23214	MAT 1:1	Uvva ukua aglaŋich sivulliaŋiñ Jesus Christ-ŋum, kiŋuviaŋupluni David-miñ Abraham-miñḷu.
23215	MAT 1:2	Abraham aapagigaa Isaac-ŋum, Isaac-li aapagigaa Jacob-ŋum, Jacob-li aapagigaa Judah-ŋum aniqataiñḷu.
23216	MAT 1:3	Aasiiñ Judah aapagigaak Perez-ŋumlu Zerah-ŋumlu, taapkuak aakaŋak Tamar, Perez aapagigaa Hezron-ŋum. Hezron-li aapaŋa Ram-ŋum.
23217	MAT 1:4	Ram-li aapagigaa Amminadab-ŋum, Amminadab-li aapagigaa Nahshon-ŋum. Nahshon-li aapagigaa Salmon-ŋum.
23218	MAT 1:5	Salmon-li aapagigaa Boaz-ŋum, Rahab-mik aakaqaqtuam, Boaz-li aapagigaa Obed-ŋum, aakaqaqtuam Ruth-mik, Obed-li aapagigaa Jesse-m,
23219	MAT 1:6	Jesse-aasiiñ aapagigaa umialgum David. David-li aapagigaa Solomon-ŋum, aakaqaqtuam Uriah-m nuliaġaluaŋanik.
23220	MAT 1:7	Aasiiñ Solomon aapagigaa Rehoboam-ŋum, Rehoboam-li aapagigaa Abijah-ŋum, Abijah-li aapagigaa Asa-ŋum.
23221	MAT 1:8	Asa-li aapagigaa Jehoshaphat-ŋum, Jehoshaphat-li aapagigaa Jehoram-ŋum, Jehoram-li aapagigaa Uzziah-ŋum,
23222	MAT 1:9	Uzziah-li aapagigaa Jotham-ŋum, Jotham-li aapagigaa Ahaz-ŋum, Ahaz-li aapagigaa Hezekiah-ŋum.
23223	MAT 1:10	Hezekiah-li aapagigaa Manasseh-ŋum, Manasseh-li aapagigaa Amon-ŋum, Amon-li aapagigaa Josiah-ŋum.
23224	MAT 1:11	Josiah-li aapagigaa Jeconiah-ŋum aniqataiñḷu. (Ukua taimani Israel-aaġmiut aullautraupmata Babylon-mun.)
23225	MAT 1:12	Iñuich tikiutikkauŋanikmata Babylon-mun, Jeconiah aapagigaa Shealtiel-ŋum, Shealtiel-aasiiñ aapagigaa Zerubbabel-ŋum,
23226	MAT 1:13	Zerubbabel-li aapagigaa Abiud-ŋum, Abiud-li aapagigaa Eliakim-ŋum, Eliakim-li aapagigaa Azor-ŋum,
23227	MAT 1:14	Azor-li aapagigaa Zadok-ŋum, Zadok-li aapagigaa Achim-ŋum, Achim-li aapagigaa Eliud-ŋum,
23228	MAT 1:15	Eliud-li aapagigaa Eleazar-ŋum, Eleazar-li aapagigaa Matthan-ŋum, Matthan-li aapagigaa Jacob-ŋum,
23229	MAT 1:16	Aasiiñ Jacob aapagigaa Joseph-ŋum, uiŋan Mary-m, taamna Mary Jesus annivigikkaŋa taiguutiqaqtuam Christ-mik.
23230	MAT 1:17	Iluqatiŋaasiiñ kiŋuviaġiich aullaġniipḷutiŋ Abraham-miñ David-munaglaan akimiaġuutaiḷauniqsut, suli aullaġniipḷutiŋ David-miñ iñuich aullautraułhatnunaglaan Babylon-mun kiŋuviaġiich akimiaġuutaiḷaupmiñiqsut. Aasiiḷi iñuich aullautraułhatniñaglaan akimiaġuutaiḷaupmiut kiŋuviaġiich anił̣hanunaglaan Christ-ŋum.
23231	MAT 1:18	Uvva Jesus Christ-ŋum anił̣ha itnaiḷipḷugu inniqsuq. Aakaŋa Mary nuliaksrausiutianikami Joseph-mun, aglaan katigaluaqatik iḷitchuġiniqsuq siŋaiyautilaaġmiñik Ipqitchuakun Irrutchikun.
23232	MAT 1:19	Aasiiñ uiksrautaa Joseph nalaunŋaruaŋuniqsuq. Iḷisimagaa katchuutiłiksrani Mary-mik nalaunŋaitkisilaaŋa, aglaan kanŋusaaġuŋiññiġaa iñuŋnun. Taatnamik sivunniġñiqsuq avitchukługu nalunautchipḷuni.
23233	MAT 1:20	Taavrumiŋa isumaaluktitlugu Atanġum isaġulgan sagviutiniġaa siññaktukun nipliqhuni, “Joseph, kiŋuviaġigaatin David-ŋum, sivuuġanak Mary-mik tuvaaqatniŋñiaqniḷutin atakkii siŋaiyaupkaġaa Ipqitchuam Irrutchim.
23234	MAT 1:21	Iġñiqaġisiruq. Atchiġisigiñ Jesus-mik. Atakkii anniqsuġisigai iñuŋni killuqsautiŋitñiñ.”
23235	MAT 1:22	Tamatkua iluqatiŋ atuumarut taŋiqsaqługu Atanġum uqauttutigikkaŋa tumigiplugu taimña sivuniksriqiri,
23236	MAT 1:23	“Taamna aŋutituqsimaitchuaq siŋaiyauniaqhuni iġñiqaġisiruq. Iñuich taiguutiqaġisigaat Immanuel” (itnautauruaq, Agaayyutim iqatigigaatigut).
23237	MAT 1:24	Joseph-ŋum itiqami taimma iḷaqatiksraqtaaġigaa Mary isaġulgan Atanġum uqauttutaagun.
23238	MAT 1:25	Iḷaksiaŋiññiġaa iġñiqałhanunaglaan; aasiiñ Joseph-ŋum atchiġñiġaa Jesus-mik.
23239	MAT 2:1	Jesus anianikman Bethlehem-mi Judea-miittuami, Herod umialgułhani, aŋutit puqiksaat tikiññiqsut Jerusalem-mun, apiqsruqtuqhutiŋ,
23240	MAT 2:2	“Sumiimma aniva umialgat Jew-ŋuruat? Tautukkikput uvluġiaŋa kivaknamiñ, taatnaqhuta aggiqsugut sitquġvigityaqtuaqługu.”
23241	MAT 2:3	Umialgum Herod tusaakamiuŋ taamna isumaalutchaŋniqsuq iluqatiŋlu Jerusalem-miut.
23242	MAT 2:4	Tavra katipkaqługich iluqaisa qaukłiŋich agaayuliqsit aglaliqirit, iliŋich apiqsruġniġai sumi Christ, anniqsuqti akiqsruutauruaq, aniñiaqmagaan.
23243	MAT 2:5	Iliŋisa kiuniġaat, “Bethlehem-mi Judea-miittuami, itna sivuniksriqiri aglaŋatigun ittuq,
23244	MAT 2:6	‘Iñuich iñuuruasii Bethlehem-mi, nunaŋaniittuami Judah-m, kamanaiññiqsrauŋuruasii akunġatni iñuiñ Judah-m, ilipsitñiñ sivulliuqti aggiġisiruq aŋalatchityaqtuaġuni iñugikkamnik Israel-ŋum.’”
23245	MAT 2:7	Herod atanġum nalunautchipḷuni puqiksaat aŋutit tikisinniġai, iḷitchuġiviginiallapiaqługich napmun iḷipman uvluġiaq sagviqmagaan.
23246	MAT 2:8	Iḷitchuġianikamiuŋ Bethlehem-muquniġai nipliqhuni, “Aullaġusi pakallapiaqsiuŋ iḷiḷgauraq, aasiiñ paqitkupsiuŋ iḷitchuġipkaġumagipsitŋa. Uvaŋaptuuq utlakkumagiga sitquġvigityaqtuaġlugu.”
23247	MAT 2:9	Taavrumiŋa umialgum uqautianikmatiŋ aullaġniqsut. Tautuŋniġaat uvluġiaq qiñikkaqtiŋ kivaknamiñ. Sivulliukkauniqsut uvluġiam nutqaġniałhanunaglaan inimun iḷiḷgauram nayukkaŋanun.
23248	MAT 2:10	Tautukamitruŋ uvluġiaq quviatchallapiaġniqsut.
23249	MAT 2:11	Isiqhutiŋ tupiġmun tautuŋniġaat iḷiḷgauraq aakaŋalu Mary. Sitquġviginiġaat sivuġaanun iḷiḷgauraq. Aŋmaġniġaich akisuruaġikkatiŋ qaitchipḷuguasiiñ maniŋñik kaviqsaanik tipraġiksautiniglu, frankincense-nik suli myrrh-niglu.
23250	MAT 2:12	Aasiiñ kilikkauniqsut siññaktukun utiquŋitḷugich Herod-mun. Tavra aiñiqsut atlakun apqutikun.
23251	MAT 2:13	Taapkua aullaanikmata isaġulga atanġum sagviġñiqsuq Joseph-mun siññaktukun nipliqhuni, “Makillutin. Pigruutiuŋ iḷiḷgauraq aakaŋalu Egypt-mun, aasiiñ taamaniitchumausi uvamnun uqautiniałłapsiknunaglaan. Atakkii Herod pakaŋniaġaa iḷiḷgauraq tuqqutchuglugu.”
23252	MAT 2:14	Joseph makitluni aullautiniġaa iḷiḷgauraq aakaŋalu unnuami Egypt-mun.
23253	MAT 2:15	Immiġñiqsuq Atanġum uqauttutigikkaŋa tumigiplugu sivuniksriqiri, “Egypt-miñ tuqłuġiga Iġñiġa.” Taatnamik tavraniinniqsut tuquniałhanunaglaan Herod-ŋum.
23254	MAT 2:16	Herod iḷitchuġikami saglutaqtilaaġmiñik puqiksaanun aŋutinun qinnallapiaġniqsuq. Tilisiñiqsuq tuqqutquplugich nukatpiaġruurapayaat Bethlehem-miittuat suli iluqaisa avataaniittuat, tamatkua ukiuqaqtuat malġuŋnik nutautluktuatlu, atakkii iḷitchuġiplugu puqiksaat aŋutit uqautigikkaŋat uvluġiam sagvił̣hagun.
23255	MAT 2:17	Uqauttutauruaq tumigiplugu sivuniksriqiri Jeremiah taimña immiumaniqsuq,
23256	MAT 2:18	“Nipi tusaġnaġniqsuq Ramah-mi qiaruaq kiŋuvġupluni. Rachel-ŋum qianiġai qitunġaurani arayunaiqhuniunniiñ atakkii qitunġaŋich iluqatiŋ tuquplutiŋ.”
23257	MAT 2:19	Herod tuquanikman isaġulga Atanġum sagviġñiqsuq Joseph-mun siññaktukun Egypt-mi uqaqhuni,
23258	MAT 2:20	“Makillutin aullautiuŋ iḷiḷgauraq aakaŋalu nunaŋanun Israel-ŋum. Taipkua tuqqutchiñiaqtuat iḷiḷgauramik tuqurut.”
23259	MAT 2:21	Makitluni aullautiniġaa iḷiḷgauraq aakaŋalu nunaŋanun Israel-ŋum.
23260	MAT 2:22	Aglaan tusaakamiuŋ Archelaus atanġunipḷugu Judea-mi inaani aapami Herod sivuuġatchaŋniqsuq aullałiksraġmiñik. Kilikkaukami siññaktukun aullaġniqsut nunaŋanun Galilee-m.
23261	MAT 2:23	Aasiiñ iñuuniagaqsipḷutiŋ nunaaqqimi Nazareth-mi. Immiumaniqsuq uqautaumaruaq tumigiplugich sivuniksriqirit, “Taiguutiqaġisiruq Nazareth-miumik.”
23262	MAT 3:1	Taipkunani uvluni John Paptaaqtitchiri quliaqtuaġniqsuq iñuiḷaami Judea-mi,
23263	MAT 3:2	uqaqhuni, “Isummitqigitchi atakkii Agaayyutim aŋaayuqautaa qalliruq.”
23264	MAT 3:3	Taamna John ilaaŋuruq sivuniksriqirim Isaiah-m uqautigikkaŋa nipliqhuni, “Iñuk tuqłiraqtuq iñuiḷaamiñ, Itqanaiyautisiuŋ apqutiksraŋa Atanġum, nalġuġlugu tumiksraŋa.”
23265	MAT 3:4	John atnuġaaqaġniqsuq pikukturuam amian nuyaiñik, qisiŋmik tapsiqaqhuni, niqiqaqhuni pigliġianik suli igutchaich siiġñaqtaalliaŋitñik nanipayaaq paqitchumiuŋ.
23266	MAT 3:5	Iñuich utlaŋniġaat John Jerusalem-miñḷu, Judea-miñḷu, nunaaqqiñiñḷu avataani kuuŋan Jordan-ŋum ittuat.
23267	MAT 3:6	Iñuich quliaġiniġaich killuqsautitiŋ aasiiñ John-ŋum paptaaġniġai kuuŋani Jordan-ŋum.
23268	MAT 3:7	Aglaan tautukamigich iñugiaktuat Pharisee-ŋuruat Sadducee-ŋuruatlu utlautiruat paptaaġvianun uqautiniġai, “Tuqunaliktun nimiġiatun ittusi. Qimakkumiñaitchusiasu aggiġñiaqtuamiñ qinnautaaniñ?
23269	MAT 3:8	Qiñiqtittitchi iñuuniałłapsigun isummitqiḷḷapiaqtilaapsitñik.
23270	MAT 3:9	Suli isumaniaqasi, ‘Uvagut Abraham-mik aapaqaqtugut.’ Nipliutiniaġipsi uumiŋa, uyaġaŋniñ makunakŋa Agaayyun iñiqsił̣hiñauruq iḷiḷgaanik Abraham-mun.
23271	MAT 3:10	Ipiġautaqaqtuaq kiprił̣hiñaaġuqtuq napaaqtunik kaŋiŋisigun. Napaaqtupayaaq asirritḷaitchuaq kipikkaugisiruq aasiiñ igitauluni ikniġmun.
23272	MAT 3:11	“Iḷumun paptaaġipsi imiġmik isummitqił̣iġmun, aglaan aqupkun aggiġisiruq kamanatluktuaq uvaŋniñ. Nakuuŋitchuŋa saagałiksramnik aluġutiknik. Paptaaġisigaasi Ipqitchuamik Irrutchimik suli ikniġmik.
23273	MAT 3:12	Tigummiaġigaa tiktittaun salummallapiaġukługich mukkaaksrat sanikłuŋniñ. Katitkisigai mukkaaksrat siġḷuaġmiñun, aglaan ikipkaġisigai sanikłuich ikniġmun qamiyumiñaitchuamun.”
23274	MAT 3:13	Aquagun Jesus tikiññiqsuq Galilee-miñ Jordan-mun John-mun paptaaqupluni ilaanun.
23275	MAT 3:14	Aglaan John-ŋum paptaaġuŋitkaluagaqsiñiġaa uqautiplugu, “Ilvich paptaaqtaksraġigaluaġikma. Suvaata utlautivich uvaŋnun paptaaquplutin?”
23276	MAT 3:15	Aglaan Jesus kiuniġaa, “Nakuuruq. Taamna taatnaġuptigu taŋiġñiaġikpuk iluqaan Agaayyutim iŋiaŋa.” John taatna piyumaliġñiqsuq.
23277	MAT 3:16	Jesus paptaakkauŋanikami mayuġniqsuq imiġmiñ. Aasiiñ qiḷak aŋmaqhuni tautuŋniġaa Irrusia Agaayyutim atqaqtuaq tiŋmiaġruuratun mitḷuni ilaanun.
23278	MAT 3:17	Aasiiñ nipi qiḷaŋmiñ nipliġñiqsuq, “Taamnatavra piqpagikkaġa Iġñiġa. Quyalisimaaġaaŋa.”
23279	MAT 4:1	Taatnaanikman Ipqitchuam Irrutchim sivulliġñiġaa Jesus iñuiḷaamun uuktuaqsiutyaqtitlugu tuunġaġmun.
23280	MAT 4:2	Aasiiñ uisauraaqhuni malġukipiani uvluni unnuaniḷu niġisuliġñiqsuq.
23281	MAT 4:3	Uuktuaqtitchirim utlakamiuŋ uqautiniġaa, “Iġñiġipiaqpatin Agaayyutim makua uyaġaich qaqqiaġuqtitkich.”
23282	MAT 4:4	Aglaan Jesus kiuniġaa, “Aglausimaruq Agaayyutim uqałhani, ‘Iñuk iñuuniaŋitchuq niqiłhiñakun aglaan uqałipayaatigun aniruatigun qanġaniñ Agaayyutim.’”
23283	MAT 4:5	Tavrani tuunġaum aullautiniġaa Jesus Jerusalem-mun, aasiiñ inillakługu qutchiŋñiqsraŋanun nuvukkaŋan agaayyuvikpaum,
23284	MAT 4:6	uqautiplugu, “Iġñiġipiaqpatin Agaayyutim nutigiaġiñ. Aglausimaruq, ‘Tiligisigai isaġuligikkani munaġitqulutin. Argagikkaġmiknik akigaġisigaatin. Atniŋitchumaittin isigaktin uyaġaŋnun.’”
23285	MAT 4:7	Jesus-ŋum uqautiniġaa, “Aglausimaruqsuli, ‘Uuktuaġumiñaitchiñ Ataniq Agaayyutin.’”
23286	MAT 4:8	Tuunġaum aullautitqiḷgiññiġaa Jesus qutchiḷḷapiaqtuamun iġġimun, aasiiñ qiñiqtitlugu atanġuvipayaaŋiñik nunam kamanautiŋitñiglu.
23287	MAT 4:9	Uqautiniġaa, “Tamatkua supayaat qaitkisigitka ilipnun sitquġvigigupŋa sivumnun.”
23288	MAT 4:10	Jesus-ŋum kiuniġaa, “Tuunġaaq, piiġiñ! Atakkii aglausimaruq, ‘Ataniq Agaayyutigikkan kisian agaayyuvigiyumagiñ savautilugulu.’”
23289	MAT 4:11	Tavra tuunġaum uniññiġaa, aasiiñ isaġulgich tikiññiġaat savautityaqługu Jesus.
23290	MAT 4:12	Jesus-ŋum tusaakamiuŋ John isiqtaunipḷugu aullaġniqsuq Galilee-mun.
23291	MAT 4:13	Unitḷugu Nazareth utlautiniqsuq Capernaum-mun itchaqtuaqhuni siñaani narvaqpaum nunaŋakni Zebulun-ŋumlu Naphtali-mlu.
23292	MAT 4:14	Taamna immiumatquplugu uqauttutauruaq tumigiplugu sivuniksriqiri Isaiah,
23293	MAT 4:15	“Iñuich tamatkua nunaŋakni Zebulun-ŋumlu Naphtali-mlu tuŋaani narvaqpaum, taaganitchiaŋani Jordan-ŋum, Galilee-mi nunaŋatni Jew-ŋuŋitchuat,
23294	MAT 4:16	tamatkua iñuuniaqtuat taaqtuami tautuŋniġaat kamanaqtuaq qauma, aasiiñ qaumam qaggutiniġai iñuuniaqtuat taġġaŋani tuqułhum.”
23295	MAT 4:17	Tikiñŋanikami Capernaum-mun Jesus-ŋum aullaġniiñiġaa quliaqtuałłi, “Isummitqigitchi atakkii Agaayyutim aŋaayuqautaa qalliruq.”
23296	MAT 4:18	Jesus pisukhuni siñaagun narvaqpaŋan Galilee-m tautuŋniġik aniqatigiik, Simon taiguutiqaqtuaq Peter-mik suli Andrew aniqataa, kuvriqsuak narvaqpaŋmun aqaluŋniaqtauplutik.
23297	MAT 4:19	Uqautiniġik, “Maliksikŋa, uvakŋaniñaglaan piññaŋniaġisirutik iñuŋnik aqaluŋniaqtitun.”
23298	MAT 4:20	Tavrauvaa Simon-ŋum suli Andrew-m uniññiġaik kuvratik malikługuasiiñ.
23299	MAT 4:21	Jesus igliqtuiñaqhuni apqusaaqługu narvaqpaŋa Galilee-m. Tautukmiñiġik aniqatigiik James-lu John-lu, iġñak Zebedee-m, ikimmiruak umiami aapariŋlu Zebedee iḷaaqtuiruat kuvramiknik. Jesus-ŋum tuqłuġniġik maliqupluni.
23300	MAT 4:22	Tavrauvaa uniññiġaak umiaqtik aapariŋlu malikługu Jesus.
23301	MAT 4:23	Jesus kukiḷuŋniqsuq iluqaani Galilee-mi, iḷisautripḷuni Jew-ŋuruat katraġviŋitñi suli quliaqtuaġiplugu tusaayugaallautaq Agaayyutim aŋaayuqautaata, mavruuqługiḷḷu iñuich atniġñautipayaaŋitñik.
23302	MAT 4:24	Tusaayugaallautaq Jesus-kun siaminniqsuq iluqaanun Syria-ŋum, aasiiñ iñuich tikiutruġniġaich atniġñapayaaqtuat naŋirrutipayaaqtuatlu, iḷaŋich irrusiqł̣uqaqhutiŋ qiiqsruqtaqhutiŋlu suli avatiŋich tuquŋaplutiŋ. Jesus-ŋum mavruuġniġai iluqaitñik.
23303	MAT 4:25	Iñugiaktuat iñuich maliŋniġaat, aggiqhutiŋ Galilee-miñ, avataaniittuaniñḷu nunamiñ atiliŋmiñ Decapolis-mik, Jerusalem-miñ, Judea-miñḷu, suli nunamiñ igḷuani ittuam Jordan-ŋum kuuŋan.
23304	MAT 5:1	Jesus-ŋum qiñiqamigich iñugiallapiaqtuat mayuġniqsuq qimiġaamun, aquvitluniasii. Maliġuaqtai Jesus-muŋniqsut.
23305	MAT 5:2	Ilaan iḷisautiaqsiñiġai nipliqhuni,
23306	MAT 5:3	Quvianamiurut tamatkua iḷitchuqsriruat inuqsrałiġmiknik irrutchikun, atakkii Agaayyutim aŋaayuqautaa pigigaat.
23307	MAT 5:4	Quvianamiurut tamatkua kiŋuvġuruat, atakkii Agaayyutim arakkisigai.
23308	MAT 5:5	Quvianamiurut tamatkua piisaaŋitchuat, atakkii nunapayaaq pigigisigaat.
23309	MAT 5:6	Quvianamiurut tamatkua kimmutiqaqtuat nalaunŋaruałiġmik, atakkii Agaayyutim pisuiqsimaaqtitkisigai.
23310	MAT 5:7	Quvianamiurut tamatkua nagliktauruat, atakkii Agaayyutim nagliktuġisipmigai.
23311	MAT 5:8	Quvianamiurut tamatkua uummatiqaqtuat ipqitchuamik, atakkii qiñiġisigaat Agaayyun.
23312	MAT 5:9	Quvianamiurut tamatkua tutqiutiqaqtitchiruat akunġatni iñuich, atakkii Agaayyutim taiguutiqaġisigai qitunġaġmiñik.
23313	MAT 5:10	Quvianamiurut tamatkua piyuaqsiuruat piqutigiplugu nalaunŋaruałiq, atakkii Agaayyutim aŋaayuqautaa pigigaat.