23214	MAT 1:1	Hi³ lá² bíh¹ cáun² sí² hi³ cha³² jáɨ¹³ hi³ ca³tɨn¹ Jesús Tsá² lɨ́n³ Cristo, jan² Tsá² jón²zɨ́h¹ jón²cho¹ hla¹ Há²bran²¹ quionh³ hla¹ re²¹ Dá²vi²¹. Jáun² né³, ñí¹ lá² má²ja³toh³ hi³ jmáɨ² tsá²haun³² dí¹hio³ ñú¹deh³ tsú².
23215	MAT 1:2	Há²bran²¹ hí³ jmɨ́¹ lɨ́n³ jméi² Isaac, tsá² lɨn³ jméi² Jacob, tsá² lɨn³ jméi² Judá la³ má²quionh³ jɨ³ tsá¹ raɨnh²¹ nɨ́² siáh³.
23231	MAT 1:18	La³ lá² bíh¹ lɨ³ hi³ ca³lɨ³zian² Jesús Tsá² lɨ́n³ Cristo: Má²réi³ jmɨ́¹ má²ná¹lɨ́³ jáɨ¹³ hi³ jenh¹³ cuo² quionh³ Sé³²; tɨ³la³ ñeh² bíh¹ hi³ jenh¹³ cuo² tsú² má¹ná¹, ca³lɨ³ lin¹ Má²réi³ hi³ quian² jon², cáun² hi³ lɨ³ cun³quionh³ pí³ quioh²¹ Jmɨ́²chí³ Chun¹.
23233	MAT 1:20	Tɨ³la³ tá¹la³ lɨ́n²³ tsú² jáun² la³ nɨ́² né³, jan² tsá²cuú² tsá²ta³ Juo¹³ dí² ca³jnia³ jéinh³² tsú² juɨ³² qui³ ziú³, hi³ ca³juáh³ la³ lá²: ―Hnú² Sé³², tsá² jón²zɨ́h¹ jón²cho¹ hla¹ Dá²vi²¹, ha³ lɨ́² jmú² juénh² nú² hi³ hen¹³ nú² Má²réi³ hi³ lɨ́n¹³ ñí²cuoh² nú², quí¹ dáɨn² hi³ quian² tsú² ca³can³ tsú² cun³quionh³ pí³ quioh²¹ Jmɨ́²chí³ Chun¹ bíh¹.
23234	MAT 1:21	Hi³ jáun² nɨ́¹ má¹ca³lɨ³zian² dáɨn² hí³, hniáuh³² teh¹ nú² Jesús. La³ nɨ́² bíh¹ lɨ³ jmáɨ² tsú², quí¹hliá² lión³² tsú² tsá² joh¹ hi³ ca³tɨ²¹ tso³.
23238	MAT 1:25	Tɨ³la³ cun³ tiá² ca³tiánh³ bíh¹ tsú² cu³tsa³² ta³ ñeh² bí¹ hi³ lɨ³zian² jon²; jáun² Sé³² né³ ca³teh³ Jesús dáɨn² hí³.
23239	MAT 2:1	Jáun² né³, Jesús hí³ ca³lɨ³zian² já¹ juú² Belén, hué¹³ Judea, jmáɨ¹ hi³ jmɨ́¹ cuá¹lɨ́n³ Herodes re²¹ hué³² jáun². Jmɨ́¹ lɨ́¹cáɨn² jáun² né³, ca³cha³táunh¹ ma³ jan² tsá²ñuh² já¹ juú² Jerusalén, tsá² já²taunh²¹ tɨ³ juɨ³² ñí¹ hia³² hiú², tsá² quia³lín³ jmɨ́¹ tsɨ́³ hi³ chú² ñih²³ chí¹jmaɨ²¹.
23240	MAT 2:2	Hi³ jáun² tsá² hí³ né³ ca³ngáɨ³: ―¿Ha³ jinh¹ rón³² Tsá² má²ca³lɨ³zian², Tsá² lɨ́n³ Re²¹ Juo¹³ tsá² *judíos? Quí¹ tɨ³ ñí¹ hia³² hiú² má²ca³neh²¹ jnoh¹ chí¹jmaɨ²¹ hi³ ca³tɨn¹ tsú², hi³ jáun² jau³ jnoh¹ ñí¹ lá² hi³ ja³ma³tsú¹ ma³jonh²¹ jnoh¹ tsú².
23241	MAT 2:3	Jmɨ́¹ ca³lɨ³ ñi³² re²¹ Herodes jáɨ¹³ nɨ́² né³, ca³la³ lɨ́¹ tiá² ñi³² he³ jmu³ bíh¹ lɨ³, jɨ³ la³jɨ́n³² tsá² zian² já¹ juú² Jerusalén nɨ́² siáh³.
23244	MAT 2:6	Hnú² juú² Belén hɨ́n¹³ tɨ³ hué¹³ Judá, tiá² huen³ yáh³ hnú² ja¹ tsá² ná¹ho² ta²¹ hué³² nɨ́²; quí¹ ñí¹con² hnú² bíh¹ cua³haɨn³² jan² Tsá² chín¹, Tsá² jmu³ hua³hí¹³ tsá² *Israel tionh² jo³uón³² jná¹³.
23245	MAT 2:7	Jáun² ta³máɨh³ bíh¹ ca³teh³ Herodes tsá² quia³lín³ jmɨ́¹ tsɨ́³ hí³, hi³ jáun² ca³ngáɨh³ dí² hi³ hín² jmáɨh¹ ti³tsóh³ ca³jnia³ chí¹jmaɨ²¹ jáun².
23247	MAT 2:9	Jmɨ́¹ má²lɨ́²zéih³² jáun² re²¹ tsá² hí³ jáɨ¹³ nɨ́² né³, ja³taunh²¹ bíh¹ tsá² hí³ juɨ³² hi³ tiáunh¹; hi³ jáun² chí¹jmaɨ²¹ hi³ ca³jɨ́e³ tsú² jáun² tɨ³ ñí¹ hia³² hiú² cuá¹tsau³² chí¹ján³ ta³ ñí¹ tsú² ca³la³ ñí¹ cá¹chó²¹ jmáɨ¹ hi³ ca³háɨ³² tie³ tá²chi²¹ ñí¹ rón²¹ dáɨn².
23249	MAT 2:11	hi³ jáun² jmɨ́¹ taunh²¹ tsú² jáun² ñéih³ né³, ca³jɨ́en³² dáɨn² quionh³ Má²réi³ mí¹ziú¹³. Jmɨ́¹jáun² ca³di³jñí³² dí² tiáunh¹ hi³ ca³ma³tsu³ ma³jónh³² dáɨn² hí³. Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ca³nia³ tsú² cuó² quioh²¹, hi³ ca³huéh³ cú¹mí¹niau²¹, ziún², jɨ³ no¹ hi³ lɨ́³ quionh³ há² má²ró³² jmáɨ² mirra nɨ́² siáh³, hi³ lɨ́¹ ca³cuéh³ dí² dáɨn².
23251	MAT 2:13	Jmɨ́¹ má²já²tanh²¹ jáun² tsá² quia³lín³ hí³ jmɨ́¹ tsɨ́³ né³, jáun² jan² tsá²cuú² tsá²ta³ Dió³² Juo¹³ dí² ca³jnia³ jéinh³² Sé³² juɨ³² qui³ ziú³ hi³ ca³juáh³ la³ lá²: ―Náu², jan³² dáɨn² nɨ́² quionh³ mí¹ziú¹³, cuóun³ tɨ³ hué³² Egipto, ca³la³ ñí¹ cá¹juáh²¹ jná¹³ hi³ cuá¹han² nú² siáh³ hué³² jáun²; quí¹ né³bí¹ ja³hniah² Herodes dáɨn² hi³ jngɨh³.
23254	MAT 2:16	Jmɨ́¹ ca³lɨ³tsɨn² jáun² Herodes hi³ tsá² quia³lín³ hí³ jmɨ́¹ tsɨ́³ lɨ́¹ má²lɨ́²cáuh³² cú²nga¹ bíh¹, jáun² ca³míh³ lɨ́n³² tsɨ́³ tsú²; hi³ jáun² ca³jmú³ dí² héih³² hi³ ma³tsan² tsú² la³jɨ́n³² tsá¹míh¹ tsá² jmɨ́¹ má²tiáunh¹ tun³ mieh² tɨ³ la³ hué³² jmɨ́¹ zian² já¹ juú² Belén jɨ³ juú² la³ cu³ la³ jéin³ jáun² nɨ́², la³ cun³ tí³ jmáɨ¹ hi³ ca³hɨ́e³ jáun² tsá² quia³lín³ hí³ jmɨ́¹ tsɨ́³.
23258	MAT 2:20	―Náu², jon¹ dáɨn² quionh³ mí¹ziú¹³ hi³ cuánh² tɨ³ hué³² Israel, quí¹ má²cá²tsan³ bíh¹ tsá² jmɨ́¹ hnió³ jngɨh³ dáɨn².
23265	MAT 3:4	Jáun² ha¹ Juan² hí³ né³ jmɨ́¹ lɨ́³ jñú¹³ jáh³ cánh¹ téh²³ tsú² camello, lá² hñéih¹ tsú² jmɨ́¹ lɨ́³ láu², hi³ má³² quioh²¹ tsú² né³ jmɨ́¹ lɨ́n³ náɨh² la³ má²quionh³ jmɨ́²toh¹ hi³ zia³² ja¹ náɨ².
23267	MAT 3:6	hi³ jáun² nɨ́¹juáh³ nɨ́¹ má¹lɨ́²ton³ tsú² tso³ quioh²¹, má¹lɨ³² jáun² tɨ́² ziau² Juan² jmáɨ² cua³ Jordán jáun².
23271	MAT 3:10	Quí¹ má²rá¹lɨ́³ bíh¹ hua³jan²¹ mí¹chí¹ hi³ quiúh³² tsú² la³jɨ́³² hmá² tiá² máɨ³ chu²¹ háɨ³², hi³ jáun² tsa³toh³ ja¹ sɨ́².
23272	MAT 3:11	Quí¹ tson² bíh¹ jná¹³ ziau² jmáɨ² hnoh² cun³quionh³ jmɨ́² jma³, cáun² li²¹ hi³ lin¹ hi³ tson² má²lɨ́²záɨ³² tsú² jmɨ́¹ tsɨ́³; tɨ³la³ né³bí¹ já²¹ yáh³ jan² Tsá² tɨ³ jlánh¹ bíh¹ quien² la³ cun³ bí¹ jná¹³, quí¹ cun³ tiá² cu³ tiá² ren³ bíh¹ jná¹³ quiúnh¹ ná¹ Tsá² hí³, ca³la³ hí¹juáh³ tiá² ca³tɨn¹ yáh³ jná¹³ hi³ má¹con²¹ ná¹ tsú² hi³ cue¹ ná¹ chí² láu² tsɨ³² ta³. Jáun² Tsá² hí³ bíh¹ ziau³ hnoh² jmáɨ² cun³quionh³ Jmɨ́²chí³ Chun¹ jɨ³ cun³quionh³ sɨ́² nɨ́² siáh³.
23273	MAT 3:12	Má²zianh³² bíh¹ Tsá² hí³ cuah²¹ quioh²¹ hi³ chí³² cuú²miih²¹, hi³ jáun² tsa³cuɨ́³² má¹quɨ³². Chá³² tsú² cu³lɨ²¹ cuú²miih²¹ má²jɨ² jáun² ñéih³ hñu³cuɨ́³ quioh²¹; hi³ jáun² má¹quɨ³² jáun² né³, tsa³toh³ ja¹ sɨ́² bíh¹, cáun² sɨ́² hi³ tiá² tón³² jmáɨ¹ yéi³².
23274	MAT 3:13	Jmɨ́¹jáun² cua³han³ Jesús tɨ³ Galilea, hi³ ca³chó³² can³² cua³ Jordán ñí¹ jmɨ́¹ dí¹zion² Juan² tsáu² jmáɨ², hi³ hnió³ ziau³ Juan² jmáɨ².
23276	MAT 3:15	Tɨ³la³ Jesús né³ ca³juáh³: ―Cuɨ́¹ lɨ́¹³ tín² la³ nɨ́² ta³né³²; quí¹ ca³ta¹ bíh¹ dí² jmú¹³ la³jɨ́³² la³ cun³ hi³ hnió³ Dió³². Jmɨ́¹jáun² né³, ca³ma³tí³² Juan² hi³ ca³zion³ jmáɨ² Jesús.
23277	MAT 3:16	Jmɨ́¹ cáun³ jáun² Jesús jmáɨ² né³, cua³han³ chu³ jmáɨ². Jmɨ́¹jáun² né³ ca³niá³ hñu³mɨ³cuú², hi³ jáun² ca³jɨ́en³² tsú² Jmɨ́²chí³ Chun¹ joh¹ Dió³² hi³ má²cuá¹son² ñí¹ quioh²¹ dí², hi³ jniá³ la³jmɨ́¹ jniá³ jan² jáɨ².
23279	MAT 4:1	Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ca³jan³ Jmɨ́²chí³ Chun¹ Jesús tɨ³ hué³² quiéin², hi³ jáun² ñí¹ jáun² lɨ́¹³ ca³ lau³ tsá² hláɨnh¹ quioh²¹ tsú².
23284	MAT 4:6	hi³ ca³záɨh³ dí² la³ lá²: ―Nɨ́¹juáh³ tson² cu³tí³ hi³ hnú² Jon² Dió³², tanh² la³ tɨ³ hué³² ó³² neh²¹; quí¹ ñí¹ Sí² quioh²¹ Dió³² rá¹juáh³: Dió³² zen³ tsá²cuú² tsá²ta³ hi³ jmu³ hua³hí¹³ hnú²; hi³ ziau³ tsú² hnú² cun³quionh³ cuo² hmóu³², quí¹ nɨ́² lɨ́¹ ca³cuɨ́h³ tanh¹ hnú² cun³quionh³ quɨ́n¹.
23287	MAT 4:9	hi³ jáun² ca³záɨh³ dí² siáh³ la³ lá²: ―Jná¹³ chá¹³ la³jɨ́³² hi³ jniá³ nɨ́² jo³cuonh² hnú² nɨ́¹juáh³ hi³ dí¹jñih²¹ hnú² ta³ ñi³² jná¹³, jɨ³ hi³ má¹tsú¹ má¹jauh²¹ nú² jná¹³.
23294	MAT 4:16	la³jɨ́n³² tsá² nɨ́², tsá² qui³ tionh² nɨ́² ñí¹ já¹niéi² ca³jɨ́e³ cáun² joh¹ zɨ́n³ lɨ́n³²; hi³ jáun² tsá² nɨ́², tsá² tionh² ñí¹ quian² heinh²¹ quioh²¹ hmú³², má²ca³táɨn³ cáun² joh¹ hi³ lɨ́³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ joh¹ quioh²¹ cáun² jmáɨ¹ hmaɨ²¹ hi³ ca³jniá³² siáh³.
23295	MAT 4:17	Hi³ jáun² né³, la³ cun³ jmáɨ¹ jáun² bíh¹ ca³ma³liáu³² Jesús hi³ hleh³² jáɨ¹³ quioh²¹ Dió³² hi³ juáh³: ―Za¹ náh² jmɨ́¹ honh², quí¹ má²ca³ma³jnia² bíh¹ Dió³² Tsá² má²cuá¹hiáun¹ hi³ lɨ́n¹³ Re²¹.
23296	MAT 4:18	Jáun² jmɨ́¹jáun² jmɨ́¹ cuá¹ngɨ³² Jesús can³² jmáɨ² lɨ́¹ ná¹ho³ hué¹³ Galilea; ñí¹ jáun² né³ ca³jɨ́en³² gon³ tsá² má²tún² raɨnh²¹, jan² tsá² jmɨ́¹ jmáɨ² Sí¹mu²¹ tsá² ca³lɨ³ jmáɨ² siáh³ Pé¹, hi³ tsá² jan² né³ jmáɨ² Tre²¹. Tsá² hí³ jmɨ́¹ lɨ́n³ tsá² zanh²³ juo¹³, hi³ jáun² jmɨ́¹ ná¹tón³² hmá³ quioh²¹ chu³ jmáɨ².
23297	MAT 4:19	Hi³ jáun² Jesús ca³záɨh³ tsá² hí³ la³ lá²: ―Ñá²táunh¹ náh² cu³hna³² jná¹³, hi³ jáun² la³jmɨ́¹ jáun²³ náh² nɨ́² juo¹³ janh²¹ náh² siáh³ tsá²mɨ³cuóun² hi³ tónh³² jo³uón³² jná¹³.
23298	MAT 4:20	Hi³ jáun² la³ cun³ jmɨ́¹jáun² bíh¹ ca³chá³ tsá² hí³ tɨ³ có³² hmá³ jáun² quioh²¹ hi³ ja³taunh²¹ cu³hna²¹ hí³ dí².
23299	MAT 4:21	Tɨ³ chí¹ján³ jáun² ca³lá² ca³jɨ́en³² siáh³ Jesús cónh³í¹ gon³ tsá² má²tún² raɨnh²¹: Jacobo jon² Zebedeo quionh³ Juan² dá¹jon²¹. Tsá² hí³ jmɨ́¹ tiáunh¹ hñu³ mu² quionh³ jméi², hi³ ná¹rauh³² hmá³ quioh²¹. Hi³ jáun² Jesús ca³teh³ siáh³ tsá² hí³,
23301	MAT 4:23	Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² jmɨ́¹ cuá¹tɨ́² cuá¹ngɨ³² Jesús tá¹ cáun² hué¹³ Galilea hi³ má²tɨn² tsáu² hñu³ cuáh³² quioh²¹ tsá² *judíos hi³ táun³ ma³ quin³² ma³ caun³² juú², hi³ hleh³² jú¹ chú³² ca³tɨ²¹ hi³ Dió³² má²cuá¹hinh²³ tsáu² jo³cuo², jɨ³ hi³ jmɨ́¹ jmah²³ siáh³ tsáu² ca³la³ jáh³ dú¹ ñí¹ mɨ́¹uɨ́³ hi³ ná¹zian² tsú².
23302	MAT 4:24	Ca³lɨ³ ñi³² bíh¹ tsáu² tá¹ cáun² hué³² Siria la³ cun³ ta²¹ hi³ jmu² Jesús, hi³ jáun² ca³cua³jan² tsú² la³jɨ́n³² tsá² jmɨ́¹ ná¹má²tso² tsɨ́³ la³jáh³ dúh¹ ñí¹ hi³ hlah³, mɨ́¹uɨ́³, hi³ cúh² hi³ uóu³²; tsá² tiáunh¹ jmɨ́²chí³ hláɨnh¹ hñu³ tsɨ́³, tsá² ná¹jau² mɨ́¹uɨ́³ tsá¹ lɨ́¹ jún²³ jɨ³ tsá² hma² nɨ́² siáh³. Hi³ jáun² la³jɨ́n³² bíh¹ tsá² hí³ ca³jmah³ Jesús.
23303	MAT 4:25	Hi³ jáun² juóun³² lɨ́n³² bíh¹ tsáu² ja³taunh²¹ cu³hna²¹ tsú², tsá² zian² Galilea, tsá² zian² la³cáun² ñí¹ tioh³ jáun² tá¹ quia³ juú² míh¹ tiá² cu³tsa³², tsá² Jerusalén, jɨ³ tsá² hɨ́n¹³ tɨ³ Judea nɨ́², jɨ³ tsá² zian² tɨ³ jo²¹ cua³ Jordán tɨ³ juɨ³² ñí¹ hia³² hiú² nɨ́² siáh³.
23304	MAT 5:1	Jmɨ́¹ ca³jɨ́en³² jáun² Jesús la³jɨ́n³² tsá² hí³ né³, ca³uú³ tsɨ³ máh³ hi³ jáun² ca³cuá³ ñí¹ jáun². Jáun² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² ca³tiánh³ la³ cu³ la³ jéin³ ñí¹ cuá³;
23306	MAT 5:3	―Jlánh¹ jmɨ́¹ ren² tsá² má²ca³lɨ³tsɨn² hi³ tia³mii² jmɨ́²chí³ quioh²¹ ñí¹con² Dió³², quí¹ tsá² la³ hí³ bíh¹ tónh³² jo³cuo² tsú².
23307	MAT 5:4	”Jlánh¹ jmɨ́¹ ren² tsá² nio² hlah³ tsɨ́³, quí¹ Dió³² bíh¹ Tsá² chá³² re² tsɨ́³ tsú².
23308	MAT 5:5	”Jlánh¹ jmɨ́¹ ren² tsá² tsɨ́¹juɨ́³, quí¹ hí³ bíh¹ tsa³tiánh² cáun² mɨ³cuú² ñí¹ má²ca³jmú³ Dió³² jáɨ¹³ hi³ cué³².
23309	MAT 5:6	”Jlánh¹ jmɨ́¹ ren² tsá² dí¹quian¹ hi³ ma³zian² la³ cun³ hi³ tɨ³² tsɨ́³ Dió³², la³juah²¹ dúh¹ hi³ ñí¹cuóunh²¹ jɨ³ hi³ hí¹quiéin² tsɨ́³, quí¹ Dió³² bíh¹ jmu³ hi³ conh²¹ hñu³ jmɨ́¹ hñu³ tsɨ́³ tsú².
23310	MAT 5:7	”Jlánh¹ jmɨ́¹ ren² nɨ́¹juáh³ tsá² ja³² mií³ tsɨ́³ ñí¹con² tsá² siánh³, quí¹ ja³bí¹ Dió³² já³² siáh³ mií³ tsɨ́³ ñí¹con² tsá² la³ hí³.
23311	MAT 5:8	”Jlánh¹ jmɨ́¹ ren² nɨ́¹juáh³ tsá² jɨ² hñu³ tsɨ́³, quí¹ tsá² la³ hí³ bíh¹ lɨ́¹³ jɨ́en³² Dió³².
23312	MAT 5:9	”Jlánh¹ jmɨ́¹ ren² tsá² jmu² hi³ niau²¹ tie³ ja¹ quioh²¹ tsáu², quí¹ tsá² la³ hí³ bíh¹ lɨ́¹³ juáh³ Dió³² hi³ jon².
23313	MAT 5:10	”Jlánh¹ jmɨ́¹ ren² tsá² má²tso² tsɨ́³ la³ cun³ hi³ jmoh²³ tsáu² cun³ñí¹ hi³ hnió³ jmu³ la³ cun³ hi³ hnió³ Dió³², quí¹ tsá² la³ hí³ bíh¹ tónh³² jo³cuo² Dió³².
23314	MAT 5:11	”Jlánh¹ jmɨ́¹ ren² hnoh² nɨ́¹juáh³ jmɨ́¹ quiú² jmɨ́¹ je²³ tsáu², hi³ ca³la³ hi³ hɨ́¹ tsa¹ tsú² hnoh², jɨ³ nɨ́¹juáh³ jmɨ́¹ hleh³² tsú² la³jáh³ dúh¹ ñí¹ jú¹ tɨ́¹jáɨ² quián¹³ hnoh² cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ jná¹³.
23315	MAT 5:12	Ma³hiún¹³ náh² honh², tsɨnh¹ náh² jmu³, quí¹ hñu³mɨ³cuú² hián¹³ náh² cáun² hi³ jlánh¹ bíh¹ quien²; quí¹ la³ nɨ́² bíh¹ ca³jmúh³² tsú² uá²jaɨ³² tsá² lɨn³ hí³ *tɨ³² jë¹ Dió³², tsá² ca³lɨ³zian² jmɨ́¹tin² la³ cónh³ bíh¹ hnoh².
23316	MAT 5:13	”Hnoh² bíh¹ lɨ́n³ ñí¹ ñí¹con² tsá² zian² ñí¹ hué²¹ lá². Tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ la³ ca³lɨ³ máɨh³ bíh¹ ñí¹ né³, ¿lánh³ yáh³ rón³² lɨ́¹³ jmóuh³² tsú² hi³ jáun² lɨ³ ñeh¹ siáh³? Tiú²uú² lin¹ ñí¹ jmu³ ta²¹ hí¹ cáun² yáh³; cáun² má²cuɨ́³ bíh¹ tsú², hi³ jáun² ñí¹ jáun² ha³ zóh³² tsáu².
23317	MAT 5:14	”Hnoh² bíh¹ lɨ́n³ joh¹ sɨ́² ñí¹con² tsá² zian² ñí¹ hué²¹ lá². Jáun² né³, jmú¹³ jáɨ¹³: Cáun² juú² nio² ñí¹ lɨ́³ tsáɨh³ máh³, tiá² lɨ́¹³ yáh³ hính³².
23318	MAT 5:15	Sa³jun³ héinh²³ yáh³ tsú² cáun² sɨ́² hi³ jáun² zih³² tɨ³ ñeh² cáun² tsɨ́¹ cuó²; tɨ³la³ ñí¹ ñe¹ bíh¹ dí²chí³ tsú², hi³ jáun² taɨn²¹ joh¹ la³jɨ́n³² tsá² tionh² ñéih³.
23320	MAT 5:17	”Ha³ lɨ́² cuɨ́¹ lɨ́n¹³ hnoh² hi³ jná¹³ cuan³ hi³ má¹tauh²¹ ná¹ héih³² quioh²¹ hla¹ Moisés, sa³jun³ hi³ ja³ma³tauh²¹ jná¹³ jáɨ¹³ hi³ ca³ma³ta² jáun² tsá² ca³lɨn³ hí³ *tɨ³² jë¹ Dió³² yáh³; quí¹ jun³juáh¹³ hi³ ja³ma³tauh²¹ yáh³ jná¹³ jáɨ¹³ jáun², quí¹ tɨ³ ja³ma³tson¹³ jná¹³ la³ cun³ hi³ hnió³ juáh³ bíh¹.
23321	MAT 5:18	Quí¹ jú¹ tson² juanh³² jná¹³ ñí¹con² hnoh², hi³ uá¹ cun³ má²já²hín³ la³jɨ́³² hi³ jniá³ chi³cuú² la³ má²quionh³ hngá¹máh³ lá², tiá² lɨ́¹³ yáh³ tsa³hín³ hí¹ cáun² huéh³ quioh²¹ liei²¹, sa³jun³ hí¹ cáun² máɨ³ pih²¹ quioh²¹ huéh³ jáun², ca³la³ tɨ³ ñí¹ cá¹chó²¹ jmáɨ¹ hi³ lɨ³tí³ la³ cun³ hi³ ca³tɨ²¹ lɨ́¹³.
23322	MAT 5:19	Cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹, nɨ́¹juáh³ tsá² tiá² ta²¹ haɨh²¹ lɨ³ua³ cáun² héih³² hi³ rá¹lɨ́³ jáun², uá¹jinh¹ cáun² hi³ tiá² lin¹ nga³ quien², hi³ záɨh³² tsú² siáh³ tsáu² hi³ tiá² hniáuh³² tónh³² ta²¹, hi³ jáun² má²lɨ́n³ bíh¹ tsú² jan² tsá² tiá² lin¹ ñí¹ quien² ja¹ quioh²¹ la³jɨ́n³² tsá² tónh³² jo³cuo² Dió³². Tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ tsá² má²tí³² héih³² jáun² né³, jɨ³ hi³ hɨeh³² siáh³ tsá² siánh³ hi³ jmu³ la³ jáun², tsá² la³ hí³ bíh¹ lɨ́n³ jan² tsá² quien² ja¹ quioh²¹ la³jɨ́n³² tsá² tónh³² jo³cuo² Dió³².
23323	MAT 5:20	Quí¹ juah³² jná¹³ ñí¹con² hnoh², hi³ nɨ́¹juáh³ tiá² tɨ³ jlánh¹ bí¹ re² jmúh¹³ náh² hi³ tɨ³² tsɨ́³ Dió³² la³ cónh³ bíh¹ tɨ³² liei²¹ jɨ³ tsá² *fariseos, hi³ jáun² jmɨ́¹lɨ́h³ bíh¹ tiá² lɨ́¹³ tonh²¹ náh² jo³cuo² Dió³².
23325	MAT 5:22	Tɨ³la³ jná¹³ juah³², hi³ lɨ³ua³ jan² tsá² jmu² hian² ñí¹con² raɨnh²¹, cun³ tá¹tsɨn¹ bíh¹ tsá² la³ hí³ héih³². Nɨ́¹juáh³ tsá² tú² hión³² raɨnh²¹, jáun² ñí¹con² tsá² ná¹ho² ta²¹ hi³ chín¹ bíh¹ tá¹tsɨn¹ tsú² héih³²; hi³ nɨ́¹juáh³ tsá² zaɨh³² raɨnh²¹ tsá² lín¹ ja³ juón¹, háɨnh¹³ tsó³² ja¹ sɨ́² quiu³juóu³² bíh¹ tsú².
23327	MAT 5:24	chá¹ tín² hi³ quiánh¹ jáun² có³² ñí¹hiú¹³ jáun², hi³ cuánh² tín² hi³ cuá¹jmuh³ nú² hi³ niau²¹ tie³ ja¹ quián¹³ nú² quiúnh¹ renh². Má¹jáun² má²ñeih²¹ hnú² siáh³ ñí¹hiú¹³ hi³ ñá¹ma³jnia¹³ nú² hi³ quiánh¹ jáun².
23329	MAT 5:26	Juanh³² jná¹³ hi³ tiá² cáun² lɨ́¹ liáun³ yáh³ hnú², ca³la³ tɨ³ nɨ́¹ má¹ca³ma³hmah²¹ hnú² jɨ³lɨ³² máh³.
23331	MAT 5:28	Tɨ³la³ jná¹³ juanh³² hi³ lɨ³ua³ jan² tsá² jɨ́en³² tsá²mɨ³ hi³ hu²¹ hlah³ tsɨ́³, má²lɨ́²jmú³ bíh¹ tsú² tso³ hñu³ tsɨ́³ quionh³ tsá²mɨ³ hí³.
23335	MAT 5:32	Tɨ³la³ jná¹³ juanh³² ñí¹con² hnoh² hi³ lɨ³ua³ jan² tsá² hnió³ tun³ tsá²mɨ³ ñí²cuo² ta³ tiá² lin¹ zia³² jáɨ¹³ he³ tso³ lɨ́²jmú³ quionh³ tsá²ñuh² siánh³, cun³quionh³ la³ jáun² má²cueh³² tsú² tsú² jáɨ¹³ hi³ jmu³ juón¹ bíh¹; hi³ nɨ́¹juáh³ tsá² jéinh³² cuo² quionh³ tsá²mɨ³ tsá² má²ca³tsáun³ quionh³ ñí²cuo² né³, jáun² tsá² la³ hí³ má²lɨ́n³ jan² tsá² juón¹ bíh¹ siáh³.
23337	MAT 5:34	Tɨ³la³ jná¹³ juanh³² hi³ hí¹ cáun² bíh¹ hi³ tiá² hniáuh³² hɨ́eh¹ náh². Ha³ lɨ́² lɨ́¹ ma³tson¹³ jáɨ¹³ quián¹³ cun³quionh³ hi³ hɨeh³² náh² hñu³mɨ³cuú², quí¹ ñí¹ jáun² bíh¹ ñí¹ cuá¹quien² Dió³²;
23338	MAT 5:35	sa³jun³ hniáuh³² má¹tson¹³ náh² jáɨ¹³ quián¹³ cun³quionh³ hi³ hɨeh³² náh² hngá¹máh³ lá², quí¹ ñí¹ hué²¹ lá² dá² lɨ́³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ cáun² ñí¹ ná¹tsɨn¹ ta³ bíh¹ Dió³²; hi³ sa³jun³ hniáuh³² má¹tson¹³ náh² jáɨ¹³ quián¹³ cun³quionh³ hi³ hɨeh³² náh² juú² Jerusalén, quí¹ ñí¹ jáun² dá² ca³tɨn¹ Re²¹ Tsá² chín¹ bíh¹.
23339	MAT 5:36	Ha³ lɨ́² lɨ́¹ ma³tson¹³ jáɨ¹³ quián¹³ cun³quionh³ hi³ hɨeh³² hnú² chinh³², quí¹ hí¹ cá² máɨh³² yáh³ jñú² chinh³² hnú² tiá² lɨ́¹³ tiáu² ho³ liáh² hi³ jmúh¹³ nú² huen².
23340	MAT 5:37	Ñí¹ jɨ́²¹la³ ti³ hniáuh³² juáh¹³ hnú²: “Ján³”, ho³lá²dá²: “Já¹han²¹” bíh¹; quí¹ la³jɨ́³² jáɨ¹³ hi³ lɨ́¹ má²ná²tsɨn³ tsú² ñí¹ jáɨ¹³ nɨ́² ja³² ñí¹con² tsá² hláɨnh¹ bíh¹.
23342	MAT 5:39	Tɨ³la³ jná¹³ juanh³² ñí¹con² hnoh²: Ha³ lɨ́² jéinh¹ náh² ñí¹con² tsá² hian² tsɨ́³; tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ zian² tsá² pá²³ cá² jo²¹ máh¹ náh², tɨ³ cuéh³ tsú² siáh³ tɨ³ cá² jo²¹ cáun² cuɨ́¹ pá¹³.
23343	MAT 5:40	Nɨ́¹juáh³ zian² tsá² hnió³ hna³ hnú² ñí¹ta²¹, hi³ hnió³ tsú² quin³ hanh² nú², cuéh³ tsú² la³ jɨ³ hmɨh³² cháu³ quián¹³.
23344	MAT 5:41	Nɨ́¹juáh³ zian² tsá² dí²quiaun³ hnú² jmáɨ¹ hi³ cánh¹ hnú² lio²¹ ñí¹ tí³ cú² mei²¹ quin² ta³ tsú², tɨ³ re² quián² ñí¹ tí³ tenh³ cu³ jáun².
23345	MAT 5:42	Lɨ³ua³ jan² tsá² zia³² hi³ mɨ³² ñí¹con² hnú², cuéh³ tsú², hi³ ha³ lɨ́² ma³zian¹³ siáh³ ñí¹con² tsá² zia³² hi³ chí² ñí¹con² nú².
23347	MAT 5:44	Tɨ³la³ jná¹³ juah³²: Ma³hno¹ náh² tsá² jmu² hian² tsɨ́³ ñí¹con² náh², [hi³ chu²¹ jéinh¹ náh² ñí¹con² tsá² chú² juóu³², jmu³ náh² hi³ chú³² ñí¹con² tsá² hau²,] Dió³² lienh¹ quioh²¹ [tsá² quiú² je²³ jɨ³] tsá² jmu² hian² tsɨ́³ ñí¹con² nú².
23348	MAT 5:45	Jáun² la³ nɨ́² bíh¹ lɨ³ lin¹ hi³ tson² lɨ́n³ hnoh² jon² Dió³² Ñeh² náh², Tsá² cuá³ hñu³mɨ³cuú²; quí¹ hí³ dá² jmu² hi³ taɨn³² hiú² tsá² chun¹ la³ jɨ³ tsá² hláɨh¹ nɨ́² siáh³, hi³ zen² tsú² siáh³ jmɨ́³ ñí¹con² tsá² zian² la³ cun³ hi³ tɨ³² tsɨ́³ dí², la³ jɨ³ ñí¹con² tsá² zian² cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³² nɨ́² siáh³.
23349	MAT 5:46	Su³uú² lɨ́¹ lɨ́n²³ náh² hi³ zia³² hi³ hián¹³ cun³ñí¹ hi³ hno³ náh² jmáh³la³ tsá² hniau³ náh² hmóu³². Quí¹ hí¹ la³ tɨ³ *tsá² chi² hmah²¹ yáh³ jmu² la³ jáun².
23350	MAT 5:47	Hi³ nɨ́¹juáh³ cuen²³ hnoh² Dió³² jmáh³la³ tsá² juónh³² náh² re² quiúnh¹, ¿he³ dá² hi³ chu²¹ jmuh³² náh² nɨ́¹juáh³ la³ jáun²? Quí¹ hí¹ la³ tɨ³ tsá² tiá² cuóun³² Dió³² yáh³ ná¹jmu² la³ jáun².
23352	MAT 6:1	”Ha³ lɨ́² lɨ́¹ ma³ti²¹ náh² cuáh³² jmáh³la³ ñí¹ jɨ́e²³ tsáu² cun³ñí¹ hi³ hniá¹ náh² hi³ jɨ́e³ tsáu² lánh³ jmuh³² náh². Quí¹ hí¹ cáun² yáh³ tiú²uú² hi³ hián¹³ náh² ñí¹con² Ñeh² Tsá² cuá³ hñu³mɨ³cuú², nɨ́¹juáh³ la³ jáun² la³ jmuh³² náh².
23353	MAT 6:2	”Cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹, nɨ́¹juáh³ jmɨ́¹ ma³hon¹ hnú² tsá² lɨ³hniauh²³ ñí¹con², ha³ lɨ́² jmu² hnú² chú¹ja²¹ ñí¹con² ca³la³ jánh³ dú¹ tsáu², tsá² zian² ja¹ hñú³ jɨ³ tsá² tiáunh¹ hñu³ cuáh³² nɨ́² la³jmɨ́¹ jmu² tsá² lɨ́n³ la³ cá¹ la³ jéinh¹, cun³ñí¹ hi³ hnió³ hi³ hléh³² tsáu² re² quioh²¹. Jú¹ tson² juanh³² jná¹³, hi³ jɨ́³²la³ jú¹ chu²¹ hi³ hléh³² jáun² tsáu² bíh¹ jéi³²í¹ hiáuh³ tsú², ha³ tiú²uú² hi³ siáh³ zia³² yáh³.
23354	MAT 6:3	Tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ nɨ́¹ má¹ca³ma³hon¹ hnú² tsá² lɨ³hniauh²³ ñí¹con², jmu³ la³ cun³ lɨ³ lɨ́¹³ hi³ hí¹ jan² tiá² hin² lɨ³ ñi³², uá¹jinh¹ tsá² jlánh¹ re² juónh³² náh² quiúnh¹.
23355	MAT 6:4	Ta³máɨh³ bíh¹ hniáuh³² jmúh¹³ hnú², hi³ jáun² hián¹³ nú² la³ cun³ hi³ cué³² Ñeh² nú², Tsá² jɨ́e²³ la³ cun³ hi³ jmuh³² nú² jáun².
23356	MAT 6:5	”Nɨ́¹juáh³ nɨ́¹ má¹ca³lienh¹ hnoh² Dió³², ha³ lɨ́² jmú² náh² la³jmɨ́¹ jmu² tsá² lɨ́n³ la³ cá¹ la³ jéinh¹, hi³ zaɨn³² liéinh³² Dió³² ta³ ná¹táun³ ñí¹ lɨ́³ hñu³ cuáh³² quiú¹³ dí² jɨ³ ñí¹ lɨ́³ cuoh¹ ja¹ hñú³ nɨ́² siáh³, hi³ jáun² jɨ́e³ tsáu². Jú¹ tson² juanh³² jná¹³ hi³ jɨ́³²la³ jú¹ chu²¹ hi³ hléh³² jáun² tsáu² bíh¹ jéi³²í¹ hiáuh³ tsú², ha³ tiú²uú² hi³ siáh³ zia³² yáh³.
23357	MAT 6:6	Tɨ³la³ nɨ́¹ má¹ca³lienh¹ hnú² Dió³² né³, hen² ñéih³ quián¹³ hi³ jnáɨ¹ ho³hñú¹³, hi³ jáun² ñí¹ zenh² nú² jáun² huen² lienh¹ Ñeh². Hi³ jáun² la³ jáun² zia³² hi³ hián¹³ nú² ñí¹con² Ñeh², Tsá² jɨ́e²³ hi³ jmuh³² hnú² jáun² ta³ conh¹.
23358	MAT 6:7	”Nɨ́¹ má¹ca³lienh¹ nú² Dió³², ha³ lɨ́² hléh² cú²hiú² cú²cuóh³² jáɨ¹³ tiá² lin¹ ñí¹ jmu³ ta²¹ la³jmɨ́¹ jmu² tsá² tiá² Dió³² má²cuóun³², quí¹ tsá² hí³ lɨ́¹ lɨ́n²³ hi³ cun³quionh³ hi³ hleh³² jáun² hliáun³ jáɨ¹³ lɨ́¹³ ne³ Dió³².
23359	MAT 6:8	Lɨ́² jmú² náh² la³jmɨ́¹ jmu² tsá² hí³; quí¹ ñeh² bí¹ hi³ mɨ́h¹³ náh² má²ñi³² bíh¹ Ñeh² náh² nɨ́¹juáh³ he³ lɨ³hniauh²³ ñí¹con² náh².
23360	MAT 6:9	Hi³ jáun² né³, lienh¹ náh² Dió³² la³ lá²: Hnú² Tia²¹, Tsá² ñíh³ nú² hñu³mɨ³cuú², cá² ñí¹ hi³ chu²¹ cuɨ́¹ ná¹chan¹ hi³ jmáɨ² hnú².
23361	MAT 6:10	Cuɨ́¹ chau²¹ bíh¹ jmáɨ¹ hi³ la³jɨ́n³² tsáu² tónh³² jo³cuonh² hnú². Cuɨ́¹ lɨ́¹³ bíh¹ ñí¹ hué²¹ lá² la³ cun³ hi³ hnáuh² hnú² jmúh¹³, la³jmɨ́¹ lɨ́³ hñu³mɨ³cuú².
23362	MAT 6:11	Cué¹ tiá³ má³² hi³ hniáuh³² ñí¹con² jnoh¹ né³², la³ cun³ hi³ qui³ hniáuh³² quiú¹³ jnoh¹ cun³ jmá² cun³ jnia³².
23363	MAT 6:12	Chin³² tiá³ honh² ca³tɨ²¹ hi³ má²ca³hliáuh² jnoh¹, la³jmɨ́¹ chin²³ jnoh¹ tsɨ́³ la³ cun³ hi³ má²ca³hliánh² tsáu² ñí¹con² jnoh¹.
23364	MAT 6:13	Ma³hau¹ tiá³ jnoh¹ hi³ tiá² ca³ tiá² lau³ jnoh¹ tsá² hláɨnh¹, liau¹ tiá³ jnoh¹ ñí¹con² pí³ quioh²¹ tsú². [Quí¹ hnú² bíh¹ Tsá² hauh³² nú² jáɨ¹³ ñí¹con² ca³la³ jɨ³lɨ³², Tsá² pin³ cun³ tán¹ cun³ hián², Tsá² cuá¹quien² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio². Tson² bíh¹ la³ jáun²].
23366	MAT 6:15	tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ tiá² chin²³ yáh³ hnoh² honh² tsáu¹³ tsáu², jáun² sa³jun³ Ñeh² yáh³ hnoh² chin¹³ tsɨ́³ tsáuh³ hnoh².
23367	MAT 6:16	”Nɨ́¹ má¹ca³ma³hɨen²¹ hnoh², ha³ lɨ́² háɨ² náh² hlah³ máh¹ la³jmɨ́¹ jmu² tsá² lɨ́n³ la³ cá¹ la³ jéinh¹; quí¹ tsá² jmu² hí³ la³ jáun² dá² hnió³ jɨ́e³ tsáu² hi³ hí³ dí² ná¹má²hɨen²¹. Jú¹ tson² juanh³² jná¹³ hi³ cun³ nɨ́² bíh¹ má²ca³táuh³ la³ cun³ hi³ hiáuh³ tsá² la³ hí³ nɨ́¹juáh³ la³ jáun².
23369	MAT 6:18	hi³ jáun² tiá² lɨ³lieih²¹ tsáu² hi³ hnú² ñi³ma³hɨen²¹ nú². Jɨ́³²la³ Ñeh² hnú², Tsá² zenh² quiúnh¹ hnú² ta³ tiá² jniá³ jáun² bíh¹ lɨ³ ñi³²; hi³ jáun² hí³ bíh¹ zia³² hi³ cué³² ca³tɨ²¹ la³ cun³ hi³ jmuh³² hnú² jáun² ta³máɨh³.
23370	MAT 6:19	”Ha³ lɨ́² jmú² dí¹quiaunh²¹ honh² hi³ lɨ³ zian² náh² hliáun³ ñí¹ hué²¹ lá², ñí¹ lɨ́¹³ tsa³hín³ hi³ quián¹³ cun³quionh³ hi³ cuh³ mí¹cháu² jɨ³ hi³ hiá³² juóuh³² nɨ́², jɨ³ ñí¹ lɨ́¹³ hí³ háɨn² hi³ han³.
23371	MAT 6:20	Tɨ³ re² jmu³ náh² pí³ hi³ lɨ³ zian² náh² hliáun³ hñu³mɨ³cuú², ñí¹ tiá² lɨ́¹³ hí³ mí¹cháu² hi³ cuh³, sa³jun³ hiá³² juóuh³² siáh³, hi³ sa³jun³ háɨn² lɨ́¹³ tónh³² siáh³ hi³ han³.
23372	MAT 6:21	Quí¹ nɨ́¹juáh³ ñí¹ nio¹ hi³ quián¹³ náh², ñí¹ jáun² bíh¹ uá²jaɨ³² cua³ jmɨ́²chí³ quián¹³ náh².
23375	MAT 6:24	”Hí¹ jan² tsáu² tiá² lɨ́¹³ ma³tí³² ñí¹con² gon³ juo¹³, quí¹ tiá² tɨ²¹ yáh³ tsɨ́³ tsú² tsá² jan², hi³ tsá² jan² né³, tɨ́³² lɨ́n³² bíh¹ tsɨ́³ tsú²; re² lɨ́n³² bíh¹ ma³tí³² tsú² héih³² quioh²¹ jan², hi³ tsá² jan² né³, tiá² ta²¹ tanh² yáh³ tsú². Jáun² né³, cónh³ tiá² lɨ́¹³ bíh¹ hno³ náh² Dió³² cu³tsa³² quionh³ hi³ hniá¹ náh² hi³ zia³² ñí¹ hué²¹ lá².
23376	MAT 6:25	”Juo³ jná¹³ hnoh²: Ha³ lɨ́² cuɨ́¹ hi²¹ honh² náh² ha³ lánh³ rón³² lɨ́¹³ zian² náh², ca³tɨ²¹ ha³ jinh¹ já³² má³² hi³ cúh¹³ náh² ho³ jmáɨ² hi³ húh¹³ náh², jɨ³ ha³ jinh¹ já³² hmɨh³² hi³ quɨ́h¹³ náh² siáh³. ¿Há¹ jun³juáh¹³ jmɨ́²chí³ quioh²¹ bíh¹ tsú² tɨ³ jlánh¹ bíh¹ quien² la³ cónh³ bí¹ má³² dúh¹; hi³ ngú³ quioh²¹ bíh¹ tsú² siáh³ tɨ³ jlánh¹ bíh¹ quien² la³ cónh³ bíh¹ ha¹ tsú²?
23377	MAT 6:26	Sá¹nɨ́² jɨe³ ha³ lánh³ zian² quiuh²¹ tan³², jáh³ tiá² lin¹ hi³ jñi³² hí¹ cáun², sa³jun³ zia³² bíh¹ cáun² hi³ lau³² quioh²¹ jáh³, hi³ sa³jun³ zeh² bíh¹ siáh³ hñu³cuɨ́³ quioh²¹, tɨ³la³ cun³ jáun² zia³² bíh¹ má³² hi³ cue³² Ñeh² náh² hi³ cúh² jáh³. ¡Tɨ³la³ hnoh² má¹ná¹, tɨ³ jlánh¹ bíh¹ quien² náh² la³ cónh³ bíh¹ tan³²!
23380	MAT 6:29	tɨ³la³ cun³ jáun² ta³ bíh¹ hla¹ re²¹ Salomón yáh³ tiá² chú³² jmɨ́¹ jniá³ la³jmɨ́¹ jniá³ lí¹³ nɨ́², uá¹jinh¹ jmɨ́¹ zioh² lɨ́n³² tsú².
23383	MAT 6:32	Quí¹ la³jɨ́n³² tsá² tiá² Dió³² má²cuóun³² ná¹hɨ³² tsɨ́³ ca³tɨ²¹ la³jɨ́³² hi³ nɨ́²; tɨ³la³ hnoh² má¹ná¹, zian² bíh¹ jan² Ñeh² hnoh², Tsá² cuá³ hñu³mɨ³cuú², Tsá² cuá¹ñi³² la³jɨ́³² hi³ lɨ³hniauh²³ quián¹³ náh².
23384	MAT 6:33	Ñí¹ jɨ́²¹la³ ti³ chan¹³ náh² hmóu³² jo³cuo² Dió³² bíh¹ hi³ má¹tih²¹ náh² re² ñí¹con² tsú², jɨ³ hi³ má¹zián¹³ náh² re² la³ cun³ hi³ tɨ³² tsɨ́³ tsú², hi³ jáun² bíh¹ hián¹³ náh² ca³la³ jɨ³lɨ³² hi³ jáun².
23385	MAT 6:34	Ha³ lɨ́² jmú² náh² hɨ³² honh² ca³tɨ²¹ he³ lɨ́¹³ tsa³háu², quí¹ zia³² bíh¹ jmáɨ¹ tsa³háu² hi³ lɨ́¹³ hɨ³² honh² hnoh² ca³tɨ²¹ hi³ quioh²¹ tsa³háu². Quí¹ ma³ quin³² ma³ cú² jmáɨ¹ bíh¹ má²zia³² uu³mí²tsɨ³² quioh²¹.
23386	MAT 7:1	”Ha³ lɨ́² chú¹ lɨ́² ñih²¹ náh² tsáu² hi³ jáun² tiá² ra³tsa² náh² Dió³² héih³² la³ jáun².
23387	MAT 7:2	Quí¹ la³ jáun² bíh¹ ra³tsɨ³² tsú² héih³² ñí¹con² hnoh², la³jmɨ́¹ rá²tsɨh³² hnoh² jáun² héih³² ñí¹con² tsáu² bíh¹. La³ cun³ rón³² lɨ́³ héih³² hi³ chah³² náh² hi³ cueh³² náh² ñí¹con² tsáu², héih³² la³ jáun² bíh¹ siáh³ chá³² Dió³² hi³ cué³² ñí¹con² hnoh².
23390	MAT 7:5	¡Hnú² tsá² lɨ́n³ nú² la³ cá¹ la³ jéinh¹!, la³ñí¹ tín² chí³ hná¹ hmá² pa²¹ hi³ hu²¹ mɨ́¹máh¹ huen², hi³ jáun² má¹jáun² lɨ́¹³ jɨeh²¹ hnú² re² hi³ chíh¹ nú² má¹quɨ³² pih²¹ hi³ hu²¹ mɨ́¹ñí¹ renh².