23217	MAT 1:4	Aram pu rapeꞌericaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Aminadab. Ajta Aminadab pu rapeꞌericaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Naasón. Tɨꞌɨj jí Naasón típeꞌeri jáꞌaraa tɨ ayén ántehuaacaꞌa tɨjɨ́n Salmón.
23254	MAT 2:16	Tɨ́ꞌɨj Heródes ráamuaꞌareeriꞌi mej raatémuaꞌitɨ aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jeíhua támuaꞌarejcaꞌa, jéꞌecan pu huataniúꞌucacaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí raꞌutámuaꞌareeriꞌi aꞌij mej tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́ɨme, aj pu i Heródes tiuꞌutaꞌaíjtacaꞌa mej nuꞌu huáꞌucuiꞌini naíjmiꞌica ɨ́ tɨꞌɨríi mej teteca ɨ́ mej miyen raachaꞌɨ́jmee huaꞌapua nineꞌiraꞌa múucɨ pújmeꞌen. Naíjmiꞌica mú huajáꞌucuii aꞌúu mej Belén éꞌechejcaꞌa, majta ɨ́ seica ɨ́ mej aꞌɨmuá antachéejmeꞌecaa.
23261	MAT 2:23	Tɨ́ꞌɨj aꞌuun aꞌaráꞌa, aꞌúu pu eꞌehuaújchejte, chajtaꞌa jetze tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Nazarét. Aꞌuu pu huayeíjxɨ. Ayee pu tiujuꞌurɨ́j tɨ ij ayén araúrasten aꞌij mej tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej mejmíꞌi tíꞌixaxaꞌataꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan. Miyen tɨjɨ́n: “Ayee mú raatámuaꞌatzi tɨjɨ́n Nazarét tɨ éꞌemeꞌecan.”
23264	MAT 3:3	Aꞌɨ́jna ɨ́ Juan, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeeneꞌe tɨ jɨ́meꞌen raataxájtacaꞌa ajmíꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ tíꞌixaxaꞌataꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan. Ayee pu ántehuaacaꞌa tɨjɨ́n Isaías. Ayen tɨjɨ́n: Jaꞌatɨ́ pu u eꞌejíihuá aꞌame aꞌujna jáꞌahuaꞌa aꞌu tɨ caí éꞌe tiꞌitɨ́j. Yee pu tiꞌixa tɨjɨ́n: “Naa xu rɨ́ꞌɨ huaujjéjcuareꞌen, mɨ ru tzajtaꞌa, múꞌeen, aꞌiné tavástaraꞌa pu yé uvéꞌenejsin. Caxu aꞌij yáꞌunamuajra.”
23271	MAT 3:10	Puꞌuri tejaꞌuréꞌenejsin vejliꞌi aꞌájna xɨcájraꞌa jetze jaꞌanáj tɨ puaꞌa amuaꞌajteáꞌaxɨꞌɨsin ɨ́ Dios caꞌanín jɨmeꞌe. Ayee pu áꞌamuaruuren cumu tɨ́j jaꞌatɨ́ cɨyej téꞌijveichixɨꞌɨn tepuaij jɨmeꞌe. Nain ɨ́ cɨyej tɨ caí tíꞌitaaca, aꞌɨ́ɨ pu téꞌijveichixɨꞌɨsin. Tɨꞌɨj jí raꞌanteátaira. Ayee pu cheꞌatá naꞌa tejamuaꞌajteáꞌaxɨꞌɨsin múꞌejmi.
23275	MAT 3:14	Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Juan, ayée pu tíꞌimuaꞌajca tɨ raatáꞌijmɨi. Ayee pu tiraatáꞌixaa tɨjɨ́n: ―¿Ni múꞌee piyen yé véꞌeme inee jemi? Jaítzeꞌe pu raavíjteꞌe pej piyen náamuaɨꞌɨhua ineetzi.
23278	MAT 3:17	Ajta áꞌiyen niuucari huánamuajriꞌi tɨ júteꞌe uj eꞌicánamuajreꞌe. Ayen tɨjɨ́n: ―Niyauj pej pɨ́rɨcɨ ɨ́ nej muáꞌixeꞌeveꞌe. Jéꞌecan pej hui naa rɨ́ꞌɨ naatáꞌa i ne tzajtaꞌa.
23287	MAT 4:9	Ayee pu tiraatáꞌixaa tɨjɨ́n: ―Nain nu muatapuaíjveꞌesin neꞌíjna tɨ puaꞌa piyen huárɨni pej títunuta, pej pi naateánajche.
23291	MAT 4:13	Aꞌuu pu eꞌerájraa aꞌujna Nazarét. Tɨꞌɨj jí aꞌuun aꞌucáane aꞌujna Capernaúm, chajtaꞌa tɨ aꞌutacáꞌa aꞌujna tɨ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj tɨ aꞌutacáꞌa aꞌájna vejliꞌi seɨ́j chuéjraꞌa japua tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Zabulón, ajtahuaꞌa seɨ́j chuéjraꞌa japua tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Neftalí.
23293	MAT 4:15	Ayen tɨjɨ́n: Ayee pu téꞌeme aꞌujna chuéjraꞌa japua aꞌu mej éꞌeche ɨ́ teɨte ɨ́ mej caí Israél jetze ajtémeꞌecan, aꞌujna tɨ huatacáꞌa u Zabulón, ajta ɨ́ seɨ́j chuéjraꞌa japua u Neftalí, ajta seɨ́j ɨ́ juye tɨ aꞌuun eꞌetéeneana aꞌu tɨ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj tɨ veꞌée, ajta utavén pújmeꞌen ɨ́ Jordán, ajta u Galileeye aꞌu mej aꞌuchéjme ɨ́ mej caí Israél jetze ajtémeꞌecan.
23297	MAT 4:19	Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: ―Mú seꞌutáuruyiꞌi neetzi jemi. Nee nu tejáꞌamuamuaꞌaten sej si caí chéꞌe siyen huaꞌité tíꞌiviiviꞌiraꞌan sino teɨte xuꞌu si tíseɨreꞌesin ineetzi jemi.
23302	MAT 4:24	Aj mú mi ráamuaꞌareeriꞌi tɨ́j naꞌa aꞌuun tɨ huatacáꞌa seɨ́j ɨ́ chuéjraꞌa japua tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Siria. Aꞌɨ́j mú huámuaꞌareeriꞌi aꞌij tɨ tiꞌitɨ́j huáruu aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Matɨ́ꞌɨj mi u huajaꞌaráaviꞌitɨ ɨ́ mej tíꞌicucuiꞌi, tɨ tiꞌimuꞌíi ɨ́ cuíꞌiniꞌiraꞌa. Seica mú huápɨꞌɨ tíꞌicucuiꞌicaa, ajta seica, capu huáꞌacaꞌanistiꞌiracaꞌa. Ajta seica, tiyaaruꞌu pu huáꞌa tzajtaꞌa seijreꞌecaꞌa, majta seica ɨ́ tɨ huaꞌacáteuunéjmeꞌecaa, majta seica mú cɨyáaxaviꞌi. Naíjmiꞌica pu tihuáꞌuhuaa.
23312	MAT 5:9	’Micheꞌe huaújtemuaꞌaveꞌen jeíhua ɨ́ mej rahuauhuau mej caí neꞌuseꞌe, aꞌiné ayée pu Dios huaꞌutámuaꞌatzi tɨjɨ́n: “Niyaujmuaꞌa.”
23313	MAT 5:10	’Micheꞌe huaújtemuaꞌaveꞌen jeíhua ɨ́ mej rajpuaíitzi muáꞌayeꞌi meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej miyen rɨcɨ aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios. Nain pu xaa tihuáꞌacɨꞌɨti aꞌujna aꞌu tɨ éꞌeseijreꞌe ɨ́ Dios.
23324	MAT 5:21	’Xuꞌuri siyen ráanamuajriꞌi mej miyen tihuaꞌutáꞌixaa ɨ́ áꞌamuayaꞌupuacɨꞌɨstemuaꞌa tɨjɨ́n: “Caxu tíꞌitecuiꞌica. Naꞌari caí, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ seɨ́j huajéꞌica, ruxeꞌeveꞌe mej puaíjtzi raatáꞌan.”
23325	MAT 5:22	’Mɨ́ neajta inee, ayée nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén huataniúꞌucan jemin ɨ́ ruxɨ́ꞌej tevi, ayée pu tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ Dios ayén puaíjtzi raatáꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Neajta niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén aꞌij puaꞌa tiraatájeeve aꞌɨ́jna ɨ́ ruxɨ́ꞌej tevi tɨjɨ́n: “Múꞌee pej caí tiꞌitɨ́j huayɨ́ꞌɨtɨ”, ayée pu tiúꞌujxeꞌeveꞌe mej ráꞌanviꞌitɨn aꞌɨ́mej jemi ɨ́ jueesi. Mɨ́ neajta inee, ayée nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén aꞌij puaꞌa tiraatájeeve ɨ́ ruxɨ́ꞌej tevi tɨjɨ́n: “Múꞌee pej caí tiꞌitɨ́j muaꞌaree”, ayée pu Dios ayén tiraatáꞌixaateꞌesin tɨjɨ́n: “Aricu, áa pej aꞌutevée puáꞌaraꞌani ɨ́ taij tzajtaꞌa tɨ caí jaꞌanáj áꞌamɨꞌɨni.”
23328	MAT 5:25	’Setáꞌaj caꞌanacan raaxɨ́ꞌepɨꞌɨntareꞌen aꞌɨ́jna jamuan ɨ́ tɨ muájchaꞌɨɨreꞌe, tɨ́ꞌɨj auj muáꞌanviꞌitɨn huáꞌa jemi ɨ́ jueesi. Setáꞌaj siyen raaxɨ́ꞌepɨꞌɨntareꞌen setɨ́ꞌɨj seuj huajúꞌun ɨ́ juye jetze. Naꞌari tɨ puaꞌa pecaí piyen huárɨni, aꞌɨ́ɨ pu múꞌeetzi tiuꞌutátuiireꞌesin ɨ́ juees jemi. Ajta aꞌɨ́jna múꞌeetzi pu tiuꞌutátuiireꞌesin jemin aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ ravaɨreꞌe. Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ ravaɨreꞌe, aꞌɨ́ɨ pu muaꞌiteánajsin.
23332	MAT 5:29	’Neajta nu niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe tɨjɨ́n: Tɨ́ puaꞌa piyen éeneꞌen pej jetzen rapuaꞌajteꞌe mɨ áꞌajɨꞌɨ tɨ arɨꞌɨríintaꞌa pújmeꞌen seijreꞌe peꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ pej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi, aitátɨchi muáꞌajɨꞌɨ tɨ arɨꞌɨríintaꞌa pújmeꞌen seijreꞌe. Aa pej yaúurɨeni. Ayee pej huárɨni, aꞌiné jaítzeꞌe pu timuaatévaꞌɨri pej tiꞌitɨ́j áꞌurɨeni tɨ cɨ́lieen caí pej nain eꞌehuáꞌarɨeni matɨ́ꞌɨj án muajáꞌurɨeeni ɨ́ taij tzajtaꞌa.
23350	MAT 5:47	Ajta, tɨ puaꞌa siyen huaꞌutateújte senaꞌa seꞌɨ́mej ɨ́ mej áꞌamuaꞌihuaamuaꞌa púꞌeen, ¿ni qui caí ayén tejamuáꞌamitɨejteꞌe sej siyen huaꞌutémuaꞌitɨn ɨ́ seica? Mɨ́ seajta caí, caxu. ¿Ni qui mecaí miyen rɨcɨ aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej caí ramuaꞌate ɨ́ Dios tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe? Ayee mú rɨcɨ xaa neꞌu.
23375	MAT 6:24	’Capu jaꞌatɨ́ raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ huaꞌapuaca jemi tiuꞌutévaɨreꞌen. Tɨ́ puaꞌa tiuꞌutatéseꞌen tɨ ayén huárɨni, seɨ́j pu tichaꞌɨ́ɨreꞌe aꞌame tɨ tíꞌiraꞌaijteꞌe, ajta ɨ́ seɨ́j, aꞌɨ́ɨ pu raxɨ́ꞌeveꞌe aꞌame tɨ tiraataꞌaíjteꞌen. Naꞌari caí, nain pu jɨ́n tiraatévaɨreꞌesin ɨ́ seɨj, ajta aꞌɨ́ɨ pu caí raꞌaráꞌastijreꞌe ɨ́ seɨj tɨ tíꞌiraꞌaijteꞌe. Jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Dios, ajta jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ tumin, capu jaꞌatɨ́ ayén raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ tiuꞌutaꞌaíjtiꞌireꞌen ruxɨ́ꞌej naꞌa aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej huaꞌapua.
23376	MAT 6:25	’Aꞌɨ́j nu jɨ́n niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna yee: Caxu seꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌimuajca yee: “¿Aꞌiquí tetíꞌicuaꞌani?”, nusu yee: “¿Aꞌiquí tetíꞌiteyeꞌen?”, naꞌari yee: “¿Tiꞌitaqui jɨ́n tetiuꞌutétachejteꞌesin?” ¿Ni caí jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios jemi sej ruuri xáꞌaraꞌani, caí ɨ́ cuaꞌira? ¿Ni caí ayén cheꞌatá naꞌa jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios jemi áꞌamuahuaꞌiraꞌa tɨ ruuri, caí ɨ́ sej jɨ́n tiuꞌuteújchejteꞌen? A niꞌijtá neꞌu.
23391	MAT 7:6	’Caxu siyen tihuáꞌixaateꞌe ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Dios huáꞌa tzajtaꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej tiúꞌuxanaꞌaviꞌisteꞌe mej mi caí áꞌamuaxɨeehuariꞌira matɨ́j ɨ́ tzɨꞌɨcɨ mej tiúꞌucheꞌeveca. Ajta caxu siyen tihuáꞌijcateꞌe ɨ́ tɨ Dios jemi éꞌemeꞌecan aꞌɨ́mej ɨ́ mej caí tíꞌiteviꞌiraꞌa. Naꞌari caí, ayée mú rɨni matɨ́j ɨ́ tuiixu ɨ́ xarij tzajtaꞌa aꞌutɨ́ jéꞌejmuaa. Aꞌij mú puaꞌa tejámuaataxájta, mej núꞌu amuajchaꞌɨ́ɨreꞌe mú muáꞌajuꞌun huápɨꞌɨ.
23395	MAT 7:10	Naꞌari, tɨ puaꞌa ayén tíꞌimuahuaviira pej huaꞌité raatáꞌan, ¿ni qui cuꞌucuꞌu paraatapíjteꞌesin? Capej xaa neꞌu cuꞌucuꞌu raatapíjteꞌesin sino huaꞌité pej raatáꞌasin.
23406	MAT 7:21	’Mɨ́ majta meꞌɨ́n ɨ́ mej miyen tíꞌinejee tɨjɨ́n: “Nevástaraꞌa, casiꞌi nevástaraꞌa”, camu naímiꞌi meꞌuun aꞌuteáruti aꞌu tɨ tejéꞌaijta ɨ́ Dios. Aꞌii muꞌu meꞌuun aꞌuteáruti ɨ́ mej miyen rɨcɨ aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios.
23407	MAT 7:22	Ayee pu téꞌeme aꞌájna xɨcájraꞌa jetze tɨ́ꞌɨj Dios ayén huáꞌaxɨjteꞌen ɨ́ teɨte. Muꞌiitɨ́ mú miyen tinaatáꞌixaateꞌesin meꞌɨ́jna jɨmeꞌe yee: “Nevástaraꞌa, casiꞌi nevástaraꞌa, teen tu tiuꞌutaxájtacaꞌa aniúucajtzeꞌen tetɨ́ꞌɨj teuj ruurica. Teajta aniúucajtzeꞌen jɨ́n huaꞌutamuári ɨ́ tiyaaruꞌu mej huáꞌa tzajtaꞌa seijreꞌecaꞌa. Ayee tu cheꞌatá tenaꞌa, jeíhua tiuꞌumuárɨej teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej múꞌeetzi jetzen arátacaꞌanejcaꞌa.”
23417	MAT 8:3	Aj pu i Jesús raꞌajtamuárɨej. Ayen tɨjɨ́n: ―Naꞌaráanajche pej huarún. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén raataxájtacaꞌa, aj pu i tiraacáꞌariꞌiriꞌi ɨ́ tɨ jɨ́meꞌen tíꞌicuiꞌicaa. Tɨꞌɨj jí huarúj.
23419	MAT 8:5	Aj pu i Jesús aꞌuteájrupi aꞌujna Capernaúm. Tɨ́ꞌɨj aꞌuun aꞌuteájrupi, seɨ́j pu u aꞌuvéꞌemej tɨ iꞌi xantaaruꞌu. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ anxɨ́te tíꞌaijta. Jéꞌecan pu rájhuaviiriꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Ayen tɨjɨ́n: ―Nevástaraꞌa, jéꞌecan pu tíꞌicuiꞌi aꞌɨ́jna tɨ nevaɨreꞌe. An pu aꞌujcáꞌa ɨ́ utaatzi japua. Cɨyáaxaraꞌa. Nainjapua pu racuiꞌi huápɨꞌɨ.
23421	MAT 8:7	Aj pu i Jesús ayén tiraatáꞌixaa tɨjɨ́n: ―Née nu xaa aꞌuméꞌe naꞌame nej ni tiráahuaateꞌen.
23422	MAT 8:8	Aj pu i ayén tiuꞌutaniú aꞌɨ́jna tɨ anxɨ́te tíꞌaijta tɨjɨ́n: ―Nevástaꞌaraꞌa, capu ayén muaavíjteꞌe pej piyen uteárute u niche, aꞌiné canu Israél jetze ajtémeꞌecan. Ayee pepuꞌu huárɨni, patáꞌaj piyen tiraataxáj ɨ́ niuucari jɨmeꞌe. Aj pu xaa rujni aꞌɨ́jna tɨ nevaɨreꞌe.
23423	MAT 8:9	Ayee nu tíꞌimuaꞌixaateꞌe neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej seica tíꞌineꞌaijteꞌe ineetzi. Neajta inee, nee nu seica tíꞌaijteꞌe. Tɨ́ puaꞌa niyen tiraataꞌixaateꞌen seɨ́j tɨjɨ́n: “Aricu, u páꞌumeꞌen”, aꞌɨ́ɨ pu xaa aꞌuméꞌe aꞌame. Naꞌari, tɨ puaꞌa niyen tiraataꞌixaateꞌen ɨ́ seɨj tɨjɨ́n: “Yé véꞌexɨjriꞌi”, aꞌɨ́ɨ pu ajta yé veꞌeréꞌenejsin. Neajta niyen tiraataꞌaíjteꞌesin ɨ́ tɨ nevaɨreꞌe tɨjɨ́n: “Aisí múꞌee, pɨ́ huarɨ́chi.” Ajta aꞌɨ́ɨn, ayée pu rɨni. ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ xantaaruꞌu.
23425	MAT 8:11	Neajta niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, aꞌɨ́jna jɨmeꞌe yee jeíhua mú u aꞌuvéꞌejuꞌu muáꞌajuꞌun mej mi aꞌujráꞌase meꞌɨ́jna jamuan ɨ́ Abraham teecan, majta meꞌɨ́jna ɨ́ Isaac teecan, majta meꞌɨ́jna jamuan ɨ́ Jacobo teecan. Aꞌuu mú hui aꞌuvéꞌejuꞌu muáꞌajuꞌun aꞌu tɨ xɨcaj ꞌeíjninei, majta aꞌu tɨ xɨcaj eꞌeteáruꞌipi. Aj mú mi tíꞌicuaꞌani huáꞌa jamuan ɨ́ mé huaíca tɨ́ꞌɨj tejaꞌuréꞌene aꞌájna xɨcájraꞌa jetze tɨ Dios nain jɨ́n tiuꞌutaꞌaíjta íiyen chaanaca japua.
23435	MAT 8:21	Ajta seɨ́j tɨ áꞌucheꞌecaneꞌe jamuan, aꞌɨ́ɨ pu ayén rájhuaviiriꞌi tɨjɨ́n: ―Nevástaraꞌa, nichéꞌe yé huácatii íiye niche asta naꞌa caí huámɨꞌɨni ɨ́ nitáàta. Netɨ́ꞌɨj raꞌavaꞌanán, aj nu ni yé veꞌeréꞌenejsin nej ni áꞌucheꞌecaneꞌen á jamuan.
23443	MAT 8:29	Matɨ́ꞌɨj mi miyen titeejíjhuacaꞌa. Miyen tɨjɨ́n: ―¿Aꞌiné hui tiꞌitɨ́j peteáruuren itejmi jemi, Jesús, pej iꞌi yaujraꞌan ɨ́ Dios? ¿Ni piyen mú aꞌuvéꞌemej pej pi puaíjtzi taatáꞌan? Aru capu xɨ tejaꞌuréꞌene aꞌájna xɨcájraꞌa tej jetzen rajpuaíitzi táꞌajuꞌun.
23450	MAT 9:2	Majta meꞌɨ́n ɨ́ seica, aꞌɨ́ɨ mú jaꞌatɨ́ aveꞌeréꞌeneijte ɨ́ Jesús jemi seɨ́j tɨ cɨyáaxaraꞌacaꞌa. Aꞌɨ́j pu jáꞌujcaꞌatii ɨ́ utaatzi aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Tɨ́ꞌɨj Jesús huaꞌuseíj aꞌɨ́mej ɨ́ teɨte, aj pu xaa ráamuaꞌareeriꞌi tɨjɨ́n metéꞌatzaahuateꞌe aꞌɨ́ɨme. Aj puꞌi ayén tiraatáꞌixaa aꞌɨ́jna tɨ tíꞌicuiꞌi tɨjɨ́n: ―Niyauj, uhuateáꞌacaꞌane ɨ́ áꞌa tzajtaꞌa. Puꞌuri timuaatáꞌuuniꞌiriꞌi ɨ́ Dios ɨ́ pej jɨ́n auteájturaa ɨ́ jemin. ―Ayee pu tiraatáꞌixaa.
23458	MAT 9:10	Tɨꞌɨj jí ayén tiujuꞌurɨ́j. Matɨ́ꞌɨj meꞌuun aꞌaráꞌa aꞌutɨ́ Mateo eꞌechéjmeꞌe. Tɨ́ꞌɨj Jesús tíꞌicuaꞌacaa, matɨ́ꞌɨj mi u aꞌuvéꞌejuꞌu jeíhua ɨ́ mej tíꞌitejijveꞌe, majta seica ɨ́ mej miyen cheꞌatá menaꞌa aꞌij puaꞌa tíꞌiteteɨte. Naíjmiꞌi mú tíꞌicuaꞌacaa ɨ́ meesa japua jamuan ɨ́ Jesús, majta jamuan aꞌɨ́mej ɨ́ mej áꞌujujhuaꞌaneꞌe ɨ́ Jesús jamuan.
23463	MAT 9:15	Ayee pu tiuꞌutaniú aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, tɨjɨ́n: ―Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ huaténeɨche, aj pu i ruꞌamiigustemuaꞌa huatáꞌineesin mej mi tiúꞌuyesten. Aj pu i tihuáꞌimin. ¿Ni tzaa miyen tíꞌiruꞌitziꞌiveꞌen tɨ puaꞌa huáꞌa jamuan tíꞌiyeste ɨ́ jaꞌatɨ? Capu xaa neꞌu. Mɨ́ ajta xaa, aj pu tejaꞌuréꞌenejsin ɨ́ xɨcájraꞌa mej jetzen ráꞌaviꞌitɨn ɨ́ jaꞌatɨ. Aj mú xaa ɨ́ amiigustemuaꞌameꞌen ruꞌítziꞌiveꞌen, aꞌiné capu chéꞌe éꞌe jáꞌahuaꞌa ɨ́ huaꞌamiigu. Aꞌiné naúcheꞌe nu yé huatéjvee, camu ruꞌítziꞌiveꞌen ɨ́ neꞌamiigustemuaꞌa.
23464	MAT 9:16	’Nicheꞌe seɨ́j amuaatáꞌixaateꞌen ɨ́ niuucari. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ aꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌicuꞌuneꞌepua cɨ́ɨxuri jɨmeꞌe tɨ míꞌimeꞌecan, capu ayén tíꞌijcuꞌuneꞌepuan aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ cɨ́ɨxuri tɨ caí xɨ jaꞌanáj jáꞌusiniꞌi. Naꞌari caí, huatétzuꞌuta puꞌu aꞌɨ́jna ɨ́ cɨ́ɨxuri tɨ jéjcua tɨ́ꞌɨj huatéjaꞌusiniꞌihua. Raꞌatésiujtzaꞌanaxɨꞌɨsin ɨ́ tɨ míꞌimeꞌecan. Aj pu i ɨ́ tɨ anásiujtzaꞌani, jaítzeꞌe pu veꞌetɨ́ aꞌame.
23466	MAT 9:18	Aúcheꞌe pu tihuaúꞌixáateꞌecaꞌa tɨ́ꞌɨj seɨ́j aveꞌeréꞌene, tɨ tíꞌaijta u huáꞌa teyujtaꞌa. Aj pu i títunutacaꞌa jemin aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Ayee pu tiraatáꞌixaa tɨjɨ́n: ―Niyauj pu hui áꞌameꞌere. Mu aꞌutáꞌiyiꞌi patáꞌaj raꞌajtamuárɨꞌen, tɨꞌij aꞌɨ́ɨn auj ruuri áꞌaraꞌani.
23470	MAT 9:22	Aj pu i Jesús pɨ́ɨ aꞌuréꞌeve tɨ́ꞌij raaseíj ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Aj pu i ayén tiraatáꞌixaa tɨjɨ́n: ―Niyauj, huatéꞌacaꞌane muaꞌa tzajtaꞌa. Petéꞌatzaahuateꞌe nej timuáahuaate. Aꞌɨ́j pej jɨ́n peri huarúj. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa, aj pu i huarúj aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa.
23476	MAT 9:28	Tɨ́ꞌɨj Jesús uteájrupi u chiꞌita, aj mú mi aveꞌeréꞌene ɨ́ jemin. Aj pu i ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: ―¿Ni senáꞌantzaahuateꞌesin nej tejáꞌamuahuaateꞌen? Matɨ́ꞌɨj mi miyen tɨjɨ́n: ―Aꞌii neꞌu tecaí, tavástaraꞌa.
23483	MAT 9:35	Nain japua pu áꞌucheꞌecaneꞌe ɨ́ Jesús aꞌu tɨ naꞌa mej aꞌuchéjmeꞌecaa, chajtaꞌa, tɨ vivéj nusu tɨ cɨ́liéeneꞌejmee. Tihuáꞌamuaꞌatehuaꞌa pu áꞌayeꞌi huáꞌa teyujtaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Dios tɨ nainjapua tíꞌaijta. Ajta naíjmiꞌica pu tiúꞌuhuaa, nain ɨ́ mej jɨ́n tíꞌicuiꞌicaa nusu ɨ́ tɨ caí huáꞌacaꞌanistiꞌiracaꞌa.
23499	MAT 10:13	Tɨ́ puaꞌa miyen amuaꞌancuréꞌeviꞌitɨn temuaꞌa naa, chéꞌe ayén éeneꞌen aꞌij sej seri tihuaꞌutateújte. Naꞌari caí, setáꞌaj seɨ́j jemi raateájtuaani ɨ́ runiuuca ɨ́ sej jɨ́n seri tihuaꞌutateújte aꞌɨ́mej ɨ́ mej mauchén amuaatíite.
23524	MAT 10:38	Ajta, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ raxɨ́ꞌeveꞌe tɨ áꞌucheꞌecaneꞌen neetzi jamuan, chéꞌe aꞌɨ́ɨn huataúraꞌan tɨ rajpuaíjtzi áꞌaraꞌani neniúucajtzeꞌe, capu amɨ́n aꞌij tɨ puaꞌa huámɨꞌɨni ɨ́ cúruu jetze. Naꞌari caí, capu ayén tejaꞌuréꞌenejsin tɨ aꞌɨ́ɨn ayén huateáturan neetzi jemi aꞌutɨ́ Dios éꞌeseijreꞌe.
23527	MAT 10:41	Ajta aꞌɨ́jna tɨ raꞌancuréꞌeviꞌitɨ seɨ́j tɨ Dios jetze meꞌecan tíꞌixaxaꞌa, ayée pu cheꞌatá naꞌa tíꞌiracɨꞌɨti ɨ́ Dios jemi tɨ́j ajta tíꞌiracɨꞌɨti aꞌɨ́jna tɨ Dios jetze meꞌecan tíꞌixaxaꞌa. Naꞌari, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ raꞌancuréꞌeviꞌitɨn jaꞌatɨ́ tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn rɨcɨ, ayée pu cheꞌatá naꞌa tíꞌiracɨꞌɨti ɨ́ Dios jemi tɨ́j ajta tíꞌiracɨꞌɨti aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn rɨcɨ.
23531	MAT 11:3	Ayee mú tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: ―¿Ni múꞌee pej peꞌɨ́n pɨ́rɨcɨ peꞌɨ́jna ɨ́ pej jee iꞌi Cɨríistuꞌu pej múꞌee íiyen ruxeꞌeveꞌe, pej nuꞌu yen veꞌecáanen? Naꞌari caí, ¿ni ayén tiúꞌujxeꞌeveꞌe tej seɨ́j huachúꞌeveꞌen?
23533	MAT 11:5	Setáꞌaj raatáꞌixaateꞌen yee muꞌuri atanéjneꞌe ɨ́ mej aracúcuꞌunijmeꞌecaꞌa; ajta yee muꞌuri á áꞌujujhuaꞌan aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej anacɨyáaxaviꞌijmeꞌecaa ruɨ́ɨca jetze; majta yee muꞌuri huarúj meꞌɨ́jna jɨmeꞌe cuíꞌiniꞌiraꞌa tɨ tineájxɨ ɨ́ huáꞌahuaꞌiraꞌa jetze. Majta hui aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej nácuxaꞌitajmeꞌecaa, muꞌuri huiteájnamua. Majta seica, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej huácuii, muꞌuri majtáhuaꞌa menaꞌa huatarúj. Neajta tihuaꞌutáꞌixaateꞌesin aꞌɨ́mej ɨ́ mej caí aꞌij tíꞌijviicuaꞌi ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n Dios huaꞌirátuaasin.
23535	MAT 11:7	Matɨ́ꞌɨj aꞌucɨ́j aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Juan jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe, Jesús pu aꞌutéjche tɨ tihuaꞌutáꞌixaateꞌen ɨ́ seica jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Juan. Ayen tɨjɨ́n: ―¿Tiꞌitáani senaꞌa u aꞌutéeseij seꞌújna u muꞌutzitá? ¿Ni qui siyen tiraaseíj ɨ́ huiini tɨ eeca raruꞌuxanteꞌe? Caxu xaa neꞌu.
23536	MAT 11:8	Tɨ́ puaꞌa secaí siyen huarɨ́j, ¿tiꞌitáani senaꞌa aꞌutéeseij? ¿Ni jaꞌatɨ́ seꞌutéeseij tɨ teꞌucáaviɨj rɨꞌéeneꞌen jɨmeꞌe? Caxu xaa neꞌu, aꞌiné xuꞌuri ramuaꞌaree tɨjɨ́n aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej miyen rɨꞌéeneꞌen jɨ́n teꞌucáaviɨj, aꞌúu mú éꞌeche huáꞌachiꞌita ɨ́ rey.
23537	MAT 11:9	Ari tɨ puaꞌa secaí siyen huarɨ́j, ¿tiꞌitájni neꞌu? ¿Ni secaí siyen aꞌɨ́ɨn aꞌutéeseij jaꞌatɨ́ tɨ Dios jetze meꞌecan tíꞌixaxaꞌa? Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn púꞌeen tzɨ́teꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ Juan. Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna, jeíhua pu jaítzeꞌe veꞌecán jɨ́n tiꞌitéjvee aꞌɨ́jna ɨ́ Juan caí seɨ́j tɨ ayée naꞌa aꞌɨ́jna jɨ́n tiꞌitéjvee tɨ Dios jetze meꞌecan tíꞌixaxaꞌa.
23538	MAT 11:10	Aꞌɨ́ɨ pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ jɨ́meꞌen ráꞌaxa ɨ́ yuꞌuxari jetze. Tɨjɨ́n: Nee nu jaꞌatɨ́ huataꞌíti tɨ amuájca múꞌeetzi jemi mej mi rɨ́ꞌɨ huaújruuren ɨ́ teɨte.
23547	MAT 11:19	Neajta áꞌiyen inee yé uvéꞌene, i nej neajta teáataꞌa jetze airáane. Canu néꞌitziꞌivi. Neajta rayeꞌeca ɨ́ nahuáj. Múꞌeen xu si siyen tíꞌinexa yee huápɨꞌɨ nu tíꞌicuaꞌa, neajta nuꞌu netahuaive, majta miyen neꞌamiigustemuaꞌa púꞌeen aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej nuꞌu jeíhua atéꞌɨtzeaꞌara ɨ́ Dios jemi, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ huáꞌajijveꞌe ɨ́ mej tíꞌitɨꞌɨcɨca. Ayee xu ramuaꞌaree tej rɨ́ꞌɨ mé titeumuámuaꞌaree aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej taꞌaráꞌastijreꞌe itejmi.
23551	MAT 11:23	’Seajta múꞌeen mɨ sej Capernaúm aꞌuchéjme, ¿aꞌiné tejamuáꞌamitɨejteꞌe? ¿Ni qui ayén yee tejamuáꞌamitɨejteꞌe sej nuꞌu rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌa ɨ́ Dios? Caxu xaa neꞌu. Dios pu puaíjtzi amuaatáꞌasin. Aꞌuu xu aꞌuteáturaasin mɨꞌɨchite jamuan. Tɨ́ puaꞌa niyen cheꞌatá nenaꞌa huárɨniicheꞌe neꞌújna Sodoma aꞌij nej neri tiúꞌuruu nemuárɨꞌeriꞌiraꞌa jɨmeꞌe múꞌejmi jemi, aꞌujna u chajtaꞌa u Sodoma, aꞌɨ́ɨ pu auj eꞌetéericheꞌen tɨ́j naꞌa aꞌájnáꞌɨmua tɨ yú eꞌiréꞌene.
23555	MAT 11:27	Aj pu i ajtahuaꞌa ayén tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́mej ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe tɨjɨ́n: ―Nain pu tinaatátui aꞌɨ́jna tɨ níꞌiyaꞌupua mej mi ráamuaꞌati tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe. Capu jaꞌatɨ́ nemuaꞌate nain jɨmeꞌe aꞌij nej ꞌeen sino aꞌɨ́ɨ puꞌu tɨ níꞌiyaꞌupua, aꞌɨ́ɨ pu xaa nemuaꞌate. Ajta, capu jaꞌatɨ́ ramuaꞌate nain jɨmeꞌe ɨ́ tɨ níꞌiyaꞌupua sino inee i nej yaujraꞌan púꞌeen, nee nu xaa ramuaꞌate. Majta, aꞌɨ́ɨ mú ramuaꞌate aꞌɨ́ɨme ɨ́ tɨ huaꞌaráanajche nej tihuaꞌutaseíjrateꞌen aꞌij tɨ ꞌeen.
23556	MAT 11:28	’Setáꞌaj yé veꞌeréꞌenen neetzi jemi, setɨ́j senaꞌa puaꞌamé múꞌeen, mɨ sej cuaꞌana seꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ sej rahuauca sej rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan ɨ́ Dios, seajta seꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌiteseꞌe ɨ́ sej raꞌaráꞌastijreꞌen nain jɨmeꞌe. Nee nu xaa amuaatáꞌasin sej huaújseꞌupeꞌen.
23561	MAT 12:3	Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́mej ɨ́ fariseos tɨjɨ́n: ―¿Ni secaí múꞌeen jaꞌanáj raꞌujíjve ɨ́ yuꞌuxari jetze aꞌij tɨ yeꞌí huarɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ David teecan tɨ́ꞌɨj huataꞌíꞌicuatacaꞌa, majta ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe?
23565	MAT 12:7	’Caxu aꞌatzu yaúꞌitɨee xaꞌaraa aꞌij tɨ huataújmuaꞌa aꞌíjna tɨ ayén téꞌeyuꞌusiꞌi ɨ́ yuꞌuxari jetze tɨ jɨ́meꞌen yee Dios tɨ raataxájtacaꞌa tɨjɨ́n: “Ayee nu tíꞌijxeꞌeveꞌe mej mi huáꞌancuꞌuvajxɨꞌɨn ɨ́ ruxɨ́ꞌej teɨte. Canu raxɨ́ꞌeveꞌe mej tiuꞌutámuaɨꞌɨvejta.” Naꞌari caí, tɨ puaꞌa siyen tiyaúꞌitɨée xáꞌaraꞌaníicheꞌen, caxu siyen tihuaꞌuxájtziꞌirancheꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej caí tiꞌitɨ́j jɨ́n auteájturaa.
23568	MAT 12:10	Aꞌuu pu seɨ́j aꞌutéveecaꞌa tɨ anácɨyaaxaraꞌacaꞌa ɨ́ rumuájcaꞌa jetze. Majta meꞌɨ́n ɨ́ fariseos, aꞌɨ́ɨ mú majta aꞌutéꞌuucaꞌa. Aꞌɨ́ɨ mú rahuaucaꞌa aꞌij mej yeꞌí tiraaxájtziꞌi ɨ́ Jesús. Aꞌɨ́j mú jɨ́n miyen tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Miyen tɨjɨ́n: ―¿Ni caí rɨꞌɨrí tej tiyen tiráahuaateꞌen seɨ́j tɨ tíꞌicuiꞌi aꞌájna xɨcájraꞌa tej jetzen taseꞌupi?
23576	MAT 12:18	Ayen tɨjɨ́n: Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ nevaɨreꞌe ineetzi. Nee nu raꞌantíhuaꞌu. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ nej raxɨ́ꞌeveꞌe, ajta rɨ́ꞌɨ pu tínetáꞌaca. Nexɨejniuꞌuca nu huataꞌíti tɨ áꞌumeꞌen aꞌɨ́jna jamuan. Ajta aꞌɨ́ɨ pu tihuaꞌutáꞌixaateꞌesin aꞌɨ́mej ɨ́ mej caí Israél jetze ajtémeꞌecan tɨ tihuáꞌacɨꞌɨti nainjapua ɨ́ tɨ iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn neetzi jemi.
23581	MAT 12:23	Majta meꞌɨ́n ɨ́ teɨte, naímiꞌi mú rɨ́ꞌɨ teꞌutaseíj. Miyen tɨjɨ́n: ―¿Ni qui amɨ́ aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ huáacɨxaꞌaraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ David teecan?
23586	MAT 12:28	Naꞌari caí, tɨ puaꞌa niyen neꞌɨ́jna jetze aráncaꞌane ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, nej ni tiyaaruꞌu huatamuáriteꞌen, puꞌuri aꞌájna tejaꞌuréꞌene tɨ Dios tiuꞌutaꞌaíjta ɨ́ aꞌamua tzajtaꞌa.
23599	MAT 12:41	’Ayee nu hui tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, aꞌájna xɨcájraꞌa tɨ jetzen Dios amuáꞌaxɨjteꞌen yee xɨ́ꞌepɨꞌɨn xu huarɨ́j nusu yee caxu xɨ́ꞌepɨꞌɨn huarɨ́j, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej u Nínive éꞌechejcaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú aꞌuun aꞌutéhuiixɨꞌɨsin múꞌejmi jamuan, majta tejáꞌamuaxɨꞌepɨꞌɨntariꞌireꞌen múꞌeen mɨ sej uꞌuche íjii. Ayee pu téꞌeme aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej seɨcɨé tiuꞌumuáꞌaj aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Nínive éꞌechejcaꞌa matɨ́ꞌɨj ráanamuajriꞌi aꞌij tɨ tiuꞌutaxájtacaꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ Jonás teecan. ’Mɨ́ neajta inee, i nej yé huaca múꞌejmi jemi, jaítzeꞌe nu veꞌecán jɨ́n tiꞌitéjvee caí aꞌɨ́jna ɨ́ Jonás teecan. Mɨ́ seajta múꞌeen, caxu naꞌaráꞌastijreꞌesin ineetzi.
23602	MAT 12:44	“Nicheꞌe huaréꞌaraꞌani nehuáritaꞌa u niche aꞌu nej aꞌarájraa.” Tɨ́ꞌɨj aveꞌeréꞌenen, ayée pu éeneꞌen teuni aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, tɨ naa uhuaꞌéꞌeneꞌe aꞌame ɨ́ ru tzajtaꞌa. Cu xɨee mej mauchén uhuaréꞌeꞌichaꞌutacaꞌa u chiꞌita, majta naa rɨ́ꞌɨ ruꞌuhuáruu.
23623	MAT 13:15	Ayee tíꞌeen, aꞌiné aꞌɨ́ɨ mú jemin antaújnaamua ɨ́ ru tzajtaꞌan. Cɨ́j muꞌu caj títeꞌiteánajcaꞌamua. Camu áꞌujcaꞌane mej aꞌatanéjneꞌere mej raaseíj tiꞌitɨ́j tɨ pɨ́rɨcɨ. Naꞌari caí, aꞌɨ́ɨ mú yaúꞌitɨée muáꞌajuꞌun. Majta mú mé uunéjneꞌeri muáꞌajuꞌun mej raaseíj tiꞌitɨ́j tɨ pɨ́rɨcɨ. Majta mi ráꞌastijreꞌe muáꞌajuꞌun ɨ́ mej ranamua. Majta mú neetzi jemi yé veꞌeréꞌeninéica muáꞌajuꞌun nej ni tihuaꞌutáꞌuuniꞌi. Ayee pu jɨ́meꞌen raꞌuyúꞌuxacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Isaías teecan.
23636	MAT 13:28	’Aj pu i aꞌɨ́jna tɨ chuej tíchaꞌɨɨ, ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: “Seɨ́j tɨ néjchaꞌɨɨreꞌe ayée pu náaruu.” Majta miyen tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌimuarɨꞌe miyen tɨjɨ́n: “¿Ni muaꞌaráanajche tej u áꞌujuꞌun tej ráꞌijcuuxɨn teꞌɨ́jna ɨ́ ɨxaj?”
23643	MAT 13:35	Ayee pu tiúꞌuruu tɨ ij ayén araúrasten aꞌij tɨ tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ tíꞌixaxaꞌataꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan tɨjɨ́n: Nee nu tihuaꞌutáꞌixaateꞌesin neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ chuijtari. Nee nu neꞌɨ́jna huataxájta, aꞌɨ́jna tɨ rúꞌavaa nain xɨcaj tzajtaꞌa tɨ yú eꞌiréꞌene tɨ́ꞌɨj Dios raatétaahuacaꞌa aꞌíjna i chaanaca tej japuan yen seijreꞌe.
23649	MAT 13:41	Neajta inee, i nej neajta teáataꞌa jetze airáane, nee nu huaꞌutaꞌaíjteꞌesin aꞌɨ́mej ɨ́ mej tíꞌivaɨreꞌe u ta japua mej mi áꞌucɨɨne nainjapua tɨ́j naꞌa ɨ́ nej jɨ́n antínmuaꞌaree mej mi aꞌuun huaꞌirájtuaani aꞌɨ́mej ɨ́ mej aꞌij puaꞌa tiratáꞌaca ɨ́ Dios, aꞌɨ́mej ɨ́ mej aꞌij puaꞌa rɨcɨ.
23659	MAT 13:51	Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: ―¿Ni secaí nain auꞌitɨée xaꞌaraa múꞌeen? Aj mú mi miyen tiraatáꞌixaa tɨjɨ́n: ―Jee.
23663	MAT 13:55	Amɨ́jna, aꞌɨ́ɨ pu hui yaujraꞌan aꞌɨ́jna tɨ tíꞌisiꞌicheca. Ajta náànajraꞌan, aꞌɨ́ɨ pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ María. ¿Ni mecaí meꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ júutzimuaꞌameꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Jacobo, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ José, ajtahuaꞌa seɨ́j aꞌɨ́jna tɨ ayén ántehuaa tɨjɨ́n Simón, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Judás?
23664	MAT 13:56	¿Ni mecaí majta yé che ta jamuan, aꞌɨ́ɨme júutzimuaꞌameꞌen ɨ́ mé ꞌuuca? Tɨ́ puaꞌa ayén tiꞌayajna, ¿aꞌuné éꞌemeꞌecan aꞌɨ́jna ɨ́ muaꞌatzíireꞌaraꞌan tɨ yé raateájtuaa amɨ́jna mɨ Jesús?
23665	MAT 13:57	Matɨ́ꞌɨj mi ráꞌanchueere meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Aꞌɨ́j mú jɨ́n, miraatamuári. Ajta, ayée pu tihuaꞌutáꞌixaa ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: ―Naímiꞌi mú rɨ́ꞌɨ tiratáꞌaca aꞌɨ́jna jemi ɨ́ tɨ tíꞌixaxaꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan. Mɨ́ majta, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej huacaíjme aꞌu mé éꞌeche, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ teɨtestemuaꞌameꞌen ɨ́ mej éꞌeche jamuan, camu rɨ́ꞌɨ tiratáꞌaca.
23686	MAT 14:20	Naíimiꞌi mú tiúꞌucuaa. Jéihua mú huájuꞌuxai. Ajta jeíhua pu avéꞌeturaa ɨ́ pan, majta ɨ́ huaꞌité. Tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua mú teꞌevéꞌejɨste sicɨ́ri jetze meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tɨ teꞌaváꞌaturaa.
23693	MAT 14:27	Ajta áꞌiyen, Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: ―Xuꞌuhuateújcaꞌane mɨ ru tzajtaꞌa. Nee nu neꞌɨ́n pɨ́rɨcɨ ɨ́ Jesús. Caxu tíꞌitziɨɨneꞌe.
23707	MAT 15:5	Mɨ́ seajta múꞌeen, ayée xu tíꞌixaxaꞌa tɨ iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén tihuaꞌutáꞌixaateꞌen ɨ́ ruvaújsimuaꞌa tɨjɨ́n: “Nain aꞌachú nej caj tíꞌijchaꞌɨɨ, aꞌɨ́j nu neri raatámuaɨꞌɨvejte ɨ́ Dios. Aꞌɨ́j nu jɨ́n caí chéꞌe tíꞌijchaꞌɨɨ ɨ́ nej jɨ́n amuaatévaɨreꞌen.”
23710	MAT 15:8	Naa pu namuajreꞌe tɨ puaꞌa metíꞌixajta neetzi jemi, mɨ majta, aꞌɨ́ɨ mú meri mé núurɨe.
23714	MAT 15:12	Aj mú mi ajteáxɨɨrecaꞌa jemin aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Matɨ́ꞌɨj mi miyen tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: ―¿Ni tzaa pe caí ramuaꞌaree ɨ́ tɨ caí huaꞌaránajchecaꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ fariseos matɨ́ꞌɨj ráanamuajriꞌi aꞌij pej tiuꞌutaxájtacaꞌa?
23718	MAT 15:16	Ajta Jesús ayée pu tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: ―¿Ni tzaa secaí seajta múꞌeen yaúꞌitɨe?
23719	MAT 15:17	¿Ni tzaa secaí yaúꞌitɨe seꞌɨ́jna? Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ tiꞌitɨ́j huácuaꞌani tɨ cuáꞌiriꞌi, aꞌɨ́jna tɨ racuaꞌani, puaꞌacɨé pu meꞌecan. Aj pu i ancajrupi ɨ́ téneꞌetzeꞌe, aꞌúu pu aꞌaráyeijxa ɨ́ jucáaraꞌan jetze. Ajta áꞌiyen íꞌirachuꞌitan ɨ́ tɨ tiúꞌucuaa.
23722	MAT 15:20	’Naíjmiꞌi tɨ́j naꞌa tɨ hui ayén aꞌij puaꞌa ꞌeen, tɨ tásiseiiri ɨ́ ta tzajtaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu xaa raxanaꞌaveꞌe ɨ́ tevi. Ajta aꞌɨ́jna tɨ caí anaujmuaíteꞌen tiúꞌucuaꞌani, capu tiꞌitɨ́j aꞌij huataújmuaꞌa ɨ́ Dios jemi. Capu tiꞌitɨ́j jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ caí anaujmuaíteꞌen tiúꞌucuaa.
23724	MAT 15:22	Ajta, seɨ́j pu aveꞌeréꞌene ɨ́ Jesús jemi. ꞌƗ́itaꞌa pu púꞌeen tɨ seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. Ayee mú huaꞌatamuáꞌamua tɨjɨ́n Sirofenicia aꞌuun tɨ huacáꞌa pu éꞌechejcaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. A pu eꞌevéꞌeme antijíihua tɨjɨ́n: ―Nevástaraꞌa, múꞌee pej iꞌi yaujraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ David teecan, patáꞌaj náꞌancuꞌuvajxɨꞌɨn. Jéꞌecan pu rajpuaíjtzi ɨ́ niyauj tɨ ꞌɨ́itaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ tiyaaruꞌu tzajtaꞌan seijreꞌe.
23727	MAT 15:25	Aj pu i aꞌɨ́ɨn ꞌɨ́itaꞌa aveꞌeréꞌene á vejliꞌi jemin. Ajta títunutacaꞌa. Aj pu i ayén tiraatáꞌixaa tɨjɨ́n: ―Nevástaraꞌa, naatévaɨreꞌe.
23734	MAT 15:32	Aj pu i Jesús huaꞌutajé aꞌɨ́mej ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: ―Naaténxɨemɨste amɨ́mej teɨtejraꞌa jemi, aꞌiné puꞌuri huaíca xɨca teuumé mej áꞌujujhuaꞌan nee jamuan. Camu majta tiꞌitɨ́j tíchaꞌɨɨ mej ráacuaꞌani. Canu raxɨ́ꞌeveꞌe mej caí xɨ tiuꞌucuáꞌan nehuaꞌaréꞌeꞌitixɨꞌɨn. Naꞌari caí, temuaꞌa mú tíꞌitemuaꞌitɨcheꞌen ɨ́ juye japua.
23739	MAT 15:37	Naímiꞌi mú tiúꞌucuaa. Temuaꞌa mú titéejuꞌuxai. Majta áꞌiyen, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Jesús jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe, aꞌɨ́ɨ mú raaréꞌeseɨj meꞌɨ́jna tɨ avéꞌeturaa ɨ́ pan tɨ raꞌantítaaraxɨ. Sicɨ́ri mú jetze teꞌevéꞌejɨsteꞌaxɨ meꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ avéꞌeturaa. Aráhuaꞌapua sicɨ́ri pu teꞌaráꞌa.
23744	MAT 16:3	Naꞌari caí, tɨ́ꞌɨj huatapuáꞌare, ayée xu seajta siyen jɨ́meꞌen tíꞌixaxaꞌa yee íjii mú huatéviiyi, aꞌiné huaréꞌepáꞌuviꞌi pu jáꞌaraa, majta nuꞌu raꞌutanáa. ’Múꞌeen xu xaa raayɨ́ꞌɨtɨ aꞌij sej yeꞌí tiuꞌutaxáj aꞌij tɨ tiꞌitɨ́j rɨni u júteꞌe. Mɨ́ seajta múꞌeen, caxu aꞌatzu raayɨ́ꞌɨtɨ aꞌij sej yeꞌí tiuꞌutaxáj aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ari tejaꞌuréꞌenejsin ɨ́ xɨcájraꞌa, tɨ jetzen Dios raꞌantipuáꞌajteꞌen nain.
23750	MAT 16:9	¿Ni secaí xɨ yaúꞌitɨe? ¿Ni seri yaꞌuhuáꞌaxɨ aꞌachú tɨ puaꞌan sicɨ́ri teꞌirájraa ɨ́ pan tɨ teꞌaváꞌaturaa netɨ́ꞌɨj huaꞌuréꞌeꞌɨꞌɨpɨꞌite ɨ́ mej anxɨ́j viꞌiraꞌa aráꞌasecaꞌa ɨ́ teɨte neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ taꞌanxɨ́vi ɨ́ pan?
23751	MAT 16:10	’¿Ni seajta seri yaꞌuhuáꞌaxɨ aꞌachú sej puaꞌamé caj teꞌevéꞌejɨste ɨ́ sicɨ́ri jetze netɨ́ꞌɨj huaꞌuréꞌeꞌɨꞌɨpɨꞌite ɨ́ mej muáacua viꞌiraꞌa aráꞌasecaꞌa ɨ́ teɨte neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ taꞌaráhuaꞌapua ɨ́ pan?
23759	MAT 16:18	’Neajta inee, ayée nu hui tíꞌimuaꞌixaateꞌe pej múꞌee peꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ Pedro, ɨ́ pej pajta piyen ántehuaa tɨjɨ́n ɨ́ tɨ iꞌi tetej. Neajta inee, neꞌíjna japua i tetej, nee nu ráꞌajtaahua ɨ́ neteyuu. Ajta, capu rɨꞌɨríista aꞌame tɨ aꞌɨ́ɨn tiyaaruꞌu raatémuaꞌitɨn aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌaree mej mi huácuiꞌini ɨ́ teɨte.
23760	MAT 16:19	’Nee nu muaatáꞌasin pej peꞌɨ́jna jɨ́n antíꞌamuaꞌaréere pej tihuaꞌantácuuneꞌen ɨ́ teɨte mej mi aꞌuteárute aꞌájna Dios tɨ tejéꞌaijta. Patɨ́j penaꞌa pej teꞌiteanán íiyen chaanaca japua, Dios pu ayén cheꞌatá naꞌa teꞌiteánajsin u ta japua. Ajta patɨ́j penaꞌa pej teꞌantácuuna íiyen chaanaca japua, Dios pu ajta ayén cheꞌatá naꞌa teꞌantácuuna u ta japua. ―Ayee pu tiraatáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús.
23768	MAT 16:27	’Neajta inee, i nej neajta teáataꞌa jetze airáane, nee nu neajtahuaꞌa yé veꞌecánejsin. Ayee nu cheꞌatá nenaꞌa huataseíjreꞌesin nain jɨmeꞌe tɨ́j ajta seijreꞌe ɨ́ Dios tɨ níꞌiyaꞌupua. Huáꞌa jamuan nu hui neajta huataseíjreꞌesin aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ ta japua. Neajta nu tihuaꞌutáꞌasin seɨ́j neajta seɨ́j naíjmiꞌica aꞌij tɨ tihuaꞌuvíjteꞌe aꞌij mej tiꞌitɨ́j huáruu, seɨ́j ajta mɨ seɨ́j.
23784	MAT 17:15	Ayee pu tirájhuaviiriꞌi tɨjɨ́n: ―Nevástaraꞌa, patáꞌaj ráꞌancuꞌuvajxɨꞌɨn ɨ́ niyauj. Aꞌɨ́ɨ pu rutɨ́muaꞌi. Aꞌɨ́j pu jɨ́n rajpuaíjtzi huápɨꞌɨ. Muꞌiitɨ́ pu anájve taij tzajtaꞌa, ajta á jaataꞌa.
23785	MAT 17:16	Nee nu yeꞌeráaviꞌitɨ aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej múꞌeetzi jamuan áꞌujujhuaꞌan mej mi tiráahuaateꞌen. Majta meꞌɨ́n, camu raayɨ́ꞌɨtɨhuaꞌa muáꞌaraa.
23786	MAT 17:17	Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Jesús, ayée pu tiuꞌutaniú tɨjɨ́n: ―Múꞌeen mɨ sej caí aꞌatzu téꞌatzaahuateꞌe, mɨ sej caí mé úumuaꞌaree, ¿aꞌachúni puaꞌan nineꞌiraꞌa aúcheꞌe ruvɨꞌeꞌeveꞌe nej niyen huatevée náꞌaraꞌani múꞌejmi jemi? ¿Ni ayén ruxeꞌeveꞌe nej áꞌateeviꞌin tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe nej niyen múꞌejmi jemi yé huatéveeca nej ni rɨ́ꞌɨ amuáaruuren? Mé seꞌevéꞌeviꞌitɨchi mɨ paꞌarɨꞌɨ. Matɨ́ꞌɨj mi á yeꞌevéꞌeviꞌitɨ.
23793	MAT 17:24	Matɨ́ꞌɨj mi chajtaꞌa aꞌaráꞌa aꞌujna Capernaúm. Matɨ́ꞌɨj mi seica eꞌiréꞌene jemin aꞌɨ́jna ɨ́ Pedro. Aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej tiúꞌujijveꞌe meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ huaꞌapua tumin ɨ́ tɨ jɨ́n tiuꞌutévaɨreꞌesin huáꞌa teyujtaꞌa. Ayee mú tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: ―¿Ni caí tíꞌinajchitan aꞌamua maestro aꞌɨ́jna ɨ́ huaꞌapua tumin ɨ́ tɨ tiuꞌutévaɨreꞌesin u tatéyujtaꞌa?