Wildebeest analysis examples for:   byr-byr   J    February 24, 2023 at 23:47    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

1  GEN 1:1  Sɨnnawɨ kɨgaakuna Gotɨyai sɨgunyasɨ kwaakesɨ wakyaaꞌ. Tɨvi wakakegaaꞌ kwaaka kunevaꞌ warɨna kyaaꞌ, sagaaꞌ Gotɨyare Kuryai aalɨbunyavɨ munyaba yɨlayamarina yaaꞌ. Yuyaba jɨhɨnyaꞌ yadɨsɨ Gotɨyaijaaꞌ “Yɨrɨkeꞌgɨ dɨvuꞌ!” Miꞌna kujaaꞌ yɨrɨka purɨna yaaꞌ. Gotɨyai yɨrɨkeꞌ wanganakajaaꞌ “Tewaanyasɨra. Yɨrɨkegaakɨ.” Gotɨyai yɨrɨkeꞌ gavi wakɨna, jɨhɨnyaꞌ gavi wakɨna yaaꞌ. Wakɨna yakaJɨhɨnyaꞌ sawɨsasɨra,”jaaꞌ. Miꞌna kujaaꞌ yɨrɨka pɨrɨꞌ miꞌnanyɨra.
20  GEN 1:20  Yɨrɨka mudɨka kavuryaaꞌ sagaaꞌ Gotɨyai wɨdɨnaJawɨnya, buta, waalabya aalyavɨ wɨlaryaꞌne pɨnɨ mwaalana!” Miꞌna wɨdɨna kyaaꞌ jawɨnya, waalabya, buta yuya aalyavɨ mwaalɨna yaaꞌ. Mwaalɨna yeva aalyavɨ kusawɨ jawɨnya, waalabya bwaranya wɨlayariwannyɨna yaaꞌ. Nabaai Gotɨyai yuta ge ge munyawɨnnera wɨmwaaihɨna, kwaakewɨnnera wɨmwaaihɨna yaaꞌ. Yusara sara wɨmwaaihakeraavɨdaasɨ naangajayariwannɨguna yaaꞌ. Sagaaꞌ yɨrɨka daryaai daryaai darɨꞌ miꞌnanyɨra.
24  GEN 1:24  Yɨrɨka mudɨkeꞌ kavuryaaꞌ Gotɨyai yagaala wɨdɨnaJɨlɨkyaawarya, yɨkurɨyaawia yuya yɨmaꞌnyɨna yana!” Sara wɨdɨna kyaaꞌ kwaakevɨ yɨmaꞌnyɨna yaakengɨ. Nabaai Gotɨyai kamaala, maaꞌnyaanna sara wakɨna yaaꞌ. Yuya yɨmaꞌnyaakengɨdaasɨ naanga yariwannɨguna yaaꞌ. Sagaaꞌ Gotɨyai sɨgya, waanga tɨka nyaꞌne sɨmudɨnya yadɨvɨsaraavɨnajaavɨna yaaꞌ.
81  GEN 4:1  Ataamɨjɨ Yɨvasɨ sawaai kaimaleraarɨ wɨmwaaihagi. Kenɨ gannya wawɨnyavɨ yadaasɨ Aivelɨ jɨlɨkyaawaryaraavɨ maremwaalɨna. Pɨgaaꞌ Kenɨ wawɨnyavɨdaasɨ wapaaya maarɨna yaka Gotɨyarɨ wɨmaaryɨna. Aivelɨ sipɨzipɨya tewaanyai maaraka Gotɨyarɨ wɨmaaryɨna. Kumaaryagi tawanakei wɨmaaryaka Aivelɨmɨna Gotɨyai yɨlaaya yɨna yaꞌ. Wapaaya wɨmaaryaka Kenɨmɨna jɨkurya yɨna yaꞌ. Jɨkurya yɨna kyaꞌ Kenɨ sɨnna tɨka kudavaꞌ sagaaꞌ Gotɨyai wɨdɨna “Kenɨ sɨnna tɨka magɨthavanna! Kayaaꞌnanyabwi minnera!” Wɨla dɨvi wawɨnyavɨ aꞌmwera mamwaalyaba Kenɨjɨ Aivelɨjɨ saraai mwaaidakɨri Kenɨ Aivelɨmɨ tamakɨna. Tamakɨna kyaꞌ dɨvi sagaaꞌ Gotɨyai Kenɨmɨ wɨdɨnaJɨhwaalaangei gazɨyaka?” Sara wɨdɨna kyaꞌ Kenɨ wɨdɨna “Mwanganyɨweinyɨ. Gamɨnyɨ maremwaaidɨnyainyɨ daaka!” Gotɨyai wɨdɨnaJɨhwaarɨ baarɨꞌ yɨwaa? Jɨhwaalaangare tawejɨꞌ kwaakevakɨ warɨꞌ. Dɨvi sagaaꞌ kwaakevakɨ wawɨnya yaꞌgɨzɨyagaaꞌ wapaaya maalɨke dakanadeigɨnyɨ. Gɨmɨ gazabazaba yamarina jɨtheigɨnyɨ.” Miꞌna wɨdɨna kyaꞌ sagaaꞌ Kenɨ wɨdɨna “Gɨmɨ mala kanyɨramaasaꞌgɨzɨ gazabazaba mwalamarina yɨdeinyɨ. Yamaryadaaꞌmujɨ aꞌmwei nyanganojɨ mala nyɨramakadeinyɨ.” Gotɨyai wɨdɨna “Aawano. Sasareꞌ mika.” Wɨdɨna yaka Gotɨyai “Kenɨmɨ mala narabɨka!” daka Kenɨmɨre yamevɨ pɨkarya yaꞌ. Sagaaꞌ Gotɨyaryabadaasɨ Kenɨ kwaaka Nothɨnei kaanna wɨna yaꞌ. Gamɨre kaimɨraayara kwaaka mudɨkeba mwalaaweva kwaariꞌmasannajɨ, pɨradaazannajɨ yuya kunnya saburana yawɨreva yavɨkaryeꞌ.
107  GEN 5:1  Kwarame naangegaaꞌ 130 Ataamɨ wavɨlavakei gannya kaimale pwai yawakɨna. Yɨvaꞌ gawaalɨꞌ Ataamɨ ganɨmaangeibɨꞌnanyai mɨlaka gannya kaimalerɨ ganaangeꞌ wɨdɨna “Satai gɨnnya yayaꞌ gɨthɨwana.” Dɨvi sagaaꞌ Satai naanga mena yɨmaꞌnakegaaꞌ kaimale Yɨnozarɨ yawakɨna. Sɨnnawɨ Gotɨyarɨna majɨ, mwaalɨna yesara Yɨnozai yɨmaꞌnakegaaꞌ ayɨna Gotɨyarɨna dadɨvɨꞌ mwaaleꞌ. Ataamɨjɨ Yɨvasɨ sawaare kaimale taaya mɨlagi. Kwarame 930 kwavɨlavaꞌ Ataamɨ balaꞌ. Yɨnozai kaimale Kenanɨmɨ kyawakɨnaꞌ, Kenanɨ kaimale Maalalelɨmɨ kyawakɨnaꞌ, Maalalelɨ kaimale Jaaretharɨ yawakɨnaꞌ. Jaarethai kaimale Yɨnokɨyarɨ kyawakɨnaꞌ, Yɨnokɨyai kaimale Metuzalaamɨ yawakɨnaꞌ. Gotɨyareburɨ Yɨnokɨyai tewaanna yɨna yaka mabalyakei Gotɨyai maraabɨna yaꞌ. Metuzalaa kaimale Lamekerɨ yawakɨnaꞌ. Kwarame 969 wavɨlavakei Metuzalaa balaꞌ. Lamekei kaimale Nowaarɨ yawakɨnaꞌ. Aꞌmwe pwara kaimale taaya yawakɨneꞌ. Nowaai kaimale Samɨ, Aamɨ, Jaivetai saraavɨ yawakɨnaꞌ.
161  GEN 7:1  Nowaai aꞌmwe tewaanyai Gotɨyarɨ gyaꞌmwei. Gotɨyai Nowaarɨ wɨdɨna “Sɨpɨyaꞌ angeꞌbɨꞌ saꞌ aalyavɨ aꞌba yɨlaradeꞌ javɨkarideigɨnyɨ. Sɨpɨya maalɨka javɨkarideꞌna miꞌ. Sɨpɨya naangeꞌ javɨkarideigɨnyɨ. Sɨpɨyavɨre yɨdaꞌna saamɨnaangeꞌ anga naangebabɨꞌ javɨkari! Sɨpɨyaꞌ angajɨna lalangyagɨnyaꞌbɨꞌ javɨkari! Yɨdaꞌna kekina laalayagɨnyaꞌbɨꞌ saꞌ duthaakwia! Sɨpɨyaꞌ mɨnyeꞌna amwi pɨrɨꞌ tɨnnyaba pɨrɨꞌ dakineba pɨrɨꞌ javɨkari! Yɨrɨtɨnna munyaba yunebanna yunebanna jɨthaakwia! Tɨkurya tɨnnyaba pɨrɨꞌ aꞌmwera bulyaꞌneꞌ kaanyaꞌ javɨkari!” “Aalya naangeꞌ yunebanna pɨdɨravadesɨ. Sɨmudɨnya yadɨvɨsaraavɨ yuyaraavɨ aalya naangeꞌ wakɨwɨjaꞌ maramɨladere. Kɨrɨꞌ kɨrɨmɨyoihi kɨrɨbwaalɨvavajɨ saraavɨre aꞌmwengɨjɨ sɨpɨyavɨ wɨlɨna jidengihɨlyɨ. Nɨmɨre yagaala gɨthɨdeinyɨ. Saꞌ jɨlɨkyaawarya yɨkurɨyaawia kɨmaaka pɨyoina pɨyoina sɨpɨyavɨ dɨmarulakɨdengɨ. Jɨlɨkyaawarya yɨkurɨyaawia pɨnɨ pɨyoina ata purɨdaaꞌnyɨ pwaraaina kɨmaaka miꞌ. Sa sɨpɨyavɨ dɨmarulakɨdengɨ. Wapaaya ge ge gɨmɨnyɨne sɨpɨyavɨ wɨlapɨꞌdengɨne wapaaya jovɨrawakya!” Miꞌna wɨdɨna kyaꞌ Nowaai sara yɨna. Miꞌna yɨna kyaꞌ Gotɨyai Nowaarɨ wɨdaꞌ “ Aꞌmwe pwara aꞌmwe pɨnɨ kayaaꞌna yadɨvɨsangɨna gɨmɨ tewaanya yadɨnyaigɨnna sarɨmɨ sɨpɨyavɨ dulyidera. Sawɨta ata yuyi ata purɨdaaꞌnyɨ pwaraai miꞌna kajɨnnojɨ burɨkeꞌ wakɨdeinyɨra. Yuya baihɨrinɨpɨꞌdengɨra,” wɨdaꞌ Gotɨyai.
185  GEN 8:1  Nowaai sɨpɨyavɨ wɨlaꞌdɨꞌnyɨ Gotɨyai sɨmunya yawɨraꞌ. Yawɨraka yɨhuta wakɨna kyaꞌ aalyaꞌ walyuina yadaasɨ lawe dɨkaai dɨkaai dɨꞌ kwavɨlavaꞌ aalya maalɨka warɨna kyaꞌ, sɨpɨyaꞌ Ararata mugunyavɨ waraꞌ. Kwaraꞌ sawɨta aꞌmwe pwaraare ata sɨvɨlɨraai kajɨnnaꞌ Nowaai sɨpɨyavɨya yɨrɨtɨnnyarɨkɨ baasaka mwasawɨ kaamyaakerɨ marapɨlakwaasɨna yaꞌ. Kwaakevakɨ aalɨbunya waꞌdɨsɨ kaamyaakei pɨlakuna. Pɨlakuna kyaꞌ Nowaai “Aalya tɨvi kyeꞌnɨgwaimwaawɨꞌ daaꞌ?” daka mwasawɨ kwaamɨryarɨ marapɨlakwaasɨna yaꞌ. Aalɨbunyaꞌ kuna waꞌdɨsɨ kwaamɨryai mwalaawiaꞌneba kunewɨ wanganaka ayawɨnna sɨpɨyavɨna bulamwaaina. Bulamwaaina kyaꞌ sawɨta ata pwi yaka ata purɨdaaꞌnyɨ pwaraai kajɨnnaꞌ pɨgaaꞌ Nowaai kwaamɨryarɨ marapɨlakwaasaꞌ. Kamarapɨlakwaasaꞌ sawɨsɨrɨ kwaamɨryai yɨta wolivɨyare kɨwasaꞌ mudɨꞌmɨlamaraawɨna yaꞌ. Kamakabaꞌ Nowaai tɨnna wanganaka “Kwaakevaꞌ yaalɨka menanyɨra,” yawɨraꞌ. Kyawɨraꞌ sawɨta ata pwi ata purɨdaasɨ pwaraai kajɨnnaꞌ pɨgaaꞌ Nowaai kwaamɨryarɨ kamarapɨlakwaasaꞌ saꞌ kwaamɨryai yuna kaanna wɨna yaꞌ. Wɨna kyaꞌ Nowaai sɨpɨyavɨya kaanyaꞌ baasaka wanganaasaꞌ. Tɨnna dara wanganakeꞌ kwaakeꞌ yaalɨkevɨ wanganaꞌ. Mena kwanganaꞌ lawe puꞌna kwavɨlavaꞌ Gotɨyai Nowaarɨ wɨdɨna, “Sarɨmɨ mwasabanna jɨkwalyaabila! Jɨlɨkyaawaryaraavɨ yɨkurɨyaawiaraavɨ dɨvuradɨhalamakwalyaama! Kumɨ sara kwaakevakɨ kwala naanga yariwannɨpɨꞌderera.” Sara wɨdɨna kyaꞌ sɨpɨyavɨdaaꞌnyɨ Nowaalyɨ gamɨre gawaalɨsɨ yuya mwasabanna walyaabɨna yeꞌ. Walyaabɨna kyeꞌ Nowaai sɨmunya yawɨraka “Gotɨyai neyɨvainɨwakeꞌna nɨmɨ Gotɨyai tewannyarɨna yɨlaaya yɨgalɨdeꞌna jɨlɨkyaawarya yɨkurɨyaawiajaawɨwɨnabɨsaꞌ dɨkevɨ gaayadɨka yɨravɨma!” yawɨraka Gotɨyarɨne simɨnyeꞌ lɨvalaabaꞌ. Lɨvalaabaka dɨka mariraꞌna yakaJɨlɨkyaawarya yɨkurɨyaawia kɨmaaka mwarikera,” daka maarɨna yaka simɨnye lɨvalaabakevɨ dɨkevɨ marakɨna yaꞌ. Sɨmahurɨka wɨvwasɨꞌna yakevɨdaaꞌnyɨ tɨrɨnya wabatɨrɨnya winnaka Gotɨyai daꞌ “Dɨvi yunegaaꞌ nɨmɨ yeꞌna sɨmudɨnya yadɨvɨsangɨ maramuneinyɨra.”
224  GEN 9:18  Nowaai wɨla gɨraipɨwawɨnya burɨdaꞌ. Burɨnna yaka gɨraipɨzɨla maarɨna, gɨraipɨzɨla aalyaꞌ gulyavɨ maꞌmwagikɨna aalya yɨrɨkeꞌ waainɨyaꞌ maranyɨna yaꞌ. Aalya yɨrɨkeꞌ maranaka sɨmunya myawɨryaꞌ. Sara yaka angevɨ kannya maayai se warɨna yaꞌ. Se kwaraꞌ Aamɨ, Kainanɨmɨre ganɨmaangei, Nowaai kannya maayai warakerɨ wanganaꞌ. Wanganaka gannya kɨdaraarɨ mwasawɨ mwaalagɨlyaraarɨ saꞌ wɨdaꞌ, Aamɨ. Kudaꞌ Samɨjɨ Jaivetalyɨ saraai yɨvɨta maarɨna, kɨrɨnɨmaangerɨ bwakakɨna tɨnna mwanganyɨ yagi. Dɨvi sagaaꞌ Nowaai dɨkaaꞌna yaka Aamɨ gawaalɨvaangei yakeꞌna yawɨraꞌ. Sɨmunya yawɨꞌna “Aamɨ kayaaꞌnanya maalɨka yɨvanɨka kɨrɨꞌ gawaalɨvaangei kayaaꞌnanya naanga yadengɨra,” yawɨraka wɨdaꞌ “Kainanɨmɨre avaalyara Kainanɨmɨ wɨmwaaihakera wɨmaremwaaibɨꞌdelyɨra. Samɨmɨna dɨvi nɨmɨre Gotɨyai tewaanya wiadelyɨra. Yɨ Gotɨyai Jaivetare kaimɨraaya kwala naanga yɨmaꞌnyɨna, yɨ aꞌmwe naangera yɨmaꞌnyɨna yɨpɨꞌderera. Kainanɨmɨre kaimɨraayara Samɨmɨre kaimɨraayaraavɨne Jaivetare kaimɨraayaraavɨne wawɨnya wɨdaayɨpɨꞌderera,” wɨdaꞌ Nowaai.
236  GEN 10:1  Jaivetai kuvɨnɨmaangei Gomajɨ Maahohɨlyɨ Mathalyɨ Jaavanɨjɨ Tuvalɨjɨ Mesekalyɨ Tɨraazɨlyɨ saraavɨ yawakɨnaꞌ. Aamɨ kuvɨnɨmaangei Kuzɨlyɨ Yɨzɨpɨyalyɨ Putɨyalyɨ Kainanɨjɨ saraavɨ yawakɨnaꞌ. Kuzi ganɨmaangei Nɨmɨrothɨ yawakɨnaꞌ. Dɨvi sagaaꞌ Nɨmɨrothɨ aꞌmwe dɨragɨnyai, malyai yɨmaꞌnaꞌ. Anga naangeba Baivelɨ, Erekɨ, Aakathɨ, Kalɨne kwaaka Sinaa mannakeba Nɨmɨrothɨ maremwaalakebera. Maremwaalaka kwaaka Azɨrɨya anga naangeba Ninɨva, Rewavothɨ-Yɨya, Kaala, Rezanɨ anga sa madaꞌ.
250  GEN 10:15  Kainanɨ kɨrɨnɨmaangei Saaithonɨjɨ Etɨlyɨ saraarɨ yawakɨnaꞌ. Kainanɨmɨrera Jevuzɨyara, Amoyara, Gihaazɨyara, Ivayara, Aakayara, Sɨnɨyara, Aavathɨyara, Semaarayara, Aamaatɨyara Kainanɨmɨrera sara yɨmaꞌnyɨna yeꞌ.
305  GEN 12:6  Evɨramɨ angeba Sekemɨ kwaaka Kainanɨ mannɨkeba wavɨlaꞌna yaka yɨꞌdarya More mwaalɨna. Mwaalɨna kyaꞌ Gotɨyai Evɨramɨmɨ wɨdaꞌ “Kwaaka Kainanɨ yuneba jɨwaalɨvaangeraavɨ kɨnɨdakaavihɨrɨne yɨhɨzaavɨdeinyɨra.” Miꞌna kudaꞌ Evɨramɨ “Nɨmɨ Gotɨyarɨ yɨlaaya yɨgalɨma! Jɨlɨkyaawaryarɨ jaavɨma!” daka simɨnyeꞌ lɨvalaanna yaka jɨlɨkyaawarya gaayadɨka mariravakeꞌ dɨkeꞌ nasɨꞌna yakevɨdaasɨ Gotɨyarɨ sɨmatɨrɨnya winnaꞌ.
324  GEN 13:5  Evɨramɨ bulɨmakaawoya gɨlyɨvɨta naangejɨyai mwaalaꞌ. Nabaai Lotɨ bulɨmakaawoya gɨlyɨvɨta kɨnɨjɨyai avaalyaba mwaalaꞌ. Mwaalagɨlyaraare jɨlɨkyaawarya wapaaya nyaꞌne maalɨka waraꞌ. Saꞌna Evɨramɨmɨre jɨlɨkyaawarya maremwaaidɨvɨsara Lotɨmɨre jɨlɨkyaawarya maremwaaidɨvɨsara maanga dɨnyɨna yeꞌ. Maanga dɨnyɨna kyeꞌ Evɨramɨ Lotɨmɨ wɨdaꞌ “Mayagaala madakanera! Pɨba kwaaka naanga warɨka. Gɨmɨ tuta pimagɨna dɨwona! Nɨmɨ pimagɨna wɨdera.” Sara kudaꞌ Lotɨ waraata aalya Jothanɨ saba aalɨnakeba dara wanganaꞌ “Ai, Gotɨyare kwaaka tewaanyaba waꞌdɨsɨ kɨrɨꞌ mwaaidɨ daaka? Gotɨyare wawɨnyabɨsabe,” daka Lotɨ walaawaka angeba Sothomɨ angeba Gamora aya kɨba mwaalaꞌ. Sothomɨ mwaalyarajɨ Gamora mwaalyarajɨ aꞌmwe kayaaꞌnanaangera mwaaleꞌ. Lotɨ kwalaawaꞌ Evɨramɨ kwaaka Kainanɨ mwaalɨna yaꞌ.
362  GEN 15:1  Dɨvi sagaaꞌ Evɨramɨ waja kyaꞌnaꞌ Gotɨyai Evɨramɨmɨ wɨdaꞌ “Lɨka nadɨkwosɨꞌdɨka! Nɨmɨ gɨmɨnyɨ mwata tinyaꞌna saabyainyɨbɨsainyɨ gɨmaredaavɨdeinyɨra. Gɨlyɨvɨta naanga gɨzaavɨdeinyɨ.” Kudaꞌ saꞌ Evɨramɨ Gotɨyarɨ “Nyɨbwaalɨꞌ nyɨjaadeinyɨ daaka? Kanyɨjaavaꞌgɨzɨ nɨmɨ kabalaꞌmujɨ Elɨyaizai nyɨdaayadei nɨmɨre gɨlyɨvɨta yuya mamaari yadelyɨra.” Miꞌna kudaꞌ Gotɨyai wɨdɨna yaꞌ “Elɨyaizai gɨlyɨvɨsa mamaari yadengɨra. Jɨwaalɨꞌ kaimɨraaya pwai kyawakɨnaꞌgɨzɨ gamɨzai maaradengɨra. Sɨlɨngaamɨnyangɨ jɨlanganaawa! Sɨlɨngaamɨnya kwalaalya warɨka keꞌnɨngɨ jɨlanganaawa! Gɨmɨre kaimɨraaya kwalaalya avaaina yɨmaꞌnɨpɨꞌdengɨra.” Sara kudaꞌ Evɨramɨ “Gotɨyai nebwi nyɨdɨwaꞌ,” yawɨraka wɨlɨmwagaraꞌ. Sara kulɨmwagaraꞌ Gotɨyai dɨnyɨna yaꞌ “Aꞌmwe sai sara yawɨꞌmanɨkei dahaaꞌ aꞌmwe yɨdaꞌmaraangei wɨmwaaihɨweꞌna dɨwana.” Sara dɨnyɨna yaka Gotɨyai wɨdaꞌ “Gɨmɨnyɨ kwaaka Kalɨthɨyadaasɨ gɨmakulaabena kwaaka dava gɨzaave.” Kudaꞌ Evɨramɨ wɨdaꞌ “Gotɨyaigɨ, kwaakeꞌ nɨmɨreꞌ be yawɨtaꞌna yawɨrɨdeꞌneka?” Wɨdɨna kyaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌJɨlɨkyaawaryara dɨnyɨmakulaama!” Sara wɨdɨna kyaꞌ Evɨramɨ sara yɨna yaꞌ. Miꞌna makulaabaka bulatamaworipuꞌna yaka wakɨna yaꞌ. Yuta maalɨkeraavɨ tamakɨna yaꞌ. Yuta pwara pɨlavamarina “Mɨwɨta tɨka nyɨna yaana!” deva sagaaꞌ Evɨramɨ tɨnna wanganna yaka marirɨgalaasɨna yaꞌ. Dɨvidaasɨ nyɨlyai walakyaꞌnegaaꞌ nyɨla daavɨna kyaꞌ Evɨramɨ pɨgasaai waja yaꞌnyɨna yaka lɨka yɨna yaꞌ. Miꞌna lɨka yɨna kyaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Evɨramɨ, gɨmɨ aꞌmwe nei jɨmaꞌnadeigɨ sagaaꞌ dɨvaideigɨnyɨ. Dahaaꞌna mɨꞌ. Gɨmɨre kaimɨraayara kwaaka pɨbanna wɨna yapɨjɨ saba mwaaibɨꞌderera. Kwaaka saba mwaalyara ‘Aꞌmwera kumɨzara wawɨnya nedaayɨpɨꞌdera yaadeinaava,’ kadapɨjɨ yɨmaꞌnɨpɨꞌderera. Wawɨnya wɨdaayɨpɨꞌdera kyapɨjɨ kwarame naanga 400 kwavɨlavojɨ sara yɨkamaangera yɨpɨꞌderera. Nɨmɨ karamaꞌmujɨ yɨ gɨmɨre kaimɨraayara ayawɨnna wɨdasaabɨdere. Yɨ gɨlyɨvɨkɨraya kɨnɨjɨ kaanna makabɨna yɨpɨꞌdere,” wɨdaꞌ. Miꞌna kudaꞌ sawɨsaꞌ mena kajɨnnaꞌ Evɨramɨ dara wanganakeꞌ “Ai, dɨkeꞌ mɨwɨsangɨ tɨnnyaba danapɨraalaꞌmanɨka!” Kadaꞌ Gotɨyai gannya kɨwɨnyaꞌ wɨdaꞌ “Kwaaka davakɨ sarɨmɨnɨdakaavihɨrɨna yɨhɨzaawevakɨ,” wɨdaꞌ Gotɨyai.
549  GEN 22:1  Dɨvidaaꞌnyɨ Gotɨyai daka “Evɨraamɨ gara yadelaka?” wɨdaꞌ “Aazakɨmɨna yɨlaaya naanga yadɨnyaigɨnyɨra. Gamɨnyɨ Moraaya kwaakevɨna dɨmakwodeigɨnyɨra. Mugunya savɨ Aazakɨmɨ dɨkevɨ dɨmariraꞌdelyɨra. ‘Gotɨyarɨnajaavɨdeinyɨ,’ dɨthadeigɨnyɨra.” Miꞌna kudaꞌ yɨrɨkeꞌ kavuraꞌ Evɨraamɨ jɨlɨkyaawarya dogiyavɨ dɨkɨraya yɨlakɨna kyaꞌ Aazakɨjɨ wawɨnya wɨdaayadisaraalyɨ gamɨjɨ wɨna. Kaanya kuna yadaaꞌnyɨ sawɨta pɨryaai kajɨnnaꞌ Moraayana kwaaka yɨꞌmavaawɨna yeꞌ. Yɨꞌmavaawɨna kyeꞌ Evɨraamɨ wawɨnya wɨdaayadisaraarɨ wɨdɨna “Dava jemwaalyɨla! Nɨmɨjɨ kaimɨraayalyɨ sainaai mugunyavɨna yɨlaawaka! Gotɨyarɨna wɨdakadera. Miꞌna wɨdakwoihɨri naarɨmɨ yagalaawakadera.” Sara wɨdɨna yaka Evɨraamɨ kwaariꞌmatasɨ dɨkesɨ yengwɨtavamakuna yaꞌ. Aazakɨ dɨkɨraya makuna yaꞌ. Kaanna yɨlaawɨna yadaakɨri Aazakɨ Evɨraamɨmɨ wɨdaꞌ “Nɨmwai, jɨlɨkyaawarya Gotɨyarɨnejaavakadei gavanako?” Kudaꞌ Evɨraamɨ wɨdaꞌ “Nyɨbwaalɨꞌ, Gotɨyai jɨlɨkyaawaryarɨ nehɨzaavadelyɨra.” Sabanna yɨlyɨꞌmavaawɨna kyagi Evɨraamɨ simɨnyeꞌ lɨvalaabaka dɨke yabɨlɨngaka Aazakɨmɨ wɨla marapwɨyɨna yaka dɨka yabɨlɨngakevɨ aꞌbadaaꞌnyɨ yɨlamaarakɨna yaka kwaariꞌmata maarɨna yaka dɨna “Nɨmɨ daakwɨma kwaariꞌmata dasɨ!” Kadaꞌ Gotɨyare ejelɨyai jaka wɨdaꞌJɨwaalɨvɨ maramakɨnnera! ‘Dahaaꞌ Evɨraamɨ nɨmɨrebwi yadelyɨra,’ daka Gotɨyai gɨmɨnyɨna yawɨꞌmwaꞌ.” Miꞌna wɨdɨna kyaꞌ Evɨraamɨ tɨnna dara wanganakeꞌJɨlɨkyaawaryarɨ yɨsɨkɨ gɨlaꞌmwannaꞌna yɨwakeꞌ daaka!” Gawaalɨvɨ wɨlyaꞌ yaarɨna yaka gɨlaꞌmwannaꞌdɨꞌnyɨyai maarɨna yaka tamɨna yaka simɨnyevɨ yɨlamarakɨna yaka dɨka yɨraꞌna yaka Gotɨyarɨ wina yaꞌ. Evɨraamɨ yɨleyagaala wɨdaꞌ “Dava Gotɨyai nejaavaderyaba.” Nabaai Gotɨyai Evɨraamɨmɨ jaka wɨdaꞌ “Nɨnnya yayaꞌna gɨthɨvanɨgeꞌ ‘Nyɨbwaalɨꞌ Aazakɨmɨ Gotɨyarɨnajaavɨma!’ dɨwaanyaꞌna gɨmɨre kaimɨraayara sɨlɨngaamɨnya yuyabɨsara kwala naanga naanga yɨrɨpɨꞌderera. Yɨ kumɨ sara kunnya y’ kamaangeraavɨ maremwaaibɨꞌderera. Yɨ kumɨnyɨna nɨmɨ aꞌmwe kwaakevakɨ mwaalyaraavɨne tewaanna yɨderera,” wɨdaꞌ Gotɨyai. Miꞌna kudaꞌ Evɨraamɨjɨ Aazakɨjɨ walaabɨna kyagi Evɨraamɨmɨre wawɨnya yadisaraalyɨ ayawɨ Bɨyazivana bɨna yeꞌ.
660  GEN 25:1  Evɨraamɨ aꞌmwe pɨrɨꞌ Keturaayaꞌ kamaaraꞌ gawaalɨvaanga daraai daraai daraai mɨlaꞌ. Gawaalɨvavaavɨ yaya geꞌ geꞌ wɨdaꞌ “Pwai Sɨmɨranɨ, pwai Jokɨzaanɨ, pwai Methaanɨ, pwai Mɨthɨyanɨ, pwai Yɨzɨvaakɨ, pwai Sɨwaa.” Yaya woꞌnɨkera kamwaaleꞌ dɨvidaasaꞌ Keturaayavɨreraavɨ Evɨraamɨ gɨlyɨvɨta pwarɨ pɨrɨꞌna, pwarɨ pɨrɨꞌna wɨmaaryaka wɨdaasaka gannya gɨlyɨvɨta yuya Aazakɨmɨnajaavaꞌ.
678  GEN 25:19  Aazakɨmɨre aꞌmweꞌ Revekaaꞌ kaimɨraavɨmaayaꞌ mwaaidɨꞌnyɨ Aazakɨ Gotɨyarɨ Revekaavɨna kudaꞌ aꞌmwe kaimɨraavɨmunnakeꞌ mwaalaꞌ. Kaimɨraavɨmunnakaꞌ kamwaalaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Bwaranyaraai pwaraainesɨ. Aꞌmwe saraai yɨ pwai aꞌmwe pwaraavɨ kuvɨnɨmaangei yɨmaꞌnadelyɨ. Yɨ pwai aꞌmwe pwaraavɨ kuvɨnɨmaangei yɨmaꞌnadelyɨra. Pwai dɨragɨnna kamwaalojɨ pwai kɨbawana mwaaladelyɨra. Sɨraangei dɨviyarɨne wawɨnya wɨdaayadelyɨra,” wɨdaꞌ Gotɨyai. Dɨvidaaꞌnyɨ Revekaaꞌ avaalagaaꞌ bwaranyaraai pwaraai maaraꞌ. Kamaaraꞌ “Sɨraangarɨne yayaꞌ Yɨzoi dɨviyai Jaikopɨ,” sara dahi.
686  GEN 25:27  Kɨdaraai aꞌmweraai kyɨmaꞌnagi yɨ Yɨzoi yɨkurɨyaawɨhayaꞌna yakelyɨ. Yɨ Jaikopɨ gannya wawɨnyanna yɨwaainada angebanna mwaaidelyɨ. Yɨkurɨyaawia kamaaraꞌ waburyaꞌna wiakei Aazakɨ Yɨzorɨ yɨlaaya marina yaꞌ. Revekaaꞌ Jaikopɨmɨ yɨlaaya maryaꞌ. Pɨgaaꞌ Jaikopɨ yɨwaadabe yɨraaina yakegaaꞌ Yɨzoijɨka wiakei yɨꞌdaryavɨdaasɨ wɨlaabaꞌ. Wɨlaabaka Jaikopɨmɨ wɨdaꞌ “Wapaaya wayaaka pɨrɨꞌ nyɨjaama!” Miꞌna kudaꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ “Sɨnnawɨ sagaaꞌ sɨraangebwina gɨmubɨma! ‘Nɨmɨ aꞌmwe naanga yɨmaꞌnɨdeinyɨ,’ dena gɨthɨwa.” Yɨzoi wɨdaꞌ “Mɨjɨka naanga nyɨwakeꞌna nɨmɨ kabaimudɨkeinyɨra. Nɨmɨ aꞌmwe naangeinyɨ dadɨnyainyɨ dahaaꞌ aawano. Nɨmɨ aꞌmwe naangeinyɨ mamwaalyɨ yɨdeinyɨra. Aꞌmwe naangannyaꞌ waramaryana! Saꞌ maalɨkesɨra.” Sara kudaꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ “Kwaasɨ yagaala nanyɨdɨthɨka! Naangeꞌna nyɨdana!” Sara kudaꞌ Yɨzoi sara yaꞌ. Miꞌna kyaꞌ Jaikopɨ wapaaya kujaavaꞌ Yɨzoi naꞌ.
727  GEN 26:34  Yɨzoi Etɨyaraavɨrebanna wawaka Bɨyarɨyare garaavaangaꞌ Juthitɨ maarɨna. Nabaai Elonɨmɨre garaavaangaꞌ Baazɨmatɨ maarɨna. Aꞌmwewaai maavewaarɨ kamaaraꞌ Aazakɨmɨjɨ Revekaavɨjɨ sawaarɨ kale wiaꞌ.
733  GEN 27:5  Yɨzoi yɨkurɨyaawɨhayaꞌnei kaanna kwawaꞌ Revekaaꞌ Jaikopɨmɨ Aazakɨ wɨdakeꞌ aya wɨdaꞌ. Miꞌna wɨdaka wɨdaꞌ “Nɨmɨre dɨwɨjaꞌna ja! Jɨlɨkyaawarya maalɨkewaarɨ memeyawaarɨ dɨmaaꞌdeꞌna nɨmɨ mɨwɨta tewaanya gɨmaamaangerɨne pɨraayɨdera. Kavɨraayaꞌmujɨ gɨmɨ maaraꞌgɨzɨ duzaade. Gamɨ nojɨ yagaala tewaanyaꞌ gɨthathelyɨ.” Sara kudaꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ “Nyɨdaakaangei Yɨzoi kwazaakiꞌnakelyɨ. Nɨmaamaangei awaarimaayainyɨ nyɨmwanganojɨ Jaikopɨ kwaasɨ yɨvanɨka,’ dozɨ yagaala tewaanyaꞌ manyɨjɨ nanyadɨka! Yagaala kayaaꞌnanaangeꞌ nanyɨdathɨka!” Sara kudaꞌ Revekaaꞌ wɨdaꞌ “Yagaala kayaaꞌnanaangeꞌ gɨthozɨ nɨmɨnyɨ nyɨdathesɨ. Nɨmɨresɨra. Saꞌ dɨwɨjaꞌna ja!” Sara kudaꞌ Jaikopɨ sara kyaꞌ mɨwɨta pɨraayɨna yaꞌ. Pɨraayɨna yaka Yɨzore kannyɨla tewaanya maaraka Jaikopɨmɨ marirakuna yaꞌ. Marirakuna yaka memeyavɨ kɨlaakeꞌ asawaarɨ tɨlɨnnyavɨ marabaazɨꞌmakwɨna yaꞌ. Miꞌna yaka Jaikopɨmɨ Aazakɨmɨne wapaaya wɨmaaryaꞌ.
746  GEN 27:18  Wapaaya kumaaryaꞌ Jaikopɨ Aazakɨmyawɨnna wawaka wɨdaꞌ “Nɨmwai!” Miꞌna kudaꞌ Aazakɨ wɨdaꞌ “Nyɨbwaalɨꞌ aaihwaigɨnaꞌ?” “Yɨzoinyɨ gɨmɨre sɨraangeinyɨ gɨmɨ sara nyɨdɨwaanyaꞌ sara yɨwa. Dahaaꞌ nɨmɨre yɨkurɨyaawia dɨnana! Miꞌna naꞌgɨzɨ yagaala tewaanyaꞌ nyɨdatheinyɨ.” Miꞌna kudaꞌ saꞌ Aazakɨ wɨdaꞌ “Yɨkurɨyaawia yaraina yaraina gara tamwaana?” Jaikopɨ wɨdaꞌ “Gotɨyai kanyɨjaawaꞌ tamwengɨ.” Aazakɨ wɨdaꞌ “Davanna dɨvama! Gɨmwanganɨma!” Sara kudaꞌ Jaikopɨ bɨna kyaꞌ Aazakɨ ata mwanganna yaka wɨdaꞌJaikopɨmɨre maanguraayaꞌ guꞌnena gɨmwangamwa. Gɨmɨre asaꞌ Yɨzoreꞌbɨꞌnanyasɨra. Yɨzoigɨ daaka?” Sara kudaꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ “Sahwainyɨra.” Aazakɨ wɨdaꞌ “Nyɨdɨwaanyaꞌ yɨkurɨyaawia nyɨjaama! Nɨmɨ nɨma! Mena naꞌmujɨ yagaala tewaanyaꞌ gɨthɨdero.” Aazakɨ kudaꞌ Jaikopɨna kujaavaꞌ Aazakɨ mɨwɨtajɨ aalya waainɨyasɨ naka wɨdaꞌ “Dava dɨvama! Yɨlaaya marinaka!” Miꞌna kudaꞌ kɨnɨdaai yɨlaaya marinagi. Aazakɨ gamɨre baazɨꞌmaꞌnya kannyɨla tɨrɨnya winnaka yagaala tewaanyaꞌna wɨdɨna “Gɨmɨre baazɨꞌmaꞌnya kannyɨla Gotɨyai wapaaya tewaanya yɨrɨvadɨwakebadaasɨ wawɨdɨrɨnyavɨ winnɨwa. Gotɨyai gɨmɨnyɨne burɨkeꞌjaavɨna, sɨlɨja jaavɨna, kwaaka tewaanyajaavɨna gyadeigɨnyɨ. Gɨmɨre wawɨnyavɨ tɨka munne naanga gɨryadengɨ. Aꞌmwe pwara gɨmɨnyɨ gɨthaayɨpɨꞌdera yɨmaꞌnapɨjɨ ‘Aꞌmwe naangeigɨ,’ gɨthɨpɨꞌdeigɨnyɨ. Gɨmɨ naangeigɨ jɨmaꞌnadeigɨnyɨ gɨmɨjɨyara maalɨka yɨmaꞌnɨpɨꞌdere. Nabaai gɨmɨjɨyara ‘Aꞌmwe naangeigɨ,’ gɨthɨpɨꞌdeigɨnyɨra. Aꞌmwe pwai yagaala kayaaꞌnanaangeꞌ kagɨthozɨ gannyasɨra. Aꞌmwe pwai yagaala tewaanyaꞌ kagɨthozɨ gannyasɨra,” wɨdaꞌ Aazakɨ.
758  GEN 27:30  Aazakɨ kudaꞌ Jaikopɨ wɨna kyaꞌ avaalyagaaꞌ Yɨzoi wapaaya maarɨna yaka bɨna yaka ganɨmaangerɨ wɨdaꞌ “Yaawia gɨmɨnyɨne maaꞌmwe dɨnana! Miꞌna naꞌgɨzɨ yagaala tewaanyaꞌ nyɨdathera.” Sara kudaꞌ ganɨmaangei wɨdaꞌ “Aaihwaigɨnaka?” “Yɨzoinyɨra. Gɨmɨre sɨraangeinyɨra.” Sara kudaꞌ Aazakɨ bɨꞌbɨta wida wɨdaꞌ “Wapaaya aai nyɨjaawaka? Nena wɨdɨwa yagaala tewaanyawo. Sɨnnawɨ yagaala tewaanya miꞌna wɨdena dɨvidaaꞌnyɨ mudɨkaja saꞌ aawano.” Mena kudaꞌ Yɨzoi kɨnna daka wɨdaꞌ “Nabaai yagaala tewaanya pɨnɨ nyɨdana!” Saꞌ Aazakɨ wɨdaꞌJɨhwaalaangei kwaasɨ kanyɨdɨwaꞌ wɨdɨwa ‘Gɨmɨ aꞌmwe naangeigɨnyɨ. Jaꞌmwei wabelyɨ. Gɨmɨre kaimɨraayara gamɨreraavɨ maremwaaibɨꞌdere,’ wɨdɨwa. ‘Nabaai gamɨre wawɨnya tewaanna yadengɨ,’ wɨdɨwa.” Sara kudaꞌ Yɨzoi kɨnna maredɨna yaka wɨdaꞌ “Nɨmɨnyɨne yagaala tewaanya pɨrɨꞌna nyɨdana!” Aazakɨ wɨdaꞌ “Kwaaka kayaaꞌnanaangeba burɨka maalɨka yadeva saba dɨmwaaideigɨnyɨ. Gɨmɨnne wapaayanna mala dɨradeigɨnyɨ. Gɨmɨ jɨhwaalaangerɨne duthaayɨdeigɨnyɨ. Saꞌ dɨvidaasɨ yagalyaꞌmakuna jɨtheigɨnyɨ.”
775  GEN 28:1  Jaikopɨ sara kyaꞌ Yɨzore sɨnna tɨka naanga kudavaꞌ daꞌJaikopɨmɨ mala tamɨdeinyɨra.” Yawɨta sara kyaꞌ Revekaaꞌ dara wanganakeꞌ “Yɨzoi Jaikopɨmɨ mala tamadei daaka!” DakaJaikopɨmɨ pɨbanna wɨdaasɨma!” daꞌ. Miꞌna daka Aazakɨmɨ wɨdaꞌ “ ‘Yɨzoi aꞌmwe Etɨyawaarɨ maarakeꞌneꞌ Jaikopɨ sara nyadɨka!’ dena gɨthɨwano.” Tɨviꞌna kudaꞌ Aazakɨ Jaikopɨmɨ jaka wɨdɨna yaka yagaala tewaanyaꞌ wɨdaka wɨdɨna “Kainanɨ mwaalyavɨ mamaaꞌdɨnnera! Laivanɨ jaakaangere kaimɨraayaꞌ dɨmaaꞌdeigɨnyɨ. Gotɨyai kaimɨraaya naanga gɨzaavadeigɨnyɨ. Gotɨyai Evɨraamɨmɨ wɨdaꞌ ‘Kwaakeꞌ gɨzaavɨdeinyɨ.’ Wɨdaka kwaaka dava gɨmɨnyɨjɨ gɨmɨre kaimɨraayaraavɨjɨ saihɨrɨne yɨhɨzaavadesɨra.” Aazakɨ miꞌna wɨdɨna kyaꞌ Jaikopɨ kwaaka Aaranɨ sawɨ Laivanɨ mwaalakewɨnna wawaꞌ.
784  GEN 28:10  Jaikopɨ “Kwaaka Aaranɨ sawɨnneinyɨ,” daka kaanna wɨna yakegaaꞌ pɨba se waꞌmwaraka waja yaꞌnyɨna yaka dara wanganakeꞌ “Kɨnnaanya yɨravamakinɨkeꞌ kwaakevɨdaasaꞌ yune sɨgunyavɨnanyaꞌ daaka!” Gotɨyare mamaaya ejelɨyara walaabɨna, yɨlaabɨna yadaapi wanganaꞌ. Sara kwanganaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Nɨmɨ Gotɨyainyɨra. Evɨraamɨjɨ Aazakɨjɨ saraai nyuꞌnagi. Kwaaka daꞌ gɨmɨjɨ gɨmɨre kaimɨraayarajɨ yɨhɨzaavɨdesɨ. Gɨmɨre kaimɨraayara kwala naanga yɨmaꞌnapɨjɨ kwaaka davɨ yunebanna mwaaibɨꞌdengɨ. Gɨmɨjɨyaraavɨna aꞌmwe kwaakevakɨ mwaaibɨzaraavɨne tewaanna yɨdeinyɨ. Gɨmɨjɨ wawakwoihɨri dava ayawɨnna yagalaawɨna yakwolyɨ bakadeinaalyɨ. Nɨmɨre yagaalyaꞌ nebwi gɨthɨwa.” Miꞌna kudaꞌ Jaikopɨ dɨkaaꞌna yaka daꞌ “Gotɨyai dava mwaaidɨsɨ myawɨriwana. Davadaasɨ sɨgunyavɨnanyasɨra. Nɨmɨ lɨka yɨwana.” Yɨrɨkeꞌ kavuraꞌ Jaikopɨ daavaka sɨla yɨrɨꞌmata dɨhaihɨsai yawɨtaꞌnei yɨdaꞌna marɨdaakwaꞌ. Marɨdaakuna yaka “Dava Betelɨ (Gotɨyare angeba dɨnɨkesɨ),” daka welivananyaꞌ dɨngɨna yaꞌ Gotɨyarɨna. Sara yaka Gotɨyarɨ wɨdaꞌ “Nɨmɨjɨ kwawakwolyɨ, wapaaya nɨgwɨlalaaka yɨvɨta nyɨjaavaꞌgɨzɨ nɨmware angewɨnna ayawɨnna kanyɨmakabaꞌgɨri gɨmɨrebwi yɨdeinyɨ. Gɨlyɨvɨta ata yuyɨraai kanyɨjaavaꞌgɨzɨ ayawɨ pɨrɨꞌna gɨzaavɨdeinyɨ. Yuyagaaꞌ yuyagaaꞌ pɨrɨꞌna, pɨrɨꞌna gɨzaavɨdeinyɨra.”
797  GEN 29:1  Jaikopɨ nyɨla bilyɨrɨꞌdevannei Kwaaka Aaranɨna yɨꞌmavaawɨna yaꞌ. Aalɨbunyavɨ jɨlɨkyaawarya kwala naanga mwaaidapɨjɨ wanganaka kaanna bɨna yaka jɨlɨkyaawarya maremwaaidɨvɨsaraavɨ wɨdaꞌ “Aꞌmwe Laivanɨ jawɨꞌmwaava?” “Yo, yawɨꞌmwo. Nabaai garaavaangaꞌ Rasalaꞌ ganɨmaangere sipɨzipɨyajɨ makabɨvanɨkeꞌ,” wɨdeꞌ. Aalɨbunyavɨ sɨlyaꞌ maratangɨrakɨna waꞌdɨꞌnyɨ Jaikopɨ sɨlyaꞌ maarɨna yaka pɨba marakɨna yɨna yaka aalya yɨrɨna, gamɨre sipɨzipɨyangɨnajaavɨna yaꞌ. Miꞌnajaavaka Rasalavɨ ata wɨbwaꞌnaka wɨdaꞌ “Laivanɨ nyaakaangelyɨ.” Sara kudaꞌ Rasalaꞌ gannya angevɨna yarai wɨna yaka ganɨmaangerɨ kudaꞌ kaanyɨveꞌnajɨmaaꞌnyɨna yaka ata wɨbwaꞌnyɨna yaka gannya angevɨna makabaꞌ. Jaikopɨ angevɨ bwina kyaꞌ Laivanɨ wɨdaꞌ “ ‘Nɨmɨreigɨnyɨ,’ nebwi gɨthɨwa.” Tɨviꞌna kudaꞌ Jaikopɨ saba mwaalaꞌ.
811  GEN 29:15  Lawe puꞌ wavɨlaꞌdaaꞌnyɨ Jaikopɨ gyaakaangere wawɨnya yɨna kyaꞌ Laivanɨ wɨdaꞌ “Dahaaꞌ nɨgwɨwawɨnya mivanɨgɨnyajɨ gɨthɨwana. Berɨꞌ gɨzaavɨjɨwano?” Miꞌna kudaꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ “Kwarame dawaai dawaai dawaai daꞌ sagaaꞌ gɨthaayɨdeinyɨra. Nɨmɨ mena kyaꞌmujɨ jɨraavaanga dɨviyaꞌ Rasalavɨ nyɨjaadeigɨnyɨ.” Sara wɨdɨna kyaꞌ “Dɨwaanyaꞌ tewaanyasɨra. Gɨzaavɨdesɨra,” wɨdaꞌ. Savɨdaasɨ Jaikopɨ yɨlaaya yada wawɨnya yaꞌ.
817  GEN 29:21  Kwarame dawaai dawaai dawaai daꞌ kwavɨlavaꞌ Jaikopɨ Laivanɨmɨ wɨdaꞌ “Rasalaꞌ nyɨjaama!” Sara kudaꞌ Laivanɨ tɨka munne yɨlɨna yaka saꞌ sawɨsavɨ garaavaanga Lɨyaaꞌ Jaikopɨmɨna jaavaꞌ. Mwanyavɨ Jaikopɨ dara wanganakeꞌ “Aꞌmwe Lɨyaaꞌ damwaalɨꞌ!” Daka Laivanɨmɨna sɨnna tɨka wɨdavaꞌ. Sɨnna tɨka kudavaꞌ Laivanɨ wɨdaꞌ “ ‘Sɨnnawɨ aꞌmwe sɨraangeꞌjavaana!’ doꞌ sɨmunya nemɨresɨra. Gɨmɨ Lɨyaasɨ sawɨta ata yuyi ata purɨdaasɨ pɨrɨwaai dɨmwaaidera. Mwaalaꞌgɨzɨ sagaaꞌ Rasalaꞌ gɨzaavɨdeꞌna kwarame ata yuyi ata purɨdaasɨ pɨrɨwaala pɨnɨ nɨmɨre wawɨnya nyɨdaayadeigɨnyɨ.” Sara kudaꞌ Jaikopɨ sara yaꞌ. Nabaai Laivanɨ aꞌmwe Sɨlɨpaavɨ wawɨnya wɨdaayadevɨneꞌ garaavaangevɨneꞌ Lɨyaavɨneꞌjaavɨna, aꞌmwe Bilaavɨ wɨdaayadevɨneꞌ garaavaanga pɨrɨvɨnajaavaꞌ.
832  GEN 30:1  Lɨyaaꞌ kaimɨraayai sɨraangei Ruvanɨ mɨlaka kaimɨraayai Sɨmɨyanɨ mɨlaka kaimɨraayai Livaai mɨlaka kaimɨraayai Juthai mɨlaꞌ. Rasalaꞌ kaimɨraavɨmaayaꞌ mwaalakeꞌ Jaikopɨmɨne wɨdaayadevɨ Bilaavɨjaavaꞌ. Miꞌna kujaavaꞌ Bilaaꞌ kaimɨraayaraai mɨlaꞌ. Kamɨlaꞌ Rasalaꞌ “Nɨmɨrelyɨ,” daka sɨraangere yaya Denɨ, dɨviyai Napɨtalaai wɨdaꞌ. Dɨvidaasɨ Lɨyaaꞌ dara wanganakeꞌ “Nɨmɨ kaimɨraaya pɨnɨ mɨlɨdeꞌnyɨ daaka!” Daka wɨdaayadevɨ Sɨlɨpaavɨ Jaikopɨmɨnevɨ jaavaꞌ. Miꞌna kujaavaꞌ Sɨlɨpaaꞌ kaimɨraayaraai mɨlaꞌ. Kamɨlaꞌ Lɨyaaꞌ kɨrɨmɨre yayaꞌ pwai Gethɨ, pwai Azai wɨdaꞌ.
845  GEN 30:14  Pɨgaaꞌ Ruvanɨ yɨsɨla maaraka ganaanga Lɨyaavɨjaavaꞌ. Kujaavaꞌ Rasalaꞌ wɨdaꞌ “Yɨsɨla pɨrɨꞌ nyɨjaama!” Miꞌna kudaꞌ Lɨyaaꞌ wɨdaꞌ “ ‘Ganɨmaangerɨ maaꞌdɨnyaꞌgɨ yɨsɨlaꞌ maarɨma!’ dathɨwaana?” “Yɨsɨla miꞌna nyɨjaavaꞌgɨzɨ sawɨsavɨ nɨmɨre aꞌmwerɨ dɨmaaꞌdera,” wɨdaꞌ Rasalaꞌ. Nyɨla kwalakaꞌ Jaikopɨ gannya angevɨna kulaabaꞌ Lɨyaaꞌ wɨdaꞌ “Nɨmɨre angevɨna wɨlaabɨzaꞌna nɨmɨ gɨmɨnyɨ yɨsɨlanna miꞌna gɨmubɨwa. Naarɨmɨ mwaalaka!” Sara kamwaalagi Lɨyaaꞌ kaimɨraayai Yɨzakaai mɨlaꞌ. Dɨvidaasɨ kaimɨraaya pwai Sevulanɨ mɨlaꞌ. Aayagaasaꞌ taaya Daainaꞌ mɨlaꞌ. Lɨyaaꞌ yuya miꞌna kamɨlaꞌ Gotɨyai Rasalavɨna tewaanna kyaꞌ Rasalaꞌ kaimɨraayai Jozepɨyai mɨlaꞌ.
856  GEN 30:25  Rasalaꞌ Jozepɨyai kamɨlaꞌ Jaikopɨ “Nemɨ sanɨdakana wɨna yawaajɨ nɨnnya angevɨ mwalaana!” kadaꞌ Laivanɨ wɨdɨna “Gɨmɨ dava mwaalaꞌgi wawɨnya ja!” Miꞌna wɨdɨna kyaꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ “Gɨmɨnyɨna gyɨdeigɨnyɨ. Miꞌna gyaꞌmujɨ jɨlɨkyaawarya jaane yuya maarɨdeinyɨ.” Laivanɨ wɨꞌnaka wɨdaꞌ “Tewaanyasɨra.”
868  GEN 30:37  Dɨvi Jaikopɨ yɨsarɨkaavɨ dapaina, kɨlaaka woipɨraꞌna yaꞌ. Sara yaka dara wanganakeꞌJɨlɨkyaawarya tewaanya yawakɨmanɨgaꞌ,” daka jɨlɨkyaawarya wanganyaꞌne yɨsarɨkaavɨ marakɨna yaꞌ. Dɨvidaasɨ jɨlɨkyaawarya tewaanya bwaranya jaane mɨleꞌ. Jɨlɨkyaawarya tewaanya jaane yɨmaꞌnyɨna kyeꞌ Jaikopɨ maarɨna yaꞌ. Jɨlɨkyaawarya wabe Laivanɨmɨre mwaaleꞌ. Jaikopɨ gɨlyɨvɨta naangejɨyai mwaalɨna. Gamɨre wɨdaayadɨvɨta naangejɨ jɨlɨkyaawarya naangejɨ mwaalɨna yaꞌ.
875  GEN 31:1  Jaikopɨ dara wɨꞌnakeꞌ “Laivanɨmɨre gawaalɨvava ‘Nenɨmaangere gɨlyɨvɨta yuya maaꞌdelyɨra,’ dathɨvanɨgava!” Miꞌna daka nabaai dara wanganakeꞌ “Laivanɨ jɨkurya nyɨvanɨkei daaka!” Sara kadaꞌ Gotɨyai Jaikopɨmɨ wɨdaꞌ “Gɨnnya angewɨnna ayawɨnna dɨwodera. Nɨmɨjɨ wawakadera.” Miꞌna kudaꞌ Jaikopɨ Rasalavɨjɨ Lɨyaavɨjɨ wɨdɨna “Nɨmɨ kɨrɨnɨmaangerɨne wawɨnya naanga yadɨnyainyɨ. Wawɨnaangeinyɨ yadaari gamɨ kwaasɨ nyɨdadelyɨ. Kwaasɨ kanyɨdaꞌ Gotɨyai kɨrɨnɨmaangere jɨlɨkyaawarya kwalaalyara nyɨjaawaꞌdɨꞌ. Nabaai Gotɨyai nyɨdɨwaꞌ ‘Gɨnnya angewɨnna dɨwona!’ ” Sara wɨdɨna kyaꞌ Rasalasɨ Lɨyaasɨ sawaai wɨdahi “Gotɨyai sara gɨthɨwakeꞌ sara jɨ!”
891  GEN 31:17  Miꞌna kudahi Jaikopɨ “Nɨmaamaanga Aazakɨ Kainanɨ mwaalyaryawɨnna wɨma!” daka gannya balaangengɨ gannya kaimɨraayangɨ jɨlɨkyaawaryangɨ maarɨna yaka wawaꞌ. Saꞌ Rasalaꞌ ganɨmaangere sɨvuyaꞌbɨsaꞌ kuka maarɨna. Kuka maarɨna kyaꞌ Laivanɨ navɨka mwaalaꞌ.
896  GEN 31:22  LaivanɨJaikopɨ kaanna wɨna kyɨwaꞌdɨꞌ,” wɨꞌnaka Jaikopɨmɨ mɨdɨnna yaꞌ. Kaanna wɨna wɨna, sawɨta ati ata purɨdaasɨ pwaraai kajɨnnaꞌ tusavɨjaahalaka wɨdaꞌ “Baarɨꞌ yɨwaana? Kwaasɨ baaꞌna yagɨna nyɨraavaangewaarɨ wɨla yɨrakɨnɨkewaarɨ baaꞌna makwasɨwaabɨna? Nabaai nɨmɨre sɨvuyaꞌbɨsaꞌ kuka baaꞌna maryawalyaadɨna? Lɨka beꞌna yulyaragɨna wɨwaꞌdɨ? ‘Nɨmɨ Jaikopɨmɨ mala tamɨma!’ dena sawɨsavɨ waja yaꞌnyawaaihe. Gɨmɨre Gotɨyai waja nyɨjawaalɨꞌ Jaikopɨmɨna kave duthana!’ ” Sara kudaꞌ Jaikopɨ wɨdɨna “Gɨmɨre sɨvuyaꞌbɨsaꞌ kuka mamaryɨwaꞌde. Lɨka yulyarena dɨwaꞌde ‘Laivanɨ garaavaangewaarɨna nanyɨpalamaaradɨka!’ ” Miꞌna kudaꞌ Laivanɨ Jaikopɨmɨre gɨlyɨvɨsangɨ tɨnna wanganaka saꞌ gamɨre sɨvuyaꞌbɨsaꞌ Rasalaꞌ lɨka yulyakakeꞌ mabɨrɨmaaryaꞌ. Mabɨrɨmaaryakegaaꞌ Jaikopɨ Laivanɨmɨ maanga wɨdaꞌ “Baaꞌneka! Gɨmɨre wawɨnya yadaari gɨmɨre jɨlɨkyaawarya kwala naanga yɨmaꞌnyɨna kyeꞌ nɨmɨ mamaranyena. Gɨmɨre jɨlɨkyaawarya kunewɨ bɨrena bɨrena nɨmɨre gɨzaave. Saꞌ yuyagaaꞌ nɨmɨnyɨne kwaasɨ yagɨ. Gɨmɨ kwaasɨ kyagɨ nɨmɨre Gotɨyai nyɨgaimwagaka sawɨsavɨ mayagaala gɨzawaalɨꞌ,” wɨdɨna yaꞌ.
917  GEN 31:43  Laivanɨ wɨdaꞌ “Nyɨraavaangewaalyɨ, aataasɨ, aataravajɨ nɨmɨre jɨlɨkyaawaryajɨ mwaaihaꞌ. Saꞌ baarɨꞌjɨwa?” Sara kudaꞌ Jaikopɨjɨ Laivanɨjɨ yagaala naanga kadɨnagi Laivanɨ wɨdaꞌ “Naarɨmɨ geva geva kamwaalakwolyɨ Gotɨyai nehwanganadelyɨra. Nyɨraavaangewaarɨna kayaaꞌna kamaremwaalaꞌgɨzɨ Gotɨyai gwanganadeigɨnyɨra. Gɨmɨ aꞌmwe pɨrɨvɨ kamaaraꞌgɨzɨ gwanganadelyɨra.” Miꞌna kudaꞌ Jaikopɨjɨyara sɨla marakɨna kyeꞌ Laivanɨ wɨdaꞌ “Sɨla naanga tɨhwawɨnya maramadakɨwaasaꞌ gɨmɨnyɨna malyaꞌna nɨmɨ mwavɨlayɨ yɨdeinyɨ. Nabaai nɨmɨnyɨna malyaꞌna gɨmɨ mwavɨlayɨ jɨtheigɨnyɨra. Gotɨyarɨna gɨthɨweꞌ nebulyasɨ.” Sara kudaꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ, “Sɨla naanga mwavɨlayɨ yɨdeinyɨ malyaꞌnesɨ.” Jaikopɨ nebwina wɨdaka jɨlɨkyaawaryarɨ Gotɨyarɨna tamaka yɨdɨka yɨna kyaꞌ Jaikopɨjɨ Laivanɨjɨ nagi. Yɨrɨkeꞌ kavuraꞌ Laivanɨ se waꞌmwarakei dɨkaaꞌna yaka garaavaangewaarɨjɨ kɨrɨmɨre kaimɨraayangɨjɨ sangɨ yɨlaaya yɨgalaꞌ. Yɨlaaya yɨgalaka yagaala tewaanya wɨdaka gannya angewɨnna wawaꞌ.
930  GEN 32:2  Jaikopɨ kaanna wɨna yakegaaꞌ dara wanganakeꞌ “Nɨmɨjɨ Gotɨyare mamaayara ejelɨyarajɨ mwaaiho.” Sara daka Jaikopɨ sɨhumale yaasadɨvɨsaraavɨ gathaakaanga Yɨzorɨna wɨdaasaꞌ. Yaasadɨvɨsara kaanna waweva Yɨzorɨ wɨdeꞌJaikopɨ gɨmɨnyawɨnna bɨvanɨꞌ. Gamɨre gɨlyɨvɨta naanga warɨka.” Yaasadɨvɨsara Yɨzorɨ wɨꞌneva kaanna bɨna yeva Jaikopɨmɨ wɨdeꞌ “Yɨzolyɨ aꞌmwe kwala naangerajɨ sara bɨvanɨgava.” Miꞌna kudeꞌ Jaikopɨ lɨka yaka Gotɨyarɨ wɨdaꞌ “Gɨhaimwagɨdeinyɨ nyɨdahɨnyaꞌ ‘Gɨmɨre kaimɨraaya kwala naanga yɨmaꞌnɨpɨꞌdere.’ Nyɨgaimwadɨnyaigɨnyɨ. Nabaai dahaaꞌ nɨmɨre gɨlyɨvɨta naanga warɨꞌ. ‘Gɨnnya angewɨnna dɨwodera,’ nyɨdahɨnyaꞌ saꞌ nyɨdaakaanga Yɨzorɨna nɨmɨ lɨka yena ‘Yɨzoi naneramakadɨka!’ dena ‘Nyɨgaimwana!’ gɨthɨwa.”
942  GEN 32:14  “Yɨzorɨ sɨnna tɨka nudavadɨꞌ! Jɨlɨkyaawarya naanga yangajaavɨma!” daka Jaikopɨ Yɨzorɨne jɨlɨkyaawaryangɨ maryaasaka gamɨ dɨvidaaꞌnyɨ mɨdɨnaꞌ.
951  GEN 32:23  Jaikopɨ gamɨrengɨ kudaasaꞌ kumɨza gamɨre gɨlyɨvɨtajɨ Aalya Javokɨ maragaꞌmakuna. Maragaꞌmakuna kyaꞌ Jaikopɨ gave kwai mwaalaꞌ. Sawɨsavɨ pwai baka Jaikopɨmɨ asangɨ galalɨmwanna yaꞌ. Mala tannadaakɨri yɨrɨka purɨna kyaꞌ pwai Jaikopɨmɨ wɨdaꞌ “Nyɨmakwaasa!” Sara kudaꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ “Yagaala tewaanyaꞌ nyɨdaꞌgɨzɨ dɨwodera.” Pwai wɨdaꞌ “Gɨnnya yayaꞌ Jaikopɨ (kwaasɨ yadei) saꞌ Gotɨyarɨjɨ aꞌmweraavɨjɨ yagaala bazɨwaimanaawɨgɨnyaigɨ, malyaꞌ gɨmɨnna dathɨvalaradɨnyaigɨ, gɨnnya yaya mudɨkeꞌ Yɨzɨrelɨmo.” Jaikopɨ wɨdaꞌ “Gotɨyarɨ wanganena kwaihwaainakeinyɨ mwaaimwa.” Nyɨla bilaawɨna yadaaꞌnyɨ Jaikopɨ tuꞌmudɨka wɨdaꞌdaaꞌnyɨ yɨgala yɨgala kaanya wawaꞌ.
962  GEN 33:1  Jaikopɨ dara wanganakeꞌ “Yɨzolyɨ gamɨre aꞌmwerajɨ sara jɨnɨgava!” Daka gannyangɨ wavɨlaꞌna yaꞌ. Wavɨlaꞌna kyaꞌ Lɨyaasɨ Rasalasɨ kaimɨraayajɨ aꞌmwe wɨdaayadisawaalyɨ sa mɨdɨnna yeꞌ. Mɨdɨnna kyeꞌ Jaikopɨ gathaakaangeryawɨnna bɨna. Bɨna kyaꞌ Yɨzoi tewaanya mwaalakaJaikopɨjɨ ata bwaꞌnaka!” daka kaanyɨveꞌna bɨna kyaꞌ kɨnna maredɨnagi. Miꞌna kamaredɨnagi Jaikopɨmɨva bɨna yeva Yɨzorɨna “Ata bwaꞌnaana!” dɨna yeva ata bwaꞌnyɨna yeꞌ. Tɨviꞌna bwaꞌnyɨna kyeꞌ Yɨzoi wɨdaꞌJɨlɨkyaawarya nɨmɨnyɨne makabɨwaanya waramaryana!” Sara kudaꞌ Jaikopɨ “Nɨmɨ kuneinyɨ daaka!” kudaꞌ Yɨzoi maaraꞌ. Yɨzoi miꞌna maaraka wɨdaꞌ “Nemɨjɨ sarɨmɨjɨ sanna kaanyaana!” Sara kudaꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ “Nɨmɨre jɨlɨkyaawaryajɨ nɨmɨre kaimɨraayajɨ kave kave wɨna yɨna yaadennera.” Tɨviꞌna kudaꞌ Yɨzolyɨ gannya wɨdaayadɨvɨsarajɨ sara Jaikopɨ yagalyaꞌmaꞌna yeva Kwaaka Sɨyaana waweꞌ. Kaanna kwaweꞌ angeba Sekɨmɨ Kwaaka Kainanɨ mannɨkebanna yɨꞌmavaawɨna yaka kwaaka mubaka saba mwaalaꞌ. Miꞌna mwaalaka Yɨzɨrelɨ Gotɨyarɨne simɨnyeꞌ lɨvalaabaꞌ.
987  GEN 34:6  Jaikopɨ dara wɨꞌnakeꞌ “Sekɨmɨ nɨmɨre taayaꞌ ata lɨmwanna jɨwaka!” Dɨna kyaꞌ gawaalɨvava pɨba yɨbwaꞌnadapɨjɨ navɨka mwaalaꞌ. Jɨlɨkyaawarya maremwaaidɨvɨsara gawaalɨvava bɨna yeva kuꞌneꞌ sɨnna tɨka naanga wɨdavaꞌ. Sɨnna tɨka kudavaꞌ saꞌ Aamo Jaikopɨmɨre gawaalɨvavaavɨ wɨdaꞌ “Sekɨmɨ nyɨbwaalɨvɨne Taaya Daainaꞌ nyɨjaama! Gannya aꞌmweꞌ maaradelyɨ. Sarɨmɨ yagaala sara nyɨjideꞌ sara yɨhɨzaavɨdesɨra.” Miꞌna kudaꞌ Jaikopɨmɨre gawaalɨvava kwaasɨ wɨdɨna “Nemɨ yuyaina kɨlaaka pɨkarya neyɨnɨkeinera. Sarɨmɨ kɨlaaka pɨkarya kadaꞌnapɨjɨ Daainaꞌ Sekɨmɨmɨneꞌ yɨhɨzavaadesɨra.” Sara wɨdɨna kyeꞌ Aamojɨ Sekɨmɨ gawaalɨsɨ saraai yɨlaaya yagi. Kɨrɨnnya angewɨnna wawagɨla kɨrɨmɨre aꞌmweraavɨ wɨdahiJaikopɨmɨre gawaalɨvava sara nehɨthɨwaasaꞌ sara yaana! Dɨvidaasɨ Jaikopɨmɨre gɨlyɨvɨsa maraadengɨra.” Sara dɨneva angeba Sekɨmɨ mwaalyara kunnya kɨlaaka pɨkarya daꞌneꞌ. Kadaꞌneꞌ kɨlaaka daanga wɨvɨdaaꞌnyɨ Daainavɨre gyaꞌmweraai Sɨmɨyanɨ Livaai saraai wɨlaabahɨla Sekɨmɨ mwaalyaraavɨ tamakɨna yagi. Tamakɨna kyagi Jaikopɨmɨ gawaalɨvava beva Sekɨmɨmɨre angevɨdaasɨ Daainaꞌ makuna yeꞌ. Nabaai aꞌmwejɨ kaimɨraayajɨ Sekɨmɨ mwaalyaraavɨre gɨlyɨvɨsajɨ makwaweꞌ. Jaikopɨ aꞌmwe pwaraavɨna lɨka yaka gawaalɨvavaavɨ mayagaala wɨdɨna. Mayagaala wɨdɨna kyaꞌ “Sekɨmɨ neyaꞌmwevɨ kayaaꞌnanaanga yakelyɨra,” wɨdeꞌ.
1013  GEN 35:1  Gawaalɨvava sara kyeꞌ Gotɨyai Jaikopɨmɨ wɨdaꞌ “Betelɨ sawɨnna dɨmwaaidera. Mwaalaꞌgɨzɨ nɨmɨnyɨne simɨnyeꞌ dɨlɨvalaama!” Miꞌna kudaꞌ Jaikopɨ gamɨrebadaaꞌnyaraavɨ wɨdaꞌ “Sarɨmɨre sɨvuya yuya sabɨsa dɨmarasɨꞌnyɨla! Sarɨmɨre kuryara tewaanyara mwaaibɨka! Nabaai kɨlaakejɨka gɨrɨkaꞌnana aalya dɨzɨnyɨla! Aalya jɨnapɨjɨ kwaabɨhannya baazɨꞌmaꞌnya tewaanya yaaka dakyɨla! Betelɨ sawɨnna nemɨ kaanyaana! Saba Gotɨyai nɨmɨjɨ mwaaiderɨna nɨmɨ simɨnyeꞌ lɨvalaabɨdera!” Jaikopɨ sara wɨdɨna yakeꞌ gamɨjɨyara sara yeꞌ. Miꞌna kyeꞌ wodaapɨjɨ Gotɨyai aꞌmwe pwara yuyaraavɨ Jaikopɨjɨyaraavɨna, “Sarɨmɨ aꞌmwe saraavɨ mipɨnera!” kadaꞌ aꞌmwe yuyara lɨka yɨna yeꞌ. Jaikopɨ Betelɨ mwaalaka Gotɨyarɨna yɨleyagaala wɨdɨna yaꞌ.
1021  GEN 35:9  Jaikopɨ Gotɨyai yayaꞌ Yɨzɨrelɨ woꞌnɨkei dara wanganakeꞌ “Gotɨyai damwaalɨꞌ!” Kadaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Nɨmɨ Gotɨya dɨragɨnyainyɨ. Gɨmɨre kaimɨraavɨzɨmya kwala naanga yɨmaꞌnyɨna yɨpɨꞌdengɨ. Gɨmɨre kaimɨraavɨzɨmya pwara aꞌmwe naanga yɨmaꞌnɨpɨꞌderera. Kwaaka Evɨraamɨjɨ Aazakɨjɨ saraarɨnajaaveba gɨmɨjɨ gɨmɨre kaimɨraavɨzɨmyajɨ sangyɨhɨrɨna yɨhɨzaavɨnɨkeꞌ.” Sara kudaꞌ Jaikopɨ sɨla naangei daaꞌdɨꞌnyɨyaba Gotɨyarɨna welɨyaꞌ dɨngɨna yaꞌ.
1028  GEN 35:16  Betelɨ sabadaasa wodaapɨjɨ Rasalaꞌ kaimalei mɨlaka balaꞌ. Kabalaꞌ sagaaꞌ Jaikopɨ kaimɨraayarɨna yayaꞌ Bejaminɨ woꞌnaꞌ. Jaikopɨ kale wiadaasɨ Betɨlemɨ sangineba Rasalaꞌ wakaka kwaaka saba mwaalɨna. Saba mwaalɨna yadɨsɨ Ruvanɨ ganɨmaangere balaanga Bilaavɨ ata lɨmwanna kyaꞌ Jaikopɨ sara yawɨraꞌ. Jaikopɨmɨre gawaalɨvaanga sɨvɨlɨraai ata purɨdaasɨ pwaraalyara yuyara mwaaleꞌ.
1039  GEN 35:27  Angeba Maamɨre mwaalyai Jaikopɨmɨre ganɨmaangei Aazakɨ mwaaidɨsɨ Jaikopɨ baꞌ. Aazakɨ aꞌmwe nei kwarame naanga 180 kwavɨlavaꞌ balaꞌ. Kabalaꞌ gawaalɨvaangeraai Yɨzolyɨ Jaikopɨjɨ saraai wakagi.
1042  GEN 36:1  Yɨzolyɨ Jaikopɨjɨ saraare jɨlɨkyaawarya mwaaidapɨjɨ kumɨre tɨka munne maalɨka waꞌdɨsɨ Yɨzoi gannya balaangejɨ kaimɨraayajɨ jɨlɨkyaawaryajɨ makuna yaka Sɨyaa mugunyavɨ maremwaalaꞌ. Maremwaalaka Yɨthomɨyaraavɨ ganɨmaangei yɨmaꞌnaꞌ.
1085  GEN 37:1  Jaikopɨ Kwaaka Kainanɨ mwaalakegaaꞌ Jozepɨyarɨ kwarame atɨraai sɨvɨla pwi yuya yaka sɨvɨla purɨdaasɨ pwaraaina kwavɨlavaꞌ sagaaꞌ mwaalaꞌ. Kamwaalaꞌ Jozepɨyadaraka sipɨzipɨya yɨꞌdɨvaidɨvɨꞌ mwaaleꞌ. Jozepɨyare ganaangeꞌ maarakegaaꞌ Yɨzɨrelɨ aꞌmwe nei mwaalakeꞌna Jozepɨyarɨ yɨlaaya naanga marina yaꞌ. Gawaalɨvava pwaraavɨ yɨlaaya maalɨka maryaꞌ. Yɨlaaya naanga maryaka Jaikopɨ Jozepɨyarɨna baazɨꞌmaꞌnya tewaanyaꞌ yavɨkaryaꞌ. Jozepɨyai gaverɨna kyavɨkaryaꞌ gyaꞌmwera “Maraajava kale newɨlaꞌmwaka,” kadeꞌ sɨnna tɨka davɨna wiaꞌ.
1089  GEN 37:5  Jozepɨyai waja yaꞌnyɨna yaka gyaꞌmweraavɨ “Nɨmɨre waja yɨvanɨgeꞌ yɨhɨzɨwaakɨ,” wɨdaꞌ. “Wawɨnyavɨ witɨya lɨlaajabɨsa maramurɨtaꞌna yadaawojɨ nɨmɨre witɨpwɨyaꞌ dɨkavedaaꞌna yaka daavɨna yadɨsɨ sarɨmɨre witɨpwɨya dɨkavedaaꞌna gɨꞌduꞌna yaka ‘Aꞌmwe naangeigɨnyɨ,’ ” wɨdaꞌ. Jozepɨyai sara kudaꞌ gyaꞌmwera “Kwaasɨ nedɨwaꞌ,” deva “Nemɨnyɨna dɨnemaremwaaijɨwaa?” wɨdeꞌ. Dɨvi pɨgaaꞌ Jozepɨyai waja mudɨka pɨrɨꞌ yaꞌnaka ganɨmaangelyɨ gyaꞌmwerajɨ saraavɨjɨwaakɨna yaꞌ. “Nyɨlyalyɨ lawelyɨ sɨlɨngaamɨnya sɨvɨlɨraai ata purɨdaasɨ pwaina sara nɨmɨnyɨna gɨꞌduraꞌna yawaaihava.” Miꞌna kudaꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ “Baaꞌna dɨwaana? ‘Nɨmaamaangelyɨ nyɨnaangesɨ nyaꞌmwerajɨ sa nɨmɨnyɨna gɨꞌduꞌna yɨpɨꞌdera,’ dathɨwaana?” wɨdaꞌ. Jozepɨyare yagaalaꞌna gyaꞌmwera sɨnna tɨka wɨdaꞌdaasɨ ganɨmaangei kave yawɨraꞌ.
1096  GEN 37:12  Kwaaka Sekɨmɨ Jaikopɨmɨre gawaalɨvava jɨlɨkyaawarya yɨꞌdɨvaidaapi Yɨzɨrelɨ Jozepɨyarɨ Jaꞌmwera tewaanya damwaaihava?” wɨdaka wɨdaasaꞌ. Kudaasaꞌ Jozepɨyai kaanna kaanna Sekɨmɨ sawɨnna baꞌ. Miꞌna baka dara wanganakeꞌ “Weꞌ, nyaꞌmwera pwara mamwaalyɨjɨhava!” Daka wanganamaryɨna. Wanganamaryɨna yadaasɨ aꞌmwe pwai wanganaka wɨdaꞌ “Nɨmɨ jaꞌmweraavɨ wɨꞌnɨwaꞌde ‘Kwaaka Dothanɨ sabanna kaanyaana!’ dɨdaapi.” Sara kudaꞌ Jozepɨyai kaanna wɨna yaꞌ.