23216	MAT 1:3	Judáboó ã weh chénewã ĩt jʉmʉp wʉt jĩ. Fares, Zara ĩt wʉ̃t jʉmʉp wʉt jĩ. Ĩ íin Tamar mit wʉ̃t jʉmʉp wʉt jĩ. Faresboó Esrom íip ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Esromboó Aram íip ãt jʉmʉp wʉt jĩ.
23231	MAT 1:18	Nin pah Jesucristo ãt cã́ac jʉmʉp wʉt jĩ. Ã íin Maríaboó Joséjĩh téihya chéonih pínah mit jʉmʉp wʉt jĩ. Ĩ téihya chéwat pínah jã́tih Tʉ́ini Espíritu ã wẽpatjĩh caántdih ã wʉdhdanachah, mit wʉdʉ jʉmʉp wʉt jĩ.
23233	MAT 1:20	Pánih jenah joí ʉ̃onit, ã oo jʉ́mʉchah, Dioíh ángelboó caandíh jígohnit, “José, Davidji jʉima, Tʉ́ini Espírituboó ã teo wáacatjĩh María mi wʉdʉ jʉmna caá. Pánihna, tíiccanjeh caántjĩh ma téihya chéweé.
23271	MAT 3:10	Nin pah ã jʉmna caá: Yeéb máa nah panihni ñi jʉmʉchah, Diosboó máa nahdih tib yohni panihni caá ã jʉmʉp. Yeejép dahna quehnidih tib yoh bojnit, ã́ih náatnadihbʉt ã pʉd yohbipna caá. Tib yoh péanit, caan náhdih, ã́ih náatnadihbʉt ã cáo yohbipna caá. Páant ã cáwat pah caandíh jepahcannitdih iiguípna ã wahbipna caá.
23272	MAT 3:11	Wã tʉ́ttimah jʉ̃óhni wã chah wẽpni caá. Páant ã jʉmʉchah jenah joinít, ‘Weém oboh jʉmni caá’, wã niíj jenah joiná caá. Pánihna, ñi yéej chãjatdih cádahnit, tʉ́iniboodíh ñi tʉ́ʉt nʉʉmʉ́chah, yeebdíh wã daabána caá. Páant wã daabáát panihni, caánboó yeebdíh Tʉ́ini Espíritu ã wẽpatdih bʉ́dí ã wʉ̃hbipna caá. Caán ã wẽpat tʉʉ iigát panihnijĩh ñi yéejatdih cáwat pah ã chãjbipna caá, jwʉ́ʉb yéej chãjíhatdih ñi jenah joicát pínah niijná.
23273	MAT 3:12	Trigo teoni panihni caá. Ã́ih chóonadih caóh caj péanit, caán tíibna yoobátdihjeh wʉh wʉʉ́hboó jʉ́i yacnit, ã́ih mʉʉ́boó ã ámohbipna caá. Obohjeéhtih, ã caóh cajni chóonaboodíh ã cáo yohbipna caá. Páant ã chãjat pah wã tʉ́ttimah jʉ̃óhni caandíh jepahnitdih ã tʉ́i ʉbbipna caá. Obohjeéhtih, caandíh jepahcannitboodíh iiguípna ã wahbipna caá. Caán iigát dedé ã noón dʉbcan niít”, Juan ãt niijíp wʉt jĩ.
23274	MAT 3:13	Tʉ́ttimah, Jesús Galilea baácboó jʉmniji bejnit, Juandih ã daabáát tʉ́ʉtat tʉ́ʉt niijná, Jordán mʉjna ãt dei jʉibínap wʉt jĩ.
23277	MAT 3:16	Páant niíj jepahnit, Jesúsdih ãt daabánap wʉt jĩ. Ã daabá péanachah, Jesús mʉjna ñʉhniji ãt aab ñʉ́hʉp wʉt jĩ. Pánih aab ñʉ́hnitjeh, Jesús ã enechah, jeá ãt jéweah bejep wʉt jĩ. Páant ã jéweah bejechah, jop pah jígohni Tʉ́ini Espíritu jeámant dei jʉ̃óhnit, caandíh ãt jʉí jaamáp wʉt jĩ.
23279	MAT 4:1	Páant ã daabáát tʉ́ttimah, Tʉ́ini Espíritu Jesúsdih mʉʉ́ wihcapboó ãt nʉmah bejep wʉt jĩ, nemépwã ĩ maáh, Satanás, caandíh yeejép ã wʉtat pínah niijná.
23290	MAT 4:12	Tʉ́ttimah, Juandih nemat mʉʉ́boó ĩ nemat doonádih joinít, Jesús Galilea baácna ãt jwʉ́ʉb bejep wʉt jĩ.
23296	MAT 4:18	Tʉ́ttimah, Galilea íimna dei jʉibí, pʉ́ʉd bejnit, Simón, ã ʉ́ʉd Andrésjĩh queéj jʉ́ʉt maona, ĩ́ih ñʉodíh ĩ yoh báhanachah, Jesús queétdih ãt enep wʉt jĩ. Simónboó Pedro ĩ niijní ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Pánih ennit, nin pah queétdih ãt niijíp wʉt jĩ:
23303	MAT 4:25	Páant ã chãjat doonádih joinít, Galilea baácdih moón, Diez Tʉ́tchinadih moón, Jerusalén tʉ́tchidih moón, Judea baácdih moón, Jordán mʉj conanaamánt moonbʉ́t dawá caandíh ĩt pée bejep wʉt jĩ.
23353	MAT 6:2	“Moh yéejnitdih teo wáacna, bitadih ñi jʉ́ʉtca bojoó. Tʉ́i chãjnit pah jígohnitboó nihat ĩ wẽi enatdih bidna, ded pah ĩ chãjat pah ñi chãjca bojoó. Queét namánaboó jʉmnitdih, jwiít judíowã jwĩ míic wáacat mʉʉnáboó jʉmnitdihbʉt ĩpĩ́ wʉ̃hna caá, dawá queétdih ennit, ĩ wẽi naáwát pínah niijná. Queétdih ĩ wẽi naáwáchah, ĩ tʉ́i chãjatji jíib dée ĩ bíbohna caá. Diosboó ĩ tʉ́i chãjatji jíib queétdih ã jwʉ́ʉb wʉ̃hcan niít.
23373	MAT 6:22	“Jiiát ã tʉ́i yeh iiguíchah, jwĩ tʉ́i jéih enat pah, Dios ã weñat pínahdih tʉ́i jenah joinít, tʉ́inidih ñi chãjbipna caá. Ded pah ñi jenah joyátdihjeh ñi chãjbipna caá. Tʉ́inidih jenah joinít, tʉ́inidih ñi chãjbipna caá.
23402	MAT 7:17	Tʉ́ini nah tʉ́ini dahna ã quehna caá. Obohjeéhtih, yeejép nahboó yeejép dahna ã quehna caá.
23403	MAT 7:18	Tʉ́ini nah yeejép dahna ã quehcah, yeejép nahbʉt tʉ́ini dahna ãpĩ́ quehcan caá.
23409	MAT 7:24	“Ded wã bohéátdih joí jepahna, mʉʉ́ chãj pooni panihni ã jʉmna caá. Tʉ́i jenah joiní jwʉmʉ́p baácdih nʉmah baád waadánit, ã́ih jagápdih ã tʉ́i dodhdop be.
23418	MAT 8:4	—Meemdíh wã booaatjidih bitadih ma naóhca bojoó. Pánih naóhcan, sacerdotedihjeh naáwádih ma bejeé. Caanná jʉibínit, míih bácah ã ñʉʉmátjidih ma jʉ́ʉtʉ́. Moisés ã wʉtatji pah sacerdotewã ĩ cáo wʉ̃hat pínah niijná, chéne jopwãdih ma wʉ̃hʉʉ́, Dios meemdíh ã booaatjidih ĩ jéihyat pínah niijná. Tʉ́ttimah, ma déewãjeéh ma jwʉ́ʉb jʉmʉchah, ã tʉ́ibipna caá, Jesús caandíh ãt wẽp niijíp wʉt jĩ.
23419	MAT 8:5	Tʉ́ttimah, Jesús Capernaum tʉ́tchina ã jʉibínachah, Romano cien soldadowã ĩ maáh ã pebh jʉibínit, nin pah caandíh ãt niijíp wʉt jĩ:
23430	MAT 8:16	Tõo ñáh jʉ̃ʉ́wʉ́chah, dawá nemép caolih jʉmnitdih ĩ chéenwã Jesús ã jʉmni mʉʉ́ jóocmant ĩt ʉb jʉibínap wʉt jĩ. Páant ĩ ʉb jʉibínachah ennit, Jesúswã ĩt bac bejep wʉt jĩ. Pánih bac bejnit, Jesúsboó nemépwãdih ã bac bejat tʉ́ʉtʉchahjeh, cã́acwãíh bácahmant ĩt bac bejep wʉt jĩ. Bita tʉbʉ́p chʉ̃ʉ́hnitdihbʉt Jesús ãt booa beedánap wʉt jĩ.
23458	MAT 9:10	Tʉ́ttimah, Jesúswãdih wĩ́ih mʉʉ́boó nʉmah jeémédih wã bejep jĩ. Weem páh dawá dinerodih ʉʉ́bh wʉ̃hnitdih, bita “Yeejépwã caá”, ĩ niijnítdihbʉt wã nʉmah jeémép jĩ.
23460	MAT 9:12	Páant ĩ niijíchah joinít, Jesúsboó queét fariseowãdih nin pah ã niíj jepahap jĩ: —Tʉbʉ́p chʉ̃ʉ́hcannit cohnidih ĩpĩ́ bidcan caá. Wʉnnitjeh caá caandíh ĩ bidip. Pánihat pah ‘Weém yéejat wihcanni caá’, niíj jenah joinít, teo wáacni pínahdih ĩpĩ́ bidcan caá. Obohjeéhtih, ‘Wã yéejatdih jĩ́gahnit, wã tʉ́ʉt nʉʉ́míhna caá’, niíj jenah joinít caá teo wáacni pínahdih ĩ bidip. ‘Jwiít yeejépwã caá’, niíj jenah joinítdihjeh teo wáacadih wã jʉ̃ʉ́wʉ́p be, ĩ yéej chãjatdih cádahnit, tʉ́iniboodíh ĩ tʉ́ʉt nʉʉmát pínah niijná. Dios naáwátdih naóh yapani ã niíj daacátjidih yeebdíh jéihyat caá náahap. ‘ “Nʉñʉ́pwãdih ñi mao cáo wʉ̃hatdih weém wã náahcan caá. Obohjeéhtih, bitadih ñi jĩ́gah en teo wáacatdih caá yeebdíh wã náah yacap”, Dios ã niijná caá’, ãt niíj daacáp tajĩ.Caán ded pah ã daacátjidih jéihyat tʉ́ʉt niijná, ñi jwʉ́ʉb bohénaá. Caán ã daacátji pah, jĩ́gah ennit, weém cã́acwãdih teo wáacadih wã jʉ̃ʉ́wʉ́p be, ã niijíp jĩ.
23462	MAT 9:14	Tʉ́ttimah, Juan Daabáni ã bohénitboó jwĩ pebh jʉinít, nin pah Jesúsdih ĩ niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: —Jwiít Juan ã bohénit, jwĩ nʉowã ĩ wʉtat pah jwĩpĩ́ jeémp jwʉhcan caá. Fariseowãbʉt biíc yoobó ĩpĩ́ chãjna caá. ¿Dépanih tigaá ma bohénitboó páantjeh ĩ jeémp? Jesúsdih ĩ niijíp jĩ.
23463	MAT 9:15	—Nin pah caá ã jʉmʉp: Téihya chéoni ã nʉmah jeémpnit biícdih ã jʉm jwʉhʉchah, jĩ́gahcan, ĩpĩ́ tʉ́i wẽi jeémpna caá. Obohjeéhtih, caán téihya chéonidih bita ĩ ʉb bejat tʉ́ttimah, jĩ́gahnit, ĩta jeémp jwʉhcan tagaá. Weém caán téihya chéoni panihni wã jʉmna caá. Pánihat pah tigaá wã bohénit wãjeéh jʉmna, wẽinit, páantjeh ĩ jeémpna caá. Obohjeéhtih, bita weemdíh ĩ ʉb bejat tʉ́ttimah, wã bohénitjeéh wã wihcah, caán láa jĩ́gahnit, ĩ jeémp jwʉhcan niít, Jesús queétdih ã niijíp jĩ.
23471	MAT 9:23	Tʉ́ttimah, jwiít Jesús biícdih maáíh mʉʉná jwĩ waád jʉibínap jĩ. Pánih waád jʉibínit, chío póojnitdih, dawá ñaác jʉ̃inítdihbʉt jwĩ enep jĩ.
23483	MAT 9:35	Pánihat tʉ́ttimah, nihat botoni tʉ́tchina, dahwani tʉ́tchinadihbʉt bohé jibidih bejna, Jesús jwiítdih ã nʉmah bejep jĩ. Tʉ́tchina yoobó naóh jib bejna, jwiít judíowã jwĩ míic wáacat mʉʉná waadnít, Jesús ãpĩ́ bohénap jĩ. Dios ã maáh jʉmat tʉ́ini doonádih naóhnit, nihat caanjĩ́h moón tʉbʉ́p chʉ̃ʉ́hnitdihbʉt ãpĩ́ booanap jĩ.
23487	MAT 10:1	Tʉ́ttimah, jwiít doce ã bohénitdih bid bojnit, nemépwãdih bacaat pínah wẽpat, nihat wʉnnitdih booaat pínah wẽpatdihbʉt jwiítdih ã wʉ̃hʉp jĩ.
23489	MAT 10:3	Felipe, Bartolomé, Tomás, weém Mateobʉt jwĩ jʉmʉp jĩ. Weémboó Romanowã ĩ maáta ĩ ʉʉ́bát tʉ́ʉtni dinerodih ʉʉ́bh wʉ̃hni wã jʉmʉp jĩ. Biíh Santiago, Alfeo wʉ̃ʉ́hbʉt ã jʉmʉp jĩ. Tadeo, Lebeo ĩ niíj wʉ̃t bʉ́ʉdhnibʉt ã jʉmʉp jĩ.
23506	MAT 10:20	Páant ã jéihyanachah, queétdih jepahna, yeéb ñi jenah joyátjĩhjeh ñi jepahcan niít. Dios jwĩ íip ã jenah joyátdih Tʉ́ini Espírituboó yeebdíh ã naáwát tʉ́ʉtbipna caá.
23511	MAT 10:25	‘Ded pah weemdíh bohénidih ã yapat pah mʉntih weemdíhbʉt ã yapbipna caá’, jáap jéihnidih niíj jenah joyát caá náahap. Teo wʉ̃hnibʉt ‘Ded pah wã maáhdih ã yapat pah mʉntih weemdíhbʉt ã yapbipna caá’, niíj jenah joyát caá náahap. Obohjeéhtih, ‘Wã maáh chah jʉmna, caandíh yeejép ã yapat pah weémboodíh ã yapcan niít’, niíj jenah joicát caá náahap. Weém mʉʉ́ mínah panihni, yeébboó wã pebh moon pánihnit ñi jʉmna caá. Pánihna, cã́acwã weemdíh ‘Beelzebú caá’, niijná, yeéb wĩ́ihwãdihbʉt biíc yoobó yeejép ĩ niijbípna caá”, Jesús jwiítdih ã niijíp jĩ.
23527	MAT 10:41	Dios naáwátdih naóh yapani ã tewat jíib Dios caandíh ã tʉ́i chãjbipna caá. Ã naáwátdih naóh yapani ã jʉmʉchah enna, ded caandíh tʉ́i náahna, naóh yapanidih ã tʉ́i chãjat pah Dios caandíhbʉt biíc yoobó ã tʉ́i chãjbipna caá. Ded tʉ́ini ã jʉmat jíib, Dios caandíh ã tʉ́i chãjbipna caá. Tʉ́ini ã jʉmʉchah ennit, biíhboó caandíh tʉ́i náahna, tʉ́inidih Dios ã tʉ́i chãjat pah, caandíh náahnidihbʉt biíc yoobó ã tʉ́i chãjbipna caá.
23544	MAT 11:16	“Bʉʉ láa moón weemdíh jepahcannit nin pah ñi jʉmna caá: Yoahdih tíohnit wébít pah caá ñi jʉmʉp. Tíoh chʉ́ʉdnit, nin pah ĩpĩ́ niíj míic jʉ̃ihna caá:
23548	MAT 11:20	Tʉ́ttimah, biíh tʉ́tchinadih moón caandíh ĩ jepahcatji jíib, Jesús queétdih ã jʉ̃ihñʉp jĩ. Caán tʉ́tchinadih moón biíh tʉ́tchina chah Dios ã wẽpatjĩh Jesús ã chãj jʉ́ʉtʉp yʉh jĩ. Páant ã chãj jʉ́ʉtʉchah yʉhna, ĩ yéejatdih ĩ cádahcap jĩ. Páant ĩ cádahcatji jíib nin pah queétdih ã niíj jʉ̃ihñʉp jĩ:
23549	MAT 11:21	“¡Corazín tʉ́tchidih moón yeejép ñi yapbipna caá! ¡Betsaida tʉ́tchidih moonbʉ́t yeejép ñi yapbipna caá! Ñíih tʉ́tchinadih Dios ã wẽpatjĩh bʉ́dí wã chãj jʉ́ʉtʉp yʉh be. Páant ã wẽpatjĩh wã chãj jʉ́ʉtʉchah enna, Tiro tʉ́tchidih moón, Sidón tʉ́tchidih moonbʉ́t ĩ yéejatdih cádahnit, tʉ́iniboodíh ĩta tʉ́ʉt nʉʉm tágaá. Jĩ́gahna dʉwát chóo dʉonít, ĩ jĩ́gahatdih jʉ́ʉtna, tʉʉ jõóhjĩh ĩta míic waáh tagaá.
23550	MAT 11:22	Nin pah yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá: Peéh chãjat yeó jáapdih Dios Tiro tʉ́tchidih moón, Sidón tʉ́tchidih moondíhbʉt ã peéh chãjat chah yeébboodíh bʉ́dí ã peéh chãjbipna caá.
23553	MAT 11:25	Caán láa nin pah Jesús jwĩ íipdih ã niíj ʉʉ́bʉ́p jĩ: “Paá, meém nihat baácdih moón, nihat jeádih moondíhbʉt ĩ maáh ma jʉmʉchah, meemdíh bʉ́dí wã wẽina caá. ‘Jwiít tʉ́i jéihnit caá’, niijnítdih wã bohéátdih ma beh joyát tʉ́ʉtcap be. Obohjeéhtih, jéih jwʉhcannitboodíh mapĩ́ beh joyána caá. Páant ma chãjachah, ‘Tʉ́ina caá, Paá’, meemdíh wã niijná caá.
23576	MAT 12:18	“Dios nin pah ã niijná caá: ‘Nin wã wahni, wã oini, weemdíh ã tʉ́i teo wʉ̃hʉchah, bʉ́dí wã wẽina caá. Caandíh Tʉ́ini Espíritudih wã wʉ̃hbipna caá, wã wẽpat biíc yoobó caanbʉ́t ã bíbohat pínah niijná. Pánih jʉmnit, yoobópdih wã chãjat doonádih nihat baácdih moondíh ã naóhbipna caá.
23589	MAT 12:31	“Nin pah yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá: Det yéej chãjna, Diosdih yeejép wéhena yʉhna, ĩ jwʉ́ʉb tʉ́ʉt nʉʉmʉ́chah, Dios ĩ yéejatdih ã yohbipna caá. Det weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñédihbʉt yeejép wéhenit, ĩ tʉ́ʉt nʉʉmʉ́chah, yeejép ĩ wéheatjidih Dios ã yohbipna caá. Obohjeéhtih, det Tʉ́ini Espírituboodíh yeejép ĩ wéhenachah, ĩ yéejatdih ã yohcan niít. Páant ĩ yéej chãjatdih quíib bʉʉdcán, Dios queétdih iiguípna ã wahbipna caá”, Jesús queétdih ã niijíp jĩ.
23595	MAT 12:37	Tʉ́i wéhenidih ‘Meém tʉ́ini caá’, Dios ã niijbípna caá. Obohjeéhtih, yeejép wéheniboodíh ‘Meemdíh peéh chãjat ã náahna caá’, ã niijbípna caá”, Jesús queétdih ã niijíp jĩ.
23634	MAT 13:26	Tʉ́ttimah, trigo chíihnit, ã jáap quehe jʉ̃ʉ́wʉ́chah, yeejép yílip ã jʉmatdihbʉt teo wʉ̃hnit ĩ enep be.
23638	MAT 13:30	Trigo yílip biícdih ã beh jwʉhʉ naáh. Caán trigo ã behechah, yeebdíh nin pah wã niijbípna caá: “Yeejép yílipdih ñi jwíih wʉyʉʉ́. Pánih wʉí, nah chéo péanit, caandíh ñi cáo yohoó. Pánih cáo péanit, trigoboodíh ñi bóod ʉbʉʉ́. Pánih bóod ʉb beedánit, caandíh wã ámohat mʉʉná ñi ámohoó”, wã niijbípna caá’, caandíh teo wʉ̃hnitdih wápchi mínah ã niijíp be”, Jesús ã niijíp jĩ.
23644	MAT 13:36	Pánih naóh péanit, jãáj chóodih chʉ́ʉdniji aáb jʉ̃óhnit, caandíh joinítdih “Jwĩ bejna caá”, niijnít, mʉʉná Jesús jwiítdih ã nʉmah jwʉ́ʉb aab béjep jĩ. Pánih mʉʉná aáb jʉibínit, jwiít caandíh nin pah jwĩ niijíp jĩ: —Trigo cãtíh yeejép yílip chíihat naáwátjĩh ma bohénachah, jwĩ beh joicán beé. Pánihna, jwiítdih ma jéihya naáwá, jwĩ niijíp jĩ.
23648	MAT 13:40	Trigodih ʉbnit, yeejép yílipboodíh ĩ wʉí cáwat pah péeni yeó jáapdih nemépíhwãdih iiguípboó ĩ yohbipna caá.
23685	MAT 14:19	Páant ã niijíchah joinít, ʉb jʉ̃óhnit, caandíh jwĩ wʉ̃hʉp jĩ. Páant jwĩ wʉ̃hat tʉ́ttimah, yílipboó cã́acwãdih ã chʉ́ʉdat tʉ́ʉtʉp jĩ. Páant ĩ chʉ́ʉdʉchah, biícjĩh bóo téihya pan dahna chéne queejwã́dihbʉt ʉbnit, chéi ennit, “Tʉ́ina caá, Paá”, Diosdih ã niijíp jĩ. Páant niíj péanit, pan dahna, queejwã́ biícdih jwiítdih ã daj wʉ̃hʉp jĩ. Páant ã daj wʉ̃hʉchah, jwiítboó nihat cã́acwãdih jwĩ pãááp jĩ.
23703	MAT 15:1	Tʉ́ttimah, Jerusalén tʉ́tchidih moón fariseowã, Moisés ã wʉtatjidih bohénit biícdih, Jesús pebhna jʉinít, caandíh nin pah ĩ niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ:
23723	MAT 15:21	Páant niíj bohé péanit, Jesús Tiro tʉ́tchi, Sidón tʉ́tchi jʉmni baácna jwiítdih ã nʉmah bejep jĩ.
23738	MAT 15:36	Páant ĩ chʉ́ʉdat tʉ́ttimah, Jesús caán siete pan dahna, queejwã́bit biícdih ʉbnit, “Tʉ́ina caá, Paá”, Diosdih niíj péa, jwiítdih ã daj wʉ̃hʉp jĩ, cã́acwãdih jwĩ pãáát pínah niijná.
23768	MAT 16:27	Weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé wã íip ã yeh iigátjĩh ã́ih ángelwã biícdih nin baácboó jwʉ́ʉb dei jʉ̃óhnit, nihat cã́acwã ded pah ĩ chãjatji jíib wã jíib wʉ̃hbipna caá. Tʉ́i chãjnitjidih wã tʉ́i chãjbipna caá. Obohjeéhtih, tʉ́i chãjcannitjiboodíh wã peéh chãjbipna caá.
23778	MAT 17:9	Tʉ́ttimah, jeemánt dei jʉ̃óhna, Jesús queétdih nin pah ãt niíj wʉtʉp wʉt jĩ: —Bʉtéh ñi enatjidih bitadih ñi naóh jwʉhca bojoó. Weém, nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé, wʉnniji wã jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃ʉ́wát tʉ́ttimah, caandíh bitadih ñi naáwáchah, ã tʉ́ibipna caá, ãt niijíp wʉt jĩ.
23865	MAT 20:4	Pánih ennit, queétdihbʉt nin pah ã niijíp be: ‘Yeebbʉ́t wĩ́ih iguíhaboó tewedih ñi bejeé. Teo cádahat horadih ñi tewat jíib wã wʉ̃hbipna caá’, queétdih ã niijíp be.
23925	MAT 21:30	Tʉ́ttimah, ã ʉ́ʉddihbʉt biíc yoobó ã niijíp be. ‘Wã bejmi caá’, ã niíj jepahap yʉh be. Obohjeéhtih, páant niijná yʉhna, ã bejcap be.
23929	MAT 21:34	Tʉ́ttimah, iguíh ei láa, ã́ih iguíh jíibdih ĩ ʉʉ́bát pínah niijná, iguíha mínah caandíh teo wʉ̃hnitdih ã́ih iguíhana ã wah bojop yʉh be.
23932	MAT 21:37	“Tʉ́ttimah, ‘Wã wʉ̃ʉ́hdih caá ĩ jepahmi dée caá’, niijnít, caandíh ã wahap be.
23936	MAT 21:41	Páant Jesús ã niijíchah joinít, queét caandíh nin pah ĩ niíj jepahap jĩ: —Queét yeejépwãdih peéh chãjna, ã mao yohat tʉ́ʉtbipna caá. Tʉ́ttimah, bitaboodíh ã́ih iguíhadih ã en dawát tʉ́ʉtbipna caá, ã́ih iguíhdih caandíh ĩ tʉ́i dic wʉ̃hat pínah niijná, ĩ niijíp jĩ.
23945	MAT 22:4	Tʉ́ttimah, bita caandíh teo wʉ̃hnitdihbʉt wahnit, ‘Ã nʉmah jeémát pínah momo jiwiwã, ã in débehanitdih mao pʉʉbnít, nihatdih ámoh péa, yeebdíh ã jʉ̃ʉ́wát tʉ́ʉtʉp be’, wã bidnitdih ñi niíj naáwá.
23984	MAT 22:43	—Páant ã jʉmʉchah yʉhna, ¿Dépanih tigaá Tʉ́ini Espíritu nin pah caandíh ã naáwát tʉ́ʉtʉchah, Davidjiboó caandíh ‘Maá’, ãt niijí?
23994	MAT 23:7	Tʉ́tchi tacboó bií déedih jíib chãjat jʉʉ́hna ĩ bejechah, cã́acwã queétdih wẽinit, mʉj teonit, ‘Ma jʉ̃óh, Bohéní’, ĩ niíj ʉʉ́bʉ́chah joinít, ĩpĩ́ wẽina caá.
23996	MAT 23:9	Pánihat pah, cã́acwã míicjeh ‘Tʉ́ini Paá’, ñi niijíchah, ã tʉ́ican caá. Dios, jeáboó jʉmnijeh, ñi íip tʉ́ini yoobát ã jʉmna caá.
24000	MAT 23:13	Páant niíj péanit, nin pah fariseowã, Moisés ã wʉtatjidih bohénitdihbʉt Jesús ã niíj jʉ̃ihñʉp jĩ: “¡Yeéb Moisés ã wʉtatjidih bohénit, yeéb fariseowãbʉt bʉ́dí yeejép ñi yapbipna caá! Tʉ́i bohénit pah jʉmna yʉhna, tʉbit yee naóhnit caá ñi jʉmʉp. Dios ã wʉtatdih ñi yee bohénachah joinít, Dios ã maáh jʉmʉpboó cã́acwã ĩ jéih waadcán caá. Pánih bohénit, yeebjéhbʉt waadcán, queét ĩ waádíhichah yʉhna, ñipĩ́ jãhna caá.
24001	MAT 23:14	“¡Yeéb Moisés ã wʉtatjidih bohénit, yeéb fariseowãbʉt bʉ́dí yeejép ñi yapbipna caá! Tʉ́i bohénit pah jʉmna yʉhna, tʉbit yee naóhnit caá ñi jʉmʉp. Diosdih tʉ́i maatápdih ʉʉ́bhna yʉhna, éemp wʉnnitíh mʉʉnádih ñipĩ́ dʉ́ʉc wáina caá. Pánih yeenit ñi jʉmat jíib bʉ́dí peéh chãjat yeebdíh ã jʉmbipna caá.
24002	MAT 23:15	“¡Yeéb Moisés ã wʉtatjidih bohénit, yeéb fariseowãbʉt bʉ́dí yeejép ñi yapbipna caá! Tʉ́i bohénit pah jʉmna yʉhna, tʉbit yee naóhnit caá ñi jʉmʉp. Yʉʉ́p jib bejnit, dawá cã́acwãdih ñipĩ́ bohéna caá, ñi jenah joyát pahjeh ĩ tʉ́ʉt nʉʉmát pínah niijná. Páant ĩ tʉ́ʉt nʉʉmʉ́chah, yeejép ñi chãjat chah queétdih ñi chãjat tʉ́ʉtna caá.
24010	MAT 23:23	“¡Yeéb Moisés ã wʉtatjidih bohénit, yeéb fariseowãbʉt bʉ́dí yeejép ñi yapbipna caá! Tʉ́i bohénit pah jʉmna yʉhna, tʉbit yee naóhnit caá ñi jʉmʉp. Dios ã wʉtatdih jepahna, ded chénat pah téihya chej jʉmni nʉ́onadih bíbohna, biíc nʉ́odih Diosdih ñipĩ́ wʉ̃hna yʉh caá.Obohjeéhtih, pánih wʉ̃hna yʉhna, biíh ã wʉtatna chah jenah joyát pínah ã jʉmʉchah yʉhna, caandíh ñipĩ́ joyáh bojna caá. Cã́acwãdih tʉ́i chãjatboodíh ñi jenah joicán caá. Queétdih ñipĩ́ jĩ́gah en teo wáaccan caá. Ded pah bitadih ñi niijátji pah ñipĩ́ chãjcan caá. Pánihna, Dios ã wʉtat pah, chej jʉmni nʉ́onadih caandíh wʉ̃hna, ã tʉ́ina caá. Obohjeéhtih, biíh ã wʉtatdihbʉt jepahat caá náahap.
24012	MAT 23:25	“¡Yeéb Moisés ã wʉtatjidih bohénit, yeéb fariseowãbʉt bʉ́dí yeejép ñi yapbipna caá! Tʉ́i bohénit pah jʉmna yʉhna, tʉbit yee naóhnit caá ñi jʉmʉp. Ñíih pamapnadih, ñíih babhbat dahnadihbʉt jiimantjeh ñipĩ́ chocna caá, ã tʉ́i jígohat pínah niijná. Páant ñi chocochah yʉhna, diítboó bʉ́dí queí ã jʉmna caá. Caan pámap jiimantjeh ñi chocat pah, yeebbʉ́t biíc yoobó ñi jʉmna caá. Tʉ́i jígohna yʉhna, ñi jenah joyát yeejép ã jʉmna caá. Ñi weñat pínahdihjeh chãjnit, tʉbit en ñinahnitbʉt ñi jʉmna caá.
24014	MAT 23:27	“¡Yeéb Moisés ã wʉtatjidih bohénit, yeéb fariseowãbʉt bʉ́dí yeejép ñi yapbipna caá! Tʉ́i bohénit pah jʉmna yʉhna, tʉbit yee naóhnit caá ñi jʉmʉp. Cã́ac yohopdih bóo mʉʉ dáhnabit tʉ́i baabní chítahjĩh ĩ ñáini panihnit ñi jʉmna caá. Cã́acwã caán yohopdih ĩ enechah, tʉ́i jígohni ã jʉmna caá. Páant jiimant tʉ́ini ã jígohochah yʉhna, ĩ yohni bácahji ã moopátdih queét ĩ jéih encan caá.
24016	MAT 23:29	“¡Yeéb Moisés ã wʉtatjidih bohénit, yeéb fariseowãbʉt bʉ́dí yeejép ñi yapbipna caá! Tʉ́i bohénit pah jʉmna yʉhna, tʉbit yee naóhnit caá ñi jʉmʉp. Tʉbit yeenit jʉmna, Dios naáwátdih naóh yapanitji, tʉ́i chãjnitjidihbʉt ñi oyatdih jʉ́ʉtat tʉ́ʉt niijná, queétdih ĩ yohopjidih ámohnit, tʉ́ini ñipĩ́ chãjna yʉh caá.
24026	MAT 23:39	Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Ninboó weemdíh ñi jwʉ́ʉb encan niít. Tʉ́ttimah bóo láa nin baácna wã jwʉ́ʉb dei jʉ̃ʉ́wʉ́chahjeh, weemdíh ñi jwʉ́ʉb enbipna caá. Pánih ennit, ‘¡Dios ã wahni, meemdíh bʉ́dí jwĩ wẽina caá!’ ñi niijbípna caá”, Jesús queétdih ã niijíp jĩ.
24035	MAT 24:9	“Tʉ́ttimah, bita yeebdíh teonit, maátadih ĩ wʉ̃hbipna caá, yeejép ĩ chãjat pínah, ĩ mao yohat pínahbʉt niijná. Wĩ́ihwã ñi jʉmat jíib, nihat baácdih moón yeebdíh ĩ eníhbican nacaá.
24082	MAT 25:5	Téihya chéoni pínah ã jígohcah enna, quíib chei ã jʉ̃ʉ́wʉ́chah, queét nihat ĩ ʉ̃wah bejep be.
24083	MAT 25:6	Tʉ́ttimah, chei tac yoób téihya chéoni pínah ã jʉ̃ʉ́wʉ́chah, ãjeéh jʉ̃óhnit ĩ wẽi ejat ã yáanap be: ‘¡Ñi joyoó, téihya chéoni pínah ã jʉ̃óhna caá! ¡Caandíh wẽi jwãáádih ñi jʉ̃ʉ́wʉ́!’ ĩ niíj wẽi ejep be.
24113	MAT 25:36	Yégueh wihcanni wã jʉmʉchah enna, weemdíh ñi yégueh yacap jĩ. Tʉbʉ́p chʉ̃ʉ́hni wã jʉmʉchah enna, weemdíh ñi en dawáp jĩ. Nemat mʉʉ́boó wã jʉmʉchah, weemdíh enedih ñi jʉyʉ́p jĩ’, tʉ́initdih wã niijbípna caá.
24126	MAT 26:3	Tʉ́ttimah, sacerdotewã ĩ chah maáh, Caifás wʉ̃t jʉmni pebhna bita jwĩ maáta biícdih ĩt míic wáacap wʉt jĩ.
24143	MAT 26:20	Tʉ́ttimah, tõo ñáh jʉ̃ʉ́wʉ́chah, Jesús jwiítdih caán mʉʉná nʉmah waadnít, Pascua jeémátdih biícdih jwĩ jeémép jĩ.
24149	MAT 26:26	Páant ã niiját tʉ́ttimah, Jesús pandih ʉbnit, “Tʉ́ina caá, Paá”, niíj, caandíh dajnit, jwiítdih ã wʉ̃hʉp jĩ. —Nin pan wĩ́ih bácah panihni caá. Caandíh ñi jeémé, ã niijíp jĩ.
24150	MAT 26:27	Páant niíj péanit, jiwá iguíh mac jʉmni pamapdih ʉbnit, “Tʉ́ina caá, Paá”, niijnít, caandíhbʉt jwiítdih ã wʉ̃hʉp jĩ. —Yeéb nihat nindih ñi babhbaá.
24152	MAT 26:29	Yeebdíh yoobópdih wã naóhna caá. Nin baácboó jʉm jwʉhna, jiwá iguíh macdih wã jwʉ́ʉb babhcan niít. Tʉ́ttimah, wã íip biícdih maáh jʉmnajeh, yeebdíh wã jwʉ́ʉb nʉmah wẽi babhbipna caá, jwiítdih ã niijíp jĩ.
24161	MAT 26:38	—Tʉbit jĩ́gahnit, wʉnni pah caá wã jʉmʉp. Pánihna, yeebbʉ́t ʉ̃ocanjeh, ninjĩh ñi ʉʉ́bh páñaá, queétdih ãt niijíp wʉt jĩ.
24164	MAT 26:41	Tʉ́i jáanit, Diosdih yeebdíh ʉʉ́bát caá náahap, yéej chãjat jenah joyátdih ñi yap yohat tʉ́ʉt niijná. Tʉ́i chãjíhna yʉhna, jáacan, ʉʉ́bhcan, páant ñi jéih bʉʉjácan niít, Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ.
24166	MAT 26:43	Pánih ʉʉ́bh péanit, biíc peihcannit pã́init pebhboó ã jwʉ́ʉb jʉyʉ́chah, jwʉ́ʉb ʉ̃ona ĩt chãjap wʉt jĩ. Tʉbit quíib chei jʉmʉchah, ĩt jwʉ́ʉb ʉ̃wah bejep wʉt jĩ.
24199	MAT 27:1	Tʉ́ttimah, baáb jéenechah, sacerdotewã ĩ maáta, jwiít judíowã jwĩ maáta biícdih míic wáacnit, Jesúsdih ĩ mawat tʉ́ʉtat pínahdih ĩt míic wéhenap wʉt jĩ.
24219	MAT 27:21	Tʉ́ttimah, cã́acwãdih Pilato nin pah ãt jwʉ́ʉb niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: —¿Deddih tigaá wã bacaat pínahdih ñi náah? ãt niijíp wʉt jĩ. —¡Barrabásdih ma bacaat tʉ́ʉtʉ́! cã́acwã ĩt niíj jepahap wʉt jĩ.
24260	MAT 27:62	Ã wʉnniji yeó jáap, chooát yeó jáap pínah jwĩpĩ́ ámohni yeó jáap ã jʉmʉp jĩ. Tʉ́ttimah bóo yeó jáapdih sacerdotewã ĩ maáta, fariseowãbʉt Maáh Pilato pebhna bejnit, nin pah ĩt niíj ʉʉ́bʉ́p wʉt jĩ:
24283	MAT 28:19	Pánih wẽpni jʉmna, nin pah yeebdíh wã naóhna caá: Wĩ́ih tʉ́ini doonádih nihat baácdih moondíh ñi tʉ́i naáwá, jepahnit, weemdíh ĩ tʉ́i péeat pínah niijná. Páant ĩ jepahachah ennit, wã íip ã wẽpatjĩh, wã wẽpatjĩh, Tʉ́ini Espíritu ã wẽpatjĩhbʉt queétdih ñi daabánaá.
24292	MRK 1:8	Weém yeebdíh mahjĩhjeh wã daabána caá. Obohjeéhtih, wã daabáát panihni caánboó yeebdíh Tʉ́ini Espíritu ã wẽpatdih bʉ́dí ã wʉ̃hbipna caá”, ãt niijíp wʉt jĩ.
24294	MRK 1:10	Pánih daabá péanachah, Jesús mʉjna ñʉhniji ãt aab ñʉ́hʉp wʉt jĩ. Pánih aab ñʉ́hnitjeh, Jesús ã enechah, jeá ãt jéweah bejep wʉt jĩ. Páant ã jéweah bejechah, jop pah jígohni Tʉ́ini Espíritu jeámant dei jʉ̃óhnit, caandíh ãt jʉí jaamáp wʉt jĩ.
24296	MRK 1:12	Juan caandíh ã daabáát tʉ́ttimah, Tʉ́ini Espíritu Jesúsdih mʉʉ́ wihcapboó ãt nʉmah bejep wʉt jĩ.
24305	MRK 1:21	Tʉ́ttimah, Jesúswã Capernaum tʉ́tchina ĩt bejep wʉt jĩ. Caanná jʉibínit, jwiít judíowã jwĩ chooát yeó jáapdih Dios naáwátdih bohéát tʉ́ʉt niijná, jwĩ míic wáacat mʉʉ́boó Jesúswãbʉt ĩt waadáp wʉt jĩ. Waadnít, caanjĩ́h míic wáacnitdih Jesús ãt bohénap wʉt jĩ.
24308	MRK 1:24	—¿Jesús, Nazaret tʉ́tchidih bóo, ded pah jwiítdih ma chãjbi? ¿Meém jwiítdih bacanadih ma jʉ̃óhnit beé? ¿Bacanit, jwiítdih ma mao yohmi niít? Meemdíh jwĩ tʉ́i jéihna caá. Meém caá Dioíh Tʉ́ini, ãt niijíp wʉt jĩ.
24316	MRK 1:32	Tõo ñáh jʉ̃ʉ́wʉ́chah, dawá Jesús pebh jʉibínit, wʉnnitdih, nemép caolih jʉmnitdihbʉt ĩt ʉb jʉibínap wʉt jĩ.
24320	MRK 1:36	Tʉ́ttimah, ã wihcah ennit, Simónwã caandíh ĩt bid bejep wʉt jĩ.
24329	MRK 1:45	Páant ã niijíchah yʉhna, nihat ã jwãáhnitdih ãt naáwáp wʉt jĩ. Páant ã naáwáchah joinít, chah dawá Jesúsdih enedih ĩpĩ́ jʉibínap wʉt jĩ. Tʉbit dawá ĩ jʉmʉchah, tʉ́tchina Jesús ãt jéih waadcáp wʉt jĩ. Pánihna, daocánnit ĩ jʉmʉpboojéh ãpĩ́ jʉmʉp wʉt jĩ. Obohjeéhtih, caánboó ã jʉmʉchah yʉhna, dawá biíh tʉ́tchinadih moón Jesúsdih enedih ĩpĩ́ jʉibínap wʉt jĩ.
24342	MRK 2:13	Tʉ́ttimah, íim jwẽ́ejdih Jesúswã ĩt jwʉ́ʉb bejep wʉt jĩ. Pánih bejnit, dawá caan pébh ĩ míic wáac jʉyʉ́chah ennit, queétdih Jesús ãt bohé bejep wʉt jĩ.
24344	MRK 2:15	Tʉ́ttimah, Levíboó ã́ih mʉʉná nʉmah bejnit, Jesúswãdih ãt nʉmah jeémép wʉt jĩ. Páant ã nʉmah jeéméchah, caán ã nihat pah dawá dinerodih ʉʉ́bh wʉ̃hnit, bita “Yeejépwã caá”, ĩ niijnítbʉt, Jesúswãjeéh bejnit, queét biícdih ĩt jeémép wʉt jĩ.
24346	MRK 2:17	—Tʉbʉ́p chʉ̃ʉ́hcannit cohnidih ĩpĩ́ bidcan caá. Wʉnnitjeh caandíh ĩ bidna caá. Pánihat dée ‘Weém yéejat wihcanni caá’, niíj jenah joinít, teo wáacni pínahdih ĩpĩ́ bidcan caá. Obohjeéhtih, ‘Wã yéejatdih cádahnit, wã tʉ́ʉt nʉʉ́míhna caá’, niíj jenah joinítboó teo wáacni pínahdih ĩ bidna caá. Pánihna, ‘Yeejépwã caá jwiít’, niíj jenah joinítdihjeh teo wáacadih wã jʉ̃ʉ́wʉ́p be, ĩ yéej chãjatdih cádahnit, tʉ́iniboodíh ĩ tʉ́ʉt nʉʉmát pínah niijná, Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ.
24348	MRK 2:19	—Nin pah caá ã jʉmʉp: Téihya chéoni ã nʉmah jeémpnit biícdih ã jʉm jwʉhʉchah, jĩ́gahcan, ĩpĩ́ tʉ́i wẽi jeémpna caá. Páant tigaá, wãjeéh jʉm jwʉhna, wã bohénit ĩ tʉ́i wẽi jeémpna caá.
24360	MRK 3:3	Téihya ágahnidih nin pah Jesús ãt niijíp wʉt jĩ: —Ñah ñʉhnit, wã pebhna ma jʉ̃ʉ́wʉ́, ãt niijíp wʉt jĩ.
24361	MRK 3:4	Páant niijnít, caán mʉʉdíh jʉmnitboodíh nin pah ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: —Ñi jenah joyóchah, ¿jwĩ chooát yeó jáapdih Dios jwiítdih ded pah tigaá ã wʉt? ¿Tʉ́i chãjatdih niít ã wʉtʉp? ¿Yeejép chãjatdih niít ã wʉtʉp? ¿Cã́acdih ã booaat tʉ́ʉt niít? ¿Cã́acdih ã mao yohat tʉ́ʉt niít? queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. Páant ã niijíchah joinít, queét ĩt jéih jepahcap wʉt jĩ.
24364	MRK 3:7	Jesús ã bohénit biícdih íim jwẽ́ejdih ĩt jwʉ́ʉb bejep wʉt jĩ. Páant ĩ bejechah enna, Galilea baácdih moón dawá queétdih ĩt pée bejep wʉt jĩ. Ded pah ã wẽp chãjat doonádih joinít, Judea baácdih moón, Jerusalén tʉ́tchidih moón, Idumea baácdih moón, Jordán mʉj conanaamánt moón, Tiro wʉ̃t jʉmni tʉ́tchidih moón, caan pébh jʉmni Sidón wʉ̃t jʉmni tʉ́tchidih moonbʉ́t dawá ã pebhna ĩt jʉibínap wʉt jĩ.
24373	MRK 3:16	Jesús nit docewãdih ãt ñíwip wʉt jĩ: Simón, Santiago, ã ʉ́ʉd Juan, Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Santiago Alfeo wʉ̃ʉ́h, Tadeo, Simón Celote poómpdih bóo, Judas Iscariote ã ñíonit ĩt jʉmʉp wʉt jĩ. Pánihna, Jesús Simóndih Pedro ãt wʉ̃t bʉ́ʉdhdʉp wʉt jĩ. Santiago, ã ʉ́ʉd Juanjĩh Zebedeo weh ĩt jʉmʉp wʉt jĩ. Queét waícanjeh íijnit ĩ jʉmʉchah enna, queétdih Boanerges Jesús ãt wʉ̃t bʉ́ʉdhdʉp wʉt jĩ. “Boanerges” niijná, “Énoh panihnit”, niijná ãt chãjap wʉt jĩ. Judas Iscariote Jesúsdih eníhcannitdih dʉó wáini pínah ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Pánih queétdih ñío péanit, Jesús doce ã naáwát tʉ́ʉtnit pínahdih ãt nʉmah jwʉ́ʉb dei bejep wʉt jĩ.