23243	MAT 2:5	Xepu'u ri más-nimalüj tak sacerdotes y ri achi'a' etamanela' xquibij chin ri rey: Ri Cristo nalüx pa tinamit Belén chere' pa Judea. Roma ri jun cheque ri rusamajela' ri Dios ri xc'uje' ojer can, quere' c'a ri rutz'iban can:
23259	MAT 2:21	Y ri José xbün-vi c'a ri xbix chin pa rachic' roma ri ángel. Xuc'uaj-e ri ac'ual y ri te'ej. Xetzolij c'a pa ruch'ulef Israel.
23288	MAT 4:10	Pero ri Jesús jari' tok xbij chin: Cabiyin cala' rat, Satanás. Yin xa man ninbün tüj ri narayij rat. Roma chupan ri rutzij ri Dios ri tz'iban can, nbij: Xaxe c'a ri Kajaf Dios tikaya' ruk'ij, y xaxe rija' chuka' ri tikasamajij, xbij ri Jesús chin.
23316	MAT 5:13	Ja rix c'a cachi'el atz'an, y si utz ic'aslen, ja ri ic'aslen rix cachi'el rutzayil ri quic'aslen ri vinük ri yec'o chuvüch ri ruch'ulef. Y si ta ri cachi'el ri rutzayil re' nq'uis ta e, ¿achique ta c'a rubanic richin quiri' ntzolij ta jun bey chic pe ri rutzayil? Cachi'el atz'an ri xq'uis rutzayil, xa man jun chic c'a nc'atzin-vi. Xa ntorix c'a e, richin que nyec'o vinük pari'. Quiri' chuka' si man utz tüj ic'aslen, man utz tüj chic ri rutzayil ri ic'aslen chiquivüch ri vinük. Man jun chic c'a nc'atzin-vi, y ri vinük cachi'el ta nyec'o pan ivi'.
23332	MAT 5:29	Xa roma c'a ri' si jun runak' avüch nbanun chave que ncamacun, xa man tabün chic quiri'. Tabana' chin cachi'el navelesaj-e y natorij-e ri runak' avüch. Stape' (Aunque) ta ja ri runak' avüch más utz. Roma más utz que xaxe jun cheque ri runak'-avüch ntel-e y mani ja rat ncabe can pa k'ak'.
23339	MAT 5:36	Y chuka' man tibün cachi'el nquibün ri ch'aka vinük tok nquibün jurar, nquibij que titzaq'uix ri quijolon si xa man ketzij tüj ri nquibij. Rix man jun bey tibün quiri', roma man ja tüj rix ri ivajaf ri ic'aslen. Ri Rajaf ri ic'aslen ja ri Dios, y xaxe chuka' rija' ri ntiquer nujül ri ntzu'un ri rusmal tak ivi'. Xaxe rija' ntiquer nbanun xak chin ri sük y ntiquer chuka' nbün sük chin ri xak.
23369	MAT 6:18	Richin quiri', man tic'ut chiquivüch ri vinük que man ibanun tüj va'in roma nibün orar. Xaxe ta c'a ri aj-chicaj Itata' ri nretaman, y rija' man c'a tz'etetül tüj. Rija' nutz'et c'a ri man tz'etetül tüj coma ri vinük y nuya' rajil-ruq'uexel chive. Ri rajil-ruq'uexel ri nuya' chive, nk'alajin chiquivüch ri vinük.
23377	MAT 6:26	Que'itz'eta' na pe' ri ch'ipa' ri nyebe chicaj, rije' man nyetico'n tüj, y romari' manak cosecha nquelesaj juna-juna', ni manak chuka' quicabal richin nquiyüc ta quijal. Man riq'uin tüj ri' rije' nyeva', roma ja ri aj-chicaj Itata' ri nyo'on quivay. Ya voro c'a rix man ta nuya' ivay ri Dios, tok rix más ivakalen que chiquivüch ri ch'ipa'. Xa roma c'a ri' man más tinuc ri'.
23379	MAT 6:28	¿Y achique c'a roma tok nitz'om pena richin nivil itziek? Ri Dios nuya' itziek. Xaxe na pe' que'itz'eta' ri cotz'i'j quibini'an lirio, ri yec'o pa tak k'ayis. Que'itz'eta' tok nyeq'uiy. Rije' man nyesamüj tüj, ni man nyebatz'in tüj, richin quiri' nyequibanala' ta quitziek jabel oc. Man jun bey.
23389	MAT 7:4	Man tabij c'a chuka' chin ri a-hermano: Taya' k'ij chuve richin ninvelesaj ri vit k'ayis k'atül pa runak'-avüch, y rat xa jun che' ri k'e'el pa runak'-avüch. Ri ejemplo re' nbij c'a que man tabij chin jun a-hermano que man camacun chic, tok rat chuka' xa nabün amac. Man naya' tüj ka pa cuenta ri amac. Xa ca'i' apalüj. Nabey tachojmirsaj-ka ri ac'aslen rat, c'ateri' utz nato' ri a-hermano.
23410	MAT 7:25	Xka-ka c'a job, xepu'u rakün tak ya' y cakik' chirij ri jun jay ri' y ri jay man xtzak tüj. Roma ri ruxe' ri jun jay ri' pari' ri abüj tiquil-vi.
23412	MAT 7:27	Xka-ka c'a job, xepu'u rakün tak ya' y cakik' chirij ri jun jay ri'. Y ri jay xtzak y xq'uis c'a chiri'. Quiri' c'a ri tzij ri xerubij ri Jesús.
23421	MAT 8:7	Xpu'u ri Jesús xbij chin ri Capitán: Jo' c'a y ninc'achojrisaj ri achi yava', xbij.
23422	MAT 8:8	Y quere' c'a ri tzij ri xbij chic ri Capitán chin ri Jesús: Ajaf, yin xa yin jun achi aj-mac y romari' man c'uluman tüj chave que ncatoc pa vacho. Xaxe c'a tabij que nc'achoj y nc'achoj ri achi nusamajel.
23429	MAT 8:15	Xpu'u rija' xutz'om ruk'a' ri yava' y jari' tok xq'uis-e ri nimalüj c'atün chirij. Ri rujite' ri Pedro xcatüj c'a pe pa ruch'at y xutz'om quilixic ri Jesús y ri ye benük riq'uin.
23431	MAT 8:17	Richin quiri' nbanatüj c'a ri rubin can ri Isaías, ri jun ri xk'alajrisan ri rutzij ri Dios ojer can. Ri Isaías quere' c'a ri rubin can pari' ri Jesús: Xerelesaj c'a e kayabil konojel, y xuc'uaj c'a ronojel kak'oxomül. Quiri' ri rubin can.
23434	MAT 8:20	Xpu'u ri Jesús xbij chin ri etamanel ri': Ri utiva' c'o-vi quijul ape' nyec'uje-vi. Y quiri' chuka' ri ch'ipa', c'o chuka' quisoc. Jac'a yin ri xinalüx chi'icojol, man jun ape' nquinuxlan-vi, xbij chin.
23436	MAT 8:22	Xpu'u ri Jesús xbij chin: Rat quinatzeklebej. Xa taya' c'a can que ri camnük nyemuk coma ri ye caminaki' roma ri quimac, xbij rija'.
23440	MAT 8:26	Xpu'u ri Jesús xbij cheque ri rachibila': Man iyo'on tüj c'a ivánima viq'uin, romari' tok ixbin-ivi', xbij. Y rija' xbecatüj c'a pe y xbij, que tiq'uis-e ri cakik' y titane-ka ri nbolko't ri ya'. Y quiri' xbanatüj. Ri cakik' xq'uis-e, y chuka' ri nbolko't ri ya' xtane-ka.
23445	MAT 8:31	Xepu'u ri itzel tak espíritu ri yec'o quiq'uin ri ca'i' achi'a', xquic'utuj favor chin ri Jesús. Y xquibij c'a chin: Si nkojavelesaj-e chere' quiq'uin ri achi'a', taya' c'a k'ij cheke richin nkujoc quiq'uin la ak yec'o chila', xquibij.
23446	MAT 8:32	Ri Jesús xbij c'a cheque: Quixbiyin c'a. Y ri itzel tak espíritu jari' xe'el-e y xebe'oc quiq'uin ri ak. Y conojel ri ak ri' xquitz'om anin pa xulan, chuvüch jun juyu' pa'ül-pa'ül, y jic' xebeka' pa ya'. Xecom c'a conojel ri ak ri' chiri' pa ya'.
23447	MAT 8:33	Jac'a ri nyeyuk'un quichin ri ak ri', xe c'a xquitz'et can ri xbanatüj, xe'anmüj. Xebe pa tinamit, xbequiyala' can rutzijol achique ri xquic'ulachij ri ak y xbequibij chuka' ri xbanatüj quiq'uin ri ye ca'i' achi'a' ri c'o itzel tak espíritu quiq'uin.
23449	MAT 9:1	C'ateri' ri Jesús y ri quitzekleben-vi richin, xquiya' can ri lugar ri'. Xe'oc-e pa canoa y xebe c'a lojc'an ruchi-ya'. Y chupan ri tinamit ape' tic'uje-vi ri Jesús, chiri' xe'apon-vi.
23463	MAT 9:15	Xpu'u ri Jesús xbij cheque: ¿Achique nibij rix? ¿C'uluman comi que riq'uin bis nyec'uje' ri ye oyon pa jun c'ulubic y man nyeva' tüj, tok xa c'a c'o ri ala' c'ulubel quiq'uin? Man c'uluman tüj. Pero napon ri k'ij tok ri ala' re' nrelesüs-e chiquicojol, y jari' tok nquibün que man nyeva' tüj, richin nquibün orar.
23467	MAT 9:19	Xpu'u ri Jesús xcatüj c'a e y ye rachibilan ri rachibila' xquitzeklebej-e ri achi.
23469	MAT 9:21	Roma ri ixok ri' rubilon c'a pe pa ránima: Xa riq'uin ta ba' nintz'om-e ruchi-rutziek, nquic'achoj, bin pa ránima.
23472	MAT 9:24	Xpu'u rija' xbij: Quixel-e ba' chere', roma ri vit xtün re' xa man camnük tüj, xa nvür, xbij cheque ri vinük. Pero rije' xa xetze'en chirij ri Jesús, roma quetaman que camnük chic ri vit xtün ri'.
23473	MAT 9:25	Y ja tok ri vinük ye elenük chic pe chiri', ri Jesús xoc-apu chupan ri jay ape' c'o-vi ri vit xtün camnük chic. Xpu'u rija' xutz'om ruk'a' ri vit xtün, y ri vit xtün xc'astüj-pe.
23477	MAT 9:29	Xpu'u ri Jesús xutz'om ri runak' tak quivüch ri ye ca'i' y xbij cheque: Roma rix ninimaj que yin nquitiquer nyixinc'achojrisaj, tibanatüj c'a ri irayibül, xbij cheque.
23485	MAT 9:37	Jari' tok ri Jesús xbij cheque ri rachibila': Ketzij vi que ri samaj richin ntzijos ri rutzij ri Dios, juis nim, jac'a ri samajela' man ye q'uiy tüj. Xa ye ca'i-oxi' oc.
23491	MAT 10:5	Y ja ri doce achi'a' ri' ri xerutük-e ri Jesús. Xerupixabala' c'a e. Xubila' cheque: Nitz'om c'a bey, pero man quixapon quiq'uin ri vinük ri xa man ye israelitas tüj. Chuka' man quixapon pa tak tinamit chiri' pa ruch'ulef Samaria.
23492	MAT 10:6	Xa quiq'uin c'a ri kavinak israelitas ri man yec'o tüj apu riq'uin ri Dios quixbiyin-vi. Roma rije' quibanun cachi'el nquibün ri ovejas tok nquisütz can qui'.
23499	MAT 10:13	Tibij c'a cheque: Ja ta c'a ri uxlanen richin ri Dios tic'uje' iviq'uin. Y si c'uluman-vi que nyixc'uje' chupan ri jay ri', ri ruxlanen ri Dios ri nirayij pa quivi', nka-ka-vi c'a pa quivi'. Xa jac'a si man c'uluman tüj que nyixc'uje-ka chupan ri jay ri', ri ruxlanen ri Dios ri nirayij rix pa quivi' rije', man nka-ka tüj pe pa quivi'.
23520	MAT 10:34	Man tinuc c'a que roma xinpu'u yin chuvüch ri ruch'ulef roma ta ri' c'o ta uxlanen quiq'uin conojel. Man quiri' tüj. Xa voma yin nyejalajo' ri vinük y nquitz'amala-qui'.
23535	MAT 11:7	Y tok ri ye ca'i' rachibila' ri Juan Bautista xebe c'a, ri Jesús xerubila' c'a utzilüj tak tzij pari' ri Juan chiquivüch ri vinük yec'o chiri'. Y quere' c'a ri nbij ri Jesús cheque: ¿Achique ri xbe'itz'eta' rix chiri' chupan ri tz'iran ruch'ulef? ¿Xitz'et rix jun achi chiri', ri cachi'el aj, ri nbe cala' nbe cala' pa ruk'a' ri cakik'?
23536	MAT 11:8	¿Achique c'a ri xbe'itz'eta' rix chiri'? ¿Xitz'et rix jun achi ri jabel tak tziük ye rucusan? Man quiri' tüj. Ri achi'a' ri ye quicusalon jabel tak tziük quiri', pa tak cacho reyes nyec'uje-vi.
23537	MAT 11:9	¿Pero achique c'a ri xbe'itz'eta' rix chiri' pa tz'iran ruch'ulef? ¿Xitz'et jun achi ri nk'alajrisan ri bin chin roma ri Dios? Ja'. Ri achi ri xitz'et chiri' ja vi ri' ri rusamaj. Pero c'o c'a chuka' jun chic samaj ri yo'on pa ruk'a'.
23545	MAT 11:17	Y ri ac'uala' ri' nquibij c'a: Xojk'ojoman riq'uin xul chivüch y man xixxajo' tüj roma quicot. Xkabixaj bix richin bis chivüch y man xixok' tüj. Quiri' nquibila' ri ac'uala' pa quitz'anil. Y ye quiri' ri vinük richin ri tiempo re', man jun ri nka' chiquivüch.
23551	MAT 11:23	Y ri yec'o pa tinamit Capernaum nquinuc que nyebe chila' chicaj riq'uin ri Dios y juis ninimirsüs quik'ij. Pero xa man quiri' tüj. Xa nkasüs quik'ij, roma xa c'a chupan ri lugar ri richin pokonül nyebeka-vi. Roma xa ta ronojel ri milagros ri xban chiquivüch rije' ja ta ri' ri xban chiquivüch ri aj-Sodoma, xquitakej ta y man ta xeq'uis rachibilan ri quitinamit. Xa c'a yec'o ta na ri k'ij re'.
23553	MAT 11:25	Y ja tiempo chuka' ri' tok ri Jesús xbij: Matiox ninya' chave Nata' Dios, rat ri Rajaf ri caj y ri ruch'ulef, roma man xak'alajrisaj tüj ri utzilüj atzij chiquivüch ri vinük ri nquina' que juis etamabül c'o quiq'uin. Xa ja chiquivüch ri vinük ri manak más quetaman, xa chiquivüch rije' xak'alajrisaj-vi ri utzilüj atzij re'.
23568	MAT 12:10	Y chiri' chiquicojol ri vinük ri quimolon-qui', c'o c'a jun achi chaki'j jun ruk'a'. Xepu'u c'a ri vinük ri' xquic'utuj chin ri Jesús: ¿C'uluman que nc'achojrisüs jun yava' pa jun k'ij richin uxlanen? Quiri' c'a ri xquic'utuj chin roma ncajo' nyecatüj chirij y nquisujuj.
23569	MAT 12:11	Xpu'u c'a ri Jesús xbij cheque: C'o ta jun chive rix achi'a' ri c'o ta jun ru-oveja y ntzak ta pa jun jul chupan jun k'ij richin uxlanen, ¿achique ta nbün riq'uin? ¿Nuya' ta c'a chiri'? Man nbün tüj quiri'. Xa nuc'ün-vi c'a ka richin nrelesaj-pe.
23570	MAT 12:12	Ya voro comi, c'a jun achi que man ta ncol, tok xa más c'o-vi ruk'ij que chuvüch jun oveja. Xa roma c'a ri' tok c'uluman-vi que nban ri utz pa jun k'ij richin uxlanen.
23580	MAT 12:22	Y c'o c'a jun moy y mem uc'uan-apu chin ri Jesús, y quiri' ruc'ulachin roma tz'amon c'a roma jun itzel espíritu. Y ri Jesús xrelesaj c'a ri itzel espíritu ri'. Xbün c'a chin que xtzu'un y xch'o.
23584	MAT 12:26	Y si ri itzel-vinük nyerelesaj c'a e ri ye rusamajela' vi, ntel c'a chi tzij ri' que ruyon rija' nrokotaj-e-ri'. Xa chirij rija' mismo catajnük-vi. Y si quiri' nbün, ruyon nc'uje' can y chanin ntzak.
23586	MAT 12:28	Yin nquitiquer c'a nyenvelesaj itzel tak espíritu roma ja ri ru-espíritu ri Dios ri c'o viq'uin. Xa xka-pe yan c'a ri k'ij que conojel c'uluman que nquitakej rutzij ri Dios y nyec'uje' pa ruk'a' rija'.
23597	MAT 12:39	Pero ri Jesús xbij c'a cheque: Ri vinük richin vocomi juis ye itzel y man nquitakej tüj ri Dios. Ncajo' c'a que yin ninbün na jun milagro chiquivüch richin yinquitakej. Pero man ja tüj c'a ri ncajo' rije' ri nbanatüj. Man quiri' tüj. Xaxe ri xbanatüj riq'uin ri jun achi ri rubini'an Jonás, jun achi ri xk'alajrisan ri xbix chin roma ri Dios ojer can, xaxe ri' ri retal chuka' cheque rije'.
23614	MAT 13:6	Xa ja tok xpu'u ruvüch ri k'ij, xemayamo-ka y xechaki'j-ka. Roma c'a ri xa man nüj tüj benük-ka quixe', romari' xechaki'j-ka chanin.
23619	MAT 13:11	Xpu'u c'a ri Jesús xbij cheque: Man jun bey katz bin ta can jabel pari' tok ri vinük nye'oc pa ruk'a' ri Dios, pero chive rix yo'on c'a k'ij que nivetamaj. Jac'a ri vinük ri man nyetaken tüj vichin, riq'uin ejemplos nquich'o-vi quiq'uin, roma chiquivüch rije' man nk'alajrisüs tüj vi.
23621	MAT 13:13	Xa roma c'a ri' tok yin nyencusaj ejemplos richin nquich'o quiq'uin. Roma xa man ncajo' tüj nk'ax cheque, stape' (aunque) nquitz'eta' y ncac'axaj.
23638	MAT 13:30	Xa tiya' na c'a k'ij que ri itzel k'ayis que cachi'el trigo junan nq'uiy riq'uin ri trigo, c'a tapon na ri k'atoj. Roma tok napon ri k'ij richin ri k'atoj, yin ninbij c'a cheque ri k'atonela' que nabey tiquimolo' ri itzel k'ayis que cachi'el trigo y quequibana' pa tak manojo richin que nyeporox, y c'ateri' c'a tiquik'ata' ri trigo richin que nyequiyaca' can, xbij ri achi. Quiri' xbij ri Jesús.
23659	MAT 13:51	Y ri Jesús xbij c'a cheque ri rachibila': ¿Xk'ax chive? xbij cheque. Y ri achibila' xquibij c'a: Ja', Ajaf, xk'ax cheke, xquibij rije'.
23663	MAT 13:55	Xa jare' ri ruc'ajol ri jun achi samajiy-che' (carpintero). Xa jare' ri María rubini'an ri rute' y ri ye ruchak' ja ri Jacobo, ri José, ri Simón y ri Judas.
23664	MAT 13:56	Xa chikacojol c'a roj yec'o-vi ri ye rana'. ¿Ape' ta c'a xretamaj-vi ri retaman y ape' ta c'a petenük-vi ri ruchuk'a' richin nyerubanala' milagros? nquibij chiquivüch.
23669	MAT 14:3	Roma xa ja ri rey Herodes ri xbin que tiz'amatüj-pe ri Juan. Xuxim-vi c'a pa cadena y xuya' pa cárcel. Ri Herodes quiri' xbün roma ri ixok ri c'o riq'uin. Ri ixok rubini'an Herodías, xa rixjayil c'a ri Felipe ri ruca'n ruchak' ri Herodes.
23672	MAT 14:6	Xa ja chupan ri k'ij tok ri Herodes xutz'akatisaj jun chic rujuna', rija' xbün c'a jun nimak'ij, y chupan c'a ri nimak'ij ri' ri xtün ral ri Herodías xxajo' c'a chuvüch ri Herodes, y ri Herodes juis xka' chuvüch ri xajoj ri xbün ri xtün.
23676	MAT 14:10	Xutük c'a rukupixic rukul ri Juan Bautista chiri' pa cárcel.
23679	MAT 14:13	Y ri Jesús xe c'a xrac'axaj-e ronojel ri banatajnük, xbe, ye rachibilan-e ri rachibila'. Xe'oc-e pa jun canoa y xec'o c'a lojc'an ruchi-ya', xebe c'a pa jun lugar nüj. Lugar ri ye manak vinük. Xa jac'a tok ri vinük xcac'axaj-e, chicakün c'a xe'el-e pa tak tinamit richin xe'apon c'a ri lugar ri ape' nc'atzinej que napon-vi ri Jesús.
23693	MAT 14:27	Pero ri Jesús chanin xch'o-pe cheque, y xbij c'a: Man tixbij-ivi'. Xa tiya' ivánima. Ja yin ri Jesús, xbij cheque.
23696	MAT 14:30	Xa ja tok xutz'et ri nbün ri nimalüj cakik', xpu'u xbiri' chin. Y tok xuna' que nbe-ka chuxe' ri ya', riq'uin c'a ruchuk'a' xbij: ¡Ajaf, quinacolo'!
23703	MAT 15:1	Y yec'o c'a ca'i-oxi' achi'a' ri xe'apon riq'uin ri Jesús. Ri achi'a' ri' ye aj-Jerusalén y jari' ri nbix cheque fariseos y etamanela' richin ri ley ri xuya' ri Dios richin ri Moisés. Xe'apon c'a riq'uin ri Jesús y xquibij chin:
23707	MAT 15:5	Jac'a rix xa man quiri' tüj ri nibün y nic'ut. Xa man nibün tüj cachi'el ri rubin can ri Dios. Rix xa nye'itijoj ri ac'uala' que man nc'atzin tüj que nyequito' ri quite-quitata'. Xa nye'el chuvüch ri' riq'uin nquibij cheque ri quite-quitata': Yin man nquitiquer tüj nyixinto' riq'uin ri nc'atzin chive, roma xa nsujun chic chin ri Dios ri nc'atzin ta chive rix. Y riq'uin nquibij quiri' nye'el chuvüch ronojel, nibila' cheque.
23709	MAT 15:7	Rix xa ca'i' c'a ipalüj. Xa jabel c'a rubixic rubanun can ri Isaías chivij. Ri xbij ri Dios chin que tutz'ibaj can, nbij c'a:
23711	MAT 15:9	Xa man jun c'a nc'atzin-vi ri nquiya' nuk'ij, roma xa ye maestros quichin quetamabül achi'a' y nquibij que jari' ri nc'atzinej que nban. Quiri' ri rutz'iban can ri Isaías, xbij ri Jesús.
23716	MAT 15:14	Xa que'iya' can. Xa ye moyirnük c'a riq'uin ri etamabül ri quichajin, y nyequic'uaj ch'aka chic ri xa ye moyi' chuka'. Y si ri ye moyi' nyequiyukej ri ch'aka chic moyi', junan c'a nyetzak pa tak jul, xbij ri Jesús.
23726	MAT 15:24	Xpu'u ri Jesús xbij: Yin xintak-pe xaxe chiquicanoxic ri kavinak israelitas ri man yec'o tüj apu riq'uin ri Dios, xbij cheque.
23735	MAT 15:33	Jari' xech'o-apu ri rachibila' chin ri Jesús y xquibij c'a: Ri lugar ape' rojc'o-vi xa ye manak vinük. ¿C'o ta nyekila-vi-pe vüy richin nyekatzuk jabel ri vinük re'? Xa juis ye q'uiy, xquibij.
23745	MAT 16:4	Ri vinük re' ri yec'o vocomi juis ye itzel y man nquitakej tüj ri Dios. Ncajo' que yin ninbün ta que c'o ri nc'ulachitüj chupan ri caj richin yinquinimaj. Pero man ja tüj c'a ri ncajo' rije' ri nc'ulachitüj. Man quiri' tüj. Xaxe ri xc'ulachitüj riq'uin ri jun achi ri rubini'an Jonás, jun achi ri xk'alajrisan ri xbix chin roma ri Dios ojer can, xaxe ri' ri retal chuka' cheque rije', xbij ri Jesús y xbe ye rachibilan ri rachibila'. Xeruya' can quiyon ri achi'a' ri'.
23753	MAT 16:12	Y ri rachibila', c'ateri' c'a xk'ax chive que man chuvüch tüj c'a ri levadura ri nquicusaj ri achi'a' fariseos y saduceos ri tiquichajij-vi-qui'. Xa chuvüch c'a ri quitijonic ri achi'a' ri', ri tiquichajij-vi-qui', roma ri tijonic ri' chanin nuyoj ape' ri ntoc-vi.
23754	MAT 16:13	Y ri Jesús rachibilan ri rachibila' xapon c'a pa jun lugar ri nakaj ncanaj chin ri tinamit rubini'an Cesarea richin ri Filipo. Xpu'u ri Jesús xuc'utuj c'a cheque ri rachibila': ¿Achique c'a nquinuc ri vinük pa nuvi' yin ri xinalüx chi'icojol, que yin achique c'a yin? xbij cheque.
23763	MAT 16:22	Y ri Pedro xe c'a xrac'axaj que quiri' xbij ri Jesús, xberuc'ama-pe y c'a cala' ri xbechapon-pe chin. Xbij c'a chin: Man ta ja nrajo' ri Dios, que nbanatüj cachi'el ri xabij rat Ajaf, xbij ri Pedro.
23771	MAT 17:2	Ri Jesús xjalatüj c'a ruvüch chiquivüch ri ye oxi' rachibila'. Xoc c'a cachi'el ntzu'un ri k'ij tok jabel nyiq'uiyot. Y ri rutziek xoc cachi'el ri sük. Juis c'a sük xtzu'un.
23781	MAT 17:12	Pero yin ninbij c'a chive que ri Elías ri' xpu'u yan y man xquinabej tüj achique ri'. Xa juis xquibün-e chin. Achique ri xquirayij xquibün-e chin, quiri' vi xquibün. Y quiri' c'a chuka' yin ri xinalüx chi'icojol, yec'o ri nyebanun chuve que ninc'usaj pokonül, xbij ri Jesús.
23785	MAT 17:16	Xinc'ün-pe c'a richin xinya' chiquivüch ri avachibila' richin nquic'achojrisaj ta rije', pero man nyetiquer tüj nquic'achojrisaj, xbij ri achi.
23786	MAT 17:17	Y ri Jesús jari' xbij: Man jun vinük chupan ri tiempo re' ri ruyo'on ta ránima riq'uin ri Dios. Xa conojel ye satzinaki'. ¿Rix ninuc que yin chi jumul nquic'uje' iviq'uin? ¿Chi jumul nc'atzinej que nyixincoch'? Tic'ama' c'a pe ri ala' chere', xbij ri Jesús.
23787	MAT 17:18	Ri Jesús richin xuc'achojrisaj ri ala', xchapon chirij ri itzel espíritu richin que xrelesaj-e chiri' riq'uin ri ala'. Y ri ala' jari' xc'achoj. Xq'uis c'a e ri ruyabil chupan ri hora ri' roma xel-e ri itzel espíritu.
23789	MAT 17:20	Y ri Jesús xbij cheque: Man xixtiquer tüj xivelesaj roma man iyo'on tüj ivánima jabel riq'uin ri Dios. Y ketzij vi c'a ri ninbij chive: Xa riq'uin ta ba' niya' ivánima riq'uin ri Dios, stape' (aunque) ta cachi'el jun vit ija' richin mostaza, xa riq'uin ri', si rix nibij chin ri jun juyu' re' que tel-e chere' y tic'o cala', nc'o-vi. Man jun c'a ri man ta nyixtiquer nibün, riq'uin niya' ba' ivánima riq'uin ri Dios.
23796	MAT 17:27	Pero si xa man nkatoj tüj, riq'uin ba' man nk'ax ta cheque achique roma tok man nkatoj tüj. Xa cabiyin c'a ka pa ya' chutz'amic cür. Y ri nabey ri natz'om, tajaka' c'a pa ruchi' y chiri' navil ri tumin ri nc'atzin richin naya' can cheque ri moloy-tumin richin pa racho ri Dios. Ri tumin c'a ri' nbün c'a richin naya' can ri avichin rat y ri vichin yin, xbij ri Jesús chin ri Pedro.
23800	MAT 18:4	Xaxe c'a ri nuch'utinirsaj-ri' cachi'el ri jun vit ac'ual re', jari' ri más nim ruk'ij nc'uje' chiquicojol ri yec'o pa ruk'a' ri Dios.
23804	MAT 18:8	Xa roma c'a ri' si jun ak'a' o jun avakün ri nbanun chave que ncamacun, xa man tabün chic quiri'. Tabana' chin cachi'el nachoy y natorij-e. Roma más utz que xaxe jun ak'a' o jun avakün c'o y ncatoc chupan ri c'aslen ri man nq'uis tüj, que chuvüch ta ca'i' ak'a' y ca'i' avakün c'o y xa que tz'aküt ncabetorix can chupan ri k'ak' ri man jun bey nchup.
23836	MAT 19:5	¿Chuka' man itz'eton tüj ri tzij ri nbin que romari' ri achi man quiq'uin tüj chic rute-rutata' nc'uje-vi? Xa riq'uin c'a ri rixjayil nc'uje-vi, y chi ca'i' xa jun c'a nquibün. Quiri' nbij ri rutzij ri Dios.
23839	MAT 19:8	Y ri Jesús xbij c'a cheque ri achi'a' ri': Cachi'el c'a covirnük ri ivánima rix chupan ri man utz tüj, quiri' c'a chuka' xc'ulachitüj ojer can, pa ru-tiempo ri Moisés. Xa romari' tok rija' xuya' k'ij que utz nban ri jachojri'il riq'uin ri rixjaylonel. Y stape' (aunque) pa rutz'uquic pe, man quiri' tüj xbanatüj.
23855	MAT 19:24	Xa más man c'ayuf tüj que nc'o ri jun chico rubini'an camello chupan ri vit jul c'o chirachük jun bak, que chuvüch jun beyon ntoc ta pa ruk'a' ri Dios, xbij ri Jesús.
23884	MAT 20:23	Y ri Jesús xbij chic c'a cheque: Ketzij vi c'a que rix nicoch' na vi cachi'el ri nban chuve yin. Chuka' nicoch' jun pokonül cachi'el ri nka-ka-pe pa nuvi' yin. Xa jac'a ri nibij, que rix nijo' que jun ntz'uye' pa vajquik'a' (pa nu-derecha) y jun pa nuxocon (pa nu-izquierda), ri' man pa nuk'a' tüj c'a yin c'o-vi richin que ninya' chive. Roma ri nic'utuj rix, ri' xa quichin chic c'a ri nbij ri Nata' que utz que nyetz'uye' chiri', xbij ri Jesús.
23886	MAT 20:25	Jari' tok ri Jesús xeroyoj ri rachibila' y xbij c'a cheque: Yin ninbij que rix jabel ivetaman que chere' chuvüch ri ruch'ulef ri tak achi'a' ri nquibün mandar, roma yec'o c'a ri vinük pa quik'a', romari' nquina' que ja rije' ri ye cajaf. Xaxe c'a ri c'o quik'ij ri nyebin ri nc'atzinej que nban.
23902	MAT 21:7	Xquic'ün c'a pe ri alaj burro rachibilan ri rute', chin ri Jesús. C'ateri' ri achibila' xquirip-e ri quitziek ri cachi'el coton chiquij ri ca'i' chico ri', richin que ri Jesús ntz'uye' c'a e.
23909	MAT 21:14	Y tok ri Jesús c'o c'a pa racho ri Dios, yec'o c'a vinük ye moyi' y yec'o chuka' ri man nyetiquer tüj nyebiyin roma ri ye jetz', ri xe'apon riq'uin rija', richin ta nyeruc'achojrisaj-e. Y rija' quiri' c'a ri xbün. Xeruc'achojrisaj-e.
23911	MAT 21:16	Xepu'u ri más nimalüj tak sacerdotes y ri achi'a' etamanela' chin ri ley ri xuya' ri Dios richin ri Moisés, xquibij c'a chin ri Jesús: ¿Navac'axaj c'a ri nyetajin chubixic ri ac'uala'? xquibij. Y xpu'u ri Jesús xbij cheque ri achi'a' ri': Ja', ninvac'axaj. Y rix ¿man itz'eton tüj chupan ri rutzij ri Dios ri nbij-vi, que ri ketzij nyeyo'on ruk'ij ri Dios ja ri ac'uala' y ri c'a nyetz'uman vi? xbij ri Jesús cheque ri achi'a' ri'.
23914	MAT 21:19	Y tok ye benük, rija' xutz'et c'a jun che' higuera xquil chunakaj ri bey. Xbe-apu chuxe' chucanoxic ruvüch, pero xa man jun vit ruvüch c'o, xa ruyon ruxak. Jari' tok ri Jesús xch'o chin ri che' y xbij c'a: Man jun bey chic c'a navachin. Y ri che' higuera ri' xchaki'j-vi-ka.
23916	MAT 21:21	Xpu'u ri Jesús xbij c'a cheque: Ketzij ninbij chive: Si rix niyo'on ivánima y chuka' man npu'u tüj pan ivánima colope' xa man nbanatüj tüj re', nyixtiquer c'a nibün quere' chin jun che' higuera. Y c'o ta nojibül más nimak' ri nyixtiquer nibün, que chuvüch ri jun re'. Nyixtiquer ta nibij chin ri juyu' re' que tel-e chere' y tic'o chupan ri mar, y quiri' ta ri nbanatüj.
23919	MAT 21:24	Xpu'u ri Jesús xbij c'a cheque ri achi'a' ri': Yin c'o c'a chuka' jun ri ninjo' ninc'utuj chive, y riq'uin c'a nibij chuve re', yin chuka' ninbij chive achique yoyon autoridad pa nuk'a' richin nyenbanala' quere'.
23924	MAT 21:29	Xpu'u ri c'ajol ri' xbij c'a chin ri rutata': Vocomi man ninjo' tüj nquibe pa samaj, xbij. Y c'ateri' xtzolij ruc'u'x y xbe c'a pa samaj.
23926	MAT 21:31	Y c'ateri' ri Jesús xuc'utuj cheque ri más nimalüj tak sacerdotes y ri rajatük tak achi'a' ri juis quik'ij: ¿Achique cheque ri ca'i' ri xbanun ri rurayibül ri rutata'? xbij. Y ri achi'a' ri' xquibij c'a: Ri xbanun ri rurayibül ri rutata' ja ri nabey, xquibij. Y ri Jesús xbij c'a cheque ri más nimalüj tak sacerdotes y ri rajatük tak achi'a' ri juis quik'ij: Ketzij c'a ninbij chive que xa ja ri moloy tak alcaval y ri ixoki' ri man utz tüj c'aslen quic'uan, jari' ri nyec'o-e chivüch, roma nquitzolij-pe quic'u'x. Xa ja yan chic c'a rije' ri nabey nye'oc pa ruk'a' ri Dios.