23221	MAT 1:8	Asa do jmii²¹ Josafat, Josafat do jmii²¹ Joram, Joram do jmii²¹ Uzías.
23224	MAT 1:11	Josías do jmii²¹ Jeconías coon'¹³ tsaruu'²¹i. 'Yiia'¹³ joon ngajée¹i tsá² seein²¹ Babilonia 'in tsá² Israel sɨ'ñúu¹mo fu goo¹o.
23230	MAT 1:17	Joon mo galiseein²¹ 'lɨɨ²¹² Abraham ca galiseein²¹ 'lɨɨ²¹² David galiseein²¹ daytyúuin² jmii²¹ tsá². La joon jon galiseein²¹ dyatyúuin² jmii²¹ tsá² ca mo galiseein²¹ 'lɨɨ²¹² David ca ngalíin² tsá² Israel sɨ'ñúu¹mo fu Babilonia. Joon dyatyúuin²gɨ jmii²¹ tsá² galiseein²¹ 'e la nʉ'gɨ 'e galiseein²¹ Cristo.
23232	MAT 1:19	Joon ñʉʉ'¹ tya'o Sé³ do, tsʉ jaain²¹ tsá² tyúi¹ 'ii, jo gali'iin²¹²in 'e faa'²¹ tsá² 'laa'²¹ tya'a, jiin'¹³ 'iin²¹²in itíuu²mo 'ido la jo ñii¹ tsá² fuu²¹.
23235	MAT 1:22	Jilaa'²¹ 'elo galɨ́¹ la joon 'e untsiin¹in júu³ tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' 'e gafaa'²¹ tsá² tya'a la mo jéei¹³. Gajin'²o:
23238	MAT 1:25	Pe jo 'ee gajmaa¹a coon'¹³ 'ido ca galiseein²¹ 'in xuui²¹² tsañʉʉ'¹ nifu joon gaunsii²¹ 'ii JESÚS.
23239	MAT 2:1	Jesús galiseein²¹ fu coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Belén 'e náa¹ coon²¹ 'wó² 'e sii²¹ Judea. Herodes lɨ́ɨ¹i rǿøi¹³ 'yiia'¹³ joon. Joon gatyalíin² 'inlɨ́ɨ¹³ rǿøi¹³ magos, tsá² jmɨɨ²¹²‑tsi 'ii. Gatyalíin² fu Jerusalén jalíin² lɨ 'yeei²¹ ñi'¹ do.
23240	MAT 2:2	Joon gaunngɨɨ¹ɨ 'in tsá² do: ―¿Xiiafu tyíin¹ 'in rǿøi¹³ 'in nigaliseein²¹ tya' tsá² Israel? Tsʉ jna'a naa²¹a'a lɨ' lɨ 'yeei²¹ ñi'¹ joon ganee²¹²na'a nʉ́ʉ¹ tya'a. Joon nijalii²¹i'i jaun'goo²¹o'o 'ii.
23242	MAT 2:4	Joon 'in rǿøi¹³ do gatø'¹ø jileei'²¹ 'in tyʉ'² to² tya' untsá² coon'¹³ 'in tɨfo'² tya' ley tya' 'in tsá² do. 'E 'iin²¹²in litsáai¹‑tsi xiiafu iliseein²¹ Cristo.
23243	MAT 2:5	Joon 'in tsá² do 'in gatø'¹ rǿøi¹³ do gajin'²in: ―Fuu²¹ Belén joon iliseein²¹ Cristo. Tsʉ 'in tsá² 'in gafaa'²¹ júu³ tya' Dios calɨɨ gataan¹an ni jí² 'elo:
23244	MAT 2:6	Joon 'nʉ‑ʉ, fuu²¹ Belén 'e náa¹ lɨ roon¹on 'wó² tya' Judá, jo lɨ́ɨ²u'u 'in pi'³gɨ la jee²¹² jileei'²¹ 'in tyʉ'² to² 'e 'wó² lo; tsʉ icwo'ɨ́ɨ¹i jee²¹² lo jaain²¹ tsá² feei'¹ 'in tyʉ'² to² tsá² tyiia 'in seein²¹ Israel.
23246	MAT 2:8	Joon gasii¹ ni'²i 'in tsá² 'øøi'²¹‑tsi do fu Belén. Joon jin'²in: ―Cwolíin²naa', cwo'nee'²¹naa' 'in xuui²¹² do. Joon mi tyee'¹naa' 'ii joon jmáa¹³aa' jna júu³ iní³ii niun'goo²¹oo jon 'ii.
23247	MAT 2:9	Joon mo ganúu²un 'in tsá² 'øøi'²¹‑tsi do júu³ tya' rǿøi¹³ do ngalíin²mo joon no. Joon 'in nʉ́ʉ¹ do 'in ganíi²in 'in tsá² 'øøi'²¹‑tsi fu lɨ née¹i fu lɨ 'yeei²¹ ñi'¹ ngóo¹o nifugɨxʉ lɨ ngalíin² 'in tsá² do. Ngoo²¹o ca ga'ɨ́ɨ² fu yʉ' lɨ raain¹ 'in xuui²¹² do.
23249	MAT 2:11	Joon mo gangatáa¹i inʉʉ do gangaa¹i yʉʉn²¹ do coon'¹³ sáa³a. Joon gasi'²i 'wojníi¹i tyani 'in yʉʉn²¹ do joon gaun'goo²¹o 'ido. Joon ganá¹ cwóo¹ tya'a icwo'¹o 'in yʉʉn²¹ do cwanáa¹ coon'¹³ fuu²¹² sʉ́n² coon'¹³ jmɨ'³ 'mó² jmafuu²¹ sii²¹ mirra.
23250	MAT 2:12	Joon Dios gajmaa¹a gacɨɨ¹ɨ 'in tsá² do 'e jo tsalíin²gɨ lɨ' lɨ tyíin¹ Herodes do. Joon ngaliin¹mo fuu²¹ goo¹o fu¹ lɨ' xiia'²¹.
23252	MAT 2:14	Joon garoon¹on Sé³ joon lɨ 'woo¹ ngalíin² jée¹i yʉʉn²¹ do coon'¹³ sáa³a fu Egipto.
23253	MAT 2:15	Do‑o taan¹in ca gajún¹mo Herodes do. La lo‑o galɨ́¹ 'e gatsín¹ júu³ tya' tsá² gafaa'²¹a júu³ tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' la mo jéei¹ 'in gajin'²in: “Tø'³oo Yʉʉn²¹ Tyiia 'in taain²¹² fu Egipto.”
23256	MAT 2:18	'Áai¹ 'náa¹ 'goo²¹ fuu²¹ Ramá cɨ'²ɨ xuui²¹²‑tsi 'áai¹ tsʉ Raquel cɨ'²ɨ cwáain¹ tya' jóon¹on. Pe jo 'iin²¹²in wa'a cwo'¹ tsá² 'ii fo'feei'¹ tsʉ najún¹mo yʉʉn²¹ tya'a.
23257	MAT 2:19	Pe mo gangɨɨ¹in gajúin¹ Herodes gacɨ́ɨ¹ɨ Sé³ fu Egipto do joon gajnéi¹ jaain²¹ ángel tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' 'in jin'² sɨɨ'²¹ɨ 'ii:
23258	MAT 2:20	―Ráan²un, cweei'¹ tee¹e xuui²¹² coon'¹³ sáa³a fu Israel tsʉ nijúun²mo 'in 'iin²¹²in ijngaai'² 'ii.
23259	MAT 2:21	Joon Sé³ do garoon¹on joon gatǿø¹ø xuui²¹² do coon'¹³ sáa³a fu Israel.
23260	MAT 2:22	Pe mo galili'³i Sé³ do 'e jóon¹ Herodes sii²¹ Arquelao tyʉ'²ʉ to² fu Judea 'goo'²¹o tsalíin² do. Joon coon'¹³ 'e cʉʉ¹o gajmaa¹a Dios 'ii júu³ wa tsalíin² fu lɨ sii²¹ Galilea.
23261	MAT 2:23	Joon mo gatyalíin² lɨ sii²¹ Galilea joon ngacwaa²¹ coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Nazaret. La joon galɨ́¹ 'e gatsín¹ júu³ gafaa'²¹a tsá² cwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' Dios la mo féei¹ 'in jin'²in: ―Iunsii²¹ tsá² 'ii: tsá² Nazaret.
23264	MAT 3:3	Jaain²¹ tsá² 'in gacwoo¹o júu³ tya' Dios la mo jéei¹ sii²¹ Isaías gafaa'²¹a cwáain¹ tya' Wó³ do mo gajin'²in: Tá² coon²¹ ni 'oo¹o jaain²¹ tsá² fu coon²¹ lɨ jo 'in tsá² seein²¹, jin'²in: “'Ijó¹ Ña'ñʉ'¹ʉ'. Tyaa²aa' tyʉ́² tyii' i'ii'¹³moo' 'ii, tsáa¹mo‑'oo' 'e tyú¹moo'”, jin'² Isaías.
23268	MAT 3:7	Pe mo gacón² Wó³ cwáain¹ 'e 'áai¹ fúui¹ tsá² fariseos coon'¹³ tsá² saduceos jalíin² saa¹i jmii²¹, gajin'²¹in: ―¡Tsá² 'in coon'²¹ tsá² tóo² 'naa'! ¿'Iin nigasɨɨ'²¹ɨ 'naa' 'e laa²¹²naa' yaanaa' jee²¹² coon²¹ wúu¹ 'e nijatyéein¹?
23270	MAT 3:9	Joon jo 'ɨ¹‑'oo': “Jo 'e tsangɨɨ¹na' tsʉ jún² tya' 'lɨɨ²¹² Abraham jna'.” Tsʉ fuu²¹²uu 'naa' 'e ca 'e cuun²¹² roon¹ lo lí² jmá² Dios ca jún² tya' 'lɨɨ²¹² Abraham.
23271	MAT 3:10	La lɨ́¹ 'mó²‑o lɨ́ɨ¹i tsá² jon, joon Dios nityaa¹ tyʉ́² ñityí² tya'a 'e tyʉ'²ʉ 'mó² ca tɨ'² jmóo³, joon jilaa'²¹ 'mó² 'e jo cwo¹ 'oofuu²¹ tyʉ́² tya'a ityʉ'²o joon ijún² coon'¹³ jɨ́².
23273	MAT 3:12	Joon san'²o 'ido 'mó² tyʉʉn'²¹ trigo tsʉ tɨ lí² untyʉ́² trigo tya'a. Ijmáa¹a coon'²¹ tyi¹ tya' trigo do. I'má² trigo fu lɨ 'má² tsá² trigo pe tyi¹ do tya'a ijún² coon'¹³ jɨ́² 'e jo dyʉʉ¹.
23274	MAT 3:13	Joon gacwo'ɨ́ɨ¹ Jesús lɨ sii²¹ Galilea joon gangóo¹ fu lɨ taain²¹² Wó³ do tɨ'² jmɨɨ²¹ Jordán. Gangóo¹ 'e saa¹i Wó³ 'ii jmɨɨ²¹.
23277	MAT 3:16	Joon mo ngayuui'¹³ gasaa¹i Wó³ jmɨɨ²¹ Jesús joon gacwo'ɨ́ɨ¹ Jesús tsi jmɨɨ²¹ do. Joon tsifu joon ganó¹ fu ñʉ'fú² joon Jesús gangaa¹i 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios lɨ́ɨ¹i maa²¹² gajngáa¹i yʉ' lɨ siin'²¹ Jesús.
23278	MAT 3:17	Joon ganúu²un coon²¹ júu³ fu ñʉ'fú² 'e jin'²: ―'In no‑o yʉʉn²¹ tyiia 'in 'iin²¹²na. Jløø'³moo 'áai¹ coon'¹³on.
23279	MAT 4:1	Tsifu joon gangajée¹i 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios Jesús fu coon²¹ lɨ jo 'in tsá² seein²¹. Icón² Satanás cwáain¹ xiiala lɨ́ɨi¹ Jesús.
23282	MAT 4:4	Pe Jesús gañii¹i: ―Ni jí² tya' Dios jin'²in: “Jo taain²¹² tsá² tyʉ́²‑ʉ fu juncwii²¹ lo jiin'¹³ coon'¹³ 'e 'iñi'¹ 'e sá² dø'²ø pe coon'¹³ jilaa'²¹ júu³ tyʉ́² 'e gafaa'²¹ Dios Jmii²¹.”
23283	MAT 4:5	Joon ngajée¹i Satanás Jesús ngalíin² 'e fuu²¹ nicwaai'³ Jerusalén. Joon gasáa¹i Jesús fu yʉ' cwo'¹ fee'¹ si'² do.
23286	MAT 4:8	Xiia'²¹gɨ tún² ngajée¹i Satanás Jesús fu yʉ' moo'²¹ ñíi¹ 'áai¹. Joon ga'e'²e Jesús jilaa'²¹ fuu²¹ náa¹ la 'ui juncwii²¹ coon'¹³ jilaa'²¹ 'e 'ya'²gɨ tya'a.
23290	MAT 4:12	Joon mo ganúu²un Jesús 'e Wó³ do 'yúu¹i 'nʉñí³ gangóo¹on fu lɨ sii²¹ Galilea.
23291	MAT 4:13	Pe jo gajaan¹ fuu²¹ Nazaret, gangacwaa²¹a fu Capernaum, coon²¹ fuu²¹ náa¹ tɨ' tyíia¹ do. 'Wó² tya' 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ Zabulón coon'¹³ Neftalí.
23292	MAT 4:14	La joon galɨ́¹ 'e gatsín¹ júu³ tya' jaain²¹ tsá² sii²¹ Isaías. 'Ii jaain²¹ 'in gafaa'²¹ júu³ tya' Dios la mo jéei¹. Joon gataan¹an ni jí² júu³ 'e jin'²:
23293	MAT 4:15	'Wó² tya' Zabulón coon'¹³ Neftalí 'e roon¹ lɨ' caai¹ tyíia¹, lɨ' caai¹ lɨ 'yee²¹i ñi'¹ jmɨɨ²¹ Jordán lɨ sii²¹ Galilea, lɨ néei¹ tsá² 'in jo seein²¹ Israel.
23294	MAT 4:16	'In tsá² 'in néei¹ lɨ 'íi¹ nʉʉ²¹ ganii²¹i coon²¹ jɨ́² fee'¹. Joon nigajná² joo'²¹ tya' 'in tsá² 'in tói¹ 'mó¹ do.
23298	MAT 4:20	Tsifu joon gatʉʉ²¹ʉ 'mó¹ tya'a joon ngalíin²mo coon'¹³ Jesús.
23300	MAT 4:22	Joon tsifu joon ga'woo²¹mo 'e barco do. Do‑o gatíuu²mo jmii²¹ joon ngalíin²mo coon'¹³ Jesús.
23303	MAT 4:25	Joon fúu¹mo tsá² néei¹ Galilea ngalíin²mo coon'¹³ Jesús. Ngalíin²mo jon 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² néei¹ Decápolis, coon'¹³ Jerusalén. Seen²¹mo jon 'in ningalíin² coon'¹³ fu lɨ sii²¹ Judea joongɨ fu cwoo'¹³ roon¹on lɨ' caai¹ lɨ 'yeei²¹ ñi'¹ jmɨɨ²¹ Jordán.
23304	MAT 5:1	Joon mo gangaa¹i Jesús 'in tsá² fúui¹ lɨ¹ gasoo¹o coon²¹ moo'²¹ joon do‑o gacwó²o. Joon gangatyéein¹ tsá² tya'a cu' lɨ' lɨ tyíin¹in,
23307	MAT 5:4	’Jløø'³mo 'in néi¹ fa'í³ tsʉ icwo'¹o Dios 'ii fo'feei'¹ tya'a.
23310	MAT 5:7	’Jløø'³mo 'in feei'¹‑tsi tya' tsá² xeei'²¹ tsʉ ilifeei'¹‑tsi Dios coon'²¹ tún² tya'a.
23314	MAT 5:11	’Jløø'³mo 'naa' mo jíi²in tsá² 'naa' joon jmaai'²¹ tsá² 'naa' joon faa'²¹a tsá² júu³ tajuu²¹ gó² tyi'naa' 'wii'¹³ cwáain¹ tyiia.
23315	MAT 5:12	Jmaa²aa' jløø'³naa' jo cwolii¹innaa' caain'²¹ tsʉ i'ii'¹³naa' coon²¹ 'e tyʉ́² 'áai¹ tyii' fu ñʉ'fú². Tsʉ la joon jon gajmaa¹a tsá² tya' 'in nigacwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' Dios ca la mo jéei¹, ga'ǿø¹mo tsá² 'ii.
23316	MAT 5:13	’'Naa' lɨ́ɨ¹naa' lawa ñi² jee²¹² tsá² taain²¹² juncwii²¹ lo. Pe wana jo jmaai'²¹gɨ to² ñi² tya'a, jo li ñi²gɨ 'uunñi² tya'a. Jo lí² liñi²gɨ tún¹. Jo jmeei¹gɨ to² jiin'¹³ 'e dya'² tsá² tya'i fu¹ 'ø'¹ tsá² joon.
23317	MAT 5:14	’'Naa', 'in lɨ́ɨi¹ tsá² tyiia, lɨ́ɨ¹naa' lawa coon²¹ jɨ́² 'e coo²¹ tya' tsá² taain²¹² juncwii²¹. Wana ná¹ coon²¹ fuu²¹ yʉ' moo'²¹ jo lí² 'meei'²¹ 'ña'a.
23319	MAT 5:16	Joon la joon 'naa' jmaa²aa' 'e tyʉ́² 'e tɨ́ɨ²naa' joon coon'¹³ la joon icón² tsá² cwáain¹ 'e tyʉ́² jmoo²oo' joon iun'goo²¹o tsá² Dios Jmii²¹ tyii' tyíin¹ nʉ'fú².
23321	MAT 5:18	'E la ja'²mo fuu²¹²uu 'naa' la 'ɨɨ²¹² roon¹on ñʉ'fú² coon'¹³ cwoo'¹³ juncwii²¹ jiin'¹³ ca pii'³ wa'a lí¹ 'e jo 'ee to² tí¹ 'e ley do. Jmaa²¹mogɨ to² ca gatsín¹ jilaa'²¹ 'e 'ná² lí¹.
23322	MAT 5:19	Joon doñi'iin wana jo jmoo¹o la to² tyʉ'² ley do, xʉfiin'¹³ 'e 'wéi¹gɨ 'e ley do, joon 'e'²e tsá² 'e jmáa¹a tsá² la joon, xaai²¹gɨ 'in tsá² do la jee²¹² jileei'²¹ lɨ tyʉ'² Dios to². Pe 'in jmoo¹o jiin'¹³ la tí² to² tyʉ'²ʉ joon 'e'²e tsá² 'e jmáa¹a la joon, tsafee'¹mo ilii¹in lɨ tyʉ'² Dios to².
23323	MAT 5:20	Tsʉ fuu²¹²uu 'naa' wana jo 'øøi'²¹gɨ‑'oo' joon wana jo jmaa²gɨɨ' jiin'¹³ la 'iin²¹²in Dios jmá¹ tsá² lagɨ 'in tɨfo'² tya' ley coon'¹³ 'in tsá² fariseos jo jmɨɨ²¹² cwotáan²naa' lɨ tyʉ'² Dios to².
23325	MAT 5:22	Pe fuu²¹²uu 'naa', doñi'iin 'in tya'nii'²¹‑tsi coon'¹³ ruu'²¹i ilisá² 'ii'²¹ tya' 'ii. Joon tya' jileei'²¹ 'in jíi²in ruu'²¹i 'in tsacøøi'¹³ jee²¹² 'in tyʉ'² to nifu ijmáa¹a 'ii'²¹ tya' 'ii. Joon 'in unsii²¹ ruui'²¹: “Tsá² caai²¹ 'nʉ.” 'Áai¹ tyan' 'íi¹ fo'² lɨ sɨtyʉ́² 'in jin'² la joon.
23328	MAT 5:25	’Joon wana 'iin²¹²in tsajée¹i 'nʉ tyani tsaa'to² 'e cwo'¹o 'nʉ tsaa², síin¹³ coon'¹³on júu³ røø²¹ tya'i fu lɨ cwolíin²naa' coon'¹³on joon coon'¹³ la joon jo tsajée¹i 'nʉ tyani tsaa'to². Tsʉ wana gajée¹i 'nʉ tyani tsaa'to² do, joon ityʉ'²ʉ to² 'ɨɨ'¹³ tya'a tsajéei¹ 'nʉ 'nʉñí³.
23329	MAT 5:26	Joon 'e la ja'²mo fuu²¹²uu 'nʉ jo lí² júu¹³'u 'nʉñí³ do ca cɨ́²'ɨ coonti 'e cuu² do.
23330	MAT 5:27	’'Nanʉʉ²ʉʉn' júu³ tya' 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ 'e jin'²: “Jo foo¹u'u tsamɨ́² tya' tsá² xeei'²¹.”
23331	MAT 5:28	Pe fuu²¹²uu 'naa' doñi'iin 'in jǿø²i jaain²¹ tsamɨ́² joon wana sooin²¹ tsá² 'ii lawa'a 'e niga'laa²¹o coon'¹³ 'ido.
23335	MAT 5:32	Pe fuu²¹²uu 'naa' wa gatíui² tsá² 'oo²¹²o, wana jo mo 'láa¹a coon'¹³ tsañʉʉ'¹ xeei'²¹, 'in tsañʉʉ'¹ do jmoo¹o 'e 'lee'²¹i 'in tsamɨ́² do wa cuu'²¹i cwoo²¹o tún¹ coon'¹³ tsá² xeei'²¹. La joon jon doñi'iin tsañʉʉ'¹ 'in cuui'²¹ cwoo²¹o coon'¹³ jaain²¹ tsamɨ́² 'in nigatíui² nʉʉ'¹ tya'a i'noo¹o 'in tsañʉʉ'¹ do tsaa² lawa'a fee'²¹i tsamɨ́² tya' tsá² xee'²¹mo.
23337	MAT 5:34	Pe fuu²¹²uu 'naa' jo 'é¹u'u tyani tsá² coonti. Jo 'é¹u'u coon'¹³ ñʉ'fú² tsʉ joon si'² lɨ sɨlɨɨ²¹² tya' Dios.
23338	MAT 5:35	Jon'gɨ'ɨ 'é¹u'u coon'¹³ cwoo'¹³ juncwii²¹ tsʉ do‑o 'ø'²ø Dios. Jon'gɨ'ɨ coon'¹³ Jerusalén tsʉ do‑o fuu²¹ tya' rǿøi¹³ 'in feei'¹.