23214	MAT 1:1	Uvva ukua aglaŋich sivulliaŋiñ Jesus Christ-ŋum, kiŋuviaŋupluni David-miñ Abraham-miñḷu.
23215	MAT 1:2	Abraham aapagigaa Isaac-ŋum, Isaac-li aapagigaa Jacob-ŋum, Jacob-li aapagigaa Judah-ŋum aniqataiñḷu.
23216	MAT 1:3	Aasiiñ Judah aapagigaak Perez-ŋumlu Zerah-ŋumlu, taapkuak aakaŋak Tamar, Perez aapagigaa Hezron-ŋum. Hezron-li aapaŋa Ram-ŋum.
23218	MAT 1:5	Salmon-li aapagigaa Boaz-ŋum, Rahab-mik aakaqaqtuam, Boaz-li aapagigaa Obed-ŋum, aakaqaqtuam Ruth-mik, Obed-li aapagigaa Jesse-m,
23219	MAT 1:6	Jesse-aasiiñ aapagigaa umialgum David. David-li aapagigaa Solomon-ŋum, aakaqaqtuam Uriah-m nuliaġaluaŋanik.
23221	MAT 1:8	Asa-li aapagigaa Jehoshaphat-ŋum, Jehoshaphat-li aapagigaa Jehoram-ŋum, Jehoram-li aapagigaa Uzziah-ŋum,
23222	MAT 1:9	Uzziah-li aapagigaa Jotham-ŋum, Jotham-li aapagigaa Ahaz-ŋum, Ahaz-li aapagigaa Hezekiah-ŋum.
23223	MAT 1:10	Hezekiah-li aapagigaa Manasseh-ŋum, Manasseh-li aapagigaa Amon-ŋum, Amon-li aapagigaa Josiah-ŋum.
23224	MAT 1:11	Josiah-li aapagigaa Jeconiah-ŋum aniqataiñḷu. (Ukua taimani Israel-aaġmiut aullautraupmata Babylon-mun.)
23225	MAT 1:12	Iñuich tikiutikkauŋanikmata Babylon-mun, Jeconiah aapagigaa Shealtiel-ŋum, Shealtiel-aasiiñ aapagigaa Zerubbabel-ŋum,
23228	MAT 1:15	Eliud-li aapagigaa Eleazar-ŋum, Eleazar-li aapagigaa Matthan-ŋum, Matthan-li aapagigaa Jacob-ŋum,
23229	MAT 1:16	Aasiiñ Jacob aapagigaa Joseph-ŋum, uiŋan Mary-m, taamna Mary Jesus annivigikkaŋa taiguutiqaqtuam Christ-mik.
23231	MAT 1:18	Uvva Jesus Christ-ŋum anił̣ha itnaiḷipḷugu inniqsuq. Aakaŋa Mary nuliaksrausiutianikami Joseph-mun, aglaan katigaluaqatik iḷitchuġiniqsuq siŋaiyautilaaġmiñik Ipqitchuakun Irrutchikun.
23232	MAT 1:19	Aasiiñ uiksrautaa Joseph nalaunŋaruaŋuniqsuq. Iḷisimagaa katchuutiłiksrani Mary-mik nalaunŋaitkisilaaŋa, aglaan kanŋusaaġuŋiññiġaa iñuŋnun. Taatnamik sivunniġñiqsuq avitchukługu nalunautchipḷuni.
23233	MAT 1:20	Taavrumiŋa isumaaluktitlugu Atanġum isaġulgan sagviutiniġaa siññaktukun nipliqhuni, “Joseph, kiŋuviaġigaatin David-ŋum, sivuuġanak Mary-mik tuvaaqatniŋñiaqniḷutin atakkii siŋaiyaupkaġaa Ipqitchuam Irrutchim.
23234	MAT 1:21	Iġñiqaġisiruq. Atchiġisigiñ Jesus-mik. Atakkii anniqsuġisigai iñuŋni killuqsautiŋitñiñ.”
23237	MAT 1:24	Joseph-ŋum itiqami taimma iḷaqatiksraqtaaġigaa Mary isaġulgan Atanġum uqauttutaagun.
23238	MAT 1:25	Iḷaksiaŋiññiġaa iġñiqałhanunaglaan; aasiiñ Joseph-ŋum atchiġñiġaa Jesus-mik.
23239	MAT 2:1	Jesus anianikman Bethlehem-mi Judea-miittuami, Herod umialgułhani, aŋutit puqiksaat tikiññiqsut Jerusalem-mun, apiqsruqtuqhutiŋ,
23240	MAT 2:2	“Sumiimma aniva umialgat Jew-ŋuruat? Tautukkikput uvluġiaŋa kivaknamiñ, taatnaqhuta aggiqsugut sitquġvigityaqtuaqługu.”
23241	MAT 2:3	Umialgum Herod tusaakamiuŋ taamna isumaalutchaŋniqsuq iluqatiŋlu Jerusalem-miut.
23243	MAT 2:5	Iliŋisa kiuniġaat, “Bethlehem-mi Judea-miittuami, itna sivuniksriqiri aglaŋatigun ittuq,
23244	MAT 2:6	‘Iñuich iñuuruasii Bethlehem-mi, nunaŋaniittuami Judah-m, kamanaiññiqsrauŋuruasii akunġatni iñuiñ Judah-m, ilipsitñiñ sivulliuqti aggiġisiruq aŋalatchityaqtuaġuni iñugikkamnik Israel-ŋum.’”
23251	MAT 2:13	Taapkua aullaanikmata isaġulga atanġum sagviġñiqsuq Joseph-mun siññaktukun nipliqhuni, “Makillutin. Pigruutiuŋ iḷiḷgauraq aakaŋalu Egypt-mun, aasiiñ taamaniitchumausi uvamnun uqautiniałłapsiknunaglaan. Atakkii Herod pakaŋniaġaa iḷiḷgauraq tuqqutchuglugu.”
23252	MAT 2:14	Joseph makitluni aullautiniġaa iḷiḷgauraq aakaŋalu unnuami Egypt-mun.
23255	MAT 2:17	Uqauttutauruaq tumigiplugu sivuniksriqiri Jeremiah taimña immiumaniqsuq,
23257	MAT 2:19	Herod tuquanikman isaġulga Atanġum sagviġñiqsuq Joseph-mun siññaktukun Egypt-mi uqaqhuni,
23260	MAT 2:22	Aglaan tusaakamiuŋ Archelaus atanġunipḷugu Judea-mi inaani aapami Herod sivuuġatchaŋniqsuq aullałiksraġmiñik. Kilikkaukami siññaktukun aullaġniqsut nunaŋanun Galilee-m.
23262	MAT 3:1	Taipkunani uvluni John Paptaaqtitchiri quliaqtuaġniqsuq iñuiḷaami Judea-mi,
23264	MAT 3:3	Taamna John ilaaŋuruq sivuniksriqirim Isaiah-m uqautigikkaŋa nipliqhuni, “Iñuk tuqłiraqtuq iñuiḷaamiñ, Itqanaiyautisiuŋ apqutiksraŋa Atanġum, nalġuġlugu tumiksraŋa.”
23265	MAT 3:4	John atnuġaaqaġniqsuq pikukturuam amian nuyaiñik, qisiŋmik tapsiqaqhuni, niqiqaqhuni pigliġianik suli igutchaich siiġñaqtaalliaŋitñik nanipayaaq paqitchumiuŋ.
23266	MAT 3:5	Iñuich utlaŋniġaat John Jerusalem-miñḷu, Judea-miñḷu, nunaaqqiñiñḷu avataani kuuŋan Jordan-ŋum ittuat.
23267	MAT 3:6	Iñuich quliaġiniġaich killuqsautitiŋ aasiiñ John-ŋum paptaaġniġai kuuŋani Jordan-ŋum.
23274	MAT 3:13	Aquagun Jesus tikiññiqsuq Galilee-miñ Jordan-mun John-mun paptaaqupluni ilaanun.
23275	MAT 3:14	Aglaan John-ŋum paptaaġuŋitkaluagaqsiñiġaa uqautiplugu, “Ilvich paptaaqtaksraġigaluaġikma. Suvaata utlautivich uvaŋnun paptaaquplutin?”
23276	MAT 3:15	Aglaan Jesus kiuniġaa, “Nakuuruq. Taamna taatnaġuptigu taŋiġñiaġikpuk iluqaan Agaayyutim iŋiaŋa.” John taatna piyumaliġñiqsuq.
23277	MAT 3:16	Jesus paptaakkauŋanikami mayuġniqsuq imiġmiñ. Aasiiñ qiḷak aŋmaqhuni tautuŋniġaa Irrusia Agaayyutim atqaqtuaq tiŋmiaġruuratun mitḷuni ilaanun.
23279	MAT 4:1	Taatnaanikman Ipqitchuam Irrutchim sivulliġñiġaa Jesus iñuiḷaamun uuktuaqsiutyaqtitlugu tuunġaġmun.
23282	MAT 4:4	Aglaan Jesus kiuniġaa, “Aglausimaruq Agaayyutim uqałhani, ‘Iñuk iñuuniaŋitchuq niqiłhiñakun aglaan uqałipayaatigun aniruatigun qanġaniñ Agaayyutim.’”
23283	MAT 4:5	Tavrani tuunġaum aullautiniġaa Jesus Jerusalem-mun, aasiiñ inillakługu qutchiŋñiqsraŋanun nuvukkaŋan agaayyuvikpaum,
23285	MAT 4:7	Jesus-ŋum uqautiniġaa, “Aglausimaruqsuli, ‘Uuktuaġumiñaitchiñ Ataniq Agaayyutin.’”
23286	MAT 4:8	Tuunġaum aullautitqiḷgiññiġaa Jesus qutchiḷḷapiaqtuamun iġġimun, aasiiñ qiñiqtitlugu atanġuvipayaaŋiñik nunam kamanautiŋitñiglu.
23288	MAT 4:10	Jesus-ŋum kiuniġaa, “Tuunġaaq, piiġiñ! Atakkii aglausimaruq, ‘Ataniq Agaayyutigikkan kisian agaayyuvigiyumagiñ savautilugulu.’”
23289	MAT 4:11	Tavra tuunġaum uniññiġaa, aasiiñ isaġulgich tikiññiġaat savautityaqługu Jesus.
23290	MAT 4:12	Jesus-ŋum tusaakamiuŋ John isiqtaunipḷugu aullaġniqsuq Galilee-mun.
23293	MAT 4:15	“Iñuich tamatkua nunaŋakni Zebulun-ŋumlu Naphtali-mlu tuŋaani narvaqpaum, taaganitchiaŋani Jordan-ŋum, Galilee-mi nunaŋatni Jew-ŋuŋitchuat,
23295	MAT 4:17	Tikiñŋanikami Capernaum-mun Jesus-ŋum aullaġniiñiġaa quliaqtuałłi, “Isummitqigitchi atakkii Agaayyutim aŋaayuqautaa qalliruq.”
23296	MAT 4:18	Jesus pisukhuni siñaagun narvaqpaŋan Galilee-m tautuŋniġik aniqatigiik, Simon taiguutiqaqtuaq Peter-mik suli Andrew aniqataa, kuvriqsuak narvaqpaŋmun aqaluŋniaqtauplutik.
23299	MAT 4:21	Jesus igliqtuiñaqhuni apqusaaqługu narvaqpaŋa Galilee-m. Tautukmiñiġik aniqatigiik James-lu John-lu, iġñak Zebedee-m, ikimmiruak umiami aapariŋlu Zebedee iḷaaqtuiruat kuvramiknik. Jesus-ŋum tuqłuġniġik maliqupluni.
23300	MAT 4:22	Tavrauvaa uniññiġaak umiaqtik aapariŋlu malikługu Jesus.
23301	MAT 4:23	Jesus kukiḷuŋniqsuq iluqaani Galilee-mi, iḷisautripḷuni Jew-ŋuruat katraġviŋitñi suli quliaqtuaġiplugu tusaayugaallautaq Agaayyutim aŋaayuqautaata, mavruuqługiḷḷu iñuich atniġñautipayaaŋitñik.
23302	MAT 4:24	Tusaayugaallautaq Jesus-kun siaminniqsuq iluqaanun Syria-ŋum, aasiiñ iñuich tikiutruġniġaich atniġñapayaaqtuat naŋirrutipayaaqtuatlu, iḷaŋich irrusiqł̣uqaqhutiŋ qiiqsruqtaqhutiŋlu suli avatiŋich tuquŋaplutiŋ. Jesus-ŋum mavruuġniġai iluqaitñik.
23303	MAT 4:25	Iñugiaktuat iñuich maliŋniġaat, aggiqhutiŋ Galilee-miñ, avataaniittuaniñḷu nunamiñ atiliŋmiñ Decapolis-mik, Jerusalem-miñ, Judea-miñḷu, suli nunamiñ igḷuani ittuam Jordan-ŋum kuuŋan.
23304	MAT 5:1	Jesus-ŋum qiñiqamigich iñugiallapiaqtuat mayuġniqsuq qimiġaamun, aquvitluniasii. Maliġuaqtai Jesus-muŋniqsut.
23338	MAT 5:35	naagalu nunakun atakkii iñiqtuiqsiaqvigigaa isigaŋmiñun, naagalu Jerusalem-kun atakkii nunaaqqiġigaa kamanaqtuam umialgum.
23353	MAT 6:2	Taatnamik aatchuġuvich nagliktuutinik nipitusiraġautiginiaqnagich atriḷugich ukpiŋŋuaqtit Jew-ŋuruat katraġviŋitñi suli tumitchiani kamasruqusaaqsiñaqhutiŋ iñuŋnun. Uqautigipsi, akiḷiusiaqaaniktut.
23413	MAT 7:28	Jesus uqaŋaiqman taapkuniŋa iñugiaktuat iñuich quviġusuŋniqsut iḷisauttutaiñik.
23414	MAT 7:29	Atakkii Jesus-ŋum iḷisautiniġai aŋalatchisiqaqtuatun iñuktun, atrisuŋaqnagich aglaliqirit.
23415	MAT 8:1	Jesus atqaqman qimiġaamiñ, iñugayaaqpaurat maliŋniġaat.
23417	MAT 8:3	Jesus-ŋum isakługich argakni aksiŋñiġaa nipliqhuni, “Piyummatiqaqtuŋa, mamittin!” Tavrauvaa aŋutim auyugaqtuaŋa mamitikkauruq.
23418	MAT 8:4	Jesus-ŋum uqautiniġaa, “Uqaġniaqnak kisumununniiñ iñuŋmun, aglaan tautuktitchaqtuaġiñ agaayuliqsimun isivġiuqtillutin. Aatchuiyumautin tuniḷḷautinik Agaayyutmun tuvraġlugu Moses-ŋum tillisaa. Taatnaġuvich iñupayaam iḷitchuġiniaġaa mamitilaan.”
23419	MAT 8:5	Jesus tikitman Capernaum-mun, aŋuyyiuqtit qaukłiata Rome-maġmium paaġniġaa apiqsruqługu ikayuqupluni.
23421	MAT 8:7	Jesus-ŋum nipliutiniġaa, “Utlakkisigiga aasiiñ iłuaqsiḷugu.”
23424	MAT 8:10	Jesus-ŋum tusaakamiuŋ taamna quviġusuŋniqsuq. Nipliutiniġai iñuich maliktuat iŋmiñik, “Iḷumun uqautigipsi, paqitchiŋitchuŋa Israel-unniiñ kisumik ukpiqsriḷḷapiaqtuamik uumatun.
23425	MAT 8:11	Suli nipliutigipsi, Iñugiaktuat Jew-ŋuŋitchuat aggiġisirut kivaknamiñ suli kanaknamiñ aquvillutiŋaasiiñ niġiqpaktuani Agaayyutim aŋaayuqautaani piqatigilugich Abraham-lu Isaac-lu Jacob-lu.
23427	MAT 8:13	Jesus-ŋum nipliutiniġaa aŋuyyiuqtit aŋalataat, “Aŋiḷaaġiñ. Ukpiqsrił̣ł̣apkun iñiqtaugisiruq.” Taavrumatavra savaktaa mamitkaniktiġñiqsuq taavrumani sassaġniġmi.
23428	MAT 8:14	Jesus isiqami Peter-m tupqanun tautuŋniġaa Peter-m aakaruaŋa nalaruaq uunaqłuktitluni.
23429	MAT 8:15	Jesus-ŋum aksiŋñiġaa argaigun aasiiñ uunaqłuŋaiqhuni. Tavra makitiqhuni niqłiuġutiaqsiñiġai.
23430	MAT 8:16	Unnuksraaqman iñugiaktuat irrusiqł̣uqaqtuat tikiutruġniġaich ilaanun, aasiiñ Jesus-ŋum anittaġniġai irrusiqł̣uich uqałiġmiñik, suli iłuaqsipḷugich iluqaisa atniġñaqtuat.
23432	MAT 8:18	Jesus-ŋum tautukamigich iñugayaat avatimiñi tiliñiġai maliġuaqtini ikaaquplugich igḷuanun narvaqpaum.
23434	MAT 8:20	Jesus-ŋum kiuniġaa, “Kayuqtut sisiqaqtut tiŋmiuratlu siḷam ugluqaqhutiŋ, aglaan Iġñiŋan Iñuum iniksraitkaa napmun tullałiksraŋa niaquġikkaġmi.”
23436	MAT 8:22	Aglaan Jesus-ŋum uqautiniġaa, “Maliŋŋa, tamatkua tuquŋaruat irrutchikun iḷuviqsillich tuquŋaruanik.”
23438	MAT 8:24	Tavrakŋatchiaq anuqłiġruaġuġniqsuq narvaqpak qaiqpaich immautruġnialiqługu umiaq, aglaan Jesus siñiktuaġniqsuq.
23442	MAT 8:28	Jesus tikitman igḷuanun narvaqpaum nunaŋanun Gadarenes, malġuk aŋutik irrusiqł̣ullak nuyuaġnallapiaqtuak aggiqhutik iḷuviġniñ paaġniġaak, kia-unniiñ iñuum qaaŋiḷguisak apqutmi.