Wildebeest analysis examples for:   cbc-cbcNT   T    February 24, 2023 at 23:50    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

23216  MAT 1:3  Judá pʉame cabero pũnaacʉsupi Fares, bairi Zara cawãmecʉcʉ mena. Na paco, Tamar wãmecʉsupo. Tunu bairoa Fares pʉame cabero macʉ̃cʉsupi Esrom cawãmecʉcʉre. Esrom pʉame cabero macʉ̃cʉsupi Aram cawãmecʉcʉre.
23218  MAT 1:5  Salmón pʉame cabero macʉ̃cʉsupi Booz cawãmecʉcʉre. Cʉ̃ paco, Rahab wãmecʉsupo. Tunu bairoa Booz pʉame cabero macʉ̃cʉsupi Obed cawãmecʉcʉre. Cʉ̃ paco, Rut wãmecʉsupo. Tunu bairoa Obed pʉame cabero macʉ̃cʉsupi Isaí cawãmecʉcʉre.
23220  MAT 1:7  Tunu bairoa Salomón pʉame cabero macʉ̃cʉsupi Roboam cawãmecʉcʉre. Roboam pʉame cabero macʉ̃cʉsupi Abías cawãmecʉcʉre. Abías pʉame cabero macʉ̃cʉsupi Asa cawãmecʉcʉre.
23224  MAT 1:11  Josías pʉame cabero macʉ̃cʉsupi Jeconías, cʉ̃ bairã menarẽ. Ti teare marĩ ñicʉ̃jãã Israel yepa macããnarẽ na ñejoyupa aperopʉ Babilonia yepapʉre.
23230  MAT 1:17  Bairi bairo cõñaata, Abraham ãnacʉ̃ berore pʉga wãmo peti rʉpore baparicãnacã pẽnirõ cãnacã tutiri bero macããcʉ̃ ãñupĩ David. Tunu bairoa David ãnacʉ̃ berore pʉga wãmo peti rʉpore baparicãnacã pẽnirõ cãnacã tutiri bero caátó majũ israelita majãrẽ na ñejoyupa Babiloniapʉ. To Babiloniapʉ israelita majãrẽ na cañejoricaro berore tunu pʉga wãmo peti rʉpore baparicãnacã pẽnirõ cãnacã tutiri capetiro bero macããcʉ̃ majũ ãñupĩ yua Jesús.
23233  MAT 1:20  Bairo cʉ̃ caĩtʉ̃goñarõ bero caãnimiatacʉ̃ãrẽ, ñami caãno qũẽguericaropʉ Dios cʉ̃ cajoʉ, ángel majũ buiaetayupʉ. Cʉ̃ pʉame bairo qũĩñupʉ̃: “José, David ãnacʉ̃ pãrãmi, tʉ̃goñarĩqũẽ paieticõãña María menarẽ. Rorije áperiyamo. Cõ macʉ̃ caãnipaʉ Espíritu Santo cʉ̃ camasĩrĩjẽ jʉ̃gori cabuiapaʉ niñami. Torecʉ, ‘Cõrẽ cõ yʉ boetiya,’ ĩ tʉ̃goñaeticõãña.
23234  MAT 1:21  Tunu bairoa cõ macʉ̃ cʉ̃ cabuiaro, ‘Jesús’ cʉ̃ mʉ wãmetigʉ. Tore bairo wãmecʉtigʉmi, caberotiácʉ́ cʉ̃ yarã na carorije wapare canetõõpaʉ ãnirĩ. Bairi ‘Jesús’ cʉ̃ mʉ wãmetigʉ,” qũĩñupʉ̃ ángel Josére, qũẽguerica tutipʉ yua.
23241  MAT 2:3  Bairo na caĩquetibʉjʉro tʉ̃go, quetiupaʉ rey Herodes pʉame tʉ̃go acʉacoasupʉ. To Jerusalén macããna cʉ̃ã nipetirã tʉ̃go acʉacoasuparã.
23246  MAT 2:8  Bairo tiere cʉ̃rẽ na caquetibʉjʉyaparoro, Herodes pʉame Belẽpʉ na joyupʉ. Atore bairo na ĩ joyupʉ:Topʉ ánája. Cʉ̃, cawĩmaʉacarẽ mʉjãã macãwã. Bairo cʉ̃ mʉjãã cabocaata, yʉ mʉjãã quetibʉjʉjowa. Yʉ cʉ̃ã, cʉ̃ ñiroaʉ ágʉ —na ĩtomiñupʉ̃ Herodes cabʉtoa camasĩrĩ majãrẽ.
23251  MAT 2:13  Bairo cabʉtoa camasĩrã na catunuátó bero, marĩ Quetiupaʉ cʉ̃ cajoʉ ángel buiaetayupʉ tunu. José cʉ̃ cacãnirõ qũẽguerica tutipʉ cʉ̃tʉ buiaetayupʉ. Atore bairo qũĩñupʉ̃ ángel Josére: —José, wãcãña. Herodes, cawĩmaʉacarẽ cʉ̃ pajĩãrocacõãgʉ, mʉjããrẽ macãʉ̃ átiyami. Bairi cawĩmaʉ, cʉ̃ paco mena cʉ̃ jʉ̃gorutiácʉ́ja Egipto yepapʉ. Topʉ mʉjãã ãnicõãwã. Cabero mʉjãã yʉ quetibʉjʉgʉ tunu —qũĩñupʉ̃ ángel Josére.
23252  MAT 2:14  Bairo ángel cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, cʉ̃ caĩrõrẽ bairo baiyupʉ José. Ti ñamia Jesuaca, bairi cʉ̃ paco mena cʉ̃ neásúpʉ Egipto yepapʉ.
23253  MAT 2:15  Topʉre eta, yoaro ãnicõãñuparã. Herodes cʉ̃ cariatato beropʉ tunucoásúparã na ya yepapʉ tunu. Profetare marĩ Quetiupaʉ cʉ̃ caĩjʉ̃goyetiricarore bairo baietaro baiyuparo. Atore bairo mai ĩ quetibʉjʉyupi Dios profetare tirʉ̃mʉpʉ: “Yʉ macʉ̃ Egiptopʉ caãniatacʉre cʉ̃ yʉ piitunuojogʉ,” ĩ quetibʉjʉyayupi Dios profetare.
23264  MAT 3:3  Mai, Juan pʉame profeta Isaías ãnacʉ̃ cʉ̃ cawoatujʉ̃goyecʉtacʉ ãñupʉ̃. Atore bairo ĩ woatu quetibʉjʉyayupi Juan cʉ̃ cabaipeere: “Bairo ĩgʉmi jĩcãʉ̃ desierto cayucʉmanopʉ caãnicõãniatacʉ: ‘Marĩ Quetiupaʉ yoaro mee etagʉmi. Torena, caroaro cariape ãnicoteya. Camasã na quetiupaʉ cʉ̃ caetaparo jʉ̃goye cʉ̃ caatípawãrẽ na caqũẽnoyurorea bairo cʉ̃ qũẽnoyuya mʉjãã cʉ̃ã,’” ĩ woatu quetibʉjʉyayupi Isaías ãnacʉ̃ Juan cʉ̃ caĩquetibʉjʉpeere.
23265  MAT 3:4  Juan pʉame waibʉcʉ camello cawãmecʉcʉ asero mena jutiiro qũẽnorĩ jãñañupʉ̃. Tunu bairo waibʉcʉ aserowẽ mena cʉ̃ jutiirore ñujãã tʉ̃gãbiyori jutii jãñañupʉ̃. Bairi tunu ʉgarique cʉsupʉ Juan yeseroare bairã caãnarẽ. Beroa oco cʉ̃ãrẽ etinucũñupʉ̃.
23268  MAT 3:7  Mai, aperã capããrã fariseo majã, bairi saduceo majã mena Juarẽ cʉ̃ bautiza rotiraná etayuparã na cʉ̃ã. Bairo na caboro ĩñarĩ, atore bairo na ĩñupʉ̃ Juan: “¡Mʉjãã caĩtopairã, ãña pũnaarẽ bairo caãna mʉjãã caãnoi, mʉjãã yʉ bautizaecʉ! Atore bairo mʉjãã ĩ tʉ̃goñarã: ‘Dios camasãrẽ cʉ̃ caĩñabeseri rʉ̃mʉrẽ popiye marĩ cabaibujioatajere oco mena marĩ cosenetõbujioʉmi,’ mʉjãã ĩ tʉ̃goñarã. ¿Ñamʉ mʉjãã cʉ̃ quetibʉjʉyati, Tie mena jãã netõgarã,’ mʉjãã caĩrĩjẽrẽ?
23269  MAT 3:8  Bairo pʉame mʉjãã caátiãnierẽ boya: Rorije mʉjãã caátiere yapapuari caroaro ãnajẽ pʉame átijʉ̃goya. Bairo mʉjãã caáto, camasã nipetiro ĩñarã,Torena, na yerire merẽ wasoa yaparoupa,’ ĩ masĩgarãma.
23270  MAT 3:9  Tunu bairoa, ‘Marĩã, Abraham ãnacʉ̃ pãrãmerã marĩ caãnoi, marĩ netõõgʉmi Dios,’ ĩ tʉ̃goñaeticõãña. Bairo mʉjãã caĩtʉ̃goñamiatacʉ̃ãrẽ, dope bairo átinetõmasĩã maniña. Dope bairo Dios boʉ, atie ʉ̃tã rupaa mena Abraham pãrãmerãrẽ bairo na átiqũẽno jẽñomasĩñami.
23272  MAT 3:11  “Bairopʉa, yʉ paarique niña mʉjããrẽ oco mena yʉ cabautizarije. Roro mʉjãã caátajere yapapua tʉ̃goñarĩ tiere mʉjãã cajãnarõ ĩñarĩ, tore bairo mʉjããrẽ yʉ átiya. Yʉ paarique to cañumiatacʉ̃ãrẽ, yʉ bero caetcʉ̃ capaarije pʉame ñunetõgaro. Cʉ̃ roque Espíritu Santore jõmasĩgʉmi camasãpʉre. Tunu bairoa camasã roro na catʉ̃goñarĩjẽrẽ na wasoao joroque na átigʉmi. Cʉ̃ roque yʉ netõrõ caãnimajũʉ̃ nigʉmi. Bairi yʉ pʉame jĩcãrõ tʉ̃ni átipeyomasĩẽtĩña.
23273  MAT 3:12  Yʉ bero caetapaʉ pʉame marĩ ĩñabesegʉmi. Bairo carorãrẽ na beseregʉmi. Trigo aseri carorijere joerocacõãrĩcãrõrẽ bairo camasã carorãrẽ na beseregʉmi. Caʉ̃petieti peeropʉ na joeregʉmi. Caroarã roquere caroaro na qũẽnogʉmi. Trigo caroa majũrẽ caroaro na caqũẽnocũrõrẽ bairo caroaro na qũẽnogʉmi caetapaʉ cʉ̃ yarã majũrẽ,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Juan catʉ̃gorã etarãrẽ Jesús cʉ̃ caátipeere.
23283  MAT 4:5  Bairo cʉ̃ caĩrõ bero,tĩ pʉame Jesure cʉ̃ neásúpʉ caroa macã Jerusalén macãpʉ. Topʉ etari yua, Dios ya wii templo wii buipʉ cʉ̃ neásúpʉ.
23284  MAT 4:6  Bairo topʉ cʉ̃ jʉ̃goetari, qũĩñupʉ̃tĩ Jesure: —Mʉ, Dios macʉ̃ mʉ ãniña. Bairo cariapea Dios macʉ̃ caãcʉ̃ ãnirĩ, mʉ majũ patiñarui ácʉ́ja jõ yepapʉ. Mʉ riaecʉ. Tore bairo ĩ quetibʉjʉya Dios yaye queti: ‘Dios pʉame cʉ̃ yarã ángelea majãrẽ mʉ coterotigʉmi. Na, ángelea majã, mʉ bocáñegarãma ʉ̃tã rupaare mʉ cañarocapeaetiparore bairo ĩrã,’ ĩ quetibʉjʉya Dios yaye quetire na cawoaturica tutipʉ —qũĩñupʉ̃tĩ Jesure.
23286  MAT 4:8  Bairo cʉ̃ caĩrõ bero,tĩ pʉame Jesure ʉ̃tãʉ̃ caʉ̃mʉarĩcʉ buipʉ cʉ̃ neásúpʉ. Topʉ etari yua, qũĩñojoyupʉ ati yepa macããna tocãnacãpaʉ macããna quetiuparã na carotimasĩrĩpaʉrire. Caroa macãrĩ majũrẽ qũĩñojoyupʉ.
23291  MAT 4:13  Baipʉa, Nazaret macãrẽ tuaesupʉ. Ti macãrẽ netõácʉ́, Capernaum cawãmecʉti macãpʉ etayupʉ. Ti macã Galilea ʉtabʉcʉra tʉ̃nipʉ niña. Marĩ ñicʉ̃jãã Zabulón, bairi Neftalí cawãmecʉna ãnana na caãna yepapʉ niña ti macã.
23293  MAT 4:15  To Zabulón yepa macããna, bairi aperã Neftalí yepa macããna, bairi aperã Rio Jordán ape nʉgõã, mar tʉ̃ni macããna, bairi aperã Galilea yepa macããna cʉ̃ã Diore camasĩẽna niñama.
23295  MAT 4:17  Ti watoare na quetibʉjʉ jʉ̃goyupʉ Jesús cʉ̃ yaye quetire camasãrẽ. Atore bairo na ĩ quetibʉjʉyupʉ: “Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉ merẽ etaro baiya. Bairi tʉ̃goña qũẽnorĩ caroaro ãña Dios mena,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús camasãrẽ.
23301  MAT 4:23  Cabero áñesẽãñupʉ̃ Jesús Galilea yepapʉ. Topʉ áñesẽã yua, tocãnacã macã macããna na cañubueri wiiripʉ sinagogas na caĩrĩ wiiripʉre buenucũñupʉ̃ to macããnarẽ. Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉ caetarore na buenucũñupʉ̃, caroa queti majũrẽ. Bairo topʉ bueñesẽãʉ̃, nipetiri wãme cariayecʉnarẽ na catioyupʉ Jesús.
23304  MAT 5:1  Bairo capããrã camasã na caetaro ĩñarĩ yua, Jesús pʉame jĩcãʉ̃ ʉ̃tãʉ̃ buipʉ acoásúpʉ. Topʉ cʉ̃ caruiro, cʉ̃ cabuerã cʉ̃tʉ etayuparã.
23307  MAT 5:4  Tunu bairoa ʉseanirĩ niñama yapapuari caãnimiatana cʉ̃ã. Dios pʉame ʉseanirõ ãnitʉ̃goñarĩqũẽrẽ na jogʉmi.
23308  MAT 5:5  Tunu bairoa ʉseanirĩ niñama rorije caãmeoáperã. Ati yepa uparã na ãnio joroque na átigʉmi Dios cʉ̃ caĩrĩcãrõrẽã bairo.
23309  MAT 5:6  Tunu bairoa ʉseanirĩ niñama Dios cʉ̃ caborore bairotioro caáticõã ãnigarã. Dios pʉame na jʉátinemogʉmi, cʉ̃ caborore bairo na caátimasĩparore bairo ĩ.
23310  MAT 5:7  Tunu bairoa ʉseanirĩ niñama cabopacarãrẽ caĩñamairã. Na cʉ̃ãrẽ na ĩñamairĩ na jʉátigʉmi Dios.
23311  MAT 5:8  Tunu bairoa ʉseanirĩ niñama ñe ũnie na yeripʉ carorije mána caãna. Na roque Diore qũĩñagarãma.
23312  MAT 5:9  Tunu bairoa ʉseanirĩ niñama jĩcãrõ tʉ̃ni ãnajẽrẽ cajʉ̃goátiãna. ‘Narẽ Dios pũnaa caãna,’ na ĩgarãma.
23313  MAT 5:10  Tunu bairoa ʉseanirĩ niñama Dios cʉ̃ caborore bairo na caátie jʉ̃gori caĩñate ecorã. Aperã roro popiye na baio joroque na caátimiatacʉ̃ãrẽ, Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉ macããna majũ nigarãma bairãpʉa.
23314  MAT 5:11  Tunu bairoa ʉseanirĩ mʉjãã ãnigarã, camasã roro mʉjããrẽ na caĩmiatacʉ̃ãrẽ. Tunu yʉre mʉjãã catʉ̃goʉsarije jʉ̃gori capee ĩtorique mena popiye mʉjãã baio joroque na caátimiatacʉ̃ãrẽ, ʉseanirĩ mʉjãã ãnigarã.
23315  MAT 5:12  Bairo jeto ásupa camasã, profeta majã mʉjãã jʉ̃goyepʉ caquetibʉjʉnetõrĩ majã ãnana cʉ̃ãrẽ. Tore bairo ãmerẽ roro mʉjãã cabaimiatacʉ̃ãrẽ, Dios mʉjããrẽ caroare cʉ̃ cajopee paijãñurõ nigaro. Jõbuipʉ mʉjãã caetaro, pairo nigaro mʉjããrẽ caroa cʉ̃ cajopee pʉame. Tiere tʉ̃goñarĩ ʉseanirĩqũẽ mena bairoa ãnicõã ninucũña.
23317  MAT 5:14  Tunu bairoa ati yepapʉre cabusurijere bairo mʉjãã ãniña camasãrẽ. Jĩcã macã ʉ̃tãʉ̃ buipʉ na caqũẽnorĩcã macã caãmata, yasioropʉ ãmerĩña. Nipetiro camasã caroaro ti macãrẽ ĩñajomasĩñama.
23318  MAT 5:15  Tunu bairoa ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ jĩñaworiquere bʉgacũẽcʉ̃mi carupapata rocapʉ. Jõbuipʉ cũnucũñami, cʉ̃ ya wiire to ʉ̃busuwoáto, ĩ.
23325  MAT 5:22  Bairo na caĩquetibʉjʉcũmiatacʉ̃ãrẽ, yʉ pʉame atore bairo mʉjããrẽ yʉ quetibʉjʉ cũnemoña: Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ yaʉ mena cʉ̃ caasiata, Dios pʉame roro cʉ̃ caátiere ĩñacõñarĩ popiye cʉ̃ baio joroque cʉ̃ átigʉmi. Tunu bairoa ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ yaʉre roro cʉ̃ caĩtutiata, Junta Suprema macããna roro cʉ̃ caátiere ĩñacõñarĩ popiye cʉ̃ baio joroque cʉ̃ átigarãma. Tunu bairoa ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ yaʉre, ‘Catʉ̃gomasĩẽcʉ̃ mʉ ãniña,’ ĩrĩ,tioro yapapua tʉ̃goñarĩ cʉ̃ ãnio joroque cʉ̃ cʉ̃ caápata, caʉ̃petietopʉ caácʉ́re bairo nigʉmi.
23328  MAT 5:25  Tunu bairoa ni apei ũcʉ̃, ‘Yʉ mʉjãã wapamoña,’ ĩrĩ, mʉjããrẽ juez caĩñabesei tʉpʉ cʉ̃ caneápáro jʉ̃goye, tãmurĩ cʉ̃ mena bʉsʉqũẽnojʉ̃goya. Mʉjããrẽ juez tʉpʉ cʉ̃ caneápériparore bairo ĩrã, cʉ̃ mena bʉsʉqũẽnojʉ̃goya. Mʉjãã cabʉsʉqũẽnojʉ̃goeticõãta, juez pʉame preso jorica wii macããna cacoterãrẽ mʉjããrẽ ñerotigʉmi. Bairo áti yaparo, na pʉame preso jorica wiipʉ mʉjããrẽ cũrecõãgarãma.
23333  MAT 5:30  Tunu bairoa ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ mʉjãã mena macããcʉ̃ cʉ̃ wãmo jʉ̃gori rorije jetore átinucũʉ̃mi. Bairo cʉ̃ wãmo jʉ̃gori carorijere caátieconucũʉ̃ cʉ̃ caãmata, apeire cʉ̃ wãmorẽ yisetaroticõãrĩ caãcʉ̃rẽ bairo cʉ̃ caãno, ñubujioro. Bairo cʉ̃ rupaʉ macããtõ jĩcãrõrẽ cʉ̃goetimicʉ̃ã, Dios tʉpʉ cʉ̃ caetaata, ñuña. Bairo cʉ̃ rupaʉ macããjẽ roro cʉ̃rẽ caátiecorotirije nipetiro mena peeropʉ roro cʉ̃ tãmʉo joroque Dios cʉ̃ caápata roque, ñuetimajũcõãña. Bairi roro mʉjãã caátinucũrĩjẽrẽ jãnacõãña,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.
23335  MAT 5:32  Bairo na caĩquetibʉjʉcũmiatacʉ̃ãrẽ, yʉ pʉame atore bairo mʉjããrẽ yʉ quetibʉjʉ cũnemoña tunu: Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ nʉmo, apei mena roro caepeeco cõ caãnimiatacʉ̃ãrẽ, cõrẽ cʉ̃ carocaata, roro cõ baio joroque cõ átiyami. Apei mena roro caepericore bairo caãcõ cõ ãnio joroque cõ átiyami, bairo cõ cʉ̃ caápata. Tunu bairoa apei pʉame capitiecoricore cʉ̃ cawãmojiyaata, apeo mena roro caepericʉre bairo caãcʉ̃ ãnibujioʉmi cʉ̃ cʉ̃ã,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.
23339  MAT 5:36  Tunu bairoa, ‘Yʉ rʉpoa mena ñiña,’ ĩẽtĩcõãña. Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ poawẽ jĩcãwẽ cañirĩwẽãcãrẽ cabotiriwẽ majũ átiwasoamasĩẽtĩñami. O cabotiriwẽãcã caãmata, cañirĩwẽ majũ átiwasoa masĩẽtĩñami.
23340  MAT 5:37  “Bairi atore bairo ĩrĩqũẽ jeto ñuña: ‘Bairo yʉ átigʉ,’ o ‘Bairo yʉ áperigʉ,’ cariapea ĩrĩqũẽ jeto ñuña. Tie netõjãñurõ mʉjãã caĩata, tĩ cʉ̃ caĩbʉsʉjãrĩjẽrẽ catʉ̃goʉsarãrẽ bairo caãna mʉjãã ãnibujiorã,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.
23343  MAT 5:40  Tunu bairoa apei mʉjãã pesu pʉame mʉjãã jutiiro cabui macããtõrẽ quetiupaʉ juezre cʉ̃ caẽmarotiata, mʉjãã camisa cʉ̃ãrẽ cʉ̃ nunicõãña mʉjãã pesure.
23344  MAT 5:41  Tunu bairoa ape yepa macããcʉ̃ soldau ũcʉ̃, ‘Pʉga kilómetro majũ yʉ yayere pʉsabojaya tãmurĩ wapa mano,’ mʉjãã cʉ̃ caĩata, baparicãnacã kilómetro majũ buipearo cʉ̃ mʉjãã pʉsabojagarã.
23345  MAT 5:42  Tunu bairoa apei cʉ̃ cajẽniata, cʉ̃ cabopacarijere cʉ̃ nuniña. Tunu apei, ‘Yʉre wasoya,’ mʉjãã cʉ̃ caĩata, ‘Mʉ yʉ wasoecʉ,’ qũĩẽtĩcõãña. Cʉ̃ nunicõãña,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.
23346  MAT 5:43  Ĩ quetibʉjʉ yaparo, atore bairo na ĩnemoñupʉ̃ tunu: “‘Marĩ yarãrẽ marĩ camairõ ñuña. Tunu marĩ pesua pʉamerẽ marĩ cateero ñuña,’ na caĩquetibʉjʉcũrĩqũẽrẽ mʉjãã tʉ̃goyupa.
23348  MAT 5:45  Bairo mʉjãã caápata, Dios ʉmʉrecóo caãcʉ̃ pũnaarẽ bairo caãna mʉjãã ãnigarã. Dios pʉame nipetirore caĩñamai niñami. Carorijere caána, caroare caána cʉ̃ãrẽ muipʉ asibatopeyocõãnucũñami. Tunu bairoa oco caocarijere na jonucũñami Dios carorije wapare cacʉ̃gorãrẽ bairo cʉ̃ caĩñarãrẽ, carorije wapa cacʉ̃goenarẽ bairo cʉ̃ caĩñarã cʉ̃ãrẽ. Bairi mʉjãã cʉ̃ã Dios caroaro cʉ̃ caátorea bairo caroaro na ása, roro mʉjããrẽ caána cʉ̃ãrẽ.
23349  MAT 5:46  Mʉjããrẽ camairã jetore mʉjãã camaiata, Dios mʉjãã cawapatapee mʉjããrẽ cʉ̃ cajorije manigaro. Tore bairo átinucũñama Roma macããnarẽ camasã yaye dinerore jejobojari majã. Narẽ camairã jetore na mainucũñama.
23350  MAT 5:47  Tunu bairoa mʉjãã yarã jetore, ‘Caroare cʉ̃ joáto Dios mʉjããrẽ,’ na mʉjãã caĩata, ¿ñe ũnierẽ aperã netõrõ caroare mʉjãã átiyati? Tore bairo átinucũñama Diore camasĩẽna cʉ̃ã.
23353  MAT 6:2  “Bairi camasã na cabopacarijere mʉjãã cajoata, nipetiro camasãrẽ, bairo mʉjãã caátiere na quetibʉjʉ masĩõẽtĩcõãña. Tore bairo átinucũñama caĩtopairã cʉ̃ã ñubuerica wii, sinagogare ãna, o maapʉ áñesẽãrã, nipetiro camasã narẽ na caĩroaparore bairo ĩrã. Cariape mʉjããrẽ ñiña: Na ũna camasã aperã narẽ na caĩroanucũrĩjẽ netõrõ cʉ̃gonemoetigarãma. Dios pʉame na ĩroaetiri caroare na joetigʉmi roro na catʉ̃goñarĩjẽ jʉ̃gori.
23355  MAT 6:4  Capããrã na caĩñaetopʉ, cabopacarãrẽ na jʉátinemoña. Tore bairo mʉjãã caápata, marĩ Pacʉ Dios yasioropʉ mʉjãã caátimiatacʉ̃ãrẽ, caĩñaʉ ãnirĩ mʉjãã jogʉmi mʉjãã cawapatapeere.
23356  MAT 6:5  Tunu bairoa Diore jẽnirã, caĩtopairã na cajẽnirõrẽ bairo jẽnieticõãña. Na pʉame ñubuerica wiipʉ ãna, nucũrĩ Diore cʉ̃ jẽniʉseanucũñama. O plaza tʉ̃nipʉ capããrã camasã na caãnopʉ ãna, bairo átiʉseanucũñama, nipetiro camasã caroaro na cañubuerijere na caĩñaparorore bairo ĩrã. Cariape mʉjããrẽ ñiña: Na ũna camasã aperã narẽ na caĩroanucũrĩjẽ netõrõ cʉ̃gonemoetigarãma. Dios na ĩroaetiri, caroare na joetigʉmi, roro na catʉ̃goñarĩjẽ jʉ̃gori.
23357  MAT 6:6  Bairi mʉjãã pʉame Diore cʉ̃ mʉjãã cajẽniata, atore bairo mʉjãã caáto ñuña: Mʉjãã ya arʉa jopere biajãáti, aperã na caĩñaetopʉ Diore cʉ̃ jẽninucũña. Tore bairo mʉjãã caápata, marĩ Pacʉ Dios jeto caĩñaʉ, mʉjãã mena caãcʉ̃ ãnirĩ caroare mʉjãã jogʉmi.
23358  MAT 6:7  Tunu bairoa Diore cʉ̃ jẽnirã, nairõ jĩcã wãmea cabʉgoro macããjẽrẽ ĩ bʉsʉjẽnieticõãña. Torea bairo jeto ĩ jẽninucũñama Diore camasĩẽna. ‘Nairõ jĩcã wãmea cʉ̃ marĩ caĩata, caroaro tʉ̃goʉmi Dios,’ ĩ tʉ̃goñañama, masĩẽna.
23361  MAT 6:10  Tunu bairoa mʉ carotimasĩrĩpaʉ ati yepapʉ to apáro. Jõbuipʉ mʉ carotirorea bairo to baiáto ati yepapʉ cʉ̃ãrẽ.
23362  MAT 6:11  Tunu ãme jãã caʉgapee, jãã caborije, jããrẽ carʉsarije ũnie cʉ̃ãrẽ jãã joya.
23363  MAT 6:12  Tunu bairoa roro jãã caátaje cʉ̃ãrẽ jãã masiriyobojaya. Camasã roro jããrẽ na caátajere jãã camasiritirorea bairo roro jãã caátaje cʉ̃ãrẽ jãã masiriyobojaya mʉ cʉ̃ã.
23364  MAT 6:13  Tunu tĩ roro jããrẽ cʉ̃ caátigarijere jãã ẽñotaya. Jãã netõõña. jeto carotimasĩ mʉ ãniña. Mʉ jeto catutuanetõʉ̃ mʉ ãniña. Mʉ jeto camasã na caĩroapaʉ mʉ ãniña tocãnacã rʉ̃mʉa. Bairo to baiáto,’ bairo Diore cʉ̃ mʉjãã caĩjẽnipee ñuña,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.
23367  MAT 6:16  Tunu bairoa ape rʉ̃mʉ ʉgarique betiri Diore ñubueãna, tʉ̃goñarĩqũẽ pairã yapapuarique cʉnarẽ bairã na cabaurore bairo baieticõãña. Tore bairo jeto átiyama caĩtopairã, nipetiro camasã ʉgarique betiri Diore na cañubuero na camasĩparore bairo ĩrã. Cariape mʉjããrẽ ñiña: Camasã na caĩroarije netõrõ cʉ̃goetigarãma. Dios na ĩroaetiri caroare na joetigʉmi, roro na catʉ̃goñarĩjẽ jʉ̃gori.
23370  MAT 6:19  Tunu bairoa ati yepa macããjẽ pairo cawapacʉtiere jeeneñorĩ caroare bairo jecũcʉ̃gonetõẽtĩcõãña. Ati yepapʉ marĩ caãno, moena ʉgareyama ti ũnierẽ. O tie ãpõã ũnie caãmata cʉ̃ãrẽ, ʉta witiri boacoaya. O aperã tiere jerutirecõãñama.
23371  MAT 6:20  Caroaro ása, jõbuipʉ roquere mʉjãã yaye wapa caãnipeere mʉjãã cacʉ̃gonetõparore bairo. Topʉ noa ũna moena caʉgarerã mánama. Caʉtawitiboarije ũnie cʉ̃ã mano. Cajerutiri majã cʉ̃ã mánama ʉmʉrecóopʉre. Bairi topʉ mʉjãã cacʉ̃gopee yasietigaro.
23373  MAT 6:22  Tunu bairoa mʉjãã caapee pʉame cajĩñaworicare bairo niña mʉjãã rupaʉre. Mʉjãã caapee caroaro to caĩñamasĩata, caroaro mʉjãã ĩñamasĩña. Caroyetuata, caroaro mʉjãã ĩñamasĩẽtĩña. Tore bairo mʉjãã, cayeriñurã ãnirĩ cariape mʉjãã catʉ̃goñaata, caroaro mʉjãã átimasĩgarã. Cayeriñuena mʉjãã caãmata roque, caroaro mʉjãã átimasĩẽtĩbujiorã. Dios mʉjããrẽ cʉ̃ camasĩõrĩjẽrẽ mʉjãã catʉ̃goʉsajãnacõãta, ¡roro majũ ána mʉjãã átibujiorã!
23375  MAT 6:24  Tunu bairoa ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃, pʉgarãpʉa cʉ̃ quetiuparã na caĩrõrẽ bairo átimasĩẽtĩñami, jĩcãrõrẽã bairo na carotimasĩẽtĩcõãta. Bairo na cabaiata, jĩcãʉ̃rẽ qũĩroabujioʉmi. Apeire qũĩroaetibujioʉmi. Jĩcãʉ̃ mena yeri ñugʉmi. Apeire qũĩñategʉmi. Torea bairo mʉjãã cʉ̃ã dinerore mʉjãã cabotʉ̃goñaata, Dios yaye mʉjããrẽ cʉ̃ caátirotirijere mʉjãã ĩñatebujiorã,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.
23376  MAT 6:25  Ĩ quetibʉjʉ yaparo, atore bairo na ĩnemoñupʉ̃ tunu: “Mʉjãã yeri pũna pʉame, mʉjãã caʉgapee, bairi mʉjãã cajãñapee netõjãñurõ caãnimajũrĩjẽ niña. Bairi mʉjããrẽ ñiña: Ati yepa macããjẽrẽtioro bootʉ̃goñaeticõãña. Mʉjãã caʉgapeere, mʉjãã caetipeere, bairi mʉjãã cajãñapee cʉ̃ãrẽtioro tʉ̃goña macãẽtĩcõãña. Minia na caátiãnierẽ mʉjãã masĩña. Na caʉgapeere oteetiyama. Tunu na caʉgapeere cabʉtiro ĩña, jeetiyama. Na caʉgapeere jeri wiipʉ qũẽnocũẽtĩnucũñama. Bairo na caáperimiatacʉ̃ãrẽ, na caʉgapeere jonucũñami Dios. ¡Mʉjãã roquere minia netõrõ mʉjãã maiñami Dios! Bairi ãme mʉjãã caãnierẽ tʉ̃goña macãẽtĩcõãña.
23385  MAT 6:34  Tocãnacã rʉ̃mʉ ricaati capee wãme baicõã niña. Bairi ñamirõcã mʉjãã caátipeere tʉ̃goña macãẽtĩcõãña. Ñamirõcã caetaro roque mʉjãã caátipee ũnierẽ mʉjãã masĩgarã,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.
23387  MAT 7:2  Dios pʉame aperã na caátiãnierẽ roro mʉjãã cabʉsʉpairo cãrõ, mʉjãã ĩroaetigʉmi. Tunu bairoa aperãrẽ na mʉjãã catuticõñarõ cãrõ jĩcãrõ tʉ̃ni mʉjãã cʉ̃ãrẽ mʉjãã tutigʉmi.
23388  MAT 7:3  Tunu bairoa jĩcãʉ̃ caʉ̃mʉ cʉ̃ baire, ‘Mʉ caapeapʉ pũrõãcã jãñaña. Yʉ nerocapa,’ qũĩñupʉ̃. Bairo qũĩmicʉ̃ã, cʉ̃ pʉame tutu majũ cʉ̃gocõãñami cʉ̃ caapeapʉ. Tore bairo baiyami jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ pairo roro caátacʉ, cʉ̃ cʉ̃ã petoaca roro caátacʉre, ‘Roro mʉ baiya,’ cʉ̃ cʉ̃ caĩbʉsʉpaiata.
23390  MAT 7:5  ¡Caĩtopairã mʉjãã ãniña! Torena, mʉjãã pʉame roque rejʉ̃goya mʉjãã carorijere. Bairo átiri bero roque, mʉjãã quetibʉjʉ masĩgarã aperã rorije na caátiere.
23391  MAT 7:6  Tunu bairoa caroa majũrẽ marĩ joetiya wii yaiare. Tunu perlas caroa cabotiri rupaaca cʉ̃ãrẽ yeseapʉre marĩ wẽjoetiya. Bairo marĩ caápata, tiere peabato recoagarãma. Torea bairo Dios yaye bʉsʉrique caroa majũ to caãnimiatacʉ̃ãrẽ, wii yaia, bairi yeseare bairo caãnarẽ bairo catʉ̃gogaenarẽ na quetibʉjʉeticõãña, caroa quetire roro na bʉsʉeticõãto, ĩrã,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.
23392  MAT 7:7  Ĩ quetibʉjʉ yaparo, atore bairo na ĩnemoñupʉ̃ tunu: “Noa ũna na cajẽniata, na cajẽnirĩjẽrẽ bócamasĩgarãma. Tunu bairoa apeye ũnierẽ na camacãata, na camacãrĩjẽrẽ bócamasĩgarãma. Tunu jopepʉ na capiiata, ti wii upaʉ pʉame ti jopere pããgʉmi. Bairi tore bairo Diore mʉjãã cajẽniata, mʉjãã caãnimasĩpeere jogʉmi. Bairi Diore mʉjãã cajẽnirõ ñuña.
23395  MAT 7:10  Tunu bairoa waire na cajẽniata, ¿ãña ũcʉ̃rẽ na mʉjãã jobujiocʉti? Bairo mʉjãã áperã.
23397  MAT 7:12  “Bairi aperã mʉjãã na caátore mʉjãã caborore bairo na cʉ̃ãrẽ na nʉcʉ̃bʉgoya. Tore bairo marĩ ĩ quetibʉjʉ cũñañupã Moisés ãnacʉ̃ bairi profeta majã cʉ̃ã,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.
23398  MAT 7:13  Ĩ quetibʉjʉ yaparo, atore bairo na ĩnemoñupʉ̃ tunu: “Ati yepapʉ mʉjãã caãno, pʉga jopeere bairo niña. Jĩcã jope, pairi jope niña. Ti jope jããetaricaro esari wãã baucoaya. Bairo caroa wãã baumirõcʉ̃ã, ti wãã yapapʉ camasã na cayasipapaʉ niña. Bairo cabaimiatacʉ̃ãrẽ, camasã capããrã ti jopere pããjããrĩ ti wããrẽ ánucũñama. Ape jope cʉ̃ã niña õcã jopeaca. Ti jope jããetaricaro esaeti wãã baucoaya. Bairo cabairi wãã nimirõcʉ̃ã, ti wãã yapapʉ camasãrẽ tocãnacã rʉ̃mʉa caroaro na canetõpapaʉ niña. Bairo cabaimiatacʉ̃ãrẽ, camasã petoaca ti jopere pããjããrĩ ti wããrẽ áyama. Mʉjãã pʉame roque na mena mʉjãã caátó yʉ boya,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.
23401  MAT 7:16  Marĩ caʉgarije ʉse cʉ̃ãrẽ marĩ jeetiya pota yucʉpʉ. Tunu bairoa ʉgarique, higuera na caĩrĩjẽ cʉ̃ãrẽ marĩ jeetiya pota wopʉ. Torea bairo caĩtopairã ricaati na caátiãnierẽ ĩñarĩ, ‘Naana, caĩtopairã niñama,’ mʉjãã ĩ masĩgarã.
23402  MAT 7:17  Tunu tocãnacãʉ̃pʉa yucʉ caroʉ́ pʉame caroare rícacʉtiya. Apei yucʉ caroricʉ roque carorijere rícacʉtiya.
23403  MAT 7:18  Yucʉ caroʉ́ pʉame carorijere ríca cʉperiya. Tunu bairoa apei yucʉ caroricʉ caroa ríca cʉperiya.
23405  MAT 7:20  Tore bairo camasã na caátiãnierẽ ĩñamasĩrĩ tore bairo caátiãnarẽ na mʉjãã ĩ masĩgarã,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.
23406  MAT 7:21  Ĩ quetibʉjʉ yaparo, atore bairo na ĩnemoñupʉ̃ tunu: Tocãnacãʉ̃pʉa, ‘Jãã Quetiupaʉ’ yʉre caĩrã nimirãcʉ̃ã, jĩcããrã na mena macããna ápérigarãma Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉpʉre. Noa ũna, yʉ Pacʉ ʉmʉrecóo macããcʉ̃ cʉ̃ carotirore bairo caáticõãna roque ágarãma.
23407  MAT 7:22  Ti rʉ̃mʉ camasãrẽ Dios na cʉ̃ caĩñabesepa rʉ̃mʉ caetaro ĩña, atore bairo ñigarãma capããrã camasã yʉre: ‘Jãã Quetiupaʉ, jãã cʉ̃ã mʉ yaye bʉsʉriquere jãã quetibʉjʉnetõwʉ̃ camasãrẽ. Tunu bairoa mʉ wãme mena ĩrĩ,tĩ yeri pũnarẽ na jãã acuwiyojowʉ. Capee jãã átijẽñowʉ̃ mʉ camasĩrĩjẽ mena. Jããrẽ mʉ masĩĩ,’ ñimigarãma ti rʉ̃mʉ caetaro.
23409  MAT 7:24  Ĩ quetibʉjʉ yaparo, ape wãmerẽ ĩcõñarĩ na ĩnemoñupʉ̃ tunu Jesús: “Ni ũcʉ̃ yʉ yaye quetire tʉ̃gori, cabero yʉ caĩrõrẽ bairo caácʉ atore bairo niñami: Tutuari wiire caqũẽnoʉrẽ bairo camasĩ niñami. Camasĩ pʉame cʉ̃ ya wiire ʉ̃tã bui qũẽnoñupʉ̃.
23411  MAT 7:26  Tunu bairoa apei cʉ̃ã yʉ yaye quetire tʉ̃gogaetiri, yʉ caĩrõrẽ bairo caápei atore bairo niñami: Tutuaeti wiire caqũẽnoʉrẽ bairo caãcʉ̃ niñami. Catʉ̃goñamasĩẽcʉ̃ ãnirĩ ʉ̃tã bui mee, paputiropʉ cʉ̃ wiire qũẽnoñupʉ̃.
23418  MAT 8:4  Bairo qũĩnemoñupʉ̃ tunu Jesús:Tʉ̃goya. Aperãrẽ na quetibʉjʉeticõãña mʉrẽ yʉ canetõatajere. Cariape acoácʉ́ja sacerdote tʉpʉ. Qũĩñoña mʉ rupaʉ, mʉ cacatiatajere. Bairo tunu Diore cʉ̃ nuniña mʉ cacatirije wapare. Tore bairo marĩ átirotiyupi Moisés ãnacʉ̃. Bairo mʉ caátiatato bero, nipetiro camasã masĩgarãma mʉ cacatiatajere yua —qũĩñupʉ̃ Jesús carupaʉ boamiatacʉre.
23423  MAT 8:9  netõjãñurõ carotirã na carotiricʉ yʉ ãniña. Tunu bairoa yʉ cʉ̃ã quetiupaʉ ãnirĩ yʉ ʉ̃mʉarẽ na yʉ rotimasĩnucũña. BairiTiaya,” yʉ caĩrõ, jicoquei atínucũñama. Tunu “Ánája,” yʉ caĩrõ, jicoquei ánucũñama. Tunu “Bairo ása,” yʉ paabojari majãrẽ yʉ caĩrõ, jicoquei yʉ caĩrõrẽ bairo átinucũñama —qũĩñupʉ̃ quetiupaʉ capitán Jesure.