23225	MAT 1:12	Cuahn che chenan ihyan chahn nación yahn Babilonia, chihndeya̱n Salatiel, da̱ya Jeconías. Da̱ya Salatiel ne, Zorobabel.
23231	MAT 1:18	Tuhca̱ chi che chihndeya̱n Dihvo vo Jesucristo: Chaco ye, María ne, a va ndudo yahn ye che cahneva̱co ye nduco José. Numanahn che metah cahneva̱co ye ne, nduco vederihquentiyon yahn Vaco Ndah yahn Dendiohs nda̱ca da̱ya ye.
23232	MAT 1:19	Nducote ndah ihyan José ne, cuahn che checadino ye che quenun da̱ya María ne, hua nahn ye che cora vedecuihno yahn ihyan min. Chemin che chihco da̱ma ino ye che decuihno ye ndudo yahn ye nduco vih, tin dema̱n no ye, ca̱va che hua cadino ihyan.
23234	MAT 1:21	Cuahn che cuhndeya̱n decua̱h me ne, cuaconehn che duche JESUS, te a ihyan min che ndedevahn ye ihyan yahn ye, ca̱va che hua conda ihyan chahn, din nunde yahn ye.
23236	MAT 1:23	A̱ma nda̱hta ntuhco ne, conun da̱ya ye. Cuahn che cuhndeya̱n ne, conan che duche Emanuel. Che tihca̱ duche ne, conahn che Dendiohs nduco ye uvo.
23237	MAT 1:24	Cuahn che ntuche José ne, dinahn ye nduhca̱ che chihquentiyon ángel me ihyan, ne chihneva̱co ye nduco María.
23238	MAT 1:25	Ate metah conan cuma ye ihyan nde chuh ro che chihndeya̱n decua̱h me. Cuahn che chihndeya̱n decua̱h me ne, JESUS chaconahn ye che duche.
23239	MAT 2:1	Chihndeya̱n Dihvo vo Jesucristo ya̱n Belén, esta̱do yahn Judea, cuahn che quenan rey Herodes rihquentiyon ye esta̱do min. Ta̱hn min ne, o ino ihyan devano che chica ye ya̱hn yahn cua̱hn na̱n che riquenda̱h ya̱hn ne, nda̱ ye ya̱n Jerusalén,
23240	MAT 2:2	ne tumerune ye: ―¿Ti quenan rey yahn ihyan nación yahn Israel che a chihndeya̱n ye ne? A devano nuhn che a va ye, te a ndihchero nuhn iyon che rihco ro che a chihndeya̱n ye. Chemin che cochi nuhn ndeva nuhn yavena̱n ye.
23241	MAT 2:3	Cuahn che checadino rey Herodes che tihca̱ ne, a̱ma ndeh ndedecadino se. Namin nducoya̱ca ihyan ya̱n Jerusalén a̱ma ndeh ndedecadino ye.
23245	MAT 2:7	Chihno min ne, cua̱hn ndeh cah rey me ihyan devano chahn, ne tumerune se ihyan deh ro niyon che chihnde ro iyon me.
23246	MAT 2:8	Tuhme chihquentiyon se ihyan chahn, ne ra̱hn se: ―Cuahn nchuhn ya̱n Belén, tumerune ndah ne ti quenan decua̱h me, ne cuahn che a nta̱ca ne ne, checu ne ndudo yáhn ca̱va che namin cá̱hn ndevá yavena̱n.
23247	MAT 2:9	Chihno chihcovan ihyan chahn che ra̱hn rey me ne, quendi ye cuahn ye. Tuhme iyon me ne, quenda̱hna̱n cuahn nde nda̱ cua̱co na̱n che quendite decuah me, ne min quendihco.
23248	MAT 2:10	Cuahn che ndihchero ihyan chahn che quendihco iyon me min ne, a̱ma chi yeno ye.
23249	MAT 2:11	Chenda̱ ye chete vah, ne cuahn che ndihchero ye lihn me nduco chaco Mariá ne, chehntihya ye ndeva ye yavena̱n. Tuhme na̱hne ye yave na̱n che chenun tume yahn ye, ne tenda̱h ye diya̱hngua̱n ma̱n, cuhn ma̱n, nundeda̱n che duche mirra ma̱n, ca̱h ye co yahn lihn me.
23250	MAT 2:12	Chihno min ne, ca̱h Dendiohs che checadino ihyan chahn va̱n ya̱hnde yahn ye che metah ndaconan ye na̱n quenun Herodes, ne chemin che chahconan ye yune, cona̱hn ye ya̱n va̱co ye.
23251	MAT 2:13	Cuahn che a cona̱hn ihyan devano chahn ne, ndihchero José va̱n ya̱hnde yahn ye a̱ma ángel yahn Dihvo vo Dendiohs, ne ra̱hn ángel me ri ye ihyan: ―Cuiquenda sa̱hn dihn nduco chaco se, ne codin vi, cuehn cua̱hn nación yahn Egipto. Min conen nde ro che ca̱hcantiyón che ndaconen, te Herodes ne, nuhn se sa̱hn dihn me ca̱va che ca̱hno se sa̱hn.
23254	MAT 2:16	Cuahn che tumacadino Herodes che chahcota̱hn ihyan devano chahn yahn se ne, a̱ma chi ta̱n se, ne dechuh se sanda̱do ya̱n Belén ma̱n, ya̱n che nino min ma̱n, che chihno se nducoya̱ca decua̱h cha̱hn, nde checa̱hya che a ri o nduyo, te a tih va ro che ndihchero ihyan devano chahn iyon me.
23257	MAT 2:19	Cuahn che a chih Herodes ne, min nación yahn Egipto ndihchero José va̱n ya̱hnde yahn ye, a̱ma ángel yahn Dihvo vo Dendiohs, ne ra̱hn ángel me ri ye ihyan:
23258	MAT 2:20	―Cuendiquenda sa̱hn dihn me nduco chaco se, ne conahn nación yahn Israel, te a chih sa̱hn che nahn ca̱hno se sa̱hn.
23263	MAT 3:2	ne ra̱hn ye: ―Cuento ino nchuhn nunde yahn ne, te Dendiohs, ihyan min che va ye vahchetero ne, a nun cuahn ca̱hcantiyon ye.
23264	MAT 3:3	A yahn Jua̱n che dirun ihyan profeta Isaías tuhca̱: Cuahndudo a̱ma ihyan ya̱hn na̱n che metah duhva, ne ca̱hma ye tuhca̱: “Cuihcoya̱n nchuhn chedave yahn ne ca̱va che nevahnecun ne Dihvo vo.”
23269	MAT 3:8	Cuahtenan nchuhn nduhca̱ che rahtenan ihyan che rento ino ye nunde yahn ye numacuahn chedave yahn ye.
23277	MAT 3:16	Chihno chedenune Dihvo vo ne, ndiquenda̱ ye va̱n nune. Ura min ndihchero ye Vaco Ndah yahn Dendiohs che chica vahchetero. Deca̱ ro icui deca̱ ro, ne chiya, quenun ihyan.
23279	MAT 4:1	Chihno min ne, din Vaco Ndah yahn Dendiohs che cuahn Dihvo vo a̱ma cua̱n, ya̱hn na̱n che metah duhva, ca̱va che tumarande chundah ihyan.
23280	MAT 4:2	Min quenan ye chete che o raco ro, ne hua cheh ye. Chihno min ne, chi cuico ye.
23283	MAT 4:5	Chihno min ne, quenda se ihyan nde tin ya̱co yahn ya̱n Jerusalén.
23284	MAT 4:6	Ra̱hn se ri se ihyan: ―Ndete che Da̱ya Dendiohs ndih ne, ca̱va ne muhn, co ne nde ndiya̱hn, te a ndirun na̱n Ndudo yahn Dendiohs tuhca̱: Ca̱hcantiyon Dendiohs ángel yahn ye che din ye cuda̱do ndih, ca̱va che hua dehva co yahn ne.
23286	MAT 4:8	Chihno min ne, quenda chundah me ihyan a̱ma tin ico ya̱co, ne na̱hma se ihyan nducuahn vederihquentiyon che va iyehnse.
23288	MAT 4:10	Ate ndahconan ye, ne ra̱hn ye ri ye sa̱hn: ―Cuavi ná̱n, chundah, te a ndirun na̱n Ndudo yahn Dendiohs tuhca̱: “Cuendeva yavena̱n Dihve Dendiohs. A ihyan min no codinehn yahn ye.”
23290	MAT 4:12	Cuahn che checadino Dihvo vo che quenun Jua̱n va̱coya̱hn ne, cona̱hn ye esta̱do yahn Galilea.
23291	MAT 4:13	Ate hua quenan ye ya̱n Nazaret. Tahque ndah ye ne, cuahn ye quenan ye ya̱n Capernaum, ya̱hn yahn Zabulón ma̱n, Neftalí ma̱n.
23295	MAT 4:17	A nde ta̱hn min cana̱n Dihvo vo rahndudo ye, ne ra̱hn ye: ―Cuento ino nchuhn nunde yahn ne, te Dendiohs, ihyan min che va ye vahchetero, a nun cuahn ca̱hcantiyon ye.
23297	MAT 4:19	Tuhme ra̱hn ye ri ye ihyan chahn: ―Cuhn vo conduco nchuhn u, ne ndotenan che din da̱ma ne ya̱hca ne, cacuáhn nchuhn ca̱va che din da̱ma ne ihyan, conduco ye u.
23299	MAT 4:21	Tah cuahn ca̱na na̱n me ne, ndihchero ye o da̱ya Zebedeo, Jacobo ma̱n, Jua̱n ma̱n. Chenun ye chete ba̱rco nduco chida ye, renta̱hyon nan ye ya̱na yahn ye. Namin ya̱hve Dihvo vo ihyan,
23301	MAT 4:23	Chihno min ne, quechica Dihvo vo numacuahn ya̱n yahn Galilea, ricuahn ye nduh cua̱n ya̱co yahn ihyan nación yahn Israel. Rahndudo ye nduhca̱ che rihquentiyon Dendiohs ihyan yahn ye, ne redin ye che rendoyahn ihyan cah.
23304	MAT 5:1	Cuahn che ndihchero Dihvo vo che a̱ma ya̱hn ihyan chenun ye min ne, cocha ye a̱ma tingüete, chihnde ye. Tuhme ndo da̱ma ihyan che ritahno ye ihyan na̱n ye,
23315	MAT 5:12	Cuahn che tihca̱ cuahno co ne ne, co yeno ne, te ndeva Dendiohs nchuhn, cuahtenan ne vahchetero. A devano ne te a tihca̱ chahno chi ihyan profeta che chahte ye a ra̱hn me, din ta̱n ihyan nduco ye.
23316	MAT 5:13	’Ima ne, a̱ma richihve, ate ndete che neca̱n, che metah chihn dihne ne, ametah cochihve. Va che cahtera ihyan, condinun condina̱hno ye. Chemin che nahn che din nchuhn cuda̱do vederihquentiyon che chenan cuma ne.
23319	MAT 5:16	Namin nchuhn ne, nahn che runeca̱de cuahtechica ne ca̱va che cua cuande nducoya̱ca ihyan, ne ndeva ye yavena̱n Chida ne che va ye vahchetero.
23320	MAT 5:17	’Cuedevano nchuhn che ndá̱ ndiyu ca̱va che cuahcotá̱hn yahn ley che dirun Moisés ma̱n, ndudo che dirun ihyan profeta ma̱n, te ca̱va che ca̱h cuandé ihyan deh conahn.
23321	MAT 5:18	Cua̱co rá̱hn rí nchuhn te numanahn che metah cuihno vahchetero ma̱n, iyehnse ma̱n ne, hua condanan nde a̱ma ndudo na̱n ley min. Nde nducuahn che hua nduh rigonun chihve che ra̱hco ihyan ne, va che conahn.
23322	MAT 5:19	Chemin che adecoduhno ihyan che cahnevi ye a̱ma na̱n vederihquentiyon yahn, andahre hua nduh rigonun chihve che ra̱hco ye, ne tihca̱ cacuahn ye ihyan chena̱hn ne, ihyan min ne, hua nduh rigonun chihve ye vahchetero na̱n che rihquentiyon Dendiohs. Ate ihyan che dinahn ye nducuahn, ne tihca̱ cacuahn ye ihyan chena̱hn ne, a̱ma rigonun chihve ye vahchetero na̱n che rihquentiyon Dendiohs.
23326	MAT 5:23	’Chemin che rá̱hn rí nchuhn te andahre a nda̱ ne na̱n ta nduco vedino che ca̱h ne Dendiohs, ate ndete che ura min nta̱ tin ne che va nunde yahn ne na̱n ihyan ne,
23332	MAT 5:29	’Ndete che ca̱va a̱ma ndutina̱n nchuhn adeche denda ne, cuahtendihco ne nunde ne, hua tumaca̱h ne yahn. Codin ne cuande anduhneca̱ ndete che a tico ne chaconda̱h ne, te tahque ndah che conda a̱ma ndutina̱n ne yodemin ca che cuahtenun ne va̱n ruchiya̱hn.
23333	MAT 5:30	Ndete che ca̱va a̱ma ta̱h nchuhn adeche denda ne, cuahtendihco ne nunde ne, hua tumaca̱h ne yahn. Codin ne cuande anduhneca̱ ndete che a chihca ne chaconda̱h ne, te tahque ndah che conda a̱ma ta̱h ne yodemin ca che cuahtenun ne va̱n ruchiya̱hn.
23340	MAT 5:37	Cuahn che ca̱h ne ndudo yahn ne ne, hua ntihyon ya̱n ne nde a̱ma na̱n dehtenduh. A̱ma no ndudo ca̱hma ne, a tihca̱, a o hua tihca̱, te che rentihdenan ca ne ndudo ca̱va che cotahno ihyan ne, chundah rihquentiyon se chemin.
23346	MAT 5:43	’Nchuhn ne, a devano ne te chicuahn ihyan ndico yahn ne tuhca̱: “Codin yahine ihyan che yahino ye di, ne codin tan nduco ihyan che redin ta̱n ye ndoque.”
23347	MAT 5:44	Ate u ne, rá̱hn rí nchuhn: Codin yahino ne ihyan che rendihche ta̱n ye nchuhn ma̱n, cuica ne Dendiohs che din ye che ndah nduco ihyan che ra̱hva ye yahn ne ma̱n, ihyan che rihya ye nchuhn ma̱n, ihyan che redin ta̱n ye nduco ne ma̱n.
23348	MAT 5:45	Ndete che tihca̱ din nchuhn ne, da̱ma ri ne nduco Chida ne che va ye vahchetero, te ihyan min ne, redin ye che rendihco dave yahn ya̱hn ma̱n, redin ye che ran co ma̱n, ca̱va che ndah yahn ihyan che ndah ihyan ye ma̱n, ihyan che duhtuno ihyan ye ma̱n.
23351	MAT 5:48	Nchuhn ne, nahn che runeca̱de ne nduhca̱ che runeca̱de Chida ne che va ye vahchetero.
23352	MAT 6:1	’Cuihco nchuhn cuda̱do che hua din ne dehtenduh che ndah atena̱n ca̱va che ndihchero ihyan, te ndete che ca̱va che ndeva ihyan yavena̱n ne che tihca̱ din ne ne, nde hua cochihve yahn ne na̱n Chida ne che va ye vahchetero.
23353	MAT 6:2	Chemin che cuahn che din ne vedeva̱hino ne, co din ne cuande che hua cadino nde a̱ma ihyan. Hua da̱ma co ne nduco sa̱hn che o na̱n o chende se che redin se vedeva̱hino na̱n nducoya̱ca ihyan, chete ya̱co ma̱n, cua̱hn yune ma̱n. Sa̱hn chahn ne, tihca̱ redin se ca̱va che ndonan ihyan sa̱hn, ate cua̱co rá̱hn rí nchuhn te nde hua cochihve yahn se na̱n Dendiohs che tihca̱ redin se.
23354	MAT 6:3	Ndaconan rá̱hn rí nchuhn te cuahn che din ne vedeva̱hino ne, co din ne cuande che hua cadino nde a̱ma ihyan, ca̱va che Chida ne che rendihche ye nducuahn che redin ne ne, nda̱hco menun ye yahn ne.
23356	MAT 6:5	’Nchuhn ne, cuahn che cova̱h ne ne, hua din ne nduhca̱ che redin sa̱hn che o na̱n o chende se che renan ino se rahtendi se reva̱h se chete ya̱co ma̱n, cua̱hn yune ma̱n, na̱n che co ndihchero nducoya̱ca ihyan sa̱hn. Cua̱co rá̱hn rí nchuhn te nde hua cochihve yahn se na̱n Dendiohs che tihca̱ redin se.
23357	MAT 6:6	Cuahn che cova̱h nchuhn ne, codin ne cuande che hua va̱n ya̱hn ihyan. Tahque ndah che dema̱n ne cova̱h ne chete vah na̱n che dema̱n Chida ne cahnevan ye. Cuedevano ne te rendihchero ye nchuhn, ne nda̱hco menun ye yahn ne.
23358	MAT 6:7	’Cuahn che cova̱h nchuhn ne, hua din ne nduhca̱ che redin ihyan che hua devano ye che va Dendiohs. A̱ma ndeh reva̱h ye na̱n dehtenduh che redin ye dendiohs yahn ye, te ra̱hco ye te nduco che a̱ma ndeh reva̱h ye ne, cahnevan dendiohs yahn ye.
23359	MAT 6:8	Hua da̱ma co ne nduco ye na̱n che reva̱h ne, te Chida ne ne, nde ura che ametah ca̱ca ne ihyan ne, a devano ye nducuahn dehtenduh che rendotenan ne.
23360	MAT 6:9	Chemin che cova̱h nchuhn tuhca̱: Chida nuhn che va ne vahchetero, Rica nuhn ndih che din ne che ndeva nducoya̱ca ihyan yavena̱n ne, co devano ye che metah nde a̱ma nunde na̱n ne.
23362	MAT 6:11	Cuete ne che cheh nuhn ma̱n ro cuh.
23363	MAT 6:12	Cuenchahco ne nunde yahn nuhn nduhca̱ che renchahco ma̱n nuhn yahn ihyan che redin ta̱n ye nduco nuhn.
23364	MAT 6:13	Cuendedevahn ne nuhn ta̱h chundah, hua cuahnecun ne che tumarande se nuhn. Tihca̱, te a ndih che rihquentiyon ne cuahn da̱ma. A̱ma yudo vederihquentiyon quenan cuma ne. Tihca̱ co.
23365	MAT 6:14	’Cuedevano nchuhn te ndete che nchahco ne yahn ihyan che redin ta̱n ye nduco ne ne, namin Chida ne che va ye vahchetero nchahco ye nunde yahn ne.
23366	MAT 6:15	Ate ndete hua nchahco ne yahn ihyan ne, namin Chida ne che va ye vahchetero ne, hua nchahco ye yahn ne.
23367	MAT 6:16	’Nchuhn ne, cuahn che cuahte ne ya̱hte ne, hua din ne nduhca̱ che redin sa̱hn che o na̱n o chende se. Sa̱hn chahn ne, ndih ra̱n va̱cona̱n se ca̱va che cadino ihyan che vate se ya̱hte. Cua̱co rá̱hn rí nchuhn te nde hua cochihve yahn se na̱n Dendiohs che tihca̱ redin se.
23368	MAT 6:17	Cuahn che cuahte nchuhn ya̱hte ne, cua̱hco na̱n ne ma̱n, cuih ne ca̱ca tin ne ma̱n,
23369	MAT 6:18	ca̱va che nde hua cadino ihyan che vate ne ya̱hte. Chida ne a devano ye, te rendihchero ye nchuhn, ne nda̱hco menun ye yahn ne.
23377	MAT 6:26	Cua cuande nchuhn. Ya̱hda ne, andahre hua rendotenan che din te nduhca̱ che redin ihyan che rino ye nda̱ta ma̱n, rentumanan ye ndute nda̱ta ma̱n, rih ndah ye ma̱n, ate Chida ne che va ye vahchetero ne, redin ye che renda̱ca te che reh te. Cuedevano ne te tahque redin ye cuda̱do nchuhn che co ite chahn.
23379	MAT 6:28	’Nde hua redin yahn che ndedecadino nchuhn ti ngua ne tino che cuahtenun ne. Cua cuande ne. Na̱nda ne, hua rendotenan che din nduhca̱ che redin ihyan che redin ye ntiyon ma̱n, riya ye tino ma̱n,
23382	MAT 6:31	Chemin che hua nahn che a̱ma ndedecadino ne deh cheh ne ma̱n, deh cuh ne ma̱n, ti ngua ne tino yahn ne ma̱n.
23383	MAT 6:32	Ihyan che nde hua devano che va Dendiohs ne, a̱ma rendedecadino ye yahn dehtenduh chemin chan. Ate nchuhn ne, va Chida ne vahchetero che redin ye cuda̱do nchuhn, ne a devano ye yahn dehtenduh che rendotenan ne.
23385	MAT 6:34	Chemin che hua ndedecadino nchuhn ta̱ca̱ cuahno co ne caviya̱n deman, te queri a̱ma ro ne, va vedera̱hn yahn ne, ne hua redin yahn che cua̱hcora̱n ne ta̱ca̱ cuahno co ne.
23392	MAT 7:7	’Cuica nchuhn dehtenduh che nahn ne Dendiohs, ne te ye nchuhn. Tihca̱, te anduhneca̱ che redin ma̱n ne. Cuahn che rica ne dehtenduh combiero yahn ne ne, rete ye. Cuahn che renuhn ne dehtenduh ne, renda̱ca ne. Cuahn che riya̱hve ne chende va̱co ihyan ne, rena̱hne ye.
23396	MAT 7:11	Nchuhn ne, andahre duhtuno ihyan ne ne, reca̱h ne dehtenduh che ndah da̱ya ne. Rá̱hn rí nchuhn te Chida ne che va ye vahchetero ne, nde tahque nun te ye dehtenduh che ndah cuahn che ca̱ca ne ihyan.
23397	MAT 7:12	’Codin nchuhn che ndah nduco ihyan nduhca̱ che nahn ne che din ye nduco ne, te tihca̱ rihquentiyon na̱n ley che dirun Moisés ma̱n, libro che dirun ihyan profeta ma̱n.
23406	MAT 7:21	’Hua nducoya̱ca ihyan che ra̱hn ye yáhn che Dihve ye u, cuahtenan ye vahchetero, te atena̱n ihyan che dinahn ye vederihquentiyon yahn Chidá, ihyan min che va ye vahchetero.
23407	MAT 7:22	Cuahn che cuhnde ca̱de yahn nducoya̱ca ihyan ne, a̱ma ya̱hn ihyan ca̱hma ye yáhn: “Dihve nuhn, nuhn ne, din nuhn ntiyon yahn ne, ntihyon ya̱n nuhn ndih, ne nduco chemin ndetenda̱h nuhn vaco chihnga̱ ma̱n, din nuhn a̱ma ndeh na̱n vederihno ma̱n.”
23408	MAT 7:23	Ate ca̱hmá có sa̱hn chahn: “Ndiyu ihyan yáhn nchuhn. Cuahn ne a̱ma la̱do. Nchuhn ne, duhtuno ihyan ne.”
23410	MAT 7:25	Chihno min ne, a̱ma chi yudo, chan co na̱hn ma̱n, chihta ico ma̱n, chano yune ma̱n. Chuh nune na̱n nti vah me, ate hua dehva chi yahn, te chiche nti na̱n ya̱va.
23412	MAT 7:27	Chihno min ne, a̱ma chi yudo, chan co na̱hn ma̱n, chano yune ma̱n, chihta ico ma̱n. Chuh nune na̱n nti vah me, ne quenda.
23413	MAT 7:28	Cuahn che chihno chicuahn Dihvo vo ne, a̱ma chahn ino ihyan,
23415	MAT 8:1	Cuahn che ndaconan Dihvo vo che chahn ye tingüete me ne, a̱ma ya̱hn ihyan nduco ye.
23418	MAT 8:4	Tuhme ra̱hn ye ri ye sa̱hn: ―Culhque cuda̱do. Hua cahme nduco nde a̱ma ihyan ta̱ca̱ chi che ndoyehn. Tahque ndah ne, cuehn na̱n chidocuya̱n, ndihchero ye di, ne cah vedino nduhca̱ che chihquentiyon Moisés ca̱va che co devano nducoya̱ca ihyan che a ndoyehn.
23419	MAT 8:5	Cuahn che chenda̱ Dihvo vo ya̱n Capernaum ne, a̱ma capitá̱n yahn Roma, chica se favor ihyan,
23421	MAT 8:7	Ra̱hn Dihvo vo ri ye sa̱hn: ―Cuhn vo ndoque, dín che ndoyahn se.