23214	MAT 1:1	Gɨn ka lə Jəju Kɨrɨsɨ kɨ ngon ka *Dabɨdɨ, kɨ ngon ka *Abɨrakam ə to kɨn:
23219	MAT 1:6	Jəse ojɨ ngar Dabɨdɨ. Dabɨdɨ taa ne Uri ojɨ-n Salomo̰,
23224	MAT 1:11	Jojɨyasɨ ojɨ Jəkonɨyasɨ kɨ ngako̰e je. Dɔkagɨloe tɨ kɨn ə uwəi dɨje kɨ Jorijaləm awi səde ɓəə *Babɨlon tɨ.
23230	MAT 1:17	Ɨlə ngɨre dɔ Abɨrakam tɨ bɨtɨ dɔ Dabɨdɨ tɨ, gɨn kojɨ e dɔgɨ gɨde sɔ, ə ḭ dɔ Dabɨdɨ tɨ bɨtɨ kaw ɓəə Babɨlon e gɨn kojɨ dɔgɨ gɨde sɔ, taa ḭ dɔ kaw ɓəə Babɨlon tɨ bɨtɨ kojɨ Kɨrɨsɨ tɨ, e gɨn kojɨ dɔgɨ gɨde sɔ tɔ.
23231	MAT 1:18	Go rəbɨ kojɨ Jəju Kɨrɨsɨ ə to kɨn. Ko̰e Mari e nje nongɨ lə Jɨsəpɨ kɨ uwə dɔe. Nɨngə, lokɨ ɨngəi-naa dəne kɨ dɨngəm al ɓəy ə, Mari ḭ səm kɨ tɔgɨ lə NDɨl Luwə.
23233	MAT 1:20	Lokɨ ɔjɨ ta kɨn be mene tɨ nɨngə, malayka lə Ɓaɓe tḛḛ hɔy me ni tɨ əl-e ə nə: «Jɨsəpɨ, ngon ka *Dabɨdɨ, ɨɓəl al kadɨ ɨtaa Mari nei tɨ, tadɔ ngon kɨ to mee tɨ kɨn, e ngon kɨ re kɨ go rəbɨ lə NDɨl Luwə.
23242	MAT 2:4	Be ə, ngar kaw kɨ bo je lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ njé ndo ndu-kun je lə Luwə, dəjɨ-de se lo kɨ ra be ə a oji Kɨrɨsɨ kɨ e *Dəw kɨ Luwə mbəte tɨtɨ wa?
23256	MAT 2:18	«NDu dəw ɓa me ɓe tɨ kɨ Rama, No̰ je, kɨ ndɨngə rɔ kɨ ətɨ ɓəl ngay je. Adɨ e Rasəl ə no̰ ngane je, NDɨgɨ kadɨ dəw sɔl mene al, Tadɔ gotoi.»
23264	MAT 3:3	Ja̰ Batɨsɨ ə, e dəw kɨ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ Ejay əl ta dɔe tɨ ə nə: «NDu dəw madɨ ɓa dɨlə lo tɨ ə nə: “Ɨrai go rəbɨ lə Ɓaɓe! Ɨrai go rəbɨ lie adɨ a njururu!”»
23266	MAT 3:5	Dɨje kɨ ɓe bo Jorijaləm tɨ, kɨ dɔnangɨ Jude tɨ pətɨ, kɨ dɔnangɨ kɨ kadɨ ba Jurdḛ tɨ pətɨ, rəi rɔ Ja̰ tɨ,
23272	MAT 3:11	Mi, m-ra səsi batəm me man tɨ, mba kadɨ tɔjɨ təkɨ ɨyə̰i pa njɨyəsi je kɨ majal kɔ, nə dəw kɨ a re gom tɨ, e nje tɔgɨ kɨ ətɨ ɓəl, kɨ ɨtə-m sa̰y. M-asɨ kadɨ sa kɨ njae tɨ ka m-ɔr al. E a ra səi batəm, me NDɨl Luwə tɨ, kɨ me por tɨ.
23277	MAT 3:16	Lokɨ Jəju ra batəm taa par, ə tḛḛ me man tɨ nɨngə, loe tɨ no̰o̰, ta dɔra̰ tḛḛ, adɨ oo NDɨl Luwə rɨsɨ tə də dum be re ɨsɨ dɔe tɨ.
23279	MAT 4:1	Go tɨ, NDɨl Luwə ɔr no̰ Jəju aw sie dɨlə lo tɨ, mba kadɨ su na-e.
23282	MAT 4:4	Ə Jəju ɨle tɨ ə nə: «NDangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: “Dəw a ɨsɨ kɨ dɔne taa kɨ takul nḛ kuso par al, nə kɨ takul ta je pətɨ kɨ tḛḛ ta Luwə tɨ tɔ”.»
23285	MAT 4:7	Jəju təl əl-e ə nə: «NDangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə tɔ əi nə: A na Ɓaɓe Luwə ləi al.»
23290	MAT 4:12	Dɔkagɨlo madɨ uwəi Ja̰ dangay tɨ, ə Jəju oo tae ɓa, təl ɔr rɔne aw Galile tɨ.
23293	MAT 4:15	«Səi dɨje kɨ Dɔnangɨ Jabɨlo̰ tɨ kɨ dɔnangɨ Nəpɨtali tɨ, Kɨ ɨsi ɓasi kadɨ ba tɨ, Gɨdɨ ba Jurdḛ tɨ, Səi dɨje kɨ dɔnangɨ Galile tɨ, Kɨ səi dɨje kɨ səi Jɨpɨ je al! Uri mbisi oi:
23294	MAT 4:16	Dɨje kɨ kəte ɨsi lo kɨ ndul tɨ, OOi kunjɨ kɨ bo, Nɨngə dɨje kɨ kəte ɨsi ɓe lə yo, Kɨ e lo kɨ ndul kururu, Lo kunjɨ tḛḛ dɔde tɨ.»
23295	MAT 4:17	Dɔ gangɨ loe tɨ kɨn, Jəju ɨlə ngɨrə kɨlə mbḛ ə nə: «Ɨyə̰i go rəbɨ njɨyəsi je kɨ majal kɔ, tadɔ ko̰ɓe lə Luwə e ɓasi rɔsi tɨ.»
23296	MAT 4:18	NDɔ kare, Jəju a njɨyə kadɨ ba bo tɨ kɨ Galile, nɨngə oo ngakonaa je joo, adɨ e Sɨmo̰ kɨ ɓari-e Pɨyər əi kɨ ngokone Andɨre kɨ əi njé ndo̰ kanjɨ je, a ɨləi bandɨ me man tɨ.
23303	MAT 4:25	Kosɨ dɨje ngay rəi go Jəju tɨ. NJé kḭ dɔnangɨ Galile tɨ je, dɔnangɨ Ɓe bo je tɨ kɨ Dɔgɨ je, ɓe bo Jorijaləm je, kɨ dɔnangɨ Jude tɨ je, kɨ dɔnangɨ kɨ gɨdɨ ba Jurdḛ tɨ je.
23318	MAT 5:15	Dəw a re kɨ lambɨ kəy ə dəbɨ ngo dɔ tɨ al. A ɨndə dɔ nḛ tɨ taa mba kadɨ dɨje kɨ me kəy tɨ pətɨ ooi lo.
23322	MAT 5:19	Dəw kɨ al dɔ ngon ndu-kun kɨ ndə̰y be dan made je tɨ, ə ndo dɨje kadɨ rai təkɨ e ra-n be tɔ ɓa, a e kɨ du ngay me ɓeko̰ tɨ kɨ dɔra̰ tɨ tɔ. Nə dəw kɨ təl rɔne go tɨ, ə ndo dɨje, a e kɨ bo me ɓeko̰ tɨ kɨ dɔra̰ tɨ.
23325	MAT 5:22	Nə mi m-əl səsi: «Dəw kɨ ra wongɨ kɨ ngokone, sɔbɨ kadɨ awi sie lo gangɨ ta tɨ; dəw kɨ tajɨ ngokone “mbə”, sɔbɨ kadɨ awi sie lo gangɨ ta tɨ kɨ bo lə Jɨpɨ je, ə dəw kɨ ɓa ngokone “ma”, sɔbɨ kadɨ ɨləi-e me por tɨ lə su.
23331	MAT 5:28	Nə mi m-əl səsi: “Dəw kɨ go̰ dəne kɨ kəm-nda ɓa, uwə sie marɨm mene tɨ ngata.”
23335	MAT 5:32	Nə mi m-əl səsi: “Dəw kɨ ra kɨ tuwə nene mbata nḛ kɨ rangɨ, ɓɨ e ta lə kaya kɨ ra, al ə, dəwe kɨn sur-e ta kuwə marɨm tɨ. A re dəw taa dəne kɨ ngawe tuwe ɓa, dəwe kɨn təl nje kuwə marɨm tɔ.”
23336	MAT 5:33	«NDu ta əl kaje je kəte ɓəy tɔ ə nə: “Re ɨbɨ rɔi dɔ nḛ madɨ tɨ ə, a dɔ tɨ, kadɨ ɨra nḛ kɨ ɨbɨ rɔi dɔ tɨ no̰ Ɓaɓe tɨ”.
23340	MAT 5:37	Re ta ləsi e oyo ɓa, ai dɔ oyo tɨ, re ta ləsi e jagɨ ɓa, ai dɔ jagɨ tɨ par tɔ. NDəgɨ ta je kɨ a re go tɨ kɨn ḭ rɔ su tɨ.
23345	MAT 5:42	Dəw kɨ ra kɨ dəji nḛ ə ade, nɨngə re dəw ndɨməi nḛ ə ɔge al tɔ.
23370	MAT 6:19	«Ɨmbo̰i nḛ kɨngə je mbata ləsi dɔnangɨ tɨ ne al. Dɔnangɨ kɨ e lo kɨ nḛ kɨ tɨtɨ a ndusɨ je, yo̰ je a o̰i je, taa njé ɓogɨ je a mbuti bole bɔr kadɨ ɓogii je.
23375	MAT 6:24	«Dəw kɨ a ra kɨlə ɓəə lə ngar je joo goto: re ɔsɨ ta kɨ kare ə, a ndɨgɨ kɨ nungɨ, re kɨdɨ kɨ kare ə, a uwə kɨ kɨ nungɨ tɔ. A asi kadɨ ɨrai ɓəə lə Luwə nɨm, ɓəə lə la nɨm al.
23385	MAT 6:34	Adɨ mesi a sururu dɔ ndɔ kɨ lo ti tɨ al. Tadɔ ndɔ kɨ lo ti tɨ aw kɨ me ka sururu ləne. NDɔ je pətɨ awi kɨ nḛ to rɔ kɨ sɔbɨ dɔde, ɓɨ awi kɨ made dɔ tɨ al.»
23401	MAT 7:16	A e kɨ go kɨlə ra njé ngom je kɨ njé kəl kə nə n-əi njé kəl ta kɨ ta Luwə tɨ ə a ɨgəri-de. Dəw a ɨjə kandɨ nju dɔ kon pa tɨ al, taa dəw a ɨjə kandɨ mbay-kote dɔ kon nga̰ tɨ al tɔ.
23407	MAT 7:22	NDɔ gangɨ ta tɨ ə, dɨje ngay a əi nə: “Ɓaɓe, Ɓaɓe! e me tɔi tɨ al ə j-əl-n ta kɨ ta Luwə tɨ a? E me tɔi tɨ al ə jɨ tuwə-n ndɨl je kɨ majal a? E me tɔi tɨ al ə jɨ ra-n nḛ kɔjɨ je ngay kɨ ətɨ ɓəl ɓəl a?”
23432	MAT 8:18	NDɔ kare, Jəju oo kosɨ dɨje ngay ɨləi-naa gəi gɨde, nɨngə əl njé ndo je ləne kadɨ n-gangi ba n-awi dame tɨ kɨ kare.
23435	MAT 8:21	Dəw kare dan njé ndo je tɨ lə Jəju əl-e ə nə: «Ɓaɓe, adɨ-m ta rəbɨ adɨ m-aw m-dɨbɨ bawm ɓəy taa.»
23441	MAT 8:27	Nḛ kɨn ətɨ dɨje ɓəl ngay, adɨ əli əi nə: «Dəw ə wa kam e dəw kɨ ban ə, nəl je kɨ ba je ka oi ta lie be ə?»
23442	MAT 8:28	Lokɨ Jəju re tḛḛ gɨdɨ ba tɨ, dɔnangɨ tɨ lə dɨje kɨ Gadara, dɨngəm je joo, kɨ ndɨl je kɨ majal rai-de tḛḛi kɨ dɔ ɓadɨ je tɨ rəi ɨngəi-e. Dɨje kɨn rai nḛ majal ngay, adɨ dəw kɨ kadɨ un rəbɨ kɨn goto.
23445	MAT 8:31	Ə NDɨl je kɨ majal no̰i dɔ Jəju tɨ əli-e əi nə: «Re ɨtuwə-je ə, adɨ j-aw me kɔsongɨ je tɨ kam.»
23448	MAT 8:34	Dɨje pətɨ kɨ me ɓe bo tɨ tḛḛi awi kadɨ ɨngəi Jəju, ə lokɨ ooi-e ɓa, dəji-e kadɨ ɨyə̰ dɔnangɨ ləde ə aw.
23450	MAT 9:2	Dɨje madɨ oti dəw kɨ rɔe oy njururu, me nḛ kotɨ njé mo̰y je tɨ, rəi sie rɔ Jəju tɨ. Lokɨ Jəju oo kadɨ-me ləde nɨngə, əl dəw kɨ rɔe oy njururu ka kɨn ə nə: «NGonm, uwə tɔgi ba, majal je ləi e kɨ kɨyə̰ go kɔ.»
23451	MAT 9:3	Lo kɨn tɨ, njé ndo ndu-kun je lə Luwə kɨ na̰ je əli ta mede tɨ əi nə: «Dəw kam əl ta kɨ mal dɔ Luwə tɨ!»
23454	MAT 9:6	Re e be ɓa, m-a m-ɔjɨ səi təkɨ mi NGon Dəw, m-aw kɨ tɔgɨ dɔnangɨ tɨ ne, mba kadɨ m-ɨyə̰-n go majal je lə dɨje kɔ.» Nɨngə, Jəju əl nje rɔ koy njururu ə nə: «Ḭ taa, un tuwə ləi, ə aw ɓe.»
23463	MAT 9:15	Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Oi kadɨ dɨje kɨ ɓari-de lo nḛ kuso taa-naa tɨ, a əi kɨ rɔnəl al, dɔkagɨlo tɨ kɨ nje taa dəne ɨsɨ-n səde naa tɨ a? NDɔ je a rəi no̰o̰ kadɨ a uni-e tade tɨ nɨngə, dɔkagɨloe tɨ kɨn ə a ɨyə̰i ta nḛ kuso.
23464	MAT 9:16	Dəw a un ta kɨbɨ kɨ sɨgɨ kadɨ ɨlə-n kəm kɨbɨ kɨ kɔke al. Re e be ə, ta kɨbɨ kɨ sɨgɨ ka kɨn a ḭ kɨ kɨ kɔke rakɨ rakɨ, kadɨ bole a to wororo ɨtə kɨ kəte ɓəy.
23472	MAT 9:24	«Ɔri rɔsi gogɨ, ngon oy al, nə to ɓi kare.» Dɨje ɨbəi Jəju kogii.
23475	MAT 9:27	Lokɨ Jəju ɨsɨ aw, njé kəm tɔ je joo uni goe, əli ta kɨ ndude kɨ boy əi nə: «NGon ka Dabɨdɨ, o kəm-to-ndoo ləje.»
23493	MAT 10:7	Dɔ rəbɨ tɨ, ɨləi mbḛ təkɨ ko̰ɓe lə Luwə e ɓasi.
23506	MAT 10:20	Tadɔ e səi je wa ə a əli ta al, nə e NDɨl Bawsi Luwə ə a un səsi kadɨ əl-n ta.
23508	MAT 10:22	Dɨje pətɨ mede a majal səsi kɨ mbata ləm, nə dəw kɨ uwə rɔne ba bɨtɨ ta tɔl tae tɨ, ə a ɨngə kajɨ.
23515	MAT 10:29	Dɨje ɨsɨ gati kɨ ngan yəl je joo ə gusɨ kare adɨ oi ne, nə kɨ kare dande tɨ kɨ kadɨ osɨ nangɨ kɨ kanjɨ kadɨ Bawsi Luwə ndɨgɨ goto.
23518	MAT 10:32	«Dəw kɨ ra kɨ un ndune ta kəm dɨje tɨ wangɨ, təkɨ n-e dəw ləm, mi ka m-a m-un ndum no̰ Bai tɨ, kɨ ɨsɨ dɔra̰ tɨ, təkɨ e dəw ləm tɔ.
23522	MAT 10:36	Dəw madɨ, dɨje kɨ me kəy tɨ lie e wa, a təli njé ba̰ je lie.
23523	MAT 10:37	«Dəw kɨ ndɨgɨ kone, ə se bawne ɨtə-m, dəwe kɨn asɨ kadɨ e dəw ləm al. Dəw kɨ ndɨgɨ ngonne kɨ dɨngəm, ə se kɨ dəne ɨtə-m, dəwe kɨn asɨ ta kadɨ e dəw ləm al.
23524	MAT 10:38	Dəw kɨ un kagɨ-dəsɨ ləne dɔne tɨ, ə un gom, al, dəwe kɨn asɨ ta kadɨ e dəw ləm al.
23525	MAT 10:39	Dəw kɨ ge ngəm rɔne ne wa, a tḭ tae, nə dəw kɨ ɨlə rɔne kɔ kɨ mbata ləm, ta rɔe a tḭ al.
23526	MAT 10:40	«Dəw kɨ uwə səsi kɨ rɔne tɨ, e mi ə dəwe uwə-m kɨ rɔne tɨ. Nɨngə dəw kɨ uwə-m kɨ rɔne tɨ, e nje kɨlə-m ə uwe kɨ rɔne tɨ tɔ.
23527	MAT 10:41	Dəw kɨ uwə nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ kɨ rɔne tɨ, mbata ke kɨ e nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ ɓa, a ɨngə nḛ kɨgə go ji kɨ asɨ naa kɨ ya̰ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ wa kɨn be tɔ. Dəw kɨ uwə dəw kɨ dana kɨ rɔne tɨ, mbata ke kɨ e dəw kɨ dana ɓa, a ɨngə nḛ kɨgə go ji kɨ asɨ naa kɨ ya̰ dəw kɨ dana wa kɨn be tɔ.
23546	MAT 11:18	E be ə, Ja̰ re, uso nḛ al nɨm, a̰y man al nɨm ɓa, dɨje əli əi nə: “Dɔe majal”,
23553	MAT 11:25	Dɔ gangɨ loe tɨ kɨn, Jəju un ta, əl ə nə: «Bai, kɨ ḭ Ɓa dɔra̰ kɨ dɔnangɨ, m-ɨlə tɔjɨ dɔi tɨ, təkɨ ɨɓɔyɔ nḛ je kɨn njé tər je, kɨ njé nḛ gər je, ə ɨtḛḛ kɨ dɔe adɨ ngan je kɨ du gəri.
23559	MAT 12:1	NDɔ kare, Jəju ɨndə də me ndɔr gəme je tɨ, ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ lə *Jɨpɨ je. *NJé ndo je lie kɨ əi sie, ɓo ra-de adɨ gangi dɔ ko je, usoi.
23561	MAT 12:3	Ə Jəju təl əl-de ə nə: «Ɨtɨdəi nḛ kɨ ngar *Dabɨdɨ ra lokɨ ɓo ra-de kɨ dɨje kɨ goe tɨ kɨn al a?
23562	MAT 12:4	Dabɨdɨ ur me kəy tɨ lə Luwə kɨ ra kɨ kɨbɨ, əi kɨ dɨje kɨ gone tɨ, usoi mapa kɨ dɨje adi Luwə kadɨ-kare tɨ. E mapa kɨ kuso-e sɔbɨ dɔe al nɨm, sɔbɨ dɔ njé kɨ goe tɨ al nɨm, nə e njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare par ə sɔbɨ dɔde kadɨ usoi.
23568	MAT 12:10	Nɨngə dɨngəm kare kɨ jie oy njururu e me kəy kaw-naa tɨ no̰o̰. Ɓa, dɨje sangi rəbɨ kɨ kadɨ n-ɨndəi ta dɔ Jəju, adɨ dəji-e ta əi nə: «NDu-kun adɨ ta rəbɨ kadɨ dəw ajɨ madɨne ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ ə se aje al ə?»
23573	MAT 12:15	Lokɨ Jəju oo poy nḛ kɨ gei ra sie, ɔtɨ lo kɨn tɨ no̰o̰ kɔ. Dɨje ngay uni goe, nɨngə ajɨ njé mo̰y je pətɨ tɔ.
23576	MAT 12:18	«Oi ɓəə kɨlə ləm kɨ m-kɔte, NJe ndɨgɨ ləm, kɨ rɔm nəl-m ngay kadɨ m-ɨlə jim dɔe tɨ. M-a m-ɨndə NDɨlm dɔe tɨ, Nɨngə a ɨlə mbḛ nḛ ra kɨ dana rɔ gɨn ɓe je tɨ kɨ dangɨ dangɨ.
23577	MAT 12:19	A kɔli-naa kɨ dəw al nɨm, a ɨndə ndu al nɨm. Dəw a oo ndue əl ta ta mbalo tɨ al.
23580	MAT 12:22	Dɨje rəi kɨ dɨngəm kare kɨ ndɨl kɨ majal ra-e adɨ kəme oo lo al nɨm, əl ta al nɨm, ə Jəju ade əl ta je, oo lo je.
23581	MAT 12:23	Nḛ kɨn ətɨ kosɨ dɨje ɓəl ngay, adɨ dəji-naa ta əli əi nə: «Dəw kam e *NGon ka Dabɨdɨ al ma?»
23585	MAT 12:27	Kɨn ə re e kɨ tɔgɨ lə Bəljəbul ə m-tuwə-n ndɨl je kɨ majal ə, dɨje kɨ gosi tɨ tuwəi-de kɨ tɔgɨ lə na̰ ə? Dɨje kɨ gosi tɨ wa a tɔji kadɨ ta ləsi e ta kɨ go tɨ al.
23586	MAT 12:28	A re e kɨ tɔgɨ lə NDɨl Luwə ə m-ɨsɨ m-tuwə-n ndɨl je kɨ majal tɔ nɨngə, tɔjɨ kadɨ ko̰ɓe lə Luwə re tḛḛ rɔsi tɨ ngata.
23589	MAT 12:31	Be ə, m-əl səsi təkɨ, majal je pətɨ kɨ dɨje a rai-de, ə se ta je kɨ mal pətɨ kɨ dɨje a əli dɔ Luwə tɨ, Luwə a ɨyə̰ goe kɔ adɨ-de, nə ta kɨ mal kɨ kəl dɔ NDɨl Luwə tɨ, Luwə a ɨyə̰ go kɔ adɨ-de al ratata.
23590	MAT 12:32	Kɨn ə re dəw əl ta kɨ majal ɔsɨ-n tam, mi *NGon dəw ə, Luwə a ɨyə̰ go kɔ ade, nə re əl ta kɨ mal ɔsɨ-n ta NDɨl Luwə ə, Luwə a ɨyə̰ go kɔ ade kɨ ɓone tɨ al nɨm, kɨ lo ti tɨ al nɨm, ratata.
23593	MAT 12:35	Dəw kɨ majɨ, kɨlə rae je tḛḛ me nḛ ra tɨ kɨ majɨ kɨ uwə mee. Nɨngə dəw kɨ majal, kɨlə rae je tḛḛ me nḛ ra tɨ kɨ majal kɨ uwə mee tɔ.
23597	MAT 12:39	Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Dɨje kɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ ɓone, əi dɨje kɨ majal, kɨ njé kuwə marɨm, ndɨgi kadɨ n-ooi nḛ kɔjɨ, nə nḛ kɔjɨ madɨ kɨ rangɨ kɨ kadɨ a oi ore dɔ nḛ kɔjɨ lə nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ Jonasɨ, goto ngata.
23599	MAT 12:41	NDɔ gangɨ ta tɨ ə, dɨje kɨ Nɨnɨbɨ tɨ a ḭ taa ta kəm dɨje tɨ kɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ ɓone kɨn kadɨ a ɨləi ta dɔde tɨ. MBata, lokɨ Jonasɨ ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ, dɨje kɨ Nɨnɨbɨ tɨ ɨyə̰i rəbɨ nḛ rade je kɨ majal kɔ. NGa nɨngə, kɨ ɓasɨne kɨn, dəw kɨ ɨtə Jonasɨ sa̰y e ne.
23600	MAT 12:42	NDɔ gangɨ ta tɨ ə, ngar kɨ dəne kɨ ḭ gɨn ɓe tɨ, a ḭ taa ta kəm dɨje tɨ kɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ ɓone kɨn kadɨ a ɨlə ta dɔde tɨ. MBata, ḭ so̰y dɔnangɨ tɨ nu ə ndɔ kɨ re kadɨ oo gosɨ ta lə Salomo̰. NGa nɨngə, kɨ ɓasɨne kɨn, dəw kɨ ɨtə Salomo̰ sa̰y e ne.
23609	MAT 13:1	NDɔe tɨ kɨn, Jəju tḛḛ me kəy tɨ, aw ɨsɨ kadɨ ba bo tɨ.
23617	MAT 13:9	Jəju ɨlə dɔ tɨ ə nə: «Dəw kɨ aw kɨ mbine mba koo-n dɔ ta ɓa, kadɨ oo dɔ ta kɨn majɨ!»
23623	MAT 13:15	Tadɔ me dɨje kɨn təl nga̰ ngororo. Uti mbide, NDəmi kəmde, NDɨgi kadɨ kəmde oo lo al nɨm, Kadɨ mbide oo ta al nɨm, Taa kadɨ n-gəri nḛ madɨ kare al nɨm tɔ, Nə təkɨ ne n-ḭḭ n-rəi rɔm tɨ, Adɨ m-ajɨ-de.”
23628	MAT 13:20	Dɔnangɨ njəkɨrə kɨ ka̰ ko je tosɨ tɨ, e dəw kɨ oo ta lə Luwə nɨngə, taa langɨsi ba kɨ rɔnəl,
23629	MAT 13:21	nə ta kɨn, ɨlə ngɨrəne mee tɨ al. E dəw kɨ nje kuwə kɨ ta lə Luwə dɔkagɨlo kɨ ndə̰y be par. Dɔkagɨlo kɨ ko̰ je, ə se kɨndə kəm-ndoo kɨ mbata ta lə Luwə re ɓa, ɨyə̰ kadɨ-me ləne kɔ kalangɨ ba.
23631	MAT 13:23	Nɨngə, dɔnangɨ kɨ majɨ kɨ ka̰ ko je tosɨ tɨ, e dəw kɨ oo ta lə Luwə, gər mee, adɨ andɨ majɨ. Dɔe kɨ madɨ je andi ɓu kare je, kɨ nungɨ andi kutɨ mehḛ je, kutɨ mɨtə je.»
23645	MAT 13:37	Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Dəw kɨ nje dɨbɨ ko nḛ kɨ majɨ kɨn, e mi NGon dəw;
23651	MAT 13:43	Lo kɨn tɨ, njé ra nḛ kɨ dana a unji tə kadɨ be me ɓeko̰ tɨ lə Bawde Luwə. Dəw kɨ aw kɨ mbine kadɨ oo-n dɔ ta ɓa, kadɨ oo dɔ ta kɨn majɨ.
23652	MAT 13:44	«Ko̰ɓe kɨ dɔra̰ tɨ to tə nḛ kɨngə kɨ ɓɔyɔi me ndɔr tɨ, ə dəw madɨ aw tḛḛ dɔ tɨ kɨn be. Dəw ka kɨn təl ɓɔyɔ gogɨ, ɓa rɔe nəl-e ngay, adɨ aw gatɨ kɨ nḛ majɨ je ləne pətɨ, ə ɨyə̰ lae re ndogɨ-n ndɔr ka kɨn.
23662	MAT 13:54	Ɔtɨ no̰o̰, aw ɓe bo tɨ kɨ tɔgɨ tɨ. Jəju ndo nḛ dɨje gɨn kəy kaw-naa tɨ lə *Jɨpɨ je. NDo-de nḛ ndo kɨ ətɨ-de ɓəl, adɨ əli əi nə: «Gosɨ ta je kɨ nḛ kɔjɨ je kɨn ḭḭ-n ra ə?
23667	MAT 14:1	Dɔkagɨloe tɨ kɨn, *Erodɨ kɨ e nje ko̰ɓe dɔnangɨ tɨ kɨ Galile, oo ta tɔɓa lə Jəju.
23668	MAT 14:2	Ə əl njé ra kɨlə je ləne ə nə: «Dəw kɨn e Ja̰ Batɨsɨ! E e ə ḭ taa dan njé koy je tɨ. Gɨne kɨn ə, aw-n kɨ tɔgɨ mba ra-n nḛ je kɨ ətɨ ɓəl ɓəl.»
23686	MAT 14:20	Dɨje pətɨ usoi nḛ ndani majɨ, adɨ njé ndo je ɔyi gɨndɨ mapa je, kɨ kanjɨ je kɨ nay, kare dɔgɨ gɨde e joo ɓəy.
23687	MAT 14:21	Dɨje kɨ usoi nḛ kɨn asi dɨngəm je dɨbɨ mi, kɨ kanjɨ tɨdə dəne je kɨ ngan je.
23688	MAT 14:22	NDə̰y ba go tɨ, Jəju ɔsɨ njé ndo je ləne kadɨ ali me to tɨ, awi gɨdɨ ba tɨ kəte no̰ne tɨ, dɔkagɨlo tɨ kɨ e a tuwə-n kosɨ je.
23690	MAT 14:24	Dɔ gangɨ loe tɨ kɨn, to lə njé ndo je e dan ba tɨ, sa̰y kɨ ngangɨ ba ngata. Nəl ɨlə, sur to kɨ gogɨ gogɨ, adɨ pungɨ ba ra-de majal.
23691	MAT 14:25	Dan lo tɨ ɓa, Jəju ḭ a njɨyə dɔ man tɨ, ɨsɨ aw kɨ rɔ njé ndo je tɨ.
23701	MAT 14:35	Dɨje kɨ loe tɨ gəri Jəju, adɨ ɨləi kɨlə kɨ lo lo, dɔnangɨ kɨ Gənəjarətɨ tɨ ba pətɨ, ə dɨje rəi kɨ njé mo̰y je pətɨ rɔe tɨ.