23233	MAT 1:20	Nde o miilotonoo ɗum ndeen, maleyka Joomiraaɗo wari to makko ley koyɗol, wi'i mo: —Yuusufi, taan Daawda, taa hulu ɓaŋude Mariyama, sabo ɓinngel ngel saawi ngeel e Ruuhu Ceniiɗo ƴuuri.
23236	MAT 1:23	«Surbaajo mo anndaa gorko reedan, rima ɓiɗɗo gorko. O inndirte Imanuwel.» Maanaa innde ndeen wo: «Laamɗo ina wondi e meeɗen».
23240	MAT 2:2	Nde ɓe ngarnoo ndeen, ɓe mbi'i: —Toy kaananke Alhuudiyankooɓe dimaaɗo joonin oon woni? Min nji'ii hoodere makko ɓangii lettugal, min ngarii sujidande mo.
23243	MAT 2:5	Ɓe njaabii mo, ɓe mbi'i: —Baytilaama ley leydi Yahuudiya, sabo inan ko annabaajo winndunoo:
23244	MAT 2:6	«Aan, Baytilaama, leydi Yahuudiya, tannyoral a wanaa wuro famaro hakkunde gure Yahuudiya mawɗe ɗeen. Sabo ardotooɗo ƴuuran e maaɗa, garoowo faa dura yimɓe am, Israa'iilankooɓe.»
23246	MAT 2:8	Caggal ɗuum, o neli ɓe Baytilaama. O wi'ii ɓe: —Njehee, kumpitowoɗon kabaaru cukalel ngeel faa tannyoron. Si on nji'ii ngel fu, ngaron kumpiton kam faa miin du mi yaha, mi sujidanowa ngel.
23251	MAT 2:13	Nde jom'en anndal ɓeen ndillunoo fu, maleyka Joomiraaɗo wari e Yuusufi ley koyɗol, wi'i ɗum: —Umma, hooƴu cukalel ngel e inna muuɗum, ndoggaa njahaa Misira. Keddoɗaa toon faa nde mbi'oymaami ngartaa. Sabo Hirudus filoto cukalel ngel faa wara ngel.
23253	MAT 2:15	O heddii toon faa Hirudus maayi, faa haala ka Laamɗo yottini annabaajo kaan tabita nde wi'unoo: «Mi noddii ɓiyam wurtoo ley Misira.»
23256	MAT 2:18	«Wullaango nanaama ley wuro Rama, bojji e uumaali ɗuuɗɗi: Rahiina ina woya cukaloy muuɗum, jaɓaay ɓerndem waaltinee, sabo koy keddaaki.»
23258	MAT 2:20	wi'i ɗum: —Umma, hooƴu cukalel ngel e inna muuɗum, njeccoɗon leydi Israa'iila, sabo yiɗunooɓe warude suka oon ɓeen maayii.
23261	MAT 2:23	O hoɗowi wuro wi'eteengo Nasaraatu. Noon ɗum laatorii faa ko annabaaɓe mbi'unoo ɗuum tabita: «O wi'ete Nasaraatuujo.»
23263	MAT 3:2	—Tuubee, sabo laamu Laamɗo ɓadake.
23264	MAT 3:3	Oon woni mo annabi Esaaya sappinoo, nde wi'unoo: «Daande ina ƴeewnoo ley ladde ina wi'a: Moƴƴinee laawol Joomiraaɗo, ndartinee ɗati makko!»
23268	MAT 3:7	Ko o yi'i Farisa'en e Saduki'en heewɓe na ngara faa lootee lootagal batisima ɗuum, o wi'i ɗum'en: —Onon ɓiɓɓe bolle! Moy sappani on ndoggon tikkere Laamɗo waroore?
23275	MAT 3:14	Ammaa Yaayaa muuyi salaade ɗum, wi'i mo: —Aan haani lootude kam. De noy ngardataa to am, miin, faa mi loote?
23276	MAT 3:15	Iisaa jaabii mo, wi'i: —Accu ɗum laatoroo noon joonin, sabo noon kaanɗen hiɓɓinirde ko dartii fuu. Ndeen o jaɓi.
23278	MAT 3:17	Wakkati oon du, daande ƴuuri dow kammu, wi'i: —O woni Ɓiyam mo korsinmi, mo ceyortoomi.
23281	MAT 4:3	Ndeen, Jarribotooɗo oon ɓattitii mo, wi'i mo: —Si a Ɓii Laamɗo, yamir kaaƴe ɗe laatoo nyaamdu.
23282	MAT 4:4	De Iisaa jaabii mo, wi'i: —Ina winndaa: «Wanaa e nyaamdu tan neɗɗo wuurdata. Ko neɗɗo wuurdata dey, wo e haala fuu ka Laamɗo haali.»
23284	MAT 4:6	wi'i mo: —Si a Ɓii Laamɗo, fittu njippoɗaa e leydi. Sabo ina winndaa: «Laamɗo yamiran maleyka'en muuɗum njaɓɓe e juuɗe muɓɓen taa koyngal maa fiyoo e hayre.»
23285	MAT 4:7	Iisaa jaabii mo, wi'i: —Ina winndaa katin: «Taa ndaartinda Laamɗo, Joomiraaɗo maa.»
23287	MAT 4:9	wi'i mo: —Mi hokkete ɗum ɗo fuu si a hippake, a sujidanii kam.
23288	MAT 4:10	Iisaa wi'i mo: —Woɗɗam Seyɗaani! Sabo ina winndaa: «Wo Laamɗo Joomiraaɗo maa kaanɗaa sujidande, kam tan kaanɗaa rewude.»
23293	MAT 4:15	«Leydi Jabulon e leydi Naftali dow laawol jahoowol maayo manngo, caggal Urdun, ley leydi Galili, joonnde yimɓe ɓe nganaa Alhuudiya'en,
23294	MAT 4:16	yimɓe wonɓe e nimre nji'ii annoora mawɗo. Wuurɓe e ley leydi niɓɓundi nimre maayde, annoora yaynanii ɗum'en.»
23295	MAT 4:17	Gilla ndeen, Iisaa fuɗɗi waajaade ina wi'a: —Tuubee, sabo laamu Laamɗo ɓadake.
23297	MAT 4:19	Iisaa wi'i ɓe: —Njokkee kam, mi waɗan on filotooɓe yimɓe.
23306	MAT 5:3	—Barke woodanii annditinɓe yonkiiji muɓɓen ina lokkiɗi, sabo kamɓe njeyi laamu Laamɗo.
23316	MAT 5:13	—Onon, wo on lamɗam adunaaru ndu. Ammaa si lamɗam selii lamsude, ɗume lamsinta ɗam katin? Ɗam nafataa fay huunde! Ɗam faɗɗete yaasin, yimɓe njaaɓa ɗam.
23320	MAT 5:17	—Taa cikkee mi warii faa mi itta jamirooje Tawreeta naa haala annabaaɓe. Mi waraay faa mi itta ɗum. Mi warii faa mi hiɓɓina ɗum.
23324	MAT 5:21	—On nanii maamiraaɓe meeɗen ɓeen mbi'anooma: «Taa waɗu war-hoore, gaɗuɗo war-hoore fuu ina haani sareede.»
23330	MAT 5:27	—On nanii wi'anooma: «Taa waɗu jeenu!»
23334	MAT 5:31	—Wi'anooma katin: «Ceeruɗo deekum fuu, hokka ɗum talkuru ceergal.»
23336	MAT 5:33	—On nanii katin, maamiraaɓe meeɗen mbi'anooma: «Taa fiirtu hunayeere maa, tabintinaa nde yeeso Joomiraaɗo.»
23340	MAT 5:37	Mbi'aa «ayyo» naa «a'aa» tan. Ko faltii ɗuum fuu, wo to Bonɗo oon ƴuuri.
23341	MAT 5:38	—On nanii wi'anooma: «Yitere yomnitorte yitere, nyiinde yomnitorte nyiinde.»
23346	MAT 5:43	—On nanii wi'anooma: «Njiɗaa gondo maa, mbanyaa ganyo ma.»
23352	MAT 6:1	—Tinnee taa ngaɗiron golleeji mooɗon lobbi faa yimɓe nji'a on. Si on ngaɗii ɗum fu, on keɓataa mbarjaari to Baaba mooɗon gonɗo dow kammuuli oon.
23356	MAT 6:5	—Si oɗon ndu'oo, taa ngaɗon no munaafiki'en ni. Kamɓe, iɓe njiɗi daraade ley cuuɗi baajorɗi e hakkunde to laabi kawrata, de ɓe ngaɗa du'aare yalla yimɓe fuu ina nji'a ɓe. Goonga kaalanammi on, ɓe keɓii mbarjaari maɓɓe faa timmi.
23367	MAT 6:16	—Si on cuumake, taa njurminkinee hono munaafiki'en ɓeen: ɓe ɓalinto, yalla yimɓe fuu ina anndita ɓe suumiiɓe. Goonga kaalanammi on: ɓe keɓii mbarjaari maɓɓe faa timmi.
23370	MAT 6:19	—Taa ndesanon ko'e mon jawdi adunaaru, ɗo mooƴu e puundi mbonnata, ɗo wuyɓe kelata gampuuje de mbujja.
23373	MAT 6:22	—Gite ngoni lampal ɓanndu. Si gite maa ina mbooɗi, ɓanndu maa fuu heewan annoora.
23375	MAT 6:24	—Fay gooto waawaa gollande joomiraaɓe ɗiɗo, sabo joomum wanyan gooto, de yiɗa keddiiɗo oon, maa du nanngunduran e gooto, de yawa keddiiɗo oon. On mbaawaa gollande Laamɗo e jawdi fuu nde wootere.
23382	MAT 6:31	Ndelle, taa ko'e mon kaɓɓoo faa mbi'on: «Ɗume nyaameten? Ɗume njareten? Ɗume ɓornotoɗen?»
23386	MAT 7:1	—Taa kiitee, on kiitataake.
23389	MAT 7:4	Noy mbaawruɗaa wi'ude sakiike maa: «Sakiike, accu mi ittane kuɗol gonngol e yitere maa ngol», de aan le, wo leggal woni ley yitere maa ndeen?
23392	MAT 7:7	—Ŋaaree, on keɓan. Pilee, on njiitan. Calminee, on omtante.
23398	MAT 7:13	—Naatiree dammbugal paaɗungal! Sabo dammbugal naatirgal halkere ina yaaji, laawol muuɗum ngool ina hoyi, jokkooɓe ngol ɓeen du ina keewi.
23400	MAT 7:15	—Tinnee e annabaaɓe fewreeɓe. Si ɓe ngarii to mooɗon fu, iɓe nga'i hono baali, de si goonga, wo ɓe cuuli jolbuɗi.
23406	MAT 7:21	—Wanaa wi'ooɓe kam «Joomam, Joomam» ɓeen fuu naatata e laamu Laamɗo. Ammaa wo waɗooɓe muuyɗe Baaba am gonɗo dow kammuuli oon, ɓeen ngoni naatooɓe.
23407	MAT 7:22	Nyannde darngal, heewɓe mbi'an kam: «Joomam, Joomam! Wanaa e innde maa min mbaajorii naa? Wanaa e innde maa min ndiiwri ginnaaji naa? Wanaa e innde maa min ngaɗiri kaayeefiiji keewɗi naa?»
23408	MAT 7:23	Ndeen mbi'ammi ɓe: «Abada mi anndaano on. Mboɗɗee kam, onon waɗooɓe ko boni!»
23409	MAT 7:24	—Ndelle, neɗɗo fuu kettindiiɗo haalaaji am ɗi de jokki ɗi, nanndan e jom hakkillo nyiɓuɗo suudu muuɗum dow hayre.
23416	MAT 8:2	Wakkati oon, gorko ceppinɗo ɓattitii ɗum, hippii yeeso muuɗum, wi'i: —Joomam, si a muuyii fu, aɗa waawi dannude kam faa mi laaɓa.
23417	MAT 8:3	Iisaa foorti junngo mum, meemi mo, wi'i: —Mi muuyii, daɗu. Wakkati oon pay, gorko oon daɗi ceppam muuɗum, laaɓi.
23418	MAT 8:4	Caggal ɗuum, Iisaa wi'i mo: —Tinna taa kaalanaa ɗum fay gooto. Ammaa yahu holloy hoore maa almaami, ngaɗaa sadaka mo Muusaa yamiri oon, faa faamina ɓe a daɗii.
23420	MAT 8:6	—Moodibbo, golloowo am ina waalii ley suudu, sellaa faa junngo e koyngal fuu ɓantataako. Imo torrii sanne!
23421	MAT 8:7	Iisaa wi'i mo: —Mi waran, mi dannowa mo.
23422	MAT 8:8	Ammaa hooreejo sordaasiiɓe oon jaabii, wi'i: —Moodibbo, miin, mi hewtaay ko naataa ley suudu am. Ammaa si a haalii haala ngoota tan, golloowo am oon daɗan.
23424	MAT 8:10	Nde Iisaa nannoo ɗum ndeen, ɗum haaynii ɗum sanne, wi'i jokkuɓe ɗum ɓeen: —Goonga kaalanammi on, mi yi'aay goonɗinal hono ngal sellude e Israa'iilanke fay gooto.
23427	MAT 8:13	Caggal ɗuum, Iisaa wi'i hooreejo sordaasiiɓe oon: —Hootu. Ɗum laatane hono no ngoonɗinirɗaa ni. Wakkati oon jaati, golloowo hooreejo sordaasiiɓe oon daɗi.
23431	MAT 8:17	Ɗum laatorake noon faa ko annabi Esaaya haalnoo ɗuum tabita nde wi'unoo: «O ittii tampiriiji meeɗen, o ronndake nyawuuji meeɗen.»
23433	MAT 8:19	Jannginoowo Tawreeta gooto ɓattii, wi'i mo: —Moodibbo, to njahataa fuu mi jokkete.
23434	MAT 8:20	Iisaa wi'i mo: —Baagaaji ina njogii gayɗe, pooli du ina njogii cuuɗi, ammaa Ɓii Neɗɗo walaa fay nokku ɗo fukkina hoore muuɗum fowta.
23435	MAT 8:21	Goɗɗo, jeyaaɗo e taalibaaɓe ɓeen, wi'i mo: —Joomam, accu mi yaha mi uwowa baaba am tafon.
23436	MAT 8:22	O jaabii oon, o wi'i: —Jokkam, accu maayɓe uwa maayɓe muɓɓen.
23439	MAT 8:25	Taalibaaɓe ɓeen ɓattii mo, pindini mo, iɓe mbi'a: —Joomii amin, dannu min! Inani miɗen kalka!
23440	MAT 8:26	O jaabii ɓe, o wi'i: —Ko waɗi de kulɗon? Onon famɗuɓe hoolaare! Wakkati oon, o ummii, o sappani henndu e bempeƴƴe maayo ɗeen e semmbe. Ɗum fuu ɗum deƴƴinii siw!
23441	MAT 8:27	Ɗum haaynii taalibaaɓe ɓeen! Iɓe mbi'a: —Gorko o wo moy de fay keni e ndiyam ina ɗowtanoo ɗum?
23443	MAT 8:29	Ɓe keddii iɓe nduka iɓe mbi'a: —Ɓii Laamɗo, ɗume njiɗɗaa waɗude min? Yalla a warii ɗo faa torraa min, gilla wakkati podaaɗo oon yottaaki naa?
23445	MAT 8:31	Ginnaaji ɗiin ŋaarii mo, mbi'i: —Si riiwude min njiɗɗaa, accu min naatowa e coggal girooji ngal.
23446	MAT 8:32	O wi'i ɗi: —Njehee! Ginnaaji ɗiin njalti, naatowi e girooji ɗiin. Wakkati oon, coggal ngaal fuu doggi, tellitii dow waamnde, saami ley maayo, halki.
23450	MAT 9:2	Yimɓe ngaddani ɗum gorko mo ɓanndu waatundu ina fukkinaa e daɗɗo. Nde o yi'unoo goonɗinal maɓɓe ngaal fu, o wi'i mo ɓanndu waatundu oon: —Ɓinngel am, sellin ɓernde maa. Hakkeeji maa njaafaama.
23451	MAT 9:3	Wakkati oon, jannginooɓe Tawreeta yogaaɓe miilii e ko'e muɓɓen: «Gorko o ina mbonkoo Laamɗo!»
23452	MAT 9:4	Iisaa faami miilooji maɓɓe, de wi'i ɓe: —Ɗume waɗi de oɗon miiloo miilooji bonɗi ɗi e ɓerɗe mooɗon?
23454	MAT 9:6	Ammaa, faa mi faamina on Ɓii Neɗɗo ina jogii baawɗe yaafaade hakkeeji ley adunaaru ndu... Ndeen, o wi'i mo ɓanndu waatundu oon: —Umma, hooƴu daɗɗo maa, kootaa suudu maa!
23457	MAT 9:9	Iisaa dilli ɗoon. E ley yaadu muuɗum, yi'i gorko bi'eteeɗo Matta ina jooɗii e suudu to lampo nanngetee. O wi'i ɗum: —Jokkam. Matta ummii, jokki mo.
23459	MAT 9:11	Farisa'en ɓeen nji'i ɗum, de na mbi'a taalibaaɓe makko ɓeen: —Ɗume waɗi de moodibbo mooɗon ina nyaamda e nanngooɓe lampo e luttuɓe woɓɓe?
23460	MAT 9:12	Iisaa nani ɗum, wi'i ɓe: —Wanaa celluɗo haajaa cawroowo. Wo nyawɗo haajaa cawroowo.
23461	MAT 9:13	Njehee, ekitee ko Dewtere Laamɗo wi'i: «Wo yurmeende njiɗumi, wanaa sadaka duppeteeɗo.» Sabo mi waraay faa mi nodda dartiiɓe. Wo luttuɓe ngarumi noddude.
23462	MAT 9:14	Wakkati oon, taalibaaɓe Yaayaa ngari to Iisaa, ƴami ɗum: —Ko waɗi de minen e Farisa'en miɗen cuumoo, de taalibaaɓe maa ɓeen kaa cuumataako?
23463	MAT 9:15	O jaabii ɓe, o wi'i: —Yalla warɓe ɓangal ina mbaawi sunaade si ɓaŋuɗo ina wondi e muɓɓen naa? Ammaa nyalaaɗe ngaran ɗe ɓaŋuɗo oon ittetee hakkunde maɓɓe. E balɗe ɗeen, ɓe cuumoto.
23466	MAT 9:18	Nde Iisaa haalannoo ɗum ndeen, hooreejo suudu waajordu gooto yottii, hippii yeeso muuɗum, wi'i: —Ɓiyam debbo heddaaki joonin pay. Ammaa war, yowu junngo maa dow makko, ndeen o ummitoto.
23469	MAT 9:21	O waɗii noon sabo o miilake e ɓernde makko: «Si mi heɓii fay meemude saaya makko tan, mi daɗan.»
23470	MAT 9:22	Iisaa yeeƴii, yi'i mo, wi'i: —Banndam debbo, sellin ɓernde maa. Goonɗinal maa dannii ma. Wakkati oon pay, debbo oon daɗi.
23472	MAT 9:24	O wi'i ɗum'en: —Mburtee, sabo suka debbo o maayaay, wo ɗaani tan. De yimɓe ɓeen njalnorii mo.
23475	MAT 9:27	Nde Iisaa dillannoo toon ndeen, wumɓe ɗiɗo njokki ɗum, ina ƴeewnoo ina mbi'a: —Taan Daawda, yurma min!
23476	MAT 9:28	Nde o naatunoo suudu fu, wumɓe ɓeen ngari to makko. O ƴami ɗum'en, o wi'i: —Oɗon ngoonɗini miɗo waawi wallude on naa? Ɓe njaabii mo, ɓe mbi'i: —Joomii amin, miɗen ngoonɗini.
23477	MAT 9:29	Wakkati oon, o meemi gite maɓɓe, o wi'i: —Ɗum laatanoo on hono no ngoonɗinirɗon noon.
23478	MAT 9:30	Wakkati oon fu, ɓe mbumti. O gongini ɓe, o wi'i ɓe: —Taa kaalanee ɗum fay gooto.
23481	MAT 9:33	O riiwi ginnaaru nduun tan, de muumo oon fuɗɗi haalude. Ɗum haaynii jama'aaje ɗeen fuu, ina mbi'a: —Hono ɗum yi'aaka e Israa'iila abada!
23482	MAT 9:34	Ammaa Farisa'en wonɓe ɗoon mbi'i: —Wo hooreejo ginnaaji oon hokki mo baawɗe riiwude ginnaaji.
23485	MAT 9:37	Wakkati oon, o wi'i taalibaaɓe makko ɓeen: —Gese ɓennduɗe ina keewi, ammaa taƴooɓe keewaa.
23491	MAT 10:5	Iisaa nuli ɓe sappo e ɗiɗo, wi'i ɓe: —Taa njehee to yimɓe ɓe nganaa Alhuudiyankooɓe. Katin du taa naatee galluuje Samariya.
23493	MAT 10:7	To njahaton fuu, ngooynon mbi'on «laamu Laamɗo ɓadake!»
23502	MAT 10:16	—Kettindee! Miɗo nula on hono wo on baali hakkunde pobbi ni. Ndelle, ƴoƴiron hono bolle, wooɗi newroɗon hono buugaali du.
23511	MAT 10:25	Ina heƴa ko taalibbo laatoo hono moodibbom, maccuɗo du laatoo hono joomum. Si ɓe inndirii kam, miin jom wuro «Beeljebul mawɗo ginnaaji» fu, tilay ɓe inndiran on, onon yimɓe wuro du noon.
23512	MAT 10:26	—Ndelle, taa kulee yimɓe. Walaa fuu ko suddii ko sudditataake, walaa ko suuɗii ko ɓangintaake.
23520	MAT 10:34	—Taa miilee jam ngardumi ley adunaaru. Mi wardaay jam. Wo kaafaahi ngardumi.
23526	MAT 10:40	—Jaɓɓiiɗo on fuu jaɓɓake kam, jaɓɓiiɗo kam fuu jaɓɓake Nulɗo kam oon du.
23531	MAT 11:3	Ɓe njehi ɓe lamndii ɗum: —Yalla aan woni kaanɗo warude oon, naa min ndooman goɗɗo?
23532	MAT 11:4	Iisaa jaabii ɓe, wi'i: —Njehee, kaalanowee Yaayaa ko nanɗon e ko njiiɗon:
23535	MAT 11:7	Nde nulaaɓe Yaayaa ɓeen ndillannoo ndeen, Iisaa fuɗɗi haalande jamaa oon haala Yaayaa, wi'i ɗum'en: —Ko njaaɗon ley ladde ɗuum, wo faa ndaarowon ɗume? Yalla huɗo ko henndu dimmbata naa?
23538	MAT 11:10	Kanko woni mo Laamɗo haali kabaaru muuɗum ley Binndi, wi'i: «Ndaaree, mi ardinante nulaaɗo am moƴƴinane laawol.»
23545	MAT 11:17	«Min puufanii on cereeli, de on mbamaay. Min mboyanii on jimi bojji, de on mboyaay.»
23547	MAT 11:19	Ɓii Neɗɗo du warii ina nyaama, ina yara, de yimɓe na mbi'a: «Ndaar neɗɗo o, kakkilanɗo nyaamude e yarude tan, yigoo nanngooɓe lampo e luttuɓe woɓɓe!» Ammaa ko hakkillo Laamɗo gollata ɗuum ina holla wo ngo goonga.
23549	MAT 11:21	—Bone woodanii ma, aan Korasin! Bone woodanii ma, aan Baytisayda! Sabo si kaayeefiiji gaɗanooɗi e ley mooɗon ɗiin ngaɗanooma Tirus e Sidon fu, tawete wonɓe toon ɓeen tuubiino law. Tawete ɓe ɓornakeno tekke bootooji, ɓe njooɗakeno ley ndoondi faa ɓe kolla ɓe tuubii.
23553	MAT 11:25	Wakkati oon, Iisaa adi haala, wi'i: —Baaba, jom kammu e leydi, mi yettii ma, sabo a suuɗii kulle ɗe jom'en hakkillo e jom'en anndal, de ɓanginanɗaa ɗe cukaloy.
23560	MAT 12:2	Nde Farisa'en ɓeen nji'unoo ɗum ndeen, ina mbi'a mo: —Ndaaru, taalibaaɓe maa ɓeen ina ngolla ko haɗaa golleede nyalaande fowteteende!
23561	MAT 12:3	O jaabii ɓe, o wi'i: —Yalla on njanngaay ko Daawda waɗi nde yolbunoo, kam e yaadiraaɓe muuɗum naa?
23565	MAT 12:7	Si on paamiino ko haala Laamɗo ka fiirtata: «Yurmeende njiɗumi, wanaa sadaka duppeteeɗo», on carataakono laaɓuɓe ɓe.
23568	MAT 12:10	Gorko mo junngo waanngo ina woni ɗoon. Wonɓe ɗoon ɓeen ina piloo ko pelira Iisaa, de ɓe ƴami ɗum: —Yalla dannude goɗɗo nyannde fowteteende haɗaaka naa?
23569	MAT 12:11	O jaabii ɓe, o wi'i: —Si gooto mooɗon ina jogii mbaalu ngootu, de ngu saamii ley luggere nyalaande fowteteende fu, wanaa joomum yaltinowan ngu naa?
23571	MAT 12:13	Caggal ɗuum, o wi'i gorko oon: —Foortu junngo maa! O foorti ngo tan, ngo daɗi faa ngo warti hono no heddiingo ngoon noon.
23576	MAT 12:18	«Inan golloowo am mo cuɓiimi. Miɗo horsini mo, Imo wela ɓernde am. Mi jippinan Ruuhu am dow makko, o gooynanan lenyi laawol fonnditaare.
23579	MAT 12:21	Lenyi ɗiin fuu njowan jikke muɓɓen dow makko.»
23581	MAT 12:23	Ɗum haaynii jama'aaje ɗeen fuu, de keddii ina mbi'a: —Ɗum le, wo taan Daawda oon woni ɗo naa?
23582	MAT 12:24	Ammaa nde Farisa'en ɓeen nannoo ɗum ndeen, mbi'i: —Si gorko o na riiwa ginnaaji fu, wo e baawɗe Beeljebul, hooreejo majji o riiwrata ɗi.
23583	MAT 12:25	Iisaa na anndi miilooji maɓɓe, de wi'i ɓe: —Laamu fuu pecciingu ina haɓa, halkan. Katin du, si wuro naa galle feccake ina haɓa fu, heddataako.
23587	MAT 12:29	Iisaa ɓeydi, wi'i: —Fay gooto waawaa naatude galle gorko jom semmbe faa teeta jawdi muuɗum, sanaa artoo haɓɓa joomum tafon. Ndeen ina waawi hooƴude ko woni ley suudu muuɗum.
23591	MAT 12:33	—Si lekki na wooɗi fu, ɓiɓɓe muuɗum mbooɗan. Si lekki wooɗaa du, ɓiɓɓe muuɗum mbooɗataa. Sabo lekki fuu, wo ɓiɓɓe mum annditirtee.
23596	MAT 12:38	Caggal ɗuum, jannginooɓe Tawreeta woɓɓe, e Farisa'en mbi'i Iisaa: —Moodibbo, miɗen njiɗi kollaa min maande holloore Laamɗo nuli ma.
23597	MAT 12:39	O jaabii ɓe, o wi'i: —Wo jamaanu bonɗo, tuunɗo filotoo holleede maande. Ammaa maande fuu o hollataake si wanaa maande annabi Yuunusa ndeen.
23601	MAT 12:43	—Si ginnaaru wurtake e neɗɗo fu, ndu yiiltoyto e nokkuuje joorɗe indu filoo ɗo ndu ŋootta, de ndu heɓataa.
23602	MAT 12:44	Ndeen ndu wi'a: «Mi yeccoto suudu am ndu eggunoomi e muuɗum nduun.» Nde ndu warti fu, ndu tawan suudu nduun wo ɓoldu, fiisaama, moƴƴinaama.
23605	MAT 12:47	Goɗɗo wi'i mo: —Inan inna maa e minyiraaɓe maa ina ndarii yaasin, ina njiɗi yi'ude ma.
23606	MAT 12:48	O jaabii neɗɗo oon, o wi'i ɗum: —Moy woni inna am? Ɓeye ngoni minyiraaɓe am?
23607	MAT 12:49	O sappii taalibaaɓe makko ɓeen, o wi'i: —Inan inna am e minyiraaɓe am.
23611	MAT 13:3	O banndani ɓe banndi keewɗi. Imo wi'a: —Aawoowo yalti faa saaka aawdi.
23618	MAT 13:10	Wakkati oon, taalibaaɓe ɓeen ɓattii Iisaa ƴami mo, mbi'i: —Ɗume waɗi de aɗa haalirana yimɓe banndi?
23619	MAT 13:11	O jaabii ɓe, o wi'i: —Onon, on kokkaama faamude ko suuɗii e kabaaru laamu Laamɗo. De kamɓe kaa, ɓe kokkaaka ɗum.
23622	MAT 13:14	Noon ko annabi Esaaya haali ɗuum tabitiri dow maɓɓe nde wi'unoo: «On nanan faa wooɗa, de on paamataa. On ndaaran faa laaɓa, de on nji'ataa.
23623	MAT 13:15	Sabo yimɓe lenyol ngol na njoori ɓerɗe: Ɓe cukkii noppi maɓɓe, ɓe muɓɓii gite maɓɓe, taa gite maɓɓe nji'a, taa noppi maɓɓe nana, taa hakkillooji maɓɓe paama, taa ɓe tuuba, de mi danna ɓe.»
23626	MAT 13:18	—Ndelle, kettindee maanaa banndol aawoowo ngol.
23632	MAT 13:24	Iisaa haalani ɓe banndol gonngol, wi'i: —Inan no laamu Laamɗo nanndi: wo hono gorko aawuɗo aawdi lobbiri ley ngesa muuɗum.
23635	MAT 13:27	Maccuɓe ɓeen njehi mbi'owi jom ngesa oon: «Joomii amin, wanaa aawdi lobbiri aawuɗaa e ngesa maa nga naa? Ndelle toy huɗo koon ƴuuri?»
23636	MAT 13:28	O jaabii ɓe, o wi'i: «Wo ganyo gomma waɗi ɗum.» De maccuɓe ɓeen ƴami mo, mbi'i: «Aɗa yiɗi min njaha min ɗoofowa huɗo koon naa?»
23637	MAT 13:29	Ammaa o jaabii ɓe, o wi'i: «A'aa. Si oɗon ɗoofa huɗo bonko koon fu, hasii on ɗoofidan e alkama oon du.
23638	MAT 13:30	Accidee ko e alkama oon faa tayri. Ndeen, mi wi'an taƴooɓe ɓeen ɗoofa ko tafon, ɓe ngaɗa ko kaɓɓe faa ko wulee. Si ɓe ngaɗii ɗum fuu, ɓe taƴa alkama oon. Ndeen ɓe kawrundura ɗum ley beembal am.»
23639	MAT 13:31	Iisaa haalani ɓe banndol gonngol, wi'i: —Laamu Laamɗo ina nanndi e gabbel lekki mutaari ngel neɗɗo hooƴi, de aawi ley ngesa muuɗum.
23641	MAT 13:33	O banndani ɓe banndol gonngol, o wi'i: —Laamu Laamɗo ina nanndi e rabilla mo debbo hooƴi, diibunduri e etirɗe conndi tati mawɗe faa ɗum fuu ɗum ƴuufi.
23643	MAT 13:35	O waɗirii noon faa haala ka annabaajo haalnoo kaan tabita nde wi'unoo: «Mi haaldanan ɓe banndi, mi haalanan ɓe kulle cuuɗaaɗe gilla adunaaru joƴƴinaaka.»
23644	MAT 13:36	Caggal ɗuum, Iisaa yoppi yimɓe ɓeen, naati ley suudu. Taalibaaɓe muuɗum ɓeen ɓattii ɗum, mbi'i ɗum: —Fiirtan min banndol huɗo ley ngesa ngool.
23645	MAT 13:37	O jaabii ɓe, o wi'i: —Aawɗo aawdi lobbiri ndiin oon woni Ɓii Neɗɗo.
23652	MAT 13:44	—Laamu Laamɗo ina nanndi e jawdi cuuɗiindi e ley ngesa. Gorko gomma ukkii e mayri, de suuɗi ndi katin. E ley seyo makko, o yehi, o sonnowi ko o joginoo fuu, de o soodi ngesa ngaan.
23655	MAT 13:47	—Laamu Laamɗo ina wa'i katin hono fiil paɗɗaaɗo e maayo, de nanngi sii liƴƴi fuu.
23659	MAT 13:51	Iisaa ƴami ɓe, wi'i: —On paamii ɗum fuu naa? Ɓe njaabii, ɓe mbi'i: —Ayyo, min paamii.
23660	MAT 13:52	Caggal ɗuum, o wi'i ɓe: —Jannginoowo Tawreeta fuu laatiiɗo taalibbo ley laamu Laamɗo, ina nanndi e jom galle jaltinoowo kulle kese e kulle kiiɗɗe e ley resirde muuɗum.
23662	MAT 13:54	de hooti wuro ngo mawni ngoon. Imo waajoo e suudu maɓɓe waajordu. Ɗum haaynii yimɓe hettindotooɓe ɓeen sanne, keddii ina mbi'a: —Faa toy o heɓi hakkillo ngo? Noy o heɓiri baawɗe waɗude kaayeefiiji ɗi?
23665	MAT 13:57	Ɗum saabanii ɓe salaade mo. Caggal ɗuum, o wi'i ɓe: —Annabaajo ina teddinee e nokku fuu, si wanaa e ley wuro muuɗum, e ley suudu muuɗum.
23668	MAT 14:2	O wi'i gollooɓe makko: —Ɗum wo Yaayaa lootoowo lootagal batisima! Wo kanko iirtii! Ɗum waɗi de imo jogii baawɗe waɗude kaayeefiiji.
23670	MAT 14:4	Sabo Yaayaa ina wi'annoo Hirudus: —Daganaaki ma teetaa Hirudiya, sabo o dee mawna.
23674	MAT 14:8	Surbaajo oon jokki haala inna muuɗum, wi'i Hirudus: —Waddanam ɗo hoore Yaayaa lootoowo lootagal batisima oon e ley le'al!
23681	MAT 14:15	Nde hiirunoo ndeen, taalibaaɓe ɓeen ɓattitii Iisaa, mbi'i ɗum: —Joonin kaa hiirii. Nokku o du wo ladde. Mbi'aa jamaa oon yaha, naatowa gure faa coodowa ko nyaama toon.
23682	MAT 14:16	O jaabii ɓe, o wi'i: —Fotaa ko ɓe njaha. Onon e ko'e mooɗon, kokkee ɓe ko ɓe nyaama.
23683	MAT 14:17	Ɓe njaabii mo, ɓe mbi'i: —Buuruuje joy e liƴƴi ɗiɗi tan min njogii.
23684	MAT 14:18	O wi'i ɓe: —Ngaddanee kam ɗum ga.
23692	MAT 14:26	Ammaa nde ɓe nji'unoo mo imo yaha dow ndiyam ɗaam fu, nesiiji maɓɓe taƴi, ɓe mbi'i: —Wo ɗum mbeelu! Ɓe mbaaydiri kulol.
23693	MAT 14:27	Wakkati oon fu, Iisaa wi'i ɓe: —Cellinee ɓerɗe mon! Wo miin. Taa kulee!
23694	MAT 14:28	Piyeer jaabii mo, wi'i: —Joomam, si wo aan fu, njamiraa kam mi wara to maa dow ndiyam ɗam.
23695	MAT 14:29	Iisaa jaabii mo, wi'i: —War! Piyeer yalti laana kaan, ina yaha dow ndiyam ɗaam, ina fonndii to Iisaa.
23696	MAT 14:30	Ammaa nde o yi'unoo henndu nduun sattii ndeen, o huli. O fuɗɗi yoolaade. O wulli, o wi'i: —Joomam, hisinam!
23697	MAT 14:31	Wakkati oon fu, Iisaa foorti junngo mum, nanngi mo, wi'i: —Hey pamɗuɗo goonɗinal. Ko waɗi cikkitirɗaa?
23699	MAT 14:33	Ndeen taalibaaɓe wonɓe ley laana kaan ɓeen cujidani mo, mbi'i: —Tannyoral, aan woni Ɓii Laamɗo!
23704	MAT 15:2	—Ɗume waɗi de taalibaaɓe maa ɓeen ina lutta al'aadaaji maamiraaɓe meeɗen ɗiin? Sabo ɓe lootataa juuɗe maɓɓe fadde maɓɓe e nyaamude.
23705	MAT 15:3	Iisaa jaabii ɓe, wi'i: —Onon le, ɗume waɗi de oɗon lutta yamiroore Laamɗo ndeen faa njokkon al'aada mooɗon?
23706	MAT 15:4	Sabo Laamɗo wi'ii: «Teddin bammaa e inna maa.» O wi'i katin: «Kuɗuɗo bammum naa inna mum, wareede laatoo jukkungo muuɗum.»
23707	MAT 15:5	Ammaa onon le, oɗon mbi'a ina heƴa si neɗɗo wi'ii bammum naa inna mum: «Ko kaannoomi wallirde ma ɗuum wo ngeɗu Laamɗo».
23710	MAT 15:8	«Laamɗo wi'ii: Lenyol ngol ina teddina kam e kunnduɗe muɓɓen, ammaa ɓerɗe muɓɓen ina mboɗɗii kam.
23711	MAT 15:9	Ko ɓe ndewata kam ɗuum walaa nafaa fey. Si goonga, janndeeji ɗi ɓe njannginta ɗiin wo jamirooje yimɓe tan.»
23712	MAT 15:10	Wakkati oon, Iisaa noddi jamaa oon, wi'i ɗum: —Kettindee, paamee:
23714	MAT 15:12	Wakkati oon, taalibaaɓe ɓeen ɓattitii mo, mbi'i mo: —Yalla aɗa anndi haalaaji maa ɗiin metti Farisa'en ɓeen naa?
23715	MAT 15:13	O jaabii, o wi'i: —Funngo fuu ngo Baaba am gonɗo dow kammu oon aawaay, ɗoofete.
23717	MAT 15:15	Piyeer jaabii, wi'i mo: —Fiirtan min haala tuundi kaan.
23718	MAT 15:16	Iisaa wi'i: —Onon du, faa joonin ɗum laaɓanaay on naa?
23724	MAT 15:22	Debbo jeyaaɗo Kanaana koɗuɗo e leydi ndiin wari to makko, wulli, wi'i: —Joomam, taan Daawda, yurmam! Ɓiyam debbo ginnaaru ina woni e muuɗum, ina torra ɗum sanne!
23725	MAT 15:23	Ammaa Iisaa jaabaaki mo fay huunde. Taalibaaɓe makko ɓeen ɓattitii mo, mbi'i mo: —Riiwu mo. O jokku en, imo wulla tan.
23726	MAT 15:24	Iisaa jaabii, wi'i: —Mi nulaaka si wanaa e baali suudu Israa'iila majjuɗi ɗiin.
23727	MAT 15:25	Ammaa debbo oon wari, sujidi yeeso makko, wi'i: —Joomam, wallam!
23728	MAT 15:26	Iisaa jaabii, wi'i: —Hooƴude nyaamdu sukaaɓe, de faɗɗana dawaaɗi wooɗaa.
23729	MAT 15:27	Debbo oon wi'i: —Goonga, Joomam. De dawaaɗi du na nyaama nyaamdu ndu joom muɓɓen saamdinta nduun.
23730	MAT 15:28	Ndeen, Iisaa jaabii mo, wi'i: —Hey debbo, goonɗinal maa ngal ina mawni! Wo ɗum laatane hono no njiɗirɗaa noon. Wakkati oon jaati, ɓiyiiko debbo oon daɗi.
23734	MAT 15:32	Iisaa noddi taalibaaɓe muuɗum ɓeen, wi'i ɗum'en: —Yimɓe ɓe ina njurminii kam, sabo hannden woni balɗe tati iɓe ngondi e am, de ɓe ngalaa ko ɓe nyaama. Mi yiɗaa yoppude ɓe ndilla tawee ɓe nyaamaay, sabo hasii yolbere liɓowan ɓe dow laawol.
23735	MAT 15:33	Taalibaaɓe makko ɓeen mbi'i mo: —E ley ladde ɗo toy keɓeten ko nyaamnen jamaa hono o?
23736	MAT 15:34	O ƴami ɓe, o wi'i: —Buuruuje foti njogiɗon? Ɓe njaabii mo, ɓe mbi'i: —Jeɗɗi, kam e liƴƴoy seeɗa min njogii.
23743	MAT 16:2	O jaabii ɓe, o wi'i: —Si naange yanii kammu ina wojji fu, on mbi'an welan.
23747	MAT 16:6	Iisaa wi'i ɓe: —Kakkilee, ndeentee e rabilla Farisa'en e Saduki'en oon.
23748	MAT 16:7	Taalibaaɓe ɓeen ina mbi'undura: —Wo saabe ko en njooɓaaki buuru ɗuum waɗi imo wi'a ni.
23749	MAT 16:8	Iisaa faami ko ɓe kaalata ɗuum, wi'i ɓe: —Ɗume waɗi de oɗon kaalda hakkunde mooɗon haala njooɓaari buuru? Onon famɗuɓe hoolaare!
23754	MAT 16:13	Iisaa yehi leydi Kaysariya Filipu. Toon o ƴami taalibaaɓe makko ɓeen, o wi'i: —Moy yimɓe mbi'ata Ɓii Neɗɗo oon woni?
23755	MAT 16:14	Ɓe njaabii, ɓe mbi'i: —Woɓɓe ina mbi'a wo a Yaayaa lootoowo lootagal batisima. Woɓɓe du ina mbi'a wo a annabi Iliyaasa. Woɓɓe katin du ina mbi'a wo a annabi Yeremiya naa gooto e annabaaɓe ɓeen.
23756	MAT 16:15	O wi'i ɓe: —Onon le, moy mbi'oton ngonumi?
23757	MAT 16:16	Simon Piyeer jaabii mo, wi'i: —Wo a Almasiihu, Ɓii Laamɗo buurɗo oon.
23758	MAT 16:17	Ndeen Iisaa wi'i mo: —Barke woodanii maa, aan Simon ɓii Yuunusa. Sabo wanaa ɓii-Aadama anndini ma ɗum, wo Baaba am gonɗo dow kammuuli oon anndini ma ɗum.
23759	MAT 16:18	Miin du, miɗo wi'e Piyeer (ɗum na fiirta «Hayre»). Dow hayre ndeen nyiɓammi kawrital am goonɗinɓe ngaal. Fay maayde e semmbe laakara fuu walaa ko waawi e maggal.
23763	MAT 16:22	Ndeen Piyeer toowtini mo de fuɗɗi felude mo e haalaaji makko ɗiin, wi'i: —Wo Laamɗo reene Joomam! Ɗum hewtataako ma!
23764	MAT 16:23	De Iisaa kaa yeeƴii, wi'i Piyeer: —Woɗɗam aan Seyɗaani! Aɗa fergina kam e laawol am, sabo miilooji maa ɗiin ƴuuraay to Laamɗo, wo to yimɓe ɗi ƴuuri!
23765	MAT 16:24	Caggal ɗuum, o wi'i taalibaaɓe makko ɓeen: —Muuyɗo jokkude kam fuu, sela ndaarude hoore muuɗum, hooƴa leggal muuɗum palaangal, jokka kam.
23773	MAT 17:4	Piyeer wi'i Iisaa: —Joomam, gonal amin ɗo ina wooɗi. Si aɗa yiɗi fu, mi darnan hukumuuji tati: aan gooto, Muusaa gooto, Iliyaasa du gooto.
23774	MAT 17:5	O tilaaki e haalude, faa ruulde jalboore suddi ɓe. Daande ƴuuri ley ruulde ndeen, wi'i: —O woni Ɓiyam mo korsinmi, mo ceyortoomi. Kettindanee mo!