23215	MAT 1:2	Abraham a Aisak aqa abu. Aisak a Jekop aqa abu. Jekop a Juda aqa was naŋgi ti naŋgo abu.
23217	MAT 1:4	Ram a Aminadap aqa abu. Aminadap a Nason aqa abu. Nason a Salmon aqa abu.
23218	MAT 1:5	Salmon a Boas aqa abu. Boas aqa ai Rahap. Boas a Obet aqa abu. Obet aqa ai Rut. Obet a Jesi aqa abu.
23228	MAT 1:15	Eliut a Eleasar aqa abu. Eleasar a Matan aqa abu. Matan a Jekop aqa abu.
23229	MAT 1:16	Jekop a Josep aqa abu. Josep a Maria aqa gumbuluŋ. Maria aqa miligiq na Yesus a ŋambabej. Naŋgi a qa mareqnub, a Kristus.
23231	MAT 1:18	Yesus Kristus a endegsi ŋambabej. Aqa ai Maria Josep na oqajqa saga qameb. Ariya Josep a Maria ombla ŋereŋosaisonabqa Mondor Bole a Maria aqaq ainaqa a gumaŋej.
23232	MAT 1:19	Onaqa Maria aqa gumbuluŋ Josep a endegsi quej, “Maria a gumaŋqo.” Josep aqa kumbra tulaŋ boledamu deqa a endegsi are qalej, “E lumu na Maria uratqai. E boleq di uratqasai. Maria a jemaiyo uge.”
23233	MAT 1:20	Degsi are qaleqnaqa Tamo Koba aqa laŋ aŋgro bei a Josep aqaq ainaqa ŋeiobilqei na unej. Unnaqa laŋ aŋgro na minjej, “O Josep, Devit aqa moma, ni Maria ame. Ni ulaaim. Ni que. Mondor Bole a Maria aqaq aiqoqa a gumaŋqo.
23237	MAT 1:24	Onaqa Josep a qutuosiqa Tamo Koba aqa laŋ aŋgro na anjam minjej qaji di dauryosiqa Maria ej.
23238	MAT 1:25	Bati deqa a Maria ombla ŋereŋosaioqneb. Gilsi gilsiq Maria a aŋgro mel ej. Onaqa Josep na aŋgro di aqa ñam Yesus waiyej.
23249	MAT 2:11	Onaqa naŋgi tal miligiq gilsib aŋgro aqa ai Maria wo sonab unjrsibqa aŋgro aqa areq di siŋga pulutosib a qa loueb. Osib naŋgo qasaŋ iŋgi iŋgi qudei ti gol ti goreŋ ti qa ti walaqajqa quleq bole bole di eleŋosib aŋgro atraiyeb. Iŋgi iŋgi di naŋgi nami silali kokba na awaiyeleŋeb.
23250	MAT 2:12	Ariya naŋgi tal uratosib olo puluqa laqnabqa Qotei a ŋeiobilqei na minjrej, “Niŋgi olo Herot aqaq di brantaib.” Degsi minjrnaqa naŋgi gam bei dauryosib naŋgo segi qure utruq aiyeb.
23251	MAT 2:13	Naŋgi ainabqa bati di Tamo Koba aqa laŋ aŋgro bei a Josep aqaq gilsiq ŋeiobilqei na minjej, “Herot a bosim aŋgro Yesus qalsim moiyotqajqa ŋamqas. Deqa ni tigelosim aŋgro aqa ai wo joqsim Isip sawaq sumiy. Sumsib di soqnibqa bunuqna e ni mermitqa sawa endeq olo bqab.”
23252	MAT 2:14	Onaqa Josep a qolo tigelosiqa aŋgro aqa ai wo joqsiq Isip sawaq sumeb.
23253	MAT 2:15	Sumsib di sonabqa bunuqna Herot a moiyej. Josep a kumbra di yej deqa anjam bei Tamo Koba aqa medabu o tamo nami marej qaji di aqa damu brantej. A endegsi marej, “Ijo aŋgro mel a Isip sawaq di soqnimqa e dena metit a Isip sawa uratosim ijoq bqas.”
23256	MAT 2:18	“Rama qureq di Resel a akamkobaoqnsiq pailoqnej. Aqa aŋgro kalil naŋgi ñumnab moreŋeb deqa akameqnaqa tamo uŋgasari naŋgi aqa are latetqa yeqnab a naŋgo anjam quqwa uratoqnej. Di kiyaqa? Aqa aŋgro kalil naŋgi moreŋekriteb deqa.”
23257	MAT 2:19	Bati Herot a moinaqa Tamo Koba aqa laŋ aŋgro bei a Isip sawaq di Josep aqaq di brantosiqa ŋeiobilqei na minjej,
23259	MAT 2:21	Onaqa Josep a tigelosiqa Yesus aqa ai Maria wo joqsiq olo Israel sawaq gilej.
23260	MAT 2:22	Bati deqa Arkelaus a na aqa abu Herot aqa sawa osiq Judia sawa taqatesoqnej. Deqa Josep a anjam di qusiqa Judia sawaq gilqa ulaej. Onaqa Qotei a Josep ŋeiobilqei na minjej, “Ni Galili sawaq gile.”
23261	MAT 2:23	Onaqa Josep a Qotei aqa anjam di dauryosiqa Galili sawaq gilej. Gilsiq qure bei aqa ñam Nasaret di soqnej. A di soqnej deqa anjam bei Qotei aqa medabu o tamo qudei naŋgi nami maroqneb qaji di aqa damu brantej. Naŋgi endegsib maroqneb, “Naŋgi a qa maroqnqab, ‘A Nasaret tamo.’”
23262	MAT 3:1	Bunuqna Jon yansnjro qaji a Judia naŋgo wadau sawaq di brantej. Brantosiq dia tamo uŋgasari naŋgi Qotei aqa anjam palontosiq endegsi minjroqnej,
23271	MAT 3:10	Qotei na tapor qalat ojsiqa ŋam qomqajqa utruq di atej unu. Deqa ŋam kalil gei bole atosaieqnub qaji di Qotei na tapor dena qomeleŋosim ŋamyuwoq di breinjrqas.
23284	MAT 4:6	“Ni Qotei aqa Ŋiriamqa endena prugosim mandamq aiye. Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, ‘Qotei na aqa laŋ aŋgro naŋgi minjrimqa bosib ni taqatmqab.’ Anjam bei dego neŋgreŋq di unu. Anjam agiende, ‘Laŋ aŋgro naŋgi bosib baŋ na ni soqtmibqa ino siŋga meniŋ na qalqasai.’”
23287	MAT 4:9	“Ni ijo ulatamuq endi siŋga pulutosim e qa louimqa sawa sawa kalil di naŋgo siŋgila ti ñoro ti ni emqai.”
23291	MAT 4:13	Gilsiq Nasaret qureq di brantej. Dena walwelosiqa Kaperneam qureq gilsiq di soqnej. Kaperneam qure agi Galili ya agu kobaquja qalaqsi unu. Ya agu jojomq di Sebulun sawa ti Naptali sawa ti unub.
23292	MAT 4:14	Yesus a Kaperneam qureq gilej deqa anjam bei Qotei aqa medabu o tamo Aisaia nami marej qaji di aqa damu brantej. A endegsi marej,
23293	MAT 4:15	“Gam kobaquja Jordan ya qalaq dena aiyejunu qaji di Galili sawa ambleq na aiyejunu. Aisiq yuwalq di diŋejunu. Gam qalaq di Sebulun ti Naptali ti unub. Sawa bei bei qaji naŋgi beleŋosib Galili di unub.
23294	MAT 4:16	Deqa tamo uŋgasari ambruq di unub qaji naŋgi puloŋ kobaquja unqab. Tamo uŋgasari padalo gam dauryosib ambruq di unub qaji naŋgi puloŋ dena suwantnjrqas.”
23295	MAT 4:17	Bati deqa Yesus na aqa wau utru atsiqa Qotei aqa anjam palontoqnsiqa tamo uŋgasari naŋgi endegsi minjroqnej, “Qotei laŋ qureq di unu qaji a nuŋgo Mandor Koba sosim niŋgi taqatŋgwajqa bati jojomqo. Deqa niŋgi are bulyiy.”
23301	MAT 4:23	Yesus a dena walwelosiqa Galili sawa keretoqnsiqa Juda naŋgo Qotei tal miligiq giloqnsiqa dia Qotei aqa anjam palontoqnej. Qotei na aqa segi tamo uŋgasari naŋgi taqatnjrsim naŋgo Mandor Koba sqas anjam bole di Yesus na palontoqnej. Osiqa tamo ma utru segi segi kalil naŋgi boletnjroqnej.
23303	MAT 4:25	Bati deqa tamo uŋgasari tulaŋ gargekoba naŋgi Yesus dauryoqnsib laqneb. Galili sawa naŋgi ti Dekapolis sawa naŋgi ti Jerusalem qure naŋgi ti Judia sawa naŋgi ti qure qure Jordan ya taqal beiq di soqneb qaji naŋgi ti kalil Yesus dauryoqnsib laqneb.
23305	MAT 5:2	Bonabqa a Qotei aqa anjam palontosiq endegsi minjrej,
23306	MAT 5:3	“Tamo uŋgasari qudei naŋgi poinjrqo, naŋgi Qotei aqa ŋamgalaq di sougetejunub. Tamo uŋgasari naŋgi di areboleboleinjreme. Qotei laŋ qureq di unu qaji a naŋgo Mandor Koba sosim naŋgi taqatnjrqas.
23317	MAT 5:14	“Niŋgi mandamq endi puloŋ bul soqniy. Niŋgi are qaliy. Qure kobaquja a mana gogeqsi sqas di a boleq di sqas. A uliesqa keresai.
23319	MAT 5:16	Dego kere niŋgi puloŋ bul sosib boleq di kumbra bole bole yoqniy. Yoqnibqa tamo uŋgasari naŋgi na nuŋgo kumbra di unoqnsib nuŋgo Abu laŋ qureq di unu qaji aqa ñam soqtoqnqab.”
23325	MAT 5:22	Ariya e dal anjam di buŋyosiy niŋgi endegsi merŋgwai. Tamo bei na aqa was ŋiriŋtqas di a une ti sqas. Tamo bei na aqa was misiliŋyqas di une kobaquja aqa jejamuq di sqas. Deqa a ojsib anjam pegiyo talq di tigeltosib aqa une ubtetqab di kere. Tamo bei na aqa was minjqas, ‘Ni tulaŋ nanari, areqalo saiqoji,’ degyqas di aqa une deqa Qotei na a osim ŋamyuwoq waiyqas di kere.
23328	MAT 5:25	“Deqa tamo bei a ni qa anjam bei soqnimqa niŋgi ombla walwelosib anjam pegiyo talq giloqnsibqa gamq di niŋgi segi aiyel na anjam urur gereiyoqujatiy. Yosib anjam moiyotosib a ni osim anjam pegiyo talq gilqasai. Ariya niŋgi gamq di anjam gereiyqasai di a na ni osi gilsimqa anjam pegiyo tamo aqa ulatamuq di tigeltmimqa anjam pegiyo tamo a ni osim qaja tamo naŋgo baŋq di atqas. Yimqa naŋgi na ni osib tonto talq di waimqab.
23331	MAT 5:28	Ariya e dal anjam di buŋyosiy niŋgi endegsi merŋgwai. Tamo bei a uŋa bei laŋa kokoqyosiqa are prugyqo di aqa are miligiq na a uŋa di aqa jejamu ojetqo.
23334	MAT 5:31	“Nami naŋgi dal anjam endegsib mareb, ‘Tamo bei na aqa uŋa uratqa osimqa pepa bei neŋgreŋyosim yosim di a uratqas.’
23342	MAT 5:39	Ariya e dal anjam di buŋyosiy niŋgi endegsi merŋgwai. Tamo bei na ni kumbra uge emimqa ni kamba a kumbra uge yaim. Tamo bei na ula poŋmimqa belosim waliŋe bei osoryimqa poŋyem.
23347	MAT 5:44	Ariya e dal anjam di buŋyosiy niŋgi endegsi merŋgwai. Niŋgi nuŋgo jeu tamo naŋgi dego qalaqalainjroqniy. Tamo qudei na niŋgi ugeugeiŋgibqa niŋgi olo naŋgi qa Qotei pailyoqniy.
23356	MAT 6:5	Osiqa Yesus a olo marej, “Niŋgi Qotei pailyqa osibqa gisaŋ tamo naŋgi pailyeqnub degsib pailyaib. Gisaŋ tamo naŋgi Qotei pailyqa oqnsib tamo uŋgasari kalil naŋgo ŋamdamuq di tigeleqnab unjroqnsib naŋgo ñam soqtetnjreqnub. Tamo naŋgi di Qotei tal miligiq di, qure ambleq di, gam kokba qalaq di kumbra degyeqnub. Deqa e bole merŋgwai. Qotei a naŋgi awai bole enjrqasai. Naŋgo awai agi tamo uŋgasari naŋgi na naŋgo ñam soqtetnjreqnub di kere.
23357	MAT 6:6	Deqa ni degsi pailyaim. Ni Qotei pailyqa osimqa ino segi warum miligiq gilsim siraŋ qandimtosim ino Abu uliejunu qaji a pailyimqa tamo kalil naŋgi ni numqasai. Ni kumbra di uli na yoqnim ino Abu a segi unoqnqas. Deqa a segi na ino ñam soqtetmosim ni awai bole emoqnqas.
23358	MAT 6:7	“Tamo naŋgi Qotei qaliesai qaji naŋgi laŋa laŋa pailyo olekokba yoqnsibqa endegsib are qaleqnub, ‘Iga pailyo olekokba yoqnimqa Qotei a gago pailyo quqwas.’ Di gisaŋ. Deqa niŋgi Qotei pailyqa osibqa degsib pailyaib.
23359	MAT 6:8	Niŋgi naŋgo kumbra di dauryaib. Niŋgi iŋgi bei qa truquosib nuŋgo Abu pailyosaisoqnibqa a nami qalieqo.
23360	MAT 6:9	“Deqa niŋgi endegsib Qotei pailyoqniy, ‘O gago Abu, ni laŋ qureq di unum. Ino ñam tulaŋ getento.
23365	MAT 6:14	“O ijo aŋgro, niŋgi degsib Qotei pailyoqniy. Niŋgi quiy. Niŋgi tamo bei qa anjam soqnimqa niŋgi na aqa une kobotiy. Yimqa nuŋgo Abu laŋ qureq di unu qaji a na kamba nuŋgo une kalil kobotetŋgwas.
23368	MAT 6:17	Ariya ni kumbra degyaim. Ni qurieŋqa osimqa ino ulatamu geregere yansoqnsim ino gate baŋga praŋyoqnsim ino jejamu gereiyoqnsim laqne.
23370	MAT 6:19	Osiqa Yesus a olo marej, “Niŋgi mandam qa iŋgi iŋgi koroiyaib. Di sisimbiŋ na ugetqab. Baisuwi ojqas. Bajiŋ tamo naŋgi tal paratosib oqab.
23371	MAT 6:20	Deqa niŋgi laŋ qure qa iŋgi iŋgi koroiyiy. Di sisimbiŋ na ugetqasai. Baisuwi ojqasai. Bajiŋ tamo naŋgi tal paratosib oqasai dego.
23373	MAT 6:22	Osiqa Yesus a olo marej, “Ino ŋamdamu a ino jejamu qa puloŋ bul. Deqa ino ŋamdamu boleqas di ino jejamu kalil suwaŋesqas.
23374	MAT 6:23	Ariya ino ŋamdamu ugeqas di ino jejamu kalil ambruesqas. Deqa puloŋ ino are miligiq di unu qaji a olo ambruqas di ino are miligi kalil ambruekritqas.”
23381	MAT 6:30	Maŋ laŋaj a bini oqwas nebe tamo naŋgi na giŋgeŋyosib ŋamyuwoq waiyqab. Maŋ laŋaj di Qotei na wala enjreqnu. Deqa niŋgi kiyaqa Qotei qa nuŋgo areqalo siŋgilatqa yonub keresaiiŋgwo? Niŋgi maŋ laŋaj sai. Niŋgi tamo qunuŋ ti. Deqa niŋgi endegsi poiŋgem, Qotei a niŋgi dego gara eŋgoqnqas.
23386	MAT 7:1	Osiqa Yesus a olo marej, “Niŋgi na tamo qudei naŋgi peginjraib. Niŋgi peginjrqasai di Qotei a kamba dego niŋgi pegiŋgwasai.
23387	MAT 7:2	Ariya niŋgi na tamo naŋgi peginjrqab kere dego Qotei a kamba niŋgi pegiŋgwas. Niŋgi na tamo naŋgo jejamuq di une qametnjrqab kere dego Qotei a kamba nuŋgo jejamuq di une qametŋgwas.
23388	MAT 7:3	Kiyaqa ni ino was aqa ŋamdamuq di ŋam ñeŋgi kiñala unu di unsimqa ino segi ŋamdamuq di ŋampaŋ kobaquja unu di ni unosai?
23389	MAT 7:4	Kiyaqa ino segi ŋamdamuq di ŋampaŋ kobaquja soqnimqa ni na tentosim ino was minjqam, ‘Was, e ino ŋamdamuq di ŋam ñeŋgi kiñala unonum di osiy taqal waiyetmqai’?
23390	MAT 7:5	Ni gisaŋ tamo. Ni mati ŋampaŋ kobaquja ino segi ŋamdamuq di unu qaji di taqal waiyosim ŋamdamu suwaŋmimqa ariya degam ŋam ñeŋgi kiñala ino was aqa ŋamdamuq di unu qaji di geregere unsim taqal waiyete.
23392	MAT 7:7	Osiqa Yesus a olo marej, “Niŋgi iŋgi bei qa Qotei pailyqab di a na eŋgwas. Niŋgi iŋgi bei oqa marsibqa ŋamqab di itqab. Niŋgi siraŋme kindokindoŋabqa Qotei na siraŋ waqtetŋgwas.
23393	MAT 7:8	Tamo kalil Qotei pailyeqnub qaji naŋgi iŋgi eqnub. Tamo kalil iŋgi qa ŋameqnub qaji naŋgi iteqnub. Tamo kalil siraŋme kindokindoŋeqnub qaji naŋgi Qotei na siraŋ waqtetnjreqnu.
23396	MAT 7:11	Deqa niŋgi quiy. Niŋgi tamo bolesai. Ariya niŋgi nuŋgo aŋgro naŋgi iŋgi bole bole enjreqnub. Niŋgi naŋgi saidnjrosaieqnub. Nuŋgo kumbra dena niŋgi endegsi poiŋgem, nuŋgo Abu laŋ qureq di unu qaji a dego niŋgi saidŋgosaieqnu. Niŋgi pailyqab di a na iŋgi bole bole niŋgi eŋgoqnqas. A na niŋgi saidŋgwasai bole sai.
23398	MAT 7:13	Osiqa Yesus a olo marej, “Niŋgi siraŋme kiñala miligiq giliy. Niŋgi siraŋme kobaquja miligiq gilqab di niŋgi padalo sawaq aiqab. Gam di kobaquja. Tamo gargekoba naŋgi gam di dauryeqnub.
23401	MAT 7:16	Niŋgi naŋgo kumbra di geregere tenemtosib poiŋgwas, naŋgi Qotei aqa medabu o qaji tamo bolesai. Niŋgi are qaliy. Tamo naŋgi sil luwit mariŋq dena wain gei osib uyeqnub e? Sai. Maŋ luwit mariŋq dena qura gei osib uyeqnub e? Sai.
23405	MAT 7:20	Dego kere niŋgi gisaŋ tamo naŋgo kumbra geregere tenemtosib poiŋgwas, naŋgi Qotei aqa medabu o qaji tamo bolesai.
23410	MAT 7:25	Bunuqna awa jagwa ti bosimqa ya meli dosim tal di qamsim putqasai. Siŋgila na tigelesqas. Di kiyaqa? A meniŋ quraq di tal atej deqa.
23412	MAT 7:27	Tal atnaq sonaqa awa jagwa ti bosiqa ya meli dosiqa tal di qamsiq reŋgiŋtosiq putonaq aisiq tulaŋ niñaqej. Od, tal di a torei padalej.”
23413	MAT 7:28	Yesus a anjam kalil di marsiq koboonaqa tamo uŋgasari tulaŋ gargekoba naŋgi queb. Qusib naŋgi prugugeteb.
23416	MAT 8:2	Onaqa tamo bei yu na aqa jejamu ugeeleŋej qaji a Yesus aqa areq bosiqa aqa siŋgaq di siŋga pulutosiqa minjej, “O Tamo Koba, ni e boletbqa are soqnimqa e boletbe.”
23419	MAT 8:5	Onaqa Yesus a walwelosiq Kaperneam qureq di brantej. Dia qaja tamo gate bei soqnej. A Rom tamo. A Yesus aqa areq bosiqa pailyosiq minjej,
23424	MAT 8:10	Onaqa Yesus a qaja tamo gate aqa anjam di qusiqa tulaŋ prugugetej. Osiqa bulosiq tamo uŋgasari gargekoba a dauryoqneb qaji naŋgi minjrej, “E bole merŋgwai. Qaja tamo gate endi a e qa aqa areqalo tulaŋ siŋgilatqo. Israel tamo nami e qa degsi aqa areqalo siŋgilato qaji bei unosai.
23425	MAT 8:11	“Deqa e niŋgi endegsi merŋgwai. Tamo uŋgasari gargekoba naŋgi sawa guta na guma na ti bosib koroosib Abraham, Aisak, Jekop naŋgi koba na awoosib iŋgi uyoqnqab. Yimqa Qotei laŋ qureq di unu qaji a naŋgo Mandor Koba sosim naŋgi taqatnjrqas.
23426	MAT 8:12	Ariya tamo qudei Qotei a nami taqatnjrqa osiq metnjrej qaji naŋgi a qa naŋgo areqalo siŋgilatosai deqa a naŋgo Mandor Koba sosim naŋgi taqatnjrqasai. A na naŋgi osim qalaq di breinjrimqa naŋgi sawa ambruq di sqab. Sawa dia naŋgi akamkobaoqnsib pailoqnsib naŋgo jaqatiŋ qa qalagei anjam atoqnqas.”
23439	MAT 8:25	Deqa Yesus aqa aŋgro naŋgi tulaŋ ulaugetosib aqa areq bosib dudumyosib minjeb, “O Tamo Koba, ni iga aqaryaige. Iga padalqa laqnum.”
23443	MAT 8:29	Naŋgi aiyel Yesus aqa areq bosib leleŋkobaosib minjeb, “O Qotei aqa Ŋiri, ni iga kiyergwajqa bonum? Iga padalqajqa bati bosaisonaqa ni laŋa ambleq di iga jaqatiŋ egwa bonum e?”
23445	MAT 8:31	Deqa mondor uge naŋgi siŋgila na pailosib Yesus minjeb, “Ni iga qariŋgimqa iga bel naŋgo jejamuq gileleŋqom.”
23446	MAT 8:32	Onaqa Yesus na minjrej, “Di kere. Niŋgi jaraiyosibqa bel naŋgo jejamuq gileleŋoiy.” Degsi minjrnaqa mondor uge naŋgi na tamo aiyel di uratnjrsib bel naŋgo jejamuq gileleŋeb. Gilnabqa bel kalil naŋgi gurgurosib botau dena prugeleŋosib yaq aisib ya uysib moreŋeb.
23450	MAT 9:2	Brantosib sonabqa tamo qudei na tamo bei jejamu laiyej qaji a saperaq di atsib Yesus aqa areq osi beb. Onaqa Yesus a naŋgo areqalo unej di naŋgo areqalo qujai Yesus na tamo jejamu laiyej qaji di boletqa kere. Degsi unsiq deqa tamo di minjej, “O ijo aŋgro, ni areboleimeme. Ino une kalil e na kobotetmonum.”
23453	MAT 9:5	Anjam kiye e na tamo jejamu laiyqo qaji di minjit niŋgi qusib e qa poiŋgwas? ‘Ino une kalil e na kobotetmonum,’ anjam de kiyo, ‘Ni tigelosim walwel,’ anjam de kiyo?
23454	MAT 9:6	Ariya e segi Tamo Aŋgro. E mandamq endi siŋgila ti unum deqa e na tamo naŋgo une kobotetnjrqa kere. Niŋgi degsi poiŋgwajqa deqa e na tamo di boletqai.” Yesus a naŋgi degsi minjrsiqa tamo jejamu laiyej qaji di koqyosiqa minjej, “Ni tigelosim ino sapera osim ino talq gile.”