23233	MAT 1:20	Mu'to u ch'e' u c'ajalin tuba u chen ca' jini, tajtzäc u chäni tan u naja untu ángelo ta Dios u yälben ca'da: ―José, ajlo'et taj David, mach a wäle' que mach uxet a ch'e' ix María tuba a wit'oc. Ni u tz'isa u mätiba, tuba Ch'u'ul Pixan une.
23240	MAT 2:2	U c'atänob ca'da: ―¿Cada an jini rey tuba aj judíosob, jini apäncäbiba? Uc'a jinq'uin ya'to anon täj cab t'ocob acä chäni t'ocob jini ajlucero que u ye'e' cache' apäncäbiba. Jin uc'a aton cä sacän t'ocob tuba cä ch'u'ul c'ajti'in t'ocob.
23243	MAT 2:5	Unejob u p'albi ca'da: ―Ya' u xe tä päncäban tä Belén tama cab tä Judea, uc'a che' chich tz'ibi an uc'a ajt'an ta Dios.
23246	MAT 2:8	Cuanta u yubi aj Herodes ca' jini, u täsqui bixicob tä Belén. U yälbijob ca'da: ―Corre cuxla tä Belén y sacänla jini ch'oc ixta que mach a pojlenla. Cuanta pojlilaba, tiquet a wälbenonla uc'a xicon no'on täcä cä ch'u'ul c'ajti'in.
23251	MAT 2:13	Cuanta bixijob ni winicob jini, untu ajc'äncan ta Dios c'oti bajca an aj José tä wäye, u yälben tan u naja ca'da: ―Ch'oyen, ch'ä ni ch'oc, y u na'. Correla tä Egipto tä putz'e y ajniquetla ya'i ixta que mach cälbenetla caq'uin a xe tä sujtäla. Aj Herodesba u xe u sacän ni ch'oc tuba u tzämsen.
23253	MAT 2:15	Jäläcnijob tä Egipto ixta que chämi aj Herodes. Ca' jini pasi toj jini u yäc'bi Cajnojala Dios u yäle' u yajt'an oniba, ni u yäle' ca'daba: “Cä täsqui tä jo'can Cajlo' bajca an tä Egipto”.
23258	MAT 2:20	U yälbi ca'da: ―Ch'oyen, ch'ä ni ch'oc y u na' y suti'la tama ni cab taj Israelob, uc'a laj chämijob bada jini u yoli u tzämsen ni ch'ocba.
23263	MAT 3:2	U yäle' ca'da: ―Q'uexe a c'ajalinla tuba mach a ni' chen a tanäla, uc'a mach ni' q'uen yo tuba u nonoj chen manda bajca anetla ni Dios ya'an tä cieloba.
23264	MAT 3:3	Jimba aj Juanda ni u yäli aj Isaías ajt'an ta Dios oni que u xe tä te, jinq'uin u yäli ca'daba: Ca'da u yäle' jini u chen muc' t'an bajca mach cuxu niuntuba: “Tusbenla u biji Ajnoja. To'esbenla upete u biji”.
23268	MAT 3:7	Jinq'uin u chäni aj Juan cache' q'uen aj fariseojob y aj saduceojob, jini ajt'äbälajob tuba aj judíosobba, u c'ote bajca an une tuba c'ablacob u yälbijob ca'da: ―¡Anela malojetla ca' a wälä u ch'ocobetla chan! ¿Caxca u yälbetla cache' c'änä a putz'tanla ni castigo que u xe u yäq'ue' Dios ji'patba?
23270	MAT 3:9	Mach a wäle'la tan a c'ajalinla ca'da: “Cä xe cä japän cäba t'ocob t'oc ni castigo que u yäq'ue' Dios uc'a aj Abraham cä natil noxi'pap t'ocob”. Uc'a cälbenetla que u chen chich trebe Dios u yäc'ben ni ji'tunobda sujlec täcä de u ch'ocob aj Abraham.
23275	MAT 3:14	Aj Juan mach u yoli u c'ablesan. U yälbi aj Jesús ca'da: ―No'on une ni c'änä a c'ablesanon aneba. ¿Pero aneba a wäle' que cä c'ablesanet?
23276	MAT 3:15	Aj Jesúsba u p'albi ca'da: ―Äctan c'ablacon bada, uc'a c'änä chich cä chenla upete lo que Dios yo utic. De ya'i mach u ni' äli cua' aj Juan. U c'ablesi chich.
23278	MAT 3:17	De ya'i ubqui ump'e t'an que ya' ti tä cielo, que u yäle' ca'da: ―Jinda une ni cä yajben Ajlo'. Tä' u ch'a'alesan cäjin.
23281	MAT 4:3	C'oti bajca an aj Jesús jini machca u yoli u yäc'ben u säte' t'oc Diosba, u yälben ca'da: ―Si totoj u yajlo'et Dios, älben ni ji'tunobda que sujlec de waj.
23282	MAT 4:4	Aj Jesús u p'ali, u yäli ca'da: ―Tz'ibi chich ayan ca'da: “Mach sec' t'oc waj u ch'e' cuxlec a'ajtäjob pancab. C'änä chich täcä upete u t'an Dios”.
23284	MAT 4:6	U yälbi ca'da: ―Si totoj u yajlo'et Diosba, julu aba tä cab. Uc'a tz'ibi chich ayan ca'da: U xe u yäc'ben u ángelojob u cänäntanet. T'oc u c'äb u xe u ch'uye'et uc'a mach a jätz'e' a woc t'oc ji'tun.
23285	MAT 4:7	Aj Jesús u yälbi ca'da: ―Tz'ibi chich ayan täcä ca'da: “Mach a päpä' sacän cache' a wäc'ben u chen cua' chichca a Wajnoja Dios tuba a chänen si u chen”.
23287	MAT 4:9	U yälbi ca'da: ―Upete ni jini que mu' a chänenba cä xe cä'benet ta' c'äb tuba a chen manda si a noctä täc pänte' a ch'u'ul c'ajti'inon.
23288	MAT 4:10	Aj Jesús u yälbi: ―Tz'eje aba t'oc no'on, Satanás, uc'a tz'ibi chich ayan que u yäle' ca'da: “A Wajnoja Dios a xe a ch'u'ul c'ajti'in. Sec' une a xe a tz'omben y a cherben u patan”.
23295	MAT 4:17	Jinchichba q'uinob jini u täq'ui aj Jesús u ye'e' u t'an Dios, y u yäle' ca'da: ―Q'uexe a c'ajalinla tuba mach a ni' chen a tanäla, uc'a mach ni' q'uen yo tuba u nonoj chen manda bajca anetla ni Dios ya'an tä cieloba.
23297	MAT 4:19	Aj Jesús u yälbijob: ―La'ixla tzäypätinon, y no'on cä xe cä'benet a patanla a sacänla machcatac u xe u tz'ombenon.
23306	MAT 5:3	―Ayan ump'e u ch'a'aljinob machcatac yuwi tan u pixan cache' mach u che vale cua' tu jut Dios, uc'a tubajob chich bajca u chen manda ni Dios ya'an tä cieloba.
23307	MAT 5:4	’Ayan ump'e u ch'a'aljin machcatac u chen uq'ue, uc'a unejobba Dios u xe u yäc'ben jini u ch'a'aljinob.
23308	MAT 5:5	’Ayan ump'e u ch'a'aljinob machcatac sis u c'ajalinobba, uc'a unejob u xe tä äc'binte ni cab que Dios u yäli u xe u yäc'benobba.
23309	MAT 5:6	’Ayan ump'e u ch'a'aljinob machcatac tä' yojob u chenob tu toja, ca' a wälä tä' jitz' y tä' tiquin u ti'ob, uc'a Dios u xe chich u c'ac'a' äc'ben u chenob tu toja ca' chich yo u chenobba.
23310	MAT 5:7	’Ayan ump'e u ch'a'aljinob machcatac u ch'ämben yajin u lot, uc'a Dios täcä u xe chich u c'ac'a' ch'ämbenob yajin.
23311	MAT 5:8	’Ayan ump'e u ch'a'aljinob machcatac poco an u pixan, uc'a unejob une u xe u chänen Dios.
23312	MAT 5:9	’Ayan ump'e u ch'a'aljinob machcatac u yäc'ben u lot ajnic sis u c'ajalin, uc'a Dios u xe u yälbenob cache' u ch'ocob chich.
23313	MAT 5:10	’Ayan ump'e u ch'a'aljinob machcatac u tz'ibajtescan uc'a u chen tu toja, uc'a tubajob chich bajca u chen manda ni Dios ya'an tä cieloba.
23314	MAT 5:11	’Ayan ump'e a ch'a'aljinla jinq'uin a lotla u cäräx älbenetla uc'a a tz'ombenonla cä t'an. Ayan a ch'a'aljinla jinq'uin u tz'ibajtesanetla y u chenob jop'ojti' u yäle'ob que a chenla cua' chichca mach utz.
23316	MAT 5:13	’Anelaba ca' atz'ametla pancab. Atz'am u yäq'ue' mach sätic we'e. Anelaba ca' atz'ametla uc'a mach säticob gente pancab. Si ni atz'am sätic u ch'och'an, ¿cua' t'oc u ch'och'escan cua' chichca? Mach ni' utz tuba niump'e cua' une. U chojcan päti tuba xac'äjte'cac.
23317	MAT 5:14	’Anelaba ca' a wälä ni junch'äcniletla tuba u pancab. Ump'e caj ajnic tu pam ump'e noj tz'ic isquiba, mach u ch'ä ajnic mucu.
23320	MAT 5:17	’Mach a wäle'la que aton tuba cäq'ue' mach ni' tz'onintic ni ley taj Moisés y ni u tz'ibijob ajt'anob ta Diosba. Mach jin tuba aton. Aton tuba cä ye'benetla cache' a chenla upete tu toja ca' chich u yäle' ni ley.
23324	MAT 5:21	’A'utet a ubinla cache' älbinti machcatac cuxlijob oni ca'da: “Mach a chen tzämsala. Machca chichca que u chen tzämsa, u xe tä äc'binte u toje' u tanä”.
23326	MAT 5:23	’Jin uc'a si a täsben u matän Dios tuba a subben tu pänte' uneba, y tic ta' c'ajalin cache' cäräx untu a lot t'oc ane,
23328	MAT 5:25	’Iran cache' u ch'e' a sis'esben u c'ajalin machca cäräx t'oc aneba, jinq'uin mu'to a bixe t'oc tä juez, mach me'ixto jini cäräx t'oc aneba u yäq'ue'et tu c'äb juez, y juez u yäq'ue'et tu c'äb ajcänäncárcejob, y ni jinijob u yäq'ue'et tama cárcel.
23330	MAT 5:27	’A'utet a ubinla cache' älbintijob oni täcä ca'da: “Mach a chen a tanäla t'oc cherajtz'ijte'”.
23332	MAT 5:29	’Jin uc'a jiq'uin, si a jut ta' nojba u yäc'benet a chen a tanä, pa'sen y choco. Más utz a säte' unxim a jut, y mach julcaquet entero untu tama noj c'ac' tä infierno.
23334	MAT 5:31	’Älbintijob oni täcä ca'da: “Machca chichca u waläctan jit'oc, c'änä u yäc'ben ump'e jun bajca u yäle' que mach ni' jin jit'oc”.
23336	MAT 5:33	’A'utet a ubinla täcä cache' älbintijob machca cuxlijob oni ca'da: “Mach a wäle' tu jut Dios cache' a xe a chen cua' chichca y de ya'i mach a che. C'änä chich a chen ca' chich a wäli a xe a chen jinq'uin a c'ajti'bi u c'aba' Dios tuba tz'ombintiquet a t'an”.
23340	MAT 5:37	C'änä ajnic tomp'e a t'anla ca'da: “toj” si toj chich; “mach” si mach toj. Uc'a si a c'ajti'in cua' chichca másba tuba tz'onintic a t'an, mach utz une.
23341	MAT 5:38	’A'utet a ubinla cache' älbintijob oni täcä ca'da: “Machca u pa'säben u jut u lot, c'änä pa'säbintic u jut täcä. Machca u quecben yej u lot, c'änä quecbintic tuba täcä”.
23346	MAT 5:43	’A'utet a ubinla cache' älbintijob oni ca'da: “Yajna'tan a lot y cräxna'tan machca mach yo u chänenet”.
23349	MAT 5:46	Uc'a si a yajna'tan sec' machca u yajna'tanet namásba, ¿u xe quira u yäc'benet a matän Dios uc'a a chi ca' jini? Mach une. Ixta ajcojtaq'uinob täcä, ni mäx malojobba, ca' jini u chenob täcä.
23352	MAT 6:1	’Iranla jiq'uin que mach a chenla tu toja sec' tuba u chänenob a lotob pancab cache' tu toja mu' a chen. Si a chenla sec' tuba u chänen a lotobba, mach uxin u yäc'benetla niump'e a matän cä Papla ya'an tä cieloba.
23356	MAT 6:5	’Jinq'uin a chen c'änti'ya, mach a chen ca' u chenob ajsusuccheriajobba. Unejobba tä' yojob u chen c'änti'ya wa'a tama ch'uj, y si mach, tu ch'ixma calle, uc'a chänintic cua' mu' u chen. Totojtoj cälbenetla, jin chich ni fama que u yäc'bintejobba, jin chich une u jelo ni mu' u chenobba.
23358	MAT 6:7	’Jinq'uin a chen c'änti'ya anelaba, mach a bon chenla noj q'uenel päpä' t'an tan a c'änti'ya ca' u chen ni gente que mach u totoj ch'u'ul c'ajti'i ni mero Diosba. Unejobba u chenob ca' jini t'oc noj q'uenel t'an uc'a u te tu c'ajalinob cache' ca' jini u xe u yubin u diosob.
23365	MAT 6:14	’Uc'a si a chen perdona cua' chichca u cherbenetob mach utz ni winicob pancabba, u xe chich u chenet perdonala täcä ni a Papla ya'an tä cieloba.
23367	MAT 6:16	’Jinq'uin anela a chenla su'q'uin, mach a wäq'ue' ajnic tä' lástima a jutla, ca' u chenob ajsusuccheriajobba. Uc'a unejobba u yäq'ue' u yäne' uba u jutob uc'a chänintic cache' mu' u chen su'q'uinob. Totojtoj cälbenetla, jin chich ni fama que u yäc'binteba, jin chich namás u jelo u xe tä äc'binte t'oc ni u chenobba.
23370	MAT 6:19	’Mach a c'ac'a' woye'la q'uen cua' chichca tä' choj y pitzijtac pancab, bajca u c'uxe' u wincäre, bajca u c'u'nesan u caba, bajca u yoche täcä ajxuch' u ch'e'.
23373	MAT 6:22	’T'oc cä jutla cä chänenla junch'äcni. Si utz a jutba, u ch'e' chich a c'alin chänen junch'äcni.
23375	MAT 6:24	’Niuntu mach u ch'ä u cherben u patan cha'tu u yum. Si cha'tu u yumba, untu u xe u cräxna'tan y untu u xe u yajna'tan. Untu u xe u tz'omben u t'an y untu mach uxin u tz'omben u t'an. Mach u ch'ä a yajna'tanla Dios si a yajna'tanla a taq'uin.
23376	MAT 6:25	’Jin uc'a cälbenetla: Mach jaq'uic ajin a chen pensala cua' a xe a c'uxe'la y cua' a xe a wuch'enla tuba cuxlequetla. Mach a chen pensala täcä cada a xe a ch'e' a bucla tuba a xoje' ta'wac'ola. ¿Mach quira más u chen vale a wutzila que cua' a c'uxe'la? ¿Mach quira más a chen vale anelaba que a bucla?
23377	MAT 6:26	Iranla cache' cuxujob ni mutob ajwile isqui. Mach u päc'äjob cua' y mach u c'ajajob cho, y mach u yosejob ixim tan otot tuba u ch'ujnanob. Cä Papla ni ya'an tä cieloba, une chich u yäc'ben cua' u c'uxe'ob. ¿Mach quira más a chen valela ane que ni mutob jini?
23378	MAT 6:27	¿Caxca une u ch'e' u täm'esan yoc si u bon älben täm'ac? Niuntu mach u ch'ä u täm'esan ni tz'ita'.
23379	MAT 6:28	’¿Cua' uc'a tä' a chen pensala cada a xe a ch'e' a bucla? Tic ta' c'ajalinla cache'da u ch'ije ni rosa ya'an tä campoba. Mach u che patanob. Mach u jälä noc'ob.
23382	MAT 6:31	Mach a chen pensala jiq'uin ca'da: “¿Cua' jini wäre cä xe cä c'uxe'la? ¿Cua' jini wäre cä xe cuch'enla? ¿Cada wäre cä xe cä ch'e'la cua' cä xoje' täjcac'ola?”
23386	MAT 7:1	’Mach a päpä' äle' que a lot mach u che tu toja, uc'a mach älbintiquet täcä que ane mach a che tu toja.
23388	MAT 7:3	¿Cua' uc'a a wäle' que mach utz cua' u chen a lot jinq'uin mäx tz'ita' u säte'ba, y ane mach a wäc'be aba cuenta que ayan a noj q'uenel tanä? Es ca' a wälä ya'an yoc p'i' p'os tan u jut y noj gran te' tan a jut aneba.
23389	MAT 7:4	Mach u ch'ä a wäle': “Cä lot, la'ix cä pa'säbenet ni p'os tan a jut” si aneba ya'an noj gran te' tan a jut.
23390	MAT 7:5	¡Ane ajsusuccheriajet! Pa'sen najtäcä ni noj te' ya'an tan a jutba, uc'a u ch'e' a chänen tuba a pa'säben ni p'os tan u jut a lot.
23391	MAT 7:6	’Jini que ch'u'ul chere uc'a Diosba, mach a wäc'ben ni gente ajmalujle ca' a wälä wichu'jobba, mach xic u jule' ubajob ta'wac'ola. Jini tä' choj u valor que u te tu c'äb Diosba, mach a wäc'ben ni gente ca' a wälä chitamobba, mach me'ixto xic u xac'äjteq'ue'.
23392	MAT 7:7	’C'atbenla Dios t'oc c'änti'ya cua' chichca jini, y a xe chich tä äc'bintela. Sacänla jini u yäq'ue' Diosba, y a xe chich a pojlenla. Pecänla Dios y u xe chich u yubin a t'anla y u yäc'benetla lo que c'änä ac'ala.
23394	MAT 7:9	’Caba winic de anelaba, si a wajlo' u c'atbenet waj, ¿a xe quira a wäc'ben ump'e ji'tun?
23395	MAT 7:10	Si u c'atbenet untu u pa' buch', ¿a xe quira a wäc'ben untz'it chan?
23396	MAT 7:11	Anelaba, que ajcherajtanäjetla, si a paq'uin äc'benla a bijch'oc cua' chichca utz, ¿mach quira cä Papla tä cielo täcä más u xe u yäc'ben cua' chichca utz machca chichca u c'atben?
23397	MAT 7:12	’Bada jiq'uin, ca' chich a wo que a lot u chen upete tu toja t'oc ane, che' chich täcä c'änä a chen t'oc unejob. Ca' jini chich u ye'benonla cä chenla ni ley taj Moisés y ni u tz'ibi ajt'anob ta Diosba.
23398	MAT 7:13	’Ya'an chatz'it bij. Untz'it bij u bisanonla tä cielo y untz'itba u bisanonla tä sätiba. Ochenla bajca p'i' u tan ni ochibaba. P'i' u tan ni ochiba y p'i' u tan täcä ni bij que u bisan untu bajca u ch'e' paq'uin cuxlec untu, y mäx tz'ita' machcatac u ch'e' ni bij jini. Uc'a noj u tan ni ochiba y noj u tan täcä ni bij que u bisan untu tä sätibaba, y q'uen machcatac u ch'e' ni bij jini.
23400	MAT 7:15	’Iran que mach u sucpecänetla jini ajt'anob que u te u päpä' ye'e' cua' chichca t'an que mach jin ta Diosba. Unejobba u xe tä te bajca anetla ca' a wälä tä' utz u c'ajalin t'oc anela ca' u mansu'an oveja, pero tan u pixanobba tä' cäräxjob ca' ajlobo.
23406	MAT 7:21	’Jini machca u yälbenon ca'da: “Cajnoja, Cajnoja”, mach upete u xe tä ochejob bajca u chen manda ni Dios ya'an tä cieloba. Ni u xe tä ochejobba sec' jini machca u chen ca' chich yo ni cä Pap ya'an tä cieloba.
23407	MAT 7:22	Jimba q'uin jiniba q'uen chich machca u xe u yälbenon ca'da: “Cajnoja, Cajnoja, ¿mach quira a t'an chich ni cä ye'i t'ocob? ¿Mach quira t'oc u poder a c'aba' cä pa'si t'ocob tzuc pixan tuyac'o machcatac u tz'ibajtesan? ¿Mach quira t'oc u poder a c'aba' cä chi t'ocob q'uen milagro?”
23408	MAT 7:23	Jinq'uinba, no'on cä xe cä p'albenob ca'da: “Mach bay cä chet conocela. Tz'eje abala t'oc no'on, anela que mach utz cua' a chila”.
23409	MAT 7:24	’Machca chichca jiq'uin que u yubin upete ni t'anda que mu' cäle'ba y u chen ca' chich cäli, ca'da ayan une: Es ca' untu winic que an u c'ajalin. Une u chi yotot tu pam ji'tun.
23416	MAT 8:2	Pasi untu winic ajc'unen pächi. Ni yaj jini que u cänäntanba, u yälbinte u c'aba' lepra. C'oti u nuc'tan aj Jesús, nocwäni tu pänte' u yälben ca'da: ―Noxi' winic, si a wo a tz'äcälinon, co que a pa'sen jini yajda täc pächi, uc'a cuwi chich cache' ayan a poder tuba a chen.
23417	MAT 8:3	Aj Jesús u t'äbsi u c'äb, u täli y u yälbi ca'da: ―Co chich. Pasic jini yaj ta' pächi. Jinchichba rato säti tuyac'o ni yaj jini de c'unen pächile.
23418	MAT 8:4	De ya'i aj Jesús u yälbi ca'da: ―Iranba. Mach xiquet a wälben niuntu. Corre cux najtäcä bajca an pale, uc'a u chänenet. Subben u matän Dios ca' chich u yäli aj Moisés utic. Ca' jini upete u xe u chänen cache' a pojli aba chich.
23420	MAT 8:6	U yälben ca'da: ―Noxi' winic, ya'an untu cajpatan täj cotot ch'a'a pan u tz'en, chämen yoc y noj gran c'uxtäcle u tz'ibajtesan.
23421	MAT 8:7	Aj Jesús u yälbi: ―No'on cä xe cä chänen y cä xe cä tz'äcälin.
23422	MAT 8:8	Jini ajmanda ta cien soldado u p'ali ca'da: ―Noxi' winic, mach jin niump'e cua'on tuba ochiquet tama cotot. Toc'a a wäle' que u yäq'ue' uba cajpatan y u xe chich u yäq'ue' uba.
23424	MAT 8:10	Jinq'uin u yubi aj Jesús ca' jini, tajch'icwäni u jut. De ya'i u yälbijob ca'da machcatac u te tu patba: ―Totojtoj cälbenetla, mach to bay cä chäne niuntu winic que u totoj tz'onän ca' u tz'onän uneba, pero niuntu de aj Israelob mach'an ca' jini.
23427	MAT 8:13	De ya'i aj Jesús u yälbi ni ajmanda ta cien soldado ca'da: ―Corre cux ta' wotot. Ca' chich a tz'onän ane, che' chich u xe tä ute. Jinchichba rato jini u yajpatan u yäq'ui uba.
23431	MAT 8:17	Ca' jini pasi toj ni u yäli aj Isaías ajt'an ta Dios oniba jinq'uin u yäli ca'da: “Une chich u laj ch'i tuyac'o ni cä yajla, y u pa'säbonla ni cä c'uxtäclela”.
23433	MAT 8:19	C'oti bajca an aj Jesús untu que tä' yuwi ni ley taj Moisés. U yälbi ca'da: ―Maestro, cä xe cä tzäypätinet cachichcada que xiquet.
23434	MAT 8:20	Aj Jesús u yälbi ca'da: ―A'uch ayan u yajliba. Mut ajwile isqui ayan u c'ub. No'on que sutwänon de winicba mach'an cada cä t'eljatz'än cä pam.
23435	MAT 8:21	Otro untu que u tzäypätin aj Jesús u yälbi ca'da: ―Cajnoja, taxto cä muque' najtäcä cä pap, de ya'i cä xe cä tzäypätinet.
23436	MAT 8:22	Aj Jesús u yälbi: ―Tzäypätinon. Äctan ni ca' a wälä chämenobba u muque' u yajchämejob.
23439	MAT 8:25	U yajcänt'anob u natz'i, y u p'isíjob u yälben ca'da: ―Cajnoja, japänon t'ocob uc'a mach chämiconla tä ja'.
23440	MAT 8:26	Aj Jesús u yälbijob ca'da: ―¿Cua' uc'a bäc'tetla? ¿Mach to quira a totoj tz'onäla? De ya'i ch'oyi. U q'uejpi ic' y nab. Laj ch'ijcäbi upete.
23441	MAT 8:27	Ni winicob u bixe nämte' t'ocba tajch'icwäni u jutob, u yäle'ob ca'da: ―¿Caba winic wäre jinda ixta ic' y nab u tz'omben u t'an?
23443	MAT 8:29	U chijob noj t'an u yäle'ob ca'da: ―¿Cua' atet a cherbenon t'ocob, aneba Jesús, u yajlo'et Dios? ¿Atet quira wida tuba a tz'ibajtesanon t'ocob antes de c'otic u q'uini?
23445	MAT 8:31	Ni tzuc pixanob u bon c'atbi aj Jesús ca'da: ―Si a xe a pa'senon t'ocob tuyac'o ni winicobdaba, äc'benon ochicon t'ocob tuyac'o ni u noj tomtä chitam ya'an nantiba.
23446	MAT 8:32	Une u yälbi ca'da: ―Cuxla jiq'uin. Unejob pasi tuyac'o ni winicob, bixijob tuyac'o u noj tomtä chitam. Tajtzäc ni u tomtä chitamob jini t'oc noj ancäre laj bixijob bajca isqui cab tu ti' nab, y u laj juli ubajob tä ja'. Upete laj chämijob tan nab.
23450	MAT 9:2	Jinq'uin c'oti ya'i, u täsijob bajca an aj Jesús untu winic chämen yoc. U täsijob tu pam u ch'a'liba. Jinq'uin u chäni aj Jesús cache' u totoj tz'onänob, u yälbi ni ajc'ojpan ca'da: ―Ch'a'alesan ajin cä ch'oc. A tanä alaj uti perdona.
23451	MAT 9:3	Jinq'uin u yubijob cha'tu uxtu jini que tä' yuwijob ni ley taj Moisésba, u yälijob tan u c'ajalinob ca'da: “Jini winicda u chen uba ca' Dios, y ca' jini u xiq'ue' Dios”.
23452	MAT 9:4	Aj Jesús yuwi chich cua' an tu c'ajalinob. U yälbijob ca'da: ―¿Cua' uc'a u te ta' c'ajalinla cua' chichca jini mach utz?
23453	MAT 9:5	¿Caxcamba jiq'uin más u ch'e' älbintic: “A tanä alaj cherbintet perdona”, o älbintic: “Ch'oyen, chen xämba”?
23454	MAT 9:6	Iranla cua' cä xe cä chen uc'a a wina'tanla cache' no'on que sutwänon de winicba cä cänäntan poder tu pancab tuba cä chen perdona u tanä untu. Jin uc'a aj Jesús u yälbi najc'ojpan ca'da: ―Ch'oyen, ch'ä a ch'a'lib y corre cux ta' wotot.
23457	MAT 9:9	Tu pase aj Jesús ya'i u chäni untu winic u c'aba' aj Mateo, ya' chumu tama ump'e otot bajca u tojcan derecho. Aj Jesús u yälbi ca'da: ―Tzäypätinon. Une ch'oyi y u tzäypäti.
23459	MAT 9:11	Jinq'uin u chänijob aj fariseojob ca' jini, u yälbijob u yajcänt'anob aj Jesús ca'da: ―¿Cuaxca uc'a u c'uxnan a maestrola t'oc ajcojtaq'uinob y ajcherajtanäjob?
23460	MAT 9:12	Jinq'uin u yubi aj Jesús ca' jini, u yälbijob ca'da: ―Machcatac t'oc u yutzi, mach c'änä uc'ajob ajtz'ac. Sec' jini machcatac c'ojojtacobba, unejob c'änä uc'ajob ajtz'ac.
23461	MAT 9:13	Cuxla jiq'uin, y tic ta' c'ajalinla cua' u yäle' ni t'an a cänila ca'daba: “Ajnic utz a c'ajalinla toc a lotla. Jin une ni más co que ni matän que a subbenonba”. No'onba mach ajulon pancab tuba cä sacän machcatac an tu toja. Ajulon cä sacän machcatac ajcherajtanä tuba cä'ben u q'uexe' u c'ajalinob.
23462	MAT 9:14	C'oti u yajcänt'anob aj Juan u yälben aj Jesús ca'da: ―¿Cua' uc'a no'on t'ocobba y aj fariseojob mach unnum cä chen su'q'uin t'ocob, y a wajcänt'anobba mach u chejob?
23463	MAT 9:15	Aj Jesús u yälbijob ca'da: ―¿U ch'e' quira ajnic ch'oc u pixanob machcatac ya'an bajca an lotojan jinq'uin ajlotojan ya'to an bajca anob? U xe tä c'ote q'uin jinq'uin ajlotojan u xe tä pase bajca anob. Jinq'uintoba u xe u ch'e' u chen su'q'uinob. Ca' jini, jinq'uin ya'to anon t'oc cajcänt'anob, mach u ch'ä u chen su'q'uinob. Pero cuanta bixonba, u xe u chen su'q'uinob.
23464	MAT 9:16	’Niuntu mach u tzutzä u jelem buc t'oc tzijib noc', uc'a ni tzijib noc' u xe u yuch'en ja' y u sätz'e' ni jelem buc y más u no'an u xet'ota. Ca' jini mach yo cä xabänla ni u t'an aj fariseojob t'oc ni cä ye'e' no'on badaba.
23466	MAT 9:18	Aj Jesús mu'to u t'an t'oc ni gente, c'oti untu ajnoja taj judíosob, nocwäni tu pänte' u yälben ca'da: ―Quixic ch'oc atotaj chämi. La'ix ane, äc'ben a c'äb tu pam, y u xe chich tä cuxpan.
23469	MAT 9:21	Uc'a ti tu c'ajalin ni ixic jini ca'da: “Si cä chen trebe namás cä tälben u ti' u bucba, cä xe cä pojlen cäba”.
23470	MAT 9:22	De ya'i u suti uba aj Jesús u chänen, u yälbi ca'da: ―Ch'a'alesan ajin cä ch'oc. Uc'a a tz'oni, a pojli aba. Jinchichba rato jini u pojli uba jini ixic.
23472	MAT 9:24	Aj Jesús u yälbijob ca'da: ―Tz'eje abala. Ni yoc ixocda mach chämen. Wäye u chen une. De ya'i ni gente cayi u bon tze'tanob.
23475	MAT 9:27	Jinq'uin pasi aj Jesús ya'i, bixe u chen tä bij, u tzäypäti cha'tu ajchoc'. U pecänob t'oc noj t'an, u yäle'ob ca'da: ―¡Ch'ämbenon t'ocob yajin, ajlo'et taj David, ni reyba!
23476	MAT 9:28	Jinq'uin ochi aj Jesús tama ump'e otot, c'otijob ni ajchoc' bajca an. Aj Jesús u yälbijob ca'da: ―¿A tz'onänla quira cache' cä chen trebe cä tz'äcälinetla? Unejob u p'alijob: ―A chen chich trebe a tz'äcälinon t'ocob ane, Cajnoja.
23477	MAT 9:29	De ya'i aj Jesús u tälbi u jutob, u yälbenob ca'da: ―Ca' chich a tz'onänla, che' chich utic t'oc anela.
23478	MAT 9:30	Jini ajchoc' seb u laj jäbi uba u jutob y u chi chanäjob. Aj Jesús u c'alin älbijob ca'da: ―Iranla que mach xic yuwina'tan niuntu cache' cä tz'äcäletla.
23481	MAT 9:33	Cuanta u pa'säbi aj Jesús ni tzuc pixan tuyac'o ni a'uma', cayi u chen t'an. Ni gentejob que ya'an u chänenobba, tajch'icwäni u jutob, u yäle'ob ca'da: ―Mach bay cä chänila utic cua' chichca ca' jini tä Israel.
23482	MAT 9:34	Aj fariseojobba u yäle'ob ca'da: ―Ajnoja tuba tzuc pixanob u yäc'ben u poder u pa'sen tzuc pixan.
23485	MAT 9:37	Aj Jesús u yälbi u yajcänt'anob ca'da: ―Q'uen machcatac yo u yubin u t'an Dios, pero mäx tz'ita' machcatac u ye'e'. Es ca' ni päc'äbi, q'uen chich u jut ayan, y mach'an q'uen ajpatan tuba u ch'uch'än.
23491	MAT 10:5	Jindajob une ni doce u täsqui aj Jesús. U yälbijob cache'da u xe u chen. U yälbijob ca'da: ―Mach a ch'e'la ni bij que u bixe tu cab aj gentilob. Mach ochiquetla täcä tama u cab aj samaritanojob.
23493	MAT 10:7	Ta' numela cachichcada, älbenobla ca'da: “Mach ni' q'uen yo tuba u nonoj chen manda bajca anetla ni Dios ya'an tä cieloba”.
23495	MAT 10:9	’Mach a bisanla taq'uin tan a bolsa, ni c'änc'än taq'uin, ni yoco taq'uin, y ni ch'oc taq'uin.
23497	MAT 10:11	’Cachichcaba nuc caj o bit caj ta' c'otela, c'atänla camba winic ya'i tä' utz u c'ajalin. Colenla tan yotot ixta que mach pasiquetla ya'i tama jini caj.
23502	MAT 10:16	’Ubinla jiq'uin. No'on cä täscunetla bajca an gente que mäx malojob. Es ca' a wälä cä täscun oveja bajca an cäräx ajlobo. Ajnic q'uen a c'ajalinla ca' u c'ajalin chan y sis a c'ajalinla ca' u mansu'an u c'ajalin ix paloma.
23507	MAT 10:21	’Winic u xe u päye' tä juez u säcun u c'atän tzämsintic. Untu winic ixta u yajlo' täcä u yäq'ue' tä tzämsinte. Winic u xe u tz'osen buya tuyac'o u pap täcä ixta u yäq'ue' tä tzämsinte.
23510	MAT 10:24	’Untu ajcänjun mach u cänänta más u poder que u maestro. Untu ajpatan mach u cänänta más u poder que u yum.
23512	MAT 10:26	’Mach a bäc'tanobla jiq'uin. Uc'a upete ni jini que u yute mucu u xe chich tä chectan ji'pat. Upete ni jini que u yälcan mucu u xe chich tä ubcan ji'pat.
23515	MAT 10:29	’¿Mach quira u choncan cha'tu bit mut t'oc ump'e ch'oc taq'uin? Mäx tz'ita' u chen vale ni mutob jini, pero niuntu mach u ch'ä yälic tä cab sin que cä Papla mach u jiran.
23518	MAT 10:32	’Machca chichca que u yälben u lotob pancab que ayan t'oc no'on, no'on täcä cä xe cälben cä Pap tä cielo que une ayan t'oc no'on.
23520	MAT 10:34	’Mach tic ta' c'ajalinla cache' aton cäq'ue' mach ni' ajnic niump'e buya pancab. Mach aton cäq'ue' ajnic tomp'e u c'ajalinob upete. Uc'a aton no'on, u xe chich tä ajtä buya.
23523	MAT 10:37	’Machca u yajna'tan u pap y u na' más que u yajna'tanon no'on, mach'an cua' uc'a cä sapän. Machca más u yajna'tan u yajlo' o jixic ch'oc y mach u yajna'ton no'on, mach'an cua' uc'a cä sapän.
23526	MAT 10:40	’Machca chichca u yosenetla, ca' a wälä no'on une u yosenon. Machca no'on u yosenon ca' a wälä u yosen machca u täscon.
23531	MAT 11:3	u c'atben aj Jesús ca'da: ―¿Ane quira ni älqui cache' u xe tä teba, o c'änä cä pijnan to t'ocob otro?
23532	MAT 11:4	Aj Jesús u p'albijob y u yälbi ca'da: ―Cuxla ca'an aj Juan, tz'aycäbenla cua' mu' a ubinla y cua' mu' a chänenla.
23533	MAT 11:5	Älbenla ca'da: “Ajchoc' u chen chanä. Ajc'ol'oc u chen xämba. Jini c'ojo t'oc c'unen pächiba u yäc'binte u pojlen ubajob. Ajcoc u yubin t'an. Ajchäme u cuxpescan. Ni pobrejilbajobba u tz'aycäbinte u t'an Dios.
23534	MAT 11:6	Ch'a'a ujin machca mach u yäcta u tz'ombenon”.
23535	MAT 11:7	Jinq'uin bixe to u chenob ni ajc'äncan que u täsqui aj Juanba, aj Jesús u täq'ui u yälbenob ni gente cache'da an aj Juan. U yäle' ca'da: ―¿Cua' ajnet a chänenla bajca mach cuxu niuntu? ¿Untz'it oj quira que yumajtan t'oc ic'? Aj Juan mach ca' jini.
23536	MAT 11:8	¿Cua' une jiq'uin ajnet a chänen? ¿Untu winic quira t'oc u noj pitzil buc tä' choj u valor? Aj Juan mach ca' jini. Si a wo a wiran ni machcatac u c'äne' u buc tä' choj u valorba, ya'an une tan yotot reyjob.
23537	MAT 11:9	¿Cua' une jiq'uin apaset a chänenla? ¿Untu ajt'an ta Dios quira? Jin chich une. Cälbenetla cache' mero totoj ajt'an ta Dios chich aj Juan.
23540	MAT 11:12	’Desde jinq'uin u täq'ui u yäle' u t'an Dios aj Juan ajc'ablesiaba ixta bada ni gente u te u yubin bajca u tz'ayquinte u t'an Dios ixta u xaläjnoje' u lotob. Jini que tä' yojob u yubin u yochejob chich tu manda Dios.
23544	MAT 11:16	’¿Cua' jini cä xe cäle' tuba cälbenetla cache'da an upete ni machcatac cuxu pancab badaba? Es ca' ni bijch'oc tä alas que u chumtä tänxin caj y u chen noj t'an u yälben u lot ca'da:
23545	MAT 11:17	“Cä jätz'i t'ocob músico, mach a chi ac'otla. Cä chi t'ocob uq'uel c'ay tuba ajchäme, mach a chi uq'uela”.
23547	MAT 11:19	Julon, no'on que sutwänon de winic. Cä c'uxnan y cä buc'a bajca cä jo'can, y u yälcan ca'da: “Iranla untu winic tä' q'uen u c'uxnan y u chibälnan, y u bisan bij t'oc ajcojtaq'uinob y ajcherajtanäjob”. Jini machcatac u sapi chich u t'an Diosba mach u yäläjob ca' jini, uc'a yuwijob chich cache' ni c'ajalin que u yäq'ue' Diosba utz chich une.
23549	MAT 11:21	U yäli ca'da: ―Tä' lástimajetla anela ya'i tä Corazín. Tä' lástimajetla anela ya'i tä Betsaida. Si fuera tama machcatac cuxlijob oni tä Tiro y tä Sidón utic cua' chichca tuba chänintic u poder Dios ca' chich uti bajca anetlaba, oni ica u q'uexi u c'ajalinob tuba mach u ni' chen u tanäjob, u yäq'ui ica u tzuc buc tuyac'ojob y u muli ica tan u pam t'oc tz'i'tan.
23551	MAT 11:23	Anela ya'i tä Capernaum, ¿u xe quira tä c'ote a fama ixta tä cielo cache' más utzetla que machcatac cuxujob tama otros caj? Mach une. Anelaba a xe tä julcan tama noj c'ac' tä infierno. Uc'a si fuera tama a'ajtäjob tä Sodoma utic cua' chichca tuba chänintic u poder Dios ca' chich uti bajca anetla, ya'to an ica ixta bada ni caj jini.
23553	MAT 11:25	De ya'i aj Jesús u chi c'änti'ya ca'da: ―Cä ch'u'ul c'ajti'inet cä Pap, Ajnojalet tuba cielo y u pancab. Mach a'bi ochic tu c'ajalinob cä t'an y cua'tac cä chen ni winicob que u yäle'ob que q'uen u c'ajalinobba, jini tä' yuwijob chich q'uen cua' chichcaba. A wäc'bi yuwina'tanob jini ca' a wälä bijch'ocobba.
23555	MAT 11:27	De ya'i u yäli aj Jesús ca'da: ―Upete cua' chichca cä Pap u laj äc'bon täj c'äb. Niuntu mach u nonoj chon conoce, sec' cä Pap. Niuntu mach u nonoj che conoce cä Pap, sec' no'on uc'a u Yajlo'on. Upete machca chichca co cä ye'ben cache'da an cä Pap, u xe chich u nonoj chen conoce täcä.
23560	MAT 12:2	Jinq'uin u chäni aj fariseojob cua' mu' u chenob, u yälbijob aj Jesús ca'da: ―Iran cache' mu' u chenob a wajcänt'an. Jini que mu' u chenobba, mach utz utic tu q'uin ch'ämbäji.
23561	MAT 12:3	Aj Jesúsba u yälbijob ca'da: ―¿Mach to quira a tziquila bajca u yäle' cua' u chi ni rey aj David y u lotob jinq'uin u na'tijob jitz'o?
23563	MAT 12:5	¿Mach to quira a tziquila täcä tama u jun Dios, jini que u tz'ibi aj Moisés oniba, cache' palejob u chen cua' chichca bit patan tan ch'uj tuyac'o u q'uin ch'ämbäji, y mach jin tanä tubajob jinq'uin u chen ca' jini?
23565	MAT 12:7	Mach to uyoch ta' c'ajalinla cua' u yäle' jini que tz'ibi ayan tan u jun Dios ca'daba: “Ajnic utz a c'ajalinla, jin une ni más co que matän”; uc'a si ochic ica ta' c'ajalinla cua' u yäle' jini tz'ibi tä junba, mach ica a wälila que mach u chijob tu toja jini cajcänt'anob, uc'a mach jin tanä u chijob.
23568	MAT 12:10	Ajni ya'i untu winic tiquin untz'it u c'äb. Aj fariseojob u c'atbijob aj Jesús ca'da: ―¿Utz quira tz'äcälcac untu winic tu q'uin ch'ämbäji? ―U c'atbijob ca'da uc'a u jiranob si ajnic cache'da u sube'ob.
23569	MAT 12:11	Aj Jesús u p'albijob ca'da: ―Caba winic de anela que u cänäntan untu yoc oveja si yälic tama ch'en tu q'uini ch'ämbäji, ¿mach quira uxin u pa'sen jinchichba q'uin?
23571	MAT 12:13	De ya'i aj Jesús u yälbi ni winic tiquin u c'äbba: ―Sätz'ä a c'äb. Une u sätz'i. Jinchichba hora jini u yäq'ui uba jini u c'äb. Coli utz ca' chich ni otro untz'itba.
23581	MAT 12:23	Upetejob ni gente tajch'icwäni u jutob, y u yäle'ob ca'da: ―¿Jinda wäre ni winic u yajlo' aj David u xe tä teba?
23582	MAT 12:24	Aj fariseojobba, jinq'uin u yubijob ca' jini, u yälijob ca'da: ―Jindaba mach t'oc u poder Dios u pa'sen tzuc pixanob. U pa'sen t'oc u poder aj Beelzebú, ni ajnoja tuba tzuc pixanobba.
23583	MAT 12:25	Aj Jesús yuwi chich cua' an tu c'ajalinob, u yälbijob ca'da: ―Ump'e noj caj, si u jec'lan uba tä jo'yanba, mach u paq'uin col u yajmanda y u laj xupojob chich. Che' chich täcä ump'e bit caj o machcatac an tama ump'e otot, si u jec'lan ubajob tä buya, mach uxin tä colan tomp'ejob.
23584	MAT 12:26	Si aj Satanás u pa'sen aj Satanás, ca' jini une chich u jeq'ue' uba. Si ca' jini u chenba, ¿cache'da u xe u ch'e' u chen segui de ajmanda tuba ni tzuc pixanob?
23585	MAT 12:27	Si no'on cä pa'sen tzuc pixan t'oc u poder aj Beelzebú, ¿ca t'oc u poder jiq'uin u pa'senob a wajcänt'anla ane? Unejob jiq'uin u xe u yäle' camba ni u toja.
23587	MAT 12:29	’¿Cache'da a wäle'la jiq'uin? ¿U ch'e' quira ochic ajxuch' tama u yotot untu winic mäx q'uen u muc'ba sin que mach u cäche' najtäcä u yum jini otot? Si u cäche' najtäcäba, u ch'e' u xuch'ben upete lo que u cänäntan.
23588	MAT 12:30	’Machca mach'an t'oc no'on, contra de no'on ayan. Machca mach u täclon cä mote', u laj äc'ben u puclan ubajob ni an t'oc no'on.
23589	MAT 12:31	’Jin uc'a cälbenetla cache' upete tanä y cräxt'an que u chen winic u yute chich perdona. Pero machca u cäräx älben ni Ch'u'ul Pixanba mach uyut perdona une.
23591	MAT 12:33	’Jinq'uin a päq'ue' untec te' utzba, utz chich u jut u yäq'ue'. Jinq'uin a päq'ue' untec te' mach utzba, mach utz u jut u yäq'ue'. Por u jut chich une a chen conoce cua'ba te' jini. Y ca' jini täcä por cua' u chen untu winic, a wi chich si tu toja ayan.
23596	MAT 12:38	Yebejob jini machcatac tä' yuwi ni ley taj Moisés y aj fariseojob täcä u yälbijob aj Jesús ca'da: ―Maestro, co t'ocob a chen ump'e milagro tuba cä chänen t'ocob si totoj Dios chich u täsquet.
23597	MAT 12:39	Aj Jesús u p'ali, u yälbijob ca'da: ―Machcatac pancab tä' malojob, que mach u ni' tz'ombejob u t'an ni mero Diosba, tä' yojob u chänen ump'e milagro. Mach uxin tä äc'binte u chänen niump'e cua' jini u c'atänob uneba. Ni u xe tä äc'binte u chänenba, sec' jini ca' u chi pasa aj Jonás ajt'an ta Diosba.
23601	MAT 12:43	’Jinq'uin u pase ni tzuc pixan tuyac'o untu winic, u nume bajca paq'uin tiquin cab. U sacän bajca u xe u ch'e' uba, y mach u pojle.
23602	MAT 12:44	De ya'i u yäle' ca'da: “Acä sujtä tä oche tuyac'o ni winic bajca pason”. Jinq'uin u c'ote u chänen cache' ayan chich lugar bajca u yajtä, ca' a wälä tä' ti'i misi y tä' pitzi jele.
23605	MAT 12:47	Untu winic u yälben aj Jesús ca'da: ―Ubixto, ya'an a na' y a witz'inob päti. Yojob u pecänet.
23606	MAT 12:48	U yubi aj Jesús jini u yälbiba, y u p'albi ca'da: ―¿Caxca une cä na', y caxca une ni quitz'inob? Jindajob chich.
23607	MAT 12:49	De ya'i u sätz'i u c'äb u ye'e' u yajcänt'anob, u yäle' ca'da: ―Ubinla. Pero jindajob täcä es ca' a wälä cä na' y quitz'inob.
23611	MAT 13:3	Cayi u yälbenob q'uen cua' chichca, u ye'benob u t'an Dios t'oc tz'aji. U yälbenob ca'da: ―Ubinlaba. Ajni untu ajpäc'äb, bixi u t'it'ben u jut päc'äbi uc'a wetic.
23618	MAT 13:10	De ya'i u natz'ijob u yajcänt'anob, u yälbijob ca'da: ―¿Cua' uc'a a wälbenob ni gente u t'an Dios t'oc tz'aji que mach cheque cua' u yäle'?
23619	MAT 13:11	Aj Jesús u p'ali u yälbijob ca'da: ―Anelaba a'bintet a wina'tanla jini que mach uyut entende ajniba, cache'da u xe u nonoj chen manda ni Dios tä cieloba bajca anetla. Unejobba mach äc'binti yuwina'tanob.
23624	MAT 13:16	’Anelaba ayan chich a ch'a'aljinla uc'a t'oc a jut a totoj chänenla y t'oc a chiquin a totoj ubinla.
23626	MAT 13:18	’Ubinla jiq'uin cua' u c'ote t'oc ni tz'aji tajpäc'äb.
23632	MAT 13:24	De ya'i aj Jesús u yälbijob otro tz'aji ca'da: ―U manda ni Dios ya'an tä cieloba es ca' untu winic u päq'ui u jut u päc'äbi utzba tan u cab.
23635	MAT 13:27	U yajpatanob ni winic u yum päc'äbiba c'otijob u yälben ca'da: “Cajnoja, ¿mach quira a päq'ui yajän trigo tan a cab? ¿Cua' uc'a jiq'uin aweti tzuc bänäla täcä?”
23636	MAT 13:28	Une u yälbijob ca'da: “Untu cä lot que mach u bisa bij t'oc no'onba u cherbon ca' jini”. Ni u yajpatanob u yälbijob ca'da: “¿A wo quira bada xicon cä boque' t'ocob ni tzuc bänäla jini?”
23637	MAT 13:29	Une u yälbijob ca'da: “Mach, mach me'ixto ta' boque'la ni tzuc bänäla jini, a teclaj boque'la ni trigo täcä.
23638	MAT 13:30	Äctan que ch'ijic u chap'elma ixta que c'ä'nac u jut. Tu xe tä ch'uch'inte u jut jini päc'äbi, cä xe cälben ni cajpatanob ca'da: Bocola najtäcä ni tzuc bänäla jini, y cächäla ajunjob tuba pulcac. Ni trigoba, ch'uch'änla tuba a wosenla tama ni otot bajca u ch'ujninte u jut ni päc'äbi”.
23639	MAT 13:31	U yälbijob tä cha'num otro ump'e tz'aji ca'da: ―U manda Dios bajca anonla pancab es ca' unxim yoc bec' mostaza, que u ch'e' untu winic tuba u päq'ue' tan u cab.
23641	MAT 13:33	Otro ump'e tz'aji u yälbijob tä cha'num ca'da: ―U manda ni Dios ya'an tä cieloba es ca' jini u yä'can tan waj tuba u yäc'ben jusicba. Jinq'uin untu ixic u ch'e' tz'ita' u yäq'ue' tama uxp'e noj t'ub de harina, de ya'i u laj xabän uba t'oc y u jusesan.
23644	MAT 13:36	Jinq'uin aj Jesús u laj täsqui ni gentejob bixic, ochi une tan otot. U yajcänt'anob u natz'ijob, u yälben ca'da: ―Älbenon t'ocob cache'da ni bäläb tz'aji tuba ni tzuc bänäla pä'qui tan trigoba.
23645	MAT 13:37	Aj Jesús u p'albijob ca'da: ―Machca u päq'ue' ni trigoba, no'on une que sutwänon de winic.
23652	MAT 13:44	’U manda ni Dios ya'an tä cieloba u c'ote t'oc ca' q'uen taq'uin que ya' mucu yaba cabba. Jinq'uin untu winic u pojlen, de ya'i u sujtä u cha'num muque'. U bixe tu yotot t'oc noj ch'a'aljin u chone' upete lo que u cänäntan tuba u mäne' ni cab jini bajca u pojli ni taq'uin jini.
23653	MAT 13:45	’U manda ni Dios ya'an tä cieloba u c'ote t'oc ca' ni perla tä' pitziba que u sacän untu ajman tuba u mäne'.
23655	MAT 13:47	’U manda ni Dios ya'an tä cieloba u c'ote t'oc ca' ump'e chim ta q'uechi' buch' täcä. Jinq'uin u julcan ni chim tama nab, tomp'e u yoche tama ni chim buch' ta c'uxcacba y jini que mach u c'uxcaba.
23659	MAT 13:51	Aj Jesús u c'atbijob ca'da: ―¿A'ochi ta' c'ajalinla upete ni acälbetlaba? Unejob u p'ali: ―A'ochi chich.
23660	MAT 13:52	Aj Jesús u yälbijob ca'da: ―Utz chich, uc'a upete machcatac yuwi ni ley taj Moisés, y bada u cäne' cache'da an u manda ni Dios ya'an tä cieloba, es ca' untu winic ajnoja tuba ump'e otot que mäx utz upete lo que u cänäntanba. Une u ch'e' u yäc'ben u lot cua' chichca u cänäntan tzijib o jelem.
23662	MAT 13:54	Tu c'ote tu cabba, u ye'e' u t'an Dios tama u ch'ujob ni aj judíosob ya'i. Tajch'icwäni u jutob u yubinob u t'an y u yäle'ob ca'da: ―¿Cada u c'ac'a' ch'i ni c'ajalin jini? ¿Caxca u yäc'bi poder u chen jini que mach bay uchänintiba?
23663	MAT 13:55	¿Mach quira jinda u yajlo' ni ajpälte' u c'aba' aj Joséba? ¿Mach quira ix María u c'aba' u na', y u jitz'inobba aj Jacobo, aj José, aj Simón, y aj Judas?
23664	MAT 13:56	¿Mach quira nämte' t'oc no'onla täcä la'anob jitz'inob ixictac? ¿Cada jiq'uin u c'ac'a' cäni upete cua' chichca que u chen?
23665	MAT 13:57	Mach u ni' olijob u yubinob u t'an. Aj Jesúsba u yälbijob ca'da: ―Untu ajt'an ta Dios sec' tan yotot y tan u cab mach totoj yo u yubinob u t'an.
23668	MAT 14:2	U yälbi u yajpatanob ca'da: ―Jini winic jini aj Juan ajc'ablesia une, acuxpi tan ajchäme. Jin uc'a ya'an poder tuyac'o tuba u chen ca' jini.
23670	MAT 14:4	Uc'a aj Juanba xi u yälben aj Herodes ca'da: ―Mach utz a ch'ämben u jit'oc a witz'in tuba a wit'oc.
23674	MAT 14:8	Jini telomba, u worin älbi chich u na' cua' jini u xe u c'atän. Jin uc'a u yäli ca'da: ―Äc'benon wida bada tama ump'e plato u pam aj Juan ajc'ablesia.
23681	MAT 14:15	A'ochi q'uin, u yajcänt'anob aj Jesús u natz'i u yälben ca'da: ―Bajca anonlaba mach nätz'ä ayan otote, y atarde'i bada. Täscun jiq'uin ni noj q'uenel gente bixicob ixta bajcatac an bit caj tuba u mäne'ob cua' u c'uxe'.
23682	MAT 14:16	Aj Jesús u yälbijob ca'da: ―Mach'an cua' uc'a bixicob. Äc'benla ane cua' u c'uxe'ob.
23683	MAT 14:17	Unejob u p'albijob ca'da: ―Mach cä cänänta t'ocob cua' wida, sec' cinco waj y cha'tu yoc buch'.
23684	MAT 14:18	Aj Jesús u yälbijob ca'da: ―Täsbenonla wida ni waj y ni buch'.
23692	MAT 14:26	U yajcänt'anob, jinq'uin u chänijob cache' ya' u te untu tä xämba tu pan ja', c'ac'a' bäc'tijob. U yäle'ob ca'da: ―¡No' ajbäc'tesia ni jini! ―U chijob noj awät de bac'ät.
23693	MAT 14:27	Jinchichba rato jini aj Jesús u pequijob, u yälbijob ca'da: ―Mach'an cua'. No'on chich. Mach bäc'taquetla.
23694	MAT 14:28	Aj Pedroba u yälbi ca'da: ―Cajnoja, si totojtoj que ane chichba, älbenon que ticon bajca anet t'oc xämba pan ja' täcä.