23214	MAT 1:1	Yesu-Kirsa bĩncuɔmbaŋ cuu ba-naa dumaa ku yaa daaku: Yesu-Kirsa hilaa *Davidi hãayɛ̃lmba-na. Davidi fuɔ u hel *Abiramu hãayɛ̃lmba-na.
23215	MAT 1:2	Abiramu siire da *Isaki. Isaki sire da *Yakɔbu. Yakɔbu sire da *Yuda a naara bisãlmba namba.
23216	MAT 1:3	Yuda sire da Perɛsi baa Sera. Bisãlŋ daaba nyu‑i ba taa ba bĩ-yo Tamar. Perɛsi sire da Esirɔmu. Esirɔmu sire da Aramu.
23218	MAT 1:5	Salmɔ sire da Bosi. Bosi nyu‑i ba taa ba bĩ-yo Araabu. Bosi sire da Obɛdi. Obɛdi nyu‑i ba taa ba bĩ-yo Uruti. Obɛdi sire da Yese.
23219	MAT 1:6	Yese sire da Davidi. Davidi faŋo yaa juɔ ce nellentieŋo‑i. Fuɔ sire da *Salomɔ. Salomɔ nyu‑i, Uri ciɛŋo'i waa.
23221	MAT 1:8	Asa sire da Yosafa. Yosafa sire da Yoramu. Yoramu sire da Osiyasi.
23222	MAT 1:9	Osiyasi sire da Yotamu. Yotamu sire da Akasi. Akasi sire da Esekiyasi.
23223	MAT 1:10	Esekiyasi sire da Manase. Manase sire da Amɔ. Amɔ sire da Yosiyasi.
23224	MAT 1:11	Yosiyasi sire da Yekoniya a naara bisãlmba namba. Huɔŋgu faŋgu'i nuɔ‑i baŋ bilaa *Isirahɛl-baamba‑i kã baa-ba *Babilɔni‑i-na.
23225	MAT 1:12	Baŋ kãa Babilɔni‑i-na, Yekoniya wuɔ ka da Salatiɛl. Salatiɛl sire da Sorobabɛl.
23228	MAT 1:15	Eludi sire da Elasar. Elasar sire da Matã. Matã sire da Yakɔbu.
23229	MAT 1:16	Yakɔbu sire da Yosɛfu. Yosɛfu sire biɛ ciɛŋo. U ciɛŋo‑i ba taa ba bĩ-yo Maari. Maari faŋo yaa huɔŋ Yesu maŋ baŋ bĩŋ-yoŋ *Kirsa‑i.
23231	MAT 1:18	Yesu-Kirsaŋ huɔŋ homma maŋ, ma yaa daama: U nyu‑i, Maari‑i, Yosɛfu yaa naa bel-o u dɔrŋo. Huɔŋgu naŋgu juɔ hi, *Diiloŋ-Yal diɛ ce kusũŋgu yiɛra Maari‑i-na. A ne da Yosɛfu saa naa hi suɔ-yo ciɛŋo yogo.
23232	MAT 1:19	Yosɛfu waa nelfɛfɛiŋo. Uŋ daa kusũŋguŋ yiɛraaya u dɔrŋo-na dumaaŋo-na, u sa taara u dii senserre yuɔ; wuɔ tuɔ taara u hiel u gboluoŋgu‑i u maama-na molo baa suɔ.
23233	MAT 1:20	Uŋ diyaa mafamma‑i u huɔŋga-na, Itieŋo *dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋ wuɔ carra-yuɔ dãnsãaŋ-nu a waŋ baa-yo wuɔ: «Yosɛfu, *Davidi hãayɛ̃lŋ nuɔ, *Diiloŋ-Yalle yaa ciɛ kusũŋ daaku yiɛra Maari‑i-na; baa kãalã, biɛ-yo.
23234	MAT 1:21	U ka hoŋ naacombiloŋo. Duɔ hoŋ-yo, ŋ haa u yerre‑i Yesu; ku yuŋgu yaa wuɔ koŋkortieŋo. U yaa ka kor u nelleŋ-tobimba‑i ba ãmbabalma-na.»
23237	MAT 1:24	Yosɛfuŋ juɔ sire duɔfũmmu-na, wuɔ ce Itieŋo dɔrpɔpuɔrbiloŋ uŋ waaŋ mamaŋ baa-yo aa u dɔrŋo kãal jo ji tĩɛna baa-yo.
23238	MAT 1:25	Maariŋ kãalãa jo, u juɔ bɔrɔ dumaa Yosɛfu saa suɔ-yo ciɛŋo. Uŋ buɔra, Yosɛfu wuɔ haa biloŋo yerre‑i Yesu.
23239	MAT 2:1	Yesu huɔŋ Betelɛmu, dii *Yude mara nuɔ. Huɔŋgu faŋgu-na, *Erɔdi yaa waa *Yude yuŋgu-na. Uŋ huɔŋ, hiriemba namba waa bãpagũŋgu-na; baa sire a jo *Yerusalɛmu‑i-na
23240	MAT 2:2	a ji ta ba yuure u kũŋgu‑i wuɔ: «*Yuifu ba nellentieŋo maŋ huɔŋ fɛlɛmma‑i uu dii hie? I daa u mɔɛle‑i bãpagũŋgu-na ku'i ciɛ i sire tiɛ jo diɛ ji jaal-o.»
23241	MAT 2:3	Erɔdiŋ nuɔ nel daama‑i, u huɔŋ kaa pãŋ cu ka hel baa Yerusalɛmutaamba‑i hiere.
23243	MAT 2:5	Baa cira: «U saaya u hoŋ Betelɛmu dii Yude mara nuɔ. *Diilopɔpuɔrbiloŋo nyɛgãaŋ ma yaa‑i wuɔ:
23244	MAT 2:6	‹Betelɛmutaaŋ namaa, baa na ta na ne wuɔ sĩ Yude nilɛiŋa-na hiere namaa nelle yaa huoŋ-nu dɛ! Umaŋ ka waa *Isirahɛl-baamba yuŋ-nu, umaŋ ka ta mi baamba yaaŋ-na tuɔ ne-ba, u ka hoŋ namaa nelle yaa nuɔ‑i.›»
23251	MAT 2:13	Hirieŋ baŋ taa, Itieŋo *dɔrpɔpuɔrbiloŋ wuɔ carra Yosɛfu‑i dãnsãaŋ-nu a waŋ baa-yo wuɔ: «Yosɛfu, *Erɔdi ka sire wuɔ u taara naacombiloŋo‑i ko-yo. Sire ŋ gbar baa-yo baa nyuŋo‑i hiere na ka tĩɛna Esipi. Da mi saa ji cira na jo, molo baa jo.»
23252	MAT 2:14	Yosɛfu wuɔ bi sire isuɔŋgu faŋgu-na a biɛ naacombiloŋo‑i baa u nyu‑i hũu ŋ hã-mi! Esipi.
23257	MAT 2:19	*Erɔdiŋ juɔ ku, Itieŋo *dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋ wuɔ carra Yosɛfu‑i dãnsãaŋ-nu dii Esipi‑i-na
23259	MAT 2:21	Yosɛfu wuɔ bi sire a biɛ naacombiloŋo‑i baa u nyu‑i ba bir kã Isirahɛl-na.
23260	MAT 2:22	Erɔdi biɛŋo naŋo waa, ba taa ba bĩ-yo Arkelɔsi. Yosɛfuŋ kãa, wuɔ nu-ma wuɔ tuoŋ uŋ kuu, u yaa ciɛ nellentieŋo‑i *Yude‑i-na. Kor maa ta ma da Yosɛfu‑i u saa siɛ duɔ kã ka tĩɛna terieŋgu-na. Diiloŋ wuɔ piiye baa-yo dãnsãaŋ-nu wuɔ u kã u ka tĩɛna *Galile mara nuɔ.
23262	MAT 3:1	Ku huoŋgu-na, *Nsãa-Batisi wuɔ ji sire tuɔ waŋ Diiloŋ-nelma‑i baa nuɔmba‑i dii *Yude *hĩɛkuraaŋgu-na. U taa u piiye wuɔ:
23266	MAT 3:5	Yerusalɛmutaamba‑i baa Yudetaamba‑i hiere ka hel baa bamaŋ waa *Yurdɛ̃ nuoraaŋgu kɔtɔnni-na hiere ba taa ba kã u wulaa
23267	MAT 3:6	ba kã ba waŋ ba cãlmuɔ‑i baa-yo aa u tuɔ *batiseŋ-ba Yurdɛ̃ nuoraaŋgu-na.
23269	MAT 3:8	Yaaŋ aa na ta na ce kumaŋ faa, ku yaa ka pigãaŋ wuɔ na naana na cilɔbabalaŋo‑i kelkel.
23272	MAT 3:11	Muɔmi batiseŋ-na baa hũmma yoŋ da mi pigãaŋ wuɔ na naana na cilɔbabalaŋo‑i; ŋga molo ka jo mi huoŋgu-na. Kutieŋo fɔ̃ŋgũɔ jĩɛnya mɛi wuoŋo‑i. Mɛi saa piɛra u natãaŋgu‑i. Fuɔ ka batiseŋ-na baa *Diiloŋ-Yalle baa dãamu.
23274	MAT 3:13	Nsãa uŋ taa u *batiseŋ nuɔmba‑i huɔŋgu-na, Yesu wuɔ sire *Galile‑i-na a kã *Yurdɛ̃‑i-na u duɔ ka batiseŋ-yo.
23276	MAT 3:15	Yesu wuɔ cira: «Diiloŋ uŋ'a ma ce dumaa, yaŋ i ce-ma dumɛi. Yaŋ aa ŋ ce-ma ŋaa miŋ waaŋ-ma dumaa.» Nsãa wuɔ naa wuɔ hũu-ma.
23277	MAT 3:16	Baŋ juɔ batiseŋ Yesu‑i tĩ aa u hel hũmma-na, dɔrɔ wuɔ puur. Wuɔ u ne da *Diiloŋ-Yalle hilaa koŋhuruŋ temma jo ji diire-yuɔ.
23279	MAT 4:1	Ku huoŋgu-na, *Diiloŋ-Yalle kã baa Yesu‑i *hĩɛkuraaŋgu-na *Sitãni duɔ ka guɔl u gbeini‑i.
23280	MAT 4:2	Uŋ kãa, wuɔ ce bãaŋ-yinni komuɔŋa hãi baa isuɔyinni komuɔŋa hãi u saa dii kuuwuoŋgu u nuŋgu-na. Yiŋ daaniŋ juɔ cor, nyulmu sire cuɔl-o.
23282	MAT 4:4	Yesu wuɔ cira: «Ma nyɛgãaŋ Diiloŋ-nelma-na wuɔ: ‹Niiwuoni‑i yoŋ, ni siɛ gbãa ce nɛliɛŋ nuɔ ŋ ba. Ŋ saaya ŋ bi ta ŋ nu Diiloŋo nuŋ-ãndaaŋgu‑i hiere naara.›»
23283	MAT 4:5	Uŋ piiye dumaaŋo-na, Sitãni wuɔ kã baa-yo *Yerusalɛmu‑i-na, ka haa-yo *Diilodubuɔ dɔrɔ‑i-na
23285	MAT 4:7	Yesu wuɔ cira: «Ma bi nyɛgãaŋ Diiloŋ-nelma-na wuɔ: ‹Baa dãŋ Itieŋo‑i Diiloŋo‑i ŋ ne.›»
23288	MAT 4:10	Uŋ waaŋ mafamma‑i, Yesu wuɔ cira: «Sitãni, kã ŋ filiɛŋ ŋ halaŋ! Ma nyɛgãaŋ Diiloŋ-nelma-na wuɔ: ‹Ŋ saaya ŋ ta ŋ dũuna ŋ jaal Itieŋo‑i Diiloŋo yaa‑i, aa ta ŋ cãa u yaa u diei yoŋ.›»
23290	MAT 4:12	Huɔŋgu naŋgu juɔ hi, baa bel Nsãa‑i dii-yo kaso. Yesu wuɔ nu-ma aa bir kã *Galile‑i-na.
23293	MAT 4:15	Isayi waaŋ-ma wuɔ: «Sabulɔ̃ hĩɛma-na, Nefutali nelle-na, dii dalaŋga caaŋgu-na, kã ka hel dii *Yurdɛ̃ nuoraaŋgu bomborma-na, a biɛ Galile‑i hiere, *niɛraamba nelle‑i, bamaŋ waa hiere kukulma-na, cecerma hilaa-bɛi.
23295	MAT 4:17	Yesuŋ kãa dumaaŋo-na, wuɔ doŋ tuɔ waŋ Diiloŋ-nelma‑i baa nuɔmba‑i wuɔ: «Naanaŋ na cilɔbabalaŋo‑i, *Diiloŋ-bãaŋgu piyaa tĩ!»
23296	MAT 4:18	Yiiŋgu naŋgu-na, Yesu wuɔ ji tuɔ cor a da gbosobaa-ba namba naŋ juɔŋo *Galile dalaŋga-na. Ba waa ba hãi; nɛliɛŋo baa u hãaŋo. Ba bĩ mɔlŋo‑i Simɔ, u yerre nande yaa Piɛr, aa bĩ hãaŋo‑i Ãndere.
23297	MAT 4:19	Yesu wuɔ gbɛ̃-ba wuɔ: «Juɔŋ i ta, mi ka ce-na nelbilieŋ-gbosobaa namaa.»
23298	MAT 4:20	Baa bi pãŋ nanna ba jɔnaamba‑i aa cu Yesu huoŋ-nu.
23299	MAT 4:21	Ba'a ba kã yaaŋga-na, a tiraa da naacolŋo naŋo baa u hãaŋo a naara ba to. Ba bĩ tuoŋo‑i Sebede aa bĩ bɛpomɔlŋo‑i Sake aa hãaŋo‑i Nsãa. Ba waa beŋ-na ta ba migãaŋ ba jɔnaamba. Yesu wuɔ bĩ bɛpuɔmba‑i.
23301	MAT 4:23	Yesu taa u wuɔra *Galile‑i-na hiere u waŋ Diiloŋ-nelma‑i *Diilonelhãalãdũnni-na, aa tuɔ waŋ *Diiloŋ-bãaŋgu *Neldɔdɔlma‑i, aa bi tuɔ sire jaamba‑i ba sĩnni-na hiere u kã.
23302	MAT 4:24	Siiritaamba‑i hiere baa nu u maama‑i ka saa. Baa ta ba jo baa jaamba‑i ba sĩnni-na hiere ba jo ba hã u tuɔ sire-bɛi. *Jĩnabaa-baŋ waa bamaŋ nuɔ‑i ba waa, kurmɔrɔ̃ntaamba waa, ka hel baa murgubaa-ba‑i hiere. Yesu wuɔ sire-bɛi kpɛ̃mmu!
23303	MAT 4:25	Nuɔŋ baa sire kũɔl ba-naa ta ba nyaanu-yuɔ; Galiletaamba waa, a naara banamba naa hel Dekapol jo, banamba *Yerusalɛmu, banamba *Yude, banamba hel *Yurdɛ̃ bãpagũŋgu-na jo.
23304	MAT 5:1	Yesuŋ daa nuɔmbaŋ kũɔlãa ba-naa ta ba nyaanu-yuɔ dumaaŋo-na, wuɔ kã ka nyugũŋ tãnuŋgu naŋgu-na tĩɛna. U *hãalãbieŋ baa jo ji cĩilã-yuɔ.
23320	MAT 5:17	Ku huoŋgu-na, Yesu wuɔ cira: «Baa na da niɛ sĩ *Moisi‑i baa *Diilopɔpuɔrbiembaŋ nyɛgãaŋ mamaŋ hã-na wuɔ na ta na ce, mi juɔ da mi ji gbuonu ma yaa‑i, ma'i sĩ. Mi juɔ da mi ji pigãaŋ-na nelma famma belle yaa‑i.
23321	MAT 5:18	Yaaŋ mi waŋ ninsoŋo‑i baa-na: Dɔrɔ‑i baa hĩɛma‑i da ni gbãŋ waa tĩ, nelma diei siɛ gbãa gbuo nel daama-na. Halle cɛkũɔ, ma siɛ gbãa gbuo, fuɔ miwaaŋo tĩmma.
23338	MAT 5:35	Molo baa bi hiel u niele hĩɛma-na; Diiloŋ gbeiniŋ-munjĩnammu. Molo baa bi cira fuɔ baa *Yerusalɛmu; Itieŋo nelle yaa difande‑i.
23351	MAT 5:48	Yaaŋ aa na ta na ce kumaŋ faa, ŋaa na To maŋ dɔrɔ‑i-na uŋ ceŋ dumaa.»
23352	MAT 6:1	Ku huoŋgu-na Yesu wuɔ cira: «Baa na ta na wuɔ na Diiloŋ-hũmelle‑i wuɔ nuɔmba da-na; da na ce mafamma‑i, na To‑i dɔrɔ‑i-na u siɛ ka pã-na.
23356	MAT 6:5	«Da na'a na cãrã Diiloŋo‑i baa na ta na ce ŋaa yetaarataambaŋ ceŋ dumaa. Yetaarataaŋ da ba'a ba cãrã Diiloŋo‑i *Diilonelhãalãdũnni-na, halle baa nelleŋ-huɔŋga-na, ba sire yiɛra ba gbeiniŋ nuɔmba da ba da-ba. Mi waŋ ninsoŋo‑i baa-na: Bamaŋ ciɛŋ kufaŋgu‑i, ba daa ba maacemma sullu‑i tĩ.
23367	MAT 6:16	«Da na dii sũŋgu‑i, baa na vãa na yammu‑i ŋaa yetaarataambaŋ ceŋ dumaa. Yetaarataaŋ da ba dii sũŋgu‑i, ba vãa ba yammu‑i nuɔmba da ba suɔ wuɔ bafamba diyaa sũŋgu. Mi waŋ ninsoŋo‑i baa-na: Bamaŋ ciɛŋ kufaŋgu‑i, ba daa ba maacemma sullu‑i tĩ.
23371	MAT 6:20	Yaaŋ aa na ta na taara dɔr-niini yaa‑i. Nyɛiŋo si dii terieŋgu-na duɔ ji wuo-ni, gbɛ̃llũɔ si dii, cuobaa-ba bi si dii.
23375	MAT 6:24	Ku huoŋgu-na, Yesu wuɔ cira: «Nɛliɛ siɛ gbãa tuɔ cãa nuɔmba hãi. Ŋ ka da u bigãaŋ u diei aa dɔl u diei; u ka waa baa u diei aa cĩina u diei. Ku yaa ŋaa namaa kũŋgu‑i, na siɛ gbãa ta na kuye Diiloŋo‑i aa bi ta na kuye gbeiŋa‑i terduɔŋgu faŋgu-na.
23384	MAT 6:33	Yaaŋ *Diiloŋ-nelle maama yaa yu na hɔmmu‑i igɛ̃na aa na ta na ce u huɔŋga‑i, na ka da u hãa-na baa daani‑i hiere naara.
23385	MAT 6:34	Yaaŋ bisĩŋ ku maama‑i na hã bisĩŋ ku yiiŋgu baa-ma. Yiiŋgu yiiŋgu, baa ku yuŋ-maama.»
23389	MAT 7:4	Daabolma‑i naŋ yufelle-na jũnnu dumandɛ‑i, ŋ bir gbɛ̃ ŋ nabentieŋo‑i wuɔ: ‹Yaŋ mi hiel hũyãŋo‑i ŋ yufelle-na hã-ni!›
23409	MAT 7:24	Yesuŋ waaŋ mafamma‑i, wuɔ cira: «Umaŋ duɔ nu mi nelma‑i aa ce-ma, kutieŋo‑i mi gbãa saa-yo baa cɛ̃cɛ̃muntieŋo maŋ maa u dũŋgu‑i tãmpɛ̃lleŋ.
23413	MAT 7:28	Yesuŋ juɔ piiye tĩ, u nel maa cu nuɔmba hɔmmu‑i.
23415	MAT 8:1	Yesuŋ juɔ piiye tĩ, wuɔ hiire tãnuŋgu-na tuɔ kã. Nuɔŋ baa sire cu u huoŋ-nu.
23417	MAT 8:3	Yesu wuɔ haa u naŋga‑i yuɔ aa naa cira: «Mi taara ma ta!» Naacolŋo jarma pãŋ ta-yuɔ terduɔŋgu faŋgu-na.
23418	MAT 8:4	Yesu wuɔ cira: «Baa tũnu nɛliɛŋo baa-ma dɛ! Mamaŋ dii, kã *Diilojigãntieŋo wulaa u ka ne-ni aa ŋ pã niikonni maŋ dii pãmma ŋ hã-yo ŋaa *Moisiŋ nyɛgãaŋ-ma dumaa ku yaa nuɔmba ka suɔ wuɔ ŋ jarma taa-niɛ.»
23419	MAT 8:5	Ku huoŋgu-na, Yesu wuɔ ta tuɔ kã Kafarnamu. Uŋ kaa tuɔ suur nelle-na, *Oromɛ ba sorosi ba yuntieŋo naŋ wuɔ kã u wulaa
23421	MAT 8:7	Yesu wuɔ cira: «Mi ka kã ka sire-yuɔ.»
23424	MAT 8:10	Yesu wuɔ kar da hãmmu! Naacolŋ uŋ juɔ piiye tĩ, Yesu wuɔ waŋ baa nuɔmba‑i wuɔ: «Yaaŋ mi waŋ ninsoŋo‑i baa-na: *Isirahɛl-baamba-na, mi saa da umaŋ haa u naŋga‑i miɛ *niɛryiɛŋ daayo temma‑i!
23428	MAT 8:14	Ku huoŋgu-na, Yesu wuɔ ta kã Piɛr dumɛlle-na kã ka da Piɛr cura si dii hĩnni. U kũɔma gbuu huol da pãmpãmpãŋ, u galla.
23429	MAT 8:15	Yesu wuɔ bel u naŋga‑i, fafal muɔ pãŋ da-yuɔ terduɔŋgu faŋgu-na. Wuɔ sire a tuɔ ce u nersĩnni‑i.
23430	MAT 8:16	Bãaŋguŋ juɔ suur huɔŋgu maŋ nuɔ‑i, baa fũnuŋ jo baa *jĩna ba nuɔmba‑i ji hã Yesu‑i. Wuɔ donya jĩnabaa daaba‑i baa u nuŋ-ãndaaŋgu aa naa bi sire jaamba maŋ waa hiere.