23270	MAT 3:9	’Imanc' toƚcuayi: “Abraham aƚtatahuelo. Illanc' ixanuc' ȽanDios. Iƚquiya aimalacani'eyaconga'.” Iya' camilhuo': ȽanDios aimehue'eyacola' quixanuc'. Iƚna'a lapic' nipajnya ti'e'e'mola' quinaxque' Abraham.
23272	MAT 3:11	’Ja'ni joupa oƚsuej'menamma lixcay lonƚ'epa, iya' capo'ico'molhuo', capaxneco'molhuo' aja'. Ticuaihuo ocuenaj cal xans, iƚque xonca acueca'. Iya' aimaƚ'onƚspa iƚque, ni aimi'iya catac'ueya lic'eji'. Iƚque tepo'iyaleco'ma cal Espíritu Santo jouc'a ƚunga.
23307	MAT 5:4	’Lan xanuc' nohuotsopá, iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya tiƚonc'e'em'mola' liƚpixhuejma'.
23308	MAT 5:5	’Lan xanuc' pe aimi'e'eyoƚtsi tsila', iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya ixanuc' ȽanDios, iƚque tepi'i'mola' quiƚmane ticuxe'me fa'a li'a ƚamats'.
23309	MAT 5:6	’Lan xanuc' nojanajpá latenƚcocopa ȽanDios, nocuapá: “ȽanDios aƚ'e'etsonga' ƚijca laƚpicuejma'”, iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya ti'e'em'mola' ƚijca liƚpicuejma'.
23310	MAT 5:7	’Lan xanuc' noximpá cuanuc' liƚpimaye, iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya tixinim'mola' acuanuc'la.
23311	MAT 5:8	’Lan xanuc' ts'anuli liƚpicuejma', iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya tixim'me ȽanDios.
23312	MAT 5:9	’Lan xanuc' nocuapá: “Catoc'i'ma ƚaipima. Tuyaiƚa' al c'a iƚque”, iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya timetsaicom'mola' inaxque' ȽanDios.
23313	MAT 5:10	’Lan xanuc' noteƚcopá mihuejyi al ƚijca cane, iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya timajm'me anuli ȽanDios ƚiƚRey.
23314	MAT 5:11	’Imanc' ts'alihuequi, ja'ni lan xanuc' titaletsolhuo', ja'ni timilojtsolhuo' cataiqui', ja'ni titeƚ'mitsolhuo', ja'ni tinesc'etsolhuo' ma mifel'miyaleyi, imanc' ƚinca tuluyalaicoyi al c'a.
23316	MAT 5:13	’Imanc' ma moƚmana' li'a ƚamats' ti'onƚcospolhuo' to ƚo'hue. ¡Toƚe tipajnla'! Aimi'i'molhuo' to ƚo'hue ƚuyaipa lic'a. Iƚque ƚo'hue aimi'iya milajn‑naya. Lan xanuc' tejuajaispá ƚuna, ti'huailequinna.
23317	MAT 5:14	’Moƚmana' fa'a li'a ƚamats' imanc' ti'onƚcospolhuo' to lepalc'o', ti'onƚcospolhuo' to liƚya' lilajmpa al toncay ƚijuala, aiquemiya.
23320	MAT 5:17	’¿Te aga toƚnesyi: “Jesús icuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats' teteƚƚa' locuxepa ȽanDios, iƚe lataiqui' liniƚijmpa Moisés, jouc'a liniƚijmpa lam profeta”? A'i. Aicuaicoco'ma canant'ƚiƚa' locuxepa ȽanDios, aicateƚya.
23323	MAT 5:20	’Iya' camilhuo': Aimoƚ'onƚico'moƚtsi to lam fariseo ni lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios. Tonƚ'eƚe xonca al c'a. Ti'iƚa' xonca al ƚijca loƚ'ejma'. Ja'ni a'i, aimoƚtsuflaiyacu pe lomana' naihuejcopá ȽanDios, iƚque cal Rey Nopa'a lema'a.
23324	MAT 5:21	’Imanc' oƚsina' lataiqui' lu'impola' lan xanuc' iƚniya nimajmpá luyaipa quitine. U'impola': “Aimoƚma'ahuale'me. Naitsi noma'ahualepa titai'ma lijunac'. Tecani'em'me.”
23326	MAT 5:23	’Tocuaitsi pe lotsufcoyompa ȽanDios, ma mopa'a jiƚpiya pe loftsufcoyoya, ja'ni to'nujuaitsi ƚopima tixtuc'ohuo',
23328	MAT 5:25	’Iƚque naixtuc'opo' ja'ni ti'hua'atso' cal juez, aimicoƚ'mo', topac'eƚa'. Topalaic'oƚa' ma monƚeyi lane. Ja'ni a'i, iƚque ticufto' cal juez, cal juez ticuto', lapaluc' titats'e'mo'.
23330	MAT 5:27	’Imanc' oƚsina' lu'impola' lan xanuc' nimajmpá luyaipa quitine. U'impola': “Aimoxhuico'ma ƚipeno ƚof'as xans”.
23332	MAT 5:29	’Camihuo': Ja'ni iƚe lofmehuelojmpa timenac'ihuo', topulcufla' lo'u, taca'niƚa' aculi', tama iƚiya lo'u al c'a camane. Toƚta'a ma le'a anuli lo'u tejac'ma aimimef'minyaco' ƚunga.
23334	MAT 5:31	’Luyaipa quitine uya'ampá: “Cal xans nixpic'epa tux'masla' ƚipeno, tepi'iƚa' lije'e, tijouƚa' tux'masnaƚa'”.
23336	MAT 5:33	’Jouc'a oƚsina' lu'impola' lan xanuc' nimajmpá fa'a luyaipa quitine, ticuayi: “Ja'ni o'epa jurar, aimopai'i'ma jiƚiya lotaiqui'. Lotaiqui' joupa o'epa jurar ȽanDios, tanant'ƚi'ma. Ja'ni aimanant'ƚi, totai'ma lajunac'.”
23341	MAT 5:38	’Oƚsina' luya'ampá luyaipa quitine, ticuayi: “Anuli cal xans ja'ni joupa ipa'empá anuli li'u, iƚque mipai'iconghua, tipa'econa'ma ma le'a anuli li'u. Ja'ni anuli cal xans tipa'em'me anuli li'ay, iƚque mipai'iconghua, tipa'econa'ma ma le'a anuli li'ay.”
23346	MAT 5:43	’Imanc' oƚsina' luya'ampá luyaipa quitine, ticuayi: “To'e'ma capic'a ƚopima. Aimo'e'ma capic'a naixtuc'opo'. Iƚque to'e'ma laic'.”
23352	MAT 6:1	’Ja'ni imanc' tolapi'i'mola' lan xanuc' quiƚtomí, aimoƚcua'me: “Aƚsintsonga' lan xanuc'. Limetsaico'monga' ninc'ic'a xanuc'.” Ja'ni toƚe toƚcuayi ailopa'a capi'iyacolhuo' coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a.
23356	MAT 6:5	’Ma' moƚpalaic'oyi ȽanDios, aimoƚ'e'e'moƚtsi to iƚniya lan xanuc' no'e'epoƚtsi to joupa ixanghuaitola' liƚpicuejma'. Iƚniya mipalaic'oyi ȽanDios tecaxoƚanna jiƚpiya ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc'. Jouc'a tipalaic'oyi ȽanDios mecaxingoƚaiyi pe ƚatenuficopa ƚaneya. Ma toƚta'a iƚpic'a. Ticuayi: “¡Aƚsintsonga' lan xanuc' maƚpalaic'oyi ȽanDios!” Iya' camilhuo': Ne'. Joupa ixinimpola'. Joupa tipa'a lolijyacu. Ailopa'a xonca.
23358	MAT 6:7	’Imanc' moƚpalaic'oyi ȽanDios aimoƚ'e'me to mi'eyi lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios. Iƚne mixahue'eyi lilendiosla' timiyi axpe' cataiqui'. Aiquiƚsina' te locuapa. Ticuayi: “Aƚmitsola' axpe' cataiqui', toƚta'a lalandiosla' aƚquimf'e'monga'”.
23365	MAT 6:14	’Imanc', ja'ni tolimenc'e'ecotsola' loƚf'as xanuc' iƚe lo'epolhuo', jouc'a coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a timenc'e'eco'molhuo' iƚe lixcay lonƚ'epa.
23367	MAT 6:16	’Imanc' moƚsnet'ƚyi aimoƚtetsoyi, aimonƚ'e'me to lan xanuc' iƚne no'e'epoƚtsi to joupa ixanghuaitola' liƚpicuejma'. Iƚne mixnet'ƚyi aimitetsoyi, ti'e'eyoƚtsi to nohuotsopá. Tupaxc'eyoƚtsi liƚ'a, tixinintsola' lan xanuc' tixnet'ƚyi iƚniya. Iya' camilhuo': Ne'. Joupa ixinimpola' toƚiya. Joupa tipa'a lolijyacu. Ailopa'a xonca.
23370	MAT 6:19	’Imanc' aimolafot'ƚe'me coƚ'huexi fa'a li'a ƚamats'. Jifa'a iƚe ƚoƚ'huexi tijouna'ma. Lan huoxmi tite'me o tunxilai'ma, o lan namats' titsuflai'me lomejut'ƚ, tinantsej'mo'.
23373	MAT 6:22	’Lo'u tepalc'o'ihuo'. Ja'ni ac'a lo'u toxim'ma pe lof'huaya, toxim'ma iƚe lof'epa.
23375	MAT 6:24	’Cal xans ticuicomma ma le'a anuli ƚipoujna. Ja'ni oquexi' tixtuc'o'ma anuli, ƚocuena ti'e'ma capic'a. O tixinc'ne'ma anuli, tetets'i'ma ƚocuena. Imanc' jouc'a ticuicomma ma le'a anuli ƚoƚPoujna, iƚque ȽanDios. Aimi'iya molihuejcoyacu al tomí jouc'a.
23376	MAT 6:25	’Iya' camilhuo': Aimoƚsueƚmot'ƚe'me lonluyalaicoyacu lapajnya fa'a li'a ƚamats', ja'ni ti'i'ma o aimi'iya. Aimoƚcua'me: “¿Te caƚtejacu? ¿Te caƚsnayacu? ¿Te caƚju'ecoyacoƚtsi?” Loƚcuerpo ƚinca xonca acueca' lipitali, loƚju'ecoyacoƚtsi aijtine. Jouc'a ƚoƚ'alma xonca acueca' lipitali, ƚoƚtejacu aijtine.
23379	MAT 6:28	’¿Te coƚsueƚcocopa? Toƚcuayi: “¿Te quijahua' caƚpo'noyacu?” Toƚsinƚe ƚaiquitamqui ƚotojpa cal 'ec'. Tipa'a ƚaiquiƚpipa'. Iƚne ƚaiquitamqui aimucuiyi, aimi'eyi canic'.
23382	MAT 6:31	’Aimoƚsueƚco'me. Aimoƚnes'me: “¿Petsi caƚsi'neyacu caƚtejacu, caƚsnayacu? ¿Petsi caƚsi'neyacu caƚpijahua'?”
23385	MAT 6:34	’Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Aimoƚcua'me: “¿Te caluyalaicoyacu mouqui?” Mouqui toƚsim'me lo'iyacolhuo'. Ma' itsiya tipa'a loƚteƚcopa. Ja'ni toƚsueƚcoyi lo'iya mouqui xonca ipime toƚsim'me itsiya.
23386	MAT 7:1	’Imanc' aimoƚnesc'e'mola' loƚf'as xanuc', toƚta'a aiminesc'econayacolhuo'.
23391	MAT 7:6	’Aimolapi'i'mola' lan tsiƚqui ƚi'huexi ȽanDios. Lajune' lilanc'ecompa aperla, iƚniya acueca' lipitali, aimolacani'i'mola' lijná. Iƚniya ti'huailej'me lam perla, tijouƚa' tits'aletsuftolhuo' imanc'.
23392	MAT 7:7	’Ti'hua toƚsa'hueƚe, tijouƚa' tepi'im'molhuo'. Ti'hua tolahueƚe, tijouƚa' toƚsim'me. Ti'hua tolumf'asle al puerta, tijouƚa' texi'em'molhuo'.
23394	MAT 7:9	’Imanc' unc'ixanuc', ja'ni tixahue'etsolhuo' ƚa'i loƚnaxque', ¿te tolapi'i'mola' ƚapic?
23397	MAT 7:12	’Ja'ni aimetenƚcocolhuo' lo'e'epolhuo' loƚf'as xanuc', aimoƚ'e'me jouc'a imanc' toƚiya. Ma toƚta'a loya'apa locuxepa ȽanDios, jouc'a lomuc'iyalepa lam profeta.
23398	MAT 7:13	’Toƚtsulfoƚaitsa iƚe al tansca al puerta. Tipa'a ocuena al puerta, jiƚiya expats'qui, jiƚpiya copa'a lotsufaicopa lexpats'qui cane. Jiƚe lane lotsepa pe lajac'eyacola'. Iƚe al puerta lexpats'qui axpela' noximpá.
23400	MAT 7:15	’¡Toƚ'e'etsoƚtsi cuenna! Ticuaicu pe loƚmana' lam profeta nofelaiquepá. Iƚniya ti'onƚcospola' to lam mot'ƚ. Tocomma ailopa'a co'epa iƚniya. A'ij ƚinca. Ituca' liƚ'ejma'. Iƚniya oyac'la to lan lobo, iƚne linneja notepá lam mot'ƚ.
23406	MAT 7:21	’Lan xanuc' tama aƚmiƚa': “¡MaiPoujna, maiPoujna!”, a'i jahuay iƚniya mitsuflaiyacu pe locuxeyopa ȽanDios, iƚque Nopa'a lema'a. Pe naihuejcopá lixpic'epa cai'Ailli' Nopa'a lema'a, iƚne ƚinca titsuflaita. Locuenaye aimitsuflaiyacu.
23409	MAT 7:24	’Cal xans ƚaƚquimf'epa laitaiqui' jouc'a lihuejma, iƚque ipicuejma' cal xans. Ca'onƚico'ma to cal xans nolanc'epa lejut'ƚ. Ipucufpa qui'huajcopa ƚapic, jiƚpiya itsahue'emma lejut'ƚ.
23411	MAT 7:26	’Cal xans ƚaƚquimf'epa laitaiqui', ja'ni aimalihuejma, iƚque a'i quipicuejma' cal xans. Ca'onƚico'ma to cal xans nilanc'epa lejut'ƚ litsahueyomma acuixa.
23464	MAT 9:16	’Ja'ni tanajmot'ƚiƚa' anuli lafane quijahua', aimi'iya moxhuicoya al ts'e quijahua'. Lafane quijahua' aimi'ommaiya. Tits'aƚquemma xonca.
23495	MAT 10:9	’Jiƚpe loƚfi'ejma' loƚxinidoƚ, aimoƚtai'me tomí, ni axpe', ni huata.
23497	MAT 10:11	’Ni petsi quiƚya' loƚtsuflaiyacu, ja'ni al cueca' quiƚya' o ja'ni a'hua quiƚya', tolahueta lejut'ƚ anuli cal c'a xans. Moƚmana' jiƚpe liƚya' ma le'a jiƚpe lajut'ƚ toƚmajnta.
23502	MAT 10:16	’Imanc' laixanuc' ti'onƚcospolhuo' to lam mot'ƚ, iƚne aimi'iya mipa'neyacoƚtsi. Iya' cummelhuo' tonƚe'me pe lomana' lan xanuc' lo'onƚcospola' to lan lobo, iƚne oyac'la quinneja. Toƚta'a ticuicomma ti'iƚa' acueca' loƚpicuejma' to ƚainofaƚ. Ƚinca aimi'onƚcotolhuo' loƚ'ejma' to lainofat'ƚ liƚ'ejma'. Imanc' xonca ti'onƚcotsolhuo' to lam paloma, iƚniya aimi'eyi quixcay.
23503	MAT 10:17	’Tonƚ'e'etsoƚtsi cuenna. Aimoƚ'huaiyijm'mola' loƚf'as xanuc'. Iƚne ticu'molhuo' ticuaita quiƚmane lan xanuc' noxpijpá lataiqui'. Tileco'molhuo' ƚajut'ƚi petsi lafoƚyomma. Jiƚpe titeƚ'mitolhuo', titajncotolhuo' ixmi.
23507	MAT 10:21	’Ƚapima ticu'ma ƚipima tima'anƚe. Cal xans ticu'ma ƚi'hua. Lanaxque' titsolicu ti'e'me laic' quiƚ'ailli' quiƚ'máma', ticu'me, lan xanuc' tima'antsola'.
23510	MAT 10:24	’Cal xans mihuequi ƚipomxi, ja'ni iƚque ƚomxi titeƚcoƚa', cal xans jouc'a titeƚco'ma. Jouc'a ƚapoujna y ƚimozo ma' anuli tuyalaico'me.
23512	MAT 10:26	’Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Aimoƚcua'me: “Lan xanuc', ¿te caƚ'eyaconga'?” Ticuaita litine texiquim'me letamuyiya, tixim'me jahuay lemiya.
23515	MAT 10:29	’Oquexi' lan gorrión ticuquinnila' ma le'a to oquej centavo. Tama ahuata liƚpitali iƚne lacaƚ'hui coƚ'Ailli' aimetets'ila'. Ja'ni anuli tecangemma ƚamats' coƚ'Ailli' ixina' iƚe li'ipa.
23518	MAT 10:32	’Ja'ni anuli cal xans timitsola' lif'as xanuc': “Iya' nimetsaijma Jesús”, iya' ninJesús jouc'a quimetsaico'ma iƚque cal xans. Camita cai'Ailli', iƚque Nopa'a lema'a: “Iƚque lihuequi iya'”.
23520	MAT 10:34	’Aimoƚcua'me: “Iƚque Jesús icuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats' ti'e'e'mola' anuli lan xanuc'”. A'i. Aicuaicoco'ma tifuli'i'moƚtsi.
23523	MAT 10:37	’Cal xans xonca no'epola' capic'a qui'ailli', qui'máma', iƚque aimi'iya malihuejya. Jouc'a ja'ni xonca no'epola' capic'a ƚi'hua camijcano o ƚi'hua cahuats' aimi'iya malihuejya.
23526	MAT 10:40	’Cal xans ƚapenufpolhuo' lapenufinga' iya'. Iƚque ƚalapenufpa lapenufinga' iƚque Ƚalummepa.
23537	MAT 11:9	’¿Te coƚtsecohuo'me? ¿Naitsi coƚsinhuo'me? ¿Te oƚsinhuo'me anuli cal profeta? Aƚinca oƚsinhuo'me anuli cal profeta, iƚque Juan. Iƚque tuliquila' lam profeta, xonca acuecaj xans.
23540	MAT 11:12	’Lan xanuc' niquimf'epá loya'apa Juan Bautista ehue'me te co'iya mepenufyacola' ȽanDios cal Rey Nopa'a lema'a. Itsiya ma' anuli tehueyi, iƚpic'a tepenuftsola'.
23544	MAT 11:16	’¿Te caif'onƚicoyacolhuo' imanc' moƚmana' itsiya'? ¿Te ts'i'ic' loƚ'ejma'? Ca'onƚico'molhuo' to jipu'hua laica'uhuay nocutshuoƚanna pe locucaleyompa. Tijoc'iyi, timinnila' liƚf'as ca'uhuay:
23546	MAT 11:18	’Ma toƚta'a imanc' loƚ'ejma'. Ailopa'a catenƚcocoyacolhuo'. Juan Bautista aimitesma to moƚtetsoyi, aimixnay vino. Toƚcuayi: “Iƚque itsufaipa ƚiponta'a Satanás”.
23547	MAT 11:19	Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Iya' aicuai'ma fa'a li'a ƚamats' catesma to moƚtetsoyi imanc', caxnay al vino. Imanc' aƚnesc'e'e, toƚcuayi: “¡Toƚsinƚe! Iƚca'a cal xans intetsopa, in‑xnatsaipa. Liƚejmale in'najtsi'iyale jouc'a locuenaye lan xanuc' pe aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios.” ’Ƚinca ȽanDios acueca' ac'a lipicuejma', toƚta'a timujyi iƚne pe naihuejcopá, jouc'a acueca' ac'a liƚpicuejma'.
23551	MAT 11:23	’Ima' miƚya' Capernaum, ¿te to'nof'e'moxi xonca al toncay? ¿Te ti'onƚcoto' to ȽanDios? A'i. Ti'oc'em'mo'. Toxinnoxi jiƚpe al muf. Jiƚpe liƚya' loƚxanuc' ixim'me al cueca' lo'epa ȽanDios, aiquiƚsuej'meya. Luyaipa quitine lan xanuc' nimajm'me liƚya' Sodoma, ja'ni coƚa' ixim'me toƚta'a iƚniya tixhuej'menacu, coƚa' a'i mecaniya liƚpiƚya'.
23555	MAT 11:27	’Cai'Ailli' jahuay lapi'ipa cacuxe'etsola'. Iya' i'Hua ȽanDios lan xanuc' aimi'iya maƚsingufya iya' laipicuejma'. Ma le'a cai'Ailli' aƚsingufi. Lan xanuc' jouc'a aimi'iya mixingufyacu cai'Ailli' te ts'i'ic' lipicuejma'. Ma le'a iya' ƚi'Hua aixingufi. Iya' caxpic'e naiƚne laifmuc'iyacola', iƚne camuc'ila' te ts'i'ic' lipicuejma' cai'Ailli'. Iƚne ƚinca timetsaicoyi cai'Ailli'.
23556	MAT 11:28	’Imanc', ja'ni joupa ixojtolhuo', ja'ni toƚsinyi ipime lapajnya, tonƚouyunca, capenuf'molhuo'. Iya' cunxac'i'molhuo'. Tuyai'ma ƚoƚpixoqui. Cunxoc'i'molhuo' cunlata.
23563	MAT 12:5	’Al Paxi Ƚiniƚingiya tuya'e' lo'eyacu la'aillí litine conxajya. Imanc', ¿te aicoƚsuec' iƚe lataiqui'? Itine conxajya iƚniya ti'eyi canic'. Tama itine conxajya ailopa'a quiƚjunac', maƚpe al cuecaj xoute' ti'eyi canic'.
23565	MAT 12:7	’Imanc' aicoƚcueca litaiqui' ȽanDios lonespa: Imanc' tama toƚma'ala' linneja, aƚsufco'ma, aimalatenƚcocojma iƚe lonƚ'epa. Xonca aipic'a toƚsintsola' cuanuc'la loƚf'as xanuc'. Coƚa' oƚcuej'me jiƚiya lataiqui' aimoƚcufyacola' lalihuequi, iƚniya ailopa'a toƚta'a quiƚjunac'.
23584	MAT 12:26	’Ma' anuli Satanás ja'ni iƚque tipa'ala' lipontahue joupa enajpoƚtsi iƚniya. Coƚa' aimipajnya quipujfxi. Ja'ni toƚta'a li'ipa, ¿tej co'huacopa limane itsiya?
23585	MAT 12:27	’Iya' ja'ni iƚque Beelzebú nalapi'ipa laimane, ja'ni toƚta'a quipa'ala' lontahue, ¿naitsi nepi'ipola' liƚmane iƚne loƚxanuc' naipa'apá lontahue? Ma iƚniya loƚxanuc' timuc'i'molhuo' imanc' imenajpolhuo'.
23587	MAT 12:29	’Nij naitsi mi'iya mitsufaiya lejut'ƚ cal xans ts'ipujfxi, miƚonc'e'eya ƚi'hueca. Ate'a tifi'e'mola' limane', li'mitsi' iƚque cal xans ts'ipujfxi. Tijouƚa', ƚinca nipajnya titsufai'ma lejut'ƚ, tiƚonc'e'e'ma ƚi'hueca.
23588	MAT 12:30	’Naitsi aicalihuequi, iƚque aƚ'ay laic'. Naitsi aimefot'ƚela' lan xanuc' to laif'epa, iƚque tica'nennala'.
23589	MAT 12:31	’Iya' camilhuo': Jahuay lixcay li'epa, jahuay linesc'epoƚtsi lan xanuc', ti'i'ma timenc'e'ecom'mola'. Le'a nonesc'epá cataiqui' cal Espíritu Santo aimi'iya mimenc'e'econyacola'.
23591	MAT 12:33	’Ja'ni tolimetsaicoyi ac'a ƚi'as, jouc'a tolimetsaicoƚe ac'a al 'ec. O ja'ni tolimetsaicoyi a'ijc'a ƚi'as, jouc'a tolimetsaicoƚe a'ijc'a al 'ec. Al 'ec ƚi'as timuj'ma te ts'i'ic' iƚe al 'ec, ja'ni ac'a c'ec o a'ijc'a.
23594	MAT 12:36	’Iya' camilhuo': ¡Toƚpo'noƚe cuenna te ts'i'ic' loƚnesyacu! Ticuaitsi al Cuecaj Quitine ȽanDios cal Juez ticuis'etolhuo' anuli anuli, timitolhuo': “¿Te coƚnescopa toƚta'a?”
23599	MAT 12:41	’Ticuaitsi al Cuecaj Quitine imanc' tolacaxingoƚaita ȽanDios cal Cuecaj Juez. Jouc'a tecaxingoƚaita lan xanuc' nimajmpá liƚya' Níneve, jiƚpiya Jonás luya'ahuo'ma litaiqui' ȽanDios. Iƚniya lun Níneve ticuftolhuo'. Iƚne iquimf'e'me lu'i'mola' Jonás, ixhuej'menanca. Itsiya imanc' toƚquimf'eyi anuli xonca cal cueca', aimoƚsuej'memma.
23600	MAT 12:42	’Jiƚpe al Cuecaj Quitine lan xanuc' tecaxingoƚaita ȽanDios cal Cuecaj Juez. Imanc' tolacaxingoƚaita. Jouc'a tecaxhuaita ƚaca'no' nicuxepa anuli ƚamats' juaiconapa aculi' al 'ocay. Iƚque ƚaca'no' ticuftolhuo'. Xonca al c'a li'ejma' iƚque. I'hua'ma juaiconapa itoqui lane. Icuaitsi icuej'ma locuapa cal rey Salomón. Iƚque acueca' lipicuejma'. Itsiya, imanc' tama toƚquimf'eyi anuli cal cueca' xonca, tolatets'iyi.
23601	MAT 12:43	’Anuli ƚixcay conta'a, lipanni licuerpo cal xans, ti'hualeco'ma pe ailopa'a caja'. Tehue petsi conxac'eya, aimixina.
23613	MAT 13:5	’Hualca lam fanu' i'nif'coƚaitsa jiƚpiya ƚixmi capic, tejuaf'ya huata ƚacamats'. Ma axolof ƚacamats' aiquicoƚ'ma, lam fanu' ila'ma.
23615	MAT 13:7	’Hualca lam fanu' itsuc'huaita pe lopa'a ƚitac'. Iƚque ƚitac' itoj'ma, ejec'ona'ma ƚilapa cal trigo.
23616	MAT 13:8	’Hualca lam fanu' etojmoƚaitsa cal c'a camats'. Iƚne ƚinca ila'ma, itoj'mola', ipanni ƚixpa. Anuli ipammaitsi amaxnu, ocuena ipammaitsi afanej nuxans, ƚocuena ipammaitsi anuxans quimbama'.
23617	MAT 13:9	’Naitsi nocuejpa, aƚquimf'eƚa' iya' laitaiqui'.
23624	MAT 13:16	’Imanc' ƚinca tuluyalaicoyi al c'a. Toƚsinyi, toƚquimf'eyi.
23626	MAT 13:18	’Aƚquimf'eƚa'. Cuhuaƚc'e'e'molhuo' lataiqui' loya'apa te ts'i'ic' li'ipa jiƚpiya leca'nimpa cal trigo.
23628	MAT 13:20	’Iƚe huata ƚacamats' lifaf'impa jiƚpe ƚixmi capic ti'onƚcospa to cal xans micuej'ma lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios, tepenuf'ma, tixojco'ma queta.
23630	MAT 13:22	’Ƚamats' lifampa jiƚpiya litojpa ƚitac' ti'onƚcospa to ƚocuena cal xans. Iƚque tiquimf'e lataiqui' loya'apa al c'a lixpic'epa ȽanDios. Tijouƚa' tixhueƚma juaiconapa, ticua: “¿Te caifnuyaicoya laipitine?” O tifel'mi'moxi quituca', tijanaca tulijla' axpe' qui'huexi. Iƚe lataiqui' lopa'a lipicuejma' ejec'opa, aiquipammaic'.
23631	MAT 13:23	’Cal c'a camats' lifampa ti'onƚcospa to ƚocuena cal xans, iƚque tiquimf'e lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios, ticueca. Iƚe lataiqui' ipammaita. Iƚque cal xans lo'iya ti'onƚcospa to li'ipa cal fanuj trigo ƚipammaita amaxnu, o ƚipammaita afanej nuxans, o ƚipammaita anuxans quimbama'.
23634	MAT 13:26	’Itoj'mola' cal trigo jouc'a ƚixcay quitamqui. Lipanni ƚixpa imetsaicom'me uhuantsi ƚixcay quitamqui.
23648	MAT 13:40	’Ma to miyaxquim'me ƚixcay quitamqui, tipi'em'me, ma toƚta'a lo'iya Lijoujma Quitine.
23651	MAT 13:43	Lan xanuc' naihuejcopá locuxepa ȽanDios, ma iƚniya timanecu pe locuxeyopa ȽanDios iƚque quiƚ'Ailli'. Jiƚpiya ti'huájtola' to mi'huájta cal 'ora tuyaiƚa' ƚummahuay. ’Naitsi nocuejpa, aƚquimf'eƚa' iya' laitaiqui'.
23652	MAT 13:44	’To li'epa anuli cal xans liximpa axpe' al tomí lemuyiya ƚamats', toƚta'a ti'onƚcospa to lo'eyacu lan xanuc' noquimf'epá, naihuejcopá ȽanDios lojoc'ipola', iƚque cal Cuecaj Rey. Cal xans liximpa iƚe al tomí emucona'ma. Tixoqui queta i'hua'ma icujtsi jahuay ƚi'huexi. Iƚe lulij'ma i'naco'ma ƚamats' jiƚpe lamuya al tomí.
23653	MAT 13:45	’To li'epa anuli cal xans ƚincucale mehuay lam perla, iƚniya acueca' liƚpitali, toƚta'a ti'onƚcospa to lo'eyacu lan xanuc' noquimf'epá, naihuejcopá ȽanDios lojoc'ipola', iƚque cal Cuecaj Rey.
23655	MAT 13:47	’To li'ipa petsi lin'noƚpá catuye lecajm'mi'me ƚiƚxami al cuecaj quin'nuhua', toƚta'a ti'onƚcospa to lo'iyacola' lan xanuc' noquimf'epá, naihuejcopá ȽanDios lojoc'ipola', iƚque cal Cuecaj Rey. Iƚque cal xami i'noƚpola' jahuay latuye, iƚne lotempola' jouc'a pe aimitejn‑nila'.
23707	MAT 15:5	’Ituca' loƚcuapa imanc'. Toƚcuayi: “Cal xans a'i mitoc'i'mola' qui'ailli' qui'máma'. Ma le'a timitsola': Aimi'iya catoc'iyacolhuo'. Iƚe ƚai'hueca coƚa' catoc'icotsolhuo' joupa nenajpa, catsufcota ȽanDios.” Ƚinca tolihuejyi liƚ'ejma' loƚtatahueló. Litaiqui' ȽanDios locuxepa aimolanant'ƚiyi. Toƚ'e'eyi to ni naitsi cataiqui'.
23709	MAT 15:7	’Imanc' aijc'a loƚ'ejma'. Ma le'a toƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a xanuc'. Cal profeta Isaías inescopolhuo'. Iƚe litaiqui' tuya'e' lonespa ȽanDios, ticua:
23721	MAT 15:19	’Jahuay lonespa, lo'epa cal xans tipayomma lipicuejma'. Maƚpiya qui'huayomma jahuay lixcay. Jiƚpe liƚpicuejma' lan xanuc' tixpic'eyi ti'eƚe lixcay. Tixpic'eyi tima'ahuale'me. Tixpic'eyi tif'iltsaicoƚe ƚipeno ƚiƚf'as xans. Tixpic'eyi tixhuico'mola' locuenaye cacaƚ'no' a'i ƚiƚpeno. Tixpic'eyi tinantse'me. Tixpic'eyi tifelƚaique'me. Tixpic'eyi tixahuale'me.
23722	MAT 15:20	’Jahuay iƚna'a ti'e'e'mola' xujc'a, toƚta'a tixis'me'mola'. Cal xans ja'ni aimulouhuo limane to liƚ'ejma' litatahueló, ma le'a titetso'ma, a'i toƚta'a mixis'meya.
23745	MAT 16:4	’Lan xanuc' nomana' itsiya ux'maspá lipene ȽanDios. Mi'eyi al xujc'a timiyi: “Aƚmuc'itsonga' al cueca'”. A'i mimuc'inyacola'. Ƚinca ti'i'ma to li'ipa cal profeta Jonás mipa'a luyaipa quitine. Iƚiya lo'iya tixim'me. Ipo'no'mola' i'huana'ma.
23768	MAT 16:27	’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Cacuaiconanni jifa'a li'a ƚamats', aƚejmalecu lainepaluc' quema'a. Toƚta'a aƚsim'ma iya' nincueca', aƚ'onƚcota to ȽanDios cai'Ailli'. Iƚe litine iya' ca'najtse'mola' lan xanuc'. Anuli anuli tepenuf'me lolijpa, ja'ni al c'a o lixcay. To li'epa jifa'a li'a ƚamats' ma toƚta'a ca'najtse'mola'.
23802	MAT 18:6	’Cal xans naimenac'iya anuli iƚna'a laica'uhuay naƚ'huaiyijmpa, acueca' titeƚ'mim'me. Iƚque coƚa' ifi'em'me ƚejoc', coƚa' ifinc'im'me cal cuecaj capic, ecajm'mintsa lin'nuhua' coƚa' unxaƚac'ma, ima'ma. Toƚta'a ticuicomma lo'iya iƚque cal xans.