Wildebeest analysis examples for:   cak-cakNT   Word'Word-Word    February 24, 2023 at 23:49    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

23214  MAT 1:1  Chupa ri libro re' tz'iban-wi can quibi' ri ojer tak winak ri xe'oc ri rati't-rumama' ri Jesucristo. Can k'alaj-wi chi raja' ru-familia can ri rey David, y ru-familia can chuka' ri Abraham.
23224  MAT 1:11  Y ri Josías rutata' ri Jeconías y ch'aka chic rach'alal. Y ja' cuando ri israelitas xec'uax-e chi xebec'ue' pa rech-ulef Babilonia, roma xech'acataj pa quik'a' ri ejército chi Babilonia.
23232  MAT 1:19  Pero José ri ne'oc-wi rachijil ri María, can jun chojmilaj achi; y man xrojo' ta xuya' pa q'uix ri María chiquiwech ri winak, romari' choj quiri' nrojo' nuya' can y man nulesaj ta rutzijol.
23237  MAT 1:24  Cuando ri José xuna' rech, can xu'on na-wi ri x-ix che roma ri ángel richi ri Ajaf Dios. Raja' can xuc'on-ka rech ri María chi xoc raxayil.
23240  MAT 2:2  y xquic'utuj: ¿Anchi' c'o-wi ri ac'ual ri xalex, qui-Rey ri israelitas? Roma roj c'a pa oriente katz'eton-pe ruch'umil, y xojpe chi nokaya' ruk'ij, xecha'.
23246  MAT 2:8  Y c'ajari' xerutak-e pa tenemit Belén y xu'ij-e chique: Jix (Quixbin) c'a y ticanoj ri ac'ual, y cuando xtiwil, to'ibij chue, chi quiri' ren chuka' nenya' ruk'ij.
23247  MAT 2:9  Y cuando ri achi'a' ri q'uiy quieta'n chiquij ri ch'umil quic'oxan chic ri tzij ri xeru'ij-e ri rey Herodes chique, xebe. Y ri ch'umil ri quitz'eton-pe reje' c'a pa oriente anchi' quiepe-wi reje', xuc'uaj quibey. Y cuando xe'apon, ri ch'umil re' xpa'e' pa ruchojmil anchi' c'o-wi ri ac'ual.
23249  MAT 2:11  Y cuando ri achi'a' re' xe'oc-apo pa jay, can xquitzu-wi ri ac'ual y ri María ri rute', y can ja' xexuquie' chech chi xquiya' ruk'ij ri ac'ual. Y chuka' can xequijakala' anchi' quic'uan ri niquisipaj can che y xquiya' can oro, incienso y mirra che.
23251  MAT 2:13  Y ri achi'a' ri q'uiy quieta'n chiquij ri ch'umil xetzolaj. Y jun ángel chi ri Ajaf Dios xuc'ut-ri' chech ri José pa rachic'. Y ri ángel re' xu'ij che: Cacataj, tac'uaj-e ri ac'ual y ri rute' y quixlumaj-e (quixnimaj-e) c'a Egipto; quixc'ue' chiri' y ren xtin-ij chawe jampe' utz jixtzolaj-pe. Roma cami ri rey Herodes can xtorucanoj ri ac'ual chi nucamisaj, xcha' ri ángel che ri José pa rachic'.
23252  MAT 2:14  Y José can ja' xc'astaj, xuc'uaj-e ri ac'ual y ri te'j. Can chupa ri nok'ok'a' ri' xquitz'om bey chi yebe c'a Egipto.
23253  MAT 2:15  Y chiri' pa Egipto xec'ue-wi y xetzolaj pa Israel c'a cuando caminak chic ri rey Herodes. Chi quiri' can xbanataj anche'l ruk'alajin can ri Ajaf Dios che ri rusamajel ri xc'ue' ojer can. Ri tz'iban can, nu'ij: Pa Egipto c'o-wi ri Walc'ual cuando xinwoyoj. Quiri' ru'in can ri Dios.
23254  MAT 2:16  Y cuando ri rey Herodes xuna'ej chi ri achi'a' ri q'uiy quieta'n chiquij ri ch'umil xa man xqui'en ta anche'l ri ru'in-e raja' chique, raja' xcataj q'uiy ruyowal y xu'ij chi quiecamises conojel ri ne'y ri je alabo ri jec'o chiri' pa tenemit Belén y ri jec'o pa tak lugar ri nakaj che ri tenemit. Ri ne'y ri je alabo ri xutak chi quiecamises, ja ri c'aja' ye'alex c'a ca'i' quijuna'. Roma raja' reta'n chi jari' yan tiempo ri achi'a' xqui'ij chi quitz'eton ri ch'umil.
23256  MAT 2:18  Chiri' pa Ramá xc'axataj ok'ej. Can c'o-wi bis. C'o c'a jun ri nujik' ok'ej. Ri' ja ri Raquel yerok'ej ri ral. Can man nik'ax ta ri bis che roma xecom ral. Quiri' ri tz'iban can roma ri Jeremías.
23258  MAT 2:20  Y ri ángel richi ri Ajaf xu'ij che: Cacataj. Tac'uaj-e ri ac'ual y ri rute' y quixtzolaj pa rech-ulef Israel. Roma ri niquijo' niquicamisaj ri ac'ual chila', xa xecom yan.
23259  MAT 2:21  Y ri José can xu'on-wi ri x-ix che pa rachic' roma ri ángel. Xuc'uaj-e ri ac'ual y ri te'j. Y xetzolaj c'a pa rech-ulef Israel.
23260  MAT 2:22  Pero raja' roma xuc'oxaj chi ja ri Arquelao ri ralc'ual can ri rey Herodes, ri nibano gobernar pa Judea, xuxi'j-ri' chi yec'ue-ka chiri' pa Judea. Pero xk'alajix che ri José pa jun achic' anchique nu'on, y romari' raja' c'a pa Galilea xuc'uaj-wi ri ac'ual y ri te'j.
23262  MAT 3:1  Chupa ri tiempo cuando ri Juan Bautista xuk'alajij-ka rutzij ri Dios chiquiwech ri winak, chiri' pa tz'iran rech-ulef richi ri Judea c'o-wi;
23267  MAT 3:6  y ye'an-e bautizar roma raja' chiri' pa rakan-ya' Jordán. Y can yequik'alajij quimac chech ri Juan Bautista.
23272  MAT 3:11  Ren, ya' nincusaj chi jixinben bautizar cuando niya' can imac y niben ri nrojo' ri Dios. Pero c'o Jun ri xtipe chuij ren ri man anche'l ta oc ren. Romari' can man nuc'ul ta chi ja ren ri yic'uan-apo ruxajab chi ninya' chirakan, roma raja' can nim ruk'ij y nim ruchuk'a', y raja' xquixru'on bautizar riq'uin ri Espíritu Santo y che k'ak'.
23273  MAT 3:12  Raja' can xtu'on anche'l nu'on jun achi cuando nujosk'ij ru-trigo anchi' nuch'ey-wi. Raja' nic'atzin jun ruche' ri c'o ca'i-oxi' rutza'n, chi nuq'uiak chech quiek'ik' ri trigo ch'ayon chic. Ri trigo nic'ue' can, pero ri ruk'ayisal nuc'uaj-e quiek'ik'. Ri trigo nuyec, y ri ruk'ayisal nuporoj. Can quiri' xtu'on ri Jun ri xtipe, raja' can c'o chic uchuk'a' pa ruk'a' chi yeru'on juzgar ri winak. Ri yeniman, xquieruc'uaj chicaj. Pero ri man yeniman ta, xquierutak chupa ri k'ak' ri manak xtichup.
23274  MAT 3:13  Y jun k'ij ri Jesús xapon riq'uin ri Juan chiri' chuchi' ri rakan-ya' Jordán. Pa Galilea petenak-wi chi ni'an-e bautizar roma ri Juan Bautista.
23277  MAT 3:16  Y cuando ri Jesús banon chic bautizar, xbe'el-pe pa ya'. Y ja' xutzu' chi ri rocaj xjakataj y xutzu' chuka' chi ri ru-Espíritu ri Dios nika-pe anche'l jun paloma; y can choj pa ruwi' raja' xoka-wi.
23281  MAT 4:3  Y ja c'o-apo ri itzel chi nutojtobej ri Jesús, y xu'ij che: Xa can ketzij chi ret jat Ralc'ual ri Dios, tabana' chique ri abaj re' chi quie'oc pan.
23288  MAT 4:10  Pero ri Jesús xu'ij che: Quinaya' can ret Satanás. Ren can man nin-en ta ri na'ij-pe ret chue. Roma chupa rutzij ri Dios ri tz'iban can, nu'ij: Xe ri Kajaf Dios kaya' ruk'ij, y xe chuka' raja' kabana' rusamaj, xcha' ri Jesús che.
23293  MAT 4:15  Ri winak ri jec'o pa Zabulón y Neftalí, ri jec'o chuchi' ri jun choy (ya'), ri c'o-apo juc'an ruchi' rakan-ya' Jordán. Galilea, anchi' jec'o-wi chuka' winak ri man je israelitas ta.
23302  MAT 4:24  Xapon rutzijol ri Jesús pa conojel tenemit chi ri Siria. Y xec'amer-pe q'uiy yawa'i' chech, ri jalajoj rech yabil ntoc chique. Jec'o ri yalan ruquiy (nik'axon) quich'acul. Jec'o ri xa itzel tak espíritus jec'o quiq'uin. Jec'o ri je ch'u'j y chuka' jec'o ri siquirinak quich'acul. Y can conojel ri yawa'i' re' xec'achoj can roma ri Jesús.
23317  MAT 5:14  Rix can jix sakil chi quic'aslen ri winak ri jec'o chech-ulef y jabel jixk'alajin, anche'l nik'alajin-pe jun tenemit ri c'o parui' jun juyu' y manak modo nrewaj-ri'.
23325  MAT 5:22  Pero ren nin-ij: Más que xe ta ruyowal nipe chirij jun winak, can mac-wi ri nu'on, y can ti'an juzgar. Chuka' ri nu'ij che jun chic: ¡Anchi' jac'atzin-wi ret!; ri ni'in quiri', can tic'uax chiquiwech ri autoridades chi ri tenemit chi ti'an juzgar. Y chuka' ri nu'ij nacanic che jun winak, ri nibano quiri' can yoben chic roma ri k'ak'.
23336  MAT 5:33  Y chuka' ic'oxan ri x-ix chique ri kawinak ojer can; man tiquijal quitzij, xa can tiquibana' ri xqui'ij roma can chech ri Ajaf Dios xqui'en-wi jurar chi can niqui'en-wi.
23337  MAT 5:34  Pero ren nin-ij chiwe: Man jun mej (bey) tiben jurar; man tisiq'uij ri rocaj chi niben jurar, roma ja chicaj c'o-wi ri Dios.
23355  MAT 6:4  Pero ri Itata' ri c'o chicaj can nutzu' ri niben pa awel, raja' can reta'n-wi ri', romari' can xtuya' ruq'uiexel chiwe. Y can chiquiwech ri winak xtu'on quiri'.
23372  MAT 6:21  Roma ri iwánima can nic'ue' anchi' c'o-wi ri ibeyomal, roma jari' ri nitzeklebej.
23381  MAT 6:30  Roma ri cotz'i'j, jari' ri tziak ri nuya' ri Dios chique ri k'ayis ri'. Y más que ri k'ayis man yelayoj ta, roma jun k'ij jabel quibanon, y jun chic k'ij yechaki'j-ka y yeq'uiak pa k'ak', pero ri Dios can yeruwak jabel. Y xa ri Dios yeruwak jabel ri k'ayis, ¿anchique roma rix man iyo'n ta iwánima riq'uin chi raja' nuya' ronojel chiwe?
23385  MAT 6:34  Rix man tinojij yan anchique ruc'amon-pe ri chua'k. Ri chua'k can c'o-wi anchique ruc'amon-pe. Xe ri k'ij cami tinojij, roma k'ij-k'ij can c'o-wi sufrimientos yequic'om-pe chake. Y xa ninojij anchique xtaka'an chua'k, can ja' yan cami nimol-apo chiwij ri xtuc'om-pe ri chua'k.
23400  MAT 7:15  Romari' tibana' cuenta iwi' chiquiwech ri je tz'ucuy-tzij ri ye'apon iwiq'uin y niqui'ij chi niquik'alajij ri ni'ix chique roma ri Dios. Roma cuando ye'apon iwiq'uin, can jabel quic'aslen, anche'l je ovejas, roma can man jun itzel nitz'etetaj chiquij. Pero cuando ne'k'alajin-pe ri itzel tak ex ri c'o pa cánima, xa anche'l je utif roma yalan je itzel.
23408  MAT 7:23  Pero ren xtin-ij chique: Ren can man jun mej (bey) xintemaj iwech. Romari' man utz ta jixc'ue-pe wiq'uin, rix ri xe itzel tak ex ri xe'iben, xquicha' chique.
23413  MAT 7:28  Y cuando ri Jesús xtane-ka nich'o'n, ri winak ri yec'oxan-apo richi xsatz quino'j (xsach quic'u'x) cuando xquic'oxaj ri tzij ri xeru'ij chique chi yerutijoj.
23417  MAT 8:3  Y ri Jesús can ja' xutz'om-apo ri achi y xu'ij che: Ninjo' chi jac'achoj. Tiq'uis-e ayabil, xcha' che. Y can xe xu'ij quiere' ri Jesús, ri yabil xq'uis-e chirij ri achi y ch'ajch'oj xu'on-ka.
23422  MAT 8:8  Y ri achi capitán xu'ij chic apo che ri Jesús: Ajaf, ren xa jin jun achi ri yalan numac, romari' man nuc'ul ta jatoc chiwocho; xe ta'ij chi tic'achoj y ja xtiq'uis-e ruyabil ri nusamajel.
23426  MAT 8:12  Pero ri winak ri can je richi-wi chi ye'oc pa ru-gobierno ri Dios, man xquie'oc ta chic, xa xquie'leses-e y xquieq'uiak chupa ri k'eku'm, roma xa can man xinquinimaj ta. Y c'a chiri' xquie'ok' y xtiquijach'ach'ej quey.
23427  MAT 8:13  C'ajari' ri Jesús xu'ij-e che ri capitán: Catzolaj chi'awocho. Roma xanimaj chi woma ren nic'achoj ri asamajel, can tibanataj anche'l najo', xcha-e che. Y ri achi rusamajel ri capitán ri', can ja' xk'ax ruyabil.
23429  MAT 8:15  Xpe raja' xutz'om ruk'a' ri yawa' y can ja' xq'uis-e ri nimalaj c'aten chirij. Rujite' ri Pedro xcataj-pe y xerutzuk ri Jesús y ri je-benak riq'uin.
23430  MAT 8:16  Cuando xk'okumer-ka ri k'ij ri', je q'uiy winak ri c'o itzel tak espíritus quiq'uin xec'uax-apo chech ri Jesús, chi yerulesaj-e ri itzel tak espíritus quiq'uin. Y raja', riq'uin ri rutzij xerulesaj-e ri itzel tak espíritus, y chuka' can conojel ri yawa'i' xec'achoj-e roma raja'.
23432  MAT 8:18  Cuando ri Jesús xutzu' chi can q'uiy winak niquimol-apo-qui' riq'uin, ja xu'ij chique ri ru-discípulos chi tiquic'ama-pe jun canoa chi yebe juc'an chic ruchi-choy (ruchi-ya').
23434  MAT 8:20  Y ri Jesús xu'ij che: Ri utif can c'o-wi quijul anchi' yec'ue-wi; y quiri' chuka' ri chicop ri c'o quixic' ri yebe chicaj, can c'o chuka' quisoc. Pero ren ri jin-kajinak-pe chicaj y xinalex chi'icojol, can man jun wocho anchi' yinuxlan-wi juba', xcha' che.
23435  MAT 8:21  Y ja chuka' c'o jun chic ri can rutzekleben ri Jesús, xu'ij-apo che: Ajaf, ren can ninjo-wi jatintzeklebej. Pero taya' lugar chue chi na'ey ninmuk na e ri nata', y c'ajari' yibe chawij, xcha' raja'.
23438  MAT 8:24  Y c'aja' xquina', yalan xbesilon-pe ri ya', y cuando nicataj chicaj, can anche'l nibe chuxe' ya' ri canoa, roma can niq'uis-ka jumul chucojol ya'. Y ri Jesús niwer benak.
23440  MAT 8:26  Pero ri Jesús xu'ij chique: Can man iyo'n ta utz iwánima wiq'uin; romari' ixi'n-iwi', xcha'. Y raja' xcataj-pe y xu'ij chi tiq'uis-e ri ruchuk'a' ri quiek'ik' y titane-ka ri ya'. Y quiri' xbanataj. Ri quiek'ik' xq'uis-e ruchuk'a', y xtane-ka chuka' ri ya'.
23446  MAT 8:32  Ri Jesús xu'ij chique: Jix (Quixbin) c'a. Y ri itzel tak espíritus can ja' xe'el-e y xebe'oc quiq'uin ri ak. Y conojel ri ak ri' can junanin xebexule-pe chech jun juyu' can pa'l rech, y c'a pa ya' xebeka-wi; y chiri' xejik'-wi conojel ri ak ri'.
23449  MAT 9:1  Ri Jesús y ri ru-discípulos xe'oc-e pa jun canoa y xebe c'a juc'an chic ruchi-ya', y xe'apon pa rutenemit ri Jesús.
23450  MAT 9:2  Y c'o jun achi ri can siquirinak ruch'acul, li'an-e chech jun ch'at, ri xc'uax-apo chech ri Jesús. Y cuando ri Jesús xerutzu' chi can quiyo'n-wi cánima riq'uin, ja xu'ij che ri achi siquirinak ruch'acul: Walc'ual, xcha' che. Tiquicot c'a awánima; ronojel ri amac xecoch'otaj (xecuyutaj).
23451  MAT 9:3  Y jec'o jujun chique ri maestros chi ri ley ri jec'o-apo chiri', xqui'ij-ka pa cánima chirij ri Jesús: Ri itzel achi re' can nu'on chi ja raja' ri Dios, roma nu'ij chi nucoch' (nucuy) mac.
23456  MAT 9:8  Y cuando ri winak ri quimolon-apo-qui' chiri' xquitzu' chi ri achi xpa'e' y xbe, xquixi'j-qui', roma man jun mej (bey) quitz'eton chi nibanataj ta quiri'. Y chuka' xquiya' ruk'ij ri Dios, roma ruyo'n-pe ri jun nimalaj uchuk'a' chiquicojol ri winak.
23457  MAT 9:9  Y cuando Jesús benak, xutzu' jun achi rubinan Mateo. Ri achi ri' ch'ocol chiri' y numol ri impuestos ri yetoj can. Ri Jesús xu'ij che: Quinatzeklebej. Y raja' xcataj-pe ri anchi' ch'ocol-wi y xutzeklebej ri Jesús.
23458  MAT 9:10  Y cuando ri Jesús ch'ocol chuchi' mesa chiri' pa jay, je q'uiy chique ri moloy-impuestos y ch'aka chic winak ri ni'ix aj-mac chique, xech'oquie-apo chuchi' mesa, junan riq'uin ri Jesús y ri ru-discípulos.
23461  MAT 9:13  Y quiri' ren, roma ren man xipe ta chiquicanoxic winak ri choj rubanon quic'aslen chech ri Dios. Ren xipe chiquicanoxic ri can c'o quimac, chi niquiya' can quimac y niqui'en ri nrojo' ri Dios. Romari' man xe ta choj quiri' ti'ij-pe ri tzij; xa itemaj anchique ntel chi tzij ri nu'ij ri Dios: Ren más nika chinuech chi rix nijoyowaj quiwech ri winak, que chech ri chicop ri ye'isuj chinuech.
23465  MAT 9:17  Y quiri' chuka' man jun nuya-ka c'ac'ac' vino chupa jun tz'um yacbel-ya' ri xa ucusan chic. Roma xa quiri' ni'an, man utz ta; roma ri tz'um xa man nuyuk ta chic ri', ri tz'um nibojbo' (nichiquitaj) y niq'uis-e ri vino chupa. Y ri tz'um chuka' man jun chic xtic'atzin-wi. Pero chupa jun c'ac'ac' yacbel-ya' utz niyaquie' c'ac'ac' vino, roma ri tz'um ri' c'a nuyuk-ri' jabel y man nibojbo' (nichiquitaj) ta. Ri vino can utz niyaquie' chupa. Quiere' ri ejemplo ri xutzijoj ri Jesús.
23468  MAT 9:20  Y c'o c'a jun ixok yawa' ri c'o yan cablajuj juna' nibin ruquiq'uiel y man nitane' ta. Raja' xunim-apo-ri' chirij ri Jesús, y xutz'om-apo juba' ruchi-rutziak ri Jesús.
23469  MAT 9:21  Roma ri ixok ri' can runojin-pe pa ránima: Xe ta riq'uin nintz'om-apo juba' ruchi-rutziak, nitane-ka nuyabil, ru'in pa ránima.
23473  MAT 9:25  Y cuando ri winak je-elenak chic pe, ri Jesús xoc-apo pa jay anchi' c'o-wi ri xten caminak. Y xutz'om ruk'a' y ri xten xc'astaj chic pe.
23480  MAT 9:32  Y cuando xe'el-pe ri je ca'i' achi'a' ri', jec'o xe'oc can riq'uin ri Jesús, quic'uan-apo jun achi mem; ri achi re' quiere' rubanon roma c'o jun itzel espíritu riq'uin.
23496  MAT 10:10  Man tic'uaj ichim. Chuka' man tic'uaj-e jun chic itziak; can xe ri icusan-e. Man tic'uaj jun chic par ixajab, ni man tic'uaj chuka' ich'ami'y. Can man jun ex tic'uaj. Roma jun samajel ri xabachi' (xama'anchi') napon-wi, can nic'atzin chi nitzuk.
23499  MAT 10:13  Tirayij ri ruxlanen ri Dios pa quiwi'. Y xa nuc'ul chi jixc'ue-ka chupa ri jay ri', roma can utz xc'ul iwech; ri ruxlanen ri Dios ri nirayij pa quiwi', can xtika-wi pa quiwi'. Pero xa man nuc'ul ta jixc'ue-ka chupa ri jay ri', roma man nic'ul ta iwech; ri ruxlanen ri Dios ri nirayij pa quiwi', can man xtika ta pa quiwi'.
23514  MAT 10:28  Man tixi'j-iwi' chiquiwech ri xe ri ich'acul ri yetiquier niquicamisaj y che ri iwánima man jun yetiquier niqui'en. Ri anchok chech nic'atzin-wi nixi'j-iwi', ja chech ri jun ri nitiquier nuya' iwánima y ri ich'acul pa k'ak' chi ronojel tiempo.
23526  MAT 10:40  Jun ri can nuc'ul iwech rix, can ja chuka' ren ri yiruc'on-ka; y ri yiruc'on-ka ren, can nuc'on-ka chuka' ri takayon-pe wichi.
23527  MAT 10:41  Xa c'o jun winak ri can jabel nuc'oxaj rutzij ri Dios, y romari' nuc'on-ka rech ri jun ri nuk'alajij ri ni'ix che roma ri Dios; ri nibano quiri', can junan ruq'uiexel xtiyo'x che riq'uin ri nitzijon rutzij ri Dios. Y quiri' chuka' ri winak ri utz nutzu' jun ri can choj ruc'aslen chech ri Dios y romari' can niquicot nuc'ul rech; ri nibano quiri', can junan ruq'uiexel xtiyo'x che riq'uin ri can choj ruc'aslen chech ri Dios.
23531  MAT 11:3  Ri Juan xu'ij-e chique ri ru-discípulos chi tiquic'utuj che Jesús: ¿Can ja ret ri Cristo ri can xtipe-wi? ¿O nakayobej na chic jun? xebecha' che.
23532  MAT 11:4  Y ri Jesús xu'ij chique ri ca'i' ru-discípulos ri Juan: Quixtzolaj y titzijoj che ronojel ri xitzu' y ri xic'oxaj-e wiq'uin.
23540  MAT 11:12  Y desde que xutz'om-pe samaj ri Juan Bautista c'a cami, ri winak yalan niquijo' ye'oc quiq'uin ri ye'an gobernar roma ri Dios, can niquimajla-qui' chi ye'oc, y ja ri can niquitaj quik'ij y riq'uin ronojel cánima niquirayij ye'oc, jari' ri xquie'oc.
23548  MAT 11:20  Jec'o tenemit anchi' xe'an-wi más q'uiy milagros roma ri Jesús. Pero ri winak ri jec'o chupa ri tenemit ri' man xquijo' ta xquiya' can quimac y man xqui'en ta ri nrojo' ri Dios. Romari' ri Jesús q'uiy ex xu'ij chiquij.
23555  MAT 11:27  Y c'ajari' xu'ij: Ri Nata' Dios, can ronojel ruyo'n-pe pa nuk'a'. Y man jun chic etamayon jin ancu'x (anchique) ren, xe ri Nata'. Y man jun chuka' etamayon ancu'x (anchique) ri Nata', xe ren ri Ralc'ual jin-etamayon, y ri winak anchok che xtinjo' xtink'alajij-wi ren, xtuna'ej ancu'x (anchique) ri Nata'.
23559  MAT 12:1  Chuka' chupa ri tiempo ri', pa jun k'ij chi uxlanen, ri Jesús y ri ru-discípulos je-benak pa jun ulef ri ticon trigo chech. Y ri discípulos c'o rech ri trigo yequich'up-e y niquitaj, roma ninum quipa.
23560  MAT 12:2  Y xetz'et-pe coma ri achi'a' fariseos, y ja xqui'ij che ri Jesús: Quie'atzu' la a-discípulos roma man utz ta ri niqui'en. Can man utz ta chi yesamaj chupa jun k'ij chi uxlanen, xecha'.
23562  MAT 12:4  Ri David xberucanoj wey pa rocho ri Dios, y can ja ri lok'olaj tak pan ri xbeyo'x-pe che. Raja' xutaj ri pan y chuka' xuya' chique ri je-benak riq'uin; pero man mac ta ri xqui'en, más que ri pan ri' xe ri sacerdotes c'o modo yetijo.
23564  MAT 12:6  Y ri' roma ri rocho ri Dios can c'o-wi ruk'ij. Pero cami, rix nitzu' Jun ri c'o más ruk'ij chech ri rocho ri Dios.
23580  MAT 12:22  Y c'o jun achi moy y man nitiquier ta nich'o'n xc'uax-apo chech ri Jesús, y ri achi ri' quiri' rubanon roma c'o jun itzel espíritu riq'uin. Y ri Jesús xulesaj ri itzel espíritu ri', y xu'on che ri achi chi xtiquier xtzu'n y xch'o'n.
23583  MAT 12:25  Y ri Jesús can reta'n-wi ri niquinojij ri achi'a' fariseos, romari' xu'ij chique: Xa ta ri winak chi jun rech-ulef man junan ta yenojin y ca'i' quiwech niqui'en-ka, nipe ayowal chiquicojol; re' man utz ta, roma man xquielayoj ta xquiec'ue' junan chech-ulef. Y quiri' chuka' jun tenemit o pa jun jay, xa jalajoj quiwech niqui'en-ka y niquijach-ka-qui', can manak chic xquiec'ue' junan chech-ulef, xa xquieq'uis.
23584  MAT 12:26  Y quiri' chuka' ri Satanás, xa yerulesaj ri can je rusamajel-wi raja', ri' ntel chi tzij chi xa ruyon raja' nukotaj-e-ri' y chirij raja' mismo nu'on-wi ayowal. Y xa quiri' nu'on, ruyon nic'ue' can y ch'anin nitzak.
23589  MAT 12:31  Y romari' ren nin-ij chiwe chi ri mac y ri itzel tak tzij ri yequi'ij ri winak chirij ri Dios, can yecoch'otaj-wi (yecuyutaj-wi). Pero jun ri nu'ij itzel tzij chirij ri Espíritu Santo, can manak chic xquiecoch'otaj (xquiecuyutaj) rumac.
23599  MAT 12:41  Y cuando xtapon ri k'ij chi ye'an juzgar ri winak chi ri tiempo re', xquiec'astaj-pe ri winak aj-Nínive y xtiqui'ij chi can man utz ta xqui'en ri winak ri jec'o cami, roma man xquinimaj ta. Ri winak ri xec'ue' pa tenemit Nínive xe xquic'oxaj rutzij ri Dios ri xutzijoj ri Jonás chique, ja xquiya' can ri mac y xqui'en ri nrojo' ri Dios. Y cami jinc'o ren ri c'o más nuk'ij chech ri Jonás, y xa man jinquinimaj ta ri winak.
23600  MAT 12:42  Y cuando xtapon chuka' ri k'ij chi ye'an juzgar ri winak chi ri tiempo re', xtic'astaj-pe ri jun reina ri aj-Sabá. Ri reina ri' xtu'ij chi can man utz ta xqui'en ri winak ri jec'o cami, roma man xquinimaj ta. Roma cuando xc'ase' ri jun reina ri', yalan naj xpe-wi chi xoruc'oxaj runo'j (runa'oj) ri Salomón, ri rey chi ri Israel. Y cami jinc'o ren ri c'o más nuk'ij chech ri rey Salomón ri xc'ue' ojer can, y xa man jinquinimaj ta ri winak.
23603  MAT 12:45  Y ri itzel espíritu re' yeruc'om-pe wuku' chic itzel tak espíritus ri más je itzel, y conojel ye'oc pa ránima ri winak. Y ri winak anchok riq'uin yebec'ue-wi ri itzel tak espíritus re', más peor nu'on ruc'aslen chech ri rubanon-pe na'ey. Quiri' chuka' xtibanataj quiq'uin ri winak ri man utz ta quic'aslen, ri jec'o cami.
23605  MAT 12:47  Y c'o jun ri xu'ij-apo che ri Jesús: Ri ate' y ri awach'alal jatquiyoben chojay; niquijo' yech'o'n awiq'uin, xcha' che.
23607  MAT 12:49  Y ri Jesús xeruc'ut-apo ri ru-discípulos y xu'ij: Ja reje' ri je nte' y wach'alal.
23609  MAT 13:1  Chupa ri k'ij ri' ri Jesús y ri ru-discípulos xe'el-e pa jay y ri Jesús xbech'oquie' chuchi-ya'.
23610  MAT 13:2  Y can q'uiy winak xquimol-apo-qui' riq'uin. Romari' raja' xoc-apo pa jun canoa y xch'oquie-ka chupa y nutzijoj-pe rutzij ri Dios chique; y reje' xec'ue' can chuchi-ya' niquic'oxaj-apo ri Jesús.
23613  MAT 13:5  Juba' chic che ri ija'tz' chiquicojol abaj xeka-wi y chiri' xa man q'uiy ta ri ulef c'o, romari' can ch'anin xe'el-pe roma man pim ta ri ulef.
23614  MAT 13:6  Pero cuando xpe ruchuk'a' ri k'ij, xemayamo'. Y roma xa man naj ta benak-ka quic'amal (quixe'), xechaki'j-ka jumul.
23619  MAT 13:11  Y ri Jesús xu'ij chique: Man jun mej (bey) can ta k'alajin utz anchique modo nu'on gobernar ri Dios, pero chiwe rix can yo'n-wi lugar chi nina'ej ronojel ri'. Pero ri winak ri man jinquinimaj ta, riq'uin ejemplos yich'o'n-wi chique, roma chiquiwech reje' can manak-wi xtik'alajix.
23624  MAT 13:16  Pero rix nu-discípulos, can jabel quixquicot, roma rix can jixtiquier jixtzu'n jabel. Chuka' can jixc'oxan-wi jabel.
23627  MAT 13:19  Ri ija'tz' ri xeka can pa bey, jari' rutzij ri Dios ri nic'oxex coma ri winak y nich'o'n chirij ri ru-gobierno ri Dios. Pero ri winak ri' man niquijo' ta niquic'on-ka ri tzij ri' pa cánima. Romari' ri itzel noka y norulesaj ri tzij ri xtic-ka.
23628  MAT 13:20  Ri ija'tz' ri xeka can chiquicojol tak abaj, jari' ri rutzij ri Dios ri nic'oxex coma ri winak. Ri winak ri' can yalan yequicot cuando niquic'on-ka rutzij ri Dios pa cánima.
23631  MAT 13:23  Pero ri ija'tz' ri xeka pa utzilaj ulef, can nich'o'n-wi chirij rutzij ri Dios ri nic'oxex coma ri winak. Ri winak ri' can niquic'on-wi-ka rutzij ri Dios y quic'aslen can niwachin-wi jabel, anche'l niqui'en ri tico'n. Roma c'o ija'tz' niquiya' a treinta quiwech, jec'o niquiya' a sesenta quiwech y jec'o can a cien quiwech niquiya'. Can quiri' nu'on quic'aslen ri winak ri niquic'on-ka rutzij ri Dios pa cánima, xcha' ri Jesús.
23634  MAT 13:26  Pero cuando xebeq'uiy-pe ri tico'n y xuya-pe rech, c'ajari' xk'alajin-pe ri cizaña.
23638  MAT 13:30  Tiya' na lugar che ri cizaña chi junan niq'uiy-pe riq'uin ri trigo, c'a xtapon na ri k'ij chi nic'ol ri trigo, roma cuando xtapon ri k'ij ri', ren xtin-ij chique ri samajel chi tiquimolo' na'ey ri cizaña y chi tak manojo tiquibana' che chi yeporox; c'ajari' tiquik'ata' ri trigo y tiquiyaca', xcha' ri achi. Quiri' xu'ij ri Jesús.
23641  MAT 13:33  Ri Jesús xutzijoj jun chic ejemplo chiquiwech, y xu'ij chique: Ri ru-gobierno ri Dios can junan riq'uin ri levadura ri neruc'ama-pe jun ixok y nuya' chupa oxi' paj harina y ri levadura nuquiraj-ri' chupa ronojel, y quiri' chuka' xtu'on rutzij ri Dios, can xtuquiraj-ri'.
23644  MAT 13:36  Y cuando ri Jesús xeru'on-e despedir ri winak, raja' xtzolaj pa jay y ri ru-discípulos xebe-apo riq'uin y xqui'ij che: Roj nakajo' chi ret nak'alajij chakawech anchique ntel chi tzij ri ejemplo chirij ri trigo y ri cizaña.
23648  MAT 13:40  Y can anche'l ni'an riq'uin ri cizaña ye'leses-e y yeyo'x pa k'ak' chi yeporox, can quiri' chuka' xtibanataj pa ruq'uisbel chi ri tiempo re'.
23655  MAT 13:47  Ri ru-gobierno ri Dios can junan riq'uin jun ya'l ri niyo'x-ka chupa ri mar y yerulesaj-pe ronojel quiwech quer.
23656  MAT 13:48  Y cuando ri ya'l nojinak chic quiq'uin ri quer, ja niquic'uaj chuchi-ya', y yech'oquie-ka chi yequicha'. Ri quer je utz yequic'on can pa tak chaquech, pero ri man je utz ta xa yetorix-e.