23230	MAT 1:17	Catorce c'a familia can xec'uje-pe, ri ntz'ucutüj-pe riq'uin ri Abraham c'a riq'uin ri rey David. Catorce chuka' familia can xec'uje-pe, ri ntz'ucutüj-pe riq'uin ri rey David hasta c'a chupan ri tiempo tok ri kavinak israelitas xebec'uje' pa ruch'ulef Babilonia. Y quiri' c'a chuka' ri familia can xec'uje', ri ntz'ucutüj-pe riq'uin ri tiempo tok ri kavinak israelitas xebec'uje' pa ruch'ulef Babilonia, y hasta xapon riq'uin ri Cristo, catorce c'a familia can chuka'.
23231	MAT 1:18	Y tok xalüx ri Jesucristo quere' c'a ri rubanic: Ri María ja ri rute' ri Jesucristo, jun xtün ri c'utun chic c'a roma ri José. Pero xbanatüj c'a que tok c'a man jani quic'uan ta qui' que xnabex que ri María nye'avüj chic rubanun-pe. Pero ri María quere' xuc'ulachij roma xka-ka c'a ri Lok'olüj Espíritu pari'.
23234	MAT 1:21	Ri ac'ual c'a ri nralaj ri María, vit ala', y Jesús c'a ri rubi' ri naya'. Y quiri' ri rubi' naya', roma rija' nyerucol ri vinük chupan ri quimac.
23238	MAT 1:25	Ri ral c'a ri María man ralc'ual tüj achi, roma ri José man xuyoj tüj ri' riq'uin ri María hasta que xalüx ri ac'ual. Ri ral ri María utz vi ri xuspaj ri Lok'olüj Espíritu. Y tok ri José xuya' rubi' ri ac'ual, Jesús ri rubi' xuya'.
23251	MAT 2:13	Y ri achi'a' ri etamanela' chiquij ri ch'umila' xetzolij. Y jari' tok jun ángel richin ri Ajaf Dios xuc'ut-ri' chuvüch ri José, pa rachic'. Y ri ángel ri' xbij chin: Cacatüj c'a e. Tac'uaj-e ri ac'ual rachibilan ri rute' y quixanmüj-e chere'. Quixbiyin c'a pan Egipto y quixc'uje' chila', y yin ninya' rutzijol chave tok utz chic nyixtzolij-pe. Roma ri vocomi, ri rey Herodes nberucanoj-pe ri ac'ual richin que nucamsaj, xbij ri ángel chin ri José, pa rachic'.
23265	MAT 3:4	Ri rutziek c'a ri Juan Bautista banun riq'uin rusmal camello, y jun tz'un ri ximbül-rupan. Man jabel tüj oc nyetzu'un. Y ri ruvay rija' ja ri sac' y ri cab ri nquiya' ri chico pa tak juyu'.
23270	MAT 3:9	Man tinuc-ka c'a rix que xe roma ri rix ruxquin-rumam can ri Abraham, romari' nyixcolotüj ta, man quiri' tüj. Roma ri Dios nrajo' ta, rija' nyerubün ta ruxquin-rumam can ri Abraham cheque ri abüj ri nye'itz'et chere'.
23273	MAT 3:12	Y cachi'el c'a jun achi tok nujosk'ij ri ru-trigo. Rija' nc'atzin jun che' c'o ca'i' o oxi' rutza'n chin, richin quiri' ntorix pa cakik' ri trigo ri ch'ayon chic. Ri runak' ri trigo nc'uje' can, pero ri rij xa nuc'uaj-e ri cakik'. Y ja ri runak' ri ru-trigo, jari' ri nuyüc, y ri rij nuporoj. Quiri' c'a nbün ri Jun ri npu'u, xbij ri Juan. Ri Jun ri npu'u c'o chic autoridad pa ruk'a', richin nbün juzgar pa quivi' ri vinük ri yec'o chuvüch ri ruch'ulef. Ri vinük c'a ri nyetaken richin, nyeruc'uaj chila' chicaj. Jac'a ri vinük ri man nyetaken tüj richin, nyerutük chupan ri k'ak' ri man jun bey nchup.
23277	MAT 3:16	Y tok ri Jesús banun chic c'a bautizar, xbe'el-pe pa ya'. Y rija' xutz'et c'a que ri caj xjakatüj y xutz'et chuka' que ri Lok'olüj Espíritu richin ri Dios ntajin nka-ka-pe pari' rija' cachi'el jun paloma. Choj vi c'a petenük pari' rija'.
23278	MAT 3:17	Y c'o c'a jun ch'abül petenük chila' chicaj ri xbij: Jare' ri Nuc'ajol juis ninjo' y nucukuban vánima riq'uin, xbij ri ch'abül ri'.
23294	MAT 4:16	Ye tinamit c'a pa k'eku'n vi ri quic'aslen, pero xapon c'a ri Nimalüj Sük quiq'uin. Y chuka' ye tinamit c'a pa rumujal ri camic yec'o-vi, pero xapon c'a quiq'uin ri nsakrisan pa quivi'. Quiri' ri tz'iban can.
23296	MAT 4:18	Y jun k'ij ri Jesús tok benük chuchi' ri lago rubini'an Galilea, xerutz'et-apu ye ca'i' achi'a' quichak'-qui'. Ri ca'i' achi'a' ri', ja ri Simón ri Pedro nbix chin chuka' y ri Andrés, y ye tz'amoy cür, romari' tok nquiyala-ka ri quiya'l tz'ambül-cür chupan ri ya'.
23299	MAT 4:21	C'ate ba' quebiyin, tok ri Jesús xerutz'et c'a ye ca'i' chic achi'a' ri quichak'-qui' chuka'. Y ri ca'i' achi'a' ri', ja ri Jacobo y ri Juan ri ye ruc'ajol ri jun achi rubini'an Zebedeo. Rije' ja pa canoa nyesamüj-vi riq'uin ri Zebedeo ri quitata'. Nyequic'ojoj c'a ri quiya'l tz'ambül-cür. Y xpu'u c'a ri Jesús xeroyoj richin nquitzeklebej.
23309	MAT 5:6	Jabel quiquicot ri nnum y nc'at cánima chirij ri chojmilüj rubanic c'aslen riq'uin ri Dios, roma ri Dios nbün c'a cheque que nyetiquer nquibün ri ncajo'.
23311	MAT 5:8	Jabel quiquicot ri ch'ajch'oj cánima chuvüch ri Dios, roma rije' nquitz'et ruvüch rija'.
23316	MAT 5:13	Ja rix c'a cachi'el atz'an, y si utz ic'aslen, ja ri ic'aslen rix cachi'el rutzayil ri quic'aslen ri vinük ri yec'o chuvüch ri ruch'ulef. Y si ta ri cachi'el ri rutzayil re' nq'uis ta e, ¿achique ta c'a rubanic richin quiri' ntzolij ta jun bey chic pe ri rutzayil? Cachi'el atz'an ri xq'uis rutzayil, xa man jun chic c'a nc'atzin-vi. Xa ntorix c'a e, richin que nyec'o vinük pari'. Quiri' chuka' si man utz tüj ic'aslen, man utz tüj chic ri rutzayil ri ic'aslen chiquivüch ri vinük. Man jun chic c'a nc'atzin-vi, y ri vinük cachi'el ta nyec'o pan ivi'.
23319	MAT 5:16	Quiri' ta c'a nbün ri ic'aslen chiquivüch ri vinük, jun ta c'a sük. Richin quiri' tok nquitz'et c'a ri utz ri nyixbanun, ri vinük nquiya' c'a ruk'ij ri aj-chicaj Itata'.
23324	MAT 5:21	Y rix jabel ivetaman, roma ivac'axan ri xbix cheque ri kavinak ojer can, que man quecamsan. Y achique na c'a vinük ri ncamsan, aj-mac vi y nc'atzinej que nban juzgar pari'.
23325	MAT 5:22	Jac'a yin ninbij que stape' (aunque) xaxe royoval ri npu'u chin jun vinük, nmacun-vi y tiban juzgar pari'. Chuka' ri nbin chin jun chic vinük: Manak ana'oj. Ri nbin quiri', aj-mac chuka', romari' c'uluman que nuc'u'üx chiquivüch ri achi'a' pa comon nquibün juzgar richin que nban juzgar pari'. Y ja ri nbin nacanic chin jun chic vinük, ri' xa oyoben chic roma ri k'ak'.
23331	MAT 5:28	Jac'a yin ninbij que chuka' ri achi ri nuya' runak' ruvüch chirij jun ixok xaxe riq'uin nurayij ruvüch, ri nbanun quiri', pa ránima xa xmacun yan c'a riq'uin ri jun ixok ri'.
23332	MAT 5:29	Xa roma c'a ri' si jun runak' avüch nbanun chave que ncamacun, xa man tabün chic quiri'. Tabana' chin cachi'el navelesaj-e y natorij-e ri runak' avüch. Stape' (Aunque) ta ja ri runak' avüch más utz. Roma más utz que xaxe jun cheque ri runak'-avüch ntel-e y mani ja rat ncabe can pa k'ak'.
23333	MAT 5:30	Chuka' si xa jun cheque ri ak'a' nbanun chave que ncamacun, xa man ta tabün chic quiri'. Tabana' chin cachi'el nachoy y natorij-e ri ak'a'. Stape' (Aunque) ta ja ri ak'a' ri más utz. Roma más utz que xaxe jun cheque ri ak'a' ntel-e y mani que ja rat ncabe can pa k'ak'.
23339	MAT 5:36	Y chuka' man tibün cachi'el nquibün ri ch'aka vinük tok nquibün jurar, nquibij que titzaq'uix ri quijolon si xa man ketzij tüj ri nquibij. Rix man jun bey tibün quiri', roma man ja tüj rix ri ivajaf ri ic'aslen. Ri Rajaf ri ic'aslen ja ri Dios, y xaxe chuka' rija' ri ntiquer nujül ri ntzu'un ri rusmal tak ivi'. Xaxe rija' ntiquer nbanun xak chin ri sük y ntiquer chuka' nbün sük chin ri xak.
23348	MAT 5:45	Richin quiri' nk'alajin-vi que rix rix ralc'ual ri aj-chicaj Itata'. Roma rija' utz vi c'a pa quivi' conojel. Rija' c'a chila' c'a chicaj nbün-pe que c'o ri rusakil ri k'ij pa quivi' ri vinük ye utz y pa quivi' ri vinük ye itzel. Chila' c'a chuka' nbün-pe que c'o job, pa quivi' ri vinük ye choj y ri man ye choj tüj.
23350	MAT 5:47	Y si xaxe ri i-hermanos ri nibün saludar, ¿achique ta chic c'a ri más utz nyixtajin chubanic? Man jun. Roma hasta ri vinük ri man quetaman tüj ruvüch ri Dios nyetiquer nquibün quiri'.
23351	MAT 5:48	Rix quixoc c'a tz'aküt riq'uin ri nyixbanun cachi'el ri aj-chicaj Itata'. Rija' tz'akatinük riq'uin ri nbanun.
23352	MAT 6:1	Tichajij c'a ivi' jabel, que man tibananej chiquivüch ri vinük que nyixtajin chubanic ri nrajo' ri Dios, roma xa man utz tüj. Roma si xa quiri' nibün, man jun c'a rajil-ruq'uexel nic'ul riq'uin ri aj-chicaj Itata'.
23353	MAT 6:2	Tok rix niya' limosna, man c'a tivelesaj rutzijol, cachi'el tok nk'ajan jun trompeta ri nac'axüx coma conojel ri vinük. Man tibün quiri'. Man tibün cachi'el ri nquibün ri vinük ca'i' quipalüj, nquelesaj rutzijol pa tak bey y pa tak jay ape' ntzijos-vi ri rutzij ri Dios, richin que tetamüx que utz ri nyetajin chubanic. Ketzij vi ninbij que ri vinük ri nyebanun quiri', riq'uin ri xquic'ul quik'ij quiq'uin ri vinük, xa xquil yan c'a rajil-ruq'uexel ri nyebanun.
23358	MAT 6:7	Tok rix nibün c'a orar, man tibün cachi'el nquibün ri vinük ri man quetaman tüj ruvüch ri Dios. Roma chiquivüch rije', xaxe roma nyequibün nimak' tak oraciones y juis tzij ri nquicusaj chupan, romari' tok nye'ac'axüx-pe roma ri Dios, quiri' nquinuc rije'.
23360	MAT 6:9	Tok rix nibün orar, tibana' jun oración cachi'el re': Katata' Dios ratc'o chila' chicaj, xtibanatüj ta c'a que conojel ta ri vinük nquiya' ta ruk'ij ri lok'olüj abi'.
23361	MAT 6:10	Y xtika-pe yan ta c'a ri k'ij tok ja rat ri ncatoc ri Jun ri nabün mandar pa kavi'. Y xe ta c'a ri najo' rat que nban chere' chuvüch ri ruch'ulef, xe ta ri' ri nkabün, cachi'el nquibün ri yec'o aviq'uin chila' chicaj.
23368	MAT 6:17	Jac'a tok rix man nyixva' tüj roma nibün orar, man tibün que nk'alajin que man ibanun tüj va'in, xa jabel tich'aja' ipalüj, tiya' ba' aceite pan ivi' y jabel tijica' rusmal ivi'.
23377	MAT 6:26	Que'itz'eta' na pe' ri ch'ipa' ri nyebe chicaj, rije' man nyetico'n tüj, y romari' manak cosecha nquelesaj juna-juna', ni manak chuka' quicabal richin nquiyüc ta quijal. Man riq'uin tüj ri' rije' nyeva', roma ja ri aj-chicaj Itata' ri nyo'on quivay. Ya voro c'a rix man ta nuya' ivay ri Dios, tok rix más ivakalen que chiquivüch ri ch'ipa'. Xa roma c'a ri' man más tinuc ri'.
23384	MAT 6:33	Romari' ri c'uluman que nibün rix ja ri tiya-ivi' chuxe' rutzij ri Dios y titija' ik'ij que nic'uaj jun chojmilüj c'aslen chuvüch, cachi'el ri nrajo' rija'. Y si nibün quiri', ri Dios nuya' jun ic'aslen jabel y nuya' chuka' ri nc'atzin chive.
23385	MAT 6:34	Rix man nc'atzin tüj que nitz'om pena roma ninuc yan ri achique nuc'ün-pe ri k'ij chuak'. Ri chuak' c'o-vi ri nuc'ün-pe. Pero xaxe c'a ri c'o chivüch ri tinucu', roma ronojel k'ij c'o-vi rupokonül y man tic'ün yan c'a pe ri richin chuak', roma quiri' xa q'uiy c'a ri nimol chivij.
23392	MAT 7:7	Tic'utuj c'a ri nc'atzin chive y ri Dios nuya-pe chive. Ticanoj y nivil ri nijo'. Tibana' tocar ri ruchi-jay y nyixjakatüj-pe.
23396	MAT 7:11	Rix man nyixtiquer tüj nibün quiri' cheque ri ivalc'ual. Man riq'uin ta que rix man ta utz ina'oj, pero man jun bey niya' jun cosa itzel. Rix ja ri utz tak cosas ri niya'. Ya voro comi ri aj-chicaj Itata', que man nuya tüj pe ri nic'utuj chin. Y ronojel ri nuya-pe rija', ye utz vi.
23398	MAT 7:13	Chupan c'a ri ruchi-jay juis latz', chiri' c'a quixoc-vi. Roma nk'alajin que nim ruvüch ri ruchi-jay y ri rubey ri itzel c'aslen, ri nc'amon-pe ri camic ri richin chi jumul, y ye juis c'a vinük ri nye'oc chiri'.
23401	MAT 7:16	Nivetamaj-vi quivüch, cachi'el nivetamaj ruvüch achique chi che' ri', xaxe riq'uin nitz'et rubanic ri ruvüch ri nuya-ka. Tok nvachin jun k'ayis ri juis ruq'uixal, ¿nuya' uva o higo? Man jun bey nbün quiri'.
23402	MAT 7:17	Quiri' c'a chuka' ivetaman que jun utzilüj che' nuya' utzilüj tak ruvüch, jac'a ri man utzilüj che' tüj, ri ruvüch ri nuya-ka xa itzel chuka'.
23408	MAT 7:23	Jac'a yin, jari' tok ninbij cheque ri nyebin quiri': Yin man jun bey xixintz'et tok xibün quiri'. Man vetaman tüj c'a ivüch. Man c'uluman tüj c'a que nyixc'uje' viq'uin, roma rix xa rix banuy richin ri itzel, ninbij cheque.
23411	MAT 7:26	Y achique na c'a vinük ri nac'axan ri tzij ri quiri' ninbij-ka, y xa man nbün tüj ri ninbij chin, junan c'a riq'uin ri jun achi tonto ri xupaba' jun racho pa sanayi'.
23412	MAT 7:27	Xka-ka c'a job, xepu'u rakün tak ya' y cakik' chirij ri jun jay ri'. Y ri jay xtzak y xq'uis c'a chiri'. Quiri' c'a ri tzij ri xerubij ri Jesús.
23423	MAT 8:9	Yin vetaman-vi que quiri' nbanatüj, roma yin c'o jun ri nbin chuve ri nc'atzinej que ninbün. Y chuka' yec'o achi'a' ye yo'on pa nuk'a'. Tok ninbij c'a chin jun achi ri c'o pa nuk'a' que tibiyin, nbe-vi. Y si ninbij chuka' chin jun chic cheque ri achi'a' ri yec'o pa nuk'a' que tipu'u, npu'u-vi chuka'. Y tok ninbij c'a chin ri nusamajel que tabana' re', nbün-vi chuka', xbij ri Capitán.
23424	MAT 8:10	Y ri Jesús xsatz ruc'u'x tok rac'axan chic c'a ka ri tzij ri' y xbij cheque ri ye tzekleben richin: Ketzij ninbij chive que ri xbin ri tzij re', ruyo'on-vi ránima viq'uin. Y man jun c'a nuvinak israelita ri vilon ri ruyo'on ta ránima viq'uin, cachi'el ri jun achi re'.
23435	MAT 8:21	Jari' chuka' tok jun chic ri xutzeklebej-e richin ri Jesús, xbij c'a apu chin: Ajaf, yin juis ninjo' que nquibe chavij. Pero taya' c'a k'ij chuve que ninmuk na e ri nata', c'ateri' nquibe chic chavij, xbij c'a rija'.
23436	MAT 8:22	Xpu'u ri Jesús xbij chin: Rat quinatzeklebej. Xa taya' c'a can que ri camnük nyemuk coma ri ye caminaki' roma ri quimac, xbij rija'.
23439	MAT 8:25	Y xepu'u ri achibila' xquic'asoj c'a ri Jesús y xquibij chin: ¡Ajaf! ¡Ajaf! Kojato'. Vocomi nkucom, xquibij chin.
23440	MAT 8:26	Xpu'u ri Jesús xbij cheque ri rachibila': Man iyo'on tüj c'a ivánima viq'uin, romari' tok ixbin-ivi', xbij. Y rija' xbecatüj c'a pe y xbij, que tiq'uis-e ri cakik' y titane-ka ri nbolko't ri ya'. Y quiri' xbanatüj. Ri cakik' xq'uis-e, y chuka' ri nbolko't ri ya' xtane-ka.
23442	MAT 8:28	Y tok ri Jesús y ri rachibila' yec'o chic c'a lojc'an ruchi-ya', chiri' pa jun lugar rubini'an Gadara, yec'o c'a ca'i' vinük xe'apon riq'uin ri Jesús. Vinük ri xa c'o itzel tak espíritu quiq'uin y ja ri camposanto ri c'o chupan ri lugar ri' ri c'unük cacho. Man jun vinük c'a ri ntiquer ntoc tüj quiq'uin y romari' chuka' man jun chic vinük nbiyin chupan ri bey ri nc'o chiri'.
23444	MAT 8:30	Y xa ba' apu cala' chunakaj ri ape' yec'o-vi, juis ye q'uiy ak nyetajin nyeva' chiri'.
23446	MAT 8:32	Ri Jesús xbij c'a cheque: Quixbiyin c'a. Y ri itzel tak espíritu jari' xe'el-e y xebe'oc quiq'uin ri ak. Y conojel ri ak ri' xquitz'om anin pa xulan, chuvüch jun juyu' pa'ül-pa'ül, y jic' xebeka' pa ya'. Xecom c'a conojel ri ak ri' chiri' pa ya'.
23449	MAT 9:1	C'ateri' ri Jesús y ri quitzekleben-vi richin, xquiya' can ri lugar ri'. Xe'oc-e pa canoa y xebe c'a lojc'an ruchi-ya'. Y chupan ri tinamit ape' tic'uje-vi ri Jesús, chiri' xe'apon-vi.
23451	MAT 9:3	Y jari' tok yec'o cheque ri etamanela' chin ri ley ri yec'o-apu chiri', xquibij-ka pa tak cánima chirij ri Jesús: Itzel achi re'. Nbün que ja rija' ri Dios, roma nbij que nucuy mac.
23452	MAT 9:4	Pero ri Jesús retaman c'a ri nquinuc pa tak cánima ri etamanela'. Y rija' xbij cheque: ¿Achique c'a roma ja ri itzel ri xinuc chanin?
23454	MAT 9:6	Vocomi c'a, richin que rix nivetamaj que yin ri xinalüx chi'icojol c'o nuchuk'a' pa nuk'a' richin nincuy mac, titz'eta' c'a, xbij rija'. Y jari' tok ri Jesús xbij chin ri achi ri man ntiquer tüj nsilon ri ruch'acul: Ninbij c'a chave: Cacatüj, tac'uaj-e la avarabül y cabiyin chi'avacho, xbix chin roma ri Jesús.
23456	MAT 9:8	Ri vinük c'a ri quimolon-apu-qui' chiiri', tok xquitz'et que ri achi ri man ntiquer tüj nsilon ruch'acul xpa'e-e, xsatz quic'u'x, roma man jun bey c'a quitz'eton que nbanatüj ta quiri'. Y ri vinük ri' xquiya' c'a chuka' ruk'ij ri Dios, ri yo'on-pe ri jun nimalüj ruchuk'a' ri' chiquicojol ri vinük.
23458	MAT 9:10	Y ja tok rija' tz'uyul chuvüch mesa chiri' pa jay, ye q'uiy c'a cheque ri moloy tak alcaval y ch'aka chic vinük ri aj-maqui' nbix cheque, xetz'uye-apu chuvüch mesa, junan riq'uin ri Jesús y ri rachibila'.
23468	MAT 9:20	Y c'o c'a jun ixok yava'. Yava' riq'uin ntel ruquiq'uel ya ruc'uan doce juna'. Rija' xjel c'a apu riq'uin ri Jesús pero ja ri chirij, y xberutz'ama' c'a can ba' ri ruchi-rutziek ri Jesús.
23472	MAT 9:24	Xpu'u rija' xbij: Quixel-e ba' chere', roma ri vit xtün re' xa man camnük tüj, xa nvür, xbij cheque ri vinük. Pero rije' xa xetze'en chirij ri Jesús, roma quetaman que camnük chic ri vit xtün ri'.
23474	MAT 9:26	Ri xbanatüj c'a chiri', xbe rutzijol pa tak tinamit chupan ri ruch'ulef ri'.
23492	MAT 10:6	Xa quiq'uin c'a ri kavinak israelitas ri man yec'o tüj apu riq'uin ri Dios quixbiyin-vi. Roma rije' quibanun cachi'el nquibün ri ovejas tok nquisütz can qui'.
23499	MAT 10:13	Tibij c'a cheque: Ja ta c'a ri uxlanen richin ri Dios tic'uje' iviq'uin. Y si c'uluman-vi que nyixc'uje' chupan ri jay ri', ri ruxlanen ri Dios ri nirayij pa quivi', nka-ka-vi c'a pa quivi'. Xa jac'a si man c'uluman tüj que nyixc'uje-ka chupan ri jay ri', ri ruxlanen ri Dios ri nirayij rix pa quivi' rije', man nka-ka tüj pe pa quivi'.
23502	MAT 10:16	Vocomi nyixintük c'a e, y rix ivetaman que xa cachi'el tak ovejas ri nyixbeka' chiquicojol ri vinük ye cachi'el utiva'. Pero tibana' c'a que nyixoc cachi'el nbün ri cumütz, roma rija' nuna' tok c'o ri petenük. Tibana' c'a chuka' que nyixoc cachi'el nbün jun paloma, roma rija' man jun itzel c'o ta riq'uin.
23506	MAT 10:20	Roma ja ri Lok'olüj Espíritu richin ri Dios ri nbanun chive ri achique chi tzij ri nc'atzinej que nibij. Man ja tüj c'a rix ri nyixch'o, xa ja ri Espíritu richin ri aj-chicaj Itata'.
23508	MAT 10:22	Conojel vi c'a nye'etzelan ivichin roma iyo'on ivánima viq'uin. Pero ri nucoch' ronojel hasta pa ruq'uisbül, ncolotüj-vi c'a ri'.
23511	MAT 10:25	Jac'a yin ri Tata'aj ri chi'icojol y ja rix ri rix ic'unük valc'ual. Si chuve yin quibin Beelzebú, jun chic rubi' ri itzel-vinük, rix tivoyobej c'a que más itzel ri nyequibij chive. Pero si xa man xtic'o tüj c'a ruvi' ri nquibün chive, y xa cachi'el ri xquibün chuve yin, quiri' nquibün chive rix, c'uluman c'a que nyixquicot rix ri vachibila' y nusamajela'.
23515	MAT 10:29	Jabel c'a ivetaman que tok nye'ilok' ca'i' tak ch'ipa', xaxe jun centavo cajil. Y man riq'uin tüj ri' que ri ch'ipa' ri' man jun oc ri cajil, man jun c'a ri ntzak ta pan ulef si xa man rurayibül tüj ri aj-chicaj Itata'.
23517	MAT 10:31	Ri Dios man jun bey nyixrumestaj ta can. Ri Dios juis nyixrujo'. Rix más c'a nyixjo'ox que chiquivüch ri ch'ipa', y romari' man tixbij-ivi'.
23519	MAT 10:33	Jac'a ri vinük ri xa man nuk'alajrisaj tüj ri' que vichin yin, yin c'a chuka' man nink'alajrisaj tüj apu rubi' chin ri Nata' Dios ri c'o chila' chicaj, roma man vichin tüj yin ri vinük ri'.
23521	MAT 10:35	Yin xinpu'u c'a chuvüch ri ruch'ulef richin ntz'ucutüj oyoval chiquicojol ri vinük. Quiri' nbanatüj pa tak jay. Ri ala' ncatüj chirij ri rutata' roma man nka' tüj chuvüch ri nbij. Ri xtün ncatüj c'a chirij ri rute'. Y quiri' chuka' ri ali' ncatüj chirij ri ralite'.
23528	MAT 10:42	Y ri vinük c'a ri nyeka' chuvüch ri cocoj quik'ij, roma ja yin ri yinquitzeklebej, y romari' c'o ri nuya' cheque, ri nbanun c'a quiri' c'o-vi rajil-ruq'uexel ri nuc'ul. Y ketzij c'a ri ninbij chive, que stape' (aunque) xa ba' raxya' ri nuya' cheque, c'o rajil-ruq'uexel nuc'ul romari'. Quiri' c'a ri tzij ri xerubij ri Jesús.
23529	MAT 11:1	Y tok xtzakon c'a chubixic cheque ri doce rachibila' ri achique chi samaj ri nyequibana', ri Jesús man xc'uje' tüj c'a can chiri'. Rija' xbe c'a chuka' ruyon pa ch'aka tinamit ri yec'o chiri' pan Israel, chuc'utic y chutzijosic ri rutzij ri Dios.
23532	MAT 11:4	Y ri Jesús xbij c'a cheque ri ca'i' rachibila' ri Juan: Vocomi quixtzolij y titzijoj chin ri xitz'et can y ri xivac'axaj-e chere'.
23535	MAT 11:7	Y tok ri ye ca'i' rachibila' ri Juan Bautista xebe c'a, ri Jesús xerubila' c'a utzilüj tak tzij pari' ri Juan chiquivüch ri vinük yec'o chiri'. Y quere' c'a ri nbij ri Jesús cheque: ¿Achique ri xbe'itz'eta' rix chiri' chupan ri tz'iran ruch'ulef? ¿Xitz'et rix jun achi chiri', ri cachi'el aj, ri nbe cala' nbe cala' pa ruk'a' ri cakik'?
23537	MAT 11:9	¿Pero achique c'a ri xbe'itz'eta' rix chiri' pa tz'iran ruch'ulef? ¿Xitz'et jun achi ri nk'alajrisan ri bin chin roma ri Dios? Ja'. Ri achi ri xitz'et chiri' ja vi ri' ri rusamaj. Pero c'o c'a chuka' jun chic samaj ri yo'on pa ruk'a'.
23539	MAT 11:11	Y tivac'axaj c'a jabel ri ninbij chive vocomi: Jaru' achi'a' ri ye k'alajrisüy rutzij ri Dios ri ye alaxnük chuvüch ri ruch'ulef, man jun c'a ri más ta ruk'ij que chuvüch ri Juan Bautista. Nim vi c'a ruk'ij rija'. Jac'a ri vocomi, conojel c'a ri nye'oc pa ruk'a' ri Dios, más c'a nimak' quik'ij. Y ri más co'ol cheque rije', más nim que chuvüch ri Juan.
23551	MAT 11:23	Y ri yec'o pa tinamit Capernaum nquinuc que nyebe chila' chicaj riq'uin ri Dios y juis ninimirsüs quik'ij. Pero xa man quiri' tüj. Xa nkasüs quik'ij, roma xa c'a chupan ri lugar ri richin pokonül nyebeka-vi. Roma xa ta ronojel ri milagros ri xban chiquivüch rije' ja ta ri' ri xban chiquivüch ri aj-Sodoma, xquitakej ta y man ta xeq'uis rachibilan ri quitinamit. Xa c'a yec'o ta na ri k'ij re'.
23553	MAT 11:25	Y ja tiempo chuka' ri' tok ri Jesús xbij: Matiox ninya' chave Nata' Dios, rat ri Rajaf ri caj y ri ruch'ulef, roma man xak'alajrisaj tüj ri utzilüj atzij chiquivüch ri vinük ri nquina' que juis etamabül c'o quiq'uin. Xa ja chiquivüch ri vinük ri manak más quetaman, xa chiquivüch rije' xak'alajrisaj-vi ri utzilüj atzij re'.
23555	MAT 11:27	Y c'ateri' rija' xbij c'a: Ri Nata' Dios, ronojel c'a ruyo'on-pe pa nuk'a'. Y man jun chic c'a etamayon chin, yin achique yin, xaxe ri Nata' etamayon. Y man jun chuka' etamayon achique ri' ri Nata', xaxe yin ri Ruc'ajol, y ri vinük achique chok chin que ninjo' nink'alajrisaj-vi yin, nretamaj achique ri' c'a ri Nata'.
23556	MAT 11:28	Quixampe c'a viq'uin chi'ivonojel rix ri juis itijon ik'ij pan iyon y juis ralal ri aka'n kajnük chivij, roma yin ninbün c'a chive que nyixuxlan chin ronojel ri'.
23562	MAT 12:4	Ri David xbe c'a chucanoxic vüy chiri' pa racho ri Dios, y ja ri lok'olüj tak caxlan-vüy ri xbejach-pe chin. Rija' y ri ye rachibil xquic'ux c'a ri lok'olüj tak caxlan-vüy ri'. Man nixta riq'uin vi ri', man mac tüj ri xquibün. Y ri' xaxe ri sacerdotes c'o quik'a' chin.
23569	MAT 12:11	Xpu'u c'a ri Jesús xbij cheque: C'o ta jun chive rix achi'a' ri c'o ta jun ru-oveja y ntzak ta pa jun jul chupan jun k'ij richin uxlanen, ¿achique ta nbün riq'uin? ¿Nuya' ta c'a chiri'? Man nbün tüj quiri'. Xa nuc'ün-vi c'a ka richin nrelesaj-pe.
23580	MAT 12:22	Y c'o c'a jun moy y mem uc'uan-apu chin ri Jesús, y quiri' ruc'ulachin roma tz'amon c'a roma jun itzel espíritu. Y ri Jesús xrelesaj c'a ri itzel espíritu ri'. Xbün c'a chin que xtzu'un y xch'o.
23586	MAT 12:28	Yin nquitiquer c'a nyenvelesaj itzel tak espíritu roma ja ri ru-espíritu ri Dios ri c'o viq'uin. Xa xka-pe yan c'a ri k'ij que conojel c'uluman que nquitakej rutzij ri Dios y nyec'uje' pa ruk'a' rija'.
23591	MAT 12:33	Roma xaxe na pe' jun che', nyetamüx ruvüch si utz o man utz tüj, xaxe riq'uin ntz'et ri ruvüch ri nuya'. Man tibij que jun che' xa man utz tüj, tok ri ruvüch ri nyeruya' ye utz vi. Chuka' man tibij que jun che' utz, tok ri ruvüch ri nyeruya' xa man ye utz tüj.
23594	MAT 12:36	Y yin ninbij c'a chive que chupan ri k'ij tok nbanatüj ri juicio, ri vinük ri xebin tzij ri xa man jun xec'atzin-vi, nban juzgar pa quivi', roma ronojel ri tzij ri xequibila'.
23595	MAT 12:37	Ri utz tak tzij ri nibij rix, nuc'ut c'a que man jun imac nk'alajin chuvüch ri Dios. Jac'a ri itzel tak tzij ri nibij, nuc'ut c'a que nka-ka ru-castigo ri Dios pan ivi'.
23597	MAT 12:39	Pero ri Jesús xbij c'a cheque: Ri vinük richin vocomi juis ye itzel y man nquitakej tüj ri Dios. Ncajo' c'a que yin ninbün na jun milagro chiquivüch richin yinquitakej. Pero man ja tüj c'a ri ncajo' rije' ri nbanatüj. Man quiri' tüj. Xaxe ri xbanatüj riq'uin ri jun achi ri rubini'an Jonás, jun achi ri xk'alajrisan ri xbix chin roma ri Dios ojer can, xaxe ri' ri retal chuka' cheque rije'.
23598	MAT 12:40	Roma ri Jonás xc'uje' c'a pa rupan jun nimalüj cür, oxi' k'ij y oxi' ak'a'. Y quiri' c'a chuka' ri retal ninya' yin chivüch. Yin c'a ri xinalüx chi'icojol, nquic'uje' c'a pa ruc'u'x ri ulef, oxi' k'ij y oxi' ak'a' chuka'.
23604	MAT 12:46	Y ri Jesús c'a ntajin ntzijon quiq'uin ri vinük tok xapon ri rute' y ri ye ruchak'. Rije' ncajo' c'a nyech'o chin ri Jesús, pero man xe'apon tüj apu c'a riq'uin.
23607	MAT 12:49	Y ri Jesús riq'uin c'a ri ruk'a' xeruc'ut ri rachibila' y xbij c'a: Jare' ri ye c'unük nte' y ye c'unük nchak'.
23611	MAT 13:3	Rija' q'uiy c'a ri xbij cheque y ruyon riq'uin ejemplos. Y jun c'a cheque ri ejemplos ri xucusaj, jare': C'o c'a jun achi ri xbe pa jopin ija'.
23612	MAT 13:4	Y tok ri achi c'o chic pa samaj, njopin ija', juba' c'a chin ri ija' pa bey xtzak-vi. Y xepu'u c'a ri ch'ipa' xquic'ux-e ri ija' ri'.
23625	MAT 13:17	Roma tivac'axaj na pe' jabel ri ninbij chive vocomi, que ye q'uiy chojmilüj tak vinük y ri achi'a' ri xek'alajrisan ri tzij ri xbix cheque roma ri Dios, ojer can, juis xcajo' xquitz'et ta ri nitz'et rix vocomi, pero man xquitz'et tüj e. Juis chuka' xcajo' xcac'axaj ta ri nivac'axaj rix vocomi, pero man xcac'axaj tüj e chuka'.
23626	MAT 13:18	Y ri Jesús xbij c'a cheque: Tivac'axaj c'a achique nbij ri ejemplo ri nch'o pari' ri achi ri xbe pa jopin ija'.
23631	MAT 13:23	Jac'a ri ija' ri xtzak-ka pa jun utzilüj ulef, nch'o-vi c'a pari' ri rutzij ri Dios ri nac'axüx roma jun vinük, y ri vinük ri' nuc'ün-vi-ka ri rutzij ri Dios y nuc'uan jun utzilüj c'aslen y nq'uiy chupan ri rutzij ri Dios, y romari' ye q'uiy ch'aka chic nyetaken ri rutzij ri Dios. Nuc'ulachij-vi c'a cachi'el nquibün ri ija'. Roma c'o ija' nquiya' c'a treinta quivüch, yec'o nquiya' a sesenta quivüch y yec'o a cien c'a quivüch nquiya'. Quiri' c'a nbün ruc'aslen ri vinük ri nuc'ün-ka ri rutzij ri Dios pa ránima, xbij ri Jesús.
23644	MAT 13:36	Y tok ri Jesús xerutük c'a can ri vinük chi tak cacho, rija' xtzolij c'a pa jay ye rachibilan ri rachibila'. Y jari' c'a tok ri rachibila' xejel-apu riq'uin y xquibij c'a: Roj nkajo' c'a que rat nabij ta cheke achique ntel-vi chi tzij ri ejemplo pari' ri trigo y ri itzel k'ayis que cachi'el trigo ri xetic can pa jun ulef. Roma man xk'ax ta cheke.
23651	MAT 13:43	Jac'a ri vinük ri choj chic quic'aslen nyeyic'lun-vi na vi c'a cachi'el ri k'ij. Nyek'alajin c'a que yec'o pa ruk'a' ri aj-chicaj Quitata'. Ri c'o c'a ruxiquin, trac'axaj c'a ri xinbij.
23654	MAT 13:46	Tok ri achi ri' nril c'a can jun perla juis jabel y nc'ayix, junanin ntzolij y nuc'ayij ronojel ri c'o riq'uin, c'ateri' c'a nbe chulok'ic ri perla ri'.