3	GEN 1:3	Muri a Vure i ta maea, “Ge palala.” Ngane i palala.
6	GEN 1:6	Muri a Vure i ta maea, “Ge bele tara koropala ge kalipidea a naru ge tabuli na hini ge rua.”
9	GEN 1:9	Muri a Vure i ta maea, “A naru polotano na hunu ge tua lakea na hini ranga, ge bele a hini ge vu.” Muri i bele manga a ngava i taki.
11	GEN 1:11	Muri a Vure i ta maea, “A malala ge vakabele a maka varili, a kai, a uve ni varo, turana maka kai ri gi tahoka a kanena turana a vutuna ri gi vakabele tabu a hamone ria.” Muri i bele manga a ngava i taki.
14	GEN 1:14	Muri a Vure i ta maea, “Ge tahoka a maka maki ri gi para polomeli na koropalana hunu, ri gi vakalipida a hini palala, a rodo. Ri gi vakasiri a parava, a pida, a tahuna na haro, a tahuna na vala.
15	GEN 1:15	A maka maki ri para na koropala bara ri vakapalala a malala.” Muri i bele manga a ngava i taki.
20	GEN 1:20	Muri a Vure i ta maea, “A dari ge vonu vona a maka maki mahuri, ri gi laho lae na kabune ria. A maka kadirovo ri gi bebe polomeli na koropalana malala a hunu.”
22	GEN 1:22	i gamai ria i ta maea, “Mua a maki lobo na dari, mu bele kupo mu vakavonu a dari, mua a maka kadirovo mu bele kupo na robo.”
24	GEN 1:24	Muri a Vure i ta maea, “A maka maki mahuri ri gi vakabele tabu a kabu ne ria: a sipsip a bulmakau, a maki kiroko ri karaka lae na robo, a livoa hateka.” Muri i bele manga a ngava i taki.
26	GEN 1:26	Muri i ta maea, “Te ge rata rike a bakovi ge manga teu, ge matakari a manu na dari, a kadirovo, a sipsip a bulmakau, turana a maka maki ri karaka lae na malala.”
28	GEN 1:28	A Vure i gamai rua i taki rua, “Muru bele kupo, muru vakavonu a malala, muru matakaria. Muru matakari a maka manu na dari, a maka kadirovo, turana a maki mahuri lobo na robo.”
29	GEN 1:29	Muri a Vure i ta maea, “Iau a habi marua a maka maki ni varo, turana a maka kai ri tahoka a kanena i vona a vutuna, bara a maki ni kani ne marua.”
47	GEN 2:16	E BAKOVI DAGI a Vure i vakukua a bakovi, i ta maea, “A maka kanena kai lobo o kani,
48	GEN 2:17	pali a kai i habi a lohokanga na naro kamumu na naro hale, naha ni kania a kanena. Muholi hateka, na tahuna o kania bara o mate.”
49	GEN 2:18	E BAKOVI DAGI a Vure i ta maea, “I uka ma i kamumu a bakovi ge ia kikeri. Ga ratea tara turana ge tuhoria.”
54	GEN 2:23	E Adam i masia, i ta maea, “Iea ngane a turagu a vuhuna ni bole tala na tuhagu, na bobogu, ga galea a ‘ngatavine’.”
57	GEN 3:1	A mata i moro hateka na rabu na taminga, i rangi a maka livoa lobo e BAKOVI DAGI a Vure i rata rike. I nanea a ngatavine, “I muholi a Vure i taki marua, nahea muru gu kani a maka kanena kai lobo na hania?”
58	GEN 3:2	A ngatavine i koli, i ta maea, “Maria bara miri kani lobo a maka kanena kai na hania,
59	GEN 3:3	pali a Vure i taki maria tabu nahea miri gi kani a kanena kai na kurukuruna hania, nahea miri gi padoi ia, ma ga miri gi mate.”
60	GEN 3:4	Lakea a mata i takia a ngatavine, “I uka ma muru gu mate. I uka liu.
61	GEN 3:5	A Vure i lohoka, bara muru kania, a matane marua bara i palala, bara muru manga a Vure na nilohoka na naro kamumu na naro hale.”
65	GEN 3:9	Lakea e BAKOVI DAGI a Vure i galea a bakovi, “Adam, ioe vai?”
66	GEN 3:10	E Adam i koli mule, i ta maea, “A longo ioe o laho na hania, a mangenge. A kapiloho a vuhuna a bobo.”
67	GEN 3:11	Lakea a Vure i nanea, “E re i taki ioe o bobo? Ra ioe, o kania a kanena kai a ta pupukari ioe vona?”
68	GEN 3:12	A bakovi i koli, i ta maea, “Ra ngatavine o vakamade turagu, ia kunana i habia nau a kanena kai, a kania.”
69	GEN 3:13	Muri e BAKOVI DAGI a Vure i nanea a ngatavine, “A ra o ratea ke?” Lakea a ngatavine i koli, “A mata i tami iau a kania a kanena kai.”
70	GEN 3:14	Pali e BAKOVI DAGI a Vure i takia a mata, “Ngane a ruduraha ioe bara o bole a nimadihi polomeli liu na maka sipsip a bulmakau, a livoa, a vuhuna ioe o rata a naro hale. Ngane bara o laho na ngalamu, o todo a habulo na parava vakaroro.
71	GEN 3:15	Bara ioe a pile na ngatavine, e huriki a hamomu ranga bara ria a pile na hamona ngatavine. A hamona ngatavine bara i paha momo a gimu, pali ioe bara o kara tatea a vahana.”
72	GEN 3:16	Muri a Vure i takia a ngatavine, i ta maea, “Ioe bara o bole a nimadihi dagi ni singou, ni poda a koma. Ra nimadihi, i uka ma go hatakia. Pali bara o ngarua e girihimu, e girihimu bara i matakari ioe.”
73	GEN 3:17	Muri i takia e Adam, “Ioe, o longototo e girihimu o kania a kanena kai a ta pupukari vona, ‘Naha ni kania’. Ngane a rudurahea a malala a vuhuna o longotaro iau. Na parava vakaroro bara o leho, o kani.
75	GEN 3:19	Bara i kani ioe a mavidia, o kani. Bara o rura i vano, i harena na tahuna o mate vona. Muri, bara o hamule lakea na habulo ra a vakabele ioe vona. Ioe a habulo, bara o hamule lakea tabu na habulo.”
78	GEN 3:22	Muri e BAKOVI DAGI a Vure i ta maea, “A bakovi ngane i manga teu, i lohoka na vilo kamumu, na vilo hale. Nahea ge made tabukoi koea, ma ge padoi a kai na nimahuri, ge kania, ge mahuri vakaroro.”
81	GEN 4:1	E Adam i mahita turana e girihina, e Eva, i singou, i podea e Kain. Lakea e Eva i ta maea, “I tuhori iau e BAKOVI DAGI, a vakabelea a bakovi.”
86	GEN 4:6	Muri e BAKOVI DAGI i nanea e Kain, “I navai i madihi a hatemu, i robo a matamu?
87	GEN 4:7	Ioe bara o rata a rabu malamala bara ngarua a nihabi vomu. Ioe, i uka ma o rata a rabu malamala, a rabu hale i pesi kalidoga ge rabalaki ioe. O matakari a nilaho vomu, bara i lobo a naro hale vomu.”
88	GEN 4:8	Ngane e Kain i turea e tarina, i ta maea, “Abel, tu lakea na hania.” Lakea ru vano. Na tahuna ru bele na hania, lakea e Kain i ubi matea e tarina.
89	GEN 4:9	Muri e BAKOVI DAGI i nanea e Kain, “Avia e tarimu e Abel?” E Kain i koli mule i ta maea, “I uka ma a masia. Ra iau, ge iau a vora ni matakari e tarigu?”
90	GEN 4:10	Lakea e BAKOVI DAGI i ta maea, “A ra o ratea ke? O longo valai! A darane tarimu i tangi valai nau pali na malala, ga kolia a nimate vona.
92	GEN 4:12	Ngane na tahuna o leho na malala, i uka ma ge vakabele a maki ni kani vomu. I uka ma go made tata, bara o kanipede viliha.”
93	GEN 4:13	E Kain i kide i ta maea, “I kupo polo a maka maregoa nau.
94	GEN 4:14	Ngane o lili tala iau na malala bara kapiloho na matamu. Bara a uka tanga, a kanipede. Pali e re i matavisi iau bara i rabalaki iau.”
95	GEN 4:15	E BAKOVI DAGI i koli mule, i ta maea, “I uka ma ge mavonga. A viri bara i rabalaki ioe bara i bolea a nikoli dagi balaka polorua.” Muri i rua ne Kain tara kilakila ne vona ni matakilaka vona, i uka ma ni gi rabalaki.
103	GEN 4:23	E Lamek i vakalongo e girihina rua, i ta maea, “Ada o Sila, muru longo valai muru longo a ngavagu. Iau a rabalakia a bakovi i rata tuhare iau, i tolo iau, a koma tamuhane.
104	GEN 4:24	A viri bara i rabalakia e Kain, a nikoli vona bara i bole dagi. Pali a viri bara i rabalaki iau, muholi hateka a nikoli vona bara i bole dagi hateka!”
105	GEN 4:25	E Adam i mahita turana tabu e girihina, lakea e girihina i podea a koma bakovi, i vunua e Set. Lakea e girihina i ta maea, “A Vure i habi tabua nau a koma ge bole a murine Abel, ra i rabalakia e Kain.”
108	GEN 5:2	I rata rike a bakovi a ngatavine, muri i gamai rua. Na tahuna i rata rike rua, i vunu rua a “bakovi.”
135	GEN 5:29	i vunua e Noa. Lakea e tamana i ta maea, “Hosi e BAKOVI DAGI i rudurahea a malala, mi leho hateka mi bole a nimadihi, pali a koma iea bara i vakasihomo mia.”
141	GEN 6:3	Muri e BAKOVI DAGI i ta maea, “A hanugu i uka ma ge made pololilo na bakovi na parava vakaroro, a vuhuna ia a bakovi na malala kunana. A pida ne ria ge harena kunana ne 120.”
145	GEN 6:7	I tapuhaki i ta maea, “Iau ga vakalobo koea na malala e huriki a bakovi a rata rike. Pali ga vakalobo tabu a maka livoa, a kadirovo, turana a maka maki lobo ri laho na robo, a vuhuna iau a kilu vona a hini a rata rike a maka maki nga.”
151	GEN 6:13	Lakea, a Vure i takia e Noa, “Iau ga ratapile e huriki lobo, a vuhuna a malala i vonu vona a maka naro hale ne ria. Muholi hateka, iau ga ratapile lobo e huriki a bakovi, turana a malala.
159	GEN 6:21	O bole tabu a maki ni kani, o ru kamumu, ne vona e mua turana a maka maki mahuri o vakarike.”
161	GEN 7:1	E BAKOVI DAGI i takia e Noa, “O dili na agarungu turane huriki a kabu vomu, a vuhuna ioe kikeri a bakovi kamumu ne huriki a bakovi lobo.
164	GEN 7:4	Muri na parava ge polorua, ga vakaborua na malala a vala. Ge boru na parava ge ravulu va, a rodo ge ravulu va. Iau ga vakalobo a maka maki mahuri a rata rike koea na malala.”
200	GEN 8:16	“Ioe, turana e girihimu, e tumu mai turana e girihine tou, mu pagitala na agarungu.
201	GEN 8:17	O vakalaho tala a maka maki mahuri takutaku, ra ri turamu. A maka kadirovo, a maka kanirau, a maka maki lobo ri karaka na robo, ri gi poda kupo na malala, ri gi vole, ri gi vakavonu a malala, a kabune ria.”
205	GEN 8:21	Na tahuna e BAKOVI DAGI i burongi a mangina maki nga i huli lakea vona, lakea i taki mulea, “Iau i uka ma ga ruduraha tabua a malala ne vona ni koli a naro hale ne huriki. I muholi a naro hale ne ria i vakatubu na tahuna ri kiroko vona. Pali ngane, i uka ma ga ratapile tabu a maka maki mahuri, ge manga a hini a rata pali.
206	GEN 8:22	“A malala bara i tahoka a parava, a rodo, a tahuna ni varo a hania, a tahuna ni mirio a hania, a tahuna na malangia, a tahuna ni kakarongo, a tahuna na haro, a tahuna na vala. A maka tahuna nga i uka ma ge lobo, bara ri tabuli vakaroro na malala.”
207	GEN 9:1	Muri a Vure i gamai e Noa turana e tuna mai i taki ria, “Mu bele kupo, mu vakavonu a malala.
213	GEN 9:7	Pali mua, mu bele kupo mu vakavonua a malala.”
215	GEN 9:9	“Ngane ga vakatubua a ngava dagi turamu, turana e huriki a hamomu ri gi bele muri ma,
217	GEN 9:11	Iau a rua a ngava dagi nau turane mua. A ta muholi, a marungulolo i uka ma ge ratapile tabu a maka maki mahuri. Muholi hateka a marungulolo i uka ma ge ratapile tabu a malala.”
218	GEN 9:12	Muri, a Vure i ta maea, “Iau a rua a kuriki na bubu, ge a nivakasiri na ngava dagi nau na maka maki mahuri na malala. Ra kuriki iea a nivakasiri na ngava dagi a rata turane mua, turana a maka maki mahuri ri turane mua na agarungu. Ra ngava iea i lakea tabu ne huriki a hamomu bara ri bele muri ma.
222	GEN 9:16	Na tahuna a kuriki i pesi na bubu, bara masia, a luhoi mule a ngava dagi i tabuli vakaroro turagu, turana a kabu na maki mahuri na malala.”
223	GEN 9:17	Muri a Vure i takia e Noa, “A kuriki a nivakasiri na ngava dagi, a habia na maka maki mahuri na malala.”
231	GEN 9:25	Lakea e Noa i tahatea i ta maea, “E Kenan ni gi ruduraha! Bara ia a vorakato ne turana rua.”
232	GEN 9:26	Muri i ta maea tabu, “Ni gi kavurike e BAKOVI DAGI, a Vure ne Sem, pali e Kenan bara ia a vorakato ne Sem kunana.
233	GEN 9:27	A Vure ge hudo talea a hamone Iapet, e huriki a hamona ri gi made turana a hamone Sem, pali e Kenan ge ia a vorakato ne Iapet.”
244	GEN 10:9	Na tahuna e huriki ri ngaru ni kavurike a bakovi tara bara ri ta maea, “A bakovi iea i manga e Nimrod, re BAKOVI DAGI i ratea ia a bakovi hateka na pinango.”
270	GEN 11:3	Muri ri vata, ri ta maea, “Mu valai, si gi pipi, si gi rata kamumu a brik, si gi gutu kamumu, ri gi tora.” I uka ma ri bole a kedo, ri bole a brik. Muri ri hudo na kasita a brik.
271	GEN 11:4	Muri ri ta maea, “Mu valai, si gi haea a vuhutanga ne hita. Ge pesi vona tara roho dagi, a mapana ge padoi a hunu, bara si tahoka a rane hita vona. Si gi made tata, i uka ma si gi mariu viliha lae na malala.”
273	GEN 11:6	Lakea e BAKOVI DAGI i ta maea, “Re huriki nga ri pesi taku, ri tahoka a nita i taku ri vakatubu ni haea a mapana roho, pali a ra maki ri luhoi ni rata, bara ri rata kunana.
274	GEN 11:7	Te ge puru te ge vakavaroru a nitane ria, i uka ma ri gi valongokilala a ngava.”
300	GEN 12:1	E BAKOVI DAGI i takia e Abram, “O pe a tanga vomu, e huriki a viri vomu, a kabu ne tamamu, o lakea vona a robo ga vakasiri ioe vona.
302	GEN 12:3	E huriki ri gamai ioe, iau tara ga gamai ria. Pali e rei a viri i ruduraha ioe, bara ruduraha ia. Ne vomu kunana, ga gamai lobo e huriki a bakovi na malala.”
306	GEN 12:7	Pali e BAKOVI DAGI i bele ne Abram i ta maea, “Ga habia ne huriki a hamomu a malala iea.” Lakea i kisia vonga a dede-kedo na hini i bele vona e BAKOVI DAGI.
310	GEN 12:11	Na tahuna ta ge dili o Egipto, i varea e girihina, e Sarai, i ta maea, “Ioe a ngatavine mata kamumu.
311	GEN 12:12	Bara ri matai ioe e huriki a bakovi o Egipto, bara ri ta maea, ‘Ra ngatavine iea e girihina.’ Muri bara ri rabalaki iau, pali bara o mahuri ke.
312	GEN 12:13	O taki ria, ge ioe e kurabagu, pali iau bara ni rata kamumu, i uka ma ri gi rabalaki iau.”
317	GEN 12:18	Lakea e Parao i galea e Abram, i nanea, “Ioe o rata navai iau? I navai i uka ma o ta kavakava vona a ngatavine iea ge girihimu?
318	GEN 12:19	I navai a hini o tami iau o takia e Sarai ta e kurabamu, lakea iau a bolea ta ga parangi vona? Pali ra ngatavine iea, ia e girihimu! O bolea o vano turana!”
327	GEN 13:8	Pali e Abram i takia e Lot, “Nahea tu gu vata puhaki. E huriki a vora ne tarua ranga, nahea ri gi vata puhaki, a vuhuna tarua a viri ala taku.
328	GEN 13:9	Masia, a malala dagi i tabana, pali ngane tu gu vapida. Ioe bara o ngaru ni lakea na nirikena haro, iau bara lakea na nirolona haro. Pali ioe bara o lakea na nirolona haro, iau bara lakea na nirikena haro.”
333	GEN 13:14	E Lot i vano pali, lakea e BAKOVI DAGI i takia e Abram, i ta maea, “O pesi vonga o mata sike, o mata puru, o mata lakea na nirikena haro, o mata lakea na nirolona haro.
336	GEN 13:17	O vano, o laho vona a niolana, a nibolana a malala, a vuhuna iau ga habia vomu.”
356	GEN 14:19	I gamaia ngane e Abram i ta maea, “A Vure Meli Liu i rata rike a hunu a malala i gamai ioe.
357	GEN 14:20	Ni gi kavurike a Vure Meli Liu, i ru na limamu e huriki a pile vomu.” Lakea e Abram, i ru na naguna i ravulu a maki lobo i bole, i habi ne Melkisadek a naguna i taku.
358	GEN 14:21	A hariki o Sodoma i takia e Abram, i ta maea, “A ngaru go bole lobo a maka mahala, pali e huriki a bakovi nau kunana ri gi hamule mai iau.”
359	GEN 14:22	Pali e Abram i koli mule, i ta maea, “Iau a kaba pali ne BAKOVI DAGI, a Vure Meli Liu, i rata rike a hunu a malala. Iau a rata a ngava dagi pali,
360	GEN 14:23	i uka ma ga bole ranga maki vomu. A maki lili kiroko i manga a motana vahapolo ranga i uka ma ga bole, a vuhuna muri ma bara o ta maea, ‘Iau kunana a tuhoria e Abram i tahoka a mahala i kupo.’
361	GEN 14:24	Iau i uka ma ga bolea tara maki. A maki bara bole kunana ra maki ri kani pali e huriki a tara nau. Pali a turagu nga ala tolu e Aner, e Eskol, e Mamare, to go bole ne tou.”
362	GEN 15:1	Muri a nitane BAKOVI DAGI i bele ne Abram na vurena, i ta maea, “Abram, naha ni mangenge, iau a galeu vomu, ga rata kamumu hateka ioe.”
363	GEN 15:2	Lakea e Abram i nana maea, “Bakovi Dagi, ioe a matakari na maki lobo, a ra go habia nau? Iau a bala e tugu. A viri bara i bole a murigu re Elieser o Damaskus.
364	GEN 15:3	Ioe i uka ma o habia nau tara koma. A vora nau bara i bole lobo a mahala nau.”
365	GEN 15:4	Muri a ngava ne BAKOVI DAGI i bele vona, “Ra bakovi iea i uka ma ge bole a murimu. E tumu muholi a viri bara i bole a murimu.”
366	GEN 15:5	Muri e Bakovi Dagi i tuli talea e Abram i takia, “O mata rike na hunu, o toni ni gi lobo a hada nga.” Muri i takia, “E huriki a hamomu bara ri kupo manga a hada nga.”
368	GEN 15:7	I taki tabua e Abram, “Iau e BAKOVI DAGI. Iau kunana a bole tala ioe na tanga e Ur na robo e Kaldia, a habia vomu ra malala iea, ngane ge ne vomu liu.”
369	GEN 15:8	Lakea e Abram i ta maea, “Bakovi Dagi, ioe a matakari na maki lobo, ga matakilala navia a malala iea ge ne nau?”
370	GEN 15:9	Lakea a Vure i koli mulea, i ta maea, “O vano o bole valai a kinana bulmakau, a meme, a sipsip a toga. A pida ne tou ge tolu. O bole turana a balu tano, a balu havura.”
374	GEN 15:13	Lakea e BAKOVI DAGI i takia, “Muholi hateka, e huriki a hamomu bara ria a mosi na robo basi tara, bara ni vakavora, ni vakamadihi ria na pida i 400.
377	GEN 15:16	E huriki a hamomu ri vakatubu ne kukulima, bara ri hamule valai koea muri ma. Pali i uka ma ge ioe, a vuhuna a naro hale ne huriki a Amor i uka ma i hale hateka ma.”
379	GEN 15:18	Na parava iea, e BAKOVI DAGI i ratea a ngava dagi turane Abram, i ta maea, “Iau a habia ne huriki a hamomu a malala iea, i vakatubu na naru e Vadi o Egipto i harena na naru dagi e Iupretis,
382	GEN 15:21	ne Amor, ne Kenan, ne Girgas, ne Iebus.”
384	GEN 16:2	Lakea e Sarai i takia e Abram, i ta maea, “E BAKOVI DAGI i uka ma i ngaru iau ga tahoka a koma. O vano o mahita turana a vora ngatavine nau, ge tahoka a koma. Muri ga paua a koma, ga vakabele a kabu tarua vona.” E Abram i longo vona a ngavane Sarai.
387	GEN 16:5	Lakea e Sarai i tahatea e Abram, i ta maea, “Ioe a vuhuna ra a nimadihi i bele nau. A habia vomu a vorakato nau ngane i singou, i tagege hateka. Pali e BAKOVI DAGI kunana bara i vara tarua ma.”
388	GEN 16:6	E Abram i koli mulea a nitane girihina, i ta maea, “A vorakato vomu ngane i made na limamu. O rata virihia vona a ra maki o ngarua vona.” I vakatubu vonga, e Sarai i tepua e Hagar, muri e Hagar i ha.
390	GEN 16:8	Lakea a agelo i ta maea, “Hagar, ioe a vora ne Sarai, o valai vai? Pali ngane go loko vai?” E Hagar i koli, i ta maea, “Iau a ha na ngatavine dagi nau, e Sarai.”
391	GEN 16:9	Lakea a agelo ne BAKOVI DAGI i tono mulea i takia, “O hamule mai e kabe Sarai, naha ni tagege tabu, o longototoa a ngavana.”
392	GEN 16:10	Lakea a agelo ne BAKOVI DAGI i voro polo liu a nita, i ta maea, “Ga vakabele ge kupo e huriki a hamomu, bara ni keri ni gi.”
393	GEN 16:11	A agelo ne BAKOVI DAGI i taki tabua e Hagar, “Ngane o singou, bara o podea a bakovi, o vunua a rana e Ismael, a vuhuna e BAKOVI DAGI i longoa a nitangi vomu.
394	GEN 16:12	E tumu bara i mata ringangi manga a donki, bara i tepu e huriki lobo. E huriki lobo ranga bara ri tepua. A nimade vona turana e huriki a viri vona i uka ma ge kamumu.”
395	GEN 16:13	E Hagar i vunua a rana e BAKOVI DAGI ra i ta turana, “A Vure i matai iau.” A vuhuna i ta maea, “A masia pali a Viri i matai iau.
396	GEN 16:14	Lakea ni gale liu ra lomu iea, “a naru na Viri Mahuri i matai iau.” A naru iea i tabana na kurukuruna e Kades e Bered.
399	GEN 17:1	Na tahuna e Abram i tahoka a pida i 99, i bele vona e BAKOVI DAGI i takia, “Iau a Vure Tuhaka, o laho na matagu, o rata a naro malamala.
400	GEN 17:2	Ga vakatorea a ngava dagi ne tarua, e huriki a hamomu ri gi bele kupo.”
402	GEN 17:4	“Iau ga ratea vomu tara ngava dagi, ioe ga vuhuna e huriki a kabu ge ala kupo.
406	GEN 17:8	Ra malala e Kenan, ngane o made manga a mosi vona, ga habia vomu, ge vomu liu. Muri ga habi poloa ne huriki a hamomu. Pali iau, ge iau a Vure ne ria.”
407	GEN 17:9	Muri a Vure i takia e Abraham, i ta maea, “Ioe turana e huriki a hamomu mu longototo a ngavagu.
412	GEN 17:14	A bakovi i uka ma ni pala a kulina, ni gi tonotala na kabu vona, a vuhuna i uka ma i ramai a ngava dagi nau.”
413	GEN 17:15	A Vure i taki tabua e Abraham, “E girihimu i uka ma ni gi gale tabu ge Sarai, ngane ni gi gale ge Sara.
414	GEN 17:16	Iau ga gamaia e Sara ge podea tara e tumu a bakovi. Ga gamaia e Sara ge ia e kinana e huriki a kabu i kupo, e huriki a hariki bara ri bele vona.”
415	GEN 17:17	Muri e Abraham i lolu puru liu na malala, i nongo, i taki mulea, “Iau a gare, a tahoka a pida i 100 pali, pali ga vakaluve navia a koma bakovi? Pali e Sara tara i gare, i tahoka a pida i ravulu polo va (90). Pali ge poda navia a koma?”
416	GEN 17:18	Lakea e Abraham i takia a Vure, “O gamaia e Ismael, ge manga ra koma o takia.”
417	GEN 17:19	Lakea a Vure i ta maea, “Muholi, pali e girihimu e Sara ge podea a koma bakovi, o vunua a rana e Isak. Ga vakatora a ngava dagi nau vona, turana e huriki a hamona.
419	GEN 17:21	Pali a ngava dagi nau ga habi kunanea ne Isak. E Sara ge poda na parava maea na pida muri.”
428	GEN 18:3	Lakea i ta maea, “Matou a bakovi dagi ngane naha ni laho polo, iau a hulu mavonga, a ngaru matou moto malo ge popote.
430	GEN 18:5	Ga bole ranga maki moto kani, moto tuhaka, muri moto go laho, a vuhuna moto bele nau.” A mosi nga to koli a ngavana, to ta maea, “Kamumu hateka, o rata manga a hini o taki.”
431	GEN 18:6	Lakea e Abraham i laho malaviriri lakea na kape i takia e Sara, “O mala­viriri, o bole a plaoa ge 22 lita, o pulo, o rata ranga bret.”
434	GEN 18:9	Ngane a mosi nga to nanea, “Avia e girihimu e Sara?” E Abraham i koli, i ta maea “Ia pololilo na kape.”
435	GEN 18:10	Muri e BAKOVI DAGI i ta rike i ta maea, “Iau ga hamule valai tabu na tahuna maea na pida muri, e girihimu bara i tahoka pali e tuna a bakovi.” Pali e Sara i pesi kunana na matana kape na bitona e Bakovi Dagi, i longo a ngava i taki.
437	GEN 18:12	Lakea e Sara i luhoi kadoa a ngava i takia a bakovi dagi, lakea i nongo vaki mule ia, i ta maea, “Iau i malulu pali a kuligu, e girihigu tara i gare, ra ngane ga pitei navai vona a ngava iea.”
438	GEN 18:13	Muri e BAKOVI DAGI i takia e Abraham, i ta maea, “A ra vuhuna e Sara i nongo, i ta maea, ‘Iau ga singou navai? Iau a gare pali.’
439	GEN 18:14	A maki lobo a maki tavula ne BAKOVI DAGI. Na tahuna a hamule valai tabu na tahuna maea na pida muri e Sara bara i tahoka pali e tuna a bakovi.”
440	GEN 18:15	Pali e Sara i mangenge i ta maea, “Iau i uka ma a nongo.” Lakea e Bakovi Dagi i takia, “Muholi, ioe o nongo.”
442	GEN 18:17	Muri e BAKOVI DAGI i taki mule ia, “A maki ga ratea i uka ma ga ta ruhulolo ne Abraham.
444	GEN 18:19	Iau a vulakia e Abraham, ge vara e huriki e tuna, e huriki a viri vona ri gi longototoa a ngavagu. Ri gi rata a naro ge kamumu ge kiripiripi, lakea iau bara habia ne Abraham a maki a ta muholi vona ga habia vona.”
445	GEN 18:20	Muri e BAKOVI DAGI i ta maea, “A ngava ni taki virihi e Sodoma e Gomora i dagi hateka, a naro hale ne huriki vonga i hale liu,
446	GEN 18:21	Iau ga puru lokovonga ga matai a narone ria i manga a hini a longo pali o i uka. Ge uka, a ngaru ni longo.”
448	GEN 18:23	Lakea e Abraham i pesi tabukoi vona i nanea, “Ioe go ratapile e huriki ri naro kamumu turana e huriki ri naro hale?
450	GEN 18:25	I uka ma a naro kamumu ra naro ta go ratea, go ratapile e huriki a bakovi kamumu turana e huriki a bakovi hale. Bara o rata e huriki ri naro hale, e huriki ri naro kamumu ri palupulupu. I uka ma a naro kamumu na Matakari na malala ra naro go ratea.”
451	GEN 18:26	Lakea e BAKOVI DAGI i ta maea, “Iau bara matavisi e huriki o Sodoma ri ala ravulu lima i kamumu a narone ria, i uka ma ga ratapilea a tanga dagi, a vuhuna bara dodo ria.”
452	GEN 18:27	Muri e Abraham i takia “Bakovi Dagi, iau i uka ma a mangenge ni ta turamu. Iau a maki tavula, a manga a habulo.
453	GEN 18:28	Pali ge uka a viri ala ravulu lima a narone ria i kamumu, pali ge tahoka kunana a viri ge ala 45, a tanga dagi go ratapilea?” E Bakovi Dagi i koli mule i ta maea, “Bara i tahoka a viri ala 45, i uka ma ga ratapilea a tanga dagi.”
454	GEN 18:29	E Abraham i nana tabu, “Pali ge tahoka a viri ge ala ravulu va ni gi matavisi, ge navai?” E Bakovi Dagi i koli mule, i ta maea, “Bara i tahoka a viri ala ravulu va, i uka ma ga ratapilea a tanga dagi.”
455	GEN 18:30	E Abraham i nana tabu, “O hatenono, o longotaro ga ta. Pali ge tahoka a viri ge ala ravulu tolu ni gi matavisi vonga, i kamumu a narone ria, a ra go ratea?” E Bakovi Dagi i koli, i ta maea, “Iau bara matavisi a viri i ravulu tolu vonga, i uka ma ga ratapilea a tanga dagi.”
456	GEN 18:31	Muri e Abraham i nana tabu, “Bakovi Dagi, iau a rata hateka a ngava i lakea vomu, pali ge tahoka a viri ge ravulu rua ni gi matavisi vonga i kamumu a narone ria, a ra go ratea?” E Bakovi Dagi i koli mule, i ta maea, “Bara i tahoka a viri ala ravulu rua, i uka ma ga ratapilea a tanga dagi.”
457	GEN 18:32	Muri e Abraham i nana tabu, “Bakovi Dagi naha ni tahate, ga nana ioe balaka taku tabu. Pali a viri ge ala ravulu ni gi matavisi vonga, i kamumu a narone ria, ge navai?” E Bakovi Dagi i koli mule, i ta maea, “Bara i tahoka a viri i ala ravulu, i uka ma ga ratapilea a tanga dagi.”
460	GEN 19:2	Lakea i ta maea, “Marua a bakovi dagi ngane, iau a bakovi tavula. Muru valai te ge lakea na ruma nau. Muru vahilolo a vahane marua, te ge mahita. Kuduvi na hatelanga muru vuho tala, muru vano.” Lakea ru koli ru ta maea, “I uka. Miri gi mahita na mailo.”
463	GEN 19:5	Ri galea e Lot, “Avai ra mosi nga ru valai ngane na rodo? O turari tala valai ne mia, mi gi tari rua.”
465	GEN 19:7	i ta maea, “Mua o huriki a turagu, a naro mu ratea i hale, naha ni ratea.
466	GEN 19:8	Mu longo valai. A tahoka e tugu a sirula i ala rua. Ga taparaki lakea ne mua, mu rata virihi rua vona, a ningaru ne mua. Pali a mosi nga, naha ni rata hale rua, a vuhuna ru mahita na ruma nau, a matakari rua.”
467	GEN 19:9	Ri gege mule, ri ta maea, “O pesi lakene. Ioe, i uka ma ioe a bakovi koea go pelekado a narone mia. O Lot, o longo valai, bara mi ratapile a mosi nga, pali ioe bara mi ratapile hateka ioe.” Ri kopea e Lot, ri boletugu lokovongea ta ri gi pukea a logo.
470	GEN 19:12	Muri a bakovi nga ru takia e Lot, “Ioe o tahoka a viri vomu, e lahuamu, e tumu bakovi, e tumu ngatavine o a viri ranga pololilo na tanga dagi, o vano o tuli ria o ha turane ria.
471	GEN 19:13	Maria miri gi ratapilea e Sodoma, a vuhuna a ngava ni kau virihi maia i hale hateka. E BAKOVI DAGI i longo pali a maka rabu hale ni rata na tanga iea. I rudu maria miri gi ratapilea. Ioe o tahoka ranga viri vomu, e lahuamu, e tumu pololilo koea na tanga dagi, o vakaha ria ngane.”
472	GEN 19:14	Lakea e Lot i vano, i ta turana e lahuana rua, ra ru ngaru ni parangi e tuna ngatavine ala rua. I ta maea, “Muru marata malaviriri, muru pagitala vona a tanga iea, a vuhuna e BAKOVI DAGI ta ge ratapilea e Sodoma!” Pali e lahuana rua, ru luhoi ta i ta padikede.
473	GEN 19:15	I mavida a more, lakea a agelo na Vure ala rua ru ta tuhaka maia e Lot, ru ta maea, “O malaviriri! O tuli tala e girihimu, e tumu ngatavine ala rua, mu ha. Ma ge uka, bara mu bole a vuranga na tahuna e Bakovi Dagi i ratapilea a tanga dagi iea.”
475	GEN 19:17	Na tahuna ru turari tala ria pali, lakea a agelo tara i ta maea, “Mu nunu malaviriri, mu vakakori mua. Naha ni matagege, naha ni malo na bila. Mu nunu lakea na lolo, ge uka, bara mu mate.”
476	GEN 19:18	Lakea e Lot i taki rua, “I uka, marua a viri dagi nau, muru longo valai.
478	GEN 19:20	O mata lakea. A tanga kiroko tara i tabukoi, ga nunu lokovonga. O taparaki iau ga ha lokovonga na tanga kiroko iea, ga vakakori a kuligu vonga.”
479	GEN 19:21	Lakea a agelo i takia, “A longoa pali a ninana vomu, i uka ma ga ratapilea ra tanga o takia.
480	GEN 19:22	O ha lokovonga malaviriri, i uka ma ga rata ranga hini, ga dava ioe o bele taro na tanga kiroko.” Ra tanga kiroko iea ni gale e Soar.
489	GEN 19:31	Na parava tara, e tuna dagi i takia e tarina, “E tamane tarua i gare, pali ngane i uka tara bakovi ge made tabukoi ge mahita turane tarua, i manga a vilone hita lobo na malala.
490	GEN 19:32	Tu gu vakaninua na vain e tamane tarua, muri tu gu mahita turana, tu gu vakabele a hamone teu.”
492	GEN 19:34	Na parava muri, a viri dagi i takia a viri kiroko, “Baroko na rodo a mahita turana e tata. Barama na rodo tu gu vakaninu tabua na vain, o dili ke, o mahita turana bara tu vakabele a hamone teu.”
498	GEN 20:2	lakea i tamirabu ne huriki vonga vona e girihina e Sara i ta maea, “Ra ngatavine iea e kurabagu.” Lakea e Abimelek, a hariki o Gerar, i longo mavonga, lakea i talo rike a ngava ne Sara ge valai vona.
499	GEN 20:3	Na rodo i mahita e Abimelek, i vurena vona a Vure, i takia, “Ioe bara o mate, a vuhuna a ngatavine o bolea i parangi pali.”
500	GEN 20:4	E Abimelek i uka ma i lakea tabukoi ma vona a ngatavine, lakea i ta maea, “Bakovi Dagi, ioe go ratapilea a viri i kiripiripi a vilona?
501	GEN 20:5	E Abraham i takia te kurabana e Sara, pali e Sara tara i takia te kurabana e Abraham. Iau a uka ngava. A naro a ratea i kavakava, i kamumu kunana na niluhoi nau.”
502	GEN 20:6	Lakea a Vure i taki tabua na vurena, “Muholi, a lohoka vona a naro o ratea na niluhoi kamumu kunana, lakea a matakari ioe, i uka ma o ratea a naro hale, na ni mahita turana.
503	GEN 20:7	Ngane o taparaki mulea e girihine Abraham, a vuhuna ia a propet nau. Muri bara i vasileki vomu, i uka ma go mate. Ioe i uka ma go taparaki mulea e girihina, muholi hateka ioe turana e huriki a viri vomu, bara mu mate.”
505	GEN 20:9	Muri e Abimelek i gale dilia e Abraham i nanea, “Ioe o rata navai mia? Iau a rata hale navai ioe, o vakarare iau na harikianga nau? Ra naro o ratea i uka ma i kamumu.”
506	GEN 20:10	Muri i nana tabua, “A ra vuhuna o ratea a rabu iea?”
507	GEN 20:11	Lakea e Abraham i koli mule, i ta maea, “A luhoi ta e huriki na tanga koea i uka ma ri mangenge na Vure, ma ri gi rabalaki iau, ri gi bolea e girihigu.
509	GEN 20:13	Na tahuna a Vure i taki iau ga pea a tabeke nau ga lakea na robo basi, a takia e Sara a ta maea: na tabeke tu gu lakea vona, o tami rabu, o vakasiri iau manga iau a hatemu o ta maea, ‘E Abraham e kurabagu.’”
511	GEN 20:15	Lakea e Abimelek i takia e Abraham i ta maea, “Ra tabeke nga a robo nau. O matai ranga tabeke o made vona.”
512	GEN 20:16	I taki tabua e Sara i ta maea, “Ga habi ne kurabamu a kedo silva i 1000, ne vona ni vakalobo a maregoa i bele vomu. Na matane huriki a bakovi a ngatavine, ioe i uka ma o rata a naro hale.”
520	GEN 21:6	Muri, e Sara i ta maea, “A Vure i habia nau a nipitei. E rei i longoa a velengagu bara i vivi turagu.”
521	GEN 21:7	E Sara i ta tabu, “Muga, e rei a viri ge takia e Abraham ne Sara ge tahoka a koma? Ngane e Abraham i gare, pali a podea vona e tuna bakovi.”
524	GEN 21:10	lakea i takia e Abraham, “O lili talea ra vorakato ngatavine turana e tuna. E tuna vorakato ngatavine, i uka ma ru gu vaveru vona e tugu e Isak, a mahala vomu.”
526	GEN 21:12	Pali a Vure i takia, “Naha ni luhoi lege lae vona a koma bakovi turana a vorakato ngatavine vomu. O longo maia a ngava i taki ioe vona e Sara, a vuhuna e Isak bara i vakabele e huriki a hamomu.
527	GEN 21:13	E tuna vorakato ngatavine vomu tara ga ratea ge vakabele e huriki a hamona ri gi ala kupo, a vuhuna ia tara e tumu.”
531	GEN 21:17	Muri a Vure i longoa a koma i tangi, lakea a agelo i gale valai meli na hunu i ta maea, “Hagar i navai? Naha ni mangenge. A Vure i longoa pali a nitangi ne tumu.
532	GEN 21:18	O vano o tuli pesia, o tangotata tora ia, a vuhuna iau ga ratea ge bele kupo e huriki a hamona.”
536	GEN 21:22	Na parava tara e Abimelek turane Pikol, a burena tara vona, ru lakea ne Abraham. Lakea e Abimelek i takia, “A Vure i turamu na maki lobo o rata.
537	GEN 21:23	Ngane o kaba o ta muholi nau na matana Vure, naha ni tami iau, e huriki e tugu, turana e huriki a hamogu. Ioe a mosi, o vakasiri a naro kamumu nau turana a malala o made vona, i manga iau a rata a naro kamumu vomu.”
538	GEN 21:24	Lakea e Abraham i koli mule, i ta maea, “Iau a ta muholi.”
540	GEN 21:26	Lakea e Abimelek i ta maea, “Iau i uka ma a lohoka vona a viri i ratea a naro iea. Ioe i uka ma o vakalongo muga iau. Mona kunana a longoa a ngava iea.”
543	GEN 21:29	Lakea e Abimelek i nanea e Abraham, “I navai o bole a tuna sipsip a kinana i polorua, o ru here ria?”
544	GEN 21:30	E Abraham i ta maea, “O bole na limagu a tuna sipsip a kinana i polorua nga, ge vakasiri, iau a kelia ra lomu iea.”
549	GEN 22:1	Muri na parava ranga i polo, a Vure i ngaru ni tonia e Abraham. Lakea i galea, “Abraham!” E Abraham i longo, i ta maea, “Iau ieni.”
550	GEN 22:2	Lakea a Vure i takia, “O bolea e tumu e Isak, re tumu a hatemu, i ala taku kunana. O havai maia a robo e Moria. Na tahuna o bele vonga, ga vakasiria vomu tara lolo. O sike maia, o rabalakia vonga e tumu, o habia nau, ge manga a nihabi gutu-vuro.”
553	GEN 22:5	Muri i taki a vora vona ala rua i ta maea, “Muru dava koea turana a donki. Miri gi sike taro maria, miri gi kavurike a Vure, muri miri gi puru valai.
555	GEN 22:7	lakea e Isak i galea e Abraham, “O tata?” E Abraham i koli mule, i ta maea, “O tugu, i navai?” Lakea e Isak i nanea, “A kanono a kai koea, pali i vai a tuna sipsip ne vona a nihabi gutu-vuro?”
556	GEN 22:8	E Abraham i koli, i ta maea, “O tugu, a Vure bara i habia ne tarua a tuna sipsip ne vona a nihabi gutu-vuro.” E Isak i nana lobo e tamana, muri ru laho sike.
559	GEN 22:11	Pali a agelo ne BAKOVI DAGI i gale valai na hunu i ta maea, “Abraham, Abraham!” E Abraham i ta maea, “Iau ieni.”
560	GEN 22:12	Lakea a agelo i takia, i ta maea, “Naha ni padoia a koma, naha ni ratea vona tara maki. Ngane a lohoka vomu o mangenge a Vure, a vuhuna i uka ma o vakatokua vona e tumu, re tumu i ala taku kunana.”
562	GEN 22:14	Lakea e Abraham i vunua a lolo iea, “E BAKOVI DAGI i habi.” Pali i vakatubu vonga i valai mona, e huriki ri ta maea, “Na lolo ne BAKOVI DAGI i habi.”
564	GEN 22:16	i ta maea, “E BAKOVI DAGI i kaba mule na rana, i vakalongo maea: ‘A vuhuna o ratea a naro i kamumu hateka i uka ma o vakatokua nau e tumu, re tumu i ala taku kunana,
566	GEN 22:18	I kamumu o longototo a ngavagu. Ngane ga rata e huriki a hamomu ri gi rata kamumu e huriki lobo na malala.”
568	GEN 22:20	Muri, e Abraham ni vakalongo maea, “E Milka, e girihine Nahor, i poda e huriki a koma bakovi.
570	GEN 22:22	e Kesed, e Haso, e Pildas, e Idlap, e Betuel.”