23216	MAT 1:3	Ajta Judá aꞌɨ́mej pu títɨꞌɨríjmuaꞌa jáꞌaraa, ɨ́ mej miyen ánteꞌaruajcaꞌa tɨjɨ́n Fares, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ seɨ́j Zara. Ajta ɨ́ huaꞌanáànacɨꞌɨ, ayée pu ántehuaacaꞌa tɨjɨ́n Tamar. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Fares, aꞌɨ́j pu típeꞌeri jáꞌaraa ɨ́ Esrom. Ajta Esrom pu rapeꞌericaꞌa ɨ́ Aram.
23217	MAT 1:4	Aram pu rapeꞌericaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Aminadab. Ajta Aminadab pu rapeꞌericaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Naasón. Tɨꞌɨj jí Naasón típeꞌeri jáꞌaraa tɨ ayén ántehuaacaꞌa tɨjɨ́n Salmón.
23221	MAT 1:8	Asa pu rapeꞌericaꞌa ɨ́ Josafat. Tɨꞌɨj jí Josafat típeꞌeri jáꞌaraa tɨ ayén ántehuaacaꞌa tɨjɨ́n Joram. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Joram, aꞌɨ́ɨ pu rapeꞌericaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Uzías.
23224	MAT 1:11	Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Josías, aꞌɨ́mej pu títɨꞌɨríjmuaꞌa jáꞌaraa ɨ́ Jeconías, majta aꞌɨ́mej ɨ́ mej ihuáamuaꞌameꞌen púꞌeeneꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ Jeconías. Tɨ́ꞌɨj Josías títɨꞌɨríjmuaꞌa jáꞌaraa, seica mú mú aꞌuvéꞌejuꞌun. Matɨ́ꞌɨj mi aꞌɨ́mej aꞌuvíꞌitɨ́ ɨ́ mej Israél aꞌuchéjmeꞌecaa. Aꞌuu mú jáꞌahuaꞌa huajaꞌuvíꞌitɨ seɨ́j chuéjraꞌa japua tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Babilonia.
23226	MAT 1:13	Zorobabel pu rapeꞌericaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Abiud. Tɨ́ꞌɨjtáꞌi aꞌɨ́ɨn Abiud rapeꞌeri jáꞌaraa aꞌɨ́jna ɨ́ Eliaquim. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Eliaquim, aꞌɨ́ɨ pu rapeꞌericaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Azor.
23228	MAT 1:15	Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Eliud, aꞌɨ́ɨ pu rapeꞌericaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Eleazar. Tɨ́ꞌɨjtaꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ Eleazar típeꞌeri jáꞌaraa aꞌɨ́jna ɨ́ Matán. Ajta, aꞌɨ́jna ɨ́ Matán, aꞌɨ́ɨ pu rapeꞌericaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jacobo.
23233	MAT 1:20	Tɨ́ꞌɨj raaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare tɨ ayén huárɨni, aj puꞌi seɨ́j tevi huataseíjre ɨ́ jemin ɨ́ cutzí tzajtaꞌa. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen seɨ́j tɨ tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ ta japua. Ayee pu tiraatáꞌixaa tɨjɨ́n: ―José, múꞌee pej iꞌi huáacɨxaꞌaraꞌan ɨ́ David teecan, capej rátziɨɨneꞌe pej ráꞌanviꞌitɨn aꞌu pe éꞌeche aꞌiné ɨ́ tɨ aꞌutaseíjre ɨ́ jucáaraꞌan jetze, aꞌɨ́j pu jɨ́meꞌen huanéj ɨ́ muárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios.
23236	MAT 1:23	Ayen tɨjɨ́n: Paꞌarɨꞌɨ pu nuꞌu huataseíjreꞌesin ɨ́ jucaatzeꞌen aꞌɨ́jna jetze ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ caí xɨ jaꞌatɨ́ ratéviꞌitɨn. Tiyaúj pu nuꞌu aꞌame teáatacan. Aj mú mi miyen raatámuaꞌatzi tɨjɨ́n Emanuel. Aꞌíjna niuucarijraꞌa tɨjɨ́n Emanuel, ayée pu huataújmuaꞌa tɨjɨ́n: Dios pu ta jamuan yé huaca.
23237	MAT 1:24	Tɨ́ꞌɨj huájɨ aꞌɨ́jna ɨ́ José, aj pu i ayén huarɨ́j aꞌij tɨ tiraatáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe. Tɨꞌɨj jí yaꞌuvíꞌitɨ ɨ́ ruche.
23241	MAT 2:3	Tɨ́ꞌɨj ráamuaꞌareeriꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ rey, aꞌɨ́jna ɨ́ Heródes, jéꞌecan pu tiꞌijmuaꞌastɨ́ jáꞌaraa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe. Majta, ɨ́ teɨte ɨ́ mej Jerusalén aꞌuchéjmeꞌecaa, naímiꞌi mú tíꞌitziɨɨneꞌecaꞌa.
23242	MAT 2:4	Tɨꞌɨj jí Heródes huaꞌutajé naíjmiꞌica ɨ́ mej tihuáꞌaijteꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej tíꞌivaɨreꞌe huaꞌatéyujtaꞌa, majta ɨ́ mej tihuáꞌamuaꞌatehuaꞌa ɨ́ teɨte aꞌij tɨ téꞌeyuꞌusiꞌi ɨ́ yuꞌuxari jetze. Ayee pu tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: ―¿Aꞌuné nuꞌu áꞌanuꞌihuan aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu?
23245	MAT 2:7	Aj pu i Heródes huajaꞌutajé avíitzi jɨmeꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej jeíhua támuaꞌarejcaꞌa. Tɨꞌɨj jí ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: ―¿Aꞌachúni ari áꞌatee tɨ huajaꞌutaseíjra aꞌɨ́jna ɨ́ xuꞌuraꞌave?
23247	MAT 2:9	Matɨ́ꞌɨj ráanamuajriꞌi meꞌɨ́jna ɨ́ rey, aj mú mi aꞌucɨ́j. Ajta aꞌɨ́ɨn xuꞌuraꞌave tɨ aꞌutaseíjre aꞌɨ́mej jemi aꞌujna seɨ́j chuéjraꞌa japua aꞌu tɨ ꞌeíjninei ɨ́ xɨca, aꞌɨ́ɨ pu amuacaí huaméꞌecaa. Tɨꞌɨj jí án aꞌujcháxɨ ɨ́ chiꞌij japua aꞌu tɨ aꞌij éꞌeneꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ paꞌarɨꞌɨ.
23249	MAT 2:11	Muaꞌantenéesimeꞌecaa mú u chiꞌita, matɨ́ꞌɨj mi raaseíj ɨ́ paꞌarɨꞌɨ jamuan ɨ́ náànajraꞌan. Aj mú mi títunutaxɨ. Temuaꞌa mú naa rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌa. Matɨ́ꞌɨj mi teꞌentícuunaxɨ tiuꞌujcáaja, aꞌɨ́ɨ mú raatapuaíjve tiꞌitɨ́j oro, majta tiꞌitɨ́j cɨ́tziveꞌeri, majta tiꞌitɨ́j cuaaneꞌe tɨ ayén ántehuaa tɨjɨ́n mirra.
23252	MAT 2:14	Tɨꞌɨj jí ájchee ɨ́ José. Yaꞌuvíꞌitɨ aꞌɨ́jna ɨ́ paꞌarɨꞌɨ, ajta náànajraꞌan. Ajta aꞌɨ́ɨn huáꞌa jamuan pu áꞌuraa aꞌájna tɨ́caꞌari tzajtaꞌa. Aꞌuu mú aꞌaráꞌa aꞌujna Egipto.
23254	MAT 2:16	Tɨ́ꞌɨj Heródes ráamuaꞌareeriꞌi mej raatémuaꞌitɨ aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jeíhua támuaꞌarejcaꞌa, jéꞌecan pu huataniúꞌucacaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí raꞌutámuaꞌareeriꞌi aꞌij mej tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́ɨme, aj pu i Heródes tiuꞌutaꞌaíjtacaꞌa mej nuꞌu huáꞌucuiꞌini naíjmiꞌica ɨ́ tɨꞌɨríi mej teteca ɨ́ mej miyen raachaꞌɨ́jmee huaꞌapua nineꞌiraꞌa múucɨ pújmeꞌen. Naíjmiꞌica mú huajáꞌucuii aꞌúu mej Belén éꞌechejcaꞌa, majta ɨ́ seica ɨ́ mej aꞌɨmuá antachéejmeꞌecaa.
23259	MAT 2:21	Tɨꞌɨj jí ájchee aꞌɨ́jna ɨ́ José. Aj puꞌi yaꞌuvíꞌitɨ aꞌɨ́jna ɨ́ paꞌarɨꞌɨ, ajta náànajraꞌan. Aꞌuu mú aꞌaráꞌa meꞌújna Israél.
23260	MAT 2:22	Mɨ́ ajta aꞌɨ́ɨn José, ayée pu ráamuaꞌareeriꞌi tɨ nuꞌu aꞌɨ́ɨn Arquelao tíꞌaijtacaꞌa ruyáꞌupuacɨꞌɨ jetze meꞌecan, aꞌɨ́jna ɨ́ Heródes teecan. Ajta pu Dios raatáꞌixaa tɨ́ꞌɨj tíꞌimaaracaꞌa. Aꞌɨ́j pu jɨ́n tíꞌitziɨɨneꞌecaꞌa tɨ aꞌuun eꞌaráꞌasti, aꞌujna Judea. Tɨꞌɨj jí aꞌuun aꞌaráꞌa tɨ jetzen ajtémeꞌecan aꞌujna Galileeye.
23261	MAT 2:23	Tɨ́ꞌɨj aꞌuun aꞌaráꞌa, aꞌúu pu eꞌehuaújchejte, chajtaꞌa jetze tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Nazarét. Aꞌuu pu huayeíjxɨ. Ayee pu tiujuꞌurɨ́j tɨ ij ayén araúrasten aꞌij mej tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej mejmíꞌi tíꞌixaxaꞌataꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan. Miyen tɨjɨ́n: “Ayee mú raatámuaꞌatzi tɨjɨ́n Nazarét tɨ éꞌemeꞌecan.”
23271	MAT 3:10	Puꞌuri tejaꞌuréꞌenejsin vejliꞌi aꞌájna xɨcájraꞌa jetze jaꞌanáj tɨ puaꞌa amuaꞌajteáꞌaxɨꞌɨsin ɨ́ Dios caꞌanín jɨmeꞌe. Ayee pu áꞌamuaruuren cumu tɨ́j jaꞌatɨ́ cɨyej téꞌijveichixɨꞌɨn tepuaij jɨmeꞌe. Nain ɨ́ cɨyej tɨ caí tíꞌitaaca, aꞌɨ́ɨ pu téꞌijveichixɨꞌɨsin. Tɨꞌɨj jí raꞌanteátaira. Ayee pu cheꞌatá naꞌa tejamuaꞌajteáꞌaxɨꞌɨsin múꞌejmi.
23277	MAT 3:16	Tɨ́ꞌɨj ráamuaɨꞌɨhuacaꞌa, aj puꞌi Jesús aꞌitáraa á jaataꞌa. Jɨ́meꞌen puꞌu aꞌitáraa, tɨ́ꞌɨj jí antácuunarecaꞌa ɨ́ ta japua tɨ aꞌutéjmuaa. Tɨꞌɨj jí iiraaseíj tɨ aꞌicaméꞌecaa aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios. Ayee pu seijreꞌecaꞌa tɨ́j cucuiꞌi. Tɨꞌɨj jí japuan aꞌujyeíjxɨ.
23279	MAT 4:1	Tɨꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu yaꞌuvíꞌitɨ aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús ɨ́ jɨrí jetze tɨ́ꞌij aꞌɨ́ɨn tiyaaruꞌu tiuꞌutéseꞌen tɨ raamuáꞌitɨn aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús.
23281	MAT 4:3	Ajta áꞌiyen aꞌɨ́ɨn tiyaaruꞌu eꞌiréꞌene aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús jemi tɨ ij raamuáꞌitɨn. Ayee pu tiraatáꞌixaa tɨjɨ́n: ―Tɨ́ puaꞌa hui yaujraꞌan pej púꞌeen ɨ́ Dios. Patáꞌaj raataꞌaíjteꞌen amɨ́jna mɨ tetej tɨ́ꞌij pan huateújtaahua.
23283	MAT 4:5	Tɨꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn tiyaaruꞌu ajtahuaꞌa yaꞌuvíꞌitɨ aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús aꞌánna Jerusalén. Teyuu pu japuan raꞌantítuaa aꞌu tɨ eꞌevéꞌepaꞌatzaraꞌa.
23284	MAT 4:6	Ajta ayén tiraatáꞌixaa tɨjɨ́n: ―Tɨ́ puaꞌa hui yaujraꞌan pej púꞌeen ɨ́ Dios, ancájvetzi, aꞌiné ayée pu téꞌeyuꞌusiꞌi ɨ́ yuꞌuxari jetze tɨjɨ́n: Dios pu huajaꞌutaꞌíti ɨ́ mej títetateí ɨ́ jemin mej mi muáachaꞌɨn. Majta múꞌeetzi memuáꞌatɨni rumuájcaꞌa jɨmeꞌe. Aꞌɨ́ɨme mú á muaatéchajtza tɨ́ꞌij caí tiꞌitɨ́j aꞌij muaruure.
23290	MAT 4:12	Tɨ́ꞌɨj Jesús ráamuaꞌareeriꞌi tɨ aiteánamiꞌihuacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Juan, aj puꞌi áꞌuraa aꞌujna chuéjraꞌa japua tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Galilea.
23291	MAT 4:13	Aꞌuu pu eꞌerájraa aꞌujna Nazarét. Tɨꞌɨj jí aꞌuun aꞌucáane aꞌujna Capernaúm, chajtaꞌa tɨ aꞌutacáꞌa aꞌujna tɨ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj tɨ aꞌutacáꞌa aꞌájna vejliꞌi seɨ́j chuéjraꞌa japua tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Zabulón, ajtahuaꞌa seɨ́j chuéjraꞌa japua tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Neftalí.
23295	MAT 4:17	Tɨꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn Jesús aꞌutéjche tɨ tihuáꞌamuaꞌaten. Ayee pu tihuáꞌatixáateꞌajraa tɨjɨ́n: ―Setáꞌaj seɨcɨé tiúꞌumuaꞌati ɨ́ ru tzajtaꞌa aꞌiné puꞌuri tɨ́n tejaꞌuréꞌenejsin tɨ tiuꞌutaꞌaíjta ɨ́ Dios íiyen chaanaca japua.
23296	MAT 4:18	Ajta ɨ́ Jesús, áa pu ꞌejtémeꞌecaꞌa aꞌájna vejliꞌi tɨ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Galilea. Tɨ́ꞌɨj i aꞌɨ́mej huaseíj ɨ́ mej huaꞌapua ɨ́ mej ruꞌihuaamuaꞌa púꞌeen. Aꞌɨ́ɨme mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ Simón, ajta juutzeájraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ Andrés. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Simón, ayée mú majta ratamuáꞌamua tɨjɨ́n Pedro. Aꞌɨ́ɨ mú xɨéjmuaꞌari jɨ́n huaꞌité viviꞌiracaꞌa. Ayee muꞌu tíꞌijrɨꞌɨrejcaꞌa aꞌɨ́ɨme.
23299	MAT 4:21	Tɨ́ꞌɨj ijtáꞌi áꞌayee aꞌuréꞌene. Ajtahuaꞌa pu huaꞌapuaca huaseíj ɨ́ mej ruꞌihuaamuaꞌa púꞌeen. Seɨ́j pu ayén ántehuaa tɨjɨ́n Jacobo. Ajta ɨ́ juutzeájraꞌan, ayée pu ántehuaa tɨjɨ́n Juan. Aꞌɨ́ɨ pu huáꞌapeꞌeri ɨ́ Zebedeo. Aꞌuu mú aꞌaráteꞌecaꞌa ɨ́ canuuhuaꞌa jetze. Huáꞌa jamuan pu arácatii ɨ́ huaꞌatáàta. Xɨéjmuaꞌari mú rɨ́ꞌɨ tíꞌiruurejcaꞌa tɨ tíꞌisiujtzaꞌani. Tɨ́ꞌɨj i Jesús huaꞌutajé mej mi jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌen.
23301	MAT 4:23	Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn ɨ́ Jesús aꞌutéjche tɨ áꞌucheꞌecaneꞌen nainjapua tɨ́j naꞌa aꞌúu tɨ huatacáꞌa u Galileeye, aꞌɨ́ɨ pu tihuáꞌamuaꞌatehuaꞌa ɨ́ teɨte tɨ́j naꞌa tɨ seijreꞌe huaꞌateyuu tzajtaꞌa. Aꞌɨ́ɨ pu jɨ́n tihuáꞌaꞌixaꞌatehuaꞌa ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Dios tɨ tíꞌaijta nainjapua ɨ́ chaanaca. Ajta Jesús tihuáꞌuhuaa naíjmiꞌica ɨ́ mej tíꞌicucuiꞌi. Capu tíꞌiseicaj naꞌa ɨ́ cuíꞌiniꞌiraꞌa. Aꞌɨ́ɨ pu nain jɨ́n tiúꞌuhuaatacaꞌa.
23304	MAT 5:1	Tɨ́ꞌɨj huaꞌuseíj ɨ́ teɨte mej jeíhua muꞌiicáa, aj puꞌi antíraa ɨ́ Jesús ɨ́ jɨrí japua. An pu aꞌujyeíjxɨ. Matɨ́ꞌɨj mi aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej áꞌujujhuaꞌaneꞌe jamuan, aꞌɨ́ɨ mú ajteáxɨɨrecaꞌa.
23332	MAT 5:29	’Neajta nu niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe tɨjɨ́n: Tɨ́ puaꞌa piyen éeneꞌen pej jetzen rapuaꞌajteꞌe mɨ áꞌajɨꞌɨ tɨ arɨꞌɨríintaꞌa pújmeꞌen seijreꞌe peꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ pej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi, aitátɨchi muáꞌajɨꞌɨ tɨ arɨꞌɨríintaꞌa pújmeꞌen seijreꞌe. Aa pej yaúurɨeni. Ayee pej huárɨni, aꞌiné jaítzeꞌe pu timuaatévaꞌɨri pej tiꞌitɨ́j áꞌurɨeni tɨ cɨ́lieen caí pej nain eꞌehuáꞌarɨeni matɨ́ꞌɨj án muajáꞌurɨeeni ɨ́ taij tzajtaꞌa.
23335	MAT 5:32	Mɨ́ neajta inee, ayée nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ ruꞌɨ́j mé úurɨeni, caí ayén tiꞌitɨ́j jɨ́n huarɨ́n aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ xanaꞌacɨreꞌe, tɨ puaꞌa caí seɨ́j jamuan huáhuiꞌini, seɨ́j puꞌu ɨ́ tɨ jɨ́n tiuꞌutáꞌa tɨ ij jaꞌatɨ́ ruꞌɨ́j mé úurɨeni. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ iꞌi ɨ́ɨraꞌaraꞌantacaꞌa tihuaújxanaꞌacɨraꞌate seɨ́j jamuan ɨ́ teáataꞌa. Aj pu xaa íꞌirɨꞌɨri tɨ mé rúurɨeni. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ teáataꞌa tɨ seɨ́j ancuréꞌeviꞌitɨn ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ jaꞌatɨ́ ari mé rúurɨe, aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ ajta pu tihuaújxanaꞌacɨraꞌate.
23340	MAT 5:37	’Chéꞌe ayén éeneꞌen, tɨ puaꞌa piyen raataxáj yee “¡Jee!”, chéꞌe ayén éeneꞌen tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe yee “¡Jee!” Ajta, ayén cheꞌatá naꞌa, tɨ puaꞌa piyen yee “¡Capu!”, chéꞌe ayén éeneꞌen tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe yee “¡Capu!” Tiꞌitɨ́ tɨ aꞌij seɨcɨé ꞌeen, aꞌɨ́jna jetze pu avéꞌemeꞌecan aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen.
23341	MAT 5:38	’Xuꞌuri siyen tiúꞌunamuajriꞌi ɨ́ mej mejmíꞌi miyen tíꞌixaxaꞌataꞌa tɨjɨ́n: “Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ raꞌitátɨni ɨ́ jɨꞌɨseáaraꞌan ɨ́ ruxɨ́ꞌej tevi, ruxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ ayén cheꞌatá naꞌa tiuꞌunájchita rujɨ́ꞌɨ jɨmeꞌe.” Ajta ayén tɨjɨ́n: “Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ seɨ́j raꞌantácuura ɨ́ tamaaraꞌan, ruxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́jna jaꞌatɨ́ ayén cheꞌatá naꞌa tiuꞌunájchita rutamej jɨmeꞌe.”
23342	MAT 5:39	’Mɨ́ neajta inee, ayée nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe yee: Caxu siyen cheꞌatá senaꞌa raruure ɨ́ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn ari ayén amuáaruu múꞌejmi. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ muꞌitéjveeni muaꞌɨpée jetze arɨꞌɨríintaꞌa pújmeꞌen, patáꞌaj pajta raatáꞌan tɨ muꞌitéjveeni ɨ́ seɨ́jtaꞌa ɨ́ muaꞌɨpée jetze.
23343	MAT 5:40	Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ caꞌanéeri jɨ́n muájhuavii mɨ áꞌasiicuꞌu tɨ ij aꞌɨ́ɨn múꞌijchueeni, patáꞌaj raatáchuiteꞌen pajta mɨ pej jɨ́meꞌen raꞌitévajra mɨ áꞌahuareꞌetzeꞌe.
23349	MAT 5:46	Tɨ́ puaꞌa siyen huáꞌaxeꞌeveꞌe senaꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej jáꞌamuaxeꞌeveꞌe múꞌejmi, ¿ni secaí siyen tíꞌimuaꞌatze sej si seꞌɨ́jna jɨ́n tiꞌitɨ́j huamuáꞌitɨn ɨ́ Dios jemi? Mɨ́ seajta caí, caxu. Casiꞌi, ayée mú cheꞌatá menaꞌa rɨcɨ aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej áꞌujujhuaꞌan ɨ́ mej huaꞌujíjveꞌe ɨ́ mej tíꞌitɨcɨ.
23352	MAT 6:1	’Rɨ́ꞌɨ xuꞌu múꞌeen sej caí siyen huárɨni ɨ́ tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn ꞌeen mé jéjreꞌe huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ teɨte mej mi amuaaséij. Tɨ́ puaꞌa siyen senaꞌa rɨjca, capu tiꞌitɨ́j tejáꞌamuacɨꞌɨti aꞌɨ́jna jemi ɨ́ sej rájyaꞌupua tɨ aꞌɨ́ɨn tejámuaatapuaíjveꞌen.
23363	MAT 6:12	Titaatáꞌuuniꞌiriꞌi ɨ́ tej jɨ́n auteájturaa múꞌeetzi jemi aꞌiné ayée tu cheꞌatá tenaꞌa rɨ́ꞌɨ tíhuaꞌutáꞌuuniꞌira aꞌɨ́mej ɨ́ mej auteájturaa itejmi jemi.
23365	MAT 6:14	’Aꞌɨ́j nu jɨ́n niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Tɨ́ puaꞌa siyen tihuaꞌutáꞌuuniꞌi ɨ́ teɨte ɨ́ mej jɨ́n auteájturaa múꞌejmi jemi, aꞌɨ́ɨ pu ajta tejámuaatáꞌuuniꞌira múꞌejmi aꞌɨ́jna ɨ́ sej rájyaꞌupua tɨ aꞌuun éꞌeseijreꞌe u ta japua.
23367	MAT 6:16	’Tɨ́ puaꞌa seúruꞌitziꞌiveꞌe, caxu siyen acaújtzaahuateꞌe ɨ́ runéerime jetze matɨ́j aꞌɨ́ɨme ɨ́ seica ɨ́ mej miyen rɨcɨ jéjreꞌecɨtzeꞌe. Aꞌɨ́ɨme ɨ́ teɨtejraꞌa, ayée mú acaújtzaahuateꞌe ɨ́ runéerime jetze mej mi seica teɨte ráamuaꞌaree yee mej rúꞌitziꞌiveꞌe.
23370	MAT 6:19	’Caxu siyen téꞌuseɨreꞌe u ruchiꞌitá jeíhua ɨ́ tɨ huápɨꞌɨ tíꞌijnajche sej si seꞌuun teꞌuráchaꞌɨɨca. Tɨ́ puaꞌa siyen huárɨni, aj mú mi tejpuási raatéteꞌeneajxɨꞌɨsin ɨ́ caanari. Ajta ɨ́ tepúustiꞌi, temuaꞌa pu tiuꞌuteújchuitaamuaꞌasin. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ nahuaꞌari, aꞌúu mú uteáruti caꞌanéeri jɨmeꞌe. Matɨ́ꞌɨj mi téꞌunahuaꞌan.
23373	MAT 6:22	’Ajta hui, amɨ́jna mɨ áꞌajɨꞌɨ, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ pej jɨ́n áꞌucheꞌecan. Tɨ́ puaꞌa rɨꞌéeneꞌen puáꞌajjɨꞌɨsíjmeꞌeni, temuaꞌa pej naa meteúunee.
23375	MAT 6:24	’Capu jaꞌatɨ́ raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ huaꞌapuaca jemi tiuꞌutévaɨreꞌen. Tɨ́ puaꞌa tiuꞌutatéseꞌen tɨ ayén huárɨni, seɨ́j pu tichaꞌɨ́ɨreꞌe aꞌame tɨ tíꞌiraꞌaijteꞌe, ajta ɨ́ seɨ́j, aꞌɨ́ɨ pu raxɨ́ꞌeveꞌe aꞌame tɨ tiraataꞌaíjteꞌen. Naꞌari caí, nain pu jɨ́n tiraatévaɨreꞌesin ɨ́ seɨj, ajta aꞌɨ́ɨ pu caí raꞌaráꞌastijreꞌe ɨ́ seɨj tɨ tíꞌiraꞌaijteꞌe. Jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Dios, ajta jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ tumin, capu jaꞌatɨ́ ayén raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ tiuꞌutaꞌaíjtiꞌireꞌen ruxɨ́ꞌej naꞌa aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej huaꞌapua.
23376	MAT 6:25	’Aꞌɨ́j nu jɨ́n niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna yee: Caxu seꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌimuajca yee: “¿Aꞌiquí tetíꞌicuaꞌani?”, nusu yee: “¿Aꞌiquí tetíꞌiteyeꞌen?”, naꞌari yee: “¿Tiꞌitaqui jɨ́n tetiuꞌutétachejteꞌesin?” ¿Ni caí jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios jemi sej ruuri xáꞌaraꞌani, caí ɨ́ cuaꞌira? ¿Ni caí ayén cheꞌatá naꞌa jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios jemi áꞌamuahuaꞌiraꞌa tɨ ruuri, caí ɨ́ sej jɨ́n tiuꞌuteújchejteꞌen? A niꞌijtá neꞌu.
23381	MAT 6:30	’Ayee puꞌu, Dios pu ayén naa éeneꞌen rɨ́ꞌɨ tíꞌiruure mɨ ɨxaj tɨ íjii aꞌuun éꞌeseijreꞌe aꞌúu tɨ aꞌupáꞌatza. Ajta áꞌiyen, aréꞌapuaꞌa rasijchen. Tɨ́ꞌɨj huatéehuan, aj mú mi raateátaiira chuej tzajtaꞌa táꞌajtaavijhua. Dios pu xaa jaítzeꞌe rɨ́ꞌɨ áꞌamuaruure caí aꞌɨ́jna tɨ rɨ́ꞌɨ ráaruu mɨ ɨxaj. Múꞌeen xu hui caí aꞌatzu téꞌatzaahuateꞌe xaa neꞌu.
23382	MAT 6:31	Aꞌɨ́j nu jɨ́n niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Caxu siyen tíꞌimuajca seꞌɨ́jna jɨmeꞌe yee: “¿Tiꞌitájqui tecuaꞌani?”, nusu yee: “¿Tiꞌitájqui teyéꞌen?”, naꞌari yee: “¿Tiꞌitájqui jɨ́n tetiuꞌutétachejteꞌesin?”
23384	MAT 6:33	Ayee puꞌu, seuj miꞌi raatahuaún tɨ Dios tejamuaꞌaíjteꞌen, seajta sej raꞌaráꞌastijreꞌen aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn tíꞌijxeꞌeveꞌe. Tɨ́ puaꞌa siyen huárɨni, Dios pu ajta tejámuaatáꞌasin naíjmiꞌi aꞌíjna ɨ́ tɨ tejamuáꞌaturaateꞌe.
23392	MAT 7:7	’Setáꞌaj siyen seuj rahuauca ɨ́ Dios jemi, aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu tejámuaatáꞌasin. Tɨ́ puaꞌa siyen rahuauca ɨ́ jemin, aj xu xaa ráateuni jemin ɨ́ Dios. Seucheꞌe seajta teꞌejteátuꞌasixɨꞌɨn ɨ́ puéerta jetze. Dios pu xaa teꞌantácuuna, amuaatáꞌasin ɨ́ sej jɨ́meꞌen rahuauhuau.
23393	MAT 7:8	Ayee pu téꞌeme aꞌiné tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén tíꞌijhuauca, aꞌɨ́ɨ pu ajta raꞌancuréꞌasin. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ tiꞌitɨ́j huauca, aꞌɨ́ɨ pu ráateuni. Ajta tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén teꞌejteátuꞌasixɨꞌɨn táꞌapueerta, Dios pu xaa teꞌantácuuna.
23394	MAT 7:9	’¿Aꞌiné tejamuáꞌamitɨejteꞌe múꞌejmi? Tɨ́ puaꞌa muáꞌayauj ayén tíꞌimuahuaviira ɨ́ pan pej raataꞌɨ́ꞌɨteꞌen, ¿ni mɨ tetej paraatátɨstejsin? Capej xaa neꞌu tetej raatátɨstejsin sino pan pej raataꞌɨ́ꞌɨteꞌesin.
23407	MAT 7:22	Ayee pu téꞌeme aꞌájna xɨcájraꞌa jetze tɨ́ꞌɨj Dios ayén huáꞌaxɨjteꞌen ɨ́ teɨte. Muꞌiitɨ́ mú miyen tinaatáꞌixaateꞌesin meꞌɨ́jna jɨmeꞌe yee: “Nevástaraꞌa, casiꞌi nevástaraꞌa, teen tu tiuꞌutaxájtacaꞌa aniúucajtzeꞌen tetɨ́ꞌɨj teuj ruurica. Teajta aniúucajtzeꞌen jɨ́n huaꞌutamuári ɨ́ tiyaaruꞌu mej huáꞌa tzajtaꞌa seijreꞌecaꞌa. Ayee tu cheꞌatá tenaꞌa, jeíhua tiuꞌumuárɨej teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej múꞌeetzi jetzen arátacaꞌanejcaꞌa.”
23413	MAT 7:28	Tɨ́ꞌɨj Jesús raꞌantipuáꞌajte tɨ tihuaꞌutáꞌixaa, jeíhua mú huajɨ́jxɨcaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ tihuaꞌumuáꞌate.
23415	MAT 8:1	Tɨ́ꞌɨj acájraa ɨ́ Jesús jɨrí jetze, jeíhua mú teɨte aꞌucɨ́j jamuan.
23416	MAT 8:2	Tɨꞌɨj jí seɨ́j aveꞌeréꞌene ɨ́ Jesús jemi. Tíꞌicuiꞌicaa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ tinéj ɨ́ ꞌatzaj huáꞌireꞌaraꞌan jetze. Ayee mú ratamuáꞌamua tɨjɨ́n lepra. Tɨ́ꞌɨj i aꞌɨ́ɨn títunutacaꞌa jemin ɨ́ Jesús. Ayee pu tiraatáꞌixaa tɨjɨ́n: ―Tɨ́ puaꞌa hui muaꞌaráanajche pej tináahuaateꞌen.
23417	MAT 8:3	Aj pu i Jesús raꞌajtamuárɨej. Ayen tɨjɨ́n: ―Naꞌaráanajche pej huarún. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén raataxájtacaꞌa, aj pu i tiraacáꞌariꞌiriꞌi ɨ́ tɨ jɨ́meꞌen tíꞌicuiꞌicaa. Tɨꞌɨj jí huarúj.
23419	MAT 8:5	Aj pu i Jesús aꞌuteájrupi aꞌujna Capernaúm. Tɨ́ꞌɨj aꞌuun aꞌuteájrupi, seɨ́j pu u aꞌuvéꞌemej tɨ iꞌi xantaaruꞌu. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ anxɨ́te tíꞌaijta. Jéꞌecan pu rájhuaviiriꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Ayen tɨjɨ́n: ―Nevástaraꞌa, jéꞌecan pu tíꞌicuiꞌi aꞌɨ́jna tɨ nevaɨreꞌe. An pu aꞌujcáꞌa ɨ́ utaatzi japua. Cɨyáaxaraꞌa. Nainjapua pu racuiꞌi huápɨꞌɨ.
23423	MAT 8:9	Ayee nu tíꞌimuaꞌixaateꞌe neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej seica tíꞌineꞌaijteꞌe ineetzi. Neajta inee, nee nu seica tíꞌaijteꞌe. Tɨ́ puaꞌa niyen tiraataꞌixaateꞌen seɨ́j tɨjɨ́n: “Aricu, u páꞌumeꞌen”, aꞌɨ́ɨ pu xaa aꞌuméꞌe aꞌame. Naꞌari, tɨ puaꞌa niyen tiraataꞌixaateꞌen ɨ́ seɨj tɨjɨ́n: “Yé véꞌexɨjriꞌi”, aꞌɨ́ɨ pu ajta yé veꞌeréꞌenejsin. Neajta niyen tiraataꞌaíjteꞌesin ɨ́ tɨ nevaɨreꞌe tɨjɨ́n: “Aisí múꞌee, pɨ́ huarɨ́chi.” Ajta aꞌɨ́ɨn, ayée pu rɨni. ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ xantaaruꞌu.
23424	MAT 8:10	Tɨ́ꞌɨj Jesús ráanamuajriꞌi, jéꞌecan pu huataújtemuaꞌave. Aj pu i ayén tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́mej ɨ́ mej ráꞌajaahuateꞌe tɨjɨ́n: ―Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe. Huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ teɨte ayujna mej huachéjme tɨ́j naꞌa tɨ huatacáꞌa íiyu Israél, canu jaꞌanáj seɨ́j huatéꞌuu íiyu Israél, jaꞌatɨ́ tɨ ayén cheꞌatá naꞌa téꞌatzaahuateꞌe tɨ́j aꞌíjna i teáataꞌa.
23427	MAT 8:13	Aj Jesús ayén tiraatáꞌixaa aꞌɨ́jna tɨ anxɨ́te tíꞌaijta tɨjɨ́n: ―Aricu, ayée pu téꞌeme patɨ́j peri téꞌantzaahua. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén tiraatáꞌixaa, aj pu i huarúj aꞌɨ́jna tɨ tíꞌivaɨreꞌe aꞌɨ́jna jemi ɨ́ xantaaruꞌu. Tɨꞌɨj jí áꞌuraa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús.
23428	MAT 8:14	Aj pu i Jesús aꞌuun aꞌaráꞌa Pedro tɨ éꞌeche. Aꞌuu pu i aꞌɨ́ɨn huaseíj aꞌɨ́jna ɨ́ muꞌuneáraꞌan ɨ́ Pedro. An pu jáꞌujcaꞌatii ɨ́ utaatzi japua. Tíꞌicuiꞌicaa. Pɨ́stacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa.
23430	MAT 8:16	Tɨ́ꞌɨj huateátɨcaꞌarecaꞌa, jeíhua mú huajeꞌeráaviꞌitɨ Jesús jemi aꞌɨ́mej ɨ́ mej tiyaaruꞌu huáꞌa tzajtaꞌa seijreꞌecaꞌa. Aꞌɨ́ɨ pu huaꞌutaꞌaíj aꞌɨ́mej ɨ́ tiyáaruꞌuse mej nuꞌu huirácɨɨne ɨ́ teɨte tzajtaꞌa. Ajta naíjmiꞌica pu tiúꞌuhuaa ɨ́ mej tíꞌicucuiꞌicaa.
23432	MAT 8:18	Tɨ́ꞌɨj Jesús huaꞌuseíj ɨ́ teɨte ɨ́ mej jeíhua ajteáxɨɨrecaꞌa ɨ́ jemin, aj pu i ayén tíhuaꞌutaꞌaíjte mej nuꞌu antácɨɨne antavén pújmeꞌen.
23438	MAT 8:24	Aj pu i temuaꞌa caꞌanín jɨ́n tiuꞌutáꞌeecarecaꞌa ɨ́ jaj japua. Jéꞌecan puꞌi tiújtaꞌahuaꞌa vivejméꞌe. Tɨꞌɨj jí ateáxɨɨreꞌaxɨ ɨ́ baarcu jetze. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Jesús, aꞌɨ́ɨ pu íꞌicujcaa.
23439	MAT 8:25	Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej áꞌujujhuaꞌaneꞌe jamuan, aꞌɨ́ɨ mú aveꞌeréꞌene jemin. Aj mú mi raajɨ́ste. Miyen tɨjɨ́n: ―¡Maeestru, ta japua huániuuchi! ¡Tuꞌuri hui cuiꞌini!
23440	MAT 8:26	Aj puꞌi ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: ―Mɨ́ sej caí aꞌatzu téꞌatzaahuateꞌe, ¿aꞌiné sej si huápɨꞌɨ tíꞌitziɨɨneꞌe? Aj pu i ájchee. Tɨꞌɨj jí huaꞌutáꞌijmɨijriꞌi ɨ́ eeca, ajta ɨ́ jaj. Aj pu i huatéepuaꞌaj ɨ́ eeca, ajta aꞌureújéꞌiye jáꞌaraa ɨ́ jaj, temuaꞌa naa.
23441	MAT 8:27	Jéꞌecan mú aꞌij raꞌutaseíj aꞌɨ́ɨme ɨ́ teteca. Ayee mú tíꞌiruꞌihuaꞌuracaꞌa tɨjɨ́n: ―¿Tiꞌitáani téviraꞌa púꞌeen amɨ́jna? Amɨ́ pu tihuáꞌaijteꞌe ɨ́ eeca, ajta ɨ́ jaj. Majta mú hui ráꞌaste.
23442	MAT 8:28	Tɨ́ꞌɨj táꞌi Jesús aꞌuun aꞌaráꞌa utavén pújmeꞌen jáꞌahuaꞌa Gadara tɨ ajtémeꞌecan. Matɨ́ꞌɨj mi aitacɨ́j ɨ́ baarcu jetze. Aj mú mi seica huaꞌantinájchecaꞌa. Ma huaꞌapua aꞌɨ́ɨme. Aꞌuu mú eꞌeráacɨ aꞌu mej mɨꞌɨchite éꞌenaamuaca. Tiyáaruꞌuse pu huáꞌa tzajtaꞌa seijreꞌecaꞌa. Jéihua mú simuáruunicaꞌa. Aꞌɨ́j pu jɨ́n caí rɨꞌɨríistacaꞌa tɨ jaꞌatɨ́ aꞌuréꞌenen aꞌujna juye jetze.
23445	MAT 8:31	Matɨ́ꞌɨj mi meꞌɨ́n ɨ́ tiyáaruꞌuse tɨ huáꞌa tzajtaꞌa seijreꞌecaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú miyen rájhuaviiriꞌi meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: ―Tɨ́ puaꞌa piyen titaatamuáriteꞌen itejmi, taataꞌítechi itejmi aꞌu mej aꞌutéꞌuu mɨ tuiixu.
23449	MAT 9:1	Aj pu i Jesús ateájraa ɨ́ baarcu jetze. Aj mú mi antacɨ́j után pújmeꞌen. Tɨꞌɨj jí aꞌuun aꞌaráꞌa aꞌujna chajtaꞌa aꞌu tɨ éꞌemeꞌecan.
23450	MAT 9:2	Majta meꞌɨ́n ɨ́ seica, aꞌɨ́ɨ mú jaꞌatɨ́ aveꞌeréꞌeneijte ɨ́ Jesús jemi seɨ́j tɨ cɨyáaxaraꞌacaꞌa. Aꞌɨ́j pu jáꞌujcaꞌatii ɨ́ utaatzi aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Tɨ́ꞌɨj Jesús huaꞌuseíj aꞌɨ́mej ɨ́ teɨte, aj pu xaa ráamuaꞌareeriꞌi tɨjɨ́n metéꞌatzaahuateꞌe aꞌɨ́ɨme. Aj puꞌi ayén tiraatáꞌixaa aꞌɨ́jna tɨ tíꞌicuiꞌi tɨjɨ́n: ―Niyauj, uhuateáꞌacaꞌane ɨ́ áꞌa tzajtaꞌa. Puꞌuri timuaatáꞌuuniꞌiriꞌi ɨ́ Dios ɨ́ pej jɨ́n auteájturaa ɨ́ jemin. ―Ayee pu tiraatáꞌixaa.
23453	MAT 9:5	¿Tiꞌitáani caí jaítzeꞌe muárɨꞌeri, ni nej niyen tiraatáꞌixaateꞌen ɨ́ tɨ cɨyáaxaraꞌa yee: “Puꞌuri timuaatáꞌuuniꞌiriꞌi ɨ́ Dios ɨ́ pej jɨ́n auteájturaa ɨ́ jemin”, naꞌari yee: “Ájchesi, ajta anchuée muaꞌa utaatzi?”
23455	MAT 9:7	Jɨ́meꞌen puꞌu ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ Jesús, aj puꞌi ájchee aꞌɨ́jna tɨ tíꞌicuiꞌicaa. Tɨ́ꞌɨj i áꞌuraa u ruche.
23457	MAT 9:9	Aj pu i Jesús áꞌuraa. Tɨꞌɨj jí áꞌayee aꞌuréꞌene tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn huaseíj aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, Mateo tɨ ántehuaa. Aꞌuu pu huiracatii chiꞌita mej tzajtaꞌan huáꞌajijveꞌecaꞌa ɨ́ mej tíꞌitɨꞌɨcɨca. Aj pu i ayén tiraatáꞌixaa tɨjɨ́n: ―Patáꞌaj ne jamuan áꞌucheꞌecaneꞌen. Ajta áꞌiyen, Mateo ájchee. Tɨꞌɨj jí áꞌuraa jamuan.
23458	MAT 9:10	Tɨꞌɨj jí ayén tiujuꞌurɨ́j. Matɨ́ꞌɨj meꞌuun aꞌaráꞌa aꞌutɨ́ Mateo eꞌechéjmeꞌe. Tɨ́ꞌɨj Jesús tíꞌicuaꞌacaa, matɨ́ꞌɨj mi u aꞌuvéꞌejuꞌu jeíhua ɨ́ mej tíꞌitejijveꞌe, majta seica ɨ́ mej miyen cheꞌatá menaꞌa aꞌij puaꞌa tíꞌiteteɨte. Naíjmiꞌi mú tíꞌicuaꞌacaa ɨ́ meesa japua jamuan ɨ́ Jesús, majta jamuan aꞌɨ́mej ɨ́ mej áꞌujujhuaꞌaneꞌe ɨ́ Jesús jamuan.
23460	MAT 9:12	Tɨ́ꞌɨj ayén tiúꞌunamuajriꞌi ɨ́ Jesús, aj pu i ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: ―Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Aꞌɨ́mej jɨmeꞌe ɨ́ teɨte ɨ́ mej aꞌucɨ́ꞌɨcaꞌa jemin tɨ yaꞌanaca, capu ruxeꞌeveꞌe mej u áꞌujuꞌun ɨ́ mej rɨ́ꞌen aꞌɨ́jna jemi ɨ́ tɨ yaꞌanaca, sino aꞌɨ́ɨ mú xaa aꞌuréꞌenineꞌi ɨ́ tɨ yaꞌanaca jemi ɨ́ mej tíꞌicucuiꞌi.
23463	MAT 9:15	Ayee pu tiuꞌutaniú aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, tɨjɨ́n: ―Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ huaténeɨche, aj pu i ruꞌamiigustemuaꞌa huatáꞌineesin mej mi tiúꞌuyesten. Aj pu i tihuáꞌimin. ¿Ni tzaa miyen tíꞌiruꞌitziꞌiveꞌen tɨ puaꞌa huáꞌa jamuan tíꞌiyeste ɨ́ jaꞌatɨ? Capu xaa neꞌu. Mɨ́ ajta xaa, aj pu tejaꞌuréꞌenejsin ɨ́ xɨcájraꞌa mej jetzen ráꞌaviꞌitɨn ɨ́ jaꞌatɨ. Aj mú xaa ɨ́ amiigustemuaꞌameꞌen ruꞌítziꞌiveꞌen, aꞌiné capu chéꞌe éꞌe jáꞌahuaꞌa ɨ́ huaꞌamiigu. Aꞌiné naúcheꞌe nu yé huatéjvee, camu ruꞌítziꞌiveꞌen ɨ́ neꞌamiigustemuaꞌa.
23464	MAT 9:16	’Nicheꞌe seɨ́j amuaatáꞌixaateꞌen ɨ́ niuucari. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ aꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌicuꞌuneꞌepua cɨ́ɨxuri jɨmeꞌe tɨ míꞌimeꞌecan, capu ayén tíꞌijcuꞌuneꞌepuan aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ cɨ́ɨxuri tɨ caí xɨ jaꞌanáj jáꞌusiniꞌi. Naꞌari caí, huatétzuꞌuta puꞌu aꞌɨ́jna ɨ́ cɨ́ɨxuri tɨ jéjcua tɨ́ꞌɨj huatéjaꞌusiniꞌihua. Raꞌatésiujtzaꞌanaxɨꞌɨsin ɨ́ tɨ míꞌimeꞌecan. Aj pu i ɨ́ tɨ anásiujtzaꞌani, jaítzeꞌe pu veꞌetɨ́ aꞌame.
23465	MAT 9:17	’Ajta, camu miyen raruure mej ruꞌucájtuꞌani navij limeetajraꞌa tzajtaꞌa tɨ racuaꞌiríihuajme ɨ́ viinu ɨ́ mej mauchén ráataahuacaꞌa. Tɨ́ puaꞌa miyen ráaruuren, aꞌɨ́jna ɨ́ viinu tɨ jéjcua, aꞌɨ́ɨ pu rajtésiujtzaꞌana ɨ́ navij tɨ racuaꞌiríihuajme. Tɨꞌɨj jí aꞌuvaɨ́jtzi ɨ́ navij, ajta ɨ́ viinu. Aꞌɨ́j pu jɨ́n ayén ruxeꞌeveꞌe tɨ iruꞌucájtuꞌani navij tzajtaꞌa tɨ jéjcua aꞌɨ́jna ɨ́ viinu tɨ ajta jéjcua. Ayee pu ꞌéeniꞌicɨꞌe teꞌutáviicuaꞌira tɨ ruxɨ́ꞌej tiꞌijéjcua. Aꞌɨ́ɨ pu aꞌɨ́jna jɨ́n téꞌeviicuaꞌi ɨ́ tɨ huaꞌapua.
23467	MAT 9:19	Jesús pu ájchee. Tɨꞌɨj jí aꞌuun yáꞌume jamuan aꞌɨ́jna ɨ́ yaꞌupuáaraꞌan aꞌɨ́jna tɨ áꞌameꞌere. Majta mú áꞌujuꞌun aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Jesús jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe.
23468	MAT 9:20	Ajta aꞌɨ́ɨn ꞌɨ́itaꞌa aꞌuun aꞌutéveecaꞌa tɨ ari ayén áꞌatee tɨ tíꞌicuiꞌi aꞌachú cumu tamuáamuataꞌa nineꞌiraꞌa japuan huaꞌapua. Tɨ́ꞌɨj pɨ́ naꞌa pu uvéꞌexujxuꞌure. Aꞌɨ́ɨ pu aveꞌeréꞌene ɨ́ Jesús jemi. Aj pu i raꞌajtamuárɨej tɨ́j naꞌa teꞌuvíjpiꞌi ɨ́ cɨ́ɨxureꞌaraꞌan jetze.
23469	MAT 9:21	Aꞌɨ́j pu jɨ́n ayén huarɨ́j, aꞌiné ruseɨ́j pu ayén tiuꞌumuáꞌaj tɨjɨ́n: “Tɨ́ puaꞌa aꞌɨ́ɨ nenaꞌa caj teꞌajtamuárɨꞌen tɨ́j naꞌa teꞌuvíjpiꞌi ɨ́ cɨ́ɨxureꞌaraꞌan jetze, aj nu xaa rujni.”
23471	MAT 9:23	Tɨꞌɨj jí aꞌuun aꞌaráꞌa aꞌu tɨ éꞌeche ɨ́ yaꞌupuáaraꞌan ɨ́ tɨ áꞌameꞌerejcaꞌa. Tɨ́ꞌɨj uteájrupi u chiꞌita, aj pu i huaꞌuseíj ɨ́ teɨte, aꞌɨ́mej ɨ́ mej tíꞌicɨꞌɨsiteꞌe jamuan ɨ́ seica ɨ́ mej jeíhua ruyein.
23474	MAT 9:26	Tɨꞌɨj jí nainjapua aꞌu tɨ naꞌa mej aꞌuchéjmeꞌecaa, naímiꞌi mú ráamuaꞌareeriꞌi aꞌij tɨ tiꞌitɨ́ huarɨ́j.
23475	MAT 9:27	Tɨ́ꞌɨj Jesús aꞌuun aꞌarájraa, mé huaꞌapua mú raatavén ɨ́ mej aracúcuꞌunijmeꞌecaꞌa, muaꞌantijíihua. Miyen tɨjɨ́n: ―Múꞌee pej iꞌi yaujraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ David teecan, táꞌancuꞌuvajxɨꞌɨ.
23476	MAT 9:28	Tɨ́ꞌɨj Jesús uteájrupi u chiꞌita, aj mú mi aveꞌeréꞌene ɨ́ jemin. Aj pu i ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: ―¿Ni senáꞌantzaahuateꞌesin nej tejáꞌamuahuaateꞌen? Matɨ́ꞌɨj mi miyen tɨjɨ́n: ―Aꞌii neꞌu tecaí, tavástaraꞌa.
23483	MAT 9:35	Nain japua pu áꞌucheꞌecaneꞌe ɨ́ Jesús aꞌu tɨ naꞌa mej aꞌuchéjmeꞌecaa, chajtaꞌa, tɨ vivéj nusu tɨ cɨ́liéeneꞌejmee. Tihuáꞌamuaꞌatehuaꞌa pu áꞌayeꞌi huáꞌa teyujtaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Dios tɨ nainjapua tíꞌaijta. Ajta naíjmiꞌica pu tiúꞌuhuaa, nain ɨ́ mej jɨ́n tíꞌicuiꞌicaa nusu ɨ́ tɨ caí huáꞌacaꞌanistiꞌiracaꞌa.
23484	MAT 9:36	Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́mej huaseíj ɨ́ teɨte, jéꞌecan pu huataújxɨeemɨste huáꞌa jemi aꞌiné jeíhua mú huamuáꞌitɨche meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej rajpuaíjtzicaꞌa. Majta ruxɨeemɨ́jteꞌe. Ayee mú éeneꞌe matɨ́j cáneꞌaxɨ ɨ́ tɨ caí jaꞌatɨ́ huáꞌacujtaꞌa áꞌucheꞌecaneꞌe.