23214	MAT 1:1	Ari yokamai Yesu Kirisito awama yokamai kanom i epe. Yesu yaromi Dawiri gauwom moingoro te Dawiri Aparam gauwom moime.
23215	MAT 1:2	Aisaki nem Aparam te Yakopo nem Aisaki te Yura yaromi ama emerom nenom Yakopo
23216	MAT 1:3	te Peresi te Sara nenom Yura te yai surai manom Tema te Esaron nem Peresi te Uram nem Esaron
23218	MAT 1:5	te Boasi nem Saramon te Boasi mam Reiapo te Opeti nem Boasi te Opeti mam Ruti te Yesi nem Ofeti
23219	MAT 1:6	te kiapanom bei erongua yai ori Dawiri nem Yesi te Soromon nem Dawiri te Soromon mam koma Uraia efem biyai moinguai
23221	MAT 1:8	te Yosafa nem Asa te Yoram nem Yosafa te Usaia nem Yoram
23222	MAT 1:9	te Yotam nem Usaia te Easi nem Yotam te Esekaiya nem Easi
23223	MAT 1:10	te Manasa nem Esekaiya te Emon nem Manasa te Yosaia nem Emon
23224	MAT 1:11	te Yekonaia yaromi ama emerom nenom Yosaia. Yekonaia te emerom moinga kakom tei Bapiron ari fure Isirae ari kura boire Isirae ari endire fu Bapiron ari kei faingi tei fime.
23225	MAT 1:12	Isirae ari yokamai fu Bapiron fure kan iki moinga ena Siatie nem Yekonaia te Serapape nem Siatie
23228	MAT 1:15	te Eriesa nem Eriyu te Matan nem Eriesa te Yakopo nem Matan te Yosefe nem Yakopo.
23229	MAT 1:16	Yosefe oparomi Maria wiom biyai moingoro Yesu kui nome. Koma ka mapunom “Mesia yai uname,” dungua ena yokamai “Gan i Mesia moime,” epe dime.
23231	MAT 1:18	Yesu Kirisito kui engua kam i epe. Yokamai Yesu mam Maria Yosefe nou koi ei teingoro moime. Te surai kau eikeipikoro Maria oparomi kanongua Murom Sumuna miriyomdi si di tongoro gan moime.
23232	MAT 1:19	Maria nou koi teinga yai Yosefe yaromi yai nokapu wom moinguairai “Maria bei gai goi tekenaye,” di fire ena iran i “Ari kankenaingero Maria awi dowaye,” di fime.
23233	MAT 1:20	Yosefe epe ka di fi moingoro kuwan kanongua Ari Wanopanom nuwi kokonan gan ta uro di tome, “Dawiri ariyom Yosefeyo gan i opai miriyomdi fuka dungua i Murom Sumuna bei moiro tongoro ena ‘Maria inaiye,’ epe duwangai kuri fikeyo!
23234	MAT 1:21	Ena opai wam kui nowangore yaromi ariyoma bianom fanangua kore de erowangua iran ne gan i kam ‘Yesuye,’ diro,” nuwi kokonan gan di tome.
23236	MAT 1:23	Komari kam mapunom yai epe boime, “Yai kau eikengua oparom gan miriyomdi moiro wam kui nowangoro yaromi kam Emanue enaime,” boime. Gan kam mapunom i epe: Yai Gumam nonon ama moipunie.
23237	MAT 1:24	Ena Yosefe wi fairo ariro Ari Wanopanom nuwi kokonan gan di tonguamere epe beiro Maria iro moime.
23238	MAT 1:25	Te Yosefe Maria yo morom kiapam bei moingoro wam kui nome. Kui nongoro “Gan i kam Yesuye,” diro kam eme.
23239	MAT 2:1	Eroti kiapanom bengua yai ori moingua kakom i Maria wam Yesu Beterem iki birom ori kei faingi tei kui nome. Te Beterem i Yura ari ikinom akainom suna tei dume. Maria wam kui nongoro ena okome kui mokome mapunom finga ari aro moko ungui koro ime moinga ma dere u Yerusarem ure
23240	MAT 2:2	“Gan i okome Yura ari kiapanom beiro yai ori morangua yaromi amai kui nome? No yokamai kei faipungi moiro yaromi kui nongua kuimokome koingua kanere ‘Furo kam akire di towapune’ diro upune,” ka epe dingoro
23241	MAT 2:3	kiapanom bengua yai ori Eroti ka i firo niki de fire gam nouro dungoro te ari yai opai Yerusarem tei moinga muruwo ama ganom nouro dime.
23242	MAT 2:4	Ena Eroti yaromi Yai Gumam fi mun ei teinga ari ori te ka di guwo dungua nuwi si ereinga ari u boire “Ure kuku boiyo” di erere winga “Mesia yaromi amai kui nowame?” dire mina wako erongoro
23243	MAT 2:5	“Mesia yaromi Yuria ari ikinom akainom Beterem akai kui nowame. Ka mapunom yai ka epe boingua firo!
23244	MAT 2:6	‘Beterem ari yo, ne Yura akainom suna tei moingai te epena Yura ari suwo yai ori moingoro okome ne Beterem ari yai ori wom moraime. Ne yokama moingi suna tei yai ori ta fuka diro ena na arinama Yura ari kiapanom bei morame,’ epe boime,” di teime.
23250	MAT 2:12	Ena kuwandi Yai Gumam ari yokamai ka di erere “Ne yokamai inako dere Eroti moingui tei kiyo,” di erongoro yokamai kon ta dungui tei fure ikinomdi fime.
23251	MAT 2:13	Ari yokamai fu deingoro Yosefe kuwan kanonguai Ari Wanopanom nuwi kokonan gan ta uro “Epena arire gan te mam endire Isipi man tei tongi fo. Ena ne Isipi tei moingoro te okome na ‘Yura akai fo,’ di erowaye. Epena Eroti gan wandou uro ‘Si goraye,’ diro bemie,” di tongoro
23252	MAT 2:14	ena Yosefe giruwangua kakom ariro gan te mam endiro ena Isipi fure tei moingoro okome Eroti mora goime.
23254	MAT 2:16	Ena Yesu nem mam Isipi yo moingi ena ari kui mokome mapunom finga yokamai Eroti gumam bawingoro yaromi dem miriyom eriyom mokore ena ari suwo koropane ewi Beterem akai teina koro koro tei dere, “Ne yokamai fure gan gawo noniki suraiye i dekenainga muruwo ei goiyo,” di erome. Koma Eroti yaromi ari kui mokome mapunom finga yokamai “Tora kakom kui mokome fuka dume?” diro mina wako erere ka i fire iran epena epe beme.
23255	MAT 2:17	Ena epe bengoro komari ka mapunom yai Yeremaia boingua epena mukom faimie. Yaromi epe boime,
23257	MAT 2:19	Ena okome Eroti mora goingoro Yosefe Isipi akai moire kuwan kanongua Ari Wanopanom nuwi kokonan gan ta ure
23258	MAT 2:20	“Yaromi koma ‘Ne yokamai fure gan si goiyo,’ dungua yaromi epena mora goime. Ena ne arire gan te mam endire Isirae man tei fo!” di tongoro
23259	MAT 2:21	iran Yosefe arire gan te mam endire Isirae man tei fume.
23260	MAT 2:22	Yaromi Isirae mansinom ure “Eroti wam Akereya epena Yura ari kiapanom bengua yai ori moimia,” ka dinga fire kuri firo “Akai tei kei fanapunga kuri fiye,” diro moingua te kuwandi Yai Gumam ka di tongoro iran Yosefe Gariri akai suna tei furo
23261	MAT 2:23	iki birom ori ta kei faingi kam Nasareti dingi tei fure fai moime. Yaromi epe bengoro ka mapunom ari koma “Ari yokamai ‘Yaromi Nasarini yai moime,’ duwaimie” dinga epena ari “Ka i kawom,” dime.
23262	MAT 3:1	Okome Yoane yaromi nuwi bui erongua yai u Yuria ari moikeinga akaiyom uro moiro ka di mari dere
23263	MAT 3:2	“Yai Gumam ari kiapanom bei erowangua kakom i teina ungoro ena iran ne yokamai bianom ma dere nomane si awa teiyo,” epe dume.
23264	MAT 3:3	Komariki Yai Gumam di tongoro te kam mapunom yai Aisaiya di mari dongoro te epena Yoane yaromi ungua ka mapunom mukom faime. Ka mapunom yaromi epe dire, Ari moikeinga akaiyomdi tei yai ta moiro u boiro “Ari Wanopanom konom kenom beiyo. Te yaromi konom bei yo teiyo,” u boime, ka mapunom yaromi epe dume.
23265	MAT 3:4	Yoane yaromi non kame wiyom gai wareinga fire te non gam goyomdi dero te siname gai nere te ipa dum ekoi koi moinga nurom ire nome.
23266	MAT 3:5	Ena Yerusarem ari te Yuria ari muruwo te ari Yoran nuwi teina moinga yokamai muruwo u Yoane moingui tei ure
23267	MAT 3:6	ena bianom faingua di mari de teingoro Yoane yaromi Yoran nuwi tei bui erome.
23268	MAT 3:7	Te ari Mose ka di guwo dungua kam i gore dinga yokamai munmane i kam Feresi te Sarusi u Yoane moingui tei ure “Yaromi nuwi bui norowame,” diro wingoro Yoane kanongua “Onopa yokamai moingamere epe ne yokamai moinga ena Yai Gumam kura kam di norowangua kakom i teina ungoro ena ne yokamai Yai Gumam kura kam duwangua tongi naimo? Nemane. Ne yokamai nomane si awa tekeime.
23269	MAT 3:8	Ena ne yokamai bianom ma dere nomanenom si awa towainga iran si awa teinga mapunom nokapu beiyo. Ne yokama epe benaingere ena Yai Gumam kura kam di erekename.
23270	MAT 3:9	Te ne yokamai ‘Aparam yaromi nonon awanom moingoro iran Yai Gumam kura kam di norekenamie,’ di fikeiyo. Tora bengoro epe di fikenaime? ‘Yai Gumam kongo dunguirai ire Aparam gama bei enamie,’ di ereye. Te Yai Gumam nen towane ‘Nenen Aparam gama moime,’ duwame.
23272	MAT 3:11	Te ne yokamai bianom ma dere nomanenom si awa towaingoro ena na nuwi bui erowaiye. Te yai ta na mounamdi unangua yaromi kokonan ori benanguai epe: Yaromi Murom Sumuna yoporam boingua te e dongua si di erowamie. Te yaromi yai ori moinguairai te na yai gawo moiye. Na yai gawo moiro yaromi kauwom tou okonamdi ire naika faikename.
23273	MAT 3:12	Yaromi di kendi okomdi akoro ure ena kui morom muruwo bei dowangua te kui mukom iro furo kui iki ikai eire kui morom iro e dongua garangua goukenamie. Mora,” Yoane epe di erome.
23274	MAT 3:13	Kakom i Yesu Gariri man tei ma dere Yoran nuwi uro Yoane moingui tei furo “Yoane nuwi bui narowame,” diro fungoro
23275	MAT 3:14	te Yoane yaromi “Tora bengoro ne na moiki tei ungoro na nuwi bui erowaye! I faikeme. Ne nuwi bui narowanie. Ena ne nomane awa to,” di tongoro
23276	MAT 3:15	“E e, epena na dikamere ne epe beyo. Nonon epe beire Yai Gumam yo tongua mapunom muruwo dourom borapune,” di tongoro iran Yoane Yesu kam gore di tome.
23277	MAT 3:16	Ena Yoane nuwi mora bui tongoro Yesu yaromi nuwiri tei ma dero moko ungoro kamun giram koingoro ena Yai Gumam Murom Sumuna ako sunguamere kapu kunuma epe mere Yesu kanunguai te Murom Sumuna u Yesu moingui tei ungoro
23278	MAT 3:17	ena ka ta kamundi u boiro “Yaromi na wanam moingoro na mun fi tere te na denam minam ama mun fi teye,” u boime.
23279	MAT 4:1	Boromdi i Murom Sumuna Yesu akiro fu ari moikeinga akaiyom tei fungoro Satan yaromi u Yesu moingui tei uro ka kea ei tome.
23280	MAT 4:2	Ena Yesu kua kopuna moi tongua aro kakom 40 te kama kakom 40 fungoro ena meran goingoro
23281	MAT 4:3	ena ka kea ei tongua yaromi Yesu moingui tei ure “Ne Yai Gumam wam moranga ne kongo dunguai ire di erongore ena kua u mari name,” di tongoro
23282	MAT 4:4	te “Ka mapunom epe dume, ‘Kua towane ari nowainga nokapu moikenaime. Te Yai Gumam ka muruwo giramdi ungua ari firo nowainga yokamai nokapu moraime,’ ka mapunom epe dume,” Yesu epe di tome.
23283	MAT 4:5	Di tongoro ena Satan yaromi Yesu akiro iki birom ori yo tongua Yerusarem tei furo te fi mun ei teinga ikiwori birom kopu iwa de tero
23284	MAT 4:6	“Ne Yai Gumam wam moranga ne ure ako mangi suwo! Ka mapunom epe dume, ‘Yai Gumam nuwi kokonan gan yokamai di de erowangoro ena yokamai okonomdi ne ganum akonaingore iran kongo ne kaunumdi koi boikenanie,’ ka mapunom epe dume,” di tongoro
23285	MAT 4:7	“Ka mapunom ama dumia, ‘Ari Wanopanom i ne Yai Gumanum moimie. Ena iran ne “Yai Gumam yo, ne epe bei naro,” yo epe dikeyo,’ ama dumie,” Yesu di tome.
23286	MAT 4:8	Di tongoro ena Satan yaromi Yesu tokoi akire kopu mokongui iwa fure ena ari mansinomdi moinga muruwo te ari yoporanom boinga muruwo te ari yokamai taikan ako neinga tarom muruwo opom di tero
23288	MAT 4:10	“Satanyo, ne fakai fo. Ka mapunom dumia, ‘Ne Yai Wanopanum kam akire do. Yaromi ne Yai Gumanum moingua ena ne yaromi kokonanom towane bei teyo!’ epe dume,” di tome.
23289	MAT 4:11	Ena iran Satan yaromi Yesu moingui tei ma dongoro te Yai Gumam nuwi kokonan gan yokamai ure Yesu akire di teime.
23290	MAT 4:12	Okome ari yokamai bei moiro Yoane yaromi akiro furo kan si teingoro Yesu firo ma dere Gariri man tei furo