23215	MAT 1:2	'In Abraham do jmii²¹ Isaac, joon Isaac do jmii²¹ Jacob, Jacob do jmii²¹ Judá coon'¹³ 'in ruu'²¹i catyaai² do.
23229	MAT 1:16	Jacob do jmii²¹ José. José do gacu'²mo cwoo²¹o María 'in lɨ́ɨ¹i sáa³ Jesús 'in sii²¹o jon Cristo.
23242	MAT 2:4	Joon 'in rǿøi¹³ do gatø'¹ø jileei'²¹ 'in tyʉ'² to² tya' untsá² coon'¹³ 'in tɨfo'² tya' ley tya' 'in tsá² do. 'E 'iin²¹²in litsáai¹‑tsi xiiafu iliseein²¹ Cristo.
23244	MAT 2:6	Joon 'nʉ‑ʉ, fuu²¹ Belén 'e náa¹ lɨ roon¹on 'wó² tya' Judá, jo lɨ́ɨ²u'u 'in pi'³gɨ la jee²¹² jileei'²¹ 'in tyʉ'² to² 'e 'wó² lo; tsʉ icwo'ɨ́ɨ¹i jee²¹² lo jaain²¹ tsá² feei'¹ 'in tyʉ'² to² tsá² tyiia 'in seein²¹ Israel.
23245	MAT 2:7	Joon gatø'¹ø Herodes 'in tsá² 'øøi'²¹‑tsi do 'uun²¹mo, gaunngɨɨ¹ɨ coon'²¹ tún² lɨɨ gangoo¹o ni'íi¹in 'in nʉ́ʉ¹ do.
23246	MAT 2:8	Joon gasii¹ ni'²i 'in tsá² 'øøi'²¹‑tsi do fu Belén. Joon jin'²in: ―Cwolíin²naa', cwo'nee'²¹naa' 'in xuui²¹² do. Joon mi tyee'¹naa' 'ii joon jmáa¹³aa' jna júu³ iní³ii niun'goo²¹oo jon 'ii.
23248	MAT 2:10	Jløø'³mo 'áai¹ 'in tsá² 'øøi'²¹‑tsi mo ganíi²in 'in nʉ́ʉ¹ do.
23249	MAT 2:11	Joon mo gangatáa¹i inʉʉ do gangaa¹i yʉʉn²¹ do coon'¹³ sáa³a. Joon gasi'²i 'wojníi¹i tyani 'in yʉʉn²¹ do joon gaun'goo²¹o 'ido. Joon ganá¹ cwóo¹ tya'a icwo'¹o 'in yʉʉn²¹ do cwanáa¹ coon'¹³ fuu²¹² sʉ́n² coon'¹³ jmɨ'³ 'mó² jmafuu²¹ sii²¹ mirra.
23251	MAT 2:13	Mo ngayuui'¹³ ngaliin¹ 'in tsá² 'øøi'²¹‑tsi do la 'ɨɨ²¹² cɨ́¹ Sé³ gajné¹i jaain²¹ ángel tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ Sé³ do: ―Ráan²u, jée¹i yʉʉn²¹ coon'¹³ sáa³a cwolíin²naa' Egipto. Joon cwotaan²¹²moo' do ca mi jmáa³aa júu³ tsʉ Herodes i'naa'²¹in 'in yʉʉn²¹ do ijnga'²mo.
23253	MAT 2:15	Do‑o taan¹in ca gajún¹mo Herodes do. La lo‑o galɨ́¹ 'e gatsín¹ júu³ tya' tsá² gafaa'²¹a júu³ tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' la mo jéei¹ 'in gajin'²in: “Tø'³oo Yʉʉn²¹ Tyiia 'in taain²¹² fu Egipto.”
23254	MAT 2:16	Mo galili'³i Herodes 'e nigacon'²on 'in tsá² 'øøi'²¹‑tsi 'ii tóo², 'áa¹mo gatsá² 'nii'²¹‑tsi joon gatyʉ'²ʉ to² júun²in jileei'²¹ yʉʉn²¹ tsañʉʉ'¹ 'in ni ngó¹ tún² jiin'¹ lɨ la 'wó¹. Jileei'²¹ yʉʉn²¹ tsañʉʉ'¹ 'in seein²¹ Belén joongɨ lɨ' caai¹ Belén gatyʉ'²ʉ to² júun²in. Tsʉ la joon gajin'²in 'in tsá² 'øøi'²¹‑tsi do 'e nigangaa¹i 'in nʉ́ʉ¹ do.
23256	MAT 2:18	'Áai¹ 'náa¹ 'goo²¹ fuu²¹ Ramá cɨ'²ɨ xuui²¹²‑tsi 'áai¹ tsʉ Raquel cɨ'²ɨ cwáain¹ tya' jóon¹on. Pe jo 'iin²¹²in wa'a cwo'¹ tsá² 'ii fo'feei'¹ tsʉ najún¹mo yʉʉn²¹ tya'a.
23257	MAT 2:19	Pe mo gangɨɨ¹in gajúin¹ Herodes gacɨ́ɨ¹ɨ Sé³ fu Egipto do joon gajnéi¹ jaain²¹ ángel tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' 'in jin'² sɨɨ'²¹ɨ 'ii:
23260	MAT 2:22	Pe mo galili'³i Sé³ do 'e jóon¹ Herodes sii²¹ Arquelao tyʉ'²ʉ to² fu Judea 'goo'²¹o tsalíin² do. Joon coon'¹³ 'e cʉʉ¹o gajmaa¹a Dios 'ii júu³ wa tsalíin² fu lɨ sii²¹ Galilea.
23261	MAT 2:23	Joon mo gatyalíin² lɨ sii²¹ Galilea joon ngacwaa²¹ coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Nazaret. La joon galɨ́¹ 'e gatsín¹ júu³ gafaa'²¹a tsá² cwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' Dios la mo féei¹ 'in jin'²in: ―Iunsii²¹ tsá² 'ii: tsá² Nazaret.
23264	MAT 3:3	Jaain²¹ tsá² 'in gacwoo¹o júu³ tya' Dios la mo jéei¹ sii²¹ Isaías gafaa'²¹a cwáain¹ tya' Wó³ do mo gajin'²in: Tá² coon²¹ ni 'oo¹o jaain²¹ tsá² fu coon²¹ lɨ jo 'in tsá² seein²¹, jin'²in: “'Ijó¹ Ña'ñʉ'¹ʉ'. Tyaa²aa' tyʉ́² tyii' i'ii'¹³moo' 'ii, tsáa¹mo‑'oo' 'e tyú¹moo'”, jin'² Isaías.
23265	MAT 3:4	Joon sɨɨn'³ Wó³ lɨ́¹ jñʉ́² camello, joon 'e 'ñʉ́ʉ¹ tu'²gɨ lɨ́¹ coon'¹³ loo²¹. Joongɨ 'e gø'²ø jmaai'² sɨnii'²¹ coon'¹³ to'² sá² moo'²¹.
23268	MAT 3:7	Pe mo gacón² Wó³ cwáain¹ 'e 'áai¹ fúui¹ tsá² fariseos coon'¹³ tsá² saduceos jalíin² saa¹i jmii²¹, gajin'²¹in: ―¡Tsá² 'in coon'²¹ tsá² tóo² 'naa'! ¿'Iin nigasɨɨ'²¹ɨ 'naa' 'e laa²¹²naa' yaanaa' jee²¹² coon²¹ wúu¹ 'e nijatyéein¹?
23271	MAT 3:10	La lɨ́¹ 'mó²‑o lɨ́ɨ¹i tsá² jon, joon Dios nityaa¹ tyʉ́² ñityí² tya'a 'e tyʉ'²ʉ 'mó² ca tɨ'² jmóo³, joon jilaa'²¹ 'mó² 'e jo cwo¹ 'oofuu²¹ tyʉ́² tya'a ityʉ'²o joon ijún² coon'¹³ jɨ́².
23272	MAT 3:11	'E la ja'²mo jna sáa³na 'naa' jiin'¹³ coon'¹³ jmɨɨ²¹ 'e lɨ́¹ lawa coon²¹ li² 'e nigajoo'²¹‑'oo'. Pe 'in jó¹ cɨɨin²¹gɨxʉ la jna isáa¹i 'naa' jmɨɨ²¹ coon'¹³ Espíritu Tyʉ́² tya' Dios joon coon'¹³ jɨ́². Feei'¹gɨ 'ii lagɨ jna ce jiin'¹³ jo tɨ́ɨ²na cón³oon mɨ́ɨ¹ɨ.
23273	MAT 3:12	Joon san'²o 'ido 'mó² tyʉʉn'²¹ trigo tsʉ tɨ lí² untyʉ́² trigo tya'a. Ijmáa¹a coon'²¹ tyi¹ tya' trigo do. I'má² trigo fu lɨ 'má² tsá² trigo pe tyi¹ do tya'a ijún² coon'¹³ jɨ́² 'e jo dyʉʉ¹.
23275	MAT 3:14	Pe jo 'iin²¹²in Wó³ saa¹i Jesús jmɨɨ²¹. Joon gasɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―'Nʉ‑ʉ 'ná¹ sáa²u'u jna jmɨɨ²¹. ¿Tɨ ñi²'i 'e sáa¹³na 'nʉ jmɨɨ²¹?
23276	MAT 3:15	Pe gajin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'ii: ―Cwó²du'u lí² jiin'¹³ la 'iin²¹²na. Tsʉ tyʉ́²‑ʉ 'e jmoo²¹o' jilaa'²¹ jiin'¹³ la to² tyʉ'² Dios. Joon Wó³ do gacwoo¹o júu³.
23278	MAT 3:17	Joon ganúu²un coon²¹ júu³ fu ñʉ'fú² 'e jin'²: ―'In no‑o yʉʉn²¹ tyiia 'in 'iin²¹²na. Jløø'³moo 'áai¹ coon'¹³on.
23280	MAT 4:2	Joon jee²¹² tunló¹ jmɨɨ¹ joon tunló¹ 'woo¹ jo 'ee gø'²ø jiin'¹³ xʉ. Joon gatsá² un'áa¹i mo ngɨ́ɨi¹ joon.
23281	MAT 4:3	Joon Satanás gangatyéen¹in lɨ sin'² Jesús 'e 'iin²¹²in cón² cwáain¹ xiiala lɨ́ɨi¹ Jesús. Joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―Wana 'nʉ‑ʉ jóon¹ Dios tyʉʉ'¹³ to² cwolí² 'iñi'¹ 'e cuun²¹² roon¹on no.
23282	MAT 4:4	Pe Jesús gañii¹i: ―Ni jí² tya' Dios jin'²in: “Jo taain²¹² tsá² tyʉ́²‑ʉ fu juncwii²¹ lo jiin'¹³ coon'¹³ 'e 'iñi'¹ 'e sá² dø'²ø pe coon'¹³ jilaa'²¹ júu³ tyʉ́² 'e gafaa'²¹ Dios Jmii²¹.”
23284	MAT 4:6	Joon gajin'² Satanás sɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―Wana 'nʉ‑ʉ jóon¹ Dios, cwó² cwotee'²¹'u tsʉ ni jí² tya' Dios 'e jin'²: Ityʉ'² Dios to² 'e 'áa¹i 'nʉ ángeles tya'a. Isáa¹i 'nʉ coon'¹³ cwoo²¹o la coon'²¹ jo tyʉʉn'²¹ cuun²¹² tɨ́ɨ¹³'ɨ.
23286	MAT 4:8	Xiia'²¹gɨ tún² ngajée¹i Satanás Jesús fu yʉ' moo'²¹ ñíi¹ 'áai¹. Joon ga'e'²e Jesús jilaa'²¹ fuu²¹ náa¹ la 'ui juncwii²¹ coon'¹³ jilaa'²¹ 'e 'ya'²gɨ tya'a.
23288	MAT 4:10	Joon jin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'ii: ―Cwei'², Satanás, tsʉ ni jí² tya' Dios jin'²: “Un'goo²'o Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios tyi'i; joon jmoo²'o jiin'¹³ to² tyʉ'² 'ii.”
23289	MAT 4:11	Joon Satanás do gajeen'²¹mo coon'¹³ Jesús. Joon gatyalíin² ángeles 'e unjíi²in Jesús.
23296	MAT 4:18	La 'ɨɨ²¹² ngóo¹o Jesús tɨ' tyíia¹ Galilea gangaa¹i gái¹ tsá² taain²¹² to² pii²¹i 'mó¹ tsi tyíia¹ do. Tsʉ joon to² tya'a. La 'oo'²¹ ruu'²¹mo 'in tsá² gái² do. Jaain²¹ sii²¹ Simón 'in sii²¹o jon Tʉ́³, 'in jaain²¹gɨ sii²¹ Dɨ́ɨ³.
23297	MAT 4:19	Joon gajin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'ido: ―Moo²¹o' coon'¹³ jna joon jmée³na 'naa' tsá² jmoo¹o to² saain'²¹ tsá² 'in líin² tsá² tyiia.
23299	MAT 4:21	Xʉʉ ngó¹xʉ joon mo gangaa¹i gái¹gɨ tsaruu'²¹i. Jaain²¹ sii²¹ Jacobo, 'in jaain²¹gɨ sii²¹ Wó³. Jóon¹on Zebedeo 'ii. Táa¹i tsi barco coon'¹³ jmii²¹ 'míi¹i nʉ́ʉ³. Joon gatø'²ø Jesús 'ii.
23307	MAT 5:4	’Jløø'³mo 'in néi¹ fa'í³ tsʉ icwo'¹o Dios 'ii fo'feei'¹ tya'a.
23309	MAT 5:6	’Jløø'³mo 'in 'iin²¹²in 'áai¹ jmá¹a la to² tyʉ'² Dios, tsʉ Dios iuncoon'¹³on 'ii 'e jmoo¹o jiin'¹³ la 'iin²¹²in.
23313	MAT 5:10	’Jløø'³mo 'in ní²i wúu¹ tsʉ 'wii'¹³ jmoo¹o la to² tyʉ'² Dios tsʉ Dios tyʉ'²ʉ to² 'ii.
23314	MAT 5:11	’Jløø'³mo 'naa' mo jíi²in tsá² 'naa' joon jmaai'²¹ tsá² 'naa' joon faa'²¹a tsá² júu³ tajuu²¹ gó² tyi'naa' 'wii'¹³ cwáain¹ tyiia.
23316	MAT 5:13	’'Naa' lɨ́ɨ¹naa' lawa ñi² jee²¹² tsá² taain²¹² juncwii²¹ lo. Pe wana jo jmaai'²¹gɨ to² ñi² tya'a, jo li ñi²gɨ 'uunñi² tya'a. Jo lí² liñi²gɨ tún¹. Jo jmeei¹gɨ to² jiin'¹³ 'e dya'² tsá² tya'i fu¹ 'ø'¹ tsá² joon.
23318	MAT 5:15	La joon jon jiin'¹³ jaain²¹ tsá² jo lí² 'úi¹ jɨ́² coon²¹ jɨ́² coo²¹o joon sii'²¹i nʉ' coon²¹ 'mó² 'ii'²¹ cwuu²¹. Pe xʉ joon isii'²¹i lɨ yʉ'gɨ do joon lí² jnee¹i jleei'²¹ 'in néei¹ tsi inʉʉ do.
23320	MAT 5:17	’Jo cwolíi²naa' gacwéi¹na 'a jmáa³aa 'e jo 'ee to² tí¹gɨ ley tya' 'lɨɨ²¹² Moisés coon'¹³ júu³ ga'ee¹ 'in nigacwoo¹o júu³ tya' Dios la mo jéei¹. Jon'on gagóo³oo jmáa³aa la joon, gagóo³oo jmaa'¹³aa tsá² júu³ 'ee 'øøi'²¹‑tsi tsá² 'e júu³ do.
23321	MAT 5:18	'E la ja'²mo fuu²¹²uu 'naa' la 'ɨɨ²¹² roon¹on ñʉ'fú² coon'¹³ cwoo'¹³ juncwii²¹ jiin'¹³ ca pii'³ wa'a lí¹ 'e jo 'ee to² tí¹ 'e ley do. Jmaa²¹mogɨ to² ca gatsín¹ jilaa'²¹ 'e 'ná² lí¹.
23322	MAT 5:19	Joon doñi'iin wana jo jmoo¹o la to² tyʉ'² ley do, xʉfiin'¹³ 'e 'wéi¹gɨ 'e ley do, joon 'e'²e tsá² 'e jmáa¹a tsá² la joon, xaai²¹gɨ 'in tsá² do la jee²¹² jileei'²¹ lɨ tyʉ'² Dios to². Pe 'in jmoo¹o jiin'¹³ la tí² to² tyʉ'²ʉ joon 'e'²e tsá² 'e jmáa¹a la joon, tsafee'¹mo ilii¹in lɨ tyʉ'² Dios to².
23325	MAT 5:22	Pe fuu²¹²uu 'naa', doñi'iin 'in tya'nii'²¹‑tsi coon'¹³ ruu'²¹i ilisá² 'ii'²¹ tya' 'ii. Joon tya' jileei'²¹ 'in jíi²in ruu'²¹i 'in tsacøøi'¹³ jee²¹² 'in tyʉ'² to nifu ijmáa¹a 'ii'²¹ tya' 'ii. Joon 'in unsii²¹ ruui'²¹: “Tsá² caai²¹ 'nʉ.” 'Áai¹ tyan' 'íi¹ fo'² lɨ sɨtyʉ́² 'in jin'² la joon.
23328	MAT 5:25	’Joon wana 'iin²¹²in tsajée¹i 'nʉ tyani tsaa'to² 'e cwo'¹o 'nʉ tsaa², síin¹³ coon'¹³on júu³ røø²¹ tya'i fu lɨ cwolíin²naa' coon'¹³on joon coon'¹³ la joon jo tsajée¹i 'nʉ tyani tsaa'to². Tsʉ wana gajée¹i 'nʉ tyani tsaa'to² do, joon ityʉ'²ʉ to² 'ɨɨ'¹³ tya'a tsajéei¹ 'nʉ 'nʉñí³.
23329	MAT 5:26	Joon 'e la ja'²mo fuu²¹²uu 'nʉ jo lí² júu¹³'u 'nʉñí³ do ca cɨ́²'ɨ coonti 'e cuu² do.
23334	MAT 5:31	’Gajin'²in tsá² la mo jéei¹: “Wana tíui² tsá² tsamɨ́² tya'a 'ná¹ cwo'¹o coon²¹ mo'jí² jin'²in 'e nigatíu¹mo 'oo²¹²o.”
23335	MAT 5:32	Pe fuu²¹²uu 'naa' wa gatíui² tsá² 'oo²¹²o, wana jo mo 'láa¹a coon'¹³ tsañʉʉ'¹ xeei'²¹, 'in tsañʉʉ'¹ do jmoo¹o 'e 'lee'²¹i 'in tsamɨ́² do wa cuu'²¹i cwoo²¹o tún¹ coon'¹³ tsá² xeei'²¹. La joon jon doñi'iin tsañʉʉ'¹ 'in cuui'²¹ cwoo²¹o coon'¹³ jaain²¹ tsamɨ́² 'in nigatíui² nʉʉ'¹ tya'a i'noo¹o 'in tsañʉʉ'¹ do tsaa² lawa'a fee'²¹i tsamɨ́² tya' tsá² xee'²¹mo.
23340	MAT 5:37	Jiin'¹³ fóo¹³'o “joon” sɨ “'ún³” 'ee. Wana foo'²¹gɨ'ɨ 'áai¹ lawa 'e faa'²¹a 'in 'lɨɨi'³.
23346	MAT 5:43	’Nanʉʉ²oo' jon júu³ tya' 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ 'e jin'²: “Cwoli'iin²¹²mo'o tsá² 'in seen²¹u'u tyʉ́² coon'¹³on joon 'ee'¹mo'o 'in 'eei'¹ 'nʉ.”
23347	MAT 5:44	Pe jna‑gɨɨ fuu²¹²uu 'naa', ―gajin'² Jesús― cwoli'née¹moo' 'in 'eei'¹ 'naa', fáa¹³aa' tyʉ́² tya' 'in faa'²¹a 'laa'²¹ tyii', jmaa²aa' jmaai'² 'e tyʉ́² tya' 'in 'eei'¹ 'naa', fáa¹³aa' júu³ tyʉ́² tya' 'in jíi²in 'naa' joon tya' 'in jmaai'²¹ 'naa'.
23348	MAT 5:45	Joon coon'¹³ la joon ilii²naa' jóon¹ Dios ñʉ²ʉʉ' 'in tyíin¹ ñʉ'fú². Tsʉ Dios jmoo¹ 'yeei²¹ ñi'¹ tya' tsá² gó² la joon jon tya' tsá² tyúi¹, jmoo¹o jon 'e tsáa¹ jmɨ́¹ jee²¹² tsá² jmoo¹o la to² tyʉ'²ʉ la joon jon jee²¹² 'in tsá² 'in jo jmoo¹o la to² tyʉ'².
23352	MAT 6:1	’Jo jmaa²aa' 'e tyʉ́² tya' tsá² jiin'¹³ la ní²i tsá² xeei'²¹, tsʉ wana jmoo²oo' la joon jo 'ii'¹³naa' tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios tyii' 'in tyíin¹ ñʉ'fú² jiin'¹³xʉ tya' 'e tyʉ́² 'e nigajmaa²aa' do.
23353	MAT 6:2	Tsʉ 'wii'¹³ joon jo fu'²'u tsá² mo 'e cwo'²'o tsá² sɨtyéein¹³ jmɨɨ²¹². Tsʉ seein²¹ tsá² 'in sɨsɨ́ɨ²i 'ɨ¹‑tsi 'e jmoo¹o inʉʉ cwo'¹ sinagagas joon jee²¹² 'nʉ́¹ 'in jmoo¹o 'e tyʉ́² tya' 'in sɨtyéein¹³ jmɨɨ²¹² pe jiin'¹³ 'e ní²i tsá². Joon faa'²¹ tsá² tyʉ́² tya'a. Pe 'e la ja'²mo fuu²¹²uu 'naa', coon'¹³ 'e tyʉ́² do 'e nigafaa'²¹ tsá² tya'a ga'ii'²¹mo 'ido jiin'¹³ i'ii'²¹i 'e gatɨ́ɨ²i.
23354	MAT 6:3	Pe mo cwo'²'o 'e 'in sɨtyéein¹³ jmɨɨ²¹², 'uun²¹mo cwo'²'o, ce jiin'¹³ 'in seein²¹ tyʉ́² coon'¹³on jo ñii¹i. Joon Ña'ñʉ'¹ʉ' tyi'i 'in ni¹ jilaa'²¹ 'e jmoo¹o tsá² 'uuin²¹ icwo'¹o 'nʉ 'e gatɨ́ɨ²u.
23356	MAT 6:5	’Joon mo foo²oo' júu³ tyʉ́² jo jmaa²aa' la jmoo¹o 'in tsá² 'in sɨsɨ́ɨ²i 'ɨ¹‑tsi 'e jmoo¹o. 'In tsá² do tɨ́²‑tsi téen²in inʉʉ cwo'¹ sinagogas joon lɨ lɨ́¹ tyʉʉ'¹³ jee²¹² 'nʉ́¹ téen²in faa'²¹a júu³ tyʉ́² tya'a lɨ ni¹ tsá². Pe 'e la ja'²mo fuu²¹²uu 'naa': niga'ii'²¹mo 'in tsá² do 'e gatɨ́ɨ²i.
23357	MAT 6:6	Pe mi fo'²'o júu³ tyʉ́² tyi'i joon 'ú¹'u tsi inʉʉ joon jnɨ²'ɨ 'ñʉ́¹ do joon mɨ²'ɨ 'uuin²¹ tyani Ñʉ'²'ʉ. Joon Ñʉ'²'ʉ 'in ni¹o jilaa'²¹ 'e jmoo¹o tsá² 'uuin²¹ icwo'¹o nʉ 'e gatɨ́ɨ²u.
23358	MAT 6:7	’Joon mo fó²oo' júu³ tyʉ́² jo jmaa²aa' la jmoo¹o 'in jo cwii¹in Dios Jmii²¹, tsá² 'in faa'²¹a júu³ 'e jo 'ee to² tí² 'ii. Joon 'ɨ¹‑tsi 'e nuu¹un dios tya'a wa faa'²¹a 'láai² naa' júu³ tyʉ́² tya'a.
23367	MAT 6:16	’Joon mo cøø²øø' tyiiañi'¹ jo jmaa²aa' fa'í³ lɨ́ɨ²naa' la jmoo¹o 'in sɨsɨ́ɨ²i 'e 'ɨ¹‑tsí 'e jmoo¹o. Tsʉ 'iin²¹²in 'in tsá² do 'e iñí² tsá² 'e gø'²ø tyiiañi'¹. 'E la ja'²mo fuu²¹²uu 'naa' niga'ii'²¹mo jilaa'²¹ itɨ́ɨ²i.
23368	MAT 6:17	Pe mo cøø'¹³'ø tyiiañi'¹ roon'¹³'un ní²'i joon xaai²¹² tyí²'i wuu'²¹ 'e jo liñí²i tsá² 'e cøø'¹³'ø tyiiañi'¹. Wa cøø'¹³'ø tyiiañi'¹ 'uuin²¹ 'e liñii¹o Ñʉ'²'ʉ joon 'ii icwo'¹o 'nʉ 'e gatɨ́ɨ²u.
23371	MAT 6:20	'Áa¹mo tyʉ́²gɨ tyii' wa saa²aa' 'e tyʉ́² tyii' fu ñʉ'fú² lɨ jo icuu'²¹u joo'fu² jon'gɨ ili'oo² joon jo lí² tsataai² 'uun²¹ icón².
23372	MAT 6:21	Joon doñilɨɨ' 'e sáai¹ tsá² 'e tyʉ́² tya'a do‑o jon 'iin²¹²in cwá²a ―jin'² Jesús. Faa'²¹gɨ Jesús jin'²in:
23375	MAT 6:24	’Jiin'¹³ jaain²¹ tsá² jo lí² jmáa¹a la to² tyʉ'² gái¹ ñi'fii²¹². Tsʉ ili'ee'¹i 'in jaain²¹ joongɨ 'in jaain²¹gɨ ili'iin²¹²mo. Joon wana ijmáa¹a la to² tyʉ'²ʉ jaain²¹ 'e jo 'ee ilitsáai¹‑tsi 'in jaain²¹ do. Joon jo lí² jmá¹a tsá² la to² tyʉ'² cuu² la 'ɨɨ²¹² jmoo¹o la to² tyʉ'² Dios.
23377	MAT 6:26	Coon²oon' cwáain¹ tya' ton¹ 'øø¹i tya'cwí² tsʉ jo 'ee jñii¹i, jon'gɨ 'ee roo²¹ tya'a 'e coon¹on, jon'gɨ 'e coon¹on wa 'máa¹a tsi tyʉʉ², xʉ lɨ'ɨ Ñʉ'²oo' 'in tyíin¹ ñʉ'fú² cwoo¹o 'e gø'²ø 'ido. Joon tyiin²gɨ 'naa' lagɨ ton¹.
23391	MAT 7:6	’Jo cwoo²oo' 'e júu³ cwaai'³ tya' Dios tya' tsá² 'in lɨ́ɨ¹i la lɨ́ɨ¹i tsii²¹, 'in jo tsí¹ tsa'goo¹o, jo 'ee ilinʉʉ'¹³ʉ jiin'¹³ ijmee'²¹mo 'naa'. La joon jon jo cwoo²oo' jilaa'²¹ 'e jai'² lɨ́ɨ²naa', 'e lɨ la lɨ perlas tyii', tya' 'in tsá² 'in lɨ́ɨ¹i la lɨ́ɨ¹i ñí¹ tsʉ jiin'¹³ i'ø'¹o 'e júu³ do ―jin'² Jesús. Faa'²¹gɨ Jesús jin'²in:
23396	MAT 7:11	Joon wana 'naa', 'in lɨ́ɨi¹ 'in gó², ñí²oo' 'e cwoo²oo' 'e tyʉ́² tya' yʉʉn²¹ tyii', fee'¹gɨ 'áai¹ icwo'¹ Dios 'e tyʉ́² tya' 'in mɨ́¹ɨ.
23400	MAT 7:15	’Un'øø'¹naa' yaanaa' coon'¹³ 'in tsá² 'in jin'² 'e faa'²¹a cwáain¹ tya' Dios pe jo jo'¹. Jalíin²mo jee²¹² 'naa' lawa joo'saa'²¹ xuui²¹² 'in 'wo²‑tsi 'áai¹ pe 'yiia'¹ tsiinuu²¹ 'in 'lɨɨ'³mo 'ii.
23406	MAT 7:21	’Jo jileei'²¹ itsataai² lɨ tyíin¹ Dios Jmii²¹, 'in nigasɨɨ'²¹ɨ jna jin'²in: “Ña'ñʉ'¹ʉ', Ña'ñʉ'¹ʉ'.” Jiin'¹³ 'in nigajmaa¹a la to² tyʉ'² Ñʉ'³oo itsataai² lɨ tyíin¹in ñʉ'fú².
23407	MAT 7:22	Joon mi tyé¹ jmɨɨ²¹² joon fúu¹mo 'in jin'²in sɨɨ'²¹ɨ jna: “Ña'ñʉ'¹ʉ', nigafaa'²¹ jna'a coon'¹³ 'e sii²¹ 'nʉ, joon coon'¹³ 'e sii²¹ 'nʉ niga'wóo³na'a 'in 'lɨɨi'³ taai² 'alma tya' tsá², la joon jon nigajmoo²¹o'o milagros fee'¹ 'láai² tya' tsá².”
23408	MAT 7:23	Pe joon ifuu²¹²uu 'ii: “Jo mo galicwíi³na 'naa', jeen'¹³naa' tyaní³ii jileei'²¹naa' 'in nigajmaa¹a 'e gó²” ―jin'² Jesús. Faa'²¹gɨ Jesús jin'²in:
23409	MAT 7:24	―Jileei'²¹ tsá² 'in nuu¹un joon jmoo¹o la to² tyʉ'²ʉʉ lɨ́ɨ¹i la lɨ́ɨi¹ tsá² 'in 'øøi'²¹‑tsi, 'in jmoo'¹³ 'nʉ́¹ ni cuun²¹².
23411	MAT 7:26	Pe 'in nuu¹un joon jo jmoo¹o la to² tyʉ'²ʉʉ lɨ́ɨ¹i la lɨ́ɨi¹ tsá² 'in bái¹ 'in gajmaa'¹³ 'nʉ́¹ ni too'¹³.
23412	MAT 7:27	Joon mo najó² jmɨ́¹ joon galifee'¹ jmɨɨ²¹, ga'la'² tyí² 'e 'nʉ́¹ do. Joon gacɨ'²mo 'e 'nʉ́¹ do coonti.
23416	MAT 8:2	Joon gangatyéen¹in jaain²¹ tsá² 'in lɨ́ɨi¹ jmoowúu¹ 'e jgoo'²¹ tya' coo'¹³ lɨ ngaai'¹ Jesús. Joon 'in tsá² do gasii'²¹i wojníi¹i tyani Jesús joon jin'²in sɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―Tsañʉʉ'¹, feei'¹du'‑'o'o, wana 'iin²¹²u'un lí²‑i un'láa²u jna.
23417	MAT 8:3	Joon gataan¹an Jesús cwoo²¹o tya' 'ido joon jin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'ido: ―'Iin²¹²moo jon. Un'láa²moo 'nʉ. Joon tsifu joon ga'láa²mo 'e jmoowúu¹ 'e jgoo'²¹ 'e lɨ́ɨ¹i.
23418	MAT 8:4	Joon jin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'ido: ―Jo 'in fu'²'u jiin'¹³ jaain²¹. Jiin'¹³ cwoo'¹³'o cwo'eei'¹³ 'wo'o untsá². Joon cwocwoo²'o fa'¹ tya' Dios jiin'¹³ la to² gatyʉ'² ley tya' Moisés. Joon coon'¹³ la joon liñi¹ tsá² 'e niga'láa²mo'o.
23420	MAT 8:6	joon gajin'²in sɨɨ'²¹i 'ii: ―Tsañʉʉ'¹, jmaa²'a feei'¹‑'o'o 'wii²¹² tyiia tsʉ jaain²¹ tsa'leei'¹³ tyiia raain¹ tsaa'¹³a coo'¹³ 'mó² fu tyiia. 'Áai¹ jó¹ tsaa'¹³a cuu'¹³ 'áai¹.
23423	MAT 8:9	Seen²¹mo jaain²¹ 'in tyʉ'² to² jna; jna‑a jon tyʉ'³ʉʉ to² 'láa². Joon mo tyʉ'³ʉʉ to² 'láa² tyiia 'e tsáa¹a, tsaa²¹o. Joon wa fuu²¹²uu, “na¹” joon joo²¹‑o. Joon wana tyʉ'³ʉʉ to² tsa'leei'¹³ tyiia 'ee jmáa¹a, jmaa¹o.
23424	MAT 8:10	Joon mo ganúu²un Jesús 'e júu³ lo joon ganga'goo²¹‑tsi, joon jin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'in ngalíin² caluu: ―'E la ja'²mo fuu²¹²uu 'naa', jo mo gatsee'²¹na jiin'¹³ jaain²¹ jee²¹² tsá² Israel 'in jo'¹ lɨ́ɨ²i la jo'¹ lɨ́ɨi² 'ino.
23425	MAT 8:11	Fuu²¹²uu 'naa' 'e fúu¹mo jalíin² lɨ 'yeei²¹ ñi'¹, jalíin²mo jon lɨ' lɨ yooi'¹³ ñi'¹ jaa'¹³i 'í¹ coon'¹³ Abraham, coon'¹³ Isaac coon'¹³ Jacob fu lɨ tyʉ'² Dios to² ñʉ'fú².
23426	MAT 8:12	Pe i'woo²¹mo Dios fu caluu 'in nanáa¹ tyʉ́² tya' 'e dø'¹ do. I'woo²¹mo fu caluu lɨ 'íi¹ nʉʉ²¹. Joon ityi'²i, joon cuu'²¹i moojóon¹on ―jin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ tsá² fúui¹ do.
23427	MAT 8:13	Joon gajin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'in tyʉ'² to² 'láa² do: ―Cwei'¹ fu tyi'i, 'e jo'¹ ni galɨ́ɨ²u'u ilí² tyi'i. Joon 'in tsa'leei'¹³ tya'a tsifu joon ga'láa²mo.
23433	MAT 8:19	Joon jaain²¹ jee²¹² 'in tɨfo'² tya' ley do gangatyéen¹in lɨ sin'² Jesús joon jin'²in sɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―Tɨfo'², 'iin²¹²na níi³ii coon'¹³ 'nʉ doñixiia' cwoo'¹³'o.
23434	MAT 8:20	Joon Jesús do gañii¹i: ―'In cwii¹ sá² too²¹ tya'a tɨɨ² xá¹ joon 'in ton¹ sá² sɨɨ²ɨ pe 'in Ruu'²¹i Tsá² jo sá² tya'a lɨ ján³.
23435	MAT 8:21	Jaain²¹gɨ 'in lɨ́ɨ¹i tsá² tya'a gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―Ña'ñʉ'¹ʉ', 'iin²¹²na níi³ii coon'¹³ 'nʉ pe cwo'²'o ni'áai¹³duu ñʉ'³ʉʉ jéei¹ nifu.
23440	MAT 8:26	Joon Jesús do gañii¹i: ―¿'Ee lɨ' 'goo'²¹oo' 'áai¹? ¡'Áai¹ xʉ jai'² lɨ́ɨ²naa'! Joon garóon² Jesús joon gatyʉ'²ʉ to² 'e tyí² do coon'¹³ jmɨɨ²¹ do 'e ján² tii². Joon coonti gajaan¹an tii².
23441	MAT 8:27	'Áai¹ tsa'goo²¹‑tsi 'in tsá² do joon gajin'²in: ―¿'Iin‑gɨ 'in tsañʉʉ'¹ no? Ca tyí² coon'¹³ jmɨɨ²¹ nʉʉ'¹³ʉ to² tyʉ'² 'ino.
23446	MAT 8:32	Joon gajin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'in 'lɨɨi'³ do: ―Cwolíin²naa'. Joon 'in 'lɨɨi'³ taai² alma tya' 'in tsá² gái¹ do ga'woo²¹mo joon ngataa²¹²i alma tya' 'in ñí¹ do. Joon tsifu joon 'in ñí¹ do ngalíin² cwiin¹in lɨ' sɨjɨ́² joon gaxuu'²¹i tsi tyíia¹ do, joon gajgoo'²¹ jmɨɨ²¹ do.
23447	MAT 8:33	Joon 'in 'aai¹ ñí¹ do ngalíin² cwiin¹in 'goo'²¹o fu ifuu²¹ gajmaa'¹³a tsá² júu³ xiiala galɨ́¹ tya' 'in tsá² 'in taai² 'in 'lɨɨi'³ alma tya'.
23449	MAT 9:1	Joon ga'í² Jesús tsi barco do joon gangɨ́ɨ¹i lɨ' cataain²¹ caai¹ tyíia¹ do. Joon gatyee'¹²i fuu²¹ lɨ taain¹.
23450	MAT 9:2	Joon gajée¹i tsá² jaain²¹ tsá² 'in 'ii'¹³ tá² cwoo²¹ tɨɨ²ɨ 'yuui² coon²¹ jmoo²¹. Joon mo ganí² Jesús xiiala jo'¹ lɨ́ɨ²i 'in jalíin² do gajin'²in sɨɨ'²¹i 'in tsatsaa'¹³ do: ―Tya¹‑'o'o yú², ni'iin²moo tsaa² tyi'i.
23451	MAT 9:3	Joon 'inlɨ́ɨi¹³ tɨfo'² tya' ley 'in taai² do niga'ɨ¹‑tsi: “'In tsá² lo faa'²¹a 'laa'²¹ tya' Dios coon'¹³ júu³ tya'a.”
23454	MAT 9:6	Pe 'e liñí² 'naa' 'e Ruu'²¹i Tsá² 'oo¹o 'ii'²¹ ili'iin²in tsaa² tya' tsá² mo taain²¹² juncwii²¹, jøø²øø' 'elo. Joon gajin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'in tsatsaa'¹³ dó²: ―Ráan²un no; pé¹ jmoo²¹ tyi'i no, cwei'¹ fu tyi'i.
23455	MAT 9:7	Tsifu joon garoon¹on 'in tsá² do joon nga'²mo fu tya'a.
23456	MAT 9:8	Joon gafoo'¹³mo 'in tsá² néei¹ do mo ganí² 'elo, joon gaun'goo²¹o Dios 'e nigacwo'¹o Dios 'ii'²¹ 'e li 'iin² tsá² tsaa² tya' tsá².
23457	MAT 9:9	Joon mo gacwo'ɨ́ɨ¹ɨ Jesús fu lɨ taain¹ do gangaa¹i jaain²¹ tsá² sii²¹ Mateo tyíin¹in cón² 'laa'¹³ 'e 'nɨɨ¹ tsá². Joon gajin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ Mateo do: ―Na¹ coon'¹³ jna. Joon 'in Mateo do garóon²on lɨ tyíin¹in joon gangó¹ coon'¹³ Jesús.
23458	MAT 9:10	Joon ga'í² Jesús coon²¹ inʉʉ. Gøø'²¹ø 'íi¹i. Joon gatyalíin² fúui¹ 'in cón² 'laa'¹³ lɨ 'nɨɨ¹ tsá² coon'¹³ fúu¹mogɨ 'in røøi²¹ tsaa². Coon²¹ caan²mo néei¹ gø'²ø coon'¹³ Jesús joongɨ coon'¹³ tsá² tya'a.
23459	MAT 9:11	Joon mo gangó¹ tsá² fariseos 'e tyíin¹ Jesús gø'²ø coon'¹³ 'in cón² 'laa'¹³ do gajin'²in sɨɨ'²¹ tsá² tya' Jesús: ―¿'Ee lɨ' tyíin¹ tɨfo'² tyii' gø'²ø coon'¹³ 'in cón² 'laa'¹³ joongɨ coon'¹³ 'in tsá² røøi²¹ tsaa²?
23461	MAT 9:13	Cwolíin²naa', cwolitɨ́ɨ²moo' 'ee 'øøi'²¹‑tsi tsá² 'e júu³ tya' Dios 'e jin'²: “'Iin²¹²gɨɨ 'e jmá¹a tsá² fee'¹‑tsi tya' tsá² xeei'²¹ lagɨ'ɨ cwo'¹o jna fa'¹.” Tsʉ jo gagoo²¹²oo wa'a tǿ³øø 'in tsá² tyúi¹, gagoo²¹²oo 'e tǿ³øø 'in røøi²¹ tsaa² wa'a ijaa'²¹‑tsi.
23462	MAT 9:14	Joon gangatyéen¹in 'in tsá² 'in ngɨ́¹ coon'¹³ Wó³ saai¹ tsá² jmɨɨ²¹ co'² lɨ tyíin¹ Jesús joon gaungɨɨ¹ɨ: ―'In tsá² fariseos la joon jon jna'a tyé²e'e tyiiañi'¹. ¿Ee lɨ jo gø'²ø tsá² tyi'i tyiiañi'¹?