23233	MAT 1:20	Joon la 'ɨɨ²¹² 'ɨ¹‑tsi Sé³ jilaa'²¹ 'elo lawa'a 'e cɨɨ¹o gajnéi¹ jaain²¹ ángel tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' tyaníi¹i joon gajin'²in: ―Sé³, jún² tya' 'lɨɨ²¹² David 'nʉ, 'ii'¹³mo'o María do lawa tsamɨ́² tyi'i. Jo jmaa²'a 'goo'²¹ tsʉ 'in yʉʉn²¹ gacáan¹in do, 'ii'²¹ tya' Espíritu Tyʉ́² tya' Dios do.
23240	MAT 2:2	Joon gaunngɨɨ¹ɨ 'in tsá² do: ―¿Xiiafu tyíin¹ 'in rǿøi¹³ 'in nigaliseein²¹ tya' tsá² Israel? Tsʉ jna'a naa²¹a'a lɨ' lɨ 'yeei²¹ ñi'¹ joon ganee²¹²na'a nʉ́ʉ¹ tya'a. Joon nijalii²¹i'i jaun'goo²¹o'o 'ii.
23243	MAT 2:5	Joon 'in tsá² do 'in gatø'¹ rǿøi¹³ do gajin'²in: ―Fuu²¹ Belén joon iliseein²¹ Cristo. Tsʉ 'in tsá² 'in gafaa'²¹ júu³ tya' Dios calɨɨ gataan¹an ni jí² 'elo:
23246	MAT 2:8	Joon gasii¹ ni'²i 'in tsá² 'øøi'²¹‑tsi do fu Belén. Joon jin'²in: ―Cwolíin²naa', cwo'nee'²¹naa' 'in xuui²¹² do. Joon mi tyee'¹naa' 'ii joon jmáa¹³aa' jna júu³ iní³ii niun'goo²¹oo jon 'ii.
23251	MAT 2:13	Mo ngayuui'¹³ ngaliin¹ 'in tsá² 'øøi'²¹‑tsi do la 'ɨɨ²¹² cɨ́¹ Sé³ gajné¹i jaain²¹ ángel tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ Sé³ do: ―Ráan²u, jée¹i yʉʉn²¹ coon'¹³ sáa³a cwolíin²naa' Egipto. Joon cwotaan²¹²moo' do ca mi jmáa³aa júu³ tsʉ Herodes i'naa'²¹in 'in yʉʉn²¹ do ijnga'²mo.
23258	MAT 2:20	―Ráan²un, cweei'¹ tee¹e xuui²¹² coon'¹³ sáa³a fu Israel tsʉ nijúun²mo 'in 'iin²¹²in ijngaai'² 'ii.
23261	MAT 2:23	Joon mo gatyalíin² lɨ sii²¹ Galilea joon ngacwaa²¹ coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Nazaret. La joon galɨ́¹ 'e gatsín¹ júu³ gafaa'²¹a tsá² cwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' Dios la mo féei¹ 'in jin'²in: ―Iunsii²¹ tsá² 'ii: tsá² Nazaret.
23263	MAT 3:2	Joon gajin'²in: ―Cwojaa'²¹‑'oo' coon'¹³ Dios tsʉ tɨ lɨ tyʉ'² Dios to² jee²¹² tsá².
23268	MAT 3:7	Pe mo gacón² Wó³ cwáain¹ 'e 'áai¹ fúui¹ tsá² fariseos coon'¹³ tsá² saduceos jalíin² saa¹i jmii²¹, gajin'²¹in: ―¡Tsá² 'in coon'²¹ tsá² tóo² 'naa'! ¿'Iin nigasɨɨ'²¹ɨ 'naa' 'e laa²¹²naa' yaanaa' jee²¹² coon²¹ wúu¹ 'e nijatyéein¹?
23275	MAT 3:14	Pe jo 'iin²¹²in Wó³ saa¹i Jesús jmɨɨ²¹. Joon gasɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―'Nʉ‑ʉ 'ná¹ sáa²u'u jna jmɨɨ²¹. ¿Tɨ ñi²'i 'e sáa¹³na 'nʉ jmɨɨ²¹?
23276	MAT 3:15	Pe gajin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'ii: ―Cwó²du'u lí² jiin'¹³ la 'iin²¹²na. Tsʉ tyʉ́²‑ʉ 'e jmoo²¹o' jilaa'²¹ jiin'¹³ la to² tyʉ'² Dios. Joon Wó³ do gacwoo¹o júu³.
23278	MAT 3:17	Joon ganúu²un coon²¹ júu³ fu ñʉ'fú² 'e jin'²: ―'In no‑o yʉʉn²¹ tyiia 'in 'iin²¹²na. Jløø'³moo 'áai¹ coon'¹³on.
23281	MAT 4:3	Joon Satanás gangatyéen¹in lɨ sin'² Jesús 'e 'iin²¹²in cón² cwáain¹ xiiala lɨ́ɨi¹ Jesús. Joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―Wana 'nʉ‑ʉ jóon¹ Dios tyʉʉ'¹³ to² cwolí² 'iñi'¹ 'e cuun²¹² roon¹on no.
23282	MAT 4:4	Pe Jesús gañii¹i: ―Ni jí² tya' Dios jin'²in: “Jo taain²¹² tsá² tyʉ́²‑ʉ fu juncwii²¹ lo jiin'¹³ coon'¹³ 'e 'iñi'¹ 'e sá² dø'²ø pe coon'¹³ jilaa'²¹ júu³ tyʉ́² 'e gafaa'²¹ Dios Jmii²¹.”
23284	MAT 4:6	Joon gajin'² Satanás sɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―Wana 'nʉ‑ʉ jóon¹ Dios, cwó² cwotee'²¹'u tsʉ ni jí² tya' Dios 'e jin'²: Ityʉ'² Dios to² 'e 'áa¹i 'nʉ ángeles tya'a. Isáa¹i 'nʉ coon'¹³ cwoo²¹o la coon'²¹ jo tyʉʉn'²¹ cuun²¹² tɨ́ɨ¹³'ɨ.
23285	MAT 4:7	Joon gañii¹i Jesús: ―Jin'²o jon ni jí² tya' Dios: “Jo untsáai¹‑'o'o xiiala lɨ́ɨ¹i Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios tyi'i.”
23287	MAT 4:9	Joon gajin'²in: ―Cwóo³‑oo jilaa'²¹ 'elo tyi'i wana sii'¹³'i wojní²'i tyaní³ii 'e un'goo²'o jna.
23288	MAT 4:10	Joon jin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'ii: ―Cwei'², Satanás, tsʉ ni jí² tya' Dios jin'²: “Un'goo²'o Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios tyi'i; joon jmoo²'o jiin'¹³ to² tyʉ'² 'ii.”
23295	MAT 4:17	Joon ga'láa² Jesús 'wii²¹² cwoo¹o júu³ tyʉ́², jin'²in: ―Cwojaa'²¹‑'oo' coon'¹³ Dios tsʉ tɨ lɨ tyʉ'² Dios to² jee²¹² tsá².
23297	MAT 4:19	Joon gajin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'ido: ―Moo²¹o' coon'¹³ jna joon jmée³na 'naa' tsá² jmoo¹o to² saain'²¹ tsá² 'in líin² tsá² tyiia.
23306	MAT 5:3	―Jløø'³mo 'in ñí²i 'e 'ná¹ licwii¹in Dios, tsʉ tyʉ'² Dios to² 'ii.
23347	MAT 5:44	Pe jna‑gɨɨ fuu²¹²uu 'naa', ―gajin'² Jesús― cwoli'née¹moo' 'in 'eei'¹ 'naa', fáa¹³aa' tyʉ́² tya' 'in faa'²¹a 'laa'²¹ tyii', jmaa²aa' jmaai'² 'e tyʉ́² tya' 'in 'eei'¹ 'naa', fáa¹³aa' júu³ tyʉ́² tya' 'in jíi²in 'naa' joon tya' 'in jmaai'²¹ 'naa'.
23372	MAT 6:21	Joon doñilɨɨ' 'e sáai¹ tsá² 'e tyʉ́² tya'a do‑o jon 'iin²¹²in cwá²a ―jin'² Jesús. Faa'²¹gɨ Jesús jin'²in:
23373	MAT 6:22	―La 'ɨ¹‑tsi tsá² la joon ingɨ́¹. Joon wana canii² 'ɨ¹‑tsi tsá² coon²¹ tsáa¹ ingɨ́¹ la ngɨ́¹ tsá² mo jmɨɨ¹.
23391	MAT 7:6	’Jo cwoo²oo' 'e júu³ cwaai'³ tya' Dios tya' tsá² 'in lɨ́ɨ¹i la lɨ́ɨ¹i tsii²¹, 'in jo tsí¹ tsa'goo¹o, jo 'ee ilinʉʉ'¹³ʉ jiin'¹³ ijmee'²¹mo 'naa'. La joon jon jo cwoo²oo' jilaa'²¹ 'e jai'² lɨ́ɨ²naa', 'e lɨ la lɨ perlas tyii', tya' 'in tsá² 'in lɨ́ɨ¹i la lɨ́ɨ¹i ñí¹ tsʉ jiin'¹³ i'ø'¹o 'e júu³ do ―jin'² Jesús. Faa'²¹gɨ Jesús jin'²in:
23392	MAT 7:7	―Mɨ́²ɨɨ' joon icwo'¹ Dios 'naa'; joon wana 'naa'²¹naa' Dios joon ityee'²¹moo' 'ii; joon wana pó²oo' 'ooca'nʉ́¹, Dios i'ná² tyii'.
23408	MAT 7:23	Pe joon ifuu²¹²uu 'ii: “Jo mo galicwíi³na 'naa', jeen'¹³naa' tyaní³ii jileei'²¹naa' 'in nigajmaa¹a 'e gó²” ―jin'² Jesús. Faa'²¹gɨ Jesús jin'²in:
23409	MAT 7:24	―Jileei'²¹ tsá² 'in nuu¹un joon jmoo¹o la to² tyʉ'²ʉʉ lɨ́ɨ¹i la lɨ́ɨi¹ tsá² 'in 'øøi'²¹‑tsi, 'in jmoo'¹³ 'nʉ́¹ ni cuun²¹².
23416	MAT 8:2	Joon gangatyéen¹in jaain²¹ tsá² 'in lɨ́ɨi¹ jmoowúu¹ 'e jgoo'²¹ tya' coo'¹³ lɨ ngaai'¹ Jesús. Joon 'in tsá² do gasii'²¹i wojníi¹i tyani Jesús joon jin'²in sɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―Tsañʉʉ'¹, feei'¹du'‑'o'o, wana 'iin²¹²u'un lí²‑i un'láa²u jna.
23417	MAT 8:3	Joon gataan¹an Jesús cwoo²¹o tya' 'ido joon jin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'ido: ―'Iin²¹²moo jon. Un'láa²moo 'nʉ. Joon tsifu joon ga'láa²mo 'e jmoowúu¹ 'e jgoo'²¹ 'e lɨ́ɨ¹i.
23418	MAT 8:4	Joon jin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'ido: ―Jo 'in fu'²'u jiin'¹³ jaain²¹. Jiin'¹³ cwoo'¹³'o cwo'eei'¹³ 'wo'o untsá². Joon cwocwoo²'o fa'¹ tya' Dios jiin'¹³ la to² gatyʉ'² ley tya' Moisés. Joon coon'¹³ la joon liñi¹ tsá² 'e niga'láa²mo'o.
23420	MAT 8:6	joon gajin'²in sɨɨ'²¹i 'ii: ―Tsañʉʉ'¹, jmaa²'a feei'¹‑'o'o 'wii²¹² tyiia tsʉ jaain²¹ tsa'leei'¹³ tyiia raain¹ tsaa'¹³a coo'¹³ 'mó² fu tyiia. 'Áai¹ jó¹ tsaa'¹³a cuu'¹³ 'áai¹.
23421	MAT 8:7	Joon Jesús gajin'²in: ―Iníi³oo, niun'láa²na.
23422	MAT 8:8	Joon 'in tyʉ'² to² 'láa² do gañii¹i: ―Tsañʉʉ'¹, jo tɨ́ɨ²na 'e 'u'²'u inʉʉ tyiia, jiin'¹³ tyʉ'²'ʉ to² 'e un'láa²mo tsa'leei'¹³ tyiia joon i'láa²mo.
23424	MAT 8:10	Joon mo ganúu²un Jesús 'e júu³ lo joon ganga'goo²¹‑tsi, joon jin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'in ngalíin² caluu: ―'E la ja'²mo fuu²¹²uu 'naa', jo mo gatsee'²¹na jiin'¹³ jaain²¹ jee²¹² tsá² Israel 'in jo'¹ lɨ́ɨ²i la jo'¹ lɨ́ɨi² 'ino.
23426	MAT 8:12	Pe i'woo²¹mo Dios fu caluu 'in nanáa¹ tyʉ́² tya' 'e dø'¹ do. I'woo²¹mo fu caluu lɨ 'íi¹ nʉʉ²¹. Joon ityi'²i, joon cuu'²¹i moojóon¹on ―jin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ tsá² fúui¹ do.
23427	MAT 8:13	Joon gajin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'in tyʉ'² to² 'láa² do: ―Cwei'¹ fu tyi'i, 'e jo'¹ ni galɨ́ɨ²u'u ilí² tyi'i. Joon 'in tsa'leei'¹³ tya'a tsifu joon ga'láa²mo.
23433	MAT 8:19	Joon jaain²¹ jee²¹² 'in tɨfo'² tya' ley do gangatyéen¹in lɨ sin'² Jesús joon jin'²in sɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―Tɨfo'², 'iin²¹²na níi³ii coon'¹³ 'nʉ doñixiia' cwoo'¹³'o.
23434	MAT 8:20	Joon Jesús do gañii¹i: ―'In cwii¹ sá² too²¹ tya'a tɨɨ² xá¹ joon 'in ton¹ sá² sɨɨ²ɨ pe 'in Ruu'²¹i Tsá² jo sá² tya'a lɨ ján³.
23435	MAT 8:21	Jaain²¹gɨ 'in lɨ́ɨ¹i tsá² tya'a gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―Ña'ñʉ'¹ʉ', 'iin²¹²na níi³ii coon'¹³ 'nʉ pe cwo'²'o ni'áai¹³duu ñʉ'³ʉʉ jéei¹ nifu.
23436	MAT 8:22	Joon Jesús do gañii¹i: ―Na¹ coon'¹³ jna. Cwolí² cwo'aai¹ 'in jo cwii¹in Dios 'in 'lɨɨ²¹² do.
23439	MAT 8:25	Joon tsá² tya'a ngalíin² ngaunjnaa¹‑tsi 'ido. Joon gajin'²in: ―¡Ña'ñʉ'¹ʉ'! Laai²¹² jna'a. Tɨ lɨ te²moo'o.
23440	MAT 8:26	Joon Jesús do gañii¹i: ―¿'Ee lɨ' 'goo'²¹oo' 'áai¹? ¡'Áai¹ xʉ jai'² lɨ́ɨ²naa'! Joon garóon² Jesús joon gatyʉ'²ʉ to² 'e tyí² do coon'¹³ jmɨɨ²¹ do 'e ján² tii². Joon coonti gajaan¹an tii².
23441	MAT 8:27	'Áai¹ tsa'goo²¹‑tsi 'in tsá² do joon gajin'²in: ―¿'Iin‑gɨ 'in tsañʉʉ'¹ no? Ca tyí² coon'¹³ jmɨɨ²¹ nʉʉ'¹³ʉ to² tyʉ'² 'ino.
23443	MAT 8:29	Joon ga'láa² 'wii²¹² 'oo¹o gajin'²in: ―¿'Ee to² ñi'²'i jee²¹² jna'a, Jesús? Jóon¹ Dios 'nʉ. ¿Tɨ ñi'²'i 'e 'e'²'e jna'a wúu¹ la nʉ'gɨ ijó¹ 'ii'²¹?
23445	MAT 8:31	Joon 'in 'lɨɨi'³ taai² tya' 'in tsá² do gamɨɨ¹ɨ tyani Jesús jin'²in: ―Wana 'woo²¹o'o jna'a wa'a cwo'²'o tsatoo²¹o'o alma tya' 'in ñí¹ no.
23446	MAT 8:32	Joon gajin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'in 'lɨɨi'³ do: ―Cwolíin²naa'. Joon 'in 'lɨɨi'³ taai² alma tya' 'in tsá² gái¹ do ga'woo²¹mo joon ngataa²¹²i alma tya' 'in ñí¹ do. Joon tsifu joon 'in ñí¹ do ngalíin² cwiin¹in lɨ' sɨjɨ́² joon gaxuu'²¹i tsi tyíia¹ do, joon gajgoo'²¹ jmɨɨ²¹ do.
23450	MAT 9:2	Joon gajée¹i tsá² jaain²¹ tsá² 'in 'ii'¹³ tá² cwoo²¹ tɨɨ²ɨ 'yuui² coon²¹ jmoo²¹. Joon mo ganí² Jesús xiiala jo'¹ lɨ́ɨ²i 'in jalíin² do gajin'²in sɨɨ'²¹i 'in tsatsaa'¹³ do: ―Tya¹‑'o'o yú², ni'iin²moo tsaa² tyi'i.
23452	MAT 9:4	Joon galiñii¹i Jesús 'ee 'ɨ¹‑tsi 'in tsá² do joon gaunngɨɨ¹ɨ, jin'²in: ―¿'Ee lɨ 'ɨ¹‑'oo' 'e gó²?
23454	MAT 9:6	Pe 'e liñí² 'naa' 'e Ruu'²¹i Tsá² 'oo¹o 'ii'²¹ ili'iin²in tsaa² tya' tsá² mo taain²¹² juncwii²¹, jøø²øø' 'elo. Joon gajin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'in tsatsaa'¹³ dó²: ―Ráan²un no; pé¹ jmoo²¹ tyi'i no, cwei'¹ fu tyi'i.
23457	MAT 9:9	Joon mo gacwo'ɨ́ɨ¹ɨ Jesús fu lɨ taain¹ do gangaa¹i jaain²¹ tsá² sii²¹ Mateo tyíin¹in cón² 'laa'¹³ 'e 'nɨɨ¹ tsá². Joon gajin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ Mateo do: ―Na¹ coon'¹³ jna. Joon 'in Mateo do garóon²on lɨ tyíin¹in joon gangó¹ coon'¹³ Jesús.
23459	MAT 9:11	Joon mo gangó¹ tsá² fariseos 'e tyíin¹ Jesús gø'²ø coon'¹³ 'in cón² 'laa'¹³ do gajin'²in sɨɨ'²¹ tsá² tya' Jesús: ―¿'Ee lɨ' tyíin¹ tɨfo'² tyii' gø'²ø coon'¹³ 'in cón² 'laa'¹³ joongɨ coon'¹³ 'in tsá² røøi²¹ tsaa²?
23460	MAT 9:12	Joon nuu¹un Jesús 'e jin'² 'in tsá² do joon gajin'²in: ―'In tsá² tyúi¹ coon'¹³ 'in tsá² tyʉ́² sɨ'ɨ́ɨ¹‑tsi jo 'néi¹ tɨmɨ́¹ tya'a, jiin'¹³ tsatsaa'¹³ 'néi¹ tɨmɨ́¹ tya'a.
23462	MAT 9:14	Joon gangatyéen¹in 'in tsá² 'in ngɨ́¹ coon'¹³ Wó³ saai¹ tsá² jmɨɨ²¹ co'² lɨ tyíin¹ Jesús joon gaungɨɨ¹ɨ: ―'In tsá² fariseos la joon jon jna'a tyé²e'e tyiiañi'¹. ¿Ee lɨ jo gø'²ø tsá² tyi'i tyiiañi'¹?
23463	MAT 9:15	Joon gañii¹i Jesús: ―Jo jmoo¹o tsá² fa'í³ mo tsáa¹a lɨ cuui'¹³ cwoo²¹ tsá² la 'ɨɨ²¹² tyíin¹ 'in tsá² cuui'¹³ cwoo²¹ do. Pe ijó¹‑o coon²¹ jmɨɨ²¹² mo jo tyíin¹gɨ 'in nigacuui'¹³ cwoo²¹ do joongɨ idø'²ø tyiiañi'¹.
23466	MAT 9:18	La jee²¹² tyíin¹ Jesús faa'²¹a 'e júu³ do gatyía¹ jaain²¹ tsá² feei'¹ tya' tsá² Israel. Joon gasi'²i wojníi¹i tyani Jesús joon gajin'²in: ―La ngayuui'¹³ júun²mogɨ yʉʉn²¹ tyiia. Pe wana cwoo'¹³'o cwotaan'¹³'an cwoo¹'o tya'a joon ijiin'¹in tún¹.
23470	MAT 9:22	Joon gajiin¹in 'ña'a Jesús gajǿø²i 'in tsamɨ́² do joon gajin'²in: ―Tya¹‑'o'o yú². Tsʉ niga'láa²mo'o tsʉ 'wii'¹³i jo'¹o galɨ́ɨ²u'u. Joon tsifu joon ga'láa²mo 'in tsamɨ́² do.
23472	MAT 9:24	Joon gajin'² Jesús: ―'Wóo²naa', tsʉ jo mo 'lɨɨi²¹² 'in sɨmɨ́² no lɨ' cwuu²¹mo 'ino. Joon 'in tsá² do gacoo'²¹ ngɨ́ɨ² tya' Jesús.
23475	MAT 9:27	Mo gacwo'ɨ́ɨ¹ Jesús tsi inʉʉ do gái¹ tsá² tiui² ngalíin² caluu Jesús 'oo¹o tá² jin'²in: ―¡Fúu² cwolii¹u jna'a, Jóon¹ David!
23476	MAT 9:28	Joon mo gatyee'¹²i Jesús fu tya'a 'in tsá² tiui² do gangatyéen¹in joon gaungɨɨ¹ɨ Jesús 'ii: ―¿Tɨ la jai'² lɨ́ɨ²naa' 'e liun'láa²na 'naa'? Joon gañii¹i 'in tsá² do: ―Jo'¹o lɨ́ɨi² jna'a, Ña'ñʉ'¹ʉ'.
23477	MAT 9:29	Joon gataan¹an Jesús cwoo²¹o unni² tsá² tiui² do joon jin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'ido: ―Cwolí² jiin'¹³ la jo'¹ lɨ́ɨ²naa'.
23478	MAT 9:30	Joon ga'lóo²o unníi¹i. Joon Jesús ga'ɨ́ɨ²ɨ júu³ jin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'ido: ―Xúun² fú²uu' jiin'¹³ jaain²¹ 'e niga'lóo²o unní²ii'.
23481	MAT 9:33	Joon mo gatyii¹in Jesús 'in 'lɨɨi'³ 'yuui² alma tya'a do tsifu joon ga'láa² 'in tsá² do 'wii²¹² faa'²¹a. 'Áa¹mo tsa'goo²¹‑tsi 'in tsá² taai² do joon gajin'²in: ―Jiin'¹³ cafu jo mo nee²¹e' fu goo²¹o' Israel la lɨ́¹ 'e ganee²¹e' nano.
23482	MAT 9:34	Pe 'in tsá² tya' fariseos do gajin'²in: ―'In tsañʉʉ'¹ no 'woo²¹i 'in 'lɨɨi'³ taai² alma tya' tsá² coon'¹³ 'ii'²¹ tya' 'in tyʉ'² to² 'ii.
23485	MAT 9:37	Joon Jesús jin'²in sɨɨ'²¹ɨ tsá² tya'a: ―'E la ja'²mo, fee'¹ 'áai¹ 'e sá² 'e roo¹ pe xʉʉ tsa'leei'¹³ seein²¹ 'in jmaa¹a to².
23491	MAT 10:5	Joon Jesús gasii¹in 'in dyatooin¹ tsá² tya'a do joon gatyʉ'²ʉ to² jin'²in: ―Jo cwolíin²naa' lɨ néei¹ 'in tsá² 'in jo seein²¹ Israel, joon jo cwotaan²naa' fuu²¹ náa¹ lɨ sii²¹ Samaria.
23531	MAT 11:3	Ngaunngɨɨ¹ɨ: ―¿Tɨ 'nʉ‑ʉ 'in Cristo 'in ijó¹ sɨ sɨjeen²na'a 'in xeei'²¹ 'ee?
23532	MAT 11:4	Joon Jesús do gañii¹i: ―Cwolíin²naa' cwosíi¹³ii' Wó³ do jilaa'²¹ 'e niganí²ii' joongɨ 'e niganʉʉ²ʉʉ'.
23535	MAT 11:7	Joon ngaliin¹mo 'in tsá² do joon ga'láa² Jesús 'wii²¹² tyaa¹ júu² cwáain¹ tya' Wó³ coon'¹³ 'in tsá² taai² do. Gajin'²in: ―¿'Ee lɨ' tyalíin²naa' tyajøø²øø' fu lɨ jo 'iin tsá² seein²¹? ¿Tɨ tyalíin²naa' tyajøø²øø' coon²¹ tó² 'e si'² jøø'²¹ lɨ 'ɨ́ɨ²ɨ tyí²?
23549	MAT 11:21	―¡Fúu² 'naa' 'in néei¹ Corazín! ¡Fúu² jon 'naa' 'in néei¹ Betsaida! Wana nigalɨ́¹ milagros fee'¹ jee²¹² fuu²¹ Tiro coon'¹³ fuu²¹ Sidón la nigalɨ́¹ jee²¹² 'naa' 'e nigajoo'²¹‑tsi 'in tsá² do jmoono. Joon i'e'²e tsá² 'e nigajoo'²¹‑tsi 'e cɨ'²ɨ 'mɨ'² lɨ́¹ tyiia²¹² joon 'ee¹e fó² tyíi¹i.
23553	MAT 11:25	'Yiia'¹³ joon gajin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ Jmii²¹: ―Cwo'³oo 'nʉ 'maai'¹³, Ñʉ'². 'Nʉ‑ʉ fii²¹² ni cwoo'¹³ juncwii²¹ coon'¹³ ñʉ'fú². Cwo'³oo 'nʉ 'máa²u'u tsʉ niga'ma'²'a 'e júu³ lo 'e jo lí² 'øøi'²¹‑tsi 'in jmɨɨ²¹²‑tsi, 'in 'øøi'²¹‑tsi joon ga'ee'¹³'e tya' 'in 'wói¹gɨ.
23555	MAT 11:27	Faa'²¹gɨ Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'in tsá² taain²¹² do: ―Ñʉ'³ʉʉ nigacwo'¹o jna jilaa'²¹. Joon jiin'¹³ jaain²¹ jo lí² licwii¹in 'in Jóon¹ Dios wa'a jo cwo¹ Jmii²¹. La joon jon jo lí² licwii¹in jiin'¹³ jaain²¹ 'in Jmii²¹ do wa'a jo cwo¹ Jóon¹ Dios. Joon cwo¹ 'in Jóon¹ do jiin'¹³ 'in 'iin²¹²in ilicwii¹in Jmii²¹.
23560	MAT 12:2	Joon mo ganí² tsá² fariseos 'e jmoo¹o 'ido gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―Jǿø², jmoo¹o tsá² tyi'i to² 'e jo tɨ́ɨ²i jmá¹ tsá² mo jmɨɨ²¹² 'ii'²¹ 'woo'²¹ tsá².
23561	MAT 12:3	Pe 'i‑gɨ gajin'²in: ―Ñí² 'naa' xiiala gajmaa¹a 'lɨɨ²¹² David. Coon²¹ jmɨɨ²¹² mo gatsá² un'áa¹i coon'¹³ tsá² tya'a ngatáa¹i tsi inʉʉ tya' Dios
23568	MAT 12:10	Joon inʉʉ cwo'¹ do ni'yuui² jaain²¹ tsá² sɨtsʉʉ'¹³ cwoo²¹o. Joon tsʉ 'wii'¹³ 'iin²¹²in 'in tsá² do i'nɨɨ²i Jesús gaunngɨɨ¹ɨ: ―¿Tɨ tsaa² fee'¹ 'e un'láa²o jaain²¹ tsatsaa'¹³ jmɨɨ²¹² 'ii'²¹ 'woo'²¹ tsá²?
23569	MAT 12:11	Joon Jesús‑gɨ gañii¹i: ―Doñi'iin jee²¹² 'naa' wa gatøø'²¹i tsi too²¹ jaain²¹ joo'saa'²¹ tyii' ityíi²moo' xʉfiin'¹³ jmɨɨ²¹² mo 'ii'²¹ 'woo'²¹ tsá².
23571	MAT 12:13	Joon gajin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'in tsá² sɨtsʉʉ'¹³ cwoo²¹o: ―Nii'¹³ cwoo¹'o. Joon mo ganii'¹³ 'in tsá² do cwoo²¹o, joon ga'lóo²o, galɨ́²‑ɨ la lɨ́¹ 'e cwoo²¹o coon²¹.
23582	MAT 12:24	Pe mo ganúu²un 'in tsá² fariseos 'e jin'² tsá² la do gajin'²in: ―'In tsañʉʉ'¹ no 'woo¹i 'in 'lɨɨi'³ taai² alma tya' tsá² coon'¹³ 'ii'²¹ tya' Beelzebú 'in tyʉ'² to² 'in 'lɨɨi'³.
23583	MAT 12:25	Joon ñii¹ Jesús 'ee 'ɨ¹‑tsi 'in tsá² do joon gajin'²in sɨɨ'²¹i 'ido: ―Wana 'in gobierno lɨ́¹ 'láai² poo²¹² 'ii joon tíin¹in la 'oo'²¹ 'ii joon 'in gobierno do jo taa'²¹a. La joon jon wana coon²¹ fuu²¹ sɨ la 'oo'²¹ ruu'²¹i 'ee jmoo¹o mɨɨ'¹³ jo wóo² taa'²¹a.
23596	MAT 12:38	Joon 'in lɨ́ɨi¹³ tsá² fariseos coon'¹³ tɨfo'² tya' ley gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―Tɨfo'², 'ii²¹²i'i 'e 'e'¹'e jna'a coon²¹ li² milagro.
23597	MAT 12:39	Joon gañii¹i Jesús: ―'In tsá² gó² 'in jo tsáa¹‑tsi Dios mɨɨ¹ɨ li² milagro pe i'ii'²¹i jiin'¹³ 'e li² gacwo¹o 'in tsá² cwo¹ júu³ tya' Dios la mo jéei¹ sii²¹ Jonás.
23600	MAT 12:42	Joon 'in tsamɨ́² 'in tyʉ'² to² cwoo'¹³ roon¹on lɨ cwoo²¹ tsáa² lɨ' 'yee²¹e ñi'¹ i'nɨ́ɨ¹i ni 'in tsá² seein²¹ nano tsʉ 'in tsamɨ́² do gajó² janʉ́ʉ²ʉn júu³ 'e jmɨɨ²¹²‑tsi tya' Salomón. Gajó² lɨ wíin²gɨ la jee²¹² jilaa'²¹ fuu²¹ 'e sá² la 'ui juncwii²¹. Joon gacwéi¹ jaain²¹ 'in feei'¹gɨ lagɨ Salomón ―jin'² Jesús. Faa'²¹gɨ Jesús jin'²in:
23601	MAT 12:43	―Mo gacwo'ɨ́ɨ¹ɨ 'in 'lɨɨi'³ alma tya' jaain²¹ tsañʉʉ'¹ ngɨɨ¹ɨ la caain²¹ lɨ tyʉʉn²¹ 'noo'¹o lɨ 'ii'²¹ 'woo'²¹o. Joon mo jo tyii'²¹a lɨ 'ii'²¹ 'woo'²¹o i'ɨ¹‑tsi:
23605	MAT 12:47	Joon jaain²¹ tsá² gajma'²a Jesús júu³ jin'²in: ―Saa²'a coon'¹³ ruu'²¹'u téen²in caluu no 'iin²¹²in fee'²¹i 'nʉ.
23606	MAT 12:48	Pe Jesús gasɨɨ'²¹ɨ 'in tsá² gajma'²a júu³ 'ii jin'²in: ―¿'Iin sáa³aa joongɨ 'iin ruu'²¹na?
23607	MAT 12:49	Joon ga'ɨ́ɨ²ɨ cwoo²¹o la caain²¹ lɨ née¹i tsá² tya'a joon gajin'²in: ―'Inlo‑o sáa³aa joongɨ ruu'²¹na.
23608	MAT 12:50	Tsʉ doñi'iin 'in jmoo¹o la to² tyʉ'² Ñʉ'³ʉʉ tyíin¹³ ñʉ'fú² 'ii ruu'²¹na tsañʉʉ'¹, joongɨ 'ii ruu'²¹na tsamɨ́², joongɨ 'ii sáa³aa ―jin'² Jesús.
23611	MAT 13:3	Joon ga'e'²e Jesús 'in tsá² do coon'¹³ 'láai² júu³ cwáain¹ gajin'²in: ―Lawa jaain²¹ tsá² gajñii¹ mɨ'³ trigo.
23618	MAT 13:10	Joon gangatyéen¹in tsá² tya' Jesús co' lɨ siin'¹³in joon gaunngɨɨ¹ɨ: ―¿'Ee lɨ' 'e'²'e tsá² coon'¹³ jmai'² júu³ cwáan¹mo?
23619	MAT 13:11	Joon gañii¹i: ―Dios gacwo'¹o 'naa' 'e 'øø'²¹mo‑'oo' 'e júu³ 'uuin²¹ tya' xiiala ityʉ'² Dios to² tsá², pe 'in catyaai² do jo cwei² wa' 'øøi'²¹‑tsi.
23626	MAT 13:18	Faa'²¹gɨ Jesús jin'²in: ―Tyaan²aan' cwáain¹ 'ee 'øøi'²¹‑tsi tsá² 'e cwáain¹ tya' 'in tsá² gajñii¹ mɨ'³ trigo.
23632	MAT 13:24	Joon gatyaa¹a Jesús 'e júu³ cwáain¹ lo tya' 'in tsá² do jin'²in: ―'E tyʉ'² Dios to² tsá² lɨ la lɨ mo gajñii¹ jaain²¹ tsañʉʉ'¹ jún² trigo tyʉ́² 'wó² tya'a.
23638	MAT 13:30	Tyʉ́²gɨ cwocwáain²¹ caan²¹mo ce roo²¹o. Joon ityʉ'³ʉʉ to² tsa'leei'¹³ tsalíin² tsasee'¹e jéei¹ 'e tóon¹ ñii²¹ do joon jmáa¹a la catsi¹ joon coo¹o. Joon mi yuui'¹³ joon isø'²ø 'e trigo do to'¹o inʉʉ tyiia”, jin'² fii²¹²i ―jin'² Jesús.
23639	MAT 13:31	Tyaa¹a Jesús jon 'e júu³ cwáain¹ lo jin'²in: ―'E tyʉ'² Dios to² tsá² lɨ la lɨ coon²¹ jún² mostaza 'e gajñii¹ tsá² 'wó² tya'a.
23641	MAT 13:33	Tyaa¹a Jesús jon 'e júu³ cwáain¹ lo jin'²in: ―'E tyʉ'² Dios to² tsá² lɨ la lɨ tyiian'³ 'e gacaai'²¹ jaain²¹ tsamɨ́² 'nɨ¹ 'ii'¹³ fu² 'iñi'¹ joon garoon²on jilaa'²¹.
23644	MAT 13:36	Joon Jesús ga'ɨ́ɨ²ɨ júu³ tya' 'in tsá² do joon ga'í² inʉʉ. Joon tsá² tya'a gangatyéen¹in lɨ tyíin¹ Jesús joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―Jmaa'¹³ jna'a júu³, 'ee 'øøi'²¹‑tsi tsá² 'e júu³ cwáain¹ 'e gatya²'a mo jñii¹ tsá² jún² tóon¹ ñii²¹ jee²¹² trigo.
23645	MAT 13:37	Joon gajin'²in Jesús: ―'In tsá² do 'in gajñii¹ 'e jún² trigo tyʉ́² lɨ́ɨi¹ Ruu'²¹i Tsá²,
23659	MAT 13:51	Joon jin'²in Jesús sɨɨ'²¹ɨ tsá² tya'a: ―¿Tɨ 'øø'²¹mo‑'oo' jilaa'²¹ 'elo? Joon gañii¹i tsá² tya'a jin'²in: ―Joon, 'øø'²¹mo‑tsii'i.
23660	MAT 13:52	Joon gajin'² Jesús: ―Jaain²¹ tɨfo'² tya' ley 'in gauntsáa¹ xiiala ityʉ'² Dios to² tsá² lɨ́ɨi¹ la lɨ́ɨi¹ tsá² fii²¹² 'nʉ́¹ 'in lí² tyi'² 'e 'mɨ́ɨ² coon'¹³ 'e tsáai² jee²¹² 'e sá² tya'a. Lí²‑i 'e'²e 'in tɨfo'² do tsá² 'e júu³ 'múui² joongɨ júu³ 'e tsáai².
23662	MAT 13:54	joon gangaa'¹mo fu cwoo'¹³ goo¹o. Joon do‑o ga'láa² 'wii²¹² 'e'²e tsá² inʉʉ cwo'¹ sinagoga tya'a. Joon 'in tsá² goo¹o do ganga'goo²¹o‑tsi, jin'²in: ―¿Xiiafu lɨ' galitɨɨ²¹i 'in tsañʉʉ'¹ no 'e júu³ faa'²¹a? ¿Xiiala 'e galɨ́² jmoo¹o ino milagros la no?