nquë́.
23419	MAT 8:5	Jndë na tëqueeꞌ Jesús tsjoon Capernaum, tëntyjaaꞌ ncüii capitán na mꞌaan jon. Juu tsanꞌñeen coꞌxen jon ncüii ciento sondaro cüentaaꞌ tsjoon Roma. Tcan jon na quitsꞌaa Jesús vi nayaꞌñeenꞌhin yohin.
23422	MAT 8:8	Majoꞌ sintcüeꞌ capitánꞌñeen jñꞌoon, itso jon: —Nndaꞌ Ta, tyiꞌquitsixuan na ngaqueꞌ quityquiiꞌ vꞌa. Majoꞌ veꞌ quitsuꞌ na quinꞌman moso njan, ndoꞌ nꞌman juu.
23427	MAT 8:13	Jndë joꞌ tso Jesús nnon juu capitánꞌñeen: —Cjaꞌ ntcüeꞌ vaꞌ, ndoꞌ quindui chaꞌxjen na mavantyja tsonꞌ. Ndoꞌ majuuntyi xjenꞌñeen jnꞌman mosooꞌ juu capitánꞌñeen.
23443	MAT 8:29	Tyeꞌ jnanꞌxuaahan, jnduehan: —ꞌUꞌ Jesús na condui ꞌuꞌ Jnda Tyoꞌtsꞌon, ¿Nin ꞌnan ntꞌue tsonꞌ yo já? ¿Aa jndyoꞌ na ntsaꞌviꞌ já, min na tyiꞌcoventyja xjen na ntꞌuiꞌviꞌ já?
23445	MAT 8:31	Ndoꞌ tan jndyetyiaꞌñeen cüii nayaꞌñeen nnon Jesús, jnduehan: —Xe na ncüjiꞌ já quityquiiꞌ nꞌon nanmin, ncyaꞌ jñꞌoon na ntsacꞌë́ quiiꞌ nꞌon quintcu na mꞌan ndöꞌ.
23458	MAT 9:10	Ndoꞌ ndö vaa ꞌnan na tui, vequityen Jesús mesa quiiꞌ vꞌa na cocüꞌá. Ñꞌen ntyjë na mantyi cotye sꞌon na cotyion nnꞌan ntyja ꞌnaanꞌ tsanmꞌaantsꞌian tsjoon Roma, ndoꞌ mantyi ñꞌen nnꞌan na cotjiꞌ nnꞌan cüenta ntyja ꞌnaanhan na conduihan nnꞌan na conanꞌtjahin nnon Tyoꞌtsꞌon. Ninvi tojnaanꞌ tovendyuaa nanꞌñeen yo nnꞌan na conanꞌjon jñꞌoon na toninncyaa Jesús.
23462	MAT 9:14	Nnꞌan na conanꞌjon jñꞌoon na toninncyaa Juan squehan na mꞌaan Jesús, taxeeꞌhan nnon jon: —Já yo nnꞌan tmaanꞌ fariseos cotyjë́ ꞌnan jndyuë́, majoꞌ joo nnꞌan na matsiꞌmanꞌ ndëë, tyiꞌcontꞌahan na nndaꞌ. ¿Ndu?
23467	MAT 9:19	Maninñoonꞌ sicje Jesús, tantyja jon toxenꞌ tsanꞌñeen, mantyi já na totsayꞌö́n yo jñꞌoon na toninncyaa jon, sáñꞌë́n yohin.
23487	MAT 10:1	Tqueenꞌ Jesús já nnꞌan na nchoꞌve. Tyincyaa jon na mantyi nanꞌxuán juu najndei na condui nquii jon chaꞌ ntjíꞌ jndyetyia quiiꞌ nꞌon nnꞌan, ndoꞌ na quinanꞌnꞌmán nnꞌan tsoñꞌen nnon ntycu vjee yo tsoñꞌen nnon na tajndeiꞌ nꞌonhan na iquiihanꞌhin.
23488	MAT 10:2	Ndö nguë́ já nnꞌan na nchoꞌve na tꞌua jon tsꞌian ꞌnaanꞌ jon ndë́. Naminjndyee Simón, na mantyi xueeꞌ jon Pedro, jndë ve, tyje jon Andrés, ndë joꞌ Santiago yo tyje jon Juan, joohan ntsinda Zebedeo,
23489	MAT 10:3	Felipe yo Bartolomé, Tomás yo ja Mateo na toquë sꞌon ꞌnaanꞌ gobiernon tsjoon Roma, ndoꞌ Santiago jnda Alfeo yo Tadeo,
23491	MAT 10:5	Ndoꞌ ndö vaa tsꞌian na tꞌua Jesús ndë́ na nchoꞌve já na tji jon, tso jon: —Tyiꞌntsaqueꞌhoꞌ quiiꞌ ntꞌan nnꞌan na chito conduihan ntyjë nnꞌan judíos, ndoꞌ min tyiꞌntsaqueꞌhoꞌ njoon na mꞌan nnꞌan ndyuaa Samaria.
23510	MAT 10:24	“Já nnꞌan na tꞌman Jesús na quitsayꞌö́n yo jñꞌoon na toninncyaa jon, sininntyichen jon jñꞌoon ndë́ ntyja ꞌnaanꞌ juu tsꞌian na tsixuan nquii jon. Tso jon: “Juu tsꞌan na itsijnaanꞌ, tyiꞌtꞌman conduihin chaꞌxjen nquii mastro ꞌnaanꞌ juu. Min juu tsꞌan na tyeꞌntjon nnon patrón, tyiꞌtꞌman conduihin chaꞌxjen nquii patrónꞌñeen.
23529	MAT 11:1	Ndoꞌ ya na jndë siꞌman Jesús jñꞌoonminꞌ ndë́ na nchoꞌve já na tꞌman jon na quitsayꞌö́n yo jñꞌoon na toninncyaa jon, yajoꞌ jnduiꞌ jon joꞌ. Tja jon na ntsiꞌman jon ndoꞌ na nninncyaa jon jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon ndëë nnꞌan na mꞌan njoon ndyuaa Galilea.
23545	MAT 11:17	Conanꞌxuaa yoꞌñeen ndëë ntyje joo, condue joo: Jndë tjáꞌ tsuaan juu son na cotjaꞌ na cotonco nnꞌan, majoꞌ ꞌoꞌ tajnanꞌjnonhoꞌ. Jndë joꞌ tjáꞌ son na vaquityen tsꞌoo chjo, majoꞌ ꞌoꞌ tatyueehoꞌ.
23559	MAT 12:1	Ndö vaa na tui cüii xee saroꞌ xuee na cotaꞌjndyee nnꞌan judíos. Venon Jesús naijon vaa ntjon ntquen trigo. Ndoꞌ já nnꞌan na cotsayꞌö́n yo jñꞌoon na toninncyaa jon, tꞌá na totyjë́ xjuꞌ ntquen trigoꞌñeen ngꞌe na ninjntꞌö́, totyꞌuë́ joo xjuꞌñeen, totquë́hanꞌ.
23560	MAT 12:2	Majoꞌ joo nnꞌan tmaanꞌ fariseos, xjen na jntyꞌiahan na jntꞌá na nndaꞌ, jnduehan nnon Jesús: —ꞌUꞌ tsꞌan, quenꞌ cüenta, joo nnꞌan na tquenꞌ na quinanꞌjonhan yo tsꞌian ꞌnanꞌ, contꞌahin ꞌnan na tyiꞌquichuhanꞌ na ntsꞌaa tsꞌan juu xuee na cotaꞌjndyëëhë.
23596	MAT 12:38	Juu xjenꞌñeen vendye nnꞌan fariseos yo nnꞌan na conanꞌman nchu vaa itsiquindyi jñꞌoon na tquen Moisés jnduehan nnon Jesús: —Nndaꞌ ta, ꞌuꞌ na matsiꞌmanꞌ ndëë nnꞌan ntyja ꞌnaanꞌ Tyoꞌtsꞌon, ntꞌue nnꞌö́n na quitsaꞌ chjo cüii nnon tsꞌian na njntyꞌiá na tyiꞌjeꞌquindëë nduihanꞌ yo najndei nquii tsꞌan.
23597	MAT 12:39	Majoꞌ tꞌa Jesús, itso jon ndëëhan: —Nnꞌan na mꞌan nein, tyia jndyi nnꞌanhan, jndë jntyꞌehan Tyoꞌtsꞌon, itsijonhanꞌ ntyja ꞌnaanhin chaꞌna tsꞌan na jndë jntyꞌii juu scuuꞌ oo saaꞌ. Veꞌ ngꞌe na nndaꞌ nanꞌxuanhan, cotanhan na njntyꞌiahan cüii jnꞌaan tꞌman chaꞌ ncüaaꞌ nꞌonhan nin tsꞌan condui ja. Majoꞌ tajeꞌncya juu ꞌnan na cotanhan. Xiaꞌntyi njntyꞌiahan cüii na itsijonhanꞌ chaꞌna juu ꞌnan na tenon Jonás.
23598	MAT 12:40	Juu Jonás ndye xuee ndoꞌ ndye tsjon toquiñjon jon quiiꞌ tsiaaꞌ quitscaa tꞌman. Manndaꞌ vaa na ntsijonhanꞌ na ngenön na condui ja tsansꞌa na iꞌua Tyoꞌtsꞌon tsꞌian nnön na coxën tsoñꞌen nnꞌan, ndye xuee ndoꞌ ndye tsjon ncꞌön quityquiiꞌ tsiꞌtsꞌua.
23599	MAT 12:41	Joo nnꞌan na jndë tjë, juu xuee xjen na ntcoꞌxen Tyoꞌtsꞌon nnꞌan ꞌnan na tonanꞌtjahan, xjenꞌñeen nque nnꞌan tsjoon Nínive, nntcüi nndaꞌhan. Ndoꞌ mantyi nnꞌan na mꞌan na neinhin na ya ngüentyja xjen na ngovjehan, nntcüi nndaꞌhan juu xjenꞌñeen. Ndoꞌ joo nnꞌan Níniveꞌñeen, nnduehan na nque nnꞌan na mꞌan naneinhin, tꞌmanntyi jnan nanꞌxuanhan, chito nquehan, ngꞌe juu xjen ya na jndyehan jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon na toninncyaa Jonásꞌñeen, ntcüeꞌ nꞌonhan jnanhan. Ndoꞌ quitquenhoꞌ cüenta, ja na mꞌan quiiꞌ ntꞌanhoꞌ, tꞌmanntyichen condui ja, chito Jonás, ndoꞌ min tyiꞌninꞌquintcüeꞌ nꞌonhoꞌ jnanhoꞌ.
23644	MAT 13:36	Joo nnꞌan na jndye jndyiꞌhin, vi na jndë jñon Jesús joohan na cꞌo ntcüeꞌhan, yajoꞌ tëqueeꞌ jon quiiꞌ vꞌaa. Ndoꞌ já nnꞌan na cotsayꞌö́n yo jñꞌoon na toninncyaa jon, jnanꞌndyooꞌ já nnon jon, jnduë́: —Juu jñꞌoon na tyiꞌquitso nquiiꞌhanꞌ ntyja ꞌnaanꞌ ntqueenꞌ jndë mañoon na tꞌonhanꞌ quiiꞌ ntjon ya, quitsuꞌ ndë́, ¿Nin ꞌnan itsiquindyihanꞌ?
23647	MAT 13:39	Juu tsanꞌñeen na tyia tsꞌanhin na tëquitscyaa juu tsjan ntqueenꞌ jndë mañoon, joꞌ nquii yutyia tque. Ndoꞌ xjen na jndë tman ntjon na saquityje nanntjonhanꞌ, joꞌ xuee ya na nntycüii tsonnangue. Joo nanntjon na tyequityje juu ntquenꞌñeen, conduihan ángeles cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon.
23649	MAT 13:41	Juu xjenꞌñeen ja na condui tsansꞌa na iꞌua Tyoꞌtsꞌon tsꞌian nnön na coxën tsoñꞌen nnꞌan, njñön ángeles njan na ntjiꞌ ndyaꞌhan nnꞌan natyia nanꞌxuan yo nnꞌan na conanꞌjndaꞌ nquen ntyje na quintꞌa nanꞌñeen ꞌnan tyia.
23650	MAT 13:42	Ndoꞌ ntjueꞌ ángeles joo nanꞌñeen quityquiiꞌ chon vꞌio. Joꞌ ndyueehan ndoꞌ maninꞌ ntcüaꞌhan ndiꞌnꞌonhan.
23657	MAT 13:49	Manndaꞌ itsijonhanꞌ na nguaa xuee ya na nntycüii tsonnangue. Nndyocue ángeles na ntjiꞌhan nnꞌan na tyia nanꞌxuan na mꞌanhan quiiꞌ ntꞌan nnꞌan na cotsamꞌan chaꞌxjen na chuhanꞌ tonnon Tyoꞌtsꞌon.
23659	MAT 13:51	Jndë joꞌ taxeeꞌ Jesús ndë́ já nnꞌan na tqueenꞌ jon na quitsayꞌö́n yo jñꞌoon na toninncyaa jon, tso jon: —¿Aa covaaꞌ nꞌonhoꞌ tsoñꞌen jñꞌoonminꞌ? Tꞌá, jnduë́ nnon jon: —Covaaꞌ nꞌö́nhanꞌ, ta.
23679	MAT 14:13	Xjen na jndyii Jesús na jndë jnanꞌcueeꞌ nanꞌñeen Juan, tua jon quityquiiꞌ vꞌaandaa, jnduiꞌ jon joꞌ yo já nnꞌan na tꞌman jon na quinanꞌjö́n yo jñꞌoon na toninncyaa jon. Sá ncüii joo naijon na ninnquë́. Majoꞌ joo nnꞌan, vi na jndë jndyehan na jndë vetꞌio jon ndaandue, yajoꞌ jnduiꞌhan njoonhan, tyꞌe ngꞌehan, tyencyahan ntyeeꞌ ꞌndyo juu ndaandueꞌñeen na tyentyjahan toncꞌë́n.
23681	MAT 14:15	Ndoꞌ xjen na vi vaninnton chjo, já nnꞌan na totsayꞌö́n yo jñꞌoon na toninncyaa jon, santyjáꞌ nnon jon. Jnduë́: —Nanein jndë tman ndoꞌ ntjoohin quiiꞌ jndëëhanꞌ. Mangꞌe joꞌ quijñonꞌ nanminꞌ, na cꞌohan njoon quijndë na nnanꞌjndahan ꞌnan ntcüaꞌhan.
23685	MAT 14:19	Yajoꞌ tꞌua jon tsꞌian na cüeꞌndyuaa nnꞌan cjooꞌ jndë quijndë. Ndë joꞌ tyꞌoon jon joo ꞌon tyooꞌñeen yo ve quitscaaꞌñeen, jndondë jon quiñoonꞌndue, ndoꞌ tyincyaa jon na ncya ya Tyoꞌtsꞌon ntyja ꞌnaanꞌhanꞌ. Jndë joꞌ tyjee jon xjen ntanꞌhanꞌ ndoꞌ tyincyaa jonhanꞌ ndë́. Ndoꞌ já tyincyáhanꞌ ndëë nnꞌan na jndye jndyiꞌhin.
23687	MAT 14:21	Ndoꞌ nnꞌan na tcüaꞌ tueeꞌ chaꞌna ꞌon min nannon, majoꞌ nanntcu yo yotsca, tajntꞌá cüentahan.
23688	MAT 14:22	Jndë na tui na nndaꞌ, já nnꞌan na cotsayꞌö́n yo jñꞌoon na toninncyaa Jesús, tꞌua jon tsꞌian ndë́ na quitsacüetꞌiö́ nntꞌá ndaandue na ntsquë́ cüiichen ixndya. Majoꞌ nquii jon ntjohin na njñon jndyee jon nnꞌan na jndye jndyiꞌhin, ndë joꞌ ndyontyja jon toncꞌë́n.
23691	MAT 14:25	Ndoꞌ chaꞌna ninnque na vitsjoon jndyoca Jesús nnon ndaandue na mꞌán yo vꞌaandaa.
23692	MAT 14:26	Ya na jntyꞌiá na ndyoca jon nnon ndaandue, tyuë́ jndyí, jnanꞌxuá quityuë́, jnduë́: —ꞌOꞌ ntyjë, ncüaanꞌ tsꞌoo ndöꞌ.
23693	MAT 14:27	Majoꞌ ninꞌñoonꞌ tꞌman Jesús já. Itso jon ndë́: —Quinanꞌxuanhoꞌ ñuaanhoꞌ, tyiꞌndyuehoꞌ ngꞌe maja ndö.
23699	MAT 14:33	Ngꞌe na nndaꞌ, já na mancüiixjen ñjö́n quityquiiꞌ vꞌaandaaꞌhin, tonquityë́ na tonnon Jesús. Tonanꞌtꞌmánꞌhin. Jnduë́ nnon jon: —ꞌUꞌ mayuuꞌ condui ꞌuꞌ Jnda nquii Tyoꞌtsꞌon.
23700	MAT 14:34	Ndoꞌ vi na jndë tyejndyá ndaandue, jntꞌuí ndyuaa Genesaret.
23714	MAT 15:12	Ndoꞌ já nnꞌan na tqueenꞌ Jesús na quitsayꞌö́n yo jñꞌoon na toninncyaa jon, santyjáꞌ nnon jon, jnduë́ nnon jon: —¿Aa nchjiꞌ na juu jñꞌoon sininꞌ ndöꞌ, siꞌndaaꞌhanꞌ ngio nnꞌan fariseosꞌñeen?
23723	MAT 15:21	Yajoꞌ jnduiꞌ Jesús joꞌ, sá yohin na tja jon ndyuaa tsjoon Tiro yo Sidón.
23725	MAT 15:23	Majoꞌ tajñꞌoon tꞌa Jesús. Joꞌ jnanꞌndyooꞌ já nnon jon, jnduë́: —Cüa, quijñonꞌ tsanscuvaꞌ, ngꞌe itscüëtëꞌ jon já na ndyotsixuaa jon toncꞌën.
23731	MAT 15:29	Jndë na jnduiꞌ Jesús joꞌ, sá yohin na tja ntcüeꞌ jon ꞌndyo ndaandue Galilea. Tëva jon cüii tyoꞌ, tëcüetyen jon joꞌ.
23734	MAT 15:32	Tꞌman Jesús já nnꞌan na cotsayꞌö́n yo jñꞌoon toninncyaa jon. Tso jon: —Ntyꞌia ro nanminꞌ nchji ngꞌe nein jndë jndë ndye xuee na mꞌanhan yo ja ndoꞌ jndë ntycüii ꞌnan na yꞌonhan na ntcüaꞌhan. Ndoꞌ tyiꞌninꞌquijñön ntcüꞌëhan ntꞌaahan na ninvaa ninꞌjndoꞌhan, ngꞌe nndëë ntsꞌaahanꞌ na ngüejaanhan nato.
23735	MAT 15:33	Joꞌ jnduë́ nnon jon: —Ntjoohin veꞌ jndëë mꞌan jaa. ¿Yuu jon ya nnanꞌjntꞌá ꞌnan na nninnonhanꞌ na ntcüaꞌ nanminꞌ na jndye jndyihin?
23738	MAT 15:36	Ndoꞌ tyꞌoon jon cüenta tyooꞌñeen yo quintcaaꞌñeen, ndoꞌ vi jndë na tyincyaa jon na ncya ya Tyoꞌtsꞌon, yajoꞌ tyjee jon xjen ntanꞌhanꞌ ndoꞌ tyincyaa jonhanꞌ ndë́, ndoꞌ já tꞌö́nhanꞌ ndëë tsoñꞌen nanꞌñeen.
23741	MAT 15:39	Ndoꞌ vi na jndë tyincyaa Jesús tsꞌon nanꞌñeen, yajoꞌ tua nndaꞌ jon vꞌaandaa, sá yohin, squë́ ndyuaa Magadán.
23745	MAT 16:4	Tsontyichen Jesús: “Nnꞌan na mꞌan nanein, tyia nnꞌanhan, jndë jntyꞌehan Tyoꞌtsꞌon, majoꞌ min na nndaꞌ, cotanhan na njntyꞌia ndëëhan cüii jnꞌaan tꞌman. Majoꞌ tyiꞌjeꞌquitsꞌa ꞌnan na cotanhan, xiaꞌntyi cüaaꞌ nꞌonhan nchu vaa itsiꞌmanhanꞌ ꞌnan na tquenon juu Jonás.” Jndë joꞌ tja jon, jntyꞌii jon nanꞌñeen.
23746	MAT 16:5	Ndoꞌ sá nntꞌá cüiichen ixndyaaꞌ ndaandue. Ndoꞌ vi na jndë squë́ joꞌ yo Jesús, tëñjoonꞌ nꞌö́n na tsuuꞌ tcya nꞌö́n na ntsayꞌö́n ꞌnan na ntcüꞌá.