23214	MAT 1:1	Yau ka Iyesu Keriso e ripakwarakwaraiyoma dai mu simaga. Oragai apunai Eburamu e momoiyoma wenatagamawa kebomawa da paunau ka kaiwawo Dewida wena-wena. Ade kaiwawo Dewida e momo-iyoma wenatagamawa kebomawa da siyareya ka Iyesu wenawena.
23216	MAT 1:3	Diyuda e ubupu manako e gubagai-yoma Peresi yo Tara wenatagubu. Mu inamaga ka Tama. Peresi e ubupu manako e gubagai Esironi wenawena. Esironi e ubupu manako e gubagai Rama wenawena.
23224	MAT 1:11	Diyosaiya e ubupu manako e gubagai Diyokonaiya e yowai-yoma mete kina wenatagubu. Mara ki makeya ka tawana Babironi ragidai bautagubu tawana Isiraero ragidai tetampu diburatampu tawana Babironi kayatagubu.
23230	MAT 1:17	Oragai apunai Eburamu e momo-iyoma wenatagamawa popotagamawa ade wenatagamawa popotagamawa inako kwaetagamawa kebomawa da ida esida kewowena kerapu apeya apeya (14) ki makeya ka kaiwawo Dewida wenawena. Ade kaiwawo Dewida e momoiyoma wenatagamawa popotaga-mawa ade wenatagamawa popotaga-mawa inako kwaetagamawa kebomawa da ida esida kewowena kerapu apeya apeya (14) ki makeya ka tawana Babironi ragidai bautagubu tawana Isiraero ragidai tetampu diburatampu tawana Babironi kayatagubu. Ade ki eweya ka tawana Isiraero ragidai wenatagamawa popotagamawa ade wenatagamawa popotagamawa inako kwaetagamawa kebomawa da ida esida kewowena kerapu apeya apeya (14) ki makeya ka Keriso e wenawena. (v22) Takari kawaya ka Mama-nuga God ubupu e bonanai waina-piyawa wagawa apunai mosi sibu, manako e ubupu oka inako tapu, wagubu ke; (v23) ‘Aita ewa ka onowa mosi romodoyagisi manako munu uratanai wenapoto. Ko onowa ki ka apunu mo mete eba iwa. Munu wena-yagisi ki mu e si Imanuwero siyomoto. (Si Imanuwero ki mibai mete kina ko ki mibai ka ‘Mamanuga God nu mete idiwei.’)
23231	MAT 1:18	Mamanuga God e okai wagubu ki makeya makeya ka Iyesu Keriso wenawena yau kena; E inai Meri ka onowa tondawa da yaraga mo si ka Diyosepa pokaiya winemupu da e uwarana ki nana. Mu didiwa eba ukwapamawa ko pa idiwa. Onowa Meri inako pa tondawa kaniyawa da Mama-nuga God e eya Keyai Tanai Bagi Kawaya kawapu e rabineya minibu siwa manako Keyai ki kasiyarai pokaiya ka e romodowena.
23235	MAT 1:22	(-)
23236	MAT 1:23	(-)
23242	MAT 2:4	ki pokere apunu Erodi ubupu Mamanuga God bameya dobo-piyamu ragidai ade Mamanuga God e gorai kataimugu ragidai mete kina mu bibimaga tonopupu manako manutapu, wagubu ke; “Keriso aita baiyagisi ki ka e tawana bani wenayagisi?”
23245	MAT 2:7	Apunu Erodi yona ki wainapupu ka e supama iyabatamawa ragidai ki mu bibimaga tonopupu bautagubu manako weki gwaiya manutapu, wagubu ke; “Wi gwede mara supama wauni posi-wena ki yabiri emupu?”
23247	MAT 2:9	Supama iyabatamawa ragidai yona ki wainamupu ka mu kimpu ubumpu kayatagubu kaiwa manako supama naiya mu mubo tawanamaga deneya posiwena emupu ki yabiritapu kaya-wena kaniyawa da yabaramugu munu wenawena kawareya uburawa ki mu ade emupu.
23249	MAT 2:11	manako kayatagubu kaiwa da munu tondawa tawai ki bautagubu. Mu tawa rabineya yampu ka mu munu ki e inai Meri mete kina ika idiwa emitampu manako kwarisitagubu ramatamaga kawareya ubumpu munu ki taragamupu e si esida tepamupu. Mu e si tepa-pamawa idiwa da kamadumpu ka mu igwamaga rabineya puyo bagibagi bowa yamayamai ade ripa otai aurere aurere kiyabumaga ebo ebo denimaga kawa-kawaya ki inako waramupu puyo kwemupu.
23250	MAT 2:12	Mu ade wiratagubu kayatagamawa makeya ka mu yawata naiya bautagubu yawatai ki eba kaya-tagubu, mibai ka mu waro were emupu da mu apunu Erodi bameya eba kaya-tagamana ki nana. Mu kimpu ubumpu manako yawata kudubai mosi mu mubo tawanamugu ade kayatagubu.
23251	MAT 2:13	Supama iyabatamawa ragidai ki kayatagubu eweya ka Mamanuga God e aneyai mo tonopupu kunumau kawapu manako apunu Diyosepa bameya bauwena waro were sibu, wagubu ke; “Apunu Diyosepa, kau garugaru mena kiri uburi kau ridigi munugi tetami wakapaiwagi kaiwagi tawana Idipi idiwoi, mibai ka apunu Erodi kau munugi miniyana po ki kwaenei kwaewagau. Ko wi ade wiraigamana marai ki nau ewa were kau kabuwa-niyani.” Aneya ki inako wagubu.
23252	MAT 2:14	Apunu Diyosepa waro were yona ki wainapupu ka e garugaru mena kipu ubupu munu ki e inai mete kina wara-tapu kemora ki rabineya tawana Idipi deneya kayatagubu.
23253	MAT 2:15	Mu kayatagubu kaiwa da bautagubu ka mu ika idiwa kebomawa da apunu Erodi powena eweya ka mu ade wiratagubu mu mubo tawanamugu ade kayatagubu. Takari kawaya ka Mamanuga God e bonanai wainapiyawa wagawa apunai mosi oka inako tapu, wagubu ke; ‘Kaiwawonuga e wagubu ke; Nau gubagani tawana Idipi kamadana yabadana ki nana suwagubuwani.’ Oka badidi wagubu ki mibai wana wena-wena karako yau kena.
23254	MAT 2:16	Supama iyabatamawa ragidai apunu Erodi beramupu yawata kudubai mo kayatagubu ki sisiyai Erodi waina-pupu ki ka e nuwai pupuwena. E piyara ragidai tadebu da mu kayatagamana munu uratanai mu kwamuramaga apeya ade erida ki natere Beteriyemu ade natere Beteriyemu bameya ika idiwa ki mu kuduba namutamana gawarara ki nana wagubu. Supama iyabatamawa ragidai gwede mara supama wauni posiwena emupu ki yonai apunu Erodi kataiwena ki pokere e wainapupu da piyara ragidai munu kwamuramaga apeya ade erida ki namutamana ki ka baganai.
23255	MAT 2:17	Apunu Erodi berokoi yau kwae-wena ki pokaiya ka Mamanuga God takari kawaya e bonanai wainapiyawa wagawa apunai Diyeremaiya kabuwa-pupu oka tapu ki mibai wana wena-wena. Oka ki wagubu ke;
23257	MAT 2:19	Apunu Erodi powena ki makeya ka Mamanuga God e aneyai mo tono-pupu kunumau kawapu tawana Idipi rabineya apunu Diyosepa bameya bauwena manako waro were sibu,
23258	MAT 2:20	wagubu ke; “Kau kiri uburi munu ki e inai mete kina karako waratami manako wiraiwagi tawana Isiraero naiya idiwa watagau ki ade kaiwagi. Kau munugi minimana po kwaetaga-mawa ragidai ki mu kuduba popo-tagubu gawarara.”
23259	MAT 2:21	Apunu Diyosepa yona ki waina-pupu ka e kipu ubupu munu ki e inai mete waratapu ade wiratagubu kaya-tagubu kaiwa da tawana Isiraero bautagubu.
23260	MAT 2:22	Mu ika bautagubu ka apunu Erodi e gubagai si ka Akerausi e mamai watai wadubu tawana Diyudiya ragidai kawaimaga tondawa ki sisiyai Diyosepa wainapupu. E kudu waina-pupu ade waro mo mete wadubu ki pokere mu ade kimpu ubumpu tawana Diyudiya kamadumpu manako kaya-tagubu kaiwa da tawana Gariri bau-tagubu.
23265	MAT 3:4	Apunu Diyoni e gwedegwedei ka eba bagi. E papa kameru kumai kau-piyawa ade e naurai taburuba papa kwakwarai pokaiya yamanamupu ki umarawa umawa. E bani ka manigowa yo tapoi borepa ki mena kupawa tondawa.
23268	MAT 3:7	Parisi ragidai ade Sadusi ragidai ropani kawaya mete kina e siruwa-tamana ki nana bautagubu emitapu ki ka e ubupu mu tadebu, wagubu ke; “Wi ka motamota berokoi e munuiyoma. Nima nidibu da wi Mamanuga God e nuwa pupui wi bamagau bauwagana kwaewagau ki kudeya wakapaigubu yewe siruwaigamana ki nana baigubu?
23269	MAT 3:8	Wi mibai iyaga wirapamana weta-wetara ki nana wainapiyamu ki ka wi iyaga oragai ki kuduba kamadumuri manako supasupai mena idiwoi.
23270	MAT 3:9	Ade eba notapiyoi da wi yona mena iwaga-mana ka baganai, iwagi ke; ‘Nu ka oragai apunai Eburamu e momoiyoma ki pokere Mamanuga God e nu waina-niyau da nu ka baganai.’ Nau nidiyani wainapumuri; Mamanuga God e nuwaiya ki ka e bowa ropani kawaya yau tadeni manako mu eyaka eyaka oragai apunai Eburamu e momoiyoma wenatagisi.
23271	MAT 3:10	Karako ka ripa kerareya dokopana apunai okukunawena kewo-wena da e ripa meyana ki nana. Ripa ururutanai kuduba ki e dokopoto matau isiyapoto.”
23272	MAT 3:11	Apunu Diyoni iyapana ade tadebu, wagubu ke; “Wi notaga wirawena beraga berokoi kamadumpu ki mibi-pamana ki nana ka nau awana pokaiya wi siruwaniyakani. Ko nau ewaneya ka apunu mosi baiyagisi. E kasiyarai ka kawaya esida ko nau kasiyarani ka marai munta erida. Nau apunu ki e bigabigai kwaesugana waitapana e kerarai kwakwarai bibiyopana ko nau eba bagi da nau upi ki kwaesugani. E baiyagisi ki ka e Mamanuga God e Keyai Tanai Bagi Kawaya ki kasiyarai pokaiya ade mata nonarai pokaiya wi siruwaniyoto.
23274	MAT 3:13	Mara ki makeya ka Iyesu tawana Gariri kamadubu awana Diyoudani papateya bauwena da apunu Diyoni uburana e awana ki rabineya siruwa-pana ki nana.
23277	MAT 3:16	Iyesu awana rabineya supu ade matarau posiwagawa ki makeya ka kunuma yagarawena manako Mama-nuga God e Keyai Tanai Bagi Kawaya ki midiwari umago maba kawapu e kawareya minibu siwa ki e empupu.
23279	MAT 4:1	Ki eweya ka Mamanuga God e Keyai Tanai Bagi Kawaya kawapu manako yabiriwena Iyesu bananapupu iyapana eba idiwu tawaneya kaya-tagubu.
23285	MAT 4:7	Berokoi Apunai Seitani e Mamanuga God yonai kawareya inako wagubu, ko Iyesu denai e sibu, wagubu ke; “Mama-nuga God e okai mosi wagubu ke; Wi nau kasiyarani matarau empamana ki nana asusu eba kwaiwogoi.”
23286	MAT 4:8	Iyesu inako wagubu, ko Seitani ubupu Iyesu idaiya ade wadubu banana-pupu ewapuru kweya iyarau mo yamupu manako e tawana bagibagi kuduba madega kauwagau madega posiwagau ki kabuwapupu sibu, wagubu ke;
23287	MAT 4:9	“Kau yabaraneya kwarisinuwagi kau rama-tagi kawareya uburi nau sini tepapi manako ewa ka nau gwedegwede bagibagi yau kuduba kau negeyani.”
23288	MAT 4:10	E inako wagubu, ko Iyesu denai e nakaripupu sibu, wagubu ke; “Seitani, kau kamadisini kayanuwagi. Mamanuga God e okai mosi wagubu ke; Nu Mamanuga God e ebo mena si tepa-pomu ade e mena notapomu bigabigai kwaigomu.”
23292	MAT 4:14	E ika tondawa ki ka Mamanuga God e bonanai waina-piyawa wagawa apunai Aisaiya takari kawaya oka badidi tapu ki mibai wana wenawena yau kena. E oka inako tapu, wagubu ke;
23295	MAT 4:17	Mara ki makeya ka Iyesu yona ki mibai dimawagana kerarai birikapupu. E iyapana tadeyawa, wagawa ke; “Mamanuga God e gari rabineya kaiwana e kasiyarai pokaiya idiwana ki marai rogobiwena. Ki pokere wi beraga berokoi oragai ki wi karako kamadu-muri wi notaga wirayagisi.”
23296	MAT 4:18	Mara ki makeya ka Iyesu kaburu Gariri papateya kaniyawa da apunu Saimoni si daikere Pita ade e yowai Enduru mete kina raubiyo nene kaburu kawaya ki papateya ika puwaritaga-mawa idiwa emitapu. Mu ka kimai wasisinai ragidai bowa madai wada-mana ki nana eboga ki kwaetagamawa.
23298	MAT 4:20	Mu Iyesu yonai wagubu ki waina-mupu ka mu garugaru mena puwari-muguma ika nakamupu kamadumpu manako kimpu ubumpu e eweya kayatagubu.
23301	MAT 4:23	Iyesu tawana Gariri rabineya tawa tawa kuduba bauwena kayawena. E Diyu ragidai mu gurigurimaga tawai rabineya iyapana kabuwatamiyawa mu Mamanuga God e gari rabineya kai-wana e kasiyarai pokaiya idiwana ki yonai bagi kawaya dimawagawa ade iyapana sigiramaga kiyabui ebo ebo ki kuduba mete iyatamiyawa.
23302	MAT 4:24	E badidi kwaewagawa ki yonai tawana Siriya rabineya kuduba kawayawena kaya-wena ki pokere iyapana ubumpu sigira kiyabui ebo ebo wadumpu ragidai ki waratampu e bameya bautagubu. Iyapana makari kawaya wainapamawa ragidai, iyapana notamaga gogagoga-wagawa kakasimaga meme dokodoko-pupu ragidai, idamaga kerapumaga badabadamawena bisi kayawena ragidai, ade kweya kairapu iyapana giritampu mu rabinamugu idiwa ragidai ki mu kuduba kebompu Iyesu bameya bautagubu manako e ubupu mu iya-tapu.
23304	MAT 5:1	Iyapana ropani kawaya Iyesu ewakumapamawa iwa emitapu ki ka e kweya mo yapu manako ika kwarisi-wena tondubu. E tadeyau kabukabuwa ragidai bautagubu e kwagaramupu idiwa,
23306	MAT 5:3	“Iyapana gwedewau mu nuwa-maga notamaga Mamanuga God kataipamana wainapiyamu ko mu kataimaga ka eba kawaya ki pokere mu ida kasikasi maba e bameya bautagamu ki mu mamamatogomono, mibai ka Mamanuga God e gari rabineya kaiwana e kasiyarai pokaiya idiwana watai ka mu nene.
23310	MAT 5:7	Iyapana gwedewau mu kowa-muguma nuwanuwatamiyamu ragidai ki mu mete mamamatogo-mono, mibai ka Mamanuga God e uburoto mu mete nuwanuwa-tamini.
23311	MAT 5:8	Iyapana gwedewau mu rabina-mugu nota bagi mena waina-piyamu ragidai ki mu mete mamamatogomono, mibai ka mu ubumoto yabumugere Mamanuga God empomoto.
23314	MAT 5:11	Nau pokanere ka iyapana wi wainanimoto siyasiya, wi tagararani-moto, wi wereyakauranimoto ade bera yonai berokoberoko ebo ebo wi narini-moto. Ko mu wi bamagau inako kwae-togomono ki ka wi mamamaiwogoi.
23316	MAT 5:13	“Wi yewe wairau iyapana kuduba mu paunamugu idiwu ki ka wi midiyaga ka aidaba maba. Ko wainapumuri; Aidaba ki kwerereyagisi e midiyai kewoyagisi ki ka wi badidi maba kwaiwagi da aidaba ki midiyai ade wenapoto? Ae, ki pa mena. Aidaba ki midiyai kewoyagisi ki ka pa mugu da iyapana isiyapomoto taisi kurakura-pomoto.
23320	MAT 5:17	“Oragai apunai Mosisi gora tapu ade Mamanuga God e bonanai waina-pamawa tagamawa ragidai badidi tagubu ki nau koritapana kwenupana ki nana bausugubuwani bo? Pa mena, wi inako eba wainapiyoi. Nau eba gora oragai ki koritapana ki nana bausugu-buwani ko mu badidi tagubu ki mibai wenawagana ki nana ka nau bausugu-buwani.
23321	MAT 5:18	Nau yona mibai nidiyani wainapumuri; Iyapana badidi maba idiwana ki gorai ka e wateya tondau. Iyapana gora ki wirapamana bo e okai marai munta mo surupamana ki yawatai mo pa mena. Gora oragai tampu ki mibai makeya makeya wena-yagisi kewoyagisi eweya ka kunuma yo waira kuduba gogatagisi.
23322	MAT 5:19	Ki pokere iyapana gwedewau gora oragai ki marai munta mo paerepomoto bo mu kowa-muguma gora marai munta ki kamadamana ki nana kabuwatamini, ki ka aita kunumau Mamanuga God e gari rabineya ka iyapana ki maimeretagisi tariya kawareya idiwono. Ko iyapana gwedewau gora oragai ki makeya makeya kwaetogomono ade kowa-muguma kabuwatamono da mu kwae-tagamu ki kawareya mu kowamuguma inako mete kwaetogomono, ki ka aita kunumau Mamanuga God e gari rabineya ka iyapana ki kawakawaya-tagisi kebari bagi kawaya ki kawareya idiwono.
23323	MAT 5:20	Nau nidiyani wainapumuri; Mamanuga God e gorai kataimugu ragidai ade Parisi ragidai mete kina ki mu wainapiyamu da; ‘Nu ka Mamanuga God e yabuiya bagi supasupai kwaigemei ragidai.’ Ko wainapumuri; Mu bagi supasupai kwaetagamu ki maba wi mete inako kwaiwagi ko ade eba wade ewaiwatamuri, ki ka Mama-nuga God wi iyapana bagi supasupai eba nidini ade e gari rabineya kunumau ki wi eba posiwagi.”
23324	MAT 5:21	“Gora oragai inako wagau; ‘Kau waretagi eba mini poyo. Kau ki kwae-nuwagi ki ka iyapana kau wadinimoto idamaga gurai kau naurigeya ugwadini-moto ragiragi manako kau paeregi ki bimbinai makeya makeya bita negeni.’ Wi kataigau da takari kawaya ka oragai ragidai gora ki wainapamawa kwae-tagamawa.
23325	MAT 5:22	Ko nau nidiyani wainapu-muri; Kau nima waretagi bameya nuwagi pupuwagau ki ka iyapana kau wadinimoto idamaga gurai kau nauri-geya ugwadinimoto ragiragi manako kau paeregi ki denai bita negeni. Ade kau nima yona berokoi pokaiya kau waretagi kirapiyei ki ka iyapana kau wadinimoto kawakawai ragidai mu yabaramugu tamunimoto. Ade kau nima waretagi siyei da e ka notababa apunai ki kau mata nonarai ki yawateya kayanugana kwaenugei.
23328	MAT 5:25	Kau gwede mo paerepipi ki gwawai kau iyaragi wadiniyoto kawakawai ragidai mu bamamugu kayayogono ki kau yawatau e mete wibo mena kau paeregi ki wadumuri supasupa. Kau ki eba kwaenuwagi ki ka e uburoto kau wadiniyoto idamaga gurai iyapana naurimugu ugwaditami-yamu ragiragi ragidai mu idamaga rabineya kau tamuniyoto. Tamuniyoto manako mu ubumoto kau wadinimoto supasupa manako ewa wiratagisi pinai ragidai idamaga rabineya kau tamuni-moto da mu ubumoto kau diburanimoto.
23331	MAT 5:28	Ko nau karako wi nidiyani wainapu-muri; Apunu mo uburoto ridi mo empoto manako e rabineya ridi ki mete ukwapamana poisiyasiyai wainapono ki ka e notai ororeya mena bigiwena sipuma goragora rauru kawakawara-wena.
23332	MAT 5:29	Ki pokere, kau yabugi garu berokoi kwaenugana ki nana weyaweya-niyau taininiyau ki kau kiya uburi yabugi ki wadi toporu kwenupi. Kau inako kwaenuwagi ki kau midigi kwakware-pugi bani makariyagisi ko ki ka eba gwedei mete kina mibai ka aita ewa ka kau bagi kawaya tondowa. Ko kau inako eba kwaenuwagi ki kau bani wainapiyei da kau midigi kwakwarepugi ka bagi kawaya ko aita ewa ka mu kau midigi kwakwarepugi bagi kawaya ki yadini matau kwenupomoto.
23333	MAT 5:30	Ade kau idagi garu berokoi kwaenugana ki nana weyaweyaniyau taininiyau ki kau kiya idagi ki mei puru kwenupi. Kau inako kwaenuwagi ki kau midigi kwakware-pugi bani makariyagisi ko ki ka eba gwedei mete kina mibai ka aita ewa ka kau bagi kawaya tondowa. Ko kau inako eba kwaenuwagi ki kau bani wainapiyei da kau midigi kwakware-pugi ka bagi kawaya ko aita ewa ka mu kau midigi kwakwarepugi bagi kawaya ki kuduba yadini matau kwenupomoto.”
23336	MAT 5:33	“Oragai ragidai oka tampu ki wi kataigau. Mu oka inako tampu, tagubu ke; ‘Wi badidi kwaigamana ki nana gwede mo e si pokaiya gwaiyaba kaima-tana Mamanuga God bameya iwagubu ki kuduba wi makeya makeya kwaiwogoi ko eba paerepiyoi.’
23337	MAT 5:34	Ko nau karako nidiyani wainapumuri; Wi gwaiyaba yonai mo iwagi ki ka wi gwede mo e si pokaiya gwaiyaba kaimatana eba iwagi. Wi kunuma si pokaiya gwaiyaba kaima-tana eba iwagi mibai ka kunuma ka Mamanuga God e tondau ki watai.
23340	MAT 5:37	Ko wi yau mena kwaiwagi; Wi wainapiyamu da gwede mo ka pa mena ki ka wi ‘pa mena’ iwagi, ade wi waina-piyamu da gwede mo ka mibai ki ka wi ‘mibai’ iwagi. Wi yona ki kawareya gwede mo iwagi, yona ki kuduba ka Berokoi Apunai e deneya bauwagau.”
23341	MAT 5:38	“Oragai ragidai oka tampu ki wi kataigau. Mu oka inako tampu, tagubu ke; ‘Apunu mosi e waretai yabui mini-yoto sukwana ki ka bidara wadubu apunai ki gwawai uburoto e waretai ki yabui mete miniyoto sukwana. Ade apunu mosi e waretai uwarai miniyoto siwa ki ka bidara wadubu apunai ki gwawai uburoto e waretai ki uwarai mete miniyoto siwa.’
23344	MAT 5:41	Ade piyara apunai mosi kau e waitapana yawata eba rowarowa e igwai ketowa-pana wagau ki kau yawata rowarowai-tau ade yari e igwai ketowapi were kwei.
23345	MAT 5:42	Ade iyapana mosi kau gwede-gwedegi ki genei yagisi ki kau e kwei, ade iyapana mosi baiyagisi kau gwede-gwedegi pa wadana empana ki nana yagisi ki kau eba gwandagi nuwagi ko kamadi da e yadini.”
23346	MAT 5:43	“Oragai ragidai oka tampu ki wi kataigau. Mu oka inako tampu, tagubu ke; ‘Wi kowaguma nota kwarikwarisi-tamiyoi ko wi iyaraguma keitamiyoi.’
23347	MAT 5:44	Ko nau karako nidiyani wainapu-muri; Wi iyaraguma ki mete nota kwarikwarisitamuri ade wi giriniyamu pasuniyamu ragidai ki mu nene ka wi Mamanuga God bameya guriguriwagi.
23349	MAT 5:46	Kau nota kwarikwarisi-niyamu ragidai ki mu mena denai nota kwarikwarisitamiyowa ki ka Mamanuga God kau gwede nana wadiniyoto bagi? Kau kwaenugibi ki ka eba gwede kawaya mosi. Iyapana takesi wadamu ragidai ki mu mete inako kwaetagamu.
23353	MAT 6:2	Ki pokere wi iyapana gwedegwede-maga pa mena ragidai waitatamana wainapiyamu ki ka eba iyapana wi eminimana ki nana yonai iwagi kawaya ko giyansu mena mu waitatamuri. Iyapana midimaga pa matakawagau ragidai ki mu maba wi inako eba kwaiwogoi. Mu ka guriguri tawai rabineya ade imatau noda gongomu-tagamu iyapana mu emitamana simaga tepapamana ki nana matarau kwae-tagamu. Nau yona mibai nidiyani wainapumuri; Mu upimaga denai ka mu yewe wairau wadumpu kewowena.
23354	MAT 6:3	Wi iyapana waitatamana ki nana waina-piyamu ki ka wi matarau iyapana yabumugu mu eba waitatamuri ko wi wibo mena weki gwaiya mu waitata-muri da kowaguma wi bagi badidi kwaigubu ki sisiyai mete eba kataitagisi.
23356	MAT 6:5	“Wi Mamanuga God bameya gurigurigamana kwaiwagamu ki ka wi iyapana midimaga pa matakawagau ragidai ki mu maba inako eba guri-guriwogoi. Mu ka iyapana mu emita-mana ki nana guriguri tawai rabineya ade imatau mete kina matarau ubumu guriguritagamu. Nau yona mibai nidiyani wainapumuri; Mu denimaga ka mu ororeya mena wadumpu kewowena.
23358	MAT 6:7	Wi Mamanuga God bameya gurigurigamana kwaiwagamu ki ka wi iyapana kwaiyanai ragidai mu buburi-maga kororai mibi pa mena rowarowa kawaya tagamu kaiwu idiwu ki mu maba wi inako eba guriguriwogoi. Mu notapiyamu da; ‘Nu rowarowa kawaya inako buburigomu ki ka e nu waina-niyoto’. Mu inako notapiyamu,
23360	MAT 6:9	Wi Mamanuga God bameya guriguriga-mana ki wi guriguri yau maba iwagi; ‘Mamanuga, kau ka Kunumau tondei. Nu nuwanugu kau sigi bagi kawaya ki kawayayagisi.
23362	MAT 6:11	Nu baninuga karako nene waina-pemei ki kau nege.
23364	MAT 6:13	Kau kwayubaniyo da gwede ragiragi mosi eba baiyagisi nu nukeniyoto, ade kau Berokoi Apunai bodapi da e eba baiyagisi nu giriniyoto. Kau ka Kaiwawo maramara tondei. Kau kasiyaragi ade kau tanigi kawaya ki mara-mara tondono kaniyono. Ki mibai.’ Wi inako guriguriwagi.
23367	MAT 6:16	“Wi gurigurigamana ki nana Mamanuga God e nene bani kamadu-muri ki ka wi iyapana midimaga pa matakawagau ragidai badidi kwae-tagamu ki mu maba wi inako eba kwaiwogoi. Mu ka kiyabumaga nuwa-boya kiyabui maba idiwu da iyapana mu kiyabumaga ki empamana manako ki pokaiya kataitagamana da mu Mamanuga God nene bani kamadumpu idiwu. Ko nau nidiyani wainapumuri; Mu kwaetagubu ki denai ka mu wadu-mupu kewowena.
23370	MAT 6:19	“Wi gwedegwedega yewe wairau eba bondaiwogoi magara miniyoi. Yewe wairau ka ketere baitagisi wi gwede-gwedega purupomoto ade wi gwede-gwedega niniyagisi. Ade kuwa ragidai mete baitagisi wi tawaga baupomoto wi bondaga magara nakamupu ki kuwa-tagisi.
23371	MAT 6:20	Ko wi Mamanuga God e nene kwaiwogoi ki ka wi deniga ki e kunumau wi nene puyo tapu ki kawayayogono yarono. Kunumau ka ketere eba bai-tagisi wi puyoga ki purupomoto ade wi puyoga ki eba niniyagisi. Ade kuwa ragidai mete eba baitagisi wi deniga ki kuwatagisi. Pa mena.
23374	MAT 6:23	ko wi yabuga gwaku-gwakuyagisi berokoyagisi ki ka wi midiga kwakwarepuga tanai ki sisipupoto. Ki maba, tanai wi rabinagau ki sisipuyagisi, akae, ki ka wi rabinagau sisipu kawaya umoroto.”
23376	MAT 6:25	Ki pokere, nau nidiyani wainapu-muri; Wi karako yewe idiwana ki iyai nene eba wainapiyoi. Wi masura kupamana bo awana kubamana bo midi tatamai umamana ki bani deneya baiyagisi ki nene wi eba wainapiyoi bo nuwaboyaiwogoi. Bani ka eba gwede kawaya mosi ko wi iyaga ka kawaya esida. Ade sipuma goragora ka eba gwede kawaya mosi ko wi midiga kwakwarepuga ka kawaya esida.
23379	MAT 6:28	Wi sipuma bo goragora umamana ki nuwaboyai mete eba wainapiyoi nuwaboyaiwogoi. Nau keyakeyai mosi paraparawasi naureya kabuwaniyani ki wi wainapumuri; Paraparawasi mu ka eba upitagamu ade mu kwakwarepu-maga sikwapamana nene mete eba wainapiyamu,
23385	MAT 6:34	Ki pokere mara marawani nene ki wi karako eba notapiyoi nuwaboya-iwogoi. Mara marawani baiyagisi ki ka wi e bitai bo e nuwaboyai kataiwagi, ko wi eba karako ki notapiyoi nuwaboya-iwogoi. Mara marawani ki ebo marawani nene ade mara karako ki ebo karako nene.”
23387	MAT 7:2	Wi iyapana gwede maraitau tagemuri ki denai ka Mama-nuga God wi maraitau negeni, ade wi iyapana gwede kawaya daganani tagemuri ki ka Mamanuga God denai kawaya daganani wi negeni.”
23392	MAT 7:7	“Nau suwagani ki wi naigida mena wainapumuri; Wi Mamanuga God bameya badidi iwagi ki e negeni. Wi iya yawatai kwaenepumuri ki ka e yawata ki wi kabuwaniyoto. Wi e gudui mini-muri ki ka gudu ki wi nene siwayagisi,
23393	MAT 7:8	mibai ka iyapana gwedewau Mama-nuga God bameya genetogomono ki ka e denai mu tageni. Ade iyapana gwedewau kwaenetogomono ki ka mu mibai bananapomoto. Ade iyapana gwedewau gudu minimono ki ka gudu ki mu nene siwayagisi.
23396	MAT 7:11	Ki pokere wainapumuri; Wi iyapana kaina yewe wairau idiwu ki wi ka eba bagi ko wi munuguma mu bamamugu ka wi bagi mena kwaiwa-gamu puyo ebo ebo bagi mena mu tageyamu. Ki maba, Mamanuga God e ka bagi kawaya esida kunumau tondau ki apunai ki pokere nu mete kataigibi wetawetara da iyapana gwedewau e bameya genetagisi ki ka e denai puyo bagi ebo ebo ki mena mu tageni.
23397	MAT 7:12	Ki pokere, wi nuwagau iyapana wi bamagau badidi kwaetagamana waina-piyamu ki wi yabiri mu bamamugu inako mete kwaiwogoi. Oragai apunai Mosisi gora tapu ade Mamanuga God e bonanai wainapamawa tagamawa ragidai badidi tagubu ki mibai kuduba ka ki kena.”
23398	MAT 7:13	“Wi kunuma katamurui kapo-kaporoi ki rabineya kaiwuri. Bita wadamana tawanai ki katamurui ka dadarai kawaya ade yawata ki kayatagamana ka eba ragiragi ki pokere iyapana ropani kawaya yawata ki kayatagamu.
23400	MAT 7:15	Iyesu iyapana ade tadebu, wagubu ke; “Mamanuga God e yonai mu mubo notamaga pokaiya beratagamu tagamu iwu ragidai ki mu wi naigida mena emitamiyoi. Mu midimaga kwakwarepu-maga matarau empumuri ka papa sipi maba moyamoyakai ko mu rabinamugu ka berokoi taku kamarai wasibena maba tayatayabadai.
23401	MAT 7:16	Mu badidi kwae-tagamu ki pokaiya ka wi mu kiyabumaga kataiwagi. Gaya madai kauma eba wenapoto ade impunewa madai damaya eba wenapoto.
23407	MAT 7:22	Mamanuga God e idai gurai iyapana kuduba mu nauri-mugu ugwaditamana ragiragi ki marai baiyagisi makeya ka iyapana ropani kawaya baitagisi nau sidini, tagisi ke; ‘Kaiwawoni, Kaiwawoni, nau kau sigi pokaiya Mamanuga God e yonai dimasugekeya ade kau sigi pokaiya ka nau kweya kairapu ropani kawaya siwakeketamekeya ade matakira ebo ebo mete kwaesugekeya mibai wena-piyawa.’
23409	MAT 7:24	“Iyapana nima nau bamaneya baiyagisi manako nau yonani suwagu-buwani ki makeya makeya kwaeyogono ki e iyai badidi maba ki keyakeyai nau karako suwagani wainapumuri; E ka apunu notanotai mosi ki e tawai bebedai ki urubai rorowa kawakawaya ukwatapu supu bebeda nunutapu ki maba.
23414	MAT 7:29	mibai ka e kabuwai ka kasiyarai kawaya ko Mama-nuga God e gorai kataimugu ragidai ki mu kabuwamaga ka kasiyarai pa mena.
23416	MAT 8:2	Ki makeya ka apunu mosi sigira berokoi wadubu e kwakwarepui kwatakwatawena ki bauwena Iyesu empupu. E garugaru mena yabadubu Iyesu yabareya kwarisi-wena e ramatai kawareya ubupu manako genepupu, wagubu ke; “Kaiwa-woni, kau kaubo nuwageya ko kau nuwanuwasiniyei ki kau nau wadisini bagi.”
23418	MAT 8:4	Ko Iyesu apunu ki tatama-pupu, wagubu ke; “Nau karako iyani-buwani ki sisiyai kau iyapana eba tade ko kau deni mena Mamanuga God Bameya Dobopiyamu Ragidai mu bamamugu kayanuwagi da mu kau eminimoto manako ewa kayanuwagi oragai apunai Mosisi gora tapu ki makeya makeya kwaenuwagi Mama-nuga God bameya puyo tari. Kau inako kwaenuwagi ki ka iyapana kawakawai kau eminimoto manako mibipomoto da kau sigiragi wana kewowena.” Iyesu inako wagubu.
23420	MAT 8:6	“Kaiwa-woni, nau bigabigani apunai sigira kawaya wadubu e idai kerarai bada-badamawena bisi kawayawena kebari kawareya makariwagau ukwarau.”
23424	MAT 8:10	Iyesu yona ki wainapupu, ka e notai wagubu ke; “Akae, apunu yau e sumai ka kawaya.” E inako notapupu manako wirawena iyapana ropani kawaya e ewakumapamawa ika ubu-mawa ki tadebu, wagubu ke; “Nau nidiyani wainapumuri; Tawana Isiraero ragidai wi paunagau ka nau apunu yau e sumai maba mo eba bananapuwani.
23425	MAT 8:11	Nau yona mibai nidiyani wainapu-muri; Iyapana kwaiyanai ragidai tawana tawana kuduba madega kau-wagau madega posiwagau were bai-tagisi manako kebomono Mamanuga God e gari rabineya kunumau wi ripakwarakwaraguma Eburamu, Aisiki ade Diyaikapu mete kina mu mete ewapuru mamamatogomono bani kupomono idiwono.
23426	MAT 8:12	Wi Diyu ragidai wi ka Mamanuga God e gari rabineya idiwana ki ragidai ko wi eba suma-iwagamu ki pokere Mamanuga God uburoto wi teniyoto matarau gari tagaiya sisipu rabineya isiyaniyoto manako wi ika makariwogoi uwariga sisiripiyoi ‘aige, aige’ iwogoi idiwoi.”
23427	MAT 8:13	Iyesu inako wagubu manako wira-wena piyara apunai ki sibu, wagubu ke; “Kau tawageya ade kayanuwagi. Kau nau sumasinibi ki pokere kau bigabigagi apunai ki iyayagisi.” Iyesu yona ki wagawa makeya ka piyara apunai ki e bigabigai apunai deni mena iyawena.
23431	MAT 8:17	Mamanuga God e bonanai waina-piyawa wagawa apunai Aisaiya takari kawaya wagubu oka tapu ki mibai wana wenawena yau kena. E oka tapu ki inako wagubu ke; ‘Sigira ebo ebo nu umeme dokodokonibu ki e rikapupu wadubu kayawena.’
23433	MAT 8:19	Ki makeya ka Mama-nuga God e gorai ki kataiya apunai mosi bauwena Iyesu sibu, wagubu ke; “Sidiyei Kabukabuwa Apunai, kau kayanuwagi tawa tawa umowa ki nau kau ewakumaniyoni mete iwomu.”
23434	MAT 8:20	E inako wagubu, ko Iyesu denai e sibu, wagubu ke; “Taku kamarai ki mu ka waira umuneya ukwapamu gawara-maga mete kina. Ade midiwari iyarau iwu ki mu ka tawamaga ripa kawareya mete kina. Ko nau Kunumau Kawa-puwani Apunai gawara nau ukwarana bo aiyatasugana ki watai mo pa mena.”