Wildebeest analysis examples for:   byr-byr   ‘Word    February 24, 2023 at 23:47    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

40  GEN 2:9  Gotɨyai wawɨnya naangeꞌ burɨnna burɨnna yaꞌ. Burɨnna burɨnna yaka Ataamɨmɨ maarɨna yaka wawɨnyavɨ wɨlamarakɨna yaꞌ. Kwaaka Yɨthenɨ aalɨmaangevɨ wawɨnya saꞌ waraꞌ. Aꞌmwe pwai yɨsarɨdaaꞌnyɨ yɨsɨla maranajɨ kwajɨ gazagaasagaaꞌ kamwaaladɨka. Nabaai yɨta pwai sɨduta nawɨꞌnyaꞌ sɨduta kayaaꞌnanyaꞌ yawɨryaꞌnei waayaꞌ. Gotɨyai Ataamɨmɨ wɨdaꞌ “Gɨmɨ wawɨnya davɨ dɨmaremwaaideigɨnyɨ. Yɨsɨla wawɨnya davɨdaasa da dɨnadengɨ,” wɨdaꞌ. “Wawɨnya davɨ tɨnnyaba yɨsai sɨduta yawɨryaꞌnei waayɨkerɨdaaꞌnyɨ yɨsɨla naꞌgɨzɨ, gɨmɨ sɨduta tewaanya yawɨꞌna jɨthesɨ. ‘Nabaai gɨmɨ sɨduta kayaaꞌna yawɨꞌna jɨthesɨra,’ gɨthɨwa. Yɨsɨla saꞌ gɨmɨ manɨnnesɨ,” wɨdɨna. “Gɨmɨ naꞌgɨzɨ dɨvaidesɨ,” wɨdɨna yaꞌ.
57  GEN 3:1  Kamaala sai sɨduꞌnakei aꞌmwevɨ wɨdɨna “Gotɨyai jɨhɨthaka? ‘Kɨrɨmɨ yɨsɨla yɨta dangɨdaaꞌnyɨ mamaranyɨkanesɨ,’ jɨhɨthako?” Sara wɨdɨna kyaꞌ aꞌmweꞌ wɨdɨna “Yɨsɨlya nakajanga yawɨꞌmanɨgoi. Yɨsɨla yɨta wawɨnyavɨ tɨnnyaba waayɨkerɨdaaꞌnyɨ naarɨmɨ mamaranakanesɨ. Yɨta darɨ yɨmeꞌnakwoihɨjɨ balɨna yakadeꞌnaalyɨ,” wɨdɨna. Wɨdɨna kyaꞌ kamaalyai wɨdɨna “Kɨrɨmɨ dɨvalyidewaaihi mɨka. Kɨrɨmɨ kayaaꞌnanya pɨnɨnna tewaanya pɨnɨnna yawɨꞌna jidewaaihɨlyɨra,” wɨdɨna. “Kɨrɨmɨ Gotɨyaibɨꞌ jɨmaꞌnyidewaaihɨlyɨ. Saꞌna nabaai Gotɨyai yawɨꞌmanɨꞌ,” wɨdɨna. Kamaalyai miꞌna wɨdɨna kyaꞌ, sagaaꞌ aꞌmweꞌ tɨnna wanganakeꞌ “Yɨsɨla maranyɨna yɨma!” daꞌ. Sara daka maranyɨna yaꞌ. Nabaai gamɨre kwalaangerɨ kumaryaꞌ aꞌmwei yɨsɨlyai maranyɨna yaꞌ. Tɨviꞌna maranyɨna kyaꞌ kɨrɨmɨ sawaai kunya yawɨragi. Yawɨragɨla dara yennagɨlyaꞌ “Kannya maayaꞌnaai daaka!” Dahɨlegaaꞌ wagɨla kuvwaꞌnaꞌ yɨkɨwasa gipwaina, kannya yɨraꞌnyɨna yagi.
64  GEN 3:8  Sawɨsaburɨ Gotɨyai wawɨnyavɨ kaanya yamaryɨna. Yamaryɨna yadaaꞌnyɨ Ataamɨjɨ gannya aꞌmwesɨ sawaai gamɨnyɨ wɨꞌnagɨla yɨkaavɨlyavɨ kɨmaꞌnyawɨ lɨka yulyaꞌna yagi. Yulyaꞌdakɨlyɨ Gotɨyai jaka wɨdɨna “Gawɨ mwaaihɨlo?” Sara wɨdɨna kyaꞌ aꞌmwei wɨdaꞌ “Purinya kiwaa guꞌnɨwa. Kannya maayainyɨ lɨka yulyake,” wɨdaꞌ. Gotɨyai wɨdɨna “Saꞌna aai kagɨthɨwakaka? ‘Yɨsɨla mamaranɨnnesɨra,’ gɨthɨwaꞌdeꞌ danɨwaana?” wɨdɨna yaꞌ. Wɨdɨna kyaꞌ Ataamɨ wɨdɨna “Aꞌmwe nyɨjaavagɨne daꞌ yɨsɨla kanyɨmaariwaꞌ nɨwana.” Sara wɨdɨna kyaꞌ aꞌmweꞌ wɨdaꞌ “Nɨmɨnyɨ kamaalyai kwaasɨyagaala kanyɨdɨwaꞌ yɨsɨla maranyɨna yɨwana.”
207  GEN 9:1  Gotɨyai Nowaalyɨ gawaalɨvaanga kwarajɨ kɨnɨdakaavɨ yagaaihɨwɨnya wɨdaꞌ “Sarɨmɨ kwala naanga jɨmaꞌnyideihɨlyɨra. Nabaai sarɨmɨ kwaakevakɨ gazabazaba mwalamarina jideihɨlyɨra. Kwaakevakɨ mwaaidɨvɨsajɨ aalyavɨ mwaaidɨvɨsajɨ yuya dɨmaremwaalyidengɨra. Sarɨmɨ maremwaaidɨvɨsa dɨnyideihɨlyɨra. ‘Yɨkurɨyaawia naana!’ dapɨjɨ karamapɨri gamɨre tawe kabwalaawojɨ tɨka nyɨna jideihɨlyɨra.” Gotɨyai sara wɨdaꞌ.
218  GEN 9:12  “Yɨraayavɨ nɨmɨre akume yɨlakɨdeinyɨra. Akume wageꞌbɨsavɨ wanganapɨjɨ daꞌ jawɨryidesɨra. ‘Gotɨyai nemɨnyɨjɨ mwaaidɨvɨta yuyangɨjɨ gannya kɨwɨnyaꞌ nedaꞌ,’ sara jawɨryidesɨra. Aalɨbunya kwaakevakɨ dɨꞌnarakeꞌbɨsaꞌ nɨmɨ wakeꞌ dɨvi mulaabyɨ yadesɨra. Kwaakevakɨ mwaaibɨzangɨ mamaramɨlyɨ yadesɨra,” wɨdaꞌ.
268  GEN 11:1  Kwaakevakɨ aꞌmwe mwaalesara yagaala avaala pɨrɨꞌna dɨneꞌ. Kumɨ sara kwaaka Sinaana kaanna wɨna yeꞌ. Wɨna yeva dɨneꞌ “Gotɨyai sara nedaꞌ ‘Yuyaba dɨmwalamaryɨla!’ nedaka kɨrɨꞌ nemɨ kwaaka gazabazaba mamwalamaryaanna! Dava nemɨ aꞌmwe naangaina yɨmaꞌnyɨna yaadeine. Nemɨ anga naanga madaatheꞌ nabaai anga saamɨnaangeꞌ sɨlyaꞌbɨsaꞌ madaathera,” dɨneꞌ. Miꞌna dɨneva anga madaapɨjɨ Gotɨyai daka “Nɨmɨ walanganaawɨma!” daka walaabaꞌ. Walaabaka wanganaka “Aꞌmwera kunnya yawɨꞌna yapɨjɨyavɨ sara nyɨpɨdɨka!” daka “Aꞌmwera yagaala geꞌ geꞌ dɨpɨꞌdeꞌnana,” daka taalɨta kagɨnyɨwagaꞌ sagaaꞌ yagaala avaalyaꞌ desara sagaaꞌ yagaala geꞌ geꞌ dɨna yeꞌ. Yagaala geꞌ geꞌ dɨna yeva “Anga naangeba madɨna yɨvanɨgoꞌ warana!” deva mamajeꞌ. Anga mamajara kyeꞌ Gotɨyai wɨdaasɨna kyaꞌ anga gazabazabanna mwalamaryɨna yeꞌ. Anga naangeba yosɨnna yeva sara yagalyaꞌmaꞌnɨka sabanneꞌ dɨnɨkesɨ Baivelɨ. Yagaala geꞌ geꞌ yɨmaꞌnyɨna yakebanne yayaꞌ Baivelɨ sara woꞌnyɨna yaꞌ.
308  GEN 12:9  Pɨgaaꞌ wapaaya kunegaaꞌ mɨjɨkegaaꞌ Evɨramɨ Kwaaka Yɨzɨpɨna wɨna. Yɨzɨpɨna wawaka gannya balaangevɨ wɨdaꞌ “Gɨmɨ tewaanyaꞌgɨnyɨ. Yɨzɨpɨ mwaalyara gwanganapɨjɨ ‘Aꞌmwe saꞌ maraana!’ dapɨjɨ nyɨramakɨpɨꞌdeinyɨra. Gɨmɨ duthathera ‘Aꞌmwe sai nyaꞌmwelyɨra.’ ‘Naramakɨpɨka!’ daꞌgɨzɨ sara duthatheꞌgɨnyɨ. Sara kudaꞌgɨzɨ kave wanganakɨna nyɨpɨꞌdeinyɨ,” wɨdaꞌ.
316  GEN 12:17  Gotɨyai Peroyalyɨ gamɨre maremwaaiderajɨ saraavɨ Saraayavɨna kayaaka yɨgaina yaꞌ. Kayaaka yɨgaina kyaꞌ Pero Evɨramɨmɨ “Dulaamo!” kudaꞌ Evɨramɨ angevɨ wɨlɨna kyaꞌ Pero wɨdaꞌ “Baaꞌna yɨvanɨgɨna? ‘Aꞌmweꞌ nɨmɨresɨra,’ manyɨjɨwaꞌdɨnyaigɨ. Dahaaꞌ gɨnnya aꞌmwevɨ dɨmakwo!” Sara wɨdaka “Evɨramɨjɨ gamɨrerajɨ yarai wɨpɨka!” Pero gannya wɨdaayadɨvɨsaraavɨ “Evɨramɨmɨ wɨdasaawɨna jɨla!” wɨdaꞌ.
358  GEN 14:21  Sothomɨ maremwaalakei Evɨramɨmɨ wɨdaꞌ “Gɨmɨ maꞌmwaanyangɨdaasɨ aꞌmweraavɨjɨ aꞌmwengɨjɨ yanga nyɨjaama! Gɨlyɨvɨsa gɨmɨrengɨra.” Kudaꞌ Evɨramɨ wɨdaꞌ “Nemɨ wapaaya pɨnɨ nɨwo. Miꞌna nɨwoꞌna warana! Aꞌmwe daraai dalyarajɨ kumɨrerajɨ pwara nɨmɨnyɨ marɨgaidaaꞌna nyawaaihasaraavɨ gɨlyɨvɨta pɨnɨ dumaarya! Saꞌ Gotɨyai nyɨgaimwadelyɨra. Gɨmɨnyɨ gɨlyɨvɨsa mamaari yɨdeinyɨra. Nɨmɨ sara yaꞌmujɨ gɨmɨ nadɨthɨka ‘Nɨmɨ Evɨramɨmɨ aꞌmwe naangei wɨmwaaihe!’ dɨwa,” wɨdaꞌ.
362  GEN 15:1  Dɨvi sagaaꞌ Evɨramɨ waja kyaꞌnaꞌ Gotɨyai Evɨramɨmɨ wɨdaꞌ “Lɨka nadɨkwosɨꞌdɨka! Nɨmɨ gɨmɨnyɨ mwata tinyaꞌna saabyainyɨbɨsainyɨ gɨmaredaavɨdeinyɨra. Gɨlyɨvɨta naanga gɨzaavɨdeinyɨ.” Kudaꞌ saꞌ Evɨramɨ Gotɨyarɨ “Nyɨbwaalɨꞌ nyɨjaadeinyɨ daaka? Kanyɨjaavaꞌgɨzɨ nɨmɨ kabalaꞌmujɨ Elɨyaizai nyɨdaayadei nɨmɨre gɨlyɨvɨta yuya mamaari yadelyɨra.” Miꞌna kudaꞌ Gotɨyai wɨdɨna yaꞌ “Elɨyaizai gɨlyɨvɨsa mamaari yadengɨra. Jɨwaalɨꞌ kaimɨraaya pwai kyawakɨnaꞌgɨzɨ gamɨzai maaradengɨra. Sɨlɨngaamɨnyangɨ jɨlanganaawa! Sɨlɨngaamɨnya kwalaalya warɨka keꞌnɨngɨ jɨlanganaawa! Gɨmɨre kaimɨraaya kwalaalya avaaina yɨmaꞌnɨpɨꞌdengɨra.” Sara kudaꞌ Evɨramɨ “Gotɨyai nebwi nyɨdɨwaꞌ,” yawɨraka wɨlɨmwagaraꞌ. Sara kulɨmwagaraꞌ Gotɨyai dɨnyɨna yaꞌ “Aꞌmwe sai sara yawɨꞌmanɨkei dahaaꞌ aꞌmwe yɨdaꞌmaraangei wɨmwaaihɨweꞌna dɨwana.” Sara dɨnyɨna yaka Gotɨyai wɨdaꞌ “Gɨmɨnyɨ kwaaka Kalɨthɨyadaasɨ gɨmakulaabena kwaaka dava gɨzaave.” Kudaꞌ Evɨramɨ wɨdaꞌ “Gotɨyaigɨ, kwaakeꞌ nɨmɨreꞌ be yawɨtaꞌna yawɨrɨdeꞌneka?” Wɨdɨna kyaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Jɨlɨkyaawaryara dɨnyɨmakulaama!” Sara wɨdɨna kyaꞌ Evɨramɨ sara yɨna yaꞌ. Miꞌna makulaabaka bulatamaworipuꞌna yaka wakɨna yaꞌ. Yuta maalɨkeraavɨ tamakɨna yaꞌ. Yuta pwara pɨlavamarina “Mɨwɨta tɨka nyɨna yaana!” deva sagaaꞌ Evɨramɨ tɨnna wanganna yaka marirɨgalaasɨna yaꞌ. Dɨvidaasɨ nyɨlyai walakyaꞌnegaaꞌ nyɨla daavɨna kyaꞌ Evɨramɨ pɨgasaai waja yaꞌnyɨna yaka lɨka yɨna yaꞌ. Miꞌna lɨka yɨna kyaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Evɨramɨ, gɨmɨ aꞌmwe nei jɨmaꞌnadeigɨ sagaaꞌ dɨvaideigɨnyɨ. Dahaaꞌna mɨꞌ. Gɨmɨre kaimɨraayara kwaaka pɨbanna wɨna yapɨjɨ saba mwaaibɨꞌderera. Kwaaka saba mwaalyara ‘Aꞌmwera kumɨzara wawɨnya nedaayɨpɨꞌdera yaadeinaava,’ kadapɨjɨ yɨmaꞌnɨpɨꞌderera. Wawɨnya wɨdaayɨpɨꞌdera kyapɨjɨ kwarame naanga 400 kwavɨlavojɨ sara yɨkamaangera yɨpɨꞌderera. Nɨmɨ karamaꞌmujɨ yɨ gɨmɨre kaimɨraayara ayawɨnna wɨdasaabɨdere. Yɨ gɨlyɨvɨkɨraya kɨnɨjɨ kaanna makabɨna yɨpɨꞌdere,” wɨdaꞌ. Miꞌna kudaꞌ sawɨsaꞌ mena kajɨnnaꞌ Evɨramɨ dara wanganakeꞌ “Ai, dɨkeꞌ mɨwɨsangɨ tɨnnyaba danapɨraalaꞌmanɨka!” Kadaꞌ Gotɨyai gannya kɨwɨnyaꞌ wɨdaꞌ “Kwaaka davakɨ sarɨmɨnɨdakaavihɨrɨna yɨhɨzaawevakɨ,” wɨdaꞌ Gotɨyai.
383  GEN 16:1  Saraayaꞌ Evɨramɨmɨre balaangaꞌ kaimɨraavɨmaayasɨra. Gamɨre wɨdaayadeꞌ Yɨzɨpɨ kwaakebadaaꞌnyɨ mwaalakeꞌ Ehaasɨra. Mwaalɨna kyaꞌ Saraayaꞌ Evɨramɨmɨ wɨdaꞌ “Gɨmɨ Ehaavɨ dɨmaaka! Kamaaraꞌgɨzɨ gamɨ nɨmɨnyɨne kaimɨraayangɨ mɨladengɨra.” Sara kudaꞌ Evɨramɨ Ehaavɨ maarɨna. Maarɨna kyaꞌ Ehaaꞌ kaimɨraavɨmunya yaka “Nɨmɨ munyaꞌnyɨ aꞌmwe naangeꞌnyɨ Saraayaꞌ kaimɨraavɨmaayaꞌ maalɨkesɨ,” yawɨꞌna. Sara yawɨꞌna kyaꞌ Saraayaꞌ Evɨramɨmɨ wɨdaꞌ “Ehaaꞌ nɨmɨnyɨna ‘Saraayaꞌ maalɨkesɨ,’ kunya yawɨꞌna yɨwaꞌdɨꞌ.” Kudaꞌ Evɨramɨ wɨdɨna “Gɨmɨresɨra. Gɨnnya kunya yawɨraꞌgɨzɨ sara ja!” Miꞌna kudaꞌ Saraayaꞌ Ehaavɨna sɨmɨlɨka wɨlɨna yaka “Wawɨnya naanga ja!” dadeꞌ kyaꞌ Ehaaꞌ “Saraayaꞌ kayaaꞌna nyɨvanɨꞌ. Nɨmɨ kaanna wɨma!” daka wɨna yaꞌ.
399  GEN 17:1  Evɨramɨ kwarame 99 wavɨlavakerɨ Gotɨyai wɨdɨna “Gotɨyainyɨ dɨragɨnyainyɨra.” Gotɨyai sara wɨdɨna kyaꞌ “Gotɨyai naangelyɨra,” daka walarutaꞌnyɨna. Walarutaꞌnyɨna kyaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Nɨnnya kɨwɨnyaꞌ gɨzaavɨdeꞌ gazagaasagaaꞌ nebwi waragothesɨra. Aꞌmwe gera geraavɨ kuvɨnɨmaangeigɨ jɨmaꞌnadeꞌna gɨnnya yayaꞌ Evɨraamɨ woꞌnadeigɨnyɨra. Gɨmɨrera pwara aꞌmwe naangera yɨmaꞌnɨpɨꞌderera. Sarɨmɨre Gotɨyainyɨra. Nɨmɨ sainyɨ Kwaaka Kainanɨ gɨmɨnyɨnajɨ gɨmɨre kaimɨraayaraavɨnajɨ yɨhɨzaavɨdeinyɨ. Gɨmɨjɨ gɨmɨnyɨ kaimɨraayarajɨ wawɨnya gɨthaayadɨvɨsarajɨ saihi kɨlaakejɨkɨ pɨkarya daꞌnyɨna jideihɨlyɨra. Bwaranyai sawɨta atina ata purɨdaaasɨ dawaai kajɨnnojɨ gamɨre kɨlaakejɨkɨ pɨkarya davɨna jideihɨlyɨra. Pɨkarya wanganapɨjɨ nɨmɨre kɨwɨnyaꞌ jawɨridesɨra. Aꞌmwe pwai ‘Nɨmɨre kɨlaakejɨkɨ pɨkarya madapɨnera!’ kadozɨ ‘Namwaaladɨka!’ dapɨjɨ Evɨraamɨjɨyaraavɨ yuyagaaꞌ yagalyaꞌmavaderɨ duthaasidelyɨra. Gɨnnya balaangaꞌ Seraaꞌ yaya mudɨka kwoꞌnojɨ gɨmɨnyɨna kaimɨraayai mɨladesɨra. Gamɨ saꞌ kuvɨnaangeꞌ aꞌmwe gera geraavɨ yɨmaꞌnadesɨra.” Sara kudaꞌ Evɨraamɨ jɨka gyaka wɨdaꞌ “Yuyaꞌnaai aꞌmwe neꞌnaalyɨ. Seraaꞌ kaimɨraayai gara mɨladevaka? O, Yɨzɨmelɨmɨna jawɨꞌdelyɨra.” Tɨviꞌna kudaꞌ Gotɨyai wɨdɨna “Yɨzɨmelɨmɨ tewaanya yɨdeꞌna aꞌmwe naangeraavɨre kuvɨnɨmaangei yɨmaꞌnadelyɨ. Saꞌna kɨrɨꞌ kwarame pɨrɨꞌ kwavɨlavojɨ Seraaꞌ kaimɨraayai gɨmɨnyɨna kamɨlojɨ ‘Aazakɨ,’ duthatheigɨnyɨ. Nabaai gamɨnyɨna nɨmɨre kɨwɨnyaꞌ wɨjaavɨdeinyɨ.” Tɨviꞌna wɨdaka Gotɨyai Evɨraamɨmɨ yagalyaꞌmaꞌna yaꞌ.
441  GEN 18:16  Aꞌmwe daraai dai Evɨraamɨmɨ angevɨdaaꞌnyɨ “Sothomɨ angebanneinera,” deva kaanna wɨna. Evɨraamɨjɨ pwalyɨ maalɨkebanna wɨna. Maalɨkebanna wɨna kyagi Gotɨyai wɨdaꞌ “ ‘Sothomɨ mwaalyarajɨ Gamora mwaalyarajɨ aꞌmwe kayaaꞌnanaangerera,’ sara wɨꞌnadɨnyarera. Nɨmɨ walanganɨma! Aꞌmwe kayaaꞌnanaangeraavɨ sara wanganaꞌmuri nɨmɨ tamakɨdeinyɨra.” Aꞌmweraai “Naarɨmɨ walaawaka!” dahɨla walaawɨna kyagi Evɨraamɨ Gotɨyarɨ wɨdaꞌ “Aꞌmwe tewaanyarajɨ mwaaipɨjara nabaai dɨramakɨdeigɨ daaka? Aꞌmwe tewaanya nɨmɨre ata sɨvɨlɨraai aꞌmwe pware ata sɨvɨlɨraai aꞌmwe pware atɨraaina (50) mwaaidapɨjɨ anga naanga yuyaburaavɨ dɨramakɨdeigɨ daaka? Gɨmɨ kwaaka yuyavakɨ maremwaaidɨnyaigɨnyɨ. Gɨmɨ gazagaasagaaꞌ tewaanna yadɨnyaigɨnyɨra.” Sara kudaꞌ Gotɨyai wɨdɨna “Aꞌmwe nyɨdɨwaanyara mwaaidapɨjɨ anga naanga yuyaburaavɨ maramaki yɨdeinyɨra.” Sara kudaꞌ Evɨraamɨ Gotɨyarɨ aꞌmwe tewaanya ata sɨvɨlɨraai, ata sɨvɨlɨraai ata pwina saraavɨna kudaꞌ Gotɨyai “Maramaki yɨdera,” wɨdaꞌ. Sara wɨdɨna kyaꞌ Evɨraamɨ aꞌmwe tewaanya ata sɨvɨlɨraai, ata sɨvɨlɨraalyaraavɨna kudaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Angeba maramaki yɨdera.” Sara wɨdɨna kyaꞌ Evɨraamɨ aꞌmwe tewaanya ata sɨvɨlɨraai, atɨraalyaraavɨna ayawɨ kudaꞌ Gotɨyai ayawɨ wɨdaꞌ. Sara wɨdɨna kyaꞌ Evɨraamɨ aꞌmwe tewaanya ata sɨvɨlɨraalyaraavɨna ayawɨ kudaꞌ Gotɨyai ayawɨ wɨdaꞌ. Kudaꞌ Evɨraamɨ aayagaaꞌ wɨdaꞌ “Nɨmɨnyɨna sɨnna tɨka magɨthavannera! Nɨmɨ gave pɨgaaꞌna gɨthɨma! Aꞌmwe tewaanya nɨmɨre atɨraalyara mwaaidapɨjɨ anga naangangɨ dɨramakɨdeigɨ daaka?” Miꞌna wɨdɨna kyaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Aawano. Aꞌmwe tewaanya atɨraalyara mwaaidapɨjɨ anga naangengɨ maramaki yɨdeinyɨra.” Miꞌna wɨdaka Gotɨyai kaanna wɨna yaꞌ. Wɨna kyaꞌ Evɨraamɨ gannya angewɨnna yagalaawɨna yaꞌ.
470  GEN 19:12  Ejelɨyaraai Lotɨmɨ wɨdahi “Gotɨyai ‘Aꞌmwe anga davanyara kayaaꞌna yadɨvɨsara daaka?’ daka yawɨraꞌ. Anga davɨdaaꞌnyɨ kɨnɨdakaavihi dɨwila! Naarɨmɨ woꞌdaaina yakadera.” Miꞌna kudahi Lotɨ aꞌmweraai gamɨre taayawaarɨ maaryaꞌneraarɨ kaanna wɨna yaka yagaala wɨdaꞌ “Nemɨ yarai lɨkaanya wawaana! Anga dava kayaaka yadevera.” Sara kudaꞌ saꞌ aꞌmweraai kadɨka muꞌnyɨ yagɨla saba mwaalagi.
497  GEN 20:1  Evɨraamɨ Yɨꞌdarya Maamɨredaaꞌnyɨ Kwaaka Geraanei kaanna wɨna yaꞌ. Wɨna yaka ayagaaꞌ aꞌmweraavɨneꞌna lɨka yaka wɨdaꞌ “Seraaꞌ nyaꞌmwesɨra.” Sara kudaꞌ Avimɨlekɨ Geraa maremwaaidei Seraavɨ gannya angevɨ wakaꞌ. Sawɨta sagaaꞌ wajaꞌ kyaꞌnaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Aꞌmwe pware balaangeꞌ maꞌmwaana. Sayaba dɨvaideigɨnyɨra.” Avimɨlekɨ Seraavɨ kwala mamaaryaka Gotɨyarɨ wɨdaꞌ “Nɨmɨnyɨjɨ nɨmɨre maremwaaidɨnyaraavɨjɨ dɨramakɨjɨwaana? Evɨraamɨ nyɨdɨwaꞌdɨꞌ ‘Gamɨ nyaꞌmwesɨra.’ Nabaai Seraaꞌ nyɨdɨwaꞌdɨꞌ ‘Evɨraamɨ nyaꞌmwelyɨra.’ ” Wɨdɨna kyaꞌ Gotɨyai wɨdaꞌ “Saꞌ yawɨꞌmwa. Gɨmɨnyɨne ‘Avimɨlekɨ kayaaꞌna nyadɨꞌ! Seraavɨ mamaarannera!’ dena navɨka gɨmwaaihe. Evɨraamɨmɨne Seraavɨ ayawɨ dumaarya! Gamɨ sai nɨmɨnyɨne wɨdadelyɨra. Gamɨ ‘Avimɨlekɨ nabaladɨka!’ dozɨ Gotɨyainyɨ yagaala nyɨdathera,” wɨdaꞌ Gotɨyai.
504  GEN 20:8  Mwanyavɨ Avimɨlekɨ Evɨraamɨmɨ jaka wɨdaꞌ “Kaajo!” Evɨraamɨ kabaꞌ wɨdaꞌ “Nemɨ gɨmɨnyɨne kayaaꞌna myadaanyainera. Saꞌ baaꞌnebwi yɨvanɨgɨna?” Sara kudaꞌ Evɨraamɨ wɨdɨna “ ‘Aꞌmwe davanyara Gotɨyareburɨ myadɨvɨsarera,’ dena ‘Seraaꞌ nyaꞌmwesɨra,’ yɨhɨthɨwaꞌdeinyɨ. ‘Nyɨramakɨpɨꞌdeꞌna Seraavɨ maapɨꞌdera,’ dena yɨhɨthɨwaꞌdeinyɨ. Gamɨzaꞌ nɨmware taayaꞌ mwaalaka nɨwaavɨre taayaꞌ mamwaalyɨ kyaꞌ nɨmɨ maare.” Miꞌna wɨdɨna kyaꞌ Avimɨlekɨ Evɨraamɨmɨna Seraavɨ wɨjaavɨna yaꞌ. Nabaai wawɨnya yadɨvɨsaraavɨjɨ jɨlɨkyaawaryaraavɨjɨ wɨjaavɨna yaꞌ. Wɨjaavaka wɨdaꞌ “Dava nɨmɨre kwaakeꞌ warɨkeba gɨmɨre kunyavɨdaaꞌnyɨ ‘Gɨmɨre kwaaka warɨkeba mwaalɨma!’ daꞌgɨzɨ dɨmwaala!” Avimɨlekɨ sara kudaꞌ Evɨraamɨ Avimɨlekɨmɨna Gotɨyarɨ kudaꞌ Gotɨyai gamɨnyɨjɨ gannya aꞌmwengɨjɨ tewaanna yaꞌ. Miꞌna kyaꞌ ayaꞌna Avimɨlekɨmɨre aꞌmwe kaimɨraayangɨ mɨleꞌ.
523  GEN 21:9  Ehaavɨre kaimalei Yɨzɨmelɨ Aazakɨmɨ maanga dada mala tamɨna yadaaꞌnyɨ Seraaꞌ wanganaka Evɨraamɨmɨ wɨdaꞌ “Ehaasɨ gamɨre kaimɨraayalyɨ sawaarɨ duthaaso! Gɨmɨ balaꞌgɨzɨ ‘Yɨzɨmelɨ nɨmɨre gɨlyɨvɨsa namaaradɨka!’ daꞌgɨzɨ duthaaso!” Miꞌna kudaꞌ Evɨraamɨmɨ gannya kaimɨraayaryaba kale wiaꞌ. Kale wiadaaꞌnyɨ Gotɨyai wɨdɨna “Ehaasɨ Yɨzɨmelɨjɨ sawaarɨna kale magyannera! Dɨvi sagaaꞌ gɨmɨre kaimɨraaya Yɨzɨmelɨmɨre kwala naanga yɨrɨvadengɨ. Saꞌ Aazakɨ jɨwaalɨvaanga nebulyai naangelyɨra.” Yɨrɨka kavuraꞌ Evɨraamɨ Ehaavɨne wapaajɨ aalyasɨ wɨjaavaka wɨdaꞌ “Dahaaꞌ dɨwila!” Kudaꞌ kɨnaai yagalyaꞌmaꞌna yagɨla kaanna kaanna yamaryagɨla kwaaka kayaaꞌna naanga Bɨyazivana yɨꞌmaꞌna. Yɨꞌmaꞌna kyagi dɨvidaasɨ aalɨtala kuneꞌ waꞌdɨsɨ yɨta maalɨkikɨ yɨkaavɨlyavɨ Ehaaꞌ Yɨzɨmelɨmɨ yagalyaꞌmavaka pɨba mwaalɨna yaꞌ. Mwaalakebadaaꞌnyɨ dɨna “ ‘Nɨmɨre kaimalei baladerɨ tɨnna nangamudɨka!’ dena yɨkaavɨlyavɨ mwaaidɨsɨ pɨba mwaaimwa.” Sara dɨna kyaꞌ Gotɨyare mamaayai ejelɨyai Ehaavɨ jaka wɨdɨna “Lɨka minnera! Yɨzɨmelɨ kɨnna dadaasɨ wɨꞌnɨwa. Gamɨ mwaalajare kwala naanga yadengɨ.” Sagaaꞌ Gotɨyai aalɨyɨmɨnyavɨ yɨbwarɨdaakwaꞌ. Kyɨbwarɨdaakwaꞌ Ehaaꞌ aalya yɨrɨna yaka gawaalɨvɨ wirina yaꞌ. Yɨzɨmelɨ aꞌmwei yɨmaꞌnaka Kwaaka Paraanɨ mwaalaꞌ. “Aꞌmwe Yɨzɨpɨ mwaalyaꞌ maarana!” Ehaaꞌ daka maaraka Yɨzɨmelɨmɨna wɨjaavaꞌ.
536  GEN 21:22  Avimɨlekɨjɨ gannya aꞌmwe naangelyɨ saraai Evɨraamɨmyawɨnna bahɨla wɨdɨna “Gotɨyai gɨhaimwadelyɨra. Gɨmɨnyɨne jaꞌmweinyɨ yɨmaꞌnɨgeinyɨra. ‘Yuyagaaꞌ jaꞌmwei yɨmaꞌnɨdeinyɨ,’ nebwina nyɨdana! Kwaasɨ nadɨthɨka!” Sara wɨdɨna kyaꞌ Evɨraamɨ wɨdaꞌ “Avimɨlekɨ, jaꞌmweinyɨ. Sara dɨwaanyaꞌ gɨmɨre gɨthaayadɨvɨsara nemɨre aalɨbunyavɨ kuka maꞌmwaava.” Kudaꞌ Avimɨlekɨ “Nɨmɨ mujɨweinyɨra,” yawɨraka wɨdaꞌ “Yagaala daꞌ myawɨriwana.” Sara kudaꞌ Evɨraamɨ jɨlɨkyaawarya Avimɨlekɨmɨne wɨmaaryaꞌ. Nabaai sipɨzipɨya dɨwɨnya dawaai dawaai dawaai daꞌ gavinya pɨba wɨmwaaihɨna yaꞌ. Wɨmwaaihɨna kyaꞌ Avimɨlekɨ wɨdaꞌ “Sa gavinya pɨba beꞌna wɨmwaihɨwaana?” Miꞌna kudaꞌ Evɨraamɨ wɨdɨna “Sipɨzipɨya sa dɨmaaꞌdengɨna aꞌmwe pwara yawɨpɨꞌdeꞌ ‘Evɨraamɨ aalɨhavi’ nɨnnya’ lɨkɨnɨkesɨra,’ ” wɨdaꞌ. Savɨdaasɨ kwaakavɨne yayaꞌ Bɨyaziva wɨdɨna yaꞌ Evɨraamɨ.
549  GEN 22:1  Dɨvidaaꞌnyɨ Gotɨyai daka “Evɨraamɨ gara yadelaka?” wɨdaꞌ “Aazakɨmɨna yɨlaaya naanga yadɨnyaigɨnyɨra. Gamɨnyɨ Moraaya kwaakevɨna dɨmakwodeigɨnyɨra. Mugunya savɨ Aazakɨmɨ dɨkevɨ dɨmariraꞌdelyɨra. ‘Gotɨyarɨna wɨjaavɨdeinyɨ,’ dɨthadeigɨnyɨra.” Miꞌna kudaꞌ yɨrɨkeꞌ kavuraꞌ Evɨraamɨ jɨlɨkyaawarya dogiyavɨ dɨkɨraya yɨlakɨna kyaꞌ Aazakɨjɨ wawɨnya wɨdaayadisaraalyɨ gamɨjɨ wɨna. Kaanya kuna yadaaꞌnyɨ sawɨta pɨryaai kajɨnnaꞌ Moraayana kwaaka yɨꞌmavaawɨna yeꞌ. Yɨꞌmavaawɨna kyeꞌ Evɨraamɨ wawɨnya wɨdaayadisaraarɨ wɨdɨna “Dava jemwaalyɨla! Nɨmɨjɨ kaimɨraayalyɨ sainaai mugunyavɨna yɨlaawaka! Gotɨyarɨna wɨdakadera. Miꞌna wɨdakwoihɨri naarɨmɨ yagalaawakadera.” Sara wɨdɨna yaka Evɨraamɨ kwaariꞌmatasɨ dɨkesɨ yengwɨtavamakuna yaꞌ. Aazakɨ dɨkɨraya makuna yaꞌ. Kaanna yɨlaawɨna yadaakɨri Aazakɨ Evɨraamɨmɨ wɨdaꞌ “Nɨmwai, jɨlɨkyaawarya Gotɨyarɨne wɨjaavakadei gavanako?” Kudaꞌ Evɨraamɨ wɨdaꞌ “Nyɨbwaalɨꞌ, Gotɨyai jɨlɨkyaawaryarɨ nehɨzaavadelyɨra.” Sabanna yɨlyɨꞌmavaawɨna kyagi Evɨraamɨ simɨnyeꞌ lɨvalaabaka dɨke yabɨlɨngaka Aazakɨmɨ wɨla marapwɨyɨna yaka dɨka yabɨlɨngakevɨ aꞌbadaaꞌnyɨ yɨlamaarakɨna yaka kwaariꞌmata maarɨna yaka dɨna “Nɨmɨ daakwɨma kwaariꞌmata dasɨ!” Kadaꞌ Gotɨyare ejelɨyai jaka wɨdaꞌ “Jɨwaalɨvɨ maramakɨnnera! ‘Dahaaꞌ Evɨraamɨ nɨmɨrebwi yadelyɨra,’ daka Gotɨyai gɨmɨnyɨna yawɨꞌmwaꞌ.” Miꞌna wɨdɨna kyaꞌ Evɨraamɨ tɨnna dara wanganakeꞌ “Jɨlɨkyaawaryarɨ yɨsɨkɨ gɨlaꞌmwannaꞌna yɨwakeꞌ daaka!” Gawaalɨvɨ wɨlyaꞌ yaarɨna yaka gɨlaꞌmwannaꞌdɨꞌnyɨyai maarɨna yaka tamɨna yaka simɨnyevɨ yɨlamarakɨna yaka dɨka yɨraꞌna yaka Gotɨyarɨ wina yaꞌ. Evɨraamɨ yɨleyagaala wɨdaꞌ “Dava Gotɨyai nejaavaderyaba.” Nabaai Gotɨyai Evɨraamɨmɨ jaka wɨdaꞌ “Nɨnnya yayaꞌna gɨthɨvanɨgeꞌ ‘Nyɨbwaalɨꞌ Aazakɨmɨ Gotɨyarɨna wɨjaavɨma!’ dɨwaanyaꞌna gɨmɨre kaimɨraayara sɨlɨngaamɨnya yuyabɨsara kwala naanga naanga yɨrɨpɨꞌderera. Yɨ kumɨ sara kunnya y’ kamaangeraavɨ maremwaaibɨꞌderera. Yɨ kumɨnyɨna nɨmɨ aꞌmwe kwaakevakɨ mwaalyaraavɨne tewaanna yɨderera,” wɨdaꞌ Gotɨyai. Miꞌna kudaꞌ Evɨraamɨjɨ Aazakɨjɨ walaabɨna kyagi Evɨraamɨmɨre wawɨnya yadisaraalyɨ ayawɨ Bɨyazivana bɨna yeꞌ.
573  GEN 23:1  Seraaꞌ kwarame 127 kwavɨlavaꞌ Evɨronɨ angeba balaꞌ. Kabalaꞌ Evɨraamɨ kɨnna dɨna. Miꞌna kɨnna dɨna yaka Evɨraamɨ Etɨyaraavɨ wɨdaꞌ “Kwaaka daꞌ nɨmɨreꞌ daaka! Mudɨkeinyɨra. Nɨnnya aꞌmweꞌ wakɨdeꞌna kwaaka pɨrɨꞌ nyɨjaayɨla!” Sara kudaꞌ Etɨyara wɨdeꞌ “Aꞌmwe naangeigɨ, nemɨre gɨlaaya wakadaanyaba saba gɨnnya aꞌmweꞌ dakya tewaanyaba!” Sara kudeꞌ Evɨraamɨ “Su!” daka wɨdaꞌ “Simaanga Maakɨpela sabanna nɨgwɨmubya yɨhidera.” Kwaaka savɨ gyakwai Epɨronɨ Evɨraamɨmɨ wɨdaꞌ “Gazare wɨjaavɨna yɨdeinyɨra.” Miꞌna kudaꞌ “Kwaakaꞌna nɨgwia gɨzaavɨdera. Nɨgwia gara gara gɨzaavɨjɨwano?” Epɨronɨ wɨdaꞌ “Aꞌmwera ‘Gɨlaaya wakaana!’ dadɨvɨꞌ 90 kinaaya mubadɨvɨsasɨra. Nyaꞌmweigɨ nɨgwia warana! Gɨnnya aꞌmweꞌ dakya!” Sara kudaꞌ Evɨraamɨ Epɨronɨmɨne nɨgwia wɨjavadaaꞌnyɨ aꞌmwe yuyara banganaraꞌ. Kwaaka miꞌna mubaka Maamɨre kwaaka saba simaangevɨ Seraavɨ wakaꞌ.
593  GEN 24:1  Evɨraamɨ aꞌmwe nei mwaalaka gannya wawɨnya wɨdaayade naangerɨ jaka wɨdaka wɨdɨna “Nɨmɨre kaimɨraayarɨne aꞌmweꞌ dumaaridera. Kainanɨ mwaalyaraayawɨnna munnera! Nɨmɨre avaalyaraayawɨnna kaanya wawaꞌgɨzɨ dɨmaraawɨde. Yagaala naangaꞌ Gotɨyaryaba ‘Evɨraamɨgɨ nyɨdɨwaanyaꞌ sara yɨdeinyɨra,’ nyɨdana!” Wɨdɨna kyaꞌ wawɨnya wɨdaayadei yagaala Evɨraamɨ wɨdake wɨdaꞌ “Aꞌmweꞌ ‘Sabanna kaanna mwɨyɨ yɨdeꞌnyɨ,’ kanyɨdozɨ gamɨre kwaakevɨna Aazakɨmɨ makabɨna yɨdeinyɨ da?” Sara kudaꞌ Evɨraamɨ wɨdɨna “Arɨkawɨnyɨra. Nɨnnya kaimɨraayai mamakunnera! Gotɨyai gannya mamaayarɨ yaasɨna kyojɨ gamɨ gɨmɨnyɨne tewaanna yadelyɨra. Aꞌmweꞌ ‘Aalo,’ kadozɨ, ‘Kaanya muwɨnera!’ kagɨthozɨ gɨmɨre wawɨnya miꞌnanyɨra. Waramaryana!” Miꞌna wɨdɨna kyaꞌ wawɨnya wɨdaayadei wɨdaꞌ “Gɨmɨ dɨwaanyabwi yɨdeinyɨra.”
602  GEN 24:10  Evɨraamɨmɨre wɨdaayadei kaanya wawaka narɨnna, nɨgwia, gɨlyɨvɨta naanga maaraka kaamelɨya atɨraalyangɨ gɨlyɨvɨsa yɨlamarakaka kaanna makuna. Makuna yaka kwaaka Mezapotemɨyana yɨꞌmavaawɨna yaka angeba Aaranɨ aalɨkaviꞌnɨnnyayaba mwaalɨna. Gamɨre kaamelɨyara sɨvɨla tɨkaꞌna aalɨkaviꞌnɨnnyayaba mwaalɨna. Mwaalɨna kyaꞌ Evɨraamɨmɨre wɨdaayadei Gotɨyarɨ wɨdɨna “Gotɨyaigɨ, Evɨraamɨmɨne tewaanna yɨjaꞌ gɨmɨre asɨrɨna wɨma! Davanya sɨdɨraaya aalɨkavi’ nɨnnyavɨna kulaabapɨjɨ sɨdɨraaya pɨrɨꞌ kulaabozɨ ‘Aalyaꞌ dɨnyɨrya!’ sara kudaꞌmujɨ aalyaꞌ nyɨryojɨ nabaai nɨmɨre kaamelɨyaraavɨne aalyaꞌ kwiryojɨ yawɨꞌna yɨdera ‘Aazakɨmɨneꞌ daaka aꞌmwe dava!’ dɨdeinyɨra,” wɨdaꞌ.
624  GEN 24:32  Laivanɨ kaamelɨyaraavɨne wapaaya wɨmaarina yaka aalya yɨnyaꞌnesɨ wapaayajɨ maarɨna yaka Evɨraamɨmɨre wɨdaayaderɨ wɨjaavɨna yaꞌ. Wɨjaavɨna kyaꞌ saꞌ wɨdaayadei wɨdɨna “Sɨnnawɨ sagaaꞌ ‘Nɨmɨ wɨlaabena nɨmɨre wawɨnyaꞌ berɨvaka?’ dena dɨnyuꞌnyi! Nɨmɨre dɨwɨjavɨ kanyuꞌnapɨjɨ nɨmɨ wapaa nɨdera. Evɨraamɨmɨre wawɨnya wɨdaayadɨnyainyɨ naangeinyɨ Gotɨyai Evɨraamɨmɨne tewaanna kyaꞌ gɨlyɨvɨkɨravɨnakelyɨra. Seraasɨ Evɨraamɨjɨ aꞌmwe neyoi kyɨmaꞌnagi Seraaꞌ kaimalei kamɨlaꞌ kaimalerɨ Aazakɨ yayaꞌ woꞌnaꞌ. Evɨraamɨ kabalojɨ Aazakɨ gɨlyɨvɨta yuya maaradelyɨra. Evɨraamɨ nyɨdaꞌ ‘Kaanna wɨjaꞌ nɨmɨjɨ avaalyaraavɨreba Aazakɨmɨne aꞌmweꞌ dɨvɨramaaꞌ! Gotɨyai gɨhaimwagadeigɨnyɨra. Aꞌmweꞌ kagɨthozɨ “Kaanna mwɨyɨ yɨdeꞌnyɨ,” wawɨnya gɨmɨreꞌ mɨꞌ,’ sara nyɨdaꞌ Evɨraamɨ. Nɨmɨ aalɨbunyayabanna bena Gotɨyarɨ wɨdɨwa ‘Aazakɨmɨre balaangaꞌ yɨmaꞌnadevɨ nyɨbwarɨdaakwia!’ Kudɨwa Gotɨyai Revekaavɨ nyɨbwarɨdaakwɨwaꞌ. Evɨraamɨmɨre gawaalɨvɨne aꞌmweꞌ Revekaaꞌ dumaarijɨwaai? ‘Nɨmɨ yawɨrɨdeꞌna kɨrɨmɨre sɨmunya yawɨꞌdita nyɨjɨla!’ Nɨmɨ yɨhuꞌnɨma!” wɨdɨna yaꞌ.
686  GEN 25:27  Kɨdaraai aꞌmweraai kyɨmaꞌnagi yɨ Yɨzoi yɨkurɨyaawɨhayaꞌna yakelyɨ. Yɨ Jaikopɨ gannya wawɨnyanna yɨwaainada angebanna mwaaidelyɨ. Yɨkurɨyaawia kamaaraꞌ waburyaꞌna wiakei Aazakɨ Yɨzorɨ yɨlaaya marina yaꞌ. Revekaaꞌ Jaikopɨmɨ yɨlaaya maryaꞌ. Pɨgaaꞌ Jaikopɨ yɨwaadabe yɨraaina yakegaaꞌ Yɨzoi mɨjɨka wiakei yɨꞌdaryavɨdaasɨ wɨlaabaꞌ. Wɨlaabaka Jaikopɨmɨ wɨdaꞌ “Wapaaya wayaaka pɨrɨꞌ nyɨjaama!” Miꞌna kudaꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ “Sɨnnawɨ sagaaꞌ sɨraangebwina gɨmubɨma! ‘Nɨmɨ aꞌmwe naanga yɨmaꞌnɨdeinyɨ,’ dena gɨthɨwa.” Yɨzoi wɨdaꞌ “Mɨjɨka naanga nyɨwakeꞌna nɨmɨ kabaimudɨkeinyɨra. Nɨmɨ aꞌmwe naangeinyɨ dadɨnyainyɨ dahaaꞌ aawano. Nɨmɨ aꞌmwe naangeinyɨ mamwaalyɨ yɨdeinyɨra. Aꞌmwe naangannyaꞌ waramaryana! Saꞌ maalɨkesɨra.” Sara kudaꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ “Kwaasɨ yagaala nanyɨdɨthɨka! Naangeꞌna nyɨdana!” Sara kudaꞌ Yɨzoi sara yaꞌ. Miꞌna kyaꞌ Jaikopɨ wapaaya kujaavaꞌ Yɨzoi naꞌ.
733  GEN 27:5  Yɨzoi yɨkurɨyaawɨhayaꞌnei kaanna kwawaꞌ Revekaaꞌ Jaikopɨmɨ Aazakɨ wɨdakeꞌ aya wɨdaꞌ. Miꞌna wɨdaka wɨdaꞌ “Nɨmɨre dɨwɨjaꞌna ja! Jɨlɨkyaawarya maalɨkewaarɨ memeyawaarɨ dɨmaaꞌdeꞌna nɨmɨ mɨwɨta tewaanya gɨmaamaangerɨne pɨraayɨdera. Kavɨraayaꞌmujɨ gɨmɨ maaraꞌgɨzɨ duzaade. Gamɨ nojɨ yagaala tewaanyaꞌ gɨthathelyɨ.” Sara kudaꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ “Nyɨdaakaangei Yɨzoi kwazaakiꞌnakelyɨ. Nɨmaamaangei awaarimaayainyɨ nyɨmwanganojɨ ‘Jaikopɨ kwaasɨ yɨvanɨka,’ dozɨ yagaala tewaanyaꞌ manyɨjɨ nanyadɨka! Yagaala kayaaꞌnanaangeꞌ nanyɨdathɨka!” Sara kudaꞌ Revekaaꞌ wɨdaꞌ “Yagaala kayaaꞌnanaangeꞌ gɨthozɨ nɨmɨnyɨ nyɨdathesɨ. Nɨmɨresɨra. Saꞌ dɨwɨjaꞌna ja!” Sara kudaꞌ Jaikopɨ sara kyaꞌ mɨwɨta pɨraayɨna yaꞌ. Pɨraayɨna yaka Yɨzore kannyɨla tewaanya maaraka Jaikopɨmɨ marirakuna yaꞌ. Marirakuna yaka memeyavɨ kɨlaakeꞌ asawaarɨ tɨlɨnnyavɨ marabaazɨꞌmakwɨna yaꞌ. Miꞌna yaka Jaikopɨmɨ Aazakɨmɨne wapaaya wɨmaaryaꞌ.
746  GEN 27:18  Wapaaya kumaaryaꞌ Jaikopɨ Aazakɨmyawɨnna wawaka wɨdaꞌ “Nɨmwai!” Miꞌna kudaꞌ Aazakɨ wɨdaꞌ “Nyɨbwaalɨꞌ aaihwaigɨnaꞌ?” “Yɨzoinyɨ gɨmɨre sɨraangeinyɨ gɨmɨ sara nyɨdɨwaanyaꞌ sara yɨwa. Dahaaꞌ nɨmɨre yɨkurɨyaawia dɨnana! Miꞌna naꞌgɨzɨ yagaala tewaanyaꞌ nyɨdatheinyɨ.” Miꞌna kudaꞌ saꞌ Aazakɨ wɨdaꞌ “Yɨkurɨyaawia yaraina yaraina gara tamwaana?” Jaikopɨ wɨdaꞌ “Gotɨyai kanyɨjaawaꞌ tamwengɨ.” Aazakɨ wɨdaꞌ “Davanna dɨvama! Gɨmwanganɨma!” Sara kudaꞌ Jaikopɨ bɨna kyaꞌ Aazakɨ ata mwanganna yaka wɨdaꞌ “Jaikopɨmɨre maanguraayaꞌ guꞌnena gɨmwangamwa. Gɨmɨre asaꞌ Yɨzoreꞌbɨꞌnanyasɨra. Yɨzoigɨ daaka?” Sara kudaꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ “Sahwainyɨra.” Aazakɨ wɨdaꞌ “Nyɨdɨwaanyaꞌ yɨkurɨyaawia nyɨjaama! Nɨmɨ nɨma! Mena naꞌmujɨ yagaala tewaanyaꞌ gɨthɨdero.” Aazakɨ kudaꞌ Jaikopɨna kujaavaꞌ Aazakɨ mɨwɨtajɨ aalya waainɨyasɨ naka wɨdaꞌ “Dava dɨvama! Yɨlaaya marinaka!” Miꞌna kudaꞌ kɨnɨdaai yɨlaaya marinagi. Aazakɨ gamɨre baazɨꞌmaꞌnya kannyɨla tɨrɨnya winnaka yagaala tewaanyaꞌna wɨdɨna “Gɨmɨre baazɨꞌmaꞌnya kannyɨla Gotɨyai wapaaya tewaanya yɨrɨvadɨwakebadaasɨ wawɨdɨrɨnyavɨ winnɨwa. Gotɨyai gɨmɨnyɨne burɨkeꞌ wɨjaavɨna, sɨlɨja wɨjaavɨna, kwaaka tewaanya wɨjaavɨna gyadeigɨnyɨ. Gɨmɨre wawɨnyavɨ tɨka munne naanga gɨryadengɨ. Aꞌmwe pwara gɨmɨnyɨ gɨthaayɨpɨꞌdera yɨmaꞌnapɨjɨ ‘Aꞌmwe naangeigɨ,’ gɨthɨpɨꞌdeigɨnyɨ. Gɨmɨ naangeigɨ jɨmaꞌnadeigɨnyɨ gɨmɨjɨyara maalɨka yɨmaꞌnɨpɨꞌdere. Nabaai gɨmɨjɨyara ‘Aꞌmwe naangeigɨ,’ gɨthɨpɨꞌdeigɨnyɨra. Aꞌmwe pwai yagaala kayaaꞌnanaangeꞌ kagɨthozɨ gannyasɨra. Aꞌmwe pwai yagaala tewaanyaꞌ kagɨthozɨ gannyasɨra,” wɨdaꞌ Aazakɨ.
758  GEN 27:30  Aazakɨ kudaꞌ Jaikopɨ wɨna kyaꞌ avaalyagaaꞌ Yɨzoi wapaaya maarɨna yaka bɨna yaka ganɨmaangerɨ wɨdaꞌ “Yaawia gɨmɨnyɨne maaꞌmwe dɨnana! Miꞌna naꞌgɨzɨ yagaala tewaanyaꞌ nyɨdathera.” Sara kudaꞌ ganɨmaangei wɨdaꞌ “Aaihwaigɨnaka?” “Yɨzoinyɨra. Gɨmɨre sɨraangeinyɨra.” Sara kudaꞌ Aazakɨ bɨꞌbɨta wida wɨdaꞌ “Wapaaya aai nyɨjaawaka? Nena wɨdɨwa yagaala tewaanyawo. Sɨnnawɨ yagaala tewaanya miꞌna wɨdena dɨvidaaꞌnyɨ mudɨka wɨja saꞌ aawano.” Mena kudaꞌ Yɨzoi kɨnna daka wɨdaꞌ “Nabaai yagaala tewaanya pɨnɨ nyɨdana!” Saꞌ Aazakɨ wɨdaꞌ “Jɨhwaalaangei kwaasɨ kanyɨdɨwaꞌ wɨdɨwa ‘Gɨmɨ aꞌmwe naangeigɨnyɨ. Jaꞌmwei wabelyɨ. Gɨmɨre kaimɨraayara gamɨreraavɨ maremwaaibɨꞌdere,’ wɨdɨwa. ‘Nabaai gamɨre wawɨnya tewaanna yadengɨ,’ wɨdɨwa.” Sara kudaꞌ Yɨzoi kɨnna maredɨna yaka wɨdaꞌ “Nɨmɨnyɨne yagaala tewaanya pɨrɨꞌna nyɨdana!” Aazakɨ wɨdaꞌ “Kwaaka kayaaꞌnanaangeba burɨka maalɨka yadeva saba dɨmwaaideigɨnyɨ. Gɨmɨnne wapaayanna mala dɨradeigɨnyɨ. Gɨmɨ jɨhwaalaangerɨne duthaayɨdeigɨnyɨ. Saꞌ dɨvidaasɨ yagalyaꞌmakuna jɨtheigɨnyɨ.”
775  GEN 28:1  Jaikopɨ sara kyaꞌ Yɨzore sɨnna tɨka naanga kudavaꞌ daꞌ “Jaikopɨmɨ mala tamɨdeinyɨra.” Yawɨta sara kyaꞌ Revekaaꞌ dara wanganakeꞌ “Yɨzoi Jaikopɨmɨ mala tamadei daaka!” Daka “Jaikopɨmɨ pɨbanna wɨdaasɨma!” daꞌ. Miꞌna daka Aazakɨmɨ wɨdaꞌ “ ‘Yɨzoi aꞌmwe Etɨyawaarɨ maarakeꞌneꞌ Jaikopɨ sara nyadɨka!’ dena gɨthɨwano.” Tɨviꞌna kudaꞌ Aazakɨ Jaikopɨmɨ jaka wɨdɨna yaka yagaala tewaanyaꞌ wɨdaka wɨdɨna “Kainanɨ mwaalyavɨ mamaaꞌdɨnnera! Laivanɨ jaakaangere kaimɨraayaꞌ dɨmaaꞌdeigɨnyɨ. Gotɨyai kaimɨraaya naanga gɨzaavadeigɨnyɨ. Gotɨyai Evɨraamɨmɨ wɨdaꞌ ‘Kwaakeꞌ gɨzaavɨdeinyɨ.’ Wɨdaka kwaaka dava gɨmɨnyɨjɨ gɨmɨre kaimɨraayaraavɨjɨ saihɨrɨne yɨhɨzaavadesɨra.” Aazakɨ miꞌna wɨdɨna kyaꞌ Jaikopɨ kwaaka Aaranɨ sawɨ Laivanɨ mwaalakewɨnna wawaꞌ.
780  GEN 28:6  Yɨzoi sara wɨꞌnaka “Nɨmaamaangei Kainanɨ mwaalyanna ‘Aꞌmwe tewaanya mɨꞌ,’ saꞌbɨta yawɨꞌmwa,” daka Evɨraamɨre gawaalɨꞌ Yɨzɨmelɨmɨre taayaꞌ maaraꞌ.
817  GEN 29:21  Kwarame dawaai dawaai dawaai daꞌ kwavɨlavaꞌ Jaikopɨ Laivanɨmɨ wɨdaꞌ “Rasalaꞌ nyɨjaama!” Sara kudaꞌ Laivanɨ tɨka munne yɨlɨna yaka saꞌ sawɨsavɨ garaavaanga Lɨyaaꞌ Jaikopɨmɨna wɨjaavaꞌ. Mwanyavɨ Jaikopɨ dara wanganakeꞌ “Aꞌmwe Lɨyaaꞌ damwaalɨꞌ!” Daka Laivanɨmɨna sɨnna tɨka wɨdavaꞌ. Sɨnna tɨka kudavaꞌ Laivanɨ wɨdaꞌ “ ‘Sɨnnawɨ aꞌmwe sɨraangeꞌ wɨjavaana!’ doꞌ sɨmunya nemɨresɨra. Gɨmɨ Lɨyaasɨ sawɨta ata yuyi ata purɨdaasɨ pɨrɨwaai dɨmwaaidera. Mwaalaꞌgɨzɨ sagaaꞌ Rasalaꞌ gɨzaavɨdeꞌna kwarame ata yuyi ata purɨdaasɨ pɨrɨwaala pɨnɨ nɨmɨre wawɨnya nyɨdaayadeigɨnyɨ.” Sara kudaꞌ Jaikopɨ sara yaꞌ. Nabaai Laivanɨ aꞌmwe Sɨlɨpaavɨ wawɨnya wɨdaayadevɨneꞌ garaavaangevɨneꞌ Lɨyaavɨneꞌ wɨjaavɨna, aꞌmwe Bilaavɨ wɨdaayadevɨneꞌ garaavaanga pɨrɨvɨna wɨjaavaꞌ.
845  GEN 30:14  Pɨgaaꞌ Ruvanɨ yɨsɨla maaraka ganaanga Lɨyaavɨ wɨjaavaꞌ. Kujaavaꞌ Rasalaꞌ wɨdaꞌ “Yɨsɨla pɨrɨꞌ nyɨjaama!” Miꞌna kudaꞌ Lɨyaaꞌ wɨdaꞌ “ ‘Ganɨmaangerɨ maaꞌdɨnyaꞌgɨ yɨsɨlaꞌ maarɨma!’ dathɨwaana?” “Yɨsɨla miꞌna nyɨjaavaꞌgɨzɨ sawɨsavɨ nɨmɨre aꞌmwerɨ dɨmaaꞌdera,” wɨdaꞌ Rasalaꞌ. Nyɨla kwalakaꞌ Jaikopɨ gannya angevɨna kulaabaꞌ Lɨyaaꞌ wɨdaꞌ “Nɨmɨre angevɨna wɨlaabɨzaꞌna nɨmɨ gɨmɨnyɨ yɨsɨlanna miꞌna gɨmubɨwa. Naarɨmɨ mwaalaka!” Sara kamwaalagi Lɨyaaꞌ kaimɨraayai Yɨzakaai mɨlaꞌ. Dɨvidaasɨ kaimɨraaya pwai Sevulanɨ mɨlaꞌ. Aayagaasaꞌ taaya Daainaꞌ mɨlaꞌ. Lɨyaaꞌ yuya miꞌna kamɨlaꞌ Gotɨyai Rasalavɨna tewaanna kyaꞌ Rasalaꞌ kaimɨraayai Jozepɨyai mɨlaꞌ.
875  GEN 31:1  Jaikopɨ dara wɨꞌnakeꞌ “Laivanɨmɨre gawaalɨvava ‘Nenɨmaangere gɨlyɨvɨta yuya maaꞌdelyɨra,’ dathɨvanɨgava!” Miꞌna daka nabaai dara wanganakeꞌ “Laivanɨ jɨkurya nyɨvanɨkei daaka!” Sara kadaꞌ Gotɨyai Jaikopɨmɨ wɨdaꞌ “Gɨnnya angewɨnna ayawɨnna dɨwodera. Nɨmɨjɨ wawakadera.” Miꞌna kudaꞌ Jaikopɨ Rasalavɨjɨ Lɨyaavɨjɨ wɨdɨna “Nɨmɨ kɨrɨnɨmaangerɨne wawɨnya naanga yadɨnyainyɨ. Wawɨnaangeinyɨ yadaari gamɨ kwaasɨ nyɨdadelyɨ. Kwaasɨ kanyɨdaꞌ Gotɨyai kɨrɨnɨmaangere jɨlɨkyaawarya kwalaalyara nyɨjaawaꞌdɨꞌ. Nabaai Gotɨyai nyɨdɨwaꞌ ‘Gɨnnya angewɨnna dɨwona!’ ” Sara wɨdɨna kyaꞌ Rasalasɨ Lɨyaasɨ sawaai wɨdahi “Gotɨyai sara gɨthɨwakeꞌ sara jɨ!”
896  GEN 31:22  Laivanɨ “Jaikopɨ kaanna wɨna kyɨwaꞌdɨꞌ,” wɨꞌnaka Jaikopɨmɨ mɨdɨnna yaꞌ. Kaanna wɨna wɨna, sawɨta ati ata purɨdaasɨ pwaraai kajɨnnaꞌ tusavɨ mɨjaahalaka wɨdaꞌ “Baarɨꞌ yɨwaana? Kwaasɨ baaꞌna yagɨna nyɨraavaangewaarɨ wɨla yɨrakɨnɨkewaarɨ baaꞌna makwasɨwaabɨna? Nabaai nɨmɨre sɨvuyaꞌbɨsaꞌ kuka baaꞌna maryawalyaadɨna? Lɨka beꞌna yulyaragɨna wɨwaꞌdɨ? ‘Nɨmɨ Jaikopɨmɨ mala tamɨma!’ dena sawɨsavɨ waja yaꞌnyawaaihe. Gɨmɨre Gotɨyai waja nyɨjawaalɨꞌ ‘Jaikopɨmɨna kave duthana!’ ” Sara kudaꞌ Jaikopɨ wɨdɨna “Gɨmɨre sɨvuyaꞌbɨsaꞌ kuka mamaryɨwaꞌde. Lɨka yulyarena dɨwaꞌde ‘Laivanɨ garaavaangewaarɨna nanyɨpalamaaradɨka!’ ” Miꞌna kudaꞌ Laivanɨ Jaikopɨmɨre gɨlyɨvɨsangɨ tɨnna wanganaka saꞌ gamɨre sɨvuyaꞌbɨsaꞌ Rasalaꞌ lɨka yulyakakeꞌ mabɨrɨmaaryaꞌ. Mabɨrɨmaaryakegaaꞌ Jaikopɨ Laivanɨmɨ maanga wɨdaꞌ “Baaꞌneka! Gɨmɨre wawɨnya yadaari gɨmɨre jɨlɨkyaawarya kwala naanga yɨmaꞌnyɨna kyeꞌ nɨmɨ mamaranyena. Gɨmɨre jɨlɨkyaawarya kunewɨ bɨrena bɨrena nɨmɨre gɨzaave. Saꞌ yuyagaaꞌ nɨmɨnyɨne kwaasɨ yagɨ. Gɨmɨ kwaasɨ kyagɨ nɨmɨre Gotɨyai nyɨgaimwagaka sawɨsavɨ mayagaala gɨzawaalɨꞌ,” wɨdɨna yaꞌ.
930  GEN 32:2  Jaikopɨ kaanna wɨna yakegaaꞌ dara wanganakeꞌ “Nɨmɨjɨ Gotɨyare mamaayara ejelɨyarajɨ mwaaiho.” Sara daka Jaikopɨ sɨhumale yaasadɨvɨsaraavɨ gathaakaanga Yɨzorɨna wɨdaasaꞌ. Yaasadɨvɨsara kaanna waweva Yɨzorɨ wɨdeꞌ “Jaikopɨ gɨmɨnyawɨnna bɨvanɨꞌ. Gamɨre gɨlyɨvɨta naanga warɨka.” Yaasadɨvɨsara Yɨzorɨ wɨꞌneva kaanna bɨna yeva Jaikopɨmɨ wɨdeꞌ “Yɨzolyɨ aꞌmwe kwala naangerajɨ sara bɨvanɨgava.” Miꞌna kudeꞌ Jaikopɨ lɨka yaka Gotɨyarɨ wɨdaꞌ “Gɨhaimwagɨdeinyɨ nyɨdahɨnyaꞌ ‘Gɨmɨre kaimɨraaya kwala naanga yɨmaꞌnɨpɨꞌdere.’ Nyɨgaimwadɨnyaigɨnyɨ. Nabaai dahaaꞌ nɨmɨre gɨlyɨvɨta naanga warɨꞌ. ‘Gɨnnya angewɨnna dɨwodera,’ nyɨdahɨnyaꞌ saꞌ nyɨdaakaanga Yɨzorɨna nɨmɨ lɨka yena ‘Yɨzoi naneramakadɨka!’ dena ‘Nyɨgaimwana!’ gɨthɨwa.”
982  GEN 34:1  Lɨyaavɨre taayaꞌ Daainaꞌ “Angeba Sekɨmɨ mwaalyangɨ angirɨꞌmaata yɨma!” daka kaanna wɨna yaꞌ. Anga saba Aꞌmwe Aamo maremwaaida mwaalaꞌ. Aꞌmwe sare gawaalɨꞌ Sekɨmɨ Daainavɨ wanganaka “Sɨdɨraaya tewaanyaꞌ maaꞌmujava,” yawɨꞌna. Sara yawɨꞌna yaka ata lɨmwanna yaꞌ. Ata lɨmwanna yaka Sekɨmɨ ganɨmaangerɨ wɨdaꞌ “Sɨdɨraaya daꞌ nɨmɨre aꞌmwevɨna ganɨmaangerɨ duthana! ‘Gɨmɨre taayaꞌ nɨmɨre mɨgɨnyarɨneꞌ nyɨjaama!’ ” wɨdaꞌ.
1089  GEN 37:5  Jozepɨyai waja yaꞌnyɨna yaka gyaꞌmweraavɨ “Nɨmɨre waja yɨvanɨgeꞌ yɨhɨzɨwaakɨ,” wɨdaꞌ. “Wawɨnyavɨ witɨya lɨlaajabɨsa maramurɨtaꞌna yadaawojɨ nɨmɨre witɨpwɨyaꞌ dɨkavedaaꞌna yaka daavɨna yadɨsɨ sarɨmɨre witɨpwɨya dɨkavedaaꞌna gɨꞌduꞌna yaka ‘Aꞌmwe naangeigɨnyɨ,’ ” wɨdaꞌ. Jozepɨyai sara kudaꞌ gyaꞌmwera “Kwaasɨ nedɨwaꞌ,” deva “Nemɨnyɨna dɨnemaremwaaijɨwaa?” wɨdeꞌ. Dɨvi pɨgaaꞌ Jozepɨyai waja mudɨka pɨrɨꞌ yaꞌnaka ganɨmaangelyɨ gyaꞌmwerajɨ saraavɨ wɨjɨwaakɨna yaꞌ. “Nyɨlyalyɨ lawelyɨ sɨlɨngaamɨnya sɨvɨlɨraai ata purɨdaasɨ pwaina sara nɨmɨnyɨna gɨꞌduraꞌna yawaaihava.” Miꞌna kudaꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ “Baaꞌna dɨwaana? ‘Nɨmaamaangelyɨ nyɨnaangesɨ nyaꞌmwerajɨ sa nɨmɨnyɨna gɨꞌduꞌna yɨpɨꞌdera,’ dathɨwaana?” wɨdaꞌ. Jozepɨyare yagaalaꞌna gyaꞌmwera sɨnna tɨka wɨdaꞌdaasɨ ganɨmaangei kave yawɨraꞌ.
1096  GEN 37:12  Kwaaka Sekɨmɨ Jaikopɨmɨre gawaalɨvava jɨlɨkyaawarya yɨꞌdɨvaidaapi Yɨzɨrelɨ Jozepɨyarɨ “Jaꞌmwera tewaanya damwaaihava?” wɨdaka wɨdaasaꞌ. Kudaasaꞌ Jozepɨyai kaanna kaanna Sekɨmɨ sawɨnna baꞌ. Miꞌna baka dara wanganakeꞌ “Weꞌ, nyaꞌmwera pwara mamwaalyɨjɨhava!” Daka wanganamaryɨna. Wanganamaryɨna yadaasɨ aꞌmwe pwai wanganaka wɨdaꞌ “Nɨmɨ jaꞌmweraavɨ wɨꞌnɨwaꞌde ‘Kwaaka Dothanɨ sabanna kaanyaana!’ dɨdaapi.” Sara kudaꞌ Jozepɨyai kaanna wɨna yaꞌ.
1102  GEN 37:18  Badaaꞌnyɨ Jozepɨyarɨ gyaꞌmwera wanganeva dɨneꞌ “Waja yadei yɨnɨkerɨ tamakaana! Tamakawaajɨ ‘Kavɨjɨlɨkei tamakɨwakelyɨra,’ wɨdaathera. Tamakawaajɨ ‘Gamɨre waja nebulyaꞌ daaka!’ daatheꞌna,” dɨneꞌ. Kadɨneꞌ Ruvanɨ sɨraangei “Jozepɨyarɨ yɨvalɨma!” daka “Maramaki jide. Kaviꞌnɨnnyavɨ marirakɨna jidelyɨra,” wɨdaꞌ. Tɨviꞌna kudaꞌ Jozepɨyai yɨꞌmavaawɨna kyaꞌ lɨmwanna yeva gannya baazɨꞌmaꞌnya tewaanyaꞌ yɨraipurasɨꞌna yeva kaviꞌnɨnna kunevɨ yɨrakeꞌ.
1178  GEN 40:5  Aꞌmwe pwaraai sawɨsavɨ waja yɨna yagi. Waja yɨna kyagi mwanyavɨ Jozepɨyai wɨlaabɨna kyaꞌ jɨkurɨna mwaalɨna yagɨla “Sawɨsavɨ naarɨmɨ waja yaꞌnyawaaiholyainaalyɨra. Waja bewaja yɨvanɨgolyaꞌna aai nehɨzɨwaakajɨwaka?” wɨdahi. Sara kudahi Jozepɨyai “Nɨmɨre Gotɨyai waja yawɨꞌdelyɨ. Kɨrɨmɨre waja nyɨji! Gotɨyai nyɨjɨwaakadeinyɨ,” wɨdaꞌ. Aꞌmwe pwai Peroyare wapaaya wɨmaarina yadei gannya waja Jozepɨyarɨ wɨdaꞌ “Gɨraipɨwɨla taanya dawaai daꞌ waꞌdɨsɨ nɨmɨ wangamwa. Wangadaari purɨrya yɨꞌnadaasɨ wanganyawaaiheꞌ dahaaꞌ mya mena yimwakeꞌ wangamwa. Mena kyimwaꞌ Peroyare gulyavɨ maramaꞌmwagikɨna yena wɨjaavɨna yɨwana.” Miꞌna kudaꞌ Jozepɨyai wɨdɨna “Waja saꞌ gɨzɨwaakɨ! Taanya dawaai dasaꞌ sawɨta daryaai darɨꞌ saꞌbɨsasɨra. Sawɨta daryaai darɨꞌ kajɨnnojɨ Pero ‘Nɨmɨre wapaaya dɨnyɨmaryaama! Ayaꞌ jɨthera,’ gɨthathera. Gɨmɨ sara yaꞌgɨzɨ nɨmɨnyɨna jawɨꞌdeigɨnyɨ. Yawɨraꞌgɨzɨ ‘Jozepɨyai kayaaꞌnanyaꞌ myakerɨ kalavuzavɨ wɨmwaaihava,’ duthathera.” wɨdɨna. Aꞌmwe pwai Peroyare gɨrɨkula yɨdɨka yadei sara wɨꞌnaka Jozepɨyarɨ wɨdaꞌ “Nabaai nɨmɨ waja yaꞌnyawaaihe. Soigɨlya dawaai daꞌ kinya yɨlamarina yɨvanɨgeinyɨ. Soigɨlya aaya aꞌbanyavɨ gɨrɨkula ge ge mihɨnɨke yusara gɨrɨkula dapanadaapi baihanakeinyɨ,” wɨdaꞌ. Tɨviꞌna kudaꞌ Jozepɨyai “Gɨmɨre wajaꞌ gɨzɨwaakɨ! Soigɨlya akwalamwai sawɨta daryaai darɨꞌ saꞌbɨsasɨra. Sawɨta daryaai darɨꞌ kagɨzɨnnojɨ Peroyai yɨsarɨ wɨla tɨdavojɨ gɨmɨnyɨ pɨgaaꞌ wɨla kamaragɨrɨdavojɨ yusara gɨnɨpɨꞌdeigɨnyɨ,” wɨdaꞌ.
1205  GEN 41:9  Kunnakei mamwaalyɨ kyaꞌ Peroyare wapaaya wɨmaaryadei Peroyarɨ wɨdɨna “Dahaasagaaꞌ Jozepɨyarɨna yawɨꞌmwa. Nɨmɨjɨ gɨmɨre gɨrɨkula yɨdɨka yadelyɨ sainaarɨna sɨnna tɨka kagɨthavaꞌ kalavuzavɨ maranehɨmwaaihagɨ. Sawɨta pɨgaaꞌ waja yaꞌnɨgolyainaalyɨra. Jozepɨyai Yɨvɨruyarajɨyai saba mwaalaka naarɨmɨre waja nehɨzɨwaakaꞌ. Nehɨthaꞌ ‘Pero “Gɨmɨre wawɨnya sɨnnawɨnyaꞌ jɨ!” gɨthathera,’ sara nyɨdaꞌ. Gɨrɨkula yɨdɨka yaderɨ ‘Pero wɨla maragɨrɨdavadera,’ wɨdaꞌ. Gamɨre yagaala nebulyasɨra. Sara nehɨthakeꞌ sara yagɨ,” wɨdɨna yaꞌ.
1210  GEN 41:14  Aꞌmwe naangei Pero Jozepɨyarɨna wɨdasaabɨna yaꞌ. Wɨdasaabɨna kyaꞌ Jozepɨyai maryaata wɨrɨꞌnyɨna yaka kwaabɨhannya tewaanya baazɨꞌmaꞌnya tewaanya mariraꞌnyɨna yaka buladaaꞌna yaꞌ. Buladaaꞌna yadɨsɨ Pero wɨdaꞌ “Nɨmɨ waja yaꞌnyawaaiheꞌ aꞌmwe yuyara aꞌmwe yuya manyɨjɨwaaꞌ. Gɨmɨnyɨna ‘Waja yaꞌnadɨvɨtanna wɨdadelyɨra aꞌmwe sai,’ nyɨdɨwaꞌ pwai.” Sara kudaꞌ “Nɨmɨre Gotɨyai gɨmɨre wajaꞌna nayaa gɨzɨwaakadera,” wɨdaꞌ. Pero Jozepɨyarɨ wɨdɨna “Waja dasaꞌ Aalya Naayɨlɨ aalɨmaangevɨ daaꞌderi bulɨmakaawoya wapemɨnnaka daraai daraai daraai dalyara aalyavɨdaasɨ bilaawɨna yawaaihaꞌ. Bilaawɨna yeva bulɨmakaawoyara kurɨya mudɨꞌmɨlanyɨna yadaapi bulɨmakaawoya maalɨka daraai daraai daraai dalyara aalyavɨdaasɨ bilaawɨna yeva bulɨmakaawoya naangeraavɨ maalɨkera tɨka bilanyɨna yawaaihaꞌ. Nyɨna kyawaaihaꞌ nɨmɨ dɨkaaꞌna yena nabaai se waꞌmwarena yaꞌne waja pɨrɨꞌ yaꞌnyawaaihe. Witɨyagɨnyaꞌ gave pɨrɨꞌnanyavɨ sɨla naanga dawaai dawaai dawaai dasa yɨꞌnɨwakengɨ banganakeinyɨ. Sɨla tewaanya pɨnɨ dɨvidaasɨ yɨꞌnyɨna. Yɨꞌnyɨna yaka kuzɨꞌnya warɨke witɨzɨla sɨnnawɨnya tewaanya yɨꞌnɨwakengɨ maranyɨna yadaapi banganakeinyɨ. Wajawaai sara yaꞌnɨwa,” wɨdɨna yaꞌ.
1221  GEN 41:25  Pero miꞌna kudaꞌ Jozepɨyai wɨdaꞌ “Wajawaai pɨrɨwaai sara yɨwaanya kɨrɨꞌ avaala gɨzɨwaakɨma! Bulɨmakaawoyaraavɨna yaꞌnɨwaaꞌnajɨ witɨzɨlaꞌna yaꞌnɨwaaꞌnajɨ avaaiyagaala gɨthɨdera. Gotɨyai dɨvi sara yadeꞌna sara gɨzɨwaainɨvanɨka giwɨriwaꞌ. Kwarame dawaai dawaai dawaai daꞌ wavɨlaꞌdaawojɨ Yɨzɨpɨ dava wapaaya naanga waradevanyɨra. Kwarame dawaai dawaai dawaai daꞌ kwavɨlavojɨ kwarame dawaai dawaai dawaai daꞌ sagaaꞌ mɨjɨka dɨvalyidevanyɨra wapaaya mwaryadozɨ. Nɨmɨre yagaala dɨweꞌna ‘Dahaaꞌ aꞌmwe sɨduꞌnakei aꞌmweraavɨ kwarame tewaanyagaaꞌ wɨdasaawɨna “Mɨjɨkegaaꞌnana wapaaya naanga kanyɨjaavapɨjɨ angengɨ marikwakɨna yɨdera,” dada yaderɨ dumwaaihya! Sara kyaꞌgɨzɨ mɨjɨkegaaꞌ wapaaya tɨka nyaꞌne waradegaakɨra sagaaka.’ ”
1259  GEN 42:6  Gyaꞌmwera Yɨzɨpɨna yɨꞌmavaawɨna yeva Jozepɨyaryabanna wɨna yeva “Aꞌmwe naangeigɨ,” deva gɨꞌduꞌna yeꞌ. Gɨꞌduꞌna kyeꞌ Jozepɨyai dara wanganakeꞌ “Ai, sara nyaꞌmwera dava damwaaihaꞌ.” Miꞌna dɨna kyaꞌ “Jozepɨyalyɨra,” majara “Yɨzɨpɨyalyɨra,” dɨneꞌ kumɨzara. Jozepɨyai “Nɨmɨ kwaasɨ yagaala wɨdɨma!” daka maangeꞌbɨꞌ wɨdɨna “Gawɨdaasaihɨlaꞌ!” wɨdɨna yaꞌ. Gyaꞌmwera “ ‘Wapaaya mubaana!’ dona Kwaakabanne yayaꞌ Kainanɨdaasainera,” wɨdɨna yeꞌ.
1261  GEN 42:8  Jozepɨyai gannya wajaꞌne gyaꞌmweraavɨna yawɨraka wɨdaꞌ “ ‘Nemɨ kwaaka kuka maraana!’ deva dava sarɨmɨ bwangamwaava.” “Arɨkawɨnyɨra. Aꞌmwe naangeigɨ, ‘Wapaaya mubya yaana!’ dona bonanyɨra. Kainanɨ mwaalyare gawaalɨvaanga atɨraai sɨvɨla purɨdaasɨ pwaraalyɨyainera. Wɨryaakei ganɨmaangelyɨ mwaaihi. Neyaꞌmwe pwai balaꞌ.” Sara kudeꞌ Jozepɨyai wɨdɨna “Sarɨmɨnyɨna yaamɨjɨ yɨhyɨdeinyɨ. Davanna sarɨmɨre wɨryaakei mabi kyojɨ davadaasɨ mwɨyɨ jideihɨlyɨ. Gave pwai kaanna wɨna yojɨ wɨryaakerɨ wɨjɨmaꞌnaawɨna yadelyɨra. Sarɨmɨ pwaihi kalavuzavɨ dɨmwaalyide. ‘Sarɨmɨre yagaala kwaasɨ nyɨdeꞌ,’ daꞌmujɨ sɨmunyaꞌ sarɨmɨnyɨna ‘Damakaanyara bɨvanɨgava,’ yawɨrɨdeinyɨra.” Miꞌna wɨdaka kalavuzavɨ yuyara wɨmwaaihɨna yaꞌ.
1271  GEN 42:18  Sawɨta pɨryaaina kajɨnnaꞌ Jozepɨyai wɨdɨna “Nɨmɨre dɨwɨjaꞌna jide. Gave pwai kalavuzavɨ mwaalanneꞌneꞌna pwara wapaaya sarɨmɨre kɨnɨdakaavɨne makuna yɨpɨꞌdengɨra. Wɨryaakerɨ kanyɨmakabapɨjɨ sarɨmɨre yagaalyaꞌ yawɨrɨdeinyɨra. Sara kyawɨraꞌmujɨ mabalyɨ jideihɨlyɨra.” Jozepɨyai Yɨzɨpɨ yagaala wɨdadaaꞌnyɨ pwai maridɨna kyaꞌ Jozepɨyarɨ gyaꞌmwera kunnya yagaala dɨneꞌ “Negwaalaanga Jozepɨyarɨna kayaaꞌna yo. Gamɨ kɨnna dadaasɨ wanganona nemɨ dɨragɨnna mwaaloꞌna dahaaꞌ Gotɨyai nemɨnyɨneꞌ kayaaꞌna neyɨvanɨꞌ.” Aꞌmwe Ruvanɨ gyaꞌmweraavɨ wɨdaꞌ “Nɨmɨ yɨhɨthe ‘Mɨgɨnyarɨne kayaaꞌnanyabwi mipɨnera!’ Kyɨhɨtheꞌ mwɨꞌnyɨjeꞌ.” Ruvanɨ sara kudaꞌ Jozepɨyai mwasawɨnna kaanna bwalyuna yaka kɨnna dɨna. Kɨnna dɨna yaka Sɨmɨyanɨmɨ maaraka wɨla pwɨyɨna. Wɨla pwɨyɨna yaka wɨdaayaderɨ kave wɨdɨna “Wapaaya kumɨre gɨlya dɨmaramihya! Aꞌmwe gei gere nɨgwia gannya gɨlyavɨ dɨmihya! Nabaai wapaaya tusavɨne dumaari!” Sara wɨdɨna kyaꞌ sara yaꞌ.
1282  GEN 42:29  Kwaaka Kainanɨna bɨna yeva kuvɨnɨmaanga Jaikopɨmɨ sara yesaꞌ sara wɨdɨna. Miꞌna wɨdɨna kyeꞌ Jaikopɨ wɨdaꞌ “Jozepɨyai mamwaalyɨꞌ. Sɨmɨyanɨ mamwaalyɨꞌ. Dahaaꞌ sarɨmɨ ‘Bejaminɨmɨ makuna yaana!’ dapɨjɨ makuna jideꞌ daaka! Savɨ kale nyɨwaka. Bejaminɨ mwaalana!” Sara kudaꞌ Ruvanɨ ganɨmaangerɨ wɨjaaꞌ “Bejaminɨmɨ nyɨjaama! Maremwaalɨdeinyɨ. Aya gɨmɨnyawɨnna mulaabi kyaꞌmujɨ nyɨbwaalɨvaangeraarɨ dɨramakya!” Wiꞌna kudaꞌ Jaikopɨ “Nyɨbwaalɨvaangelyɨ mwikanera!” wɨdaꞌ.
1316  GEN 43:25  Gyaꞌmwera angevɨ wɨlaꞌdapi sɨrɨgwajagaaꞌ Jozepɨyai wɨlaabɨna kyaꞌ gyaꞌmwera “Aꞌmwe naangeigɨ,” wɨdɨna yeva gɨꞌduꞌna yeva wapaaya waburya yanga wɨjaavɨna. Yanga wɨjaavɨna kyeꞌ Jozepɨyai wɨdaꞌ “Sarɨmɨnyɨ sɨrɨnɨmaangei tewaanya damwaalɨꞌ?” “Tewaanya mwaalɨꞌ,” wɨdɨna yeva gɨꞌduꞌna yeꞌ. Gɨꞌduꞌna kyeꞌ Jozepɨyai Bejaminɨmɨ wanganaka wɨdaꞌ “Sarɨmɨre wɨryaakelyɨ kabɨwaaꞌ yɨhwangamwa.” Jozepɨyarɨ kale wiadaasɨ Bejaminɨmɨ wɨdaꞌ “ ‘Gotɨyai tewaanna gyadeigɨnyɨ,’ gɨthɨma!” wɨdaka yarai gavinyaba wɨladaaꞌna yaka kɨnna maredɨna. Kɨnna maredɨna yaka gannya sɨnnyɨꞌ aalya yɨnyɨna yaka ayawɨnna wɨlaabɨna yaꞌ. Jozepɨyai “Nemɨ naana!” daka sɨraangei pimagɨ wɨmwaaihɨna wɨryaakei pimagɨ wɨmwaaihɨna kutabanyara nayaa wɨmwaaihɨna yaꞌ. Wɨmwaaihɨna yaka wapaaya jaapaina yaka pwaraavɨ kɨbangwa wina, Bejaminɨmɨ wapaaya naanga wina yaꞌ. Sara yɨna kyaꞌ gyaꞌmwera kumɨre gaidaaꞌna wanganna wapaaya naanga Bejaminɨmɨ wina yakeꞌ wanganeva atɨka maruꞌnaꞌna yeꞌ.
1326  GEN 44:1  Kɨdaraka miꞌna kaneꞌ Jozepɨyai gannya wawɨnya wɨdaayaderɨ wɨdɨna “Kumɨre gɨlyangɨ wapaaya dɨmaramihya! Aꞌmwera nɨgwia gannya gɨlyangɨ dɨmihya! Aꞌmwe pwarevɨ sara ja! Aꞌmwe pwarevɨ sara ja! Nabaai nɨmɨre maaꞌgula tewaanya naangeꞌ wɨryaakere gɨlyavɨ dɨmaramihya!” Sara wɨdɨna kyaꞌ wɨdaayadei sara yaꞌ. Mwanyagaaꞌ Jozepɨyarɨ gyaꞌmwera yagalyaꞌmakuna. Yagalyaꞌmakuna kyeꞌ Jozepɨyai wɨdaayaderɨ wɨdaꞌ “Aꞌmwe saraavɨ dɨmɨjaahala! Mɨjaahaina yaꞌgɨzɨ dara dutha! ‘Nɨmɨre aꞌmwe naangere maaꞌgula tewaanya naangeꞌ kuka kyɨwaakɨra.’ ” Wɨdaayadei kaanna kaanna wɨna yaka mɨjaahalaka Jozepɨyai wɨdakeꞌ sara wɨdaꞌ. Sara kudaꞌ Jozepɨyarɨ gyaꞌmwera wɨdeꞌ “Aawa. Maaꞌgula sai mamaariwo. Pware gɨlyavɨ maaꞌgulyai wanganaꞌgɨzɨ gamɨzai dɨramakɨdelyɨra. Nabaai nemɨ yuyaina gɨmɨre aꞌmwe naangere wawɨnya wɨdayadaanyaina yɨmaꞌnaadeinera.”
1343  GEN 44:18  Miꞌna wɨdɨna yakegaaꞌ Juthai wɨdaꞌ “Bejaminɨmɨne nenɨmaangei yɨlaaya naanga marivanɨka. Kwarame kwalaalya naanga kwavɨlavaꞌ sagaaꞌ neyaꞌmwe Jozepɨyai pwai mɨka. Sagaaꞌ yuyagaaꞌ nenɨmaangerɨ kale wiaꞌ. Dahaaꞌ Bejaminɨmɨ kamaaraꞌgɨzɨ nenɨmaangei balɨna yadelyɨra. ‘Bejaminɨ kaanna wɨna yade,’ daꞌgɨzɨ nɨmɨ dava mwaalaꞌmujɨ wawɨnya gɨthaayadɨnyainyɨ yɨmaꞌnɨdeinyɨra. Bejaminɨ kaanna muyɨ nyadɨka! Nɨmaamaangeryawɨnna aya muyɨ yadɨ mwaalɨna yɨdeinyɨra.”
1360  GEN 45:1  Juthai sara kudaꞌ Jozepɨyai kale naanga wiadaaꞌnyɨ wɨdaayadɨvɨsara yuyaraavɨ mwasawɨnna wɨdasaawɨna. Wɨdasaawɨna yaka kɨnna naanga maredakerɨ Yɨzɨpɨ mwaalyara wɨꞌnyɨna. Kadɨka wɨꞌnyɨna kyeꞌ Jozepɨyai gyaꞌmweraavɨ wɨdɨna “Jozepɨyainyɨ. Nɨmaamaangei nayaa kuna damwaalɨꞌ?” Sara wɨdɨna kyaꞌ gyaꞌmwera atɨka maruꞌnaꞌna yeva yagaala majara navɨka yɨna. Navɨka yɨna kyeꞌ wɨdɨna “Mithɨyanɨ mwaalyaraavɨ kanyɨmubeꞌ kumɨzara Yɨzɨpɨna nyɨmakwaweꞌ. Sarɨmɨ sara nyesaihi dahaaꞌ kave dɨmwaalyi! ‘Nemɨ kayaaꞌna naangeina,’ majɨ jideꞌna Gotɨyai ‘Kumɨ nabalapɨdɨka!’ daka sarɨmɨnyɨna waasɨna nyaꞌ. Waasɨna nyaka ‘Kwaaka Yɨzɨpɨ yuyaba dɨmaremwaaideigɨnyɨra,’ nyɨdɨnɨkeinyɨra. Wapaa kunegaaꞌ kwarame pɨrɨwaai kwavɨlavaꞌ kwarame dawaai dawaai daꞌ wavɨlavadengɨ. Nɨmaamaangeryawɨnna yarai dɨwila! Dara duzi! ‘Nɨmwai gɨmɨnyɨ kɨnɨdakaavihɨrɨjɨ gɨmɨre gɨlyɨvɨsajɨ Yɨzɨpɨna dɨmakwona!’ sara duzi! Wapaaya kunegaaꞌ maremwaaina yɨhyɨdeinyɨra. ‘Gamɨ Jozepɨyalyɨra,’ miꞌna yawɨꞌmwaava. Naangeꞌ yɨhɨthɨwana.” Miꞌna wɨdɨna yaka Bejaminɨmɨ galamujɨꞌna yaka kɨnna maredɨna yaka gyaꞌmwe pwaraavɨ galamujɨꞌna, kɨnna maredɨna yaꞌ.
1375  GEN 45:16  Yɨzɨpɨya aꞌmwe naangei Peroyai “Jozepɨyarɨ gyaꞌmwera mena bɨna yɨwaaꞌ,” wɨꞌnaka yɨlaaya yɨna yaꞌ. Yɨlaaya yɨna yaka Jozepɨyarɨ wɨdaꞌ “Jaꞌmweraavɨ dara dutha! ‘Kaarɨzɨya (kaareꞌbɨsa) dɨmaaryi! Kwaaka Kainanɨna ayahi dɨwila! Sabadaasɨ sɨrɨnɨmaangelyɨ sarɨmɨrejɨ sangɨ nɨmɨnyawɨnna dava dɨmakabyidengɨra,’ dutha!” Pero sara kudaꞌ Jozepɨyai kwaabɨhannya baazɨꞌmaꞌnya wapaaya tusavɨ nɨgwɨyaꞌne wɨmaarina yaka Bejaminɨmɨne nɨgwia naanga baazɨꞌmaꞌnya pɨjaakuna wɨmaarina. Wɨmaarina yaka nabaai wapaaya jɨlɨkyaawarya ganɨmaangarɨne yaasɨna. Yaasɨna kyaꞌ gyaꞌmwera Kainanɨna ayɨna wɨna yeva Jaikopɨmɨ Jozepɨyarɨna wɨdeꞌ. Jozepɨyarɨna kudeꞌ Jaikopɨ balyengɨꞌnaꞌ. Balyengɨꞌnaka wɨdaꞌ “Saꞌ nebwina mɨka.” Kaarɨzɨya Jozepɨyai yasaabɨna yake wanganaka wɨdaꞌ “Nebulyasɨra. Jozepɨyai kwaihwaainakei mwaalɨꞌ. Nɨmɨ wanganaawɨma! Miꞌna wanganaꞌmujɨ dɨvi balɨdeinyɨra,” wɨdaꞌ Jaikopɨ.
1415  GEN 46:28  Jaikopɨ Jutharɨ wɨdasaawɨna “Jozepɨyaigɨ Kwaaka Gozanɨ wɨraꞌnaka!” Jozepɨyai wɨjɨmaaꞌnyɨna kyaꞌ galamujɨꞌnyɨna yagɨla kɨnna maredɨnagi. Kamaredɨnagi ganɨmaangei wɨdaꞌ “Gwangamweinyɨ dahaaꞌ yɨlaaya yɨna, nayaa balɨdeinyɨra.” Jozepɨyai kumɨzangɨ wɨdaꞌ “Nɨmɨ kaanna waanyɨna yaꞌmujɨ Peroyarɨ wɨdɨna yɨdeinyɨra. ‘Jɨlɨkyaawaryajɨ kaimɨraavɨzɨmyajɨ nɨmɨre sa bamwaaihava.’ Sarɨmɨ dara duzi! ‘Nemɨ jɨlɨkyaawarya yɨꞌdɨvaidaanyainera.’ Yɨzɨpɨ mwaalyara jɨlɨkyaawaryaraavɨna yɨlaaya myadɨvɨsarera. Yɨꞌdɨvaidɨvɨsaihi mwaaidapi Peroyai ‘Gozanɨ kwaaka tewaanyaba dɨmwaalyɨla!’ yɨhɨthathelyɨra.”
1422  GEN 47:1  Jozepɨyai gyaꞌmweraavɨ miꞌna wɨdaka Peroyaryawɨnna kaanna wɨna yaka wɨdaꞌ “Nɨmaamaangelyɨ nyaꞌmwerajɨ sara Kwaaka Gozanɨ mwaaihaꞌ.” Jozepɨyai Peroyarɨ wɨdakegaaꞌ gyaꞌmwera aꞌmwe daraai daraai dalyara Peroyare angevɨ mwaaleꞌ. Kamwaaleꞌ Peroyai wɨdɨna “Bewawɨnya yadɨvɨtaihɨlaka?” Sara kudaꞌ kumɨ wɨdeꞌ “Nenɨmaangei jɨlɨkyaawarya kyɨꞌdɨvalaꞌ nabaai nemɨ sara yɨꞌdɨvaidaanyainera. Kwaaka Kainanɨ nemɨre jɨlɨkyaawaryaraavɨne wapaaya mwarika. ‘Kwaaka Gozanɨ saba dɨmwaalyɨla!’ kanedaꞌgɨzɨ saba mwalaadennera.” Miꞌna kudeꞌ Peroyai Jozepɨyarɨ wɨdaꞌ “Gɨmaamaangelyɨ jaꞌmwerajɨ saraavɨ dutha! ‘Kwaaka Gozanɨ tewaanyaba dɨmwaalyɨla!’ ‘Wawɨnaangera pwara damwaaihava!’ daꞌgɨzɨ ‘Peroyare jɨlɨkyaawarya jɨꞌdɨvalyɨla!’ duthana!”
1448  GEN 47:27  Jaikopɨnɨdaka kwala naanga yɨmaꞌnyɨna kyeꞌ Gozanɨ mwaalakei Jaikopɨ gɨlyɨvɨta naangejɨyai mwaalaꞌ. Jaikopɨ kwarame 147 kwavɨlavaꞌ dara wanganakeꞌ “Ai, nɨmɨ aꞌmwe neinyɨ yarai balɨdeinyɨ daaka!” Daka Jozepɨyarɨ “Yarai dɨvama!” jaka wɨdɨna yaka wɨdaꞌ “Nɨmɨ kabalaꞌmujɨ Yɨzɨpɨ dava nanyakɨpɨka! Nɨmaamaangei warɨkeba dɨnyakideinyɨra.” Sara kudaꞌ Jozepɨyai “Naangeꞌ gɨthɨwana ‘Gɨnnya dadɨnyaba gwakɨdeꞌnanyɨra,’ ” wɨdaꞌ.
1453  GEN 48:1  Pɨgaaꞌ sagaaꞌ aꞌmwemɨlɨꞌ Jozepɨyarɨ wɨdaꞌ “Gɨmaamaangei nabalɨnakei mwaalɨꞌ.” Sara wɨꞌnaka Jozepɨyalyɨ gawaalɨvaangeraalyɨ “Nemɨ Jaikopɨmɨ wanganaana!” deva kaanna wɨna yeꞌ. Jozepɨyarɨ gawaalɨꞌ pwai Manaazai pwai Yɨpɨremɨ mwaalagi. Jaikopɨmɨ angyɨrɨꞌmaata kyeꞌ Jaikopɨ Jozepɨyarɨ wɨdaꞌ “Anga Betelɨ Kwaaka Kainanɨ mannɨkeba Gotɨyai nɨmɨnyaba wɨlaabaka nyɨdaꞌ ‘Gɨmɨre kaimɨraaya kwala naanga gɨzaavɨdeinyɨra. Nabaai kumɨnyɨne gazagaasagaaꞌ Kwaaka Kainanɨ wɨjaavɨdeinyɨ,’ sara nyɨdaꞌ. Jozepɨyaigɨ gɨmɨre kaimɨraayaraai Yɨzɨpɨ saba yawakɨnagɨnyaraai nɨmɨnneraalyɨra. Yɨpɨremɨjɨ Manaazalyɨ saraarɨ nyɨmakama! Kɨrɨmɨnyɨ tewaanna wɨdɨdeinyɨ.”
1462  GEN 48:10  Yɨzɨrelɨ aꞌmwe nei tɨnna jɨhɨnna wiadaaꞌnyɨ mwaalɨna yaꞌ. Yɨzɨrelɨ sara kudaꞌ Jozepɨyai Yɨpɨremɨjɨ Manaazalyɨ saraarɨ yosɨgalamakuna kyaꞌ Yɨzɨrelɨ galamujɨꞌna, yɨlaaya marina yaka Jozepɨyarɨ wɨdaꞌ “ ‘Jozepɨyai pɨgaaꞌ magwanganyadɨnyainyɨra,’ dena saꞌ Gotɨyai sara kyaꞌ gɨmɨjɨ kaimɨraayaraalyɨ saihɨrɨ sara yɨhwangamanɨge.” Miꞌna kudaꞌ Jozepɨyai gamɨre sɨraanga Manaazarɨ Yɨzɨrelɨmɨre angasɨrɨ wɨmwaaihɨna, Yɨpɨremɨmɨ kwanaamimagɨ wɨmwaaihɨna yaꞌ. Wɨmwaaihɨna kyaꞌ Yɨzɨrelɨ asɨraai wovihɨralɨmwagaꞌnyɨna yaꞌ kaimaleraarɨ. Sara kyaꞌ Jozepɨ dara wanganakeꞌ “Ai, nɨmware angasi dɨviyarɨ dathathɨwagalɨmwagarɨka!” Dɨna yaka gamɨre angasi lɨmwanna yaka wɨdaꞌ “Manaazai sɨraangelyɨra. Gamɨnyɨ angasɨlyɨ dɨlɨmwagaka!” Kudaꞌ Yɨzɨrelɨ wɨdaꞌ “Aawana, kunya yawɨꞌmanɨgeinyɨra. Manaazare kaimɨraaya kwala naanga yɨrɨvadengɨra. Saꞌ Yɨpɨremɨre kwala naanga naanga yɨrɨvadengɨra.” Nabaai Yɨzɨrelɨ wɨdaꞌ “ ‘Gotɨyai Evɨraamɨjɨ Aazakɨjɨ nɨmɨjɨ sainaavɨ tewaanna sara neyakabaaibɨꞌ kaimɨraayaraarɨ tewaanna sara wiadelyɨra,’ yɨhɨthɨvanɨge. Jozepɨyaigɨ nɨmɨ dɨvi maalɨkegaaꞌ balɨdera. Sarɨmɨnɨdakaavihɨlyɨ Gotɨyalyɨ saihi dɨmwaalyideihɨlyɨra. Gotɨyai sarɨmɨ Kwaaka Kainanɨna ayɨna makuna yɨhyadelyɨra. Kwaaka pɨba Amoyaraavɨreba kuka maarena kwaaka saba gɨzaawa. Gɨmɨresɨra. Jaꞌmweraavɨreꞌ mɨka.”
1508  GEN 50:1  Jaikopɨ yagaaihɨwɨnya miꞌna wɨdaka wɨdɨna “Dahaaꞌ yarai balɨna yɨde. Kabalaꞌmujɨ Maakɨpela simaangevɨ Kwaaka Kainanɨ saba dɨnyakyideinyɨ.” Mena wɨdɨna yaka balaꞌ. Kabalaꞌ Jozepɨ ganɨmaangerɨ galamujɨꞌna yaka kɨnna maredɨna yaꞌ. Kɨnna maredɨna yɨna yaka wɨdaayadɨvɨsaraavɨ wɨdaꞌ “Nɨmaamaangere kɨlaaka bwiaꞌna marazɨnanyaꞌ maarapɨjɨ dɨvuri!” Yɨzɨpɨ mwaalyarajɨ Jaikopɨnɨdakajɨ sawɨta 70 jɨnnadaaꞌnyɨyagaaꞌ kɨnna maredɨna yeꞌ. Kɨnna maredɨna kyeꞌ Jozepɨyai wɨdaayadɨvɨsaraavɨ wɨdasaawɨna kyaꞌ Peroyarɨ wɨdeꞌ “Jozepɨyai gɨthɨvanɨꞌ ‘Nɨmaamaangerɨ naangeꞌ wɨdahe “Kwaaka Kainanɨ gwakɨdeinyɨra.” Sara wɨdahe “Jozepɨyaigɨ dɨwona!” kanyɨdaꞌgɨzɨ wɨdeinyɨra. Nɨmɨ baryai miꞌna wakaꞌmujɨ ayɨna bɨna yɨdeinyɨra.’ ” Sara kudeꞌ Peroyai wɨdaꞌ “Gɨmɨ dɨwona!” Wiꞌna kudaꞌ Jozepɨyalyɨ gyaꞌmwerajɨ Yɨzɨpɨ mwaalya aꞌmwe naangerajɨ Kainanɨna wɨna yeꞌ. Kwaaka Aatathɨna yɨꞌmavaawɨna kyeꞌ sawɨta atina ata purɨdaasɨ pwaraaina kujɨnnaꞌ kɨnna naanga dɨna yeꞌ. Kɨnna naanga miꞌna kadeꞌ Jaikopɨmɨ gawaalɨvava gamɨnyɨ Maakɨpela simaangevɨ wakɨna yeꞌ.
1521  GEN 50:14  Jozepɨyalyɨ gyaꞌmwerajɨ aꞌmwe yuyarajɨ Yɨzɨpɨna ayɨna wɨna yeꞌ. Gyaꞌmwera Jozepɨyarɨna lɨka yeva dɨneꞌ “Nemɨ kɨgaasagaaꞌ Jozepɨyarɨ kayaaꞌna yo. Dahaaꞌ nemɨnyɨna kayaaꞌna yadei dɨngaka? Baarɨꞌ yajɨwaꞌ?” dɨnyɨna yeꞌ. Dɨnyɨna yeva Jozepɨyaryawɨnna wɨna yeva wɨdeꞌ “Nemɨ kayaaꞌnanyabwi gɨmɨnyɨna yobwi myawɨri jɨthe. Warana! Nemɨ gɨmɨre dɨzavɨ kadɨka wɨꞌnyɨna gyaatheinera. Nenɨmaangei mwaalakegaaꞌ sara nejɨwaakakeinera.” Miꞌna wɨꞌnaka Jozepɨyai kɨnna daka kavena wɨdaꞌ “Lɨka mipɨnera! ‘Jozepɨyarɨ kayaaꞌna yaana!’ kadɨneꞌ Gotɨyai ‘Nɨmɨ aꞌmwe kwala naanga yɨvainɨdera mɨjɨkegaaꞌ,’ daka ‘Jozepɨyarɨ gyaꞌmwera yɨvanɨgasaꞌ sara yɨpɨꞌdeꞌnanyɨra,’ daꞌ Gotɨyai. Sarɨmɨnyɨna tewaanya maremwaalɨdeinyɨra,” wɨdaꞌ.
1529  GEN 50:22  Jozepɨyalyɨ gamɨrejɨ sa Yɨzɨpɨ saba mwaaleꞌ. Jozepɨyai kwarame 110 wavɨlavakei gyakaangengɨ tɨnna wanganaꞌ. Tɨnna miꞌna wanganaka gamɨrengɨ wɨdaꞌ “Nɨmɨ yarai balɨdeinyɨra. Gotɨyai sarɨmɨnyɨ Kwaaka Kainanɨ Gotɨyai kwaaka Evɨraamɨmɨneꞌ Aazakɨmɨneꞌ Jaikopɨmɨneꞌ wɨjaavakebanna ayɨna makuna yɨhyadelyɨra. Naangaꞌna yagaalyaꞌ dɨnyɨjɨla! ‘Nemɨ kwaaka Kainanɨna kaanyagaaꞌ Jozepɨyare yagɨnya makuna yawaajɨ saba wakɨna yaadengɨra.’ ” Sara wɨdaka balɨna yaꞌ. Kabalaꞌ pwara “Gannya kɨlaakeꞌ tewaanya warana!” deva marazɨnanyaꞌ purɨna yeva bɨkusavɨ wɨlakɨna yeꞌ.
23234  MAT 1:21  Kaimalei maaradelyɨ. Kamaarojɨ gannya yayaꞌ ‘Jizaazala,’ duthathelyɨ. Sareꞌ dareꞌnesɨ. Gamɨreraavɨ kumɨre kayaaꞌnanya jɨpalasɨꞌnojɨ padaihasamaaradeꞌna ‘Jizaazala (Padaihasamaaꞌdela),’ duthathelyɨra,” mamaayai wɨdaꞌ.
23240  MAT 2:2  “Bwaranyai Juyaraavɨ maremwaalyaꞌnei yɨmaꞌnakei gawɨ mwaalɨka? Sareꞌ dareꞌnesɨ. Aꞌmweꞌ kamaaraꞌ nyɨlyai byɨlyɨrɨꞌdeva gamɨre sɨlɨngaamɨnyarɨꞌ kyɨmaꞌnaabaꞌ tɨnna wanganona dɨnyɨna ‘Gamɨnyɨ lotuyaꞌna yɨlaaya yaana!’ Dɨnyɨna yona bɨwona,” wɨdɨna yeꞌ.
23244  MAT 2:6  ‘Betɨlemɨ angebagɨ Jutharaavɨre kwaakevɨ sabagɨ Maalɨkebagɨ kɨrɨꞌ anga pɨbanyaavɨ naangebagɨnyɨ. Gɨmɨnyɨdaaꞌnyɨ Aꞌmwe Naangei yɨmaꞌnadelyɨ. Sai nɨmɨre Yɨzɨrelɨyaraavɨ maremwaaladelyɨ. Sareꞌna anga pɨbanyaavɨ davɨlaꞌdevagɨnyɨ.’ ” Sara wɨdeꞌ Gotɨyare bukuya kunnakera.
23256  MAT 2:18  “Raama saba kɨnna wɨꞌnɨnɨkesɨ. Kɨnna dɨvanɨgava. Kɨnna bazɨwɨvanɨgava. Rasalaꞌ gawaalɨvavaavɨ kɨnna maredɨvanɨka. Kumɨ mamwaalyɨgasaꞌna gamɨ dara dɨvanɨko ‘Kale naanga nyadaaꞌnyɨ gaimwangeꞌnemɨlɨkaavɨ mwɨꞌnɨwɨnera!’ ”
23258  MAT 2:20  “Dɨkaavaꞌgɨzɨ kaimɨraayalyɨ ganaangesɨ sawaarɨ Kwaaka Yɨzɨrelɨna dɨmakwona! Sareꞌ dareꞌnesɨ. ‘Kaimɨraayarɨ tamakaana!’ desara miꞌna baleꞌ.”
23261  MAT 2:23  Kaanna wɨna yaka Anga Naazaretɨ saba mwalaawaꞌ. Sarevɨdaaꞌnyɨ Gotɨyarɨ wɨꞌnawɨjɨwaakadɨvɨsara yɨdayaasaꞌ Jizaazarɨna yunebanna yɨmaꞌnaꞌ. Yagaala saꞌ dara dɨnɨꞌ “Pwara ‘Naazaretɨ mwaalyala! Kayaaꞌnanyaraavɨdaaꞌnyala,’ dɨpɨꞌdelyɨ.” Sara dɨnɨkesɨ.
23264  MAT 3:3  Sareꞌ dareꞌnesɨ. Sarerɨna Gotɨyarɨ wɨꞌnawɨjɨwaakyai Aazaayai dara dɨnɨꞌ “Wawɨmaayaba pwai maanguraayaꞌ jaka yɨmanɨꞌ. ‘Naangei batherɨne tusaꞌ javadaꞌgalyɨlo! Gamɨre tusangɨ yɨdaꞌna jamakwilo!’ ” Jonɨmɨna sara dɨnɨkesɨ.
23268  MAT 3:7  Perɨzɨyara kwala naangeꞌ Sazuzɨyara kwala naangeꞌ yawɨꞌna “Aalyavɨ bavɨtaazɨya neyana!” yawɨꞌna yeva sara besaraavɨ Jonɨ tɨnna wanganaka maanga wɨdaꞌ “Sarɨmɨ naawɨnaanyaraavɨre kaimɨraayaihɨlyɨ. Gotɨyai sabwine saꞌ kayaaka yɨhyadeihɨlyɨ. ‘Sɨnna tɨkebwi yɨmaꞌnaabatheꞌna lɨkaanya dɨwila!’ aai yɨhɨthɨwaka!
23269  MAT 3:8  Sarevɨdaaꞌnyɨ sarɨmɨ ‘Mudɨkebwi yawɨramaraana!’ dapɨjɨyanna tewaanya jɨla! Sara yapɨjɨ sɨmunya mudɨkebulyɨyaihi yɨsɨla nawɨꞌnyabɨta nayaa sara jideihɨlyɨ.
23270  MAT 3:9  Sarɨmɨre sɨmunyangɨ dara myawɨpɨna! ‘Evɨraamɨmɨ gyakwalaangeina mwaaihoꞌna Gotɨyai taanga sa mujaayɨ neyadeꞌnanyɨ.’ Sareꞌ mɨka! Yɨhɨthɨma! Gotɨyarɨ aꞌmweraavɨna wɨgainajɨ kwajɨ ‘Sɨla da Evɨraamɨmɨdaaꞌnya kaimɨraayara yɨmaꞌnɨpɨka!’ dazɨ kwajɨ sa kyɨmaꞌnadɨka! Sareꞌ yɨnɨga wiꞌna yannelyɨra.
23272  MAT 3:11  Pwara yawɨranganna ‘Sahwara mudɨkebwi jɨvanɨgava!’ yɨhyawɨpɨꞌdeꞌna aalyavɨ bavɨtaazɨya yɨhyɨdeꞌnanyɨ. Sareinyɨ dɨvidaaꞌnyɨ nyɨmɨdɨnɨkei nyavɨlavɨkelyɨ. Dɨragɨnaangelyɨ. Gamɨnyɨna nɨmɨ tewaanyainyɨna mɨꞌ. Wɨdaayadei gamɨre maremwaaidere kwaabɨzɨvɨlyawaai makwode kɨrɨꞌ sara yɨdeꞌna yɨnɨga wiꞌna nawɨꞌnyainyɨ mɨka! Sahwai nawɨꞌnya naangelyɨ. Naangei Kurya Tewaanyarɨ pwaihɨrɨna bavɨtaazɨya yɨhyadelyɨra. Nabaai pwaihɨrɨna dɨkevɨ bavɨtaazɨya yɨhyadelyɨra.
23276  MAT 3:15  Wɨdɨna kyaꞌ Jizaazai maꞌmaaꞌna “Sabwi aawa. Gɨthɨwɨjaꞌ dɨnyo! Sareꞌ dareꞌnesɨ. Gotɨyai yawɨꞌna ‘Sara yɨkajavwi yɨdaꞌmaraangesɨ.’ Sareꞌna sara yaka! Keꞌbaꞌnanyainyɨ.” Sara kudaꞌ Jizaazarɨ bavɨtaazɨya yaꞌ.
23282  MAT 4:4  Sara kudaꞌ maꞌmaaꞌna yaꞌ “Dara dɨnɨꞌ ‘Bɨretɨya gave najaꞌ kuryarɨ dɨragɨnya wɨjaayaꞌneꞌna mɨꞌ. Aawa. Yagaala gazasaꞌ Gotɨyare maangevɨ wɨdakeꞌ kuryarɨ dɨragɨnya wɨjaayaꞌnesɨ.’ ”
23284  MAT 4:6  wɨdaꞌ “Gotɨyare Gawaalɨvaangeinyɨ daakajɨ, kwaakewɨnna dɨthɨkwosɨka! Sareꞌ dareꞌnesɨ. Dara dɨnɨꞌ ‘Gɨmɨnyɨna Gotɨyai mamaayaraavɨ kudozɨ Sɨlyavɨ gɨmɨre sɨvɨla mala nyamaaꞌdɨka! Sareꞌna asajɨ nayaa maragɨlɨmwabɨka!’ Sara dɨnɨkeꞌna kwaakewɨnna dɨthɨkwosɨka!”
23285  MAT 4:7  Sara kudaꞌ Jizaazai yawɨraka “Saataanɨ Gotɨyare bukuyaꞌ kayaaꞌna marayɨwaka,” wɨdaꞌ “Yagaala pɨrɨꞌ dara dɨnɨꞌ ‘Naangei gɨmɨre Gotɨyarɨ yaamɨjɨ minna! Yune gɨmɨre yawɨsaꞌ yɨjaigɨ dara myawɨꞌdɨnna! “Gotɨyai yaasɨwaꞌna nyɨgaimwagatheinyɨra.” Sara myawɨꞌdɨnna!’ ”
23288  MAT 4:10  Sara kudaꞌ Jizaazai wɨdaꞌ “Saataanɨ, dɨwo! Sareꞌ dareꞌnesɨ. Dara dɨnɨꞌ ‘Naangei gɨmɨre Gotɨyarɨ yɨlaaya dɨmarya! Yɨsaraavɨjɨ sɨlaangeraavɨjɨ yɨlaaya minna! Gotɨyai gaverɨ yɨlaaya ja!’ Sara dɨnɨkeꞌna Saataanɨ dɨwo!”
23306  MAT 5:3  “Yɨlaaya yadɨvɨꞌ tewaanaanga yɨnɨkera Gotɨyarɨna dara yawɨꞌdɨvɨsara ‘Nemɨ maalɨkemɨlɨkane. Nemɨre kuryara dɨragɨnyara mɨꞌ.’ Sareraavɨ Sɨgunyavɨ mwaalɨkei maremwaaladeꞌnanyɨ.
23308  MAT 5:5  Yɨlaaya yadɨvɨꞌ tewaanaanga yɨnɨkera kwaamuꞌnanyara sɨmɨlɨka yarai mwɨlyɨ yadera Gotɨyai yawɨꞌna ‘Sahwaraavɨ tewaanya yuya Kwaaka yuya wɨjaavɨdeinyɨ,’ yawɨꞌna yakei wɨjaavadeꞌnanyɨ.
23309  MAT 5:6  Yɨlaaya yadɨvɨꞌ tewaanaanga yɨnɨkera, aꞌmwera wapaayajɨ aalyasɨ mɨjɨka wiadevaaibɨꞌ aꞌmwera ‘Gotɨyai nemɨnyɨna “Yɨdaꞌmaraangeihi nɨmɨreihɨlyɨ,” yawɨrana!’ yawɨꞌmanɨgasara. Munya widevaaibɨꞌ Gotɨyai gamɨrebwi wɨjaavadeꞌnanyɨ.
23312  MAT 5:9  Yɨlaaya yadɨvɨꞌ tewaanaanga yɨnɨkera, Gotɨyarɨna yuya maimaanga sabwi yɨgapalakadɨvɨsara. Gotɨyai sahwaraavɨ ‘Nɨmɨre nyɨbwaalɨvaangeigɨnyɨra,’ wɨdatheꞌnanyɨ.
23320  MAT 5:17  ‘Pɨropetɨyara Gotɨyarɨ wɨꞌnawɨjɨwaakadɨvɨsaraavɨre yagaalyajɨ Ne Mozɨzare Kɨwɨnyasɨ dɨnɨkenna marasɨꞌnadei dɨngaka?’ Nɨmɨnyɨna sɨmunya sara nyawɨꞌdɨka! Nɨmɨ marasɨtaꞌneinyɨ bɨweinyɨ mɨka! Aawa. ‘Nɨmɨ yagaala sanne yunebanna yɨmaꞌnyaꞌneinyɨ bɨweinyɨ.’
23322  MAT 5:19  Sarevɨdaaꞌnyɨ Kɨwɨnyavɨre yagaala maalɨka saꞌ aꞌmwe pwai marasɨꞌnajaꞌ aꞌmwe pwara kwaraavɨ wɨjɨwaakadelyɨ ‘Sasara minnera!’ Aꞌmwe sarerɨ Sɨgunyavɨ mwaalɨkei maremwaalade kwai aꞌmwemɨlɨꞌ mwaalademɨlɨkɨ. Aꞌmwei Kɨwɨnyaꞌ mɨdɨnajai aꞌmwe pwara kwaraavɨ wɨjɨwaakajai mɨdɨnyaꞌna, sahwai aꞌmwe naangei mwaaladelyɨ Sɨgunyavɨ mwaalɨkei maremwaaladevɨ.
23325  MAT 5:22  Nebulyaꞌna dɨnɨkeꞌ nɨmɨ sainyɨ gɨthɨvanɨge. Aꞌmwe gazaizai gyaꞌmwerɨna sɨnna tɨka wɨdavajai, nabaai sahwarɨ kotɨyaꞌ wɨmaryɨpɨꞌdelyɨ. Nabaai, aꞌmwe pwai gyaꞌmwerɨ bɨrala wɨdazai kotɨya naangeꞌ wɨmaryɨpɨꞌdelyɨ. Nabaai, aꞌmwe pwai ‘Gɨmɨ yɨmaka aaꞌnaaꞌneigɨnyɨ,’ wɨdazai Dɨka Naangevɨ naawadelyɨ.
23326  MAT 5:23  Sarevɨdaaꞌnyɨ pɨgaaꞌ gɨmɨ ‘Gotɨyarɨ wɨjaavɨma nɨmɨre kayaaꞌnanya marasɨꞌnyaꞌneꞌ!’ daꞌgɨzɨ sareꞌ wɨjaayaꞌneba makabaꞌgɨzɨ dara jawɨꞌdeꞌ ‘O, nyaꞌmwerɨna yagaalya kɨnɨnnakeinyɨ dahayɨnɨgena!’
23328  MAT 5:25  Pwai gɨmɨnyɨna ‘Kotɨya marima!’ kadozɨ yarai yavadaꞌgainyɨna jideraaihɨlyɨ. ‘Sahwai yawɨbwaꞌderyaba nanyɨmarakadɨka! Nabaai, yawɨbwaꞌdei nyɨmaarojɨ pɨlɨzɨmaanyaraavɨ nanyɨmarɨmwangadɨka! Pɨlɨzɨmaanyara kalavuzangevɨ nanyɨmwaaihɨpɨdɨka!’ jawɨka!
23331  MAT 5:28  Sahɨrɨꞌna dara gɨthɨvanɨge. Aꞌmwe gazaizai tɨnna banganaꞌna yajaꞌ ‘Aꞌmwevɨ ata lɨmwamwɨjainyɨ!’ yawɨꞌda gannya sɨmunyavɨ mena ata lɨmwamwakelyɨra.
23335  MAT 5:32  Dɨnɨka kɨrɨꞌ nɨmɨ gɨthɨvanɨge. Gɨnnya aꞌmwevɨ mudaasɨnnera! Aꞌmweꞌ pwarɨ maridaayɨ yajaꞌ gazaizai kudaasojɨ aꞌmwe pwarɨ maaꞌnajaꞌ gannya aꞌmwevɨna Gotɨyai yawɨꞌna ‘Aꞌmwe saꞌ ata lɨmwamanɨkesɨ. Sare kɨrɨꞌ gannya aꞌmwei yɨwetawakyaꞌ gamɨresɨ.’ Nabaai aꞌmwe pwarɨ maaꞌnajai mudɨkei savɨ ata lɨmwagathelyɨ.
23337  MAT 5:34  Dɨnɨkeꞌna kɨrɨꞌ nɨmɨ gɨthɨvanɨge. ‘Sara yɨdeinyɨ,’ nebwina wɨdɨzaigɨ savɨna yagaala dɨragɨnyaꞌ sasara mudɨnna! Aangyagaala kave duthana! Dara mudɨnna! ‘Sɨgunyaꞌ nebulyaꞌna warɨkabaaibɨꞌ gɨthɨwɨjaꞌ nebulyaꞌna gɨthɨvanɨge.’ Sara mudɨnna! Sɨgunyavɨ Gotɨyai yɨlamwaaida maremwaalɨkebanneꞌna yaasɨwaꞌna sara mudɨnna! (Gɨmɨreba daa!)
23338  MAT 5:35  Yagaala pɨrɨꞌ nebulya yɨvaimwangeꞌna Kwaakevakɨna mudɨnna! ‘Kwaakevaꞌ dɨragɨnyaꞌ warɨkeꞌna nɨmɨre yagaala nebulyaꞌ gɨthɨvanɨge!’ Kwaaka davaꞌ Gotɨyare sɨvɨlyaꞌ paihɨremwaaidevanneꞌna sara mudɨnna! Nabaai Anga Jeruzaalemɨna yaasɨwaꞌna mudɨnna yagaala pɨrɨvɨ nebulya yɨvaimwagyaꞌneꞌ! Jeruzaalemɨ saba yuyangɨ Maremwaaidere angebanneꞌna sara mudɨnna!
23339  MAT 5:36  Yagaala pɨrɨꞌ dɨragɨnya yɨvaimwagyaꞌneꞌna mudɨnna gɨmɨre mɨnyagɨnyavɨna! ‘Nɨmɨre mɨjasajɨꞌ yaaka wannana!’ daꞌgɨzɨ yaaka yɨmaꞌnadezɨꞌ daa! ‘Nɨmɨre mɨjasajɨꞌ jɨhɨnya wannana!’ daꞌgɨzɨ jɨhɨnya yɨmaꞌnadezɨꞌna daa! Aawa! Wawɨnya Gotɨyaresɨ.
23340  MAT 5:37  Sareꞌna aangyagaala duthana! ‘Tewaanyasɨ,’ daꞌgɨzɨ ‘Yayo,’ duthana! ‘Yɨdeinyɨ mɨꞌ,’ daꞌgɨzɨ ‘Aawano,’ duthana! Sasare sabwi wiꞌnanyɨ. Yagaala saꞌ mɨjeꞌmwamwɨya yadɨnya Kayaaꞌnanyai gɨzɨwaakadengɨ.
23343  MAT 5:40  Pwai gɨmɨnyɨna yawɨꞌna ‘Sahwarɨ kotɨyaꞌ yaꞌmujɨ gamɨre baazɨꞌmaꞌnyaꞌ maarɨdeinyɨ.’ Sara yawɨꞌna yajarɨ yɨvɨsasɨ duzaadelyɨ.
23344  MAT 5:41  Aꞌmwe naangei dɨragɨnna dazai ‘Nɨmɨre gɨlyɨvɨsa esaba dɨmakɨlaawa!’ Dazare gɨlyɨvɨta saamɨnyabanna dɨmakɨlaawadeigɨnyɨ. Sara Gotɨyareigɨ yɨnneigɨnyɨ.
23345  MAT 5:42  Pwai kagithaanganojɨ ‘Saꞌ dɨnyɨmaryaama!’ ‘Nɨgwia dɨnyɨmaryaama!’ sarɨna yanga wɨjaavɨna jɨthelyɨ. Nabaai aꞌmwei kagɨthozɨ ‘Yaamata nyɨjaama!’ sahwarɨna buleꞌna mujaavɨnna! Yarai duzaama!
23347  MAT 5:44  Sara dɨnɨka kɨrɨꞌ nɨmɨ gɨthɨvanɨge. Gɨmɨre yɨkamaangerɨna kale gyana! Kayaaꞌna gyadɨvɨsaraavɨna wɨgaimwangeꞌna Gotɨyarɨ dara duthana! ‘Sahwaraavɨ tewaanya dɨmwaaihya! Tewaanna dɨwia!’
23348  MAT 5:45  Sara yɨjaigɨ ‘Nɨmaamaanga Sɨgunyavɨ mwaalɨkere kaimɨraayainyɨ yɨmaꞌnɨma!’ dadɨ yɨnneigɨnyɨra. Gotɨyai nyɨlyarɨ sara wɨdadaaꞌnyɨ nyɨlyai aꞌmwe kayaaꞌnanyaraavɨre wawɨnyangɨjɨ tewaanya kwaraavɨre wawɨnyangɨjɨ sara wɨdɨvanɨkabaaibɨsasɨ. Gotɨyai burɨkeꞌ sara wɨdadaaꞌnyɨ aꞌmwe yɨdaꞌmaraanga yadɨvɨsaraavɨrengɨnajɨ yɨdaꞌmaraanga myadɨvɨsaraavɨrengɨnajɨ burɨkeꞌ sara pɨvanɨkabaaibɨsasɨ.
23352  MAT 6:1  Nayaa jawɨka! Davwi minna! Tewaanya nawɨꞌnyabura dara minnera! Aꞌmwera tɨnna nyangabɨkajɨ! ‘Sai tewaanyalyɨra,’ yawɨpɨkajɨ. Sara minnera! Sara yɨjɨyaigɨnyɨ Gɨmaamaanga Sɨgunyavɨ mwaalɨkei yanga tewaanya gɨrɨvɨkɨranneigɨ mɨꞌ.
23353  MAT 6:2  Sarevɨdaaꞌnyɨ ‘Aꞌmwe gɨlyɨvɨta maayaraavɨna nɨgwia wɨmaryaawɨma!’ daꞌgɨzɨyagaaꞌ nabaai dara dɨzaigɨ ‘Aꞌmwera nyangabɨka!’ aꞌmweraavɨ sɨnnawɨ namarayaasɨdɨꞌ gware makupɨjavaaina! Minna! Sareꞌ dareꞌnesɨ. Aꞌmwe kwaasɨyara yadɨvɨtabaaibɨꞌ lotuangengɨjɨ adukulalyangɨjɨ saba jaka wɨdɨna ‘Yanga nayaa wɨjaavɨma nɨgwɨmaayaraavɨne!’ Sahwara yawɨꞌna ‘Aꞌmwera nɨmɨnyɨna “Aꞌmwe tewaanyalyɨ. Yangelyɨ,” dɨnɨpɨka!’ yawɨꞌna yadɨvɨꞌ sara yadɨvɨkɨ. Nebulyaꞌna gɨthɨvanɨge. Sasareraavɨ wɨmaryɨpɨja saꞌ kumɨre wɨrɨvɨkɨsasɨ. Sasareraavɨ aꞌmwera yɨlaaya wɨmaryɨpɨjaꞌna yanga tɨviꞌna maapɨjaraavɨna Sɨgunyavɨ mwaalɨkei yanga tewaanya wɨrɨvɨkɨrannera mɨꞌ.
23354  MAT 6:3  Sasara minna! Aawa. ‘Gɨlyɨvɨta maayaraavɨna wɨmaaryɨdeinyɨ,’ daꞌgɨzɨ yulyaꞌna jɨtheigɨnyɨ. ‘Nyaꞌmwerajɨ angebajɨyarajɨ tɨnna nanyangabɨthɨka!’ daꞌgɨzɨ yulyaꞌna dumaaryɨdevulyɨ.
23355  MAT 6:4  Lɨka yulyaꞌna jɨthevwi Gɨmaamaangei yawɨꞌna ‘Sahwai tewaanna yɨwakeꞌ aꞌmwera yɨlaaya myɨwaasaꞌna yanga tewaanya wɨrɨvɨkɨrɨdeinyɨ.’
23356  MAT 6:5  ‘Gotɨyarɨ wɨdɨma!’ daꞌgɨzɨyagaaꞌ aꞌmwe kwaasɨyara wɨdadɨvɨtabaaibɨꞌ nudɨthɨka! Sahwara lotuangengɨ wɨladaaꞌdɨvɨꞌ aꞌmwera tɨnna wanganyaꞌnera Gotɨyarɨ wɨdadɨvɨtare. Sarebwina tewaanya wɨvuꞌnadere. Nabaai tuꞌnyalabɨnyaba daaꞌdɨvɨꞌ ‘Aꞌmweyura tɨnna nyangabɨka!’ dadɨvɨꞌ Gotɨyarɨ wɨdadɨvɨsare. Sasareigɨ myɨmaꞌnɨnna! Nebulyaꞌna gɨthɨvanɨge. Aꞌmwera yɨlaaya wɨmaryɨpɨjaꞌna yanga tɨviꞌna maapɨjaraavɨna yanga tewaanya wɨrɨvɨkɨradera mɨꞌ.