23214	MAT 1:1	Yesu-Kirsa bĩncuɔmbaŋ cuu ba-naa dumaa ku yaa daaku: Yesu-Kirsa hilaa *Davidi hãayɛ̃lmba-na. Davidi fuɔ u hel *Abiramu hãayɛ̃lmba-na.
23216	MAT 1:3	Yuda sire da Perɛsi baa Sera. Bisãlŋ daaba nyu‑i ba taa ba bĩ-yo Tamar. Perɛsi sire da Esirɔmu. Esirɔmu sire da Aramu.
23218	MAT 1:5	Salmɔ sire da Bosi. Bosi nyu‑i ba taa ba bĩ-yo Araabu. Bosi sire da Obɛdi. Obɛdi nyu‑i ba taa ba bĩ-yo Uruti. Obɛdi sire da Yese.
23224	MAT 1:11	Yosiyasi sire da Yekoniya a naara bisãlmba namba. Huɔŋgu faŋgu'i nuɔ‑i baŋ bilaa *Isirahɛl-baamba‑i kã baa-ba *Babilɔni‑i-na.
23229	MAT 1:16	Yakɔbu sire da Yosɛfu. Yosɛfu sire biɛ ciɛŋo. U ciɛŋo‑i ba taa ba bĩ-yo Maari. Maari faŋo yaa huɔŋ Yesu maŋ baŋ bĩŋ-yoŋ *Kirsa‑i.
23231	MAT 1:18	Yesu-Kirsaŋ huɔŋ homma maŋ, ma yaa daama: U nyu‑i, Maari‑i, Yosɛfu yaa naa bel-o u dɔrŋo. Huɔŋgu naŋgu juɔ hi, *Diiloŋ-Yal diɛ ce kusũŋgu yiɛra Maari‑i-na. A ne da Yosɛfu saa naa hi suɔ-yo ciɛŋo yogo.
23232	MAT 1:19	Yosɛfu waa nelfɛfɛiŋo. Uŋ daa kusũŋguŋ yiɛraaya u dɔrŋo-na dumaaŋo-na, u sa taara u dii senserre yuɔ; wuɔ tuɔ taara u hiel u gboluoŋgu‑i u maama-na molo baa suɔ.
23233	MAT 1:20	Uŋ diyaa mafamma‑i u huɔŋga-na, Itieŋo *dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋ wuɔ carra-yuɔ dãnsãaŋ-nu a waŋ baa-yo wuɔ: «Yosɛfu, *Davidi hãayɛ̃lŋ nuɔ, *Diiloŋ-Yalle yaa ciɛ kusũŋ daaku yiɛra Maari‑i-na; baa kãalã, biɛ-yo.
23235	MAT 1:22	Itieŋ uŋ ciɛ u *pɔpuɔrbiloŋo waŋ mamaŋ, ma'i sa ciɛŋ daama‑i wɛi? Pɔpuɔrbiloŋo waaŋ-ma wuɔ:
23236	MAT 1:23	«Bilonyɔnyuro ka ce kusũŋgu a hoŋ naacombiloŋo. Ba ka ta ba bĩ-yo Emaniɛl.» Ku yuŋgu yaa wuɔ Diiloŋo dii baa-ye.
23237	MAT 1:24	Yosɛfuŋ juɔ sire duɔfũmmu-na, wuɔ ce Itieŋo dɔrpɔpuɔrbiloŋ uŋ waaŋ mamaŋ baa-yo aa u dɔrŋo kãal jo ji tĩɛna baa-yo.
23238	MAT 1:25	Maariŋ kãalãa jo, u juɔ bɔrɔ dumaa Yosɛfu saa suɔ-yo ciɛŋo. Uŋ buɔra, Yosɛfu wuɔ haa biloŋo yerre‑i Yesu.
23240	MAT 2:2	a ji ta ba yuure u kũŋgu‑i wuɔ: «*Yuifu ba nellentieŋo maŋ huɔŋ fɛlɛmma‑i uu dii hie? I daa u mɔɛle‑i bãpagũŋgu-na ku'i ciɛ i sire tiɛ jo diɛ ji jaal-o.»
23242	MAT 2:4	Wuɔ bĩ *Diilojigãntaamba yuntaamba maŋ waa nelle-na hiere baa *ãnjĩnamma pigãataamba‑i a ji yuu-ba wuɔ: «Diiloŋ uŋ pãa nuŋgu‑i wuɔ u ka saaŋ *Koŋkortieŋo maŋ, u saaya u hoŋ terieŋ haku‑i nuɔ‑i?»
23244	MAT 2:6	‹Betelɛmutaaŋ namaa, baa na ta na ne wuɔ sĩ Yude nilɛiŋa-na hiere namaa nelle yaa huoŋ-nu dɛ! Umaŋ ka waa *Isirahɛl-baamba yuŋ-nu, umaŋ ka ta mi baamba yaaŋ-na tuɔ ne-ba, u ka hoŋ namaa nelle yaa nuɔ‑i.›»
23245	MAT 2:7	Erɔdiŋ juɔ suɔ *Kirsa muŋhommuŋ-terieŋgu‑i, wuɔ cuo bĩ hirieŋ daaba‑i a ji yuu-ba suɔ mɔɛl daadeŋ duɔŋ ta di hel huɔŋgu maŋ nuɔ‑i.
23247	MAT 2:9	Erɔdiŋ piiye baa-ba tĩ, baa sire ta ta ba kã Betelɛmu‑i-na. Ba'a ba ne, tiraa da mɔɛl daade‑i ba yaaŋga-na di wuɔ di kã. Baa ta ba nyaanu-diɛ. Diŋ kaa hi biloŋ uŋ waa terieŋgu maŋ nuɔ‑i, diɛ yiɛra ku yudɔrɔ‑i-na.
23249	MAT 2:11	Baa har suur ka da biloŋo‑i baa u nyu‑i. Baa dũuna jaal-o aa naa fir ba coŋgorni‑i hiel sɛ̃nɛ hã-yo baa wusũnaŋo a naara *miir-namma.
23250	MAT 2:12	Baŋ juɔ'a ba bir, Diiloŋ wuɔ piiye baa-ba dãnsãaŋ-nu wuɔ ba baa kã Erɔdi terieŋgu-na ka tũnu-yuɔ. Baa pãŋ biɛ ba deŋ hũmelle.
23251	MAT 2:13	Hirieŋ baŋ taa, Itieŋo *dɔrpɔpuɔrbiloŋ wuɔ carra Yosɛfu‑i dãnsãaŋ-nu a waŋ baa-yo wuɔ: «Yosɛfu, *Erɔdi ka sire wuɔ u taara naacombiloŋo‑i ko-yo. Sire ŋ gbar baa-yo baa nyuŋo‑i hiere na ka tĩɛna Esipi. Da mi saa ji cira na jo, molo baa jo.»
23252	MAT 2:14	Yosɛfu wuɔ bi sire isuɔŋgu faŋgu-na a biɛ naacombiloŋo‑i baa u nyu‑i hũu ŋ hã-mi! Esipi.
23253	MAT 2:15	U kãa ka tĩɛna kusuɔŋ-nu'i Erɔdi ji tuɔ ku. Itieŋ uŋ ciɛ u *pɔpuɔrbiloŋo waŋ nelma maŋ, ma'i sa juɔŋ daama‑i wɛi? Pɔpuɔrbiloŋo waaŋ-ma wuɔ: «Mi ciɛ mi biɛŋo hel Esipi‑i-na.»
23254	MAT 2:16	*Erɔdiŋ juɔ niya naa, wuɔ suɔ wuɔ hirieŋ daaba tãalãa-yo aa cor ba deŋ. U huɔŋ kaa gbuu pãŋ du. Wuɔ cira ba wuɔra ko naacombiemba maŋ saa cor bieŋa hãi yogo Betelɛmu‑i-na hiere baa nilɛiŋa maŋ u kɔtɔnni-na. Hiriemba naa pigãaŋ-yo huɔŋgu faŋgu yaa‑i wuɔ mɔɛle duɔŋ ta di hel.
23255	MAT 2:17	*Diiloŋ uŋ puɔraa *Seremi waŋ mamaŋ, ma'i saa ce daama‑i wɛi? Seremi waaŋ-ma wuɔ:
23257	MAT 2:19	*Erɔdiŋ juɔ ku, Itieŋo *dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋ wuɔ carra Yosɛfu‑i dãnsãaŋ-nu dii Esipi‑i-na
23258	MAT 2:20	a waŋ baa-yo wuɔ: «Bamaŋ taa ba taara ba ko naacombiloŋo‑i ba kuu. Sire ŋ biɛ-yo baa nyuŋo‑i na bir na kã *Isirahɛl-na.»
23260	MAT 2:22	Erɔdi biɛŋo naŋo waa, ba taa ba bĩ-yo Arkelɔsi. Yosɛfuŋ kãa, wuɔ nu-ma wuɔ tuoŋ uŋ kuu, u yaa ciɛ nellentieŋo‑i *Yude‑i-na. Kor maa ta ma da Yosɛfu‑i u saa siɛ duɔ kã ka tĩɛna terieŋgu-na. Diiloŋ wuɔ piiye baa-yo dãnsãaŋ-nu wuɔ u kã u ka tĩɛna *Galile mara nuɔ.
23261	MAT 2:23	Wuɔ kã ka tĩɛna Galile nelle nande-na ba bĩ-de Nasarɛti. *Diilopɔpuɔrbiemba waaŋ-ma wuɔ: «Ba ka ta ba bĩ *Koŋkortieŋo‑i Nasarɛtiyiɛŋo», ma bi ciɛ.
23264	MAT 3:3	Diiloŋo puɔraa *Isayi waŋ Nsãa fuɔ maama yaa wuɔ: «Molo dii tuɔ hohuola hĩɛkuraaŋgu-na wuɔ: ‹Migãaŋ Itieŋo hũmieŋa‑i Cãaŋ-yaŋ na viinu-yɛi.›»
23265	MAT 3:4	Joŋgoruo maŋ waa Nsãa nuoŋgu-na, baa sũɔ-yo baa nyɔgɔ̃mɛkuɔsĩnni aa u taa u pɛ̃yɛ̃ u nɛgɛlle‑i baa cãanuŋ-kpãŋkpaaŋgu. U taa u wuo dũŋgbɛrmba baa sɔllu.
23266	MAT 3:5	Yerusalɛmutaamba‑i baa Yudetaamba‑i hiere ka hel baa bamaŋ waa *Yurdɛ̃ nuoraaŋgu kɔtɔnni-na hiere ba taa ba kã u wulaa
23267	MAT 3:6	ba kã ba waŋ ba cãlmuɔ‑i baa-yo aa u tuɔ *batiseŋ-ba Yurdɛ̃ nuoraaŋgu-na.
23268	MAT 3:7	Nsãaŋ juɔ da *Farisĩɛbaa-ba‑i baa *Sadusĩɛbaa-ba kũɔl ba-naa ba jo u wulaa wuɔ u batiseŋ-ba, wuɔ gbɛ̃-ba wuɔ: «Nelbabalaaŋ namaa temma‑i daana‑i! Hai juɔ tũnu-nɛi wuɔ da na batiseŋ Diiloŋo siɛ ka gãŋ baa-na?
23270	MAT 3:9	Baa na da niɛ sĩ *Abiramuŋ yeŋ na bĩncɔiŋo Diiloŋo siɛ ka gãŋ baa-na. Mi tũnu-nɛi: Naŋ fiɛ da tãmpĩɛŋa maŋ daaya‑i, Diiloŋo gbãa bir-a ce-ya Abiramu hãayɛ̃lmba namaa fuoŋgu-na.
23272	MAT 3:11	Muɔmi batiseŋ-na baa hũmma yoŋ da mi pigãaŋ wuɔ na naana na cilɔbabalaŋo‑i; ŋga molo ka jo mi huoŋgu-na. Kutieŋo fɔ̃ŋgũɔ jĩɛnya mɛi wuoŋo‑i. Mɛi saa piɛra u natãaŋgu‑i. Fuɔ ka batiseŋ-na baa *Diiloŋ-Yalle baa dãamu.
23273	MAT 3:12	Kɔkɔruɔŋgu dii u naŋga-na. U ka pe u dĩmma‑i. Duɔ ji pe-ma tĩ hiere torre-na, u ka kũɔl belle‑i dii-de inɔŋgɔ̃-na aa sɛnu fuoru‑i baa dãamu. Dãamu fammu sa dĩŋ dede.»
23275	MAT 3:14	Nsãa wuɔ ka muo jãŋ wuɔ fuɔ siɛ ce-ma. Aa naa tuɔ piiye baa-yo wuɔ: «Nuɔnɛi saaya ŋ batiseŋ muɔ, nuɔ da ŋ bir yaŋ aa jo wuɔ mɛi ji batiseŋ-ni, mi batiseŋ-ni niɛ?»
23276	MAT 3:15	Yesu wuɔ cira: «Diiloŋ uŋ'a ma ce dumaa, yaŋ i ce-ma dumɛi. Yaŋ aa ŋ ce-ma ŋaa miŋ waaŋ-ma dumaa.» Nsãa wuɔ naa wuɔ hũu-ma.
23280	MAT 4:2	Uŋ kãa, wuɔ ce bãaŋ-yinni komuɔŋa hãi baa isuɔyinni komuɔŋa hãi u saa dii kuuwuoŋgu u nuŋgu-na. Yiŋ daaniŋ juɔ cor, nyulmu sire cuɔl-o.
23281	MAT 4:3	Sitãni wuɔ jo ji waŋ baa-yo wuɔ: «Da kuɔ Diiloŋ-Biɛŋo yaa nuɔŋo‑i kelkel, ce tãmpĩɛŋ daaya bir niiwuoni i ne!»
23283	MAT 4:5	Uŋ piiye dumaaŋo-na, Sitãni wuɔ kã baa-yo *Yerusalɛmu‑i-na, ka haa-yo *Diilodubuɔ dɔrɔ‑i-na
23284	MAT 4:6	aa naa cira: «Da kuɔ Diiloŋ-Biɛŋo yaa nuɔŋo‑i kelkel, tie ŋ diire i ne! Ma sĩ ma nyɛgãaŋ Diiloŋ-nelma-na wuɔ: ‹Diiloŋo ka ce *dɔrpɔpuɔrbiemba tũu-ni ba nammu-na ŋ baa ji tisĩŋ ŋ fɛrɛ› kɛ?»
23286	MAT 4:8	Sitãni wuɔ tiraa kã baa-yo tãnuŋgu naŋgu dɔrɔ‑i-na, ku maama saa fa baa jajaatamma‑i, ka pigãaŋ-yo nilɛiŋa‑i hiere baa a huɔya-niini‑i
23287	MAT 4:9	aa naa cira: «Da ŋ dũuna jaal-mi, niŋ daa nilɛiŋa maŋ daaya‑i hiere mi ka hã-ni baa-ya.»
23290	MAT 4:12	Huɔŋgu naŋgu juɔ hi, baa bel Nsãa‑i dii-yo kaso. Yesu wuɔ nu-ma aa bir kã *Galile‑i-na.
23293	MAT 4:15	Isayi waaŋ-ma wuɔ: «Sabulɔ̃ hĩɛma-na, Nefutali nelle-na, dii dalaŋga caaŋgu-na, kã ka hel dii *Yurdɛ̃ nuoraaŋgu bomborma-na, a biɛ Galile‑i hiere, *niɛraamba nelle‑i, bamaŋ waa hiere kukulma-na, cecerma hilaa-bɛi.
23296	MAT 4:18	Yiiŋgu naŋgu-na, Yesu wuɔ ji tuɔ cor a da gbosobaa-ba namba naŋ juɔŋo *Galile dalaŋga-na. Ba waa ba hãi; nɛliɛŋo baa u hãaŋo. Ba bĩ mɔlŋo‑i Simɔ, u yerre nande yaa Piɛr, aa bĩ hãaŋo‑i Ãndere.
23297	MAT 4:19	Yesu wuɔ gbɛ̃-ba wuɔ: «Juɔŋ i ta, mi ka ce-na nelbilieŋ-gbosobaa namaa.»
23299	MAT 4:21	Ba'a ba kã yaaŋga-na, a tiraa da naacolŋo naŋo baa u hãaŋo a naara ba to. Ba bĩ tuoŋo‑i Sebede aa bĩ bɛpomɔlŋo‑i Sake aa hãaŋo‑i Nsãa. Ba waa beŋ-na ta ba migãaŋ ba jɔnaamba. Yesu wuɔ bĩ bɛpuɔmba‑i.
23301	MAT 4:23	Yesu taa u wuɔra *Galile‑i-na hiere u waŋ Diiloŋ-nelma‑i *Diilonelhãalãdũnni-na, aa tuɔ waŋ *Diiloŋ-bãaŋgu *Neldɔdɔlma‑i, aa bi tuɔ sire jaamba‑i ba sĩnni-na hiere u kã.
23302	MAT 4:24	Siiritaamba‑i hiere baa nu u maama‑i ka saa. Baa ta ba jo baa jaamba‑i ba sĩnni-na hiere ba jo ba hã u tuɔ sire-bɛi. *Jĩnabaa-baŋ waa bamaŋ nuɔ‑i ba waa, kurmɔrɔ̃ntaamba waa, ka hel baa murgubaa-ba‑i hiere. Yesu wuɔ sire-bɛi kpɛ̃mmu!
23303	MAT 4:25	Nuɔŋ baa sire kũɔl ba-naa ta ba nyaanu-yuɔ; Galiletaamba waa, a naara banamba naa hel Dekapol jo, banamba *Yerusalɛmu, banamba *Yude, banamba hel *Yurdɛ̃ bãpagũŋgu-na jo.
23304	MAT 5:1	Yesuŋ daa nuɔmbaŋ kũɔlãa ba-naa ta ba nyaanu-yuɔ dumaaŋo-na, wuɔ kã ka nyugũŋ tãnuŋgu naŋgu-na tĩɛna. U *hãalãbieŋ baa jo ji cĩilã-yuɔ.
23305	MAT 5:2	Wuɔ doŋ tuɔ piiye baa-ba wuɔ:
23314	MAT 5:11	«Da ba ta ba tuora-nɛi, aa ta ba ce-na sũlma, aa haa balaaŋgu sĩnni‑i hiere nɛi mɛi maama-na, na yunni dɔlaa.
23315	MAT 5:12	Taa na gbu na nyɛ aa na fɛ̃ na hɔmmu‑i; Diiloŋo ka pã-na bɔi dɔrɔ‑i-na. Na saa da, *Diilopɔpuɔrbiemba maŋ siire namaa yaaŋga-na, ba ciɛ-ba sũlma dumɛi.»
23318	MAT 5:15	Na suyaa wuɔ ba sa celieŋ fitĩnuɔ‑i aa biɛ bĩŋkũŋgu cure-yuɔ. Ba haa-yo dɔrɔ terieŋgu ce hiere da gbaa.
23320	MAT 5:17	Ku huoŋgu-na, Yesu wuɔ cira: «Baa na da niɛ sĩ *Moisi‑i baa *Diilopɔpuɔrbiembaŋ nyɛgãaŋ mamaŋ hã-na wuɔ na ta na ce, mi juɔ da mi ji gbuonu ma yaa‑i, ma'i sĩ. Mi juɔ da mi ji pigãaŋ-na nelma famma belle yaa‑i.
23322	MAT 5:19	Terieŋgu faŋgu-na, halle nelma maŋ yuraanu yaŋ nel daama-na, umaŋ duɔ saa wuɔ ma hũmelle‑i, aa tiraa ce banamba ce fuɔ temma‑i, u yaa ka waa huoŋgu-na *Diiloŋ-nelle-na. Ŋga umaŋ duɔ wuɔ ma hũmelle‑i, aa ce banamba ce fuɔ temma‑i, kutieŋo ka ce nelbuɔ Diiloŋ-nelle-na.
23324	MAT 5:21	«Naŋ siire, na nuɔ wuɔ ma waaŋ baa i bĩncuɔmba‑i wuɔ molo saa saaya u ko u nanolŋo. Da ŋ ko ŋ nanolŋo‑i ba saaya ba bĩ-ni fãamaaŋ ba terieŋ-nu.
23325	MAT 5:22	Ŋga ma miŋ ka waŋ mamaŋ baa-na ma yaa daama: Nuɔni maŋ da ŋ nyɔ ŋ nuoŋgu baa ŋ nanolŋo‑i, ba saaya ba bĩ-ni fãamaaŋ ba terieŋ-nu. Umaŋ duɔ tuora u nanolŋo‑i wuɔ mimilãŋo, ba ka bĩ kutieŋo‑i fãamaaŋ ba terieŋ-nu. Umaŋ duɔ bi gbɛ̃ u nanolŋo‑i wuɔ nelsɔsɔiŋo, ba ka caa kutieŋo‑i.
23326	MAT 5:23	A ce dumaaŋo-na, da ŋ fiɛ kã baa bĩŋkũŋgu da ŋ ka pã-ku hã Diiloŋo‑i, aa ka ne da wɛima dii nuɔ baa moloŋ hɔlma-na,
23327	MAT 5:24	yaŋ ku bĩŋkũŋgu‑i dii mumbuolmuŋ-terieŋgu caaŋgu-na aa ŋ jo na ji nunu na-naa baa kutieŋo‑i igɛ̃na aa ŋ suɔ ŋ kã ŋ ka pã-ku ŋ hã Diiloŋo‑i.
23328	MAT 5:25	«Moloŋ cɛ̃mɛl da di waa-niɛ aa wuɔ u ka bĩ-ni, gbãŋ baa-yo; baa yaŋ ãndaaŋgu hi fãamaambaa-ba‑i. Da ku hi-ba, ba ka hã fɔ̃ŋgɔ̃taamba‑i baa-ni, fɔ̃ŋgɔ̃taamba bel-ni ka dii-ni kaso.
23329	MAT 5:26	Mi waŋ ninsoŋo‑i baa-ni: Da ba dii-ni kaso‑i-na, da ŋ saa ji pã ŋ cɛ̃mɛlle tĩ hiere, ŋ cɛraa ŋ da muŋhelmu.»
23331	MAT 5:28	Ŋga ma miŋ ka waŋ mamaŋ baa-na ma yaa daama: Nuɔni maŋ da ŋ ne moloŋ ciɛŋo‑i baa yufelle nande, kuu dii ŋaa ŋ gaala baa-yo tĩ ŋ huɔŋga-na.
23332	MAT 5:29	Terieŋgu faŋgu-na, da ŋ da ŋ nadieyufelle dii-ni kuubabalaaŋgu cemma-na, hiel-de ŋ fara ŋ nanna dii daalɛi. Da ŋ suur yufeduɔla nuɔ Diiloŋ-nelle-na, ku bɔyaa ba da ba ka caa-ni baa ŋ yufieŋa‑i a hãi‑i-na.
23333	MAT 5:30	Da ŋ da ŋ nadienaŋga dii-ni kuubabalaaŋgu cemma-na, kar-ka ŋ fara ŋ nanna dii daalɛi. Da ŋ suur nagãduɔla nuɔ Diiloŋ-nelle-na, ku bɔyaa ba da ba ka caa-ni baa ŋ nammu‑i mu hãi‑i-na.»
23335	MAT 5:32	Ŋga ma miŋ ka waŋ mamaŋ baa-na ma yaa daama: Ciɛŋo maŋ duɔ u sa wuɔra u ce bɛmba, aa u bɔlɔ nanna-yuɔ, kuu dii ŋaa u diyaa-yo *fuocesĩnni-na. Aa da ba bi nanna ciɛŋo maŋ aa ŋ biɛ-yo, ŋ saa wuɔ Diiloŋ-hũmelle; ŋ ciɛ fuocesĩnni‑i dumaaŋo-na.»
23337	MAT 5:34	Ŋga ma miŋ ka waŋ mamaŋ baa-na ma yaa daama: Molo baa tiraa u ce wɛima aa u bĩ Diiloŋo yerre‑i u nuŋgu-na gbula. Molo baa hiel u niele dɔrɔ‑i-na; Diiloŋ-muntĩɛnammu.
23340	MAT 5:37	Da ba yuu-na mamaŋ, da kuɔ ma yaa‑i, na cira: ‹Ũu, ma yaa‑i.› Da kuɔ ma'i sĩ, na cira: ‹E'e, ma'i sĩ.› Baa na cira: ‹Muɔ baa Diiloŋo mi saa ce daama‑i!› *Sitãni-nelma‑i mafamma‑i.»
23343	MAT 5:40	Umaŋ duɔ u ka bĩ-ni fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-terieŋ-nu a hũu ŋ joŋgoryelle‑i, hã-yo baa-yo baa ŋ joŋgorbuɔ‑i hiere.
23344	MAT 5:41	Fɔ̃ŋgɔ̃tieŋo maŋ duɔ haa coŋgoruoŋgu hã-ni wuɔ ŋ tũu saaŋ-yo cɛllɛ, saaŋ-yo ŋ maa baa-yo.
23347	MAT 5:44	Ŋga ma miŋ ka waŋ mamaŋ baa-na, ma yaa daama: Taa na dɔl baa na bigãarãamba‑i, taa na cãrã Diiloŋo‑i na hã bamaŋ ciɛŋ-naŋ kpãncɔ̃lgũɔ‑i,
23350	MAT 5:47	Da na ta na fiɛlnu na jaal na sɔsuɔtaamba yoŋ, hai moloŋo‑i siɛ gbãa ce kufaŋgu‑i? Bamaŋ sa suyaaŋ Diiloŋo‑i ba sa ce-ku dii wɛi, aa ji da baa namaa?
23352	MAT 6:1	Ku huoŋgu-na Yesu wuɔ cira: «Baa na ta na wuɔ na Diiloŋ-hũmelle‑i wuɔ nuɔmba da-na; da na ce mafamma‑i, na To‑i dɔrɔ‑i-na u siɛ ka pã-na.
23353	MAT 6:2	Da ŋ da bĩŋkũŋgu da ŋ hã sũntieŋo‑i, baa ce ŋaa yetaarataambaŋ ceŋ dumaa *Diilonelhãalãdũnni-na baa nelleŋ-huɔŋga-na; ba taara nuɔmba da-ba aa cira bafamba faa. Mi waŋ ninsoŋo‑i baa-na: Bamaŋ ciɛŋ kufaŋgu‑i, ba daa ba maacemma sullu‑i tĩ.
23354	MAT 6:3	Ŋga da ŋ'a ŋ hã moloŋo‑i bĩŋkũŋgu‑i, hã-yo aa ŋ baa yaŋ halle ŋ jĩɛkpekpelŋo suɔ,
23355	MAT 6:4	ku yaa ma siɛ hel bomborma-na. Niŋ ciɛ kumaŋ, ŋ To‑i Diilo fuɔ daa-ku, u ka pã-ni ku sɔlaaŋgu.»
23357	MAT 6:6	Da ŋ'a ŋ cãrã Diiloŋo‑i, suur dũŋ-nu aa ŋ bĩŋ-ku ŋ fɛrɛŋ nuɔ, ŋ To dii terieŋgu faŋgu-na, cãrã-yuɔ. Niŋ fuyaa ta ŋ ce kumaŋ u daa-ni, u ka pã-ni.
23359	MAT 6:8	Baa na suur ba nallu-na. Na saa da, namaaŋo‑i, aa na suɔ da na puur na nunni‑i da na cãrã, na To suyaa kumaŋ maama‑i dii-nɛi tĩ.»
23362	MAT 6:11	Hã-ye nyuŋgo ku niiwuoni‑i i wuo.
23364	MAT 6:13	Baa yaŋ wɛima gbãa tãal-e dii-ye kuubabalaaŋgu cemma-na. Hũu-ye *Bigãarãŋo nyisɛ̃nni-na. [Fɔ̃ŋgũɔ dii baa nuɔnɛi hɔnni-na hiere baa himma‑i aa ŋ tiraa waa bɔi.]›
23365	MAT 6:14	«Na saa da, moloŋ duɔ cãl-ni aa ŋ yaŋ ma tĩ, nuɔ da ŋ bi cãl ŋ To‑i dɔrɔ‑i-na, u ka bi yaŋ ma tĩ.
23370	MAT 6:19	«Baa na ta na gbagbarra miwaaŋ daayo wɛisĩnni huoŋ-nu. Na saa da, nyɛiŋo dii, gbɛ̃llũɔ bi dii a naara cuobaa-ba bi dii ta ba kanu dũnni‑i.
23371	MAT 6:20	Yaaŋ aa na ta na taara dɔr-niini yaa‑i. Nyɛiŋo si dii terieŋgu-na duɔ ji wuo-ni, gbɛ̃llũɔ si dii, cuobaa-ba bi si dii.
23376	MAT 6:25	«Baa na ta na tie holle baa na niiwuoniŋ-kũŋgu‑i baa na niidiiniŋ-kũŋgu‑i. Nɛliɛŋ nuɔ ŋ yuŋgu saa buɔ niiwuoni-na wɛi? Aa ŋ kũɔma saa buɔ niidiini-na wɛi?
23377	MAT 6:26	Niɛŋ huriimba‑i dɔrɔ‑i-na, ba sa guona, aa inɔŋgɔ̃baa-ba sĩ baa-ba, ŋga na To‑i dɔrɔ‑i-na u hã ba ta ba wuo. Namaa saa buɔ huriimba-na titirre wɛi?
23381	MAT 6:30	Hĩɛŋgu maŋ hĩɛŋgu, Diiloŋ duɔ diiya-kuɔ fafamma nyuŋgo‑i-na diiyaŋ daama temma‑i, aa bisĩnuɔ dãamu waa da mu caa-ku, namaa namaŋ nelbilieŋ namaa, u ka diiya-nɛi ka hi hie? Na saa haa na naŋga‑i Diiloŋo-na ku haama.
23384	MAT 6:33	Yaaŋ *Diiloŋ-nelle maama yaa yu na hɔmmu‑i igɛ̃na aa na ta na ce u huɔŋga‑i, na ka da u hãa-na baa daani‑i hiere naara.
23387	MAT 7:2	Naŋ cãl nuɔmba‑i dumaa, Diiloŋo bi ka cãl-na dumɛi. Aa naŋ fiŋ baa kekerieŋgu maŋ na hã nuɔmba‑i ba ka bi fi baa ku yaa‑i hã namaaŋo‑i.
23388	MAT 7:3	Naŋ ciɛ niɛ da hũyãŋo‑i unaŋ yufelle-na, aa daabolma maŋ naŋ yufelle-na ŋ saa da-ma?
23389	MAT 7:4	Daabolma‑i naŋ yufelle-na jũnnu dumandɛ‑i, ŋ bir gbɛ̃ ŋ nabentieŋo‑i wuɔ: ‹Yaŋ mi hiel hũyãŋo‑i ŋ yufelle-na hã-ni!›
23390	MAT 7:5	Ãŋgbãŋgbãama! Hiel daabolma‑i ŋ yufelle-na igɛ̃na ku yaa ŋ ka ta ŋ da dɛi a gbãa hiel hũyãŋo‑i ŋ nabentieŋo yufelle-na.
23391	MAT 7:6	«Baa na ta na hã juoraamba‑i Diiloŋ-bĩmbĩnni‑i. Da na hã-ba baa-ni, ba gbãa sire pu baa-na. Baa na ta na nanna na niibilenni‑i pɛrmba hɔlma-na, ba ka fĩɛna-niɛ muonu-niɛ hã-na.»
23394	MAT 7:9	Namaaŋo-na, hai moloŋ biɛŋo‑i duɔ cãrã *buruo u wulaa, u yaŋ-yo aa biɛ tãmpɛ̃lle hã-yo?
23395	MAT 7:10	Ni ma'i sĩ, duɔ cãrã teterieŋo, u yaŋ-yo aa bel jĩɛŋo hã-yo?
23396	MAT 7:11	Namaa namaŋ balaaŋ, da na ta na suɔ-ma na hã na bisãlmba‑i bĩmbĩfafanni, ku ce niɛ aa na To‑i dɔrɔ‑i-na, bamaŋ cãarãŋ bĩmbĩfafanni‑i u wulaa, u siɛ hã-ba baa-ni?
23398	MAT 7:13	«Suuriiŋ baa dumɛlle maŋ wullu-diele yaa‑i, baa na suur baa dimaŋ gbaa-diele‑i, difande kã dãamu-na. Hũmelle maŋ bi kãaŋ dãamu-na dii bi dii gbaa dumɛi. Nuɔmba bɔi cor baa di yaa‑i.
23401	MAT 7:16	Da na da ba ciluɔ‑i, na ka pãŋ suɔ-ba. Namaa daa ba yagal musĩɛŋa kaapugammu-na wɛi? Aa ba sa bi biɛra hãlɛ̃iŋa caaterreŋ-yuŋ-nu.