Wildebeest analysis examples for:   byr-byr   S    February 24, 2023 at 23:47    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

1  GEN 1:1  Sɨnnawɨ kɨgaakuna Gotɨyai sɨgunyasɨ kwaakesɨ wakyaaꞌ. Tɨvi wakakegaaꞌ kwaaka kunevaꞌ warɨna kyaaꞌ, sagaaꞌ Gotɨyare Kuryai aalɨbunyavɨ munyaba yɨlayamarina yaaꞌ. Yuyaba jɨhɨnyaꞌ yadɨsɨ Gotɨyai wɨjaaꞌ “Yɨrɨkeꞌgɨ dɨvuꞌ!” Miꞌna kujaaꞌ yɨrɨka purɨna yaaꞌ. Gotɨyai yɨrɨkeꞌ wanganaka wɨjaaꞌ “Tewaanyasɨra. Yɨrɨkegaakɨ.” Gotɨyai yɨrɨkeꞌ gavi wakɨna, jɨhɨnyaꞌ gavi wakɨna yaaꞌ. Wakɨna yaka “Jɨhɨnyaꞌ sawɨsasɨra,” wɨjaaꞌ. Miꞌna kujaaꞌ yɨrɨka pɨrɨꞌ miꞌnanyɨra.
9  GEN 1:9  Yɨrɨka mudɨkeꞌ kavuryaaꞌ aalya naangeꞌ yunebanna waꞌdɨsɨ Gotɨyai wɨjaaꞌ “Aalya naanga daꞌ avaala pɨba warana!” Gotɨyai sara kujaaꞌ aalya maalɨka wannyɨna yaaꞌ. Sagaaꞌ sɨla, mugunya, kwaaka warɨna yaaꞌ. Miꞌna warɨna kyaaꞌ Gotɨyai wɨjaaꞌ “Yɨta, maye, sɨgya, kure, kɨnna, wapaaya yuya yɨmaꞌnyɨna yana!” Sara kujaaꞌ, sagaaꞌ yɨmaꞌnyaakengɨ. Sinakejɨ tainakejɨ yɨmaꞌnyaaꞌ. Yɨrɨka daryaai darɨꞌ miꞌnanyɨra.
14  GEN 1:14  Yɨrɨka mudɨkeꞌ kavuryaaꞌ Gotɨyai wɨdɨna “Baaka naangeꞌ (Nyɨlyai), baaka maalɨkeꞌ (lawei), sɨlɨngaamɨnya warana!” Sara wɨdɨna kyaaꞌ nyɨlyai, lawei, sɨlɨngaamɨnya yɨmaꞌnyɨna yaaꞌ. Gotɨyai wɨdɨna yaaꞌ “Yɨrɨkegaaꞌ nyɨla wɨdɨna yana! Sawɨsagaaꞌ lawei, sɨlɨngaamɨnya wɨdɨna yana!” Savɨdaasɨ kwaakevakɨ yɨrɨkesɨ wanyɨwanyasɨ warɨꞌ. Gotɨyare sɨmunya nyɨlyalyɨ lawelyɨ saraarɨna wawɨnya yanyaꞌne saꞌ gavi wakɨna, burɨkegaaꞌne saꞌ gavi wakɨna yaaꞌ. Yɨrɨka daryaai daryaai miꞌnanyɨra, sagaaꞌ.
20  GEN 1:20  Yɨrɨka mudɨka kavuryaaꞌ sagaaꞌ Gotɨyai wɨdɨna “Jawɨnya, buta, waalabya aalyavɨ wɨlaryaꞌne pɨnɨ mwaalana!” Miꞌna wɨdɨna kyaaꞌ jawɨnya, waalabya, buta yuya aalyavɨ mwaalɨna yaaꞌ. Mwaalɨna yeva aalyavɨ kusawɨ jawɨnya, waalabya bwaranya wɨlayariwannyɨna yaaꞌ. Nabaai Gotɨyai yuta ge ge munyawɨnnera wɨmwaaihɨna, kwaakewɨnnera wɨmwaaihɨna yaaꞌ. Yusara sara wɨmwaaihakeraavɨdaasɨ naanga mɨjayariwannɨguna yaaꞌ. Sagaaꞌ yɨrɨka daryaai daryaai darɨꞌ miꞌnanyɨra.
24  GEN 1:24  Yɨrɨka mudɨkeꞌ kavuryaaꞌ Gotɨyai yagaala wɨdɨna “Jɨlɨkyaawarya, yɨkurɨyaawia yuya yɨmaꞌnyɨna yana!” Sara wɨdɨna kyaaꞌ kwaakevɨ yɨmaꞌnyɨna yaakengɨ. Nabaai Gotɨyai kamaala, maaꞌnyaanna sara wakɨna yaaꞌ. Yuya yɨmaꞌnyaakengɨdaasɨ naanga yariwannɨguna yaaꞌ. Sagaaꞌ Gotɨyai sɨgya, waanga tɨka nyaꞌne sɨmudɨnya yadɨvɨsaraavɨna wɨjaavɨna yaaꞌ.
52  GEN 2:21  Sagaaꞌ Gotɨyai daꞌ “Ataamɨ gavei mwaalya saꞌ kayaaꞌnanyabwi yɨꞌ. Nɨmɨ aꞌmwe gamɨnyɨneꞌ yavɨkarima! Aꞌmwe saꞌ gamɨnyɨ wɨgaimwagathesɨra,” daꞌ Gotɨyai. Sara daka Gotɨyai Ataamɨmɨ se naanga marakakei waꞌdɨꞌnyɨ Ataamɨmɨre laasarɨꞌ galalɨvɨꞌmwagamaaꞌna yaka gamɨre kɨlaakejɨꞌ yɨhula yajɨdaꞌna yaꞌ. Yajɨdaꞌna yaka aꞌmwevɨ laasarɨꞌ yavɨkaryaꞌ. Kyavɨkaryaꞌ Ataamɨ kadɨkaavaꞌ Gotɨyai aꞌmweꞌ wɨmaarina yaꞌ. Wɨmaarina kyaꞌ aꞌmwevɨ Ataamɨ wanganaka “Nɨmɨjɨ avaalyaꞌgɨnyɨra,” wɨdɨna. “Gotɨyai nɨmɨre laasarɨꞌ nyɨlɨvɨꞌmwagakaka gyavɨkariwakeꞌneꞌ ‘Aꞌmweꞌgɨ,’ gɨthɨdeinyɨra,” wɨdɨna yaꞌ. Sayabadaaꞌnyɨ dahaaꞌ aꞌmwe pwai ganɨmaangelyɨ ganaangesɨ sawaaryabadaasɨ yagalyaꞌmakuna yojɨ aꞌmweꞌ kwala maarɨna yojɨ gamɨre aꞌmwesɨ mwaalɨna yakɨlyɨyagaaꞌ kɨyoi yune kɨlaaka gave pɨjɨꞌnanyɨ. Gotɨyai wɨdɨna yaꞌ “Kɨrɨmɨre kaimɨraaya jawakɨnyidewaaihɨlyɨra. Nabaai yɨkurɨyaawiarajɨ mala kayaawaryarajɨ jɨlɨkyaawaryarajɨ yuyangɨ dɨmaremwaalyidewaaihɨlyɨra.” Kannyɨmaayawaarɨ sawaarɨ wagɨla muvwaꞌnyaꞌ. Gotɨyai gamɨ yavɨkaryakengɨ tɨnna dara wanganakeꞌ tewaanya naanga waꞌdɨsɨ wanganakengɨra. Yɨrɨka ata pwina ata purɨdaaꞌnyɨ pwai miꞌnanyɨra sagaaꞌ. Yɨrɨka mudɨkeꞌ kavuraꞌ Gotɨyai gannya wawɨnya miꞌna yaka kwazaaka mwaalaꞌ. “Yɨrɨka daryaai daryaai daryaai darɨꞌ sagaaꞌne saꞌ gavinyaꞌnesɨra,” wɨdaꞌ Gotɨyai.
57  GEN 3:1  Kamaala sai sɨduꞌnakei aꞌmwevɨ wɨdɨna “Gotɨyai jɨhɨthaka? ‘Kɨrɨmɨsɨla yɨta dangɨdaaꞌnyɨ mamaranyɨkanesɨ,’ jɨhɨthako?” Sara wɨdɨna kyaꞌ aꞌmweꞌ wɨdɨna “Yɨsɨlya nakajanga yawɨꞌmanɨgoi.sɨla yɨta wawɨnyavɨ tɨnnyaba waayɨkerɨdaaꞌnyɨ naarɨmɨ mamaranakanesɨ. Yɨta darɨ yɨmeꞌnakwoihɨjɨ balɨna yakadeꞌnaalyɨ,” wɨdɨna. Wɨdɨna kyaꞌ kamaalyai wɨdɨna “Kɨrɨmɨ dɨvalyidewaaihi mɨka. Kɨrɨmɨ kayaaꞌnanya pɨnɨnna tewaanya pɨnɨnna yawɨꞌna jidewaaihɨlyɨra,” wɨdɨna. “Kɨrɨmɨ Gotɨyaibɨꞌ jɨmaꞌnyidewaaihɨlyɨ. Saꞌna nabaai Gotɨyai yawɨꞌmanɨꞌ,” wɨdɨna. Kamaalyai miꞌna wɨdɨna kyaꞌ, sagaaꞌ aꞌmweꞌ tɨnna wanganakeꞌ “Yɨsɨla maranyɨna yɨma!” daꞌ. Sara daka maranyɨna yaꞌ. Nabaai gamɨre kwalaangerɨ kumaryaꞌ aꞌmweisɨlyai maranyɨna yaꞌ. Tɨviꞌna maranyɨna kyaꞌ kɨrɨmɨ sawaai kunya yawɨragi. Yawɨragɨla dara yennagɨlyaꞌ “Kannya maayaꞌnaai daaka!” Dahɨlegaaꞌ wagɨla kuvwaꞌnaꞌ yɨkɨwasa gipwaina, kannya yɨraꞌnyɨna yagi.
64  GEN 3:8  Sawɨsaburɨ Gotɨyai wawɨnyavɨ kaanya yamaryɨna. Yamaryɨna yadaaꞌnyɨ Ataamɨjɨ gannya aꞌmwesɨ sawaai gamɨnyɨ wɨꞌnagɨla yɨkaavɨlyavɨ kɨmaꞌnyawɨ lɨka yulyaꞌna yagi. Yulyaꞌdakɨlyɨ Gotɨyai jaka wɨdɨna “Gawɨ mwaaihɨlo?” Sara wɨdɨna kyaꞌ aꞌmwei wɨdaꞌ “Purinya kiwaa guꞌnɨwa. Kannya maayainyɨ lɨka yulyake,” wɨdaꞌ. Gotɨyai wɨdɨnaSaꞌna aai kagɨthɨwakaka? ‘Yɨsɨla mamaranɨnnesɨra,’ gɨthɨwaꞌdeꞌ danɨwaana?” wɨdɨna yaꞌ. Wɨdɨna kyaꞌ Ataamɨ wɨdɨna “Aꞌmwe nyɨjaavagɨne daꞌsɨla kanyɨmaariwaꞌ nɨwana.” Sara wɨdɨna kyaꞌ aꞌmweꞌ wɨdaꞌ “Nɨmɨnyɨ kamaalyai kwaasɨyagaala kanyɨdɨwaꞌsɨla maranyɨna yɨwana.”
70  GEN 3:14  Miꞌna wɨdɨna kyaꞌ kamaalyarɨ Gotɨyai wɨdɨnaSayaba kamaala sɨvɨlata maaya daigɨ labwatavamarina jahoꞌdeigɨnyɨ. Gɨmɨre kaimɨraayara kwarajɨ savɨre kaimɨraayara kwarajɨ sɨmɨlɨka winadɨvɨꞌ mala tannɨpɨꞌdeꞌna wɨjɨwaakɨderera,” wɨdɨna. “Gamɨre sɨvidaahunnyavɨ kayaaka yɨgaidɨzaꞌneꞌ gɨmɨre mɨnyagɨnyavɨ gɨvɨzaꞌjɨvaladeigɨnyɨ,” wɨdɨna yaꞌ kamaalyarɨ.
72  GEN 3:16  Gotɨyai aꞌmwevɨ wɨdɨna “Mudangegaaꞌ gɨnnya kaimɨraayai maꞌdaaꞌgiyagaaꞌ daanga naanga gɨvɨnadeꞌgɨnyɨra. Sara yɨjaꞌ gɨnnya aꞌmwerɨ yɨlaaya jɨhaidesɨ. Nabaai gamɨ gɨmaremwaaladelyɨ,” wɨdɨna yaꞌ.
73  GEN 3:17  Gotɨyai Ataamɨmɨ wɨdɨnaSayaba adaꞌ gɨmɨ sara yɨwaanya saꞌneꞌ nɨmɨ kwaakevakɨ kurɨvaarɨya wakɨdeinyɨ. Kwakaꞌmuri gɨmɨ wapaaya nyaꞌne wawɨnya naanga yadɨ sagaaꞌ gɨmɨnyɨ maaꞌna naanga ginadeigɨnyɨ. Yuyagaaꞌ kwaihwaainakeigɨ mwaalaꞌgɨzɨyagaaꞌ gɨmɨ sara jɨtheigɨnyɨ. Kwaakejɨsɨ gyavɨkaryagɨnyaigɨ gɨmɨ balaꞌgiyagaaꞌ gɨmɨre kɨlaakejɨꞌ kwaaka ayɨna yɨmaꞌnadezɨkɨ,” wɨdɨna yaꞌ.
76  GEN 3:20  Miꞌna wɨdɨna yaka Gotɨyai yaawɨhɨlaakeꞌ maarɨna yaka kannya yavɨkarina yakewaai maarɨna yagɨla kannya mariraꞌnyɨna yagi. Ataamɨ aꞌmwevɨ wɨdaꞌ “Yɨvaꞌ gɨthɨwe saꞌ gɨnnya yaya naangeꞌ gɨthɨwa.” Aꞌmwe yuyaraavɨ kuvɨnaangeꞌ yɨmaꞌnadeꞌnanyɨra. Ataamɨjɨ Yɨvasɨ sawaai kunya kayaaꞌna yawɨꞌna, tewaanna yawɨꞌna yadiꞌ mwaalagi. “Yɨsɨla gaalyaꞌneꞌ nyɨna yakɨri gazagaasagaaꞌ namwaalyɨkadɨka!” daka Gotɨyai wɨdaasɨna. Sara wɨdaasɨna yaka “Yɨta tewaanyarɨna maremwaaipɨꞌderaava,” daka wawɨnyavɨ mwasɨlaa ejelɨya dameraavɨ wɨmwaaihaꞌ.
81  GEN 4:1  Ataamɨjɨ Yɨvasɨ sawaai kaimaleraarɨ wɨmwaaihagi. Kenɨ gannya wawɨnyavɨ yadaasɨ Aivelɨ jɨlɨkyaawaryaraavɨ maremwaalɨna. Pɨgaaꞌ Kenɨ wawɨnyavɨdaasɨ wapaaya maarɨna yaka Gotɨyarɨ wɨmaaryɨna. Aivelɨ sipɨzipɨya tewaanyai maaraka Gotɨyarɨ wɨmaaryɨna. Kumaaryagi tawanakei wɨmaaryaka Aivelɨmɨna Gotɨyai yɨlaaya yɨna yaꞌ. Wapaaya wɨmaaryaka Kenɨmɨna jɨkurya yɨna yaꞌ. Jɨkurya yɨna kyaꞌ Kenɨ sɨnna tɨka kudavaꞌ sagaaꞌ Gotɨyai wɨdɨna “Kenɨ sɨnna tɨka magɨthavanna! Kayaaꞌnanyabwi minnera!” Wɨla dɨvi wawɨnyavɨ aꞌmwera mamwaalyaba Kenɨjɨ Aivelɨjɨ saraai mwaaidakɨri Kenɨ Aivelɨmɨ tamakɨna. Tamakɨna kyaꞌ dɨvi sagaaꞌ Gotɨyai Kenɨmɨ wɨdɨna “Jɨhwaalaangei gazɨyaka?” Sara wɨdɨna kyaꞌ Kenɨ wɨdɨna “Mwanganyɨweinyɨ. Gamɨnyɨ maremwaaidɨnyainyɨ daaka!” Gotɨyai wɨdɨna “Jɨhwaarɨ baarɨꞌ yɨwaa? Jɨhwaalaangare tawejɨꞌ kwaakevakɨ warɨꞌ. Dɨvi sagaaꞌ kwaakevakɨ wawɨnya yaꞌgɨzɨyagaaꞌ wapaaya maalɨke dakanadeigɨnyɨ. Gɨmɨ gazabazaba yamarina jɨtheigɨnyɨ.” Miꞌna wɨdɨna kyaꞌ sagaaꞌ Kenɨ wɨdɨna “Gɨmɨ mala kanyɨramaasaꞌgɨzɨ gazabazaba mwalamarina yɨdeinyɨ. Yamaryadaaꞌmujɨ aꞌmwei nyanganojɨ mala nyɨramakadeinyɨ.” Gotɨyai wɨdɨna “Aawano. Sasareꞌ mika.” Wɨdɨna yaka Gotɨyai “Kenɨmɨ mala narabɨka!” daka Kenɨmɨre yamevɨ pɨkarya yaꞌ. Sagaaꞌ Gotɨyaryabadaasɨ Kenɨ kwaaka Nothɨnei kaanna wɨna yaꞌ. Gamɨre kaimɨraayara kwaaka mudɨkeba mwalaaweva kwaariꞌmasannajɨ, pɨradaazannajɨ yuya kunnya saburana yawɨreva yavɨkaryeꞌ.
107  GEN 5:1  Kwarame naangegaaꞌ 130 Ataamɨ wavɨlavakei gannya kaimale pwai yawakɨna. Yɨvaꞌ gawaalɨꞌ Ataamɨ ganɨmaangeibɨꞌnanyai mɨlaka gannya kaimalerɨ ganaangeꞌ wɨdɨnaSatai gɨnnya yayaꞌ gɨthɨwana.” Dɨvi sagaaꞌ Satai naanga mena yɨmaꞌnakegaaꞌ kaimale Yɨnozarɨ yawakɨna. Sɨnnawɨ Gotɨyarɨna majɨ, mwaalɨna yesara Yɨnozai yɨmaꞌnakegaaꞌ ayɨna Gotɨyarɨna dadɨvɨꞌ mwaaleꞌ. Ataamɨjɨ Yɨvasɨ sawaare kaimale taaya mɨlagi. Kwarame 930 kwavɨlavaꞌ Ataamɨ balaꞌ. Yɨnozai kaimale Kenanɨmɨ kyawakɨnaꞌ, Kenanɨ kaimale Maalalelɨmɨ kyawakɨnaꞌ, Maalalelɨ kaimale Jaaretharɨ yawakɨnaꞌ. Jaarethai kaimale Yɨnokɨyarɨ kyawakɨnaꞌ, Yɨnokɨyai kaimale Metuzalaamɨ yawakɨnaꞌ. Gotɨyareburɨ Yɨnokɨyai tewaanna yɨna yaka mabalyakei Gotɨyai maraabɨna yaꞌ. Metuzalaa kaimale Lamekerɨ yawakɨnaꞌ. Kwarame 969 wavɨlavakei Metuzalaa balaꞌ. Lamekei kaimale Nowaarɨ yawakɨnaꞌ. Aꞌmwe pwara kaimale taaya yawakɨneꞌ. Nowaai kaimale Samɨ, Aamɨ, Jaivetai saraavɨ yawakɨnaꞌ.
161  GEN 7:1  Nowaai aꞌmwe tewaanyai Gotɨyarɨ gyaꞌmwei. Gotɨyai Nowaarɨ wɨdɨnaSɨpɨyaꞌ angeꞌbɨꞌ saꞌ aalyavɨ aꞌba yɨlaradeꞌ javɨkarideigɨnyɨ. Sɨpɨya maalɨka javɨkarideꞌna miꞌ. Sɨpɨya naangeꞌ javɨkarideigɨnyɨ. Sɨpɨyavɨre yɨdaꞌna saamɨnaangeꞌ anga naangebabɨꞌ javɨkari! Sɨpɨyaꞌ angajɨna lalangyagɨnyaꞌbɨꞌ javɨkari! Yɨdaꞌna kekina laalayagɨnyaꞌbɨꞌ saꞌ duthaakwia! Sɨpɨyaꞌ mɨnyeꞌna amwi pɨrɨꞌ tɨnnyaba pɨrɨꞌ dakineba pɨrɨꞌ javɨkari! Yɨrɨtɨnna munyaba yunebanna yunebanna jɨthaakwia! Tɨkurya tɨnnyaba pɨrɨꞌ aꞌmwera bulyaꞌneꞌ kaanyaꞌ javɨkari!” “Aalya naangeꞌ yunebanna pɨdɨravadesɨ. Sɨmudɨnya yadɨvɨsaraavɨ yuyaraavɨ aalya naangeꞌ wakɨwɨjaꞌ maramɨladere. Kɨrɨꞌ kɨrɨmɨyoihi kɨrɨbwaalɨvavajɨ saraavɨre aꞌmwengɨjɨ sɨpɨyavɨ wɨlɨna jidengihɨlyɨ. Nɨmɨre yagaala gɨthɨdeinyɨ. Saꞌ jɨlɨkyaawarya yɨkurɨyaawia kɨmaaka pɨyoina pɨyoina sɨpɨyavɨ dɨmarulakɨdengɨ. Jɨlɨkyaawarya yɨkurɨyaawia pɨnɨ pɨyoina ata purɨdaaꞌnyɨ pwaraaina kɨmaaka miꞌ. Sa sɨpɨyavɨ dɨmarulakɨdengɨ. Wapaaya ge ge gɨmɨnyɨne sɨpɨyavɨ wɨlapɨꞌdengɨne wapaaya jovɨrawakya!” Miꞌna wɨdɨna kyaꞌ Nowaai sara yɨna. Miꞌna yɨna kyaꞌ Gotɨyai Nowaarɨ wɨdaꞌ “ Aꞌmwe pwara aꞌmwe pɨnɨ kayaaꞌna yadɨvɨsangɨna gɨmɨ tewaanya yadɨnyaigɨnna sarɨmɨ sɨpɨyavɨ dulyidera. Sawɨta ata yuyi ata purɨdaaꞌnyɨ pwaraai miꞌna kajɨnnojɨ burɨkeꞌ wakɨdeinyɨra. Yuya baihɨrinɨpɨꞌdengɨra,” wɨdaꞌ Gotɨyai.
166  GEN 7:6  Kwarame naangegaaꞌ 600 sagaaꞌ Nowaarɨ kwavɨlavaꞌ, gamɨjɨ gannya balaangesɨ sawaare kaimɨraayarajɨ kumɨre balaangejɨ sɨpɨyavɨ kuleꞌ Gotɨyai kaanyaꞌ tihɨraꞌ. Sɨpɨyavɨ kaanyaꞌ mena karihɨraꞌ sawɨta aꞌmweraare ata sɨvɨlɨraai jɨnnaꞌdaaꞌnyɨ aalɨburɨka naanga yadaaꞌnyɨ aalɨyɨmɨnya naanga yɨrɨvakegaaꞌ aalya yɨlaabaka kwaakevakɨ aalɨbunya naangeꞌ dɨꞌnaꞌ. Burɨka naanga tɨvi kavawɨraꞌ sagaaꞌ aalɨbunya naangeꞌ yunebanna mugunyangɨ kamarulakaꞌ yuya baleꞌ. Sɨpɨyaꞌ aalyavɨ aꞌba yɨlaꞌdɨsɨ Nowaalyɨ sɨpɨyavɨ wɨlareta yuyajɨ tewaanya mwaaleꞌ. Lawe dɨkaai dɨkaai dɨꞌ kwaakevakɨ aalɨbunya dɨꞌnaraꞌ.
185  GEN 8:1  Nowaai sɨpɨyavɨ wɨlaꞌdɨꞌnyɨ Gotɨyai sɨmunya yawɨraꞌ. Yawɨraka yɨhuta wakɨna kyaꞌ aalyaꞌ walyuina yadaasɨ lawe dɨkaai dɨkaai dɨꞌ kwavɨlavaꞌ aalya maalɨka warɨna kyaꞌ, sɨpɨyaꞌ Ararata mugunyavɨ waraꞌ. Kwaraꞌ sawɨta aꞌmwe pwaraare ata sɨvɨlɨraai kajɨnnaꞌ Nowaai sɨpɨyavɨya yɨrɨtɨnnyarɨkɨ baasaka mwasawɨ kaamyaakerɨ marapɨlakwaasɨna yaꞌ. Kwaakevakɨ aalɨbunya waꞌdɨsɨ kaamyaakei pɨlakuna. Pɨlakuna kyaꞌ Nowaai “Aalya tɨvi kyeꞌnɨgwaimwaawɨꞌ daaꞌ?” daka mwasawɨ kwaamɨryarɨ marapɨlakwaasɨna yaꞌ. Aalɨbunyaꞌ kuna waꞌdɨsɨ kwaamɨryai mwalaawiaꞌneba kunewɨ wanganaka ayawɨnna sɨpɨyavɨna bulamwaaina. Bulamwaaina kyaꞌ sawɨta ata pwi yaka ata purɨdaaꞌnyɨ pwaraai kajɨnnaꞌ pɨgaaꞌ Nowaai kwaamɨryarɨ marapɨlakwaasaꞌ. Kamarapɨlakwaasaꞌ sawɨsɨrɨ kwaamɨryai yɨta wolivɨyare kɨwasaꞌ mudɨꞌmɨlamaraawɨna yaꞌ. Kamakabaꞌ Nowaai tɨnna wanganaka “Kwaakevaꞌ yaalɨka menanyɨra,” yawɨraꞌ. Kyawɨraꞌ sawɨta ata pwi ata purɨdaasɨ pwaraai kajɨnnaꞌ pɨgaaꞌ Nowaai kwaamɨryarɨ kamarapɨlakwaasaꞌ saꞌ kwaamɨryai yuna kaanna wɨna yaꞌ. Wɨna kyaꞌ Nowaai sɨpɨyavɨya kaanyaꞌ baasaka wanganaasaꞌ. Tɨnna dara wanganakeꞌ kwaakeꞌ yaalɨkevɨ wanganaꞌ. Mena kwanganaꞌ lawe puꞌna kwavɨlavaꞌ Gotɨyai Nowaarɨ wɨdɨna,Sarɨmɨ mwasabanna jɨkwalyaabila! Jɨlɨkyaawaryaraavɨ yɨkurɨyaawiaraavɨ dɨvuradɨhalamakwalyaama! Kumɨ sara kwaakevakɨ kwala naanga yariwannɨpɨꞌderera.” Sara wɨdɨna kyaꞌ sɨpɨyavɨdaaꞌnyɨ Nowaalyɨ gamɨre gawaalɨsɨ yuya mwasabanna walyaabɨna yeꞌ. Walyaabɨna kyeꞌ Nowaai sɨmunya yawɨraka “Gotɨyai neyɨvainɨwakeꞌna nɨmɨ Gotɨyai tewannyarɨna yɨlaaya yɨgalɨdeꞌna jɨlɨkyaawarya yɨkurɨyaawia wɨjaawɨwɨnabɨsaꞌ dɨkevɨ gaayadɨka yɨravɨma!” yawɨraka Gotɨyarɨne simɨnyeꞌ lɨvalaabaꞌ. Lɨvalaabaka dɨka mariraꞌna yaka “Jɨlɨkyaawarya yɨkurɨyaawia kɨmaaka mwarikera,” daka maarɨna yaka simɨnye lɨvalaabakevɨ dɨkevɨ marakɨna yaꞌ. Sɨmahurɨka wɨvwasɨꞌna yakevɨdaaꞌnyɨ tɨrɨnya wabatɨrɨnya winnaka Gotɨyai daꞌ “Dɨvi yunegaaꞌ nɨmɨ yeꞌna sɨmudɨnya yadɨvɨsangɨ maramuneinyɨra.”
207  GEN 9:1  Gotɨyai Nowaalyɨ gawaalɨvaanga kwarajɨ kɨnɨdakaavɨ yagaaihɨwɨnya wɨdaꞌSarɨmɨ kwala naanga jɨmaꞌnyideihɨlyɨra. Nabaai sarɨmɨ kwaakevakɨ gazabazaba mwalamarina jideihɨlyɨra. Kwaakevakɨ mwaaidɨvɨsajɨ aalyavɨ mwaaidɨvɨsajɨ yuya dɨmaremwaalyidengɨra. Sarɨmɨ maremwaaidɨvɨsa dɨnyideihɨlyɨra. ‘Yɨkurɨyaawia naana!’ dapɨjɨ karamapɨri gamɨre tawe kabwalaawojɨ tɨka nyɨna jideihɨlyɨra.” Gotɨyai sara wɨdaꞌ.
224  GEN 9:18  Nowaai wɨla gɨraipɨwawɨnya burɨdaꞌ. Burɨnna yaka gɨraipɨzɨla maarɨna, gɨraipɨzɨla aalyaꞌ gulyavɨ maꞌmwagikɨna aalya yɨrɨkeꞌ waainɨyaꞌ maranyɨna yaꞌ. Aalya yɨrɨkeꞌ maranaka sɨmunya myawɨryaꞌ. Sara yaka angevɨ kannya maayai se warɨna yaꞌ. Se kwaraꞌ Aamɨ, Kainanɨmɨre ganɨmaangei, Nowaai kannya maayai warakerɨ wanganaꞌ. Wanganaka gannya kɨdaraarɨ mwasawɨ mwaalagɨlyaraarɨ saꞌ wɨdaꞌ, Aamɨ. Kudaꞌ Samɨjɨ Jaivetalyɨ saraai yɨvɨta maarɨna, kɨrɨnɨmaangerɨ bwakakɨna tɨnna mwanganyɨ yagi. Dɨvi sagaaꞌ Nowaai dɨkaaꞌna yaka Aamɨ gawaalɨvaangei yakeꞌna yawɨraꞌ. Sɨmunya yawɨꞌna “Aamɨ kayaaꞌnanya maalɨka yɨvanɨka kɨrɨꞌ gawaalɨvaangei kayaaꞌnanya naanga yadengɨra,” yawɨraka wɨdaꞌ “Kainanɨmɨre avaalyara Kainanɨmɨ wɨmwaaihakera wɨmaremwaaibɨꞌdelyɨra. Samɨmɨna dɨvi nɨmɨre Gotɨyai tewaanya wiadelyɨra. Yɨ Gotɨyai Jaivetare kaimɨraaya kwala naanga yɨmaꞌnyɨna, yɨ aꞌmwe naangera yɨmaꞌnyɨna yɨpɨꞌderera. Kainanɨmɨre kaimɨraayara Samɨmɨre kaimɨraayaraavɨne Jaivetare kaimɨraayaraavɨne wawɨnya wɨdaayɨpɨꞌderera,” wɨdaꞌ Nowaai.
236  GEN 10:1  Jaivetai kuvɨnɨmaangei Gomajɨ Maahohɨlyɨ Mathalyɨ Jaavanɨjɨ Tuvalɨjɨ Mesekalyɨ Tɨraazɨlyɨ saraavɨ yawakɨnaꞌ. Aamɨ kuvɨnɨmaangei Kuzɨlyɨ Yɨzɨpɨyalyɨ Putɨyalyɨ Kainanɨjɨ saraavɨ yawakɨnaꞌ. Kuzi ganɨmaangei Nɨmɨrothɨ yawakɨnaꞌ. Dɨvi sagaaꞌ Nɨmɨrothɨ aꞌmwe dɨragɨnyai, malyai yɨmaꞌnaꞌ. Anga naangeba Baivelɨ, Erekɨ, Aakathɨ, Kalɨne kwaaka Sinaa mannakeba Nɨmɨrothɨ maremwaalakebera. Maremwaalaka kwaaka Azɨrɨya anga naangeba Ninɨva, Rewavothɨ-Yɨya, Kaala, Rezanɨ anga sa madaꞌ.
250  GEN 10:15  Kainanɨ kɨrɨnɨmaangei Saaithonɨjɨ Etɨlyɨ saraarɨ yawakɨnaꞌ. Kainanɨmɨrera Jevuzɨyara, Amoyara, Gihaazɨyara, Ivayara, Aakayara, Sɨnɨyara, Aavathɨyara, Semaarayara, Aamaatɨyara Kainanɨmɨrera sara yɨmaꞌnyɨna yeꞌ.
256  GEN 10:21  Samɨ kuvɨnɨmaangei Elamɨ, Azu, Aapakɨzathɨ, Lutɨ, Aaramɨ yawakɨnaꞌ. Saꞌ Nowaarɨ gawaalɨvaangera aꞌmwe yuyaraavɨ kwaakevakɨ mwaaidɨvɨsaraavɨ yawakɨneꞌ.
268  GEN 11:1  Kwaakevakɨ aꞌmwe mwaalesara yagaala avaala pɨrɨꞌna dɨneꞌ. Kumɨ sara kwaaka Sinaana kaanna wɨna yeꞌ. Wɨna yeva dɨneꞌ “Gotɨyai sara nedaꞌ ‘Yuyaba dɨmwalamaryɨla!’ nedaka kɨrɨꞌ nemɨ kwaaka gazabazaba mamwalamaryaanna! Dava nemɨ aꞌmwe naangaina yɨmaꞌnyɨna yaadeine. Nemɨ anga naanga madaatheꞌ nabaai anga saamɨnaangeꞌ sɨlyaꞌbɨsaꞌ madaathera,” dɨneꞌ. Miꞌna dɨneva anga madaapɨjɨ Gotɨyai daka “Nɨmɨ walanganaawɨma!” daka walaabaꞌ. Walaabaka wanganaka “Aꞌmwera kunnya yawɨꞌna yapɨjɨyavɨ sara nyɨpɨdɨka!” daka “Aꞌmwera yagaala geꞌ geꞌ dɨpɨꞌdeꞌnana,” daka taalɨta kagɨnyɨwagaꞌ sagaaꞌ yagaala avaalyaꞌ desara sagaaꞌ yagaala geꞌ geꞌ dɨna yeꞌ. Yagaala geꞌ geꞌ dɨna yeva “Anga naangeba madɨna yɨvanɨgoꞌ warana!” deva mamajeꞌ. Anga mamajara kyeꞌ Gotɨyai wɨdaasɨna kyaꞌ anga gazabazabanna mwalamaryɨna yeꞌ. Anga naangeba yosɨnna yeva sara yagalyaꞌmaꞌnɨka sabanneꞌ dɨnɨkesɨ Baivelɨ. Yagaala geꞌ geꞌ yɨmaꞌnyɨna yakebanne yayaꞌ Baivelɨ sara woꞌnyɨna yaꞌ.
277  GEN 11:10  Samɨmɨre gawaalɨvaangei Aapakɨzathɨyai ganɨmaangei Kainanɨmɨ yawakɨnaꞌ. Yɨ Kainanɨ ganɨmaangei Selaamɨ yawakɨnaꞌ. Yɨ Selaa ganɨmaangei Eva, yɨ Eva ganɨmaangei Pelehɨ, yɨ Pelehɨ ganɨmaangei Rewɨ, yɨ Rewɨ ganɨmaangei Seruhɨ, Seruhɨ ganɨmaangei Naawo, yɨ Naawo ganɨmaangei Teraamɨ yawakɨnaꞌ. Aꞌmwe dara kuvɨbwaalɨvava kuvɨraayava yawakɨneꞌ.
293  GEN 11:26  Aꞌmwe Teraa kuvɨnɨmaangei Evɨramɨ, Naawo, Aaranɨ yawakɨnaꞌ. Aaranɨ ganɨmaangei Lotɨmɨ yawakɨnaꞌ. Gamɨre kwaaka Kalɨthɨya saba Aaranɨ balaꞌ. Kabalaꞌ Naawo Aaranɨmɨre garaavaangaꞌ Milɨkaavɨ maaraꞌ. Nabaai Evɨramɨ Saraayaꞌ maaraꞌ. Kamaaraꞌ Saraayaꞌ kaimɨraavɨmaayaꞌ mwaalaꞌ. Aꞌmwe naanga Teraajɨ, Evɨramɨjɨ, Saraayasɨ, Lotɨjɨ, sa angeba E kwaaka Kalɨthɨya mannɨkebadaaꞌnyɨ wɨna. Kaanna wɨna yeva “Kwaaka Kainanɨnennava,” deva angeba Aaranɨ bɨna yeva mwaalɨna. Mwaalɨna kyeꞌ saba Teraa balaꞌ.
303  GEN 12:4  Gotɨyai Evɨramɨmɨ sara kudaꞌ Evɨramɨ angeba Aaranɨdaaꞌnyɨ wɨna. Kwaaka Kainanɨnei gannya balaanga Saraayasɨ Lotɨ gathaakaangare gawaalɨsɨ gɨlyɨvɨta yuyajɨ kaanna makuna yaꞌ.
305  GEN 12:6  Evɨramɨ angeba Sekemɨ kwaaka Kainanɨ mannɨkeba wavɨlaꞌna yaka yɨꞌdarya More mwaalɨna. Mwaalɨna kyaꞌ Gotɨyai Evɨramɨmɨ wɨdaꞌ “Kwaaka Kainanɨ yuneba jɨwaalɨvaangeraavɨ kɨnɨdakaavihɨrɨne yɨhɨzaavɨdeinyɨra.” Miꞌna kudaꞌ Evɨramɨ “Nɨmɨ Gotɨyarɨ yɨlaaya yɨgalɨma! Jɨlɨkyaawaryarɨ wɨjaavɨma!” daka simɨnyeꞌ lɨvalaanna yaka jɨlɨkyaawarya gaayadɨka mariravakeꞌ dɨkeꞌ nasɨꞌna yakevɨdaasɨ Gotɨyarɨ sɨmatɨrɨnya winnaꞌ.
307  GEN 12:8  Dɨvi sagaaꞌ Evɨramɨ mugunyavɨ angeba Betelɨ adaihɨsabanna wɨna. Sabanna wawaka angeba Betelɨ angeba Aayɨ yaareba gannya selɨ-anga madaka Gotɨyarɨna yɨlaaya yaꞌ.
308  GEN 12:9  Pɨgaaꞌ wapaaya kunegaaꞌ mɨjɨkegaaꞌ Evɨramɨ Kwaaka Yɨzɨpɨna wɨna. Yɨzɨpɨna wawaka gannya balaangevɨ wɨdaꞌ “Gɨmɨ tewaanyaꞌgɨnyɨ. Yɨzɨpɨ mwaalyara gwanganapɨjɨ ‘Aꞌmwe saꞌ maraana!’ dapɨjɨ nyɨramakɨpɨꞌdeinyɨra. Gɨmɨ duthathera ‘Aꞌmwe sai nyaꞌmwelyɨra.’ ‘Naramakɨpɨka!’ daꞌgɨzɨ sara duthatheꞌgɨnyɨ. Sara kudaꞌgɨzɨ kave wanganakɨna nyɨpɨꞌdeinyɨ,” wɨdaꞌ.
313  GEN 12:14  Yɨzɨpɨ mwaalyara kunnya maremwaalakerɨ wɨdɨna yadɨvɨꞌ “Peroyaigɨ, nemɨre aꞌmwe naangeigɨnyɨra.” Peroyare aꞌmwe naangera Saraayavɨ wanganeva Peroyarɨ wɨdeꞌ “Aꞌmwe saꞌ tewaanyasɨra.” Miꞌna kudeꞌ Aꞌmwe Pero Saraayavɨ gannya angevɨ wɨmwaaihɨna yaꞌ. Wɨmwaaihɨna yaka Evɨramɨmɨne aꞌmwerajɨ aꞌmwejɨ sangɨ wɨdaayadɨvɨsangɨ wɨjaavɨna yaꞌ. Nabaai jɨlɨkyaawarya naanga wɨjaavaꞌ.
316  GEN 12:17  Gotɨyai Peroyalyɨ gamɨre maremwaaiderajɨ saraavɨ Saraayavɨna kayaaka yɨgaina yaꞌ. Kayaaka yɨgaina kyaꞌ Pero Evɨramɨmɨ “Dulaamo!” kudaꞌ Evɨramɨ angevɨ wɨlɨna kyaꞌ Pero wɨdaꞌ “Baaꞌna yɨvanɨgɨna? ‘Aꞌmweꞌ nɨmɨresɨra,’ manyɨjɨwaꞌdɨnyaigɨ. Dahaaꞌ gɨnnya aꞌmwevɨ dɨmakwo!” Sara wɨdaka “Evɨramɨjɨ gamɨrerajɨ yarai wɨpɨka!” Pero gannya wɨdaayadɨvɨsaraavɨ “Evɨramɨmɨ wɨdasaawɨna jɨla!” wɨdaꞌ.
320  GEN 13:1  Evɨramɨ angeba Betelɨna gɨlyɨvɨsajɨ jɨlɨkyaawaryajɨ maryagalaawɨna yaꞌ. Yagalaawɨna yaka Gotɨyarɨna “Yɨlaaya yɨgalɨma!” dakaSu!” wɨdaꞌ.
324  GEN 13:5  Evɨramɨ bulɨmakaawoya gɨlyɨvɨta naangejɨyai mwaalaꞌ. Nabaai Lotɨ bulɨmakaawoya gɨlyɨvɨta kɨnɨjɨyai avaalyaba mwaalaꞌ. Mwaalagɨlyaraare jɨlɨkyaawarya wapaaya nyaꞌne maalɨka waraꞌ. Saꞌna Evɨramɨmɨre jɨlɨkyaawarya maremwaaidɨvɨsara Lotɨmɨre jɨlɨkyaawarya maremwaaidɨvɨsara maanga dɨnyɨna yeꞌ. Maanga dɨnyɨna kyeꞌ Evɨramɨ Lotɨmɨ wɨdaꞌ “Mayagaala madakanera! Pɨba kwaaka naanga warɨka. Gɨmɨ tuta pimagɨna dɨwona! Nɨmɨ pimagɨna wɨdera.” Sara kudaꞌ Lotɨ waraata aalya Jothanɨ saba aalɨnakeba dara wanganaꞌ “Ai, Gotɨyare kwaaka tewaanyaba waꞌdɨsɨ kɨrɨꞌ mwaaidɨ daaka? Gotɨyare wawɨnyabɨsabe,” daka Lotɨ walaawaka angeba Sothomɨ angeba Gamora aya kɨba mwaalaꞌ. Sothomɨ mwaalyarajɨ Gamora mwaalyarajɨ aꞌmwe kayaaꞌnanaangera mwaaleꞌ. Lotɨ kwalaawaꞌ Evɨramɨ kwaaka Kainanɨ mwaalɨna yaꞌ.
338  GEN 14:1  Pɨgaaꞌ aꞌmwe naanga kingɨya daraai daraalyarajɨ kumɨrerajɨ beva angeba Sothomɨ mwaalyarajɨ anga pɨbanyarajɨ saraavɨ baramakɨna. Baramakɨna kyeꞌ aꞌmwe kwalaalyara kabaleꞌ pwara mugunya pɨnɨngɨna lɨkaanya wɨna yeꞌ. Lɨkaanya wɨna kyeꞌ aꞌmwe naangera “Nedaayadɨvɨsarera,” deva Lotɨjɨ pwarajɨ saraavɨ wɨla galyɨrakɨna yeꞌ. Galyɨrakɨna yeva anga yuyabadaaꞌnyɨ gɨlyɨvɨta naanga yɨpalamaaꞌna. Yɨpalamaaꞌna kyeꞌ aꞌmwe pwai Evɨramɨmyawɨnna kaanyɨveꞌna wɨna yaka Evɨramɨmɨ wɨdaꞌ “Malyara anga Sothomɨ mwaalyaraavɨ baramakeva Lotɨmɨ wɨla yɨrakɨwaaꞌ.” Sara kudaꞌ Evɨramɨ gannya aawɨlasaraavɨ jaka wɨdaka malyaraavɨ mɨdɨnna yaꞌ. Mɨdɨnna kyaꞌ sawɨta kujɨnnaꞌ malyaraavɨ tamɨna kyeꞌ pwara lɨka wɨna kyeꞌ pwaraavɨ tamɨna yeꞌ. Tamɨna kyeꞌ Evɨramɨ Lotɨjɨ aꞌmwe pwarajɨ gɨlyɨvɨta naangejɨ ayawɨnna makabɨna yeꞌ.
354  GEN 14:17  Sothomɨ maremwaalakelyɨ Melɨkɨzɨthekɨ anga Saalemɨ maremwaalakelyɨ saraai Evɨramɨmɨ wɨjɨmaaꞌnyɨna yagi. Melɨkɨzɨthekɨ Evɨramɨmɨ wapaaya wɨjaavɨna yaka Gotɨyarei yagaala wɨdaꞌ “Gotɨyai sɨgunyasɨ kwaakesɨ wakyaakei gɨmɨnyɨ tewaanya gyɨnɨkelyɨra. Gamɨzai gɨmɨjɨ yagɨla gɨmɨnyɨne yɨkamaangeraavɨ yeꞌmwannaramyawaaihɨ. Gotɨyai tewaanyalyɨra.” Kudaꞌ Evɨramɨ gamɨre gɨlyɨvɨsa gazabazaba kwala marapɨgɨlaꞌna kyaꞌ gɨlyɨvɨta naanga atɨraalya waꞌdɨꞌnyɨ Evɨramɨ gɨlyɨvɨta pɨrɨꞌ Melɨkɨzɨthekɨ sarɨna yanga wɨjaavɨna yaꞌ.
358  GEN 14:21  Sothomɨ maremwaalakei Evɨramɨmɨ wɨdaꞌ “Gɨmɨ maꞌmwaanyangɨdaasɨ aꞌmweraavɨjɨ aꞌmwengɨjɨ yanga nyɨjaama! Gɨlyɨvɨsa gɨmɨrengɨra.” Kudaꞌ Evɨramɨ wɨdaꞌ “Nemɨ wapaaya pɨnɨ nɨwo. Miꞌna nɨwoꞌna warana! Aꞌmwe daraai dalyarajɨ kumɨrerajɨ pwara nɨmɨnyɨ marɨgaidaaꞌna nyawaaihasaraavɨ gɨlyɨvɨta pɨnɨ dumaarya! Saꞌ Gotɨyai nyɨgaimwadelyɨra. Gɨmɨnyɨ gɨlyɨvɨsa mamaari yɨdeinyɨra. Nɨmɨ sara yaꞌmujɨ gɨmɨ nadɨthɨka ‘Nɨmɨ Evɨramɨmɨ aꞌmwe naangei wɨmwaaihe!’ dɨwa,” wɨdaꞌ.
362  GEN 15:1  Dɨvi sagaaꞌ Evɨramɨ waja kyaꞌnaꞌ Gotɨyai Evɨramɨmɨ wɨdaꞌ “Lɨka nadɨkwosɨꞌdɨka! Nɨmɨ gɨmɨnyɨ mwata tinyaꞌna saabyainyɨbɨsainyɨ gɨmaredaavɨdeinyɨra. Gɨlyɨvɨta naanga gɨzaavɨdeinyɨ.” Kudaꞌ saꞌ Evɨramɨ Gotɨyarɨ “Nyɨbwaalɨꞌ nyɨjaadeinyɨ daaka? Kanyɨjaavaꞌgɨzɨ nɨmɨ kabalaꞌmujɨ Elɨyaizai nyɨdaayadei nɨmɨre gɨlyɨvɨta yuya mamaari yadelyɨra.” Miꞌna kudaꞌ Gotɨyai wɨdɨna yaꞌ “Elɨyaizai gɨlyɨvɨsa mamaari yadengɨra. Jɨwaalɨꞌ kaimɨraaya pwai kyawakɨnaꞌgɨzɨ gamɨzai maaradengɨra. Sɨlɨngaamɨnyangɨ jɨlanganaawa! Sɨlɨngaamɨnya kwalaalya warɨka keꞌnɨngɨ jɨlanganaawa! Gɨmɨre kaimɨraaya kwalaalya avaaina yɨmaꞌnɨpɨꞌdengɨra.” Sara kudaꞌ Evɨramɨ “Gotɨyai nebwi nyɨdɨwaꞌ,” yawɨraka wɨlɨmwagaraꞌ. Sara kulɨmwagaraꞌ Gotɨyai dɨnyɨna yaꞌ “Aꞌmwe sai sara yawɨꞌmanɨkei dahaaꞌ aꞌmwe yɨdaꞌmaraangei wɨmwaaihɨweꞌna dɨwana.” Sara dɨnyɨna yaka Gotɨyai wɨdaꞌ “Gɨmɨnyɨ kwaaka Kalɨthɨyadaasɨ gɨmakulaabena kwaaka dava gɨzaave.” Kudaꞌ Evɨramɨ wɨdaꞌ “Gotɨyaigɨ, kwaakeꞌ nɨmɨreꞌ be yawɨtaꞌna yawɨrɨdeꞌneka?” Wɨdɨna kyaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Jɨlɨkyaawaryara dɨnyɨmakulaama!” Sara wɨdɨna kyaꞌ Evɨramɨ sara yɨna yaꞌ. Miꞌna makulaabaka bulatamaworipuꞌna yaka wakɨna yaꞌ. Yuta maalɨkeraavɨ tamakɨna yaꞌ. Yuta pwara pɨlavamarina “Mɨwɨta tɨka nyɨna yaana!” deva sagaaꞌ Evɨramɨ tɨnna wanganna yaka marirɨgalaasɨna yaꞌ. Dɨvidaasɨ nyɨlyai walakyaꞌnegaaꞌ nyɨla daavɨna kyaꞌ Evɨramɨ pɨgasaai waja yaꞌnyɨna yaka lɨka yɨna yaꞌ. Miꞌna lɨka yɨna kyaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Evɨramɨ, gɨmɨ aꞌmwe nei jɨmaꞌnadeigɨ sagaaꞌ dɨvaideigɨnyɨ. Dahaaꞌna mɨꞌ. Gɨmɨre kaimɨraayara kwaaka pɨbanna wɨna yapɨjɨ saba mwaaibɨꞌderera. Kwaaka saba mwaalyara ‘Aꞌmwera kumɨzara wawɨnya nedaayɨpɨꞌdera yaadeinaava,’ kadapɨjɨ yɨmaꞌnɨpɨꞌderera. Wawɨnya wɨdaayɨpɨꞌdera kyapɨjɨ kwarame naanga 400 kwavɨlavojɨ sara yɨkamaangera yɨpɨꞌderera. Nɨmɨ karamaꞌmujɨ yɨ gɨmɨre kaimɨraayara ayawɨnna wɨdasaabɨdere. Yɨ gɨlyɨvɨkɨraya kɨnɨjɨ kaanna makabɨna yɨpɨꞌdere,” wɨdaꞌ. Miꞌna kudaꞌ sawɨsaꞌ mena kajɨnnaꞌ Evɨramɨ dara wanganakeꞌ “Ai, dɨkeꞌ mɨwɨsangɨ tɨnnyaba danapɨraalaꞌmanɨka!” Kadaꞌ Gotɨyai gannya kɨwɨnyaꞌ wɨdaꞌ “Kwaaka davakɨ sarɨmɨnɨdakaavihɨrɨna yɨhɨzaawevakɨ,” wɨdaꞌ Gotɨyai.
383  GEN 16:1  Saraayaꞌ Evɨramɨmɨre balaangaꞌ kaimɨraavɨmaayasɨra. Gamɨre wɨdaayadeꞌ Yɨzɨpɨ kwaakebadaaꞌnyɨ mwaalakeꞌ Ehaasɨra. Mwaalɨna kyaꞌ Saraayaꞌ Evɨramɨmɨ wɨdaꞌ “Gɨmɨ Ehaavɨ dɨmaaka! Kamaaraꞌgɨzɨ gamɨ nɨmɨnyɨne kaimɨraayangɨ mɨladengɨra.” Sara kudaꞌ Evɨramɨ Ehaavɨ maarɨna. Maarɨna kyaꞌ Ehaaꞌ kaimɨraavɨmunya yaka “Nɨmɨ munyaꞌnyɨ aꞌmwe naangeꞌnyɨ Saraayaꞌ kaimɨraavɨmaayaꞌ maalɨkesɨ,” yawɨꞌna. Sara yawɨꞌna kyaꞌ Saraayaꞌ Evɨramɨmɨ wɨdaꞌ “Ehaaꞌ nɨmɨnyɨnaSaraayaꞌ maalɨkesɨ,’ kunya yawɨꞌna yɨwaꞌdɨꞌ.” Kudaꞌ Evɨramɨ wɨdɨna “Gɨmɨresɨra. Gɨnnya kunya yawɨraꞌgɨzɨ sara ja!” Miꞌna kudaꞌ Saraayaꞌ Ehaavɨna sɨmɨlɨka wɨlɨna yaka “Wawɨnya naanga ja!” dadeꞌ kyaꞌ EhaaꞌSaraayaꞌ kayaaꞌna nyɨvanɨꞌ. Nɨmɨ kaanna wɨma!” daka wɨna yaꞌ.
389  GEN 16:7  Kaanna wɨna yaka aꞌmwera mamwaalya kuneba aalɨyɨmɨnyavɨ sabanna Ehaaꞌ mwalaawɨna yaꞌ. Kamwalaawaꞌ Gotɨyare mamaayai ejelɨyai wanganaka “Ehaaꞌ aagaꞌ kamwaalɨka,” daka wɨdaꞌ “Ehaaꞌ, gazɨneꞌgɨnaka?” Sara kudaꞌ Ehaaꞌ wɨdɨnaSaraayavɨna lɨka bena bamwaaihena.” Wɨdɨna kyaꞌ wɨdaꞌSaraayayawɨnna jahalaawa! Yagalaawaꞌgɨzɨ gamɨ savɨ duꞌnadera. Kale gyɨwakeꞌgɨnyɨ gwangamanɨkelyɨra Gotɨyai. Nabaai kaimɨraayai Yɨzɨmelɨ dɨmideꞌgɨnyɨ. Gamɨzai kavɨdaayai malakayaawaryaibɨsai yuyaraavɨ mala tamɨna yadelyɨra. Gɨmɨre kaimɨraayara kwala naanga yɨmaꞌnɨpɨꞌderera.” Sara kudaꞌ Ehaaꞌ dɨna yaꞌ “Gotɨyai nyangadelyɨra.” Dɨvidaaꞌnyɨ Evɨramɨ kwarame 86 kwavɨlavaꞌ sagaaꞌ Ehaaꞌ Yɨzɨmelɨmɨ mɨlaꞌ.
399  GEN 17:1  Evɨramɨ kwarame 99 wavɨlavakerɨ Gotɨyai wɨdɨna “Gotɨyainyɨ dɨragɨnyainyɨra.” Gotɨyai sara wɨdɨna kyaꞌ “Gotɨyai naangelyɨra,” daka walarutaꞌnyɨna. Walarutaꞌnyɨna kyaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Nɨnnya kɨwɨnyaꞌ gɨzaavɨdeꞌ gazagaasagaaꞌ nebwi waragothesɨra. Aꞌmwe gera geraavɨ kuvɨnɨmaangeigɨ jɨmaꞌnadeꞌna gɨnnya yayaꞌ Evɨraamɨ woꞌnadeigɨnyɨra. Gɨmɨrera pwara aꞌmwe naangera yɨmaꞌnɨpɨꞌderera. Sarɨmɨre Gotɨyainyɨra. Nɨmɨ sainyɨ Kwaaka Kainanɨ gɨmɨnyɨnajɨ gɨmɨre kaimɨraayaraavɨnajɨ yɨhɨzaavɨdeinyɨ. Gɨmɨjɨ gɨmɨnyɨ kaimɨraayarajɨ wawɨnya gɨthaayadɨvɨsarajɨ saihi kɨlaakejɨkɨ pɨkarya daꞌnyɨna jideihɨlyɨra. Bwaranyai sawɨta atina ata purɨdaaasɨ dawaai kajɨnnojɨ gamɨre kɨlaakejɨkɨ pɨkarya davɨna jideihɨlyɨra. Pɨkarya wanganapɨjɨ nɨmɨre kɨwɨnyaꞌ jawɨridesɨra. Aꞌmwe pwai ‘Nɨmɨre kɨlaakejɨkɨ pɨkarya madapɨnera!’ kadozɨ ‘Namwaaladɨka!’ dapɨjɨ Evɨraamɨjɨyaraavɨ yuyagaaꞌ yagalyaꞌmavaderɨ duthaasidelyɨra. Gɨnnya balaangaꞌ Seraaꞌ yaya mudɨka kwoꞌnojɨ gɨmɨnyɨna kaimɨraayai mɨladesɨra. Gamɨ saꞌ kuvɨnaangeꞌ aꞌmwe gera geraavɨ yɨmaꞌnadesɨra.” Sara kudaꞌ Evɨraamɨ jɨka gyaka wɨdaꞌ “Yuyaꞌnaai aꞌmwe neꞌnaalyɨ. Seraaꞌ kaimɨraayai gara mɨladevaka? O, Yɨzɨmelɨmɨna jawɨꞌdelyɨra.” Tɨviꞌna kudaꞌ Gotɨyai wɨdɨna “Yɨzɨmelɨmɨ tewaanya yɨdeꞌna aꞌmwe naangeraavɨre kuvɨnɨmaangei yɨmaꞌnadelyɨ. Saꞌna kɨrɨꞌ kwarame pɨrɨꞌ kwavɨlavojɨ Seraaꞌ kaimɨraayai gɨmɨnyɨna kamɨlojɨ ‘Aazakɨ,’ duthatheigɨnyɨ. Nabaai gamɨnyɨna nɨmɨre kɨwɨnyaꞌ wɨjaavɨdeinyɨ.” Tɨviꞌna wɨdaka Gotɨyai Evɨraamɨmɨ yagalyaꞌmaꞌna yaꞌ.
426  GEN 18:1  Evɨraamɨ Maamɨre yɨꞌdaryawɨ mwaaidɨꞌnyɨ Gotɨyai bwanganaꞌ. Evɨraamɨ gannya tɨkuryaba mwaalaka aꞌmwe daraai dalyaraavɨ wanganaka walyuna yaka ata bwaꞌnyɨna yaka wɨdɨna “Nɨmɨjɨ dava dalamwaalyɨla! Wapaaya aalya sarɨmɨnyɨne maarɨdeinyɨ. Aalya yɨnapɨjɨ wapaajɨ napɨjɨ dɨwideihɨlyɨra.” Kumɨ “Yo,” sara kudeꞌ Evɨraamɨ gannya angevɨ yarai wɨlɨna, Seraavɨ wɨdaka “Wapaaya yɨdɨka ja!” kaanyɨveꞌna wawaka jɨlɨkyaawarya maalɨka dɨwɨnyai maarɨna. Maarɨna kyaꞌ wɨdaayadei gurya davɨna yɨdɨka yɨna yakeꞌ Evɨraamɨ wapaaya kumaaryaꞌ kumɨ nyɨna. Miꞌna nyɨna yeva aꞌmwera Evɨraamɨmɨ wɨdeꞌ “Gɨmɨre balaangeꞌ Seraaꞌ gawɨ mwaalɨka?” Sara kudeꞌ Evɨraamɨ wɨdaꞌ “Angevɨ wɨlarɨꞌ.” Kudaꞌ pwai wɨdɨna “Kwarame mudɨkeꞌ kwavɨlavojɨ nɨmɨ yagalaawɨdehaaꞌ Seraaꞌ kaimɨraayarɨ mɨladesɨra.” Miꞌna kudaꞌ Seraaꞌ yagaala davɨ wɨꞌnaka yɨmunna jɨka gyaka dɨna “Naarɨmɨ sayoinaai aꞌmwe neyoinaalyɨra. Kaimɨraayai gara mɨlɨdeꞌnanaka! Nɨmɨ aꞌmwe neꞌnyɨra.” Sara yawɨꞌna kyaꞌ Gotɨyai Evɨraamɨmɨ wɨdaꞌSeraaꞌ jɨka baaꞌna gyɨwaka? Gotɨyainyɨ yuyangɨ yɨdeinyɨra. Gamɨ saꞌ dɨwɨjaꞌ kwarame pɨrɨꞌ kwavɨlavojɨ kaimɨraayarɨ mɨladesɨ.” Miꞌna kudaꞌ Seraaꞌ lɨka yaka “Ai, nɨmɨ jɨka magyɨwa.” Sara kudaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Gɨmɨ jɨka gyɨwaano.”
441  GEN 18:16  Aꞌmwe daraai dai Evɨraamɨmɨ angevɨdaaꞌnyɨSothomɨ angebanneinera,” deva kaanna wɨna. Evɨraamɨjɨ pwalyɨ maalɨkebanna wɨna. Maalɨkebanna wɨna kyagi Gotɨyai wɨdaꞌ “Sothomɨ mwaalyarajɨ Gamora mwaalyarajɨ aꞌmwe kayaaꞌnanaangerera,’ sara wɨꞌnadɨnyarera. Nɨmɨ walanganɨma! Aꞌmwe kayaaꞌnanaangeraavɨ sara wanganaꞌmuri nɨmɨ tamakɨdeinyɨra.” Aꞌmweraai “Naarɨmɨ walaawaka!” dahɨla walaawɨna kyagi Evɨraamɨ Gotɨyarɨ wɨdaꞌ “Aꞌmwe tewaanyarajɨ mwaaipɨjara nabaai dɨramakɨdeigɨ daaka? Aꞌmwe tewaanya nɨmɨre ata sɨvɨlɨraai aꞌmwe pware ata sɨvɨlɨraai aꞌmwe pware atɨraaina (50) mwaaidapɨjɨ anga naanga yuyaburaavɨ dɨramakɨdeigɨ daaka? Gɨmɨ kwaaka yuyavakɨ maremwaaidɨnyaigɨnyɨ. Gɨmɨ gazagaasagaaꞌ tewaanna yadɨnyaigɨnyɨra.” Sara kudaꞌ Gotɨyai wɨdɨna “Aꞌmwe nyɨdɨwaanyara mwaaidapɨjɨ anga naanga yuyaburaavɨ maramaki yɨdeinyɨra.” Sara kudaꞌ Evɨraamɨ Gotɨyarɨ aꞌmwe tewaanya ata sɨvɨlɨraai, ata sɨvɨlɨraai ata pwina saraavɨna kudaꞌ Gotɨyai “Maramaki yɨdera,” wɨdaꞌ. Sara wɨdɨna kyaꞌ Evɨraamɨ aꞌmwe tewaanya ata sɨvɨlɨraai, ata sɨvɨlɨraalyaraavɨna kudaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Angeba maramaki yɨdera.” Sara wɨdɨna kyaꞌ Evɨraamɨ aꞌmwe tewaanya ata sɨvɨlɨraai, atɨraalyaraavɨna ayawɨ kudaꞌ Gotɨyai ayawɨ wɨdaꞌ. Sara wɨdɨna kyaꞌ Evɨraamɨ aꞌmwe tewaanya ata sɨvɨlɨraalyaraavɨna ayawɨ kudaꞌ Gotɨyai ayawɨ wɨdaꞌ. Kudaꞌ Evɨraamɨ aayagaaꞌ wɨdaꞌ “Nɨmɨnyɨna sɨnna tɨka magɨthavannera! Nɨmɨ gave pɨgaaꞌna gɨthɨma! Aꞌmwe tewaanya nɨmɨre atɨraalyara mwaaidapɨjɨ anga naangangɨ dɨramakɨdeigɨ daaka?” Miꞌna wɨdɨna kyaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Aawano. Aꞌmwe tewaanya atɨraalyara mwaaidapɨjɨ anga naangengɨ maramaki yɨdeinyɨra.” Miꞌna wɨdaka Gotɨyai kaanna wɨna yaꞌ. Wɨna kyaꞌ Evɨraamɨ gannya angewɨnna yagalaawɨna yaꞌ.
459  GEN 19:1  Sawɨsaburɨ Sothomɨ angeburɨnna ejelɨyaraai walaabahi. Aꞌmwe Lotɨ tɨkuryaba mwaaidɨꞌnyɨ ejelɨyaraai kulaabahi Lotɨ wɨdaꞌ “Ata bwaꞌnaana! Nɨmɨre angevɨna kaanya wawaajɨ anga savɨ waꞌmwaraana!” Kudaꞌ ejelɨyaraai wɨdahi “Aala, mwasaba se waꞌmwaraka!” Sara wɨdɨna kyagi Lotɨ “Nɨmɨre angevɨ waraana! ‘Aala,’ beꞌna dɨwaala? Nɨmɨre angevɨ waꞌmwaraana?” Saꞌ kudaꞌ gamɨjɨ wɨlɨna yeva wapaaya nyɨna yeꞌ.
462  GEN 19:4  Ejelɨyaraai “Naarɨmɨ se waꞌmwaraka!” dahɨla yamaze yɨnaꞌna yadakɨlyɨ Sothomɨ mwaalyara kaanna bɨna yeva Lotɨmɨ jaka wɨdɨna “Aꞌmweraai gawɨ mwaaihɨla? Dɨmakwalyaama! Nemɨ saraarɨ ata lɨmwanna yaana!” Sara kudeꞌ Lotɨ walyuna yaka kaanya tihɨꞌna yaꞌ. Tihɨraka kumɨnyɨ wɨdaꞌSarɨmɨ kayaaꞌna mipɨnera! Nɨmɨre taayawaai saaigɨꞌnyawaai mwaaihɨlyawaarɨ dɨmaarila! Aꞌmweraarɨna myawɨpɨnera!” Miꞌna kudaꞌ Sothomɨ mwaalyara wɨdeꞌ “Gɨmɨ maaveigɨnyɨra. Nemɨnyɨna gɨmɨ dɨnemaremwaaideigɨ daaka! Gɨmɨnyɨna naangevaꞌna kayaaꞌna yaana! Baaꞌna nedɨwaana!” Sara kudeꞌ ejelɨyaraai Lotɨmɨ angevɨdaaꞌnyɨ mwagiꞌnamaata yagɨla kaanya tihɨꞌna yagi. Tihɨꞌna yagɨla Sothomɨ mwaalyaraavɨ tɨnna galapɨnyɨwanna kyagi Sothomɨ mwaalyara tɨnna mwanganyeva “Kaanyaꞌ gavanaka?” deva deva tɨnna wanganyɨꞌmaaꞌna yeꞌ.