23219	MAT 1:6	Isaí maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ rey David. Mëˊ Uría kya̱a̱hˊ rey David heꜘ gaꜙla̱a̱ꜗ choˈjmiiˉ Salomón.
23223	MAT 1:10	Ezequía heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Manasé. Manasé maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Amón. Amón maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Josía.
23225	MAT 1:12	Maˉngëëꜘ maˉnääꜗ dsaˉ Israel taꜙ hwaꜗ Babilonia, Jeconía heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Salatiel. Salatiel maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Zorobabel.
23228	MAT 1:15	Eliud heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Eleazar. Eleazar maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Matán. Matán maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Jacob.
23229	MAT 1:16	Jacob heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ José, hi̱ˉ gaꜙla̱a̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱ꜗ María. María heꜘ gaꜙla̱a̱ꜗ chooˈ Jesús hi̱ˉ gaꜙläꜙche̱e̱ꜙ Cristo (heˉ hnøøꜗ jähꜙ hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ).
23231	MAT 1:18	Läꜙlaˉ gaꜙlaꜗ maˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Jesucristo. María chooyˈ maˊ naˉlaꜚ hmoohˊ kiyhˈ kya̱a̱hˊ José. Pero jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ ka̱a̱yˈ ø̱ø̱yhꜚ, maˉkya̱a̱ˉ baˊ María gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ.
23232	MAT 1:19	José, dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ, maˊ jmeeyꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ, hiꜙ saꜙ maˊ hnøøyˈ maˊ miˉkwa̱hꜗ dsaˉ kihꜗ María, heˉja̱ˉ gaꜙllaꜘ dsëyꜗ maˊ be̱e̱yˈ toˉkëˊ baˊ.
23233	MAT 1:20	Maˉngëëꜘ maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ läꜙja̱ˉ, gaꜙläꜙjnääꜘ kiyhꜗ ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio jeeˊ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ, hi̱ˉ gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ: —José, saˊju̱ˉ kihꜗ David, taꜙ waˊ ga̱hˈ ka̱a̱hˈ María naˉ, jmä̱ä̱hˈ dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ baˊ ja̱ˉ, heˉ kya̱a̱yˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ.
23237	MAT 1:24	Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙñeꜗ José jeeˊ këyꜙ ja̱ˉ, gaꜙjmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ ángel kya̱a̱ꜗ Dio kiyhꜗ, gaꜙhe̱e̱hˉ bihꜗ gaꜙka̱a̱yꜗ María.
23243	MAT 2:5	Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Jeeˊ jwɨɨˉ mähˉ heˉ che̱e̱ˉ Belén heˉ hlaˉ hwaꜗ Judea baˊ läꜙcha̱a̱yˉ. Jëëhꜘ, läꜙja̱ˉ gaꜙsɨɨꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ:
23249	MAT 2:11	Maˊ gaꜙta̱a̱yhˋ chaˊnehꜙ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ María chooyˈ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ. Gaꜙnäyꜗ jeeˊ maˊ täähˊ kuuˊ kiyhˈ mahꜗ gaꜙkwëëyhꜗ kuˊnøøꜚ, gaꜙkwëëyhꜗ waˊchu̱ˉ, hiꜙ ko̱o̱ˉ gaˊ heˉ che̱e̱ˉ mirra.
23250	MAT 2:12	Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kihꜗ dsaˉ heꜘ jeeˊ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ mahꜗ moꜙsoꜙ maˊ dsaˉje̱e̱yhˋ taꜙ jeeˊ maˊ gyaˈ Herode. Gaꜙjlʉʉyꜗ jyohꜘ jwëˈ mahꜗ gaꜙllaꜙnääyˋ taꜙ hwaꜗ kiyhꜗ.
23252	MAT 2:14	Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙñeꜗ José jeeˊ maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱ˉ, läꜙcha̱hꜘ hwëˈ ja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ María, gaꜙnääyꜗ taꜙ hwaꜗ Egipto.
23253	MAT 2:15	Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙju̱u̱ꜗ Herode. Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: “Taꜙ hwaꜗ Egipto gaꜙtëëhnꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ.”
23254	MAT 2:16	Maˊ gaꜙläꜙliihꜚ Herode gaꜙmiꜙgooˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ kyʉʉh˜ heꜘ kiyhꜗ, gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ jwërte. Heˉja̱ˉ gaꜙhëyꜘ johꜘ jmɨɨˊ maˉläˉhɨɨˋ läꜙ maˊ toˉnëˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ dsaˉ heꜘ nʉʉꜘ. Mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ hløøꜘ heˉ jngëëyhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ hi̱ˉ ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ läꜙji̱i̱hˈ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ to̱ˈ ñeˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jwɨɨˉ Belén, läꜙkye̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jä̱hꜙ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ jwɨɨˉ ja̱ˉ.
23257	MAT 2:19	Maˉngëëꜘ maˉju̱u̱ꜙ Herode, ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio gaꜙläꜙjnääꜘ kihꜗ José jeeˊ maˊ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ, hwaꜗ Egipto.
23258	MAT 2:20	Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Nooˉ, teeˋ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ chooyꜗ, mahꜗ gwa̱a̱hˉ taꜙ Israel kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, maˉju̱u̱ꜙ baˊ hi̱ˉ maˊ hnøøˈ maˊ jngëëhˈ gyʉ̱ʉ̱ˉ.
23261	MAT 2:23	Maˊ gaꜙllaꜙnääyˋ taꜙ ja̱ꜙ, gaꜙta̱a̱yhˋ jwɨɨˉ heˉ che̱e̱ˉ Nazaret. Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio: “Nazareno baˊ jähꜙ dsaˉ kihꜗ Jesús.”
23262	MAT 3:1	Maˊja̱ˉ ñeeˊ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ kihꜗ Judea naˊkwayˉ juuˈ.
23264	MAT 3:3	Kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ baˊ ja̱ˉ hi̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: Ki̱i̱ˉ nʉʉhꜙ ko̱o̱ˉ lleꜘ heˉ hlëëhꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ: “Miˉlluˋ hnähꜘ jwëˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Miˉllu̱u̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ mahꜗ jäyꜙ ko̱ˉdsooꜘ jwëˈ”, gaꜙjähꜘ Isaía.
23265	MAT 3:4	Hmɨɨhˉ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ maˊ laˈ kya̱a̱hˊ jñuꜚ camey˜, maˊ naˉhñʉʉꜚ tuyhꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ looˊ jahꜘ. Maˊ ku̱yhˉ i̱i̱hˉ hiꜙ maˊ hɨ̱yh˜ tahꜗ heˉ maˊ chaˉ mohꜘ.
23268	MAT 3:7	Maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ fariseo kya̱a̱hˊ dsaˉ saduceo hi̱ˉ naˊnääˈ jeeˊ ja̱ˉ mahꜗ maˊ chooˈ Jwa̱a̱ꜚ jmɨɨˉ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ heꜘ: —Maꜙraꜙ hi̱ˉ heꜘ jo̱o̱ꜘsɨɨhˊ mɨɨhˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ. ¿Hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ maˉsɨɨhꜙ hnähꜘ heˉ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ maˉngooꜗ yaˉjä̱hꜙ?
23270	MAT 3:9	Moꜙtoꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ: “Le̱e̱ꜙ baˊ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ la̱a̱ꜗ jnäähˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham.” Jëëhꜘ jnäꜘ jwahnꜙ, lihꜙ baˊ Dio jmeeyꜗ hwë̱ë̱ˉ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham kihꜗ ku̱u̱ˊ laˉ.
23272	MAT 3:11	Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, jnäꜘ cha̱a̱nˊ hnähꜘ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ baˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ maˉje̱e̱h˜ kya̱a̱hˊ Dio. Pero hi̱ˉ jäꜙ kë̱ë̱ˉ kinꜙ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ jnäꜘ. Niꜙ saꜙ të̱ˊdsë̱ë̱nꜗ ka̱nˋ looˉ heˉ häˊ tɨɨyˊ. Hi̱ˉ heꜘ cha̱a̱ꜗ hnähꜘ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, hiꜙ kya̱a̱hˊ jeˉ kaˉlähꜘ.
23274	MAT 3:13	Maˊja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús hwaꜗ Galilea, ngooyꜗ taꜙ chaˊjmɨɨˉ Jordán jeeˊ maˊ chehꜗ Jwa̱a̱ꜚ mahꜗ sa̱a̱yꜙ jmɨɨˉ.
23275	MAT 3:14	Pero Jwa̱a̱ꜚ saꜙ maˊ hii˜ maˊ cha̱a̱yˈ jmɨɨˉ. Maˊ jäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Jnäꜘ baˊ jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ cha̱a̱hˊ jnäꜘ jmɨɨˉ, mahꜗ hneˉ baˊ ngɨɨhˊ kinꜙ cha̱a̱nˊ hneˉ jmɨɨˉ.
23276	MAT 3:15	Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Tä̱ä̱ꜘ baˊ kihˈ. Jëëhꜘ, läꜙja̱ˉ baˊ so̱o̱h˜ jnänˋ miˊtenˋ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio. Ja̱ˉgaˊ gaꜙhe̱e̱hˉ Jwa̱a̱ꜚ gaꜙcha̱a̱yꜗ Jesús jmɨɨˉ.
23277	MAT 3:16	Maˉngëëꜘ maˉsa̱a̱ˉ Jesús jmɨɨˉ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ chaˊjmɨɨˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnaꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ gaꜙjëëꜗ Jesús Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio gaꜙjyooꜗ nëˊ kiyhˈ, la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ juuˉ.
23278	MAT 3:17	Maˊja̱ˉ gaꜙläꜙnʉʉhꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ heˉ jaꜗ gyʉʉhˈ heˉ maˊ jähꜘ: —Hi̱ˉ laˉ heꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ hnaanꜙ. Peerꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱yhˊ.
23279	MAT 4:1	Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjøøꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Jesús taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ, mahꜗ ka̱ꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ dsëyꜗ.
23280	MAT 4:2	To̱ꜗlooꜗ jmɨɨˋ to̱ꜗlooꜗ hwëˈ saꜙ gaꜙkuhˉ gaꜙhɨ̱yhꜗ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, jaꜗ kyo̱yhꜙ.
23282	MAT 4:4	Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Maˉnaˉsɨɨˉ baˊ: “Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kya̱a̱hˊ heˉ kihˉhi̱hnˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ. Kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ hlëëhꜙ Dio baˊ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ.”
23283	MAT 4:5	Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjøøꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kiyhꜗ taꜙ jeeˊ chihˈ gwahꜙ jwɨɨˉ naˉjngɨɨˈ heˉ che̱e̱ˉ Jerusalén. Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱yꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ gyʉʉhˈ kihꜗ gwahꜙ jʉʉhꜙ,
23285	MAT 4:7	Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús kiyhꜗ: —Maˉnaˉsɨɨˉ baˊ kaˉlähꜘ: “Taꜙ ka̱ˉ dsëꜗ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱hꜗ.”
23287	MAT 4:9	Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Gaꜙläꜙjëꜙ heˉ naˉ kwëëhnꜚ hneˉ cherˊmahꜗ gaꜙju̱u̱hˊ jnëhˊ chaˊnënꜙ, jmä̱ä̱hˈ jnäꜘ jø̱ø̱hnˈ.
23290	MAT 4:12	Maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús hä̱ä̱ˊ Jwa̱a̱ꜚ nehꜙñeˈ, ngaayhꜗ taꜙ hwaꜗ Galilea.
23297	MAT 4:19	Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Yaˉnäähꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ miˊtë̱ë̱nꜗ hnähꜘ haˉ läꜙ jmeehˈ hnähꜘ mahꜗ le̱e̱hꜙ hnähꜘ dsaˉ, llaꜚ heˉ maˊ le̱e̱hꜙ hnähꜘ hmoohˉ.
23299	MAT 4:21	Maˉngëëꜘ gyihꜗ ko̱ˉnɨɨh˜, gaꜙjë̱ë̱yꜗ jñahꜘ gaˊ u̱u̱ˈ. Ja̱a̱ˉ heꜘ Jacobo, jo̱o̱ꜘ Zebedeo, kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱yhꜚ, maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙ naˊmooꜘ kya̱a̱hˊ Zebedeo jmiiyˉ, maˊ hmiiy˜ saˊhmaˈ kiyhꜗ. Mahꜗ gaꜙtëëyhꜗ.
23301	MAT 4:23	Gaꜙngëëꜘ Jesús läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Galilea, maˊ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ nehꜙ gwahꜙ mähˉ heˉ tø̱ø̱ꜘ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ, maˊ kwayꜙ juˈhmëëꜘ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. Maˊ miˉhlä̱ä̱yꜘ dsaˉ kihꜗ waˊ heˉ chaˉ heˉ dsooˊ.
23304	MAT 5:1	Maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Jesús jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙwɨɨyꜗ mahꜗ gaꜙgyayˉ lleˊko̱hꜘ ja̱ˉ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙku̱hꜗ jnäähˈ jeeˊ ja̱ˉ.
23316	MAT 5:13	ʼHnähꜘ la̱a̱hꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊñeˊ kihꜗ hwaꜗ laˉ. Pero cherˊmahꜗ gaꜙjñuuhꜗ heˉ ñiiˋ kihˈ, haˉ läꜙja̱ˉ liiꜙ kaˉlähꜘ läꜙ maˊ laˈ. Moꜙsoꜙ jmääꜗ goˉte˜. Heˉ beꜗ baˊ dsaˉ ja̱ˉ chaˊjwëꜗ, jeeˊ ja̱ˉ heˊsohꜗ dsaˉ nëˊ kihˈ.
23320	MAT 5:17	ʼTaꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ maˉjan˜ mahꜗ miˊlla̱a̱nꜗ ley kihꜗ Moisé. Niꜙ saꜙ miˊlla̱a̱nꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙhlëëhꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. Saꜙ maˉjan˜ mahꜗ miˊlla̱a̱nꜗ heˉ ja̱ˉ, heˉ miˊtenˋ kihˈ juuˈ ja̱ˉ baˊ ja̱ˉ maˉjan˜.
23321	MAT 5:18	Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ chaˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ laˉ, saꜙ he̱e̱ꜘ niꜙ ko̱o̱ˉ hwëhꜘ mähˉ, niꜙ ko̱o̱ˉ mɨˈpunto heˉ naˉsɨɨˉ kihꜗ ley ja̱ˉ, jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉläˉteꜗ gaꜙläꜙjëꜙ.
23324	MAT 5:21	ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ jähꜘ nëˊ ley kihꜗ Moisé läꜙ maˊ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ: “Taꜙ jngëëhꜙ dsaˉ. Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ maꜙraꜙ heˉ nøøꜗ baˊ taˊ kiyhˈ.”
23329	MAT 5:26	Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, saꜙ yaˉhë̱ë̱hˈ jeeˊ ja̱ˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ maˉmiˉhmaahˊ läꜙjëꜙ goˉte˜ heˉ ngɨɨyhꜗ kyahꜗ.
23330	MAT 5:27	ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ jähꜘ nëˊ ley heˉ sɨɨyhꜙ hnähꜘ: “Hneˉ hi̱ˉ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ, taꜙ ka̱a̱hꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ.”
23336	MAT 5:33	ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ: “Taꜙ jmeeˉ dsooꜘ heˉ laꜗ juuˈ taˉjuuˈ. Ja̱ˉ miˉtehˋ hnähꜘ kihꜗ Dio heˉ gaꜙtä̱ä̱hˋ hñaahˈ jmeehˈ.”
23341	MAT 5:38	ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ heˉ jäyhꜘ: “Hi̱ˉ jmeeꜙ dsooˊ mɨˊnëˊ dsaˉkya̱a̱hˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ miˉhmaayhˋ. Hi̱ˉ jlä̱ä̱h˜ naˊja̱ˊ dsaˉkya̱a̱hˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ miˉhmaayhˋ.”
23346	MAT 5:43	ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ heˉ jäyhꜘ: “Waˊ hnaahꜙ omeꜚ kya̱a̱hꜗ mahꜗ waˊ naˉhä̱ä̱hˊ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ omeꜚ kya̱a̱hꜗ.”
23348	MAT 5:45	Mahꜗ läꜙja̱ˉ le̱e̱hꜘ hnähꜘ jo̱o̱ꜘ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ. Hi̱ˉ heꜘ jmeeꜙ dsaˉhyaꜙ hyooˉ kihꜗ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ. Hiꜙ che̱e̱yꜙ jmaꜗ kaˉlähꜘ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ.
23353	MAT 6:2	Waˊraˉ gaꜙkwahˊ hnähꜘ beꜘ kihꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llaˉkya̱a̱ꜗ, taꜙ jwɨɨꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ heeˉ naˉ maˉjmeehˊ. Mahꜗ saꜙ jmeehˈ hnähꜘ kweeˉ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ miˉteꜗ nehꜙ gwahꜙ, hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeyꜙ kaˉlähꜘ chaˊjwëꜗ heˉ hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ hlëëhˈ dsaˉ lluꜗ kiyhꜗ baˊ ja̱ˉ. Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ko̱ˉja̱ˉ baˊ hnɨɨhˈ maˉlɨyh˜ jñeeyˈ.
23355	MAT 6:4	Hehꜗ läꜙja̱ˉ, saꜙ jnäꜘ heˉ maˉkwëëhˋ dsaˉ kuuˊ. Maˊja̱ˉ Tääˋ kya̱a̱hˈ, hi̱ˉ jëë˜ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ jnäꜘ, miˉhmaayhˋ kyahˈ toꜙloꜙ nëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ.
23356	MAT 6:5	ʼWaˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ngɨɨhˊ kyahˈ kihꜗ Dio, taꜙ jmeeˉ läꜙ jmeeꜙ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ miˉteꜗ. Tɨh˜ dsëyꜗ naˉtä̱ä̱yꜘ hlëëyhꜙ kya̱a̱hˊ Dio nehꜙ gwahꜙ mähˉ hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeyꜙ chaˊjwëꜗ jeeˊ gaꜙnääˊ dsaˉ mahꜗ jëëꜗ dsaˉ kiyhꜗ. Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ko̱ˉja̱ˉ baˊ hnɨɨhˈ maˉlɨyh˜ jñeeyˈ.
23357	MAT 6:6	Pero hneˉ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ngɨɨhˊ kyahˈ kihꜗ Dio, goˉheꜘ jeeˊ gwɨ̱ɨ̱hˉ mahꜗ jneˊ haahˊ kyahˈ. Ngɨɨˊ kyahˈ kihꜗ Tääˋ hi̱ˉ saꜙ jnäꜘ. Maˊja̱ˉ Tääˋ kya̱a̱hˈ hi̱ˉ jëë˜ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ jnäꜘ, miˉhmaayhˋ kyahˈ toꜙloꜙ nëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ.
23367	MAT 6:16	ʼJmɨɨˊ maˊ saꜙ kuhˉhuhꜘ hnähꜘ jeeˊ hlëëhˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Dio, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ lii˜ heˉ tiˉmeehˉ hohꜘ hnähꜘ läꜙ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ miˉte̱hꜗ. Hi̱ˉ heꜘ jmeeꜙ lii˜ moˉnëˊ mahꜗ jëëꜗ dsaˉ kiyhꜗ heˉ saꜙ kuhˉhɨ̱yh˜. Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ko̱ˉja̱ˉ baˊ hnɨɨhˈ maˉlɨyh˜ jñeeyˈ.
23369	MAT 6:18	Mahꜗ läꜙja̱ˉ, saꜙ läꜙle̱e̱h˜ chaˊnëˊ dsaˉ, heˉ saꜙ kuhˉhuhꜘ. Kihꜗ Tääˋ hi̱ˉ saꜙ jnä̱ä̱ꜘ baˊ läꜙle̱e̱h˜. Hiꜙ läꜙja̱ˉ, Tääˋ kya̱a̱hˈ hi̱ˉ jëë˜ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ jnäꜘ, miˉhmaayhˋ kyahˈ toꜙloꜙ nëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ.
23373	MAT 6:22	ʼMɨˈnëˊ jneˊ laꜗ läꜙko̱hꜘ waˊjeˉ kihꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. Läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ mɨˈnëhˊ laꜗ lluꜗ, läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ ngëꜙ jeeˊ waˊjeˉ.
23375	MAT 6:24	ʼNiꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ läꜙkë̱hˊ jmɨɨˊ jmeeꜗ heˈ kihꜗ u̱u̱ꜗ dsaˉka̱a̱hˊ. Jëëhꜘ, jmeeyꜗ naˉhä̱ä̱yhˊ ja̱a̱ˉ mahꜗ läꜙhnääyꜗ hi̱ˉ jñahꜘ. Miˉteyꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ mahꜗ miˉkwa̱yhꜗ hi̱ˉ jñahꜘ heꜘ. Saꜙ läꜙkë̱hˊ hnähꜘ jmɨɨˊ jmeehˈ hnähꜘ heˈ kihꜗ Dio mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ heˈ kihꜗ kuuˊ kaˉlähꜘ.
23380	MAT 6:29	Pero jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Maꜙkeꜙ naˊhñaahꜗ laꜗ hmɨɨhˉ heˉ gaꜙkë̱hˉ rey Salomón, saꜙ gaꜙlɨyhꜗ maˊ kë̱yhꜙ hmɨɨhˉ heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ waˊleꜗ ja̱ˉ.
23396	MAT 7:11	Maꜙkeꜙ hlë̱ë̱hˈ hnähꜘ, le̱hꜗ baˊ hnähꜘ kwëëhˈ chihˉ kya̱a̱hꜗ heˉ lluꜗ. Johꜘ gaˊ heˉ lluꜗ saꜙ kwaꜗ Tääˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngɨɨꜙ kiyhꜗ.
23397	MAT 7:12	Heˉja̱ˉ, läꜙjëꜙ heˉ hnoohˉ hnähꜘ jmeeꜗ dsaˉ kyahꜗ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeˊ hnähꜘ kiyhꜗ kaˉlähꜘ. Juuˈ laˉ je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ ley heˉ gaꜙsɨɨꜘ Moisé kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙsɨɨꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio.
23399	MAT 7:14	Dsuˉ laꜗ hoˊhaahˊ hiꜙ dsuˉ jwëˈ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. Miihˉ goˉteˈ baˊ dsaˉta̱a̱hˋ taꜙ ja̱ꜙ.
23406	MAT 7:21	ʼJa̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jähꜘ kinꜙ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ”, dsaˉta̱a̱hˋ jeeˊ jmeeˈ Dio hihꜙ. Maꜙlaꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙ hyohˉ dsëꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, hi̱ˉ heꜘ baˊ dsaˉta̱a̱hˋ.
23408	MAT 7:23	Maˊja̱ˉ je̱e̱hnˊ kihˈ dsaˉ heꜘ: “Ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱nꜙ hnähꜘ. Goˉnääˊ hnähꜘ kyahꜗ, hnähꜘ hi̱ˉ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ.”
23413	MAT 7:28	Maˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ gaꜙhlëëhꜘ Jesús juuˈ laˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, maˊ jëë˜ dsa̱yhꜙ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ heˉ maˊ kwayꜙ.
23418	MAT 8:4	Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Jëëˋ daˊ, taꜙ jmeehˋ juuˈ kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ. Gwaˉ goˉhä̱ä̱hˋ hñaahˈ kihꜗ jmiˉdsaˉ. Kye̱ˉ miihˉ heˉ kwëëhˈ hnihꜘ läꜙhihꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Moisé. Läꜙja̱ˉ goˉjmeeˊ mahꜗ läꜙñeyˉ maˉjä̱ꜗ kyahꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ.
23422	MAT 8:8	Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ jʉʉˊ hløøꜘ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, saꜙ chaˉ heˉ la̱a̱ꜗ jnäꜘ mahꜗ goˊhehꜘ chaˊnehꜙ kinꜙ. Le̱e̱ꜙ baˊ ko̱o̱ˉ jähˊ, mahꜗ jä̱ꜗ baˊ kihꜗ moz˜ kya̱a̱nꜙ.
23424	MAT 8:10	Peerꜙ gaꜙjëëꜗ dsa̱hꜙ Jesús maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ꜗ kaahˋ kiyhˈ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Israel saꜙ maˉjnä̱ä̱hnꜙ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ dsooꜘ dsëꜗ läꜙko̱o̱ˉ dsooꜘ dsëꜗ dsaˉñʉʉhˉ laˉ.
23428	MAT 8:14	Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ñeeˊ Jesús chaˊnehꜙ kihꜗ Peeˊ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ maˉchooˈ Peeˊ naˉkya̱a̱yˈ dsaayhˊ kya̱a̱hˊ lliiꜘ.
23429	MAT 8:15	Mahꜗ gaꜙso̱o̱hꜗ Jesús maˉgooyˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ yaꜙhɨɨꜗ lliiꜘ kiyhꜗ. Gaꜙnooyˉ jeeˊ maˊ kya̱a̱yꜗ mahꜗ gaꜙløøyꜗ jmeeyꜙ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ.
23431	MAT 8:17	Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙteꜗ heˉ gaꜙjähꜘ Isaía hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: “Hñiiyꜘ baˊ gaꜙka̱yꜗ nëˊ kiyhˈ läꜙjëꜙ dsooˊ jnänˋ, hiꜙ gaꜙko̱o̱yˈ läꜙjëꜙ dsooˊ jmɨˊwɨɨꜘ jnänˋ kaˉlähꜘ.”
23432	MAT 8:18	Maˊ gaꜙjëëꜗ Jesús jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kiyhꜗ, gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ, heˉ gaꜙmiꜙlluˋ jnäähꜗ naˊmooꜘ mahꜗ ha̱a̱ˊ jnäähꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ jmɨˉjʉʉhˉ.
23434	MAT 8:20	Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Chaˉ baˊ tooˉ jeeˊ gwɨ̱ɨ̱ˉ hyahˉ, chaˉ baˊ sɨɨˉ kihꜗ ta̱ˈ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜙ gyʉʉhˈ. Pero Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ saꜙ chaˉ jeeˊ jä̱yˈ.
23436	MAT 8:22	Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Ñaˉ baˊ hneˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Waˊ ha̱a̱ˈ baˊ dsaˉ naˉju̱u̱ˊ hlɨɨꜘ kya̱a̱ꜗ.
23440	MAT 8:26	Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: —¿Heˉlaˈ ga̱hꜗ hnähꜘ? Miihˉ goˉteˈ baˊ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙnooˉ Jesús, gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ gaꜙjä̱ꜘ tiiˊ lleꜘ hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ gaꜙjä̱ꜘ tiiˊ jmɨɨˉ. Läꜙja̱ˉ baˊ gaꜙjä̱ꜘ tiˊsɨ̱hꜘ gaꜙläꜙjëꜙ.
23443	MAT 8:29	Mahꜗ gaꜙhooyhꜗ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Heeˉ baˊ kihˈ heˉ maˉñehꜗ jeeˊ tøøhˊ jnäähꜗ laˉ, hneˉ Jesús Jo̱o̱ꜘ Dio? ¿Cheˊ maˉñehꜗ mahꜗ heehˈ jnäähꜗ wɨɨꜘ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉllooꜗ jmɨɨˊ?
23446	MAT 8:32	Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ ja̱ˉ. Mahꜗ gaꜙhwë̱ë̱yˉ, gaꜙnääyꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ tuhˉdsëꜗ ñeꜗ heꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ ñeꜗ heꜘ gaꜙkyʉ̱ʉ̱ꜗ. Maˊ gaꜙtë̱ë̱yꜘ ko̱o̱ˉ lleˊ hwaˈ, ko̱ˉdsooꜘ jwëˈ baˊ gaꜙsa̱a̱yꜗ chaˊjmɨɨˉ jʉʉhˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙju̱u̱yꜗ nehꜙ jmɨɨˉ.
23448	MAT 8:34	Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, gaꜙhwë̱ë̱yˉ mahꜗ gaꜙnääyꜗ gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ Jesús. Maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ, gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱yhˊ mahꜗ waˊ lla̱a̱yhꜘ jeeˊ ja̱ˉ.
23449	MAT 9:1	Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙheꜗ Jesús kaˉlähꜘ nehꜙ naˊmooꜘ ngaayhꜗ taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ taꜙ jwɨɨˉ kiyhꜗ.
23450	MAT 9:2	Maˊ gaꜙlla̱a̱yhꜗ ja̱ˉ, naˊjä̱ä̱ˉ dsaˉ chaˊnëyˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ naˉkya̱a̱ˈ nëˊ ji̱i̱ˊ. Maˊ gaꜙjëëꜗ Jesús dsooꜘ baˊ dsëꜗ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ: —Waˊ nøhˈ hohꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, maˉnaˉcheˊ baˊ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ kyahꜗ.
23453	MAT 9:5	¿Heeˉ gaˊ naˉ saꜙ jwë̱ë̱hˋ, la̱a̱hꜘ hnähꜘ? ¿Cheˊ heˉ chiihˊ jneˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ: “Maˉnaˉcheˊ dsoˊkyeˉ kyahꜗ”, o heˉ chiihˊ jnihꜘ: “Nooˉ, ki̱i̱ˈ ji̱i̱ˊ kyahˈ, mahꜗ gwa̱a̱hˉ”?
23456	MAT 9:8	Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ ngaahꜗ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ heꜘ, gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëyꜗ chaˉmiihˉ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio, taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ gaꜙkwëëyhꜗ chaˉmiihˉ beꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ mahꜗ miˉhlä̱ä̱yꜘ dsaˉdsaahˊ.
23457	MAT 9:9	Läꜙ maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Matäˊ, hi̱ˉ maˊ gyaˈ nëˊtaˊ kihˈ ko̱o̱yˈ kuˊsɨhˉ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Ñaˉ waˊ jmeenˊ ko̱ˉjø̱hꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙnooyˉ, gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús.
23458	MAT 9:10	Pero heˉ gaꜙlaꜗ. Maˊ gyaˈ Jesús kuhˉhɨ̱h˜ chaˊnehꜙ kihꜗ Matäˊ. Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ ko̱o̱ꜗ kuˊsɨhˉ hiꜙ jñahꜘ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nëˊ mes˜ kuyhˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús hiꜙ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ.