23229	MAT 1:16	Jacob heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ José, hi̱ˉ gaꜙla̱a̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱ꜗ María. María heꜘ gaꜙla̱a̱ꜗ chooˈ Jesús hi̱ˉ gaꜙläꜙche̱e̱ꜙ Cristo (heˉ hnøøꜗ jähꜙ hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ).
23231	MAT 1:18	Läꜙlaˉ gaꜙlaꜗ maˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Jesucristo. María chooyˈ maˊ naˉlaꜚ hmoohˊ kiyhˈ kya̱a̱hˊ José. Pero jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ ka̱a̱yˈ ø̱ø̱yhꜚ, maˉkya̱a̱ˉ baˊ María gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ.
23232	MAT 1:19	José, dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ, maˊ jmeeyꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ, hiꜙ saꜙ maˊ hnøøyˈ maˊ miˉkwa̱hꜗ dsaˉ kihꜗ María, heˉja̱ˉ gaꜙllaꜘ dsëyꜗ maˊ be̱e̱yˈ toˉkëˊ baˊ.
23233	MAT 1:20	Maˉngëëꜘ maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ läꜙja̱ˉ, gaꜙläꜙjnääꜘ kiyhꜗ ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio jeeˊ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ, hi̱ˉ gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ: —José, saˊju̱ˉ kihꜗ David, taꜙ waˊ ga̱hˈ ka̱a̱hˈ María naˉ, jmä̱ä̱hˈ dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ baˊ ja̱ˉ, heˉ kya̱a̱yˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ.
23234	MAT 1:21	Läꜙcha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ miˊche̱e̱hꜗ Jesús, jëëhꜘ hi̱ˉ heꜘ lä̱ä̱ꜗ dsaˉgoohꜘ hnähꜘ kihꜗ dsoˊkyeˉ.
23236	MAT 1:23	Ja̱a̱ˉ chihˉmëꜘ kwa̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ maˉjë̱ë̱ꜙ dsaˉñʉʉhˉ, ka̱a̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ mahꜗ läꜙcha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ kiyhꜗ. Hiꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ läꜙche̱e̱ˉ Emanuel. Juuˈ laˉ hnøøꜗ jähꜙ: Dio kya̱a̱hˊ jneˊ.
23238	MAT 1:25	Pero saꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ toˉnëˊ kya̱a̱yˈ, hi̱ˉ gaꜙmiꜙche̱e̱yˉ Jesús maˉngëëꜘ maˉläˉcha̱a̱yꜙ.
23239	MAT 2:1	Gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Jesús Belén, ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ mähˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Judea, läꜙko̱o̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ Herode dsaˉtaˊ jeeˊ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Jesús, gaꜙllaꜙnääꜗ taꜙ jwɨɨˉ Jerusalén dsaˉ hi̱ˉ maˊ kyʉʉh˜ haˉ läꜙ cha̱a̱ˈ nʉʉꜘ gyʉʉhˈ. Hi̱ˉ heꜘ yaꜙnääꜗ taꜙlaꜙ gaꜙhyaˉ hyooˉ.
23240	MAT 2:2	Hiꜙ maˊ ngɨɨyꜙ juuˈ: —¿Naꜚ rey kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu hi̱ˉ maˉläˉcha̱a̱ꜙ? Gaꜙjëëˊ jnäähꜗ gaꜙhña̱a̱ꜘ nʉʉꜘ kya̱a̱yꜗ taꜙlaꜙ gaꜙhyaˉ hyooˉ. Heˉja̱ˉ maˉyaˉnøøꜗ jnäähˈ mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ jʉʉhˉ kiyhꜗ.
23245	MAT 2:7	Heˉja̱ˉ jeeˊ naˉhmääˊ baˊ gaꜙtëëhꜗ Herode dsaˉ hi̱ˉ yaꜙnääꜗ taꜙlaꜙ gaꜙhyaˉ hyooˉ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ johꜘ jmɨɨˊ maˉhyaˉ heˉ gaꜙjëëyꜗ gaꜙhña̱a̱ꜘ nʉʉꜘ heꜘ.
23246	MAT 2:8	Ja̱ˉgaˊ gaꜙche̱e̱ꜗ dsihꜘ taꜙ Belén, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ jeeˊ ooꜙ, goˉki̱i̱ˈ daˊ hnähꜘ juuˈ kweeˉ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ. Waˊraˉ gaꜙjnä̱ä̱hꜙ hnähꜘ, ja̱ˉ yaˉnäähˋ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ juuˈ kinꜙ, mahꜗ jnäꜘ kaˉlähꜘ nɨɨnˋ naˊjmeenˈ jʉʉhˉ kiyhꜗ.
23247	MAT 2:9	Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ kihꜗ rey, gaꜙnääyꜗ. Hi̱hꜗ chaˊnʉʉꜘ hi̱ˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ taꜙlaꜙ gaꜙhyaˉ hyooˉ, ngooyꜗ taꜙ chaˊnëˊ dsaˉ heꜘ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtë̱ë̱yꜘ jeeˊ maˊ kya̱a̱ꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙhë̱ë̱yꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ.
23248	MAT 2:10	Läꜙ maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ läꜙ maˉhe̱e̱ꜘ ja̱ˉbaˊ chaˊnʉʉꜘ heꜘ, gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ lluꜗ chaˉmiihˉ.
23249	MAT 2:11	Maˊ gaꜙta̱a̱yhˋ chaˊnehꜙ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ María chooyˈ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ. Gaꜙnäyꜗ jeeˊ maˊ täähˊ kuuˊ kiyhˈ mahꜗ gaꜙkwëëyhꜗ kuˊnøøꜚ, gaꜙkwëëyhꜗ waˊchu̱ˉ, hiꜙ ko̱o̱ˉ gaˊ heˉ che̱e̱ˉ mirra.
23250	MAT 2:12	Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kihꜗ dsaˉ heꜘ jeeˊ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ mahꜗ moꜙsoꜙ maˊ dsaˉje̱e̱yhˋ taꜙ jeeˊ maˊ gyaˈ Herode. Gaꜙjlʉʉyꜗ jyohꜘ jwëˈ mahꜗ gaꜙllaꜙnääyˋ taꜙ hwaꜗ kiyhꜗ.
23251	MAT 2:13	Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnääˋ dsaˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜ haˉ läꜙ cha̱a̱ˈ nʉʉꜘ heꜘ, ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio gaꜙläꜙjnääꜘ kihꜗ José jeeˊ maˊ këyꜙ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Nooˉ, jä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ chooyꜗ mahꜗ goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ hwaꜗ Egipto. Jeeˊ ooꜙ jä̱hˈ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ jmeenˋ juuˈ kyahꜗ. Jëëhꜘ hnaahꜙ Herode gyʉ̱ʉ̱ˉ mahꜗ jngëëyhꜗ.
23252	MAT 2:14	Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙñeꜗ José jeeˊ maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱ˉ, läꜙcha̱hꜘ hwëˈ ja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ María, gaꜙnääyꜗ taꜙ hwaꜗ Egipto.
23253	MAT 2:15	Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙju̱u̱ꜗ Herode. Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: “Taꜙ hwaꜗ Egipto gaꜙtëëhnꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ.”
23254	MAT 2:16	Maˊ gaꜙläꜙliihꜚ Herode gaꜙmiꜙgooˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ kyʉʉh˜ heꜘ kiyhꜗ, gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ jwërte. Heˉja̱ˉ gaꜙhëyꜘ johꜘ jmɨɨˊ maˉläˉhɨɨˋ läꜙ maˊ toˉnëˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ dsaˉ heꜘ nʉʉꜘ. Mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ hløøꜘ heˉ jngëëyhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ hi̱ˉ ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ läꜙji̱i̱hˈ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ to̱ˈ ñeˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jwɨɨˉ Belén, läꜙkye̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jä̱hꜙ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ jwɨɨˉ ja̱ˉ.
23256	MAT 2:18	Gaꜙläꜙnʉʉhꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ jeeˊ jwɨɨˉ Ramá, peerꜙ tiˉmeehˉ dsëꜗ dsaˉ, hooh˜ dsaˉ, hø̱ø̱˜ dsaˉ. Saˊju̱ˉ kihꜗ Raquel baˊ heꜘ hi̱ˉ hooh˜ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱ꜗ. Saꜙ hii˜ nøhꜗ dsëyꜗ, kihꜗ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ jwë̱ë̱ꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ.
23258	MAT 2:20	Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Nooˉ, teeˋ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ chooyꜗ, mahꜗ gwa̱a̱hˉ taꜙ Israel kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, maˉju̱u̱ꜙ baˊ hi̱ˉ maˊ hnøøˈ maˊ jngëëhˈ gyʉ̱ʉ̱ˉ.
23259	MAT 2:21	Heˉja̱ˉ gaꜙnooyˉ mahꜗ gaꜙtëëyˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ chooyꜗ, gaꜙnääyˋ taꜙ hwaꜗ Israel kaˉlähꜘ.
23264	MAT 3:3	Kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ baˊ ja̱ˉ hi̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: Ki̱i̱ˉ nʉʉhꜙ ko̱o̱ˉ lleꜘ heˉ hlëëhꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ: “Miˉlluˋ hnähꜘ jwëˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Miˉllu̱u̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ mahꜗ jäyꜙ ko̱ˉdsooꜘ jwëˈ”, gaꜙjähꜘ Isaía.
23265	MAT 3:4	Hmɨɨhˉ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ maˊ laˈ kya̱a̱hˊ jñuꜚ camey˜, maˊ naˉhñʉʉꜚ tuyhꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ looˊ jahꜘ. Maˊ ku̱yhˉ i̱i̱hˉ hiꜙ maˊ hɨ̱yh˜ tahꜗ heˉ maˊ chaˉ mohꜘ.
23270	MAT 3:9	Moꜙtoꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ: “Le̱e̱ꜙ baˊ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ la̱a̱ꜗ jnäähˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham.” Jëëhꜘ jnäꜘ jwahnꜙ, lihꜙ baˊ Dio jmeeyꜗ hwë̱ë̱ˉ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham kihꜗ ku̱u̱ˊ laˉ.
23273	MAT 3:12	Hi̱i̱ꜚ chehꜗ miˉlluꜗ mɨˈtrigo, maˉcho̱o̱yhˉ heˉ kya̱a̱hˊ jwäy˜. Ko̱o̱yꜙ mɨˈtrigo kiyhꜗ llayꜗ lluꜗ, ja̱ˉgaˊ tooyhꜙ waˊhløøˉ kihꜗ trigo ja̱ˉ chaˊjeˉ jeeˊ moꜙsoꜙ hʉʉꜙ ji̱hˊko̱hꜘ —gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ.
23277	MAT 3:16	Maˉngëëꜘ maˉsa̱a̱ˉ Jesús jmɨɨˉ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ chaˊjmɨɨˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnaꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ gaꜙjëëꜗ Jesús Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio gaꜙjyooꜗ nëˊ kiyhˈ, la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ juuˉ.
23278	MAT 3:17	Maˊja̱ˉ gaꜙläꜙnʉʉhꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ heˉ jaꜗ gyʉʉhˈ heˉ maˊ jähꜘ: —Hi̱ˉ laˉ heꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ hnaanꜙ. Peerꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱yhˊ.
23283	MAT 4:5	Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjøøꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kiyhꜗ taꜙ jeeˊ chihˈ gwahꜙ jwɨɨˉ naˉjngɨɨˈ heˉ che̱e̱ˉ Jerusalén. Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱yꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ gyʉʉhˈ kihꜗ gwahꜙ jʉʉhꜙ,
23288	MAT 4:10	Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Waˊ läꜙø̱ø̱hꜘ hneˉ kinꜙ Tanaˊ, jëëhꜘ maˉnaˉsɨɨˉ baˊ jeeˊ jyohꜘ kaˉlähꜘ: “Kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dio kya̱a̱hꜗ baˊ jmeehˈ jʉʉhˉ. Kihꜗ ja̱a̱ˉ hñiiꜘ bihꜗ jmeehˈ taˊheꜗ.”
23291	MAT 4:13	Saꜙ gaꜙjä̱yꜘ jwɨɨˉ Nazaret, ngaayhꜗ naˊgyayˉ jwɨɨˉ Capernaum baˊ, jwɨɨˉ heˉ hlaˉ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ. Hwaꜗ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Zabulón kya̱a̱hˊ Neftalí baˊ ja̱ˉ.
23294	MAT 4:16	dsaˉ heꜘ hi̱ˉ maˊ gaꜙnääˊ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ gaꜙjëëyꜗ ko̱o̱ˉ waˊjeˉ jʉʉhˉ. Gaꜙläꜙjnäꜘ ko̱o̱ˉ waˊjeˉ kihꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ maˊ hiiꜘ gooˉ ju̱u̱yꜘ.
23296	MAT 4:18	Jeeˊ hä̱ä̱ˊ Jesús jwëˈ ngooꜗ taꜙ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Galilea, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Simón hi̱ˉ maˊ tëëh˜ dsaˉ Peeˊ, kya̱a̱hˊ Andreˊ ø̱ø̱yhꜚ. Läꜙu̱u̱ꜘ hi̱ˉ heꜘ maˊ tä̱ä̱hˊ jwä˜ saˊhmaˈ chaˊjmɨɨˉ, jëëhꜘ heˉ ja̱ˉ baˊ maˊ laˈ taˊ kiyhˈ.
23299	MAT 4:21	Maˉngëëꜘ gyihꜗ ko̱ˉnɨɨh˜, gaꜙjë̱ë̱yꜗ jñahꜘ gaˊ u̱u̱ˈ. Ja̱a̱ˉ heꜘ Jacobo, jo̱o̱ꜘ Zebedeo, kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱yhꜚ, maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙ naˊmooꜘ kya̱a̱hˊ Zebedeo jmiiyˉ, maˊ hmiiy˜ saˊhmaˈ kiyhꜗ. Mahꜗ gaꜙtëëyhꜗ.
23313	MAT 5:10	Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙnääˊ jëë˜ wɨɨꜘ kihꜗ heˉ jmeeyꜙ heˉ lluꜗ. Jëëhꜘ, kihꜗ bihꜗ laꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ.
23315	MAT 5:12	Läꜙ maˊ cha̱a̱hˉ hnähꜘ läꜙja̱ˉ, waˊ cha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ, waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ. Jëëhꜘ, hñahꜙ baˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ heˉ lluꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyhꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jä̱ä̱ˈ gaˊ kyahˈ hnähꜘ.
23317	MAT 5:14	Hnähꜘ la̱a̱hꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊjeˉ kihꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Waˊ jmeenˊ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ heˉ hlaˉ gyʉʉhˈ nëˊ mohꜘ saꜙ leꜘ dsaˉhmääˋ.
23319	MAT 5:16	Heˉja̱ˉ waˊ jnäꜘ waˊjeˉ kyahꜗ hnähꜘ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, mahꜗ waˊraˉ gaꜙjëëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ heˉ jmeehˉ hnähꜘ, jmeeyꜗ jʉʉhˉ kihꜗ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ.
23320	MAT 5:17	ʼTaꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ maˉjan˜ mahꜗ miˊlla̱a̱nꜗ ley kihꜗ Moisé. Niꜙ saꜙ miˊlla̱a̱nꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙhlëëhꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. Saꜙ maˉjan˜ mahꜗ miˊlla̱a̱nꜗ heˉ ja̱ˉ, heˉ miˊtenˋ kihˈ juuˈ ja̱ˉ baˊ ja̱ˉ maˉjan˜.
23321	MAT 5:18	Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ chaˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ laˉ, saꜙ he̱e̱ꜘ niꜙ ko̱o̱ˉ hwëhꜘ mähˉ, niꜙ ko̱o̱ˉ mɨˈpunto heˉ naˉsɨɨˉ kihꜗ ley ja̱ˉ, jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉläˉteꜗ gaꜙläꜙjëꜙ.
23322	MAT 5:19	Heˉ läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙhlä̱ä̱hˉ ko̱o̱ˉ madaꜚ pihꜗ kihꜗ ley laˉ, hiꜙ cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ, le̱e̱yꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ mähꜗ baˊ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. Pero cherˊmahꜗ hi̱ˉ miˉteꜗ kihꜗ ley hiꜙ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ heˉ miˉteyꜗ kaˉlähꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ.
23323	MAT 5:20	Heˉja̱ˉ hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ taˊ lluˈ läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜ ley hiꜙ läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ jmeeꜙ fariseo, saꜙ leꜘ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ.
23324	MAT 5:21	ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ jähꜘ nëˊ ley kihꜗ Moisé läꜙ maˊ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ: “Taꜙ jngëëhꜙ dsaˉ. Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ maꜙraꜙ heˉ nøøꜗ baˊ taˊ kiyhˈ.”
23330	MAT 5:27	ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ jähꜘ nëˊ ley heˉ sɨɨyhꜙ hnähꜘ: “Hneˉ hi̱ˉ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ, taꜙ ka̱a̱hꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ.”
23331	MAT 5:28	Pero jnäꜘ jwahnꜙ, cherˊmahꜗ hi̱ˉ jë̱ë̱˜ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hiꜙ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ ka̱a̱yhꜗ, kya̱a̱hˊ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ ja̱ˉ, maˉjmeeyꜘ dsoˊkyeˉ.
23332	MAT 5:29	Läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ mɨˈnëhˊ raˉllu̱u̱ꜗ jmeeꜗ tä̱hꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, lleˊ goˉte˜ mahꜗ beꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ. Jëëhꜘ, lluꜗ gaˊ kyahˈ heˉ he̱e̱ꜘ miihˉ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ gohˈ naˉhñaahˈ chaˊjeˉ.
23333	MAT 5:30	Hiꜙ cherˊmahꜗ maˉgoohˉ raˉllu̱u̱ꜗ jmeeꜗ tä̱hꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, hnäꜗ goˉte˜ mahꜗ beꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ. Jëëhꜘ, lluꜗ gaˊ kyahˈ heˉ he̱e̱ꜘ miihˉ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ gohˈ naˉhñaahˈ chaˊjeˉ.
23334	MAT 5:31	ʼHiꜙ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ kaˉlähꜘ heˉ jäyhꜘ: “Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ be̱e̱˜ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ, hnøøꜗ chooyhꜗ jeˉ jeeˊ maˉbe̱e̱yꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ.”
23335	MAT 5:32	Pero jnäꜘ jwahnꜙ läꜙlaˉ. Hi̱ˉ be̱e̱ꜗ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ, hiꜙ saꜙ chaˉ heˉ hlɨɨhˈ maˉjmeeyꜘ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉñʉʉhˉ, heˉ che̱e̱yꜙ taꜙ jwëꜘ hlɨɨhˈ baˊ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ hi̱ˉ ka̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˉbe̱e̱yꜗ heꜘ, heˉ jmeeyꜙ dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ kaˉlähꜘ.
23336	MAT 5:33	ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ: “Taꜙ jmeeˉ dsooꜘ heˉ laꜗ juuˈ taˉjuuˈ. Ja̱ˉ miˉtehˋ hnähꜘ kihꜗ Dio heˉ gaꜙtä̱ä̱hˋ hñaahˈ jmeehˈ.”
23337	MAT 5:34	Pero läꜙlaˉ jwahꜙ jnäꜘ, taꜙ tä̱ä̱ˋ hñaahˈ kihꜗ niꜙ ko̱o̱ˉ. Taꜙ tä̱ä̱ˋ hnähꜘ kihꜗ gyʉʉhˈ, jëëhꜘ jeeˊ ooꜙ baˊ gyaꜗ Dio.
23341	MAT 5:38	ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ heˉ jäyhꜘ: “Hi̱ˉ jmeeꜙ dsooˊ mɨˊnëˊ dsaˉkya̱a̱hˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ miˉhmaayhˋ. Hi̱ˉ jlä̱ä̱h˜ naˊja̱ˊ dsaˉkya̱a̱hˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ miˉhmaayhˋ.”
23346	MAT 5:43	ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ heˉ jäyhꜘ: “Waˊ hnaahꜙ omeꜚ kya̱a̱hꜗ mahꜗ waˊ naˉhä̱ä̱hˊ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ omeꜚ kya̱a̱hꜗ.”
23348	MAT 5:45	Mahꜗ läꜙja̱ˉ le̱e̱hꜘ hnähꜘ jo̱o̱ꜘ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ. Hi̱ˉ heꜘ jmeeꜙ dsaˉhyaꜙ hyooˉ kihꜗ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ. Hiꜙ che̱e̱yꜙ jmaꜗ kaˉlähꜘ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ.
23351	MAT 5:48	Waˊ la̱a̱hˈ hnähꜘ llu̱u̱ꜗ, läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ goˉte˜.
23352	MAT 6:1	ʼLe̱e̱hꜚ, taꜙ hnoohˉ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ hlëëhˈ dsaˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ waˊraˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ heˉ lluꜗ. Cherˊmahꜗ ko̱ˉta̱a̱ˊ gaˊ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ mahꜗ jëëꜗ dsaˉ kyahꜗ hnähꜘ, saꜙ hñahꜙ hnähꜘ niꜙ miihˉ kihꜗ Dio hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ.
23359	MAT 6:8	Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ läꜙ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ. Jëëhꜘ, Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, maˉñeyˉ baˊ heeˉ naˉ jmeeꜙ biiꜗ jnänˋ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ ngɨɨnˊ kiyhˈ.
23361	MAT 6:10	Ñaˉ mahꜗ jmeehˈ hihꜙ jeeˊ laˉ. Waˊ leꜘ läꜙ hyohˉ hohꜘ hñaahꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ.
23365	MAT 6:14	ʼCherˊmahꜗ jmeehˉ jø̱hˉ hohꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ.
23366	MAT 6:15	Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ jø̱hˉ hohꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ saꜙ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ heˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ hnähꜘ kiyhꜗ.
23370	MAT 6:19	ʼTaꜙ waˊ hnoohˉ hnähꜘ llaˉmahꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ chaˉmiihˉ heˉ laꜗ hmoohˈ kyahꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ jeeˊ laˉ cha̱a̱ˉ jahꜘ jwë˜ chaˉmiihˉ hiꜙ hyaꜙ tʉˊjʉʉh˜ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ. Hiꜙ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ mahꜗ hɨ̱ɨ̱yꜗ.
23371	MAT 6:20	Hnøøhˈ hnähꜘ mahꜗ llaˉmahꜗ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ heˉ laꜗ hmoohˈ kyahꜗ hnähꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ jahꜘ hi̱ˉ jwë˜ niꜙ saꜙ hyaꜙ tʉˊjʉʉh˜ kaˉlähꜘ. Hiꜙ jeeˊ ja̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ mahꜗ hɨ̱ɨ̱yꜗ.
23376	MAT 6:25	ʼHeˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ: Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ dsaˉngëëꜘ hnähꜘ, heeˉ naˉ kuhˊhuhꜗ hnähꜘ. Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ, haˉ läꜙ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hˈ hnähꜘ. ¿Cheˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ heˉ cha̱a̱ˉ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ kuhˉhuhꜘ hnähꜘ? ¿Hiꜙ cheˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hꜙ hnähꜘ?
23377	MAT 6:26	Jëëˋ daˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ ta̱ˈ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜙ jwëꜘ nëˊ lleꜘ. Saꜙ chaˉ jngëëyˉ niꜙ saꜙ chooyh˜ mɨɨˈ, niꜙ saꜙ llayꜙ lluꜗ mɨɨˈ kiyhꜗ. Pero Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, maꜙraꜙ heˉ ä̱ä̱hˉ bihꜗ. ¿Cheˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ ta̱ꜗ heꜘ?
23378	MAT 6:27	¿Hi̱i̱ˉ hnähꜘ le̱hꜗ jmeehˈ sa̱a̱ꜙ gaˊ ko̱o̱ˉ lëëˉ, kihꜗ heˉ jmeehˉ hnähꜘ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ?
23379	MAT 6:28	ʼ¿Heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hˈ hnähꜘ? Jëëˋ daˊ hnähꜘ haˉ läꜙ dsaˉkwa̱a̱ꜙ waˊleꜗ jeeˊ nuuˉ. Saꜙ chaˉ taˊ jmeeꜙ, niꜙ saꜙ hwëë˜ waˊñeˉ.
23382	MAT 6:31	Heˉja̱ˉ moꜙtoꜙ ka̱ˉ gaˊ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ jwahˈ hnähꜘ: “¿Heeˉ naˉ kihˊhi̱hˊ jnäähꜗ, heeˉ hmɨɨhˉ kye̱hˊ jnäähˈ?”
23383	MAT 6:32	Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio hnooyhˉ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ jmahꜗ baˊ. Pero Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ maˉñeyˉ baˊ heˉ jmeeꜙ biiꜗ jnänˋ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ.
23385	MAT 6:34	Heˉja̱ˉ taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ høꜗ, jëëhꜘ høꜗ läꜙchaˉ jyohꜘ gaˊ hʉʉˊdsëˉ heˉ jmeehˈ hnähꜘ. He̱e̱hˋ baˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ cha̱a̱ˉ hnähꜘ.
23388	MAT 7:3	¿Heˉlaˈ jëëhꜘ waˊhløøˉ heˉ häˊ mɨˊnëˊ ø̱ø̱hˈ mahꜗ saꜙ jëëhꜘ daˊ waˊhløøˉ jʉʉhˉ heˉ häˊ mɨˊnëhˊ hñaahˈ?
23389	MAT 7:4	¿Haˉ läꜙja̱ˉ jwɨɨhˈ ø̱ø̱hꜗ: “Kwaˊ daˊ waˊ llenˋ waˊhløøˉ heˉ häˊ mɨˊnëhˊ”, mahꜗ häˊ baˊ kyahꜗ hñaahꜗ heˉ jʉʉhˉ gaˊ?
23390	MAT 7:5	¡Heˉ baˊ cheˉ taˉju̱u̱hˈ hneˉ! Lleˊ daˊ jä̱ä̱ˈ waˊhløøˉ jʉʉhˉ heˉ häˊ mɨˊnëhˊ hñaahˈ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ jëëhˈ kweeˉ mahꜗ llehˈ waˊhløøˉ heˉ häˊ mɨˊnëˊ ø̱ø̱hˈ.