23215	MAT 1:2	Abrahám lúguchibei Isáac, Isáac lúguchi Jacób, Jacób lúguchi Judá jáu lamúlenu,
23216	MAT 1:3	Judá lúguchi Fáres lúma Zára, Támar tugúya jáguchu, Fáres lúguchi Esróm, Esróm lúguchi Arám,
23217	MAT 1:4	Arám lúguchi Aminadáb, Aminadáb lúguchi Naasón, Naasón lúguchi Salmón,
23218	MAT 1:5	Salmón lúguchi Booz, Raháb lúguchu, Booz lúguchi Óbed, Rut lúguchu, Óbed lúguchi Isaí,
23219	MAT 1:6	Isaí lúguchi urúei Davíd, urúei Davíd túma tó meja lúmari Urías, jagía lagǘbürigubaña Salomón.
23220	MAT 1:7	Salomón lúguchibei Roboám, Roboám lúguchi Abías, Abías lúguchi Ása,
23221	MAT 1:8	Ása lúguchi Josafát, Josafát lúguchi Jorám, Jorám lúguchi Uzías,
23222	MAT 1:9	Uzías lúguchi Jótam, Jótam lúguchi Ácaz, Ácaz lúguchi Ezequías,
23223	MAT 1:10	Ezequías lúguchi Manasés, Manasés lúguchi Amón, Amón lúguchi Josías,
23225	MAT 1:12	Lárigiñe le, Jeconías lúguchibei Salatiél, Salatiél lúguchi Zorobabél,
23226	MAT 1:13	Zorobabél lúguchi Abiúd, Abiúd lúguchi Eliaquím, Eliaquím lúguchi Azór,
23227	MAT 1:14	Azór lúguchi Sadóc, Sadóc lúguchi Aquím, Aquím lúguchi Eliúd,
23228	MAT 1:15	Eliúd lúguchi Eleázar, Eleázar lúguchi Matán, Matán lúguchi Jacób,
23229	MAT 1:16	Jacób lúguchi José le túmari María, tugúyati lúguchuboun Jesúsu le gíribei Crístu.
23230	MAT 1:17	Catoúrusuñanu lubeíti linébaanfaangu Jesúsu lúmagiñe Abrahám lúmoun Davíd, catoúrusu lúmagiñe Davíd lúmoun janáanwagúniwa Israelítagu Babilónioun, catoúrusu lúmagiñe dan ligía lúmoun lagǘriajoún Crístu.
23231	MAT 1:18	Ítara líña ligáburi lagǘriajoún Jesucrístu. María to lúguchu, gadáraduñoun lúma José lun tamárieidun lúma, lubáragiñeti jaganoún jámagua, lubáragiñe lasúbudirunun quei wǘri, ába tadáriragun túngua láu dagáñu tíña lan láu lubáfu Sífiri Sándu.
23232	MAT 1:19	Quei ában lubeí wügǘri buídu tigáburi José le tadári, májati lasúbudirúniwa le asúseredubei tun María, busénrügüti lígirunun, míchugunga tidúnrun.
23233	MAT 1:20	Dan le niján lubeí arítagua luágu cátei le, ligía larúfudagun ában láni Wabúreme Búngiu ánjeli lúngua lun lídan luwénedi, ába laríñagun lun. —José, ladǘgawagun Davíd, manúfudebá lun berésibirunun María queísi búmari, ladǘga irájü le lúnbei tagáraüduni, lúmagiñe Sífiri Sándu liábin.
23234	MAT 1:21	Tagáraüduba ában irájü, ábame bíchuguni líri Jesúsu. Ítara lúba líri ladǘga lasálbarubaña lan lumútuniña lídaangiñe jafígoun.
23236	MAT 1:23	Tadágeinaduba ában irájü, ábame tagáraüdun ában irájü, Emanuél, ligíaba líri, líla íri ligía, “Búngiu wáma”.
23237	MAT 1:24	Dan le lagágudunbei José lídaangiñe uwénedi ligía, ába ladǘgüni le lubeíbei ánjeli ligía lun, ába lerésibirunun María queísi lúmari,
23238	MAT 1:25	masúbudirúngaloún queísi wǘri darí tagǘriajani furúmiñeti tiraǘ, ába líchuguni líri Jesúsu.
23239	MAT 2:1	Lídan fulásu le gíribei Belén, lumúanrugu Judéa, ñi lagǘriajoúa Jesúsu dán meja le Heródes lan urúeibei lídan jageíra juríu. Ábati jachǘlürün fiú wügǘriña chu táu ubúrugun Jerusalén lueígiñe oúbaü le ñígiñe lubeí laboúcha wéyu.
23240	MAT 2:2	Ába jálügüdajan. —¿Jageísan jarúeite juríu le agǘriajoúbei? Aríja wamáaru luwáruguman le ñígiñe lubeí láfuara wéyu, wayábiñati lun wájuduragun lun.
23241	MAT 2:3	Dan le lagáambuni urúei Heródes cátei le, ába medéraguagüdünjaali lan, jáu sun Jerusalénna.
23242	MAT 2:4	Ábati lagúarun joun sun jábutigu fádirigu lídan jafíñen juríu, jáma ja arúfudajabalin lilúrudun Moisés joun gürígia, ába lálügüdaguniña jalíabei lan libíti fulásu lagǘriajoúa Crístu.
23243	MAT 2:5	Ába jaríñagun lun. —Belén, le lumúanrugubei Judéa, ladǘga ítara líña labǘrüdüni proféta.
23244	MAT 2:6	Amǘrü Belén, lumúanruguna Judéa, amǘrü ában lídaangiñe ubúrugu weírigutimaati lídan múa le, láu sun biñǘraü, ladǘga láfuriduba ában ábuti bídaangiñe le lúnbei loúnigiruniña numútuniña ja Israelítagu.
23245	MAT 2:7	Ábati lagúarun Heródes joun chu táu arámudaguarügü, ába lálügüdüniña luágutima dan le tarúfudaguagüle warúguma túngua joun.
23246	MAT 2:8	Ábati loúnajaniña Belén, laríñaga joun. —Jeíba, ábame jáluajani irájü le buídu, dánme le darí jumaali, jawísaraname, ñǘdün námuga gíñe ájuduragua lun.
23247	MAT 2:9	Lárigiñe jagáambuni chu táu lerérun urúei, ába joúdin. Warúguma bugáti to jaríjuboun le ñígiñe lubeí láfuara wéyu, ába tídin jabá jabá, darí taráramun loúgiñe fulásu le ñí lubei irájü le.
23248	MAT 2:10	Dan le jaríjinun chu táu ja warúguma, ába jagúndaaragun sarágu.
23249	MAT 2:11	Dánti le jebélurun tídoun múna, ába jaríjini irájü le túma lúguchu to María. Ábati jájuduragun, ába jabúluchagun lun. Ába jánjunrenchunun jagáfun, ába jedéweejan gólu lúma cupáli jémeti lun, lúma ában luwúyeri árani gífiti.
23250	MAT 2:12	Lárigiñe, ába jawísarúniwa lídan jawénedi lun magíribudun jamá ñígiñe lubeí Heródes, ába jagíribudun jageíroun lídaangiñe ámu ǘma.
23251	MAT 2:13	Lárigiñe joúdin chu táu jagía, ába larúfudagun ába láni Búngiu ánjeli lúngua lun José lídan luwénedi, ába laríñagun lun. —Sarába, barǘbei irájü le táu sun lúguchu, anúrabá Ejíptoun, ábame beréderun ñi daríme nawísarunibu, ladǘga láluajaali Heródes irájü le lun láfaruni jilágubei.
23252	MAT 2:14	Ábati lásaarun José, ába lanǘgüni irájü táu sun lúguchu áriebu ligía, ába lídin jáu Ejíptoun.
23254	MAT 2:16	Dan le ladáriragun Heródes lúngua luágu yéegua jamá lan chu táu, ába lagáñidun, ába loúnajan áfaraguaña sun irájüñü ja biáma tíña irúmu jáu lun ǘnabun, ja aganoúbaña Belén lúma sun fulásu geyégua láu, según dan le jaríñagubei chu táu luágu lagǘriajoúniwa irájü ligía.
23256	MAT 2:18	Agaambúati lagúarajan ában umálali Ramá láu oúnwenbun igárigu, umálali ligía tumálali Raquél, to ayájuboun járigi tirájüñü, mabúseeruntu lun támalijoún ladǘga jilágua jamá.
23257	MAT 2:19	Lárigiñe loúnwen Heródes, ába liábin ába láni Búngiu ánjeli lun José lídan luwénedi yágüta Ejípto, ába laríñagun lun.
23258	MAT 2:20	—Sarába, barǘbei irájü le táu sun lúguchu, giríbu jumá jageíroun Israelítagu ladǘga jilágua ja abúseerubaña meja jáfaruni irájü le.
23259	MAT 2:21	Ába lásaarun José, ába lanǘgüni irájü táu sun lúguchu jageíroun Israelítagu.
23260	MAT 2:22	Dan le lasúbudiruni José luágu Arqueláo lan agúmadijabei Judéa lewéñegua Heródes le lúguchi, ába lanúfudedun lídin ñíjin, ába laríñawagúniwa lun lídan uwénedi lun lídin Galiléoun.
23261	MAT 2:23	Lachǘlürün ñi, ába lídin agánawa lídan fulásu le gíribei Nazarét, le lumúanrugubei Galiléa. Lasúseredunbei sun cátei le lun lagúnfulirun le jaríñagubei profétagu luágu Nazarétna lan Jesúsu.
23262	MAT 3:1	Lídoun dan ligía, ába liábin Juan le abásteragüdajabei apúrichija lídan fulásu mageírawati, Judéa,
23263	MAT 3:2	ába laríñagun lídan lapúrichijan. —Sáansi jumeí joúserun, ladǘga yaráfaali larúeijan Búngiu.
23264	MAT 3:3	Juan le, ligía le uágubei meja labǘrüja proféta Isaías ítara. Agaambúati lumálali ában gürígia agúaraja lídan fulásu mageírawati ítara. “Aráanse jumoún janígi lubá liábin Wabúreme, queísi ladárarúniwa ǘma surúti.”
23265	MAT 3:4	Lanáangun Juan, láutu lúra caméyu, liábin lagǘrüga liránaagua, guéru, chigángaru leígubaña lúma síruudu le áraabuna.
23266	MAT 3:5	Ábaja jayábin ubúrugugiñe Jerusalén, lúma Judéagiñe, lúma lubádugiñe dúna Jordán agáambei lapúrichijan,
23267	MAT 3:6	dántija le jagúfeseruni jafígoun, ába labásteragüdüniña lídan dúna le gíribei Jordán.
23268	MAT 3:7	Dan le laríjin Juan luágu sarágu jáña lan gürígia lídaangiñetiña jadámurin fariséogu jáma saduséogu ñǘbintiña lun jabásterun, ába laríñagun joun. —¡Jarásan jéwe jugúya le! ¿Ca awísarubadün lun janúrajan lueí lanárime afáyeiragülei luágu figoú le lúnbei liábin?
23269	MAT 3:8	Oúsera jumá buídu, arijúa lámuga furáangu luágu sáansigua lan ligáburi joúserun.
23270	MAT 3:9	Mapántajan jugúyame, aríñaga jídaangua. “Linébaanfaangu Abrahám wagía”, ladǘga naríñajare jun luágu gayára lan ladǘgün Búngiu linébaanfaangu Abrahám lídaangiñe dǘbü le.
23271	MAT 3:10	Madíseeli lagúnfulirun le laríñagubei Búngiu, luágu yaráfaali lan lidáani abeichúni luágu figoú, aráanseeru jaráwa lun lánchuajoún wéwe, áni sun wéwe le mabuídunti lin, chaǘnwati, ába lagudún.
23272	MAT 3:11	Áu, láu dúna nabásteragüdaün, arúfudei luágu sáansi jumáali lan ligáburi joúserun, ánjeinti le lúnbei liábin nárigi, labásteragüdübadün láu Sífiri Sándu, áni lafáyeiragüdübadün luágu figoú queísi láu wátu geméti. Gabáfuti nueí darí lun madǘna nan ni lun narágachunun ligeídin.
23273	MAT 3:12	Nújeinjaru lichóbulin lújaburugu, larúmadagüdübei türígu, ábame lanúadiruni lídaangiñe sagádi mábeijali. Ábame lareíduni türígu, ábame láguduni sagádi le mábeijali lídan wátu geméti le méñeguchadibei.
23274	MAT 3:13	Dan le liábin Jesúsu Galiléagiñe, ába lachǘlürün luágun dúna le gíribei Jordán le ñí lubei Juan lun labásteragüdüni.
23275	MAT 3:14	Májati yebéti Juan labásteragüdüni, ába laríñagun lun Jesúsu. —Nugúya lúnbei babásteragüdünina, ¿amǘrü lubeí ñǘbin nun lun nabásteragüdünibu?
23276	MAT 3:15	Ába laríñagun Jesúsu lun. —Ítara lúba guetó, ladǘga lúnti wadǘgüni le lubeíbei Búngiu. Ába labásteragüdüni Juan Jesúsu,
23277	MAT 3:16	lárigiñe labásterun Jesúsu, ába láfuridun dúnarugugiñe. Sódini ába lánjunrenchagun siélu, ába laríjini Jesúsu Sífiri Sándu larárirun camá ában únjun liábin luágun.
23278	MAT 3:17	Ába lagaambún ába umálali siélugiñe le aríñagubei. —Niraǘ le jínsiñebei nun le, le áubei oúnwenbun lan nugúndan.
23280	MAT 4:2	Lárigiñe leréderun Jesúsu bián-wein wéyu lúma bián-wein áriebu meíginga, ába lalámachun.
23281	MAT 4:3	Ábati liábin Máfia lubádun, ába laríñagun lun lun loúchaguni. —Ánjein liraǘ bubei Búngiu, salíguagüdabeí dǘbü le feínme.
23282	MAT 4:4	Ába loúnabun Jesúsu. —Taríñajare Lerérun Búngiu. “Mámarügübei táu fein labágarida gürígia, labágariduba gíñe láu sun dimúrei le laríñagubei Búngiu.”
23283	MAT 4:5	Ábati lanǘgüni Máfia Jesúsu Jerusaléoun, ubúrugu le sándubei joun juríu, ába laweínragüdüni tábulugun témpulu,
23284	MAT 4:6	ába laríñagun lun. —Ánjein liraǘ bubei Búngiu, chubába yágiñe lun ǘnabun, ladǘga taríñajare Lerérun Búngiu. Laríñaguba Búngiu joun láni ánjeligu lun joúnigirunibu. Janǘgübadibu jájaburugu lun machúgeragun lan bugúdi luágu dǘbü.
23286	MAT 4:8	Ába lanǘgüni Máfia Jesúsu luágun ában wǘbü íñuti, ába larúfuduni sun arúeijani le uboúagubei lun, lúma buri luweírigun,
23288	MAT 4:10	Ábati laríñagun Jesúsu lun. —¡Beíba nueí, Máfia! ladǘga taríñajare Lerérun Búngiu. “Lúnrügüba Babúreme Búngiu bájuduragua, lúnrügüba gíñe besériwida.”
23289	MAT 4:11	Ábati ladísedun Máfia lueí, ába jayábin ánjeligu esériwidei.
23290	MAT 4:12	Dan le lagáambunbei Jesúsu luágu níjein lan Juan furísunrugu, ába lídin lárigoún Galiléoun.
23291	MAT 4:13	Merédeti Nazarét, ába lídin agánawa Capernaúm, ában fulásu le lárubei dúna lídan jageíra rása le Zabulón lúma Neftalí.
23292	MAT 4:14	Lasúseredunbei sun le lun lagúnfulirun le labǘrüjabeí meja Isaías, lé meja proféta.
23293	MAT 4:15	Lageíra Zabulón lúma Neftalí, lídan ǘma lubádu barána, lueígiñe oúbaü le ñígiñe lubeí láfuara wéyu libíti Jordán, Galiléa le ñí lubei jagánawa ja mámabaña juríu.
23294	MAT 4:16	Jugúya lé meja lídaanbei lubúriga aríjaadün ában oúnwenbun larúgounga, jugúya lé meja lídaanbei lamúñounga le lánina oúweni, jarúgoungagüdawaali jáu.
23295	MAT 4:17	Lúmagiñe dan ligía, ába lagúmeserun Jesúsu apúrichija ñi ítara. —Sáansi jumeí jigáburi, ladǘga yaráfaali larúeijan Búngiu.
23296	MAT 4:18	Eíbugeina líña Jesúsu láru láru dúna Galiléa, ligía laríjin bián gamúlenuguátiña, ában jádaangiñe, Simón le méme gíribei Pédro, le ában, Andrés. Esénijani jabágaribei, jáguruñati.
23297	MAT 4:19	Ábati laríñagun Jesúsu joun. —Falá jumana, ábame mesénijanjadün lan úduraü, anáajarügaadünme gürígia nun lun nánigume.
23298	MAT 4:20	Furése furése ába jígirunun jasénin, ába joúdin lúma.
23299	MAT 4:21	Lubáruaguoun mémeraü Jesúsu, ábaya laríjin bián gamúlenuguátiña, Jacóbo lúma Juan, lirájüñü Zebedéo. Tídaañanu ában ugúnein lúma jáguchi arámadajoun jasénin. Ába lagúarun Jesúsu joun lun lánime disípulugu,
23300	MAT 4:22	lídan óra ligía ába jígirunun ugúnein, ígira jáguchi, ába joúdin lúma Jesúsu.
23301	MAT 4:23	Ábajei leíbuguni Jesúsu sun Galiléa arúfudajeina tídan buri jalígilisin juríu to lídaanboun ságü fulásu. Ábaja lapúrichijani ugánu buíti luágu larúeijan Búngiu, areídaguagüda ligía sun luwúyeri sándi le jawáguti gürígia.
23302	MAT 4:24	Ába lagaambúniwa luágu Jesúsu lídan sun Síria, ába janǘgüniña sun ja asúfurirubaña láu ámuñegueinarügü sándi, igárigu, ja gawágubaña lagǘbüri espíritu, ja goúwejadibaña, jáma ja derégüdaaña úgubu, ába lareídaguagüdüniña.
23303	MAT 4:25	Sarágu jáña gürígia afálaruti Galiléagiñe, lídaangiñé buri fulásu Decápolisna, Jerusaléngiñe, loúbawagugiñe Judéa, lúma lueígiñe oúbaü le ñígiñe lubeí laboúcha wéyu libíti Jordán.
23304	MAT 5:1	Dan le laríjinbaliña Jesúsu sun gürígia jagía, ába laweínrun luágun ában wǘbü, ába lañúurun ñi. Ábati joúndaragun láni disípulugu geyégua láu,
23306	MAT 5:3	—Fuleíseiwatün jugúya le asúbudirubalin luágu mégei jumáni lídejan Búngiu lun jadǘgüni le labúseerubei, ladǘga méreengunbei jun lun jebélurun lídoun larúeijan Búngiu siélu.
23307	MAT 5:4	‘Fuleíseiwatün jugúya le jírubei, ladǘga líchuguba Búngiu gurásu jun.
23308	MAT 5:5	‘Fuleíseiwatün jugúya le ǘnabugubei, ladǘga jerésibirubei le uágubei laríñaga Búngiu luágu líchugubei lan jun.
23309	MAT 5:6	‘Fuleíseiwatün jugúya le weíribei jabúseerun lúaradagun jabágaridun, ladǘga líderagubadün Búngiu lun jadǘgüni.
23310	MAT 5:7	‘Fuleíseiwatün jugúya le gudémejabubei, ladǘga gudémebadün gíñe lun Búngiu.
23311	MAT 5:8	‘Fuleíseiwatün jugúya le jarúmabei anígi, ladǘga jaríjubei Búngiu.
23312	MAT 5:9	‘Fuleíseiwatün jugúya le áfaagubei lun jámalijan sun cátei, ladǘga lagúarubadün Búngiu queísi lirájüñü.
23313	MAT 5:10	‘Fuleíseiwatün jugúya le asúfurirubei eíbaajoúni luágu lúaragun jibágari, ladǘga jebéluruba lídoun larúeijan Búngiu siélu.
23314	MAT 5:11	‘Fuleíseiwatün dan le janábagunün gürígia, eíbaaja jamaǘn, aríñaga jagía sun luwúyeri iyéeni juágu, nueígiñe.
23315	MAT 5:12	Gúndaañu jumá, ladǘga jerésibiruba ában oúnwenbun fáyeiti siélu, ítara liñá meja gíñe jeíbaajoúniwa profétagu ja ñǘbinbaña jubáragiñe.
23316	MAT 5:13	Ába lasígirun Jesúsu aríñaga. —Ítara jíña quei sálu joun lílana uboú le lun jeréderuniña lueí jagádeirun, ánjein leféridira sálu lubásuan, ¿cábagi un ju lan? Úaalime ju lan ni ca un lueídügüya lun lágurúniwa, ábame jadǘgüraguni gürígia.
23317	MAT 5:14	‘Ítara jíña quei lámpu joun lílana uboú le. Ában ubúrugu le luáguti ában wǘbü siñáti larámudagun, furáanguti larijoúniwa.
23318	MAT 5:15	Mebedúnti gíñe ában lámpu lun líchugúniwa tábugiñe ában gáfu, luágu dábula líchugúa lun larúgoungadágüdün jáu sun ja múnadabaña.
23319	MAT 5:16	Ítara jumá gíñe, durúnguagüda jumeí jilámpun jádan gürígia, lun dánme lan jaríjini buíti le jadǘgübei, ábame gíñe jadímurejan buíti luágu Wáguchi Búngiu le siélubei.
23320	MAT 5:17	‘Marítagua jumátia luágu niábiña lan agídarei lilúrudun Moisés, ni le jarúfudajabei profétagu, máma niábiña agídarei, niábiña arúfudei líla le tímatimaati.
23321	MAT 5:18	Ninárün lubeíti jáu luágu níjeingua rügáali ligía lan siélu lúma uboú, magídarúnwabei ni ában púntu, ni ában létüra lídaangiñe lilúrudun Moisés daríme suséreeli le lúnbei lasúseredun.
23322	MAT 5:19	Ligía, le lubeí íchuguti mebéreseni luágu furúmierügü gumádi lídaangiñe lúrudu, íbini le lan ñǘraütimaabei lídaangiñe, arúfudaja ligía joun gürígia lun jadǘgüni líbe le ladǘgübei, ñǘraüraübei lanügǘniwa yágüta siélu lídan larúeijan Búngiu. Ánjeinti le ñǘdünbei láu sún buri gumádi lídan lúaragun, ítara gíñe larúfudajan, weíribei lanügǘniwa yágüta siélu.