23214	MAT 1:1	Ndi dustl'us 'uk'e'eduguz 'et ndutni, 'i be Sizi Gri 'en hube dínzut 'en 'uhínt'ah, 'i Sizi 'en David yuts'uh hainzut 'int'ah. David 'en Abraham yuts'uh hainzut 'int'ah.
23224	MAT 1:11	Hoh da wheghah whudezulh, ts'iyannah dune keyah whuti Babylon ts'ih wheoobuhanla, 'et Josiah 'en Jeconiah 'ink'ez bulhutsinkah 'en bu'abá 'int'ah.
23231	MAT 1:18	'Aw 'et Sizi Gri whuzdli, ndez na'a 'uhooja. 'Ama Mary 'en Joseph 'en yughu tedalh ka lhahódinla, 'ink'ez yughu tedalh whutsuh hoh 'et nahoo'ai 'uda 'uski bulh 'int'ah. Ndoni, 'i be 'uja.
23232	MAT 1:19	'Et ndun Joseph 'en ts'ah'un dune unli, 'et huwa lhgho hutedukelh ts'iyannah tah yooya yoolhtselh whuch'a bubeni lhaidinla. 'Ink'ez whu'iz yuch'a natedalh hukwa' ninzun.
23234	MAT 1:21	'Aw 'et 'en duneyaz tele. Nyunch'oh boozi bugha ídon'alh. Sizi dóni. 'En 'utenilh ts'iyannah lubeshi ch'a hubutelhyih.”
23238	MAT 1:25	'Udechoo buyaz whutele t'eoonanzin 'et whuts'un 'aw yut'áchaghesnak. 'Aw 'et buye' whuzdli, 'et k'an zeh soo yughusda. 'Et boozi yugha íden'ai Sizi yulhni.
23240	MAT 2:2	'Ink'ez dune hoodulhkut, “Lizwif hubudayi cho k'an whuzdli, 'en nts'e whuzdli? 'Et ndi sum cho ts'a'en, 'i bugha lhuts'úzdel. 'Et huwa ndaz de ndun 'uski 'en buts'un teni' ts'untelhdzilh ka whusats'ándel.”
23242	MAT 2:4	'Ink'ez ts'iyannah ba náwhulnuk hubumoodih 'ink'ez Moses be' dustl'us 'uk'ununa'úsduguz chah, 'en ts'iyawh Herod 'anih hubudani. 'Et 'en hubuts'un nahooté'alh Christ ndet whutele.
23243	MAT 2:5	'Ink'ez 'uhiyulhni, “Yun k'ut Judea, keyah Bethlehem whuz'ai, 'et whutele. Nus whunilh'en 'et 'uk'e'edúguz, 'et ndutni,
23244	MAT 2:6	‘Yun k'ut Judea ts'ih keyah Bethlehem whut'en, 'et nuhkeyah hoontsolyaz hoonli, 'et whunts'ih tube whudezti tele. Nuhkeyah 'et whuts'un 'ilhunuh moodih ncha, 'en whusateyalh. 'Ink'ez sudune, Israel hits'uh hainde, 'en sheep ghunli k'una'a bughu tele.’ ”
23247	MAT 2:9	'Et hubudayi cho ndo búlhni hoh whehándel. Hedulh hoh khunyaz ndi sum ndaz de ts'un hitelh'en 'ink'ez hubutsuh 'ults'ulh. 'Et nts'e 'uski usda 'et bugha nduk, 'et lhghá dilts'ut.
23250	MAT 2:12	'Ink'ez Yak'usda bubul be bugha dáni, 'aw Herod buk'unaoohdelh gunih hubudáni. 'Et huwa 'uts'un ts'un hubukeyah ts'ih whenáhedel.
23251	MAT 2:13	'Aw 'et whenáhedel hukw'elh'az neMoodihti bulizas Joseph nute hoh beghah hódiltsai. 'Et ndi yúlhni, “Didinyaih, ndun 'uski 'ama bulh hubilhchoot 'ink'ez yun k'ut Egypt 'a ts'ih whuz hubalhtelh! 'Et nuhwhudutésnilh 'et whuts'un 'et doolhúts'i! 'Et 'áho Herod 'uski yuka it'é'ilh yutuzelhghelh ka!”
23252	MAT 2:14	'Et 'ulh'ek dinadeja 'ink'ez 'uski 'ama bulh hubilhchoot 'ink'ez yun k'ut Egypt whuz whehandel.
23253	MAT 2:15	'Et Herod datetsah whuts'un 'et hudutélts'ilh. 'Et ndúhut'en hoh neMoodihti ndun nus whunilh'en, 'en be daja ni 'et ndoneltsuk tune' whust'en hoh njan ndutni, “Suye' 'anih dáni yun k'ut Egypt whuch'a naooja ka.”
23254	MAT 2:16	'Aw 'et Herod t'eoonanzin ndunnah whunih, Maji hiyulhni, nahina'a, 'et huwa tube hunilch'e. 'Et nts'oh huwa whezulh Maji hidáni hoh bulunah nehughan keyah Bethlehem ts'ih whebalh'a. 'Et ndo búlhni, 'et keyah whut'en ts'iyawh 'ink'ez whunat whut'en chah ndunnah duneyaz nat naoodezulh be suli 'ink'ez whuts'un whudelhdzulh chah, 'en ts'iyawh huboohghan.
23256	MAT 2:18	“'Et keyah Ramah hódants'o hoh tso yahalhtuk 'ink'ez hubuzkeh k'ehúnentai. Rachel buzkehyaz hubuk'etso yahalhtuk. 'Aw budzi nduk na'ootneh ghaít'ah, bubuzkehkah hoolah huzdli 'et huwa.”
23257	MAT 2:19	'Aw 'et Herod dazsai hoh Egypt ts'ih neMoodihti bulizas Joseph huwunute hoh beghah níwhults'ut.
23258	MAT 2:20	'Et ndi yulhni, “Didinyih! 'Uski bu'ama bulh naoobilchoot. Israel yun k'ut whuz nahdulh. 'Et whutsuh da ndunnah 'uski híkuneztai hituzelhghelh ka, 'en ts'iyawh yahadla.”
23260	MAT 2:22	'Et whunts'ih Joseph whulh uduzts'ai Herod buye' Archelaus hiyulhni, 'en bu'abá k'edanya 'ink'ez k'an Judea yun k'ut hubudayi cho unli. 'Et whuz teyalh whénuljut hoh howu nusúti 'et Yak'usda yugha dáni. 'Et huwa Galilee yun k'ut ts'ih whuz whehándel.
23264	MAT 3:3	Ndun 'en nus whunilh'en Isaiah yughu yalhtuk hoh njan ndutni, “Dune chahóot'ih ts'ih dune yiz dusduts'ai soo 'ultus hahuyih hoh njan ndutni, ‘NeMoodihti buti lhaoodahleh! Buti soo lhts'odez'a buba whulhtsi.’ ”
23265	MAT 3:4	'Ink'ez John dich'oh khunai bugha, camel hiyulhni, 'i ye dune unli 'ink'ez 'ukulh se be sudelhú'oo. Tulk'us cho 'ink'ez honey, 'i ya'alh.
23266	MAT 3:5	'Et hoh da dune ts'iyawh ndunnah Jerusalem whut'en, Judea yun k'ut whut'en, 'ink'ez dune 'et took'oh Jordan whut'en, 'en ts'iyawh John highu nindel.
23267	MAT 3:6	'Ink'ez bulubeshi hubugha hunahuwhélnuk hoh 'et nyo 'et took'oh Jordan, John 'en too be' balh'en.
23268	MAT 3:7	'Et whunts'ih lhanah Pharisee 'ink'ez Sadducee chah, 'en too be' hutelnilh ka highu nindel. 'Et hubunilh'en hoh ndo búlhni, “Nuhwheni poison tl'ughus buzkehkah lí'aht'ah! Ndan 'ún whulhni Yak'usda huntelch'oh whuch'a lhúwus?
23270	MAT 3:9	'Ink'ez khun teh na'dudoohtni gunih, nuwheni Abraham buts'u hats'ánde 'uts'int'ah. Ts'ah'un na'a 'ún whudusni Yak'usda soo 'ultus ho' 'int'ah, tse be 'i whunts'ih Abraham buts'u hahánde hubutelhtsilh.
23271	MAT 3:10	Nuhwheni duchun lí'aht'ah. 'Aw 'et tsetsilh lhadínt'ah. Duchun bumai hoolah, bughih tubulh tsuhídantsel 'ink'ez hidutélhk'un.
23272	MAT 3:11	Nuhwheni nahunduníhla 'et huwa too zai be too be' nuhwhúsdla. 'Et whunts'ih sk'elh'az ndun whusatéyalh, 'en sughanus dezti ho' 'int'ah. 'Aw bukegwun buba nutésdle huba soo cha'lhúdzooh. Ndun Ndoni 'ink'ez kwun bulh 'i be too be' nuhwhutelh'ilh.
23277	MAT 3:16	Sizi too be' yinla hoh tooz hanája ibulh 'et 'ahoh yak'uz whuda'dutézkez 'ink'ez Yak'usda buyégha yunilh'en hoh ndus de dut'ai, 'i dove hiyúlhni, 'i k'una'a Sizi buk'édinde.
23281	MAT 4:3	'Et ndun yootélhdzih ka, 'en yughu ninya 'ink'ez ndi yúlhni, “'Alha Yak'usda buYe' ninli t'eh, ndi tse lhes wule dini.”
23282	MAT 4:4	'Et Sizi 'uyúlhni, “Yak'usda bughunek k'ut 'uk'une'úsduguz, ‘'Aw lhes zeh ilah dune yugha khuna, 'et Yak'usda bughunek ts'iyawh, 'i be chah higha khuna.’ ”
23283	MAT 4:5	'Et netsudule keyah whudezti ts'ih yulh whin'az, 'ink'ez luglez whucho degha ndoh hukw'ut, 'et hukw'abah ninilhya.
23284	MAT 4:6	'Ink'ez ndi yúlhni, “'Alha Yak'usda buYe' ninli t'eh, njan whegha' dudintneh! 'Alha 'uk'e'edúguz hoh njan ndutni, ‘Yak'usda bulizas butl'aho'ai hoh 'en nyun nka huwuhinli, 'ink'ez hubula be nyoohóotetun, 'et 'aw nke tse t'aoonalh ghaít'ah.’ ”
23285	MAT 4:7	'Et Sizi nduyulhni, “Doo chah zeh njan 'uk'e'éduguz hoh ndutni, ‘Khun teh Moodihti nYak'usda 'en nantan'ah hukwa ólhdzih gunih!’ ”
23287	MAT 4:9	'Ink'ez ndi yúlhni, “Ngwutsi be nininyih 'ink'ez suts'u téni' nilhdzun t'eh, 'et sih ts'iyawh, nye'ildzun wule!”
23288	MAT 4:10	'Ink'ez Sizi ndi yúlhni, “Satan naindalh! 'Et 'uk'e'éduguz hoh njan ndutni, ‘Moodihti nYak'usda, 'aw 'en zeh bubut negwutsi be nits'uyih, 'ink'ez buts'u téni' uznilhdzun, 'ink'ez 'en zeh buba né'ts'oot'en huba' hoont'ah.’ ”
23294	MAT 4:16	Tsahólhgus yuh hudelhts'i, 'en be whét'en cho 'i hitelh'en. Hoh huwhut'en dahutetsah tsagwusts'it huba li'hoont'ah, ndunnah 'en huba hoolh'en.”
23296	MAT 4:18	'Aw 'et bun k'ut Galilee taba Sizi hoh wheghah uyalh 'et nanah dune lhulhutsinkah hubutelh'en. 'Ilhunuh 'en Simon hiyulhni, Peter chah hiyulhni, 'et 'ilhunuh bulhutsin 'en Andrew hiyulhni. 'En lhoombilh tahíyalhdel lhook ka 'uhut'en hinli.
23300	MAT 4:22	'Et 'ahoh bu'abá highu dehaín'az 'aw 'et ye usda hoh 'ink'ez Sizi hik'ah ts'ih 'uhoot'en ka hiyuntez'az.
23301	MAT 4:23	Galilee yun k'ut Sizi ndulhcho nuya. Lizwif hubuluglez dune hubulh yálhtuk. Yak'uz k'une' whul'en, 'en hubugha khunek unzoo, 'i be hubulh yálhtuk. Ndan nduda 'ink'ez buyust'e tel'en, 'en ts'iyawh soo na'bulh'en.
23302	MAT 4:24	'Et Syria huwhut'en, ts'iyawh hiyulh údits'o. Ndunnah lhenyoo dada bé hunduda, 'ink'ez ndan 'o nus bulh 'últs'ulh chah, ndan ntsi' nudúde buyudínda chah, 'ink'ez hubukaootuzuk 'ink'ez nuchahúsyah chah, 'en Sizi ts'un lhgha budinla hoh ts'iyawh soo ná'binla.
23303	MAT 4:25	Galilee, 'ink'ez Decapolis yun k'ut whut'en chah, 'ink'ez Jerusalem whut'en, Judea whut'en, 'ink'ez Jordan took'oh 'onghoh whughah whut'en chah, 'et 'ahuneltsuk 'ilhunahuwésdel 'en ts'iyawh hiyuntezdel.
23304	MAT 5:1	'Ilhunahuwésdel Sizi hubunilh'en. Dzulh yenun ts'ih whenya, 'ink'ez 'et nátl'adeda hoh yugha hódul'eh, 'en highu nindel.
23306	MAT 5:3	“Lubeshi 'ulh'en, 'en budzi tel'en unli, 'en yak'uz k'une' whul'en bube'ildzun huzdli, 'et huwa degha nus hoonzoo hubugha whults'ut.
23307	MAT 5:4	Hubulubeshi ghu ni hinli, 'en degha nus k'enánet'a hutele. 'En 'uhuja degha nus hoonzoo hubugha whults'ut.
23308	MAT 5:5	Yuh údudildzun, 'en ndi yun k'ut bube'ildzun whutele, 'et huwa degha nus hoonzoo hubugha whults'ut.
23309	MAT 5:6	Ndan ye be ts'ah'un 'uhoont'ah, 'i tube hukwa buye'élts'ul 'ink'ez ta'oosde lí'hint'ah, 'et hubugha óotelts'ulh. 'En degha nus hoonzoo hubughá whults'ut.
23310	MAT 5:7	Bugha te'huninzun, Yak'usda chah hubugha te'untezilh, 'et t'eh degha nus hoonzoo hubughá whults'ut.
23311	MAT 5:8	Hubudzi dutsun chailah, 'en k'at le Yak'usda hute'ilh 'et huwa 'en degha nus hoonzoo hubughá whults'ut.
23312	MAT 5:9	Ndan ts'ah'un na'a lhulh 'uhint'ah hubulhtsi, 'en Yak'usda buzkeh ubahudaténilh. 'Et huwa degha nus hoonzoo hubughá whults'ut.
23313	MAT 5:10	Ndunnah ye be ts'ah'un 'uhoont'ah gha dzuh nobuhulhdeh, 'en yak'uz k'une' whul'en, 'et bube'ildzun hinli. 'Et huwa degha nus hoonzoo hubughá whults'ut.
23314	MAT 5:11	Dune nuhwheni ch'a yahutelhtuk 'ink'ez dzuh nunohotelhdzut, 'ink'ez ts'iyaitsuk whuts'it khunek dutsun, 'i be nuhwheni ch'a 'uts'un na'a yahutelhtuk, 'et si sugha whuz na'a dune dzuh nunwhahulhdzut t'eh, 'et degha nus hoonzoo hubughá whults'ut.
23315	MAT 5:12	Whunélhnik 'ink'ez degha nus hoonáht'i! Yak'uz hooncha hoh nuhwhuba k'elha whutele. Nuhtsuh nus whunilh'en inle, 'en chah whuz na'a zeh bube huzula inle.
23317	MAT 5:14	Ndi yun k'ut dune huba be whét'en, 'i li'aht'ah. Keyah whuti dzulh k'ut whuz'ai t'eh, 'aw whuntool'ih ghaít'ah.
23318	MAT 5:15	Dune too dezk'un naidulhk'an 'ink'ez 'aw k'its'ai yut'ah niyóo'alh ghaít'ah. K'us kw'uzdai k'eíte'alh 'ink'ez kwun 'i bugha ts'iyannah huwhuntelh'ilh.
23319	MAT 5:16	Dune ba be whét'en ahli. 'I be nuhwhe'ut'en unzoo, 'i dune yuntelh'ilh 'ink'ez nuhwhe'aBá yak'uz usda, 'en degha nus hidutélhti.”
23320	MAT 5:17	“Moses be' dustl'us 'ink'ez nus whunilh'en bube' dustl'us 'i hoolah natelhtsilh ka whusaíya noohzin gunih. 'I ts'iyawh lhaoodutesdlih 'et wheni whusaíya.
23321	MAT 5:18	'Alha' dusni ndun whudusni, Moses be' dustl'us Hebrew bughunek k'una'a hoonsolyaz hoh 'uk'e'edúguz 'ink'ez hoonsolyaz 'uk'e'edúsgus, ndet 'uwhulhni, 'et ts'iyawh 'et ndúhooja t'eh, 'et whuts'un 'aw ndi yun 'ink'ez yat'ah chah 'ustl'e' 'uhóneh ghaít'ah.