23215	MAT 1:2	*Abraham là maa' *Isaak, nɛ *Isaak mɔ maa' *Sakɔb, *Sakɔb mɔ maa' Suda nin uʼninjiɛb.
23216	MAT 1:3	Suda mɔ maa' Farɛs nin Sera. Biʼnaa ya yel si Tamar. Farɛs mɔ maa' Ɛsilɔm, Ɛsilɔm mɔ maa' Alam,
23218	MAT 1:5	Salima mɔ maa' Bos. Uʼnaa ya yel si Lahab. Bos mɔ maa' Yobɛd. Uʼnaa ya yel si Lut. Yobɛd mɔ maa' Yɛse,
23219	MAT 1:6	Yɛse mɔ maa' ubɛr *Dafid. *Dafid mɔ maa' Salomɔn. Uʼnaa là yé Yuri ya po nɛ, nɛ *Dafid taa' wɔ ki kuɔn'.
23224	MAT 1:11	Yosiyas mɔ maa' Yekoniya nin uʼninjiɛb uyo wà Israyɛl yaab ya nɛnnɛndb là tɔn' nin bɛ lituɔl ki cuo' bɛ ki jon' *Babilonn nnɔ.
23230	MAT 1:17	Kí ñɛ *Abraham kí li ŋmɔŋmɔbe kí tì baa *Dafid, bi là te yaajɛb piik nin binan nɛ. Kí ñɛ *Dafid kí li ŋmɔŋmɔbe kí tì baa uyo wà Israyɛl yaab ya nɛnnɛndb là cuo' bɛ ki jon' Babilonn nnɔ, biʼmɔ là te yaajɛb piik nin binan nɛ. Uyo wà biʼnɛnnɛndb là cuo' bɛ ki jon' Babilonn nnɔ kí li ŋmɔŋmɔbe kí tì baa *Uwien ya Nigɛndkɛ Kristo ya yo, biʼmɔ là te yaajɛb piik nin binan nɛ.
23231	MAT 1:18	Bi maa' Yesu Kristo ma bo sɔ. Bi là pun' uʼnaa Mari ujɛ uba nɛ bi yih wɔ *Yosɛf. Wa laan là kuɔn' wɔ, nɛ *Mifuoñaanm cère' u punbe'.
23232	MAT 1:19	Uʼcɛ *Yosɛf yé ugbɛmɔ̀ndaan ma nnɔ, nɛ kí yíe wɔ ń bɔle kí ŋɔre wɔ ŋɔ tigbɛr nnɔ la ñɛ saali.
23233	MAT 1:20	U maaleh nnɔ ma nnɔ, nɛ ki laa' Yonbdaan ya tond uba tidɛknt ni. Utond nnɔ tɔke' wɔ ki ye: «*Yosɛf, *Dafid ya yaabile, la fɛnge kí ye ŋa ń taa aʼpo Mari kí baa aʼden, kimɛ *Mifuoñaanm nɛ cère' u punbe'.
23234	MAT 1:21	U li maa kibujɛbuk, nɛ á yin kɛ̀ *Yesu, kimɛ wɔn nɛ li ñɛn uʼbol yaab biʼbiɛre ni.»
23235	MAT 1:22	Nɛn kɛ là tien' ŋɔ Yonbdaan là cère' uʼñɔbonsɔknl len' nà nnɔ, nɛ̀ ń tien nɛ. U là len' ki ye:
23236	MAT 1:23	«Ujɛfaan wà ŋa bɛn jɛ li punbe kí maa kibujɛbuk. Bi li yin kɛ̀ Emaniɛl.» Niʼtingi si: « ‹Uwien te nin tɛ.› »
23237	MAT 1:24	Nɛ *Yosɛf fìnde', ki tien' Yonbdaan ya tond tɔke' wɔ ki ye wɔ ń tien nà nnɔ, nɛ ki taa' uʼpo Mari,
23240	MAT 2:2	nɛ ki niire' ki ye: «Bi maa' kibuk kà kì yé Sufmbɛ ya bɛr nnɔ te lɛ saan-i? Kimɛ ti laa' kiʼŋmaabil lɛnpuoli bó nɛ ki baa' tí puke kɛ̀.»
23244	MAT 2:6	‹Sin Bɛtelɛm ya du wà te Sude ya tinfɛnm ni nnɔ, ŋa mɔnbe ki yé dufɛnm Sude ya tinfɛnm ya du kɛ ni, kimɛ ubɛr li ñɛ sin ni nɛ, kí li yé wà li likeh nʼnib Israyɛl yaab.› »
23246	MAT 2:8	nɛ ki sɔn' bɛ Bɛtelɛm bó ki ye: «Li joh mɛn kí tì nuun kí bɛnde kibuk nnɔ ya gbɛr mɔnmɔnm. Ni laa' kɛ̀ la, ní liɛbe ní kí lá tɔke nni, nʼmɔ ń jo kí tì puke kɛ̀.»
23247	MAT 2:9	U len' ki gben', nɛ bi siere' ki bure'. Bi joh ma nnɔ nɛ ki laa' liŋmaabil là bi là laa' lɛ̀ lɛnpuoli bó nnɔ, le bɛ usɛn ki tì baa' kibuk nnɔ te nà saan nnɔ, nɛ ki sere' niʼsaan paaki.
23248	MAT 2:10	Bi laa' lɛ̀ nnɔ ma nnɔ, nɛ biʼyɛnm sɔnge' ki tì kɛnde'.
23249	MAT 2:11	Bi kɔn' iden nnɔ, nɛ ki laa' kibuk nnɔ nin kiʼnaa Mari. Bi gbaan', ki puke' kibuk nnɔ, ki ñɛn' biʼkɔl ni tibonmɔnmɔnt ki de' kɛ̀. Bi de' kɛ̀ miñɔ̀km nin liŋubl liba bi yih lɛ̀ ansan nin mikpɔm miba bi yih mɛ̀ miir.
23251	MAT 2:13	Bi kun' ma nnɔ nɛ *Yosɛf laa' Yonbdaan ya tond uba tidɛknt ni. Nɛ utond nnɔ tɔke' wɔ ki ye: «Fii kí taa kibuk kiɛ nɔ nin kiʼnaa kí sɛn kí jo *Esipt bó, kí tì ń li te niʼbó, kí li gu lidaali là n li tɔke ŋɛ kí ye á liɛbe ní, kimɛ ubɛr Herod li nuun kibuk nnɔ wɔ ń ku kɛ̀.»
23252	MAT 2:14	Nɛn saan nɛ Yosɛf fii' ki taa' kibuk nnɔ nin kiʼnaa kuñɔnku ki jon' *Esipt,
23253	MAT 2:15	ki tì te niʼbó haali Herod tì kpo'. Nì tien' ŋɔ Yonbdaan là cère' uʼñɔbonsɔknl len' nà nnɔ nɛ̀ ń tien nɛ. U là ye: «Uwien ye: ‹N yin' nʼbuk kɛ̀ ń ñɛ ní *Esipt ni.› »
23254	MAT 2:16	Tɔ, Herod bɛnde' ki ye bibɛnbɛnb nnɔ lɛre' wɔ ma nnɔ, nɛ uʼbenku ni ben' ki gbien', nɛ u cère' uʼsojambɛ ku' Bɛtelɛm ya du nin uʼdugbaan kɛ ya bujɛbumu mùa kɛ ŋmɔbe ibin ile nin mùa ŋa laan baa' ibin ile nnɔ. U là niire' bibɛnbɛnb nnɔ bi cinbe ki laa' liŋmaabil nnɔ uyo wà. Nɛn nɛ cère' u jiɛ' ki kpaan' ibin ile.
23256	MAT 2:18	«Bi cii' imuɔ bó Lama ya du ni, udaan uba muɔh ikumuɔ, ki kpìɛndeh ki gbiekeh. Lasɛl nɛ muɔh uʼbumu bo, uba ŋa ń fre kí suon wɔ, kimɛ uʼbumu ŋa ji te.»
23258	MAT 2:20	Nɛ u tɔke' wɔ ki ye: «Fii kí taa kibuk nnɔ nin kiʼnaa kí liɛbe Israyɛl ya du bó, kimɛ binib bà là nuunh bɛ ń ku kɛ̀ nnɔ kpo'-a.»
23259	MAT 2:21	Nɛ u fii' ki taa' kibuk nnɔ nin kiʼnaa, ki liɛbeh Israyɛl ya du bó.
23260	MAT 2:22	*Yosɛf cii' ubɛr Herod ya bijɛ Akelayus teke' uʼbaa ya bɛl Sude ya tinfɛnm ni. Nɛn bo nɛ u fɛnge', ka yíe wɔ ń baa niʼbó, nɛ Uwien wuɔn' wɔ tidɛknt ni nɛ u bure' Galile ya tinfɛnm bó.
23263	MAT 3:2	«Lèbre mɛn niʼtetem, kimɛ Uwien ya bɛl nɛkn' ní ŋɔ.»
23264	MAT 3:3	*Uwien ya ñɔbonsɔknl Esayi là len' San ya gbɛr ki ye: «Udaan uba te kupenpelku ni ki wuureh ki teh: ‹Tùɔre mɛn Yonbdaan ya sɛn, kí cubn uʼsɛngbɛmu kí de wɔ.› »
23265	MAT 3:4	San là guo liliɛrl là nnɔ, bi taa' ñɔkma ya kobr nɛ ki lon' lɛ̀. U là gbin kugbɔnku ya ningbɛnl nɛ uʼciɛk ni. Uʼjier là si inacu nin tisiir nɛ.
23266	MAT 3:5	Binib ñɛh ní Yerusalɛm nin Sude ya tinfɛnm kɛ nin Sudɛn ya kpenl ya tinfɛnm kɛ ni, ki bàareh uʼsaan,
23267	MAT 3:6	ki kpiireh biʼbiɛre, nɛ u siih bɛ Uwien ya ñunm, Sudɛn ya kpenl ni.
23268	MAT 3:7	San laa' *Farisiɛnmbɛ nin Saduseyɛnmbɛ bàareh uʼsaan ki yɛbe ki yíe wɔ ń sìi bɛ Uwien ya ñunm. Nɛ u tɔke' bɛ ki ye: «Iwaalɛb ninbi, ŋmɛ nɛ wuɔn' nɛ ni li tien ma kí ñɛ Uwien ya benpiebe wà we ní nnɔ ni?
23269	MAT 3:8	Li sɔnh mɛn itùon yà wɔngeh ki teh ni mɔnbe ki lèbre' niʼtetem,
23270	MAT 3:9	ki la li maaleh niʼyɛnm ni ki teh: ‹Tiʼyaajɛ si *Abraham ma nnɔ, nì dɛ̀kre' nɛ›, kimɛ n tɔkeh nɛ nɛ, Uwien li fre kí cère itɛn yiɛ nɔ ń kpɛnde *Abraham ya yaabii.
23272	MAT 3:11	Min taah miñunm nɛ ki siih nɛ Uwien ya ñunm, ki wɔngeh ki teh ni lèbre' niʼtetem. Ama wà li paan nʼpuoli bó ní nnɔ ŋmɔbe mituɔm ki cɛn' nni. Ma kpɛ ń cɛkre uʼtacaan. Wɔn nɛ lá li cère *Mifuoñaanm nin umu ń jiire ní niʼbo.
23273	MAT 3:12	U taa' kiyonyiek wɔ ń tì lende uʼji. U li taa mijibim kí cùɔn ubɔnbuɔn ni, kí taa tifent kí wiɛ umu wà ŋa ń kpiin ni.»
23275	MAT 3:14	San ŋa tuo', nɛ ki tɔke' wɔ ki ye: «Sin wà bi li sìi min Uwien ya ñunm nnɔ, aʼmɔ ji liɛbe' ki baa' min saan-ii?»
23277	MAT 3:16	U sìi' *Yesu ma nnɔ nɛ u ñɛn' miñunm ni i ya tàan bo. Kutaaku yàare', nɛ u laa' *Uwien ya Fuoñaanm jiinh ní ki naan unɛnjel, ki lá kɛ̀le' uʼbo.
23278	MAT 3:17	Nɛ uniɛke uba ñɛn' paaki bó ní ki ye: «Nʼbijɛ sɔ, n yíe wɔ, nɛ nʼyɛnm sɔnge uʼbo.»
23281	MAT 4:3	nɛ *usɛnpol unibiikl baa' uʼsaan, ki lá tɔke' wɔ ki ye: «A yé *Uwien ya Bijɛ la, cère itɛn yiɛ ń kpɛnde kpɔnɔ.»
23284	MAT 4:6	nɛ ki tɔke' wɔ ki ye: «A yé *Uwien ya Bijɛ la, maabe kí ci tingi, kimɛ nì kɛle' *Uwien ya gbɔnku ni ki ye: ‹Sin bo, Uwien li cère uʼtondb ń guɔre ŋɛ, ŋɔ aʼtaal la mɛ tɛnl.› »
23285	MAT 4:7	Nɛ *Yesu ye: «Nì tí kɛle' *Uwien ya gbɔnku ni mɔ ki ye: ‹Ŋa ń biike aʼYonbdaan Uwien.› »
23286	MAT 4:8	*Usɛnpol tí taa' wɔ ki tì don' lijɔfɔfɔkrl liba bo, ki wuɔn' wɔ uŋɛndun ya bɛl kɛ nin iʼfaal,
23287	MAT 4:9	nɛ ki tɔke' wɔ ki ye: «A gbaan' nʼnintuɔli ki puke' nni la, n li taa nɛn kɛ kí de sin nɛ.»
23288	MAT 4:10	Nɛ *Yesu ye: «Sin, Satan, siere nʼsaan, kimɛ nì kɛle' *Uwien ya gbɔnku ni ki ye: ‹A li gbaan kí kpiɛke aʼYonbdaan Uwien nɛ, kí li pukeh wɔn baba.› »
23290	MAT 4:12	*Yesu cii' bi cuo' San ki tì pɛkn', nɛ u siere' niʼsaan ki liɛbe' Galile ya tinfɛnm bó.
23292	MAT 4:14	U kɛ̀le' niʼsaan ma nnɔ, nɛ nì tien' *Uwien ya ñɔbonsɔknl Esayi là len' ma ki ye:
23294	MAT 4:16	Binib bà là te licinñunl ni nnɔ, bi laa' kuwenwenciɛnku. Binib bà mikuum là kpàakeh bɛ, miʼjinjinku yiin biʼbo nnɔ, kuwenwenku wende' biʼbo.»
23295	MAT 4:17	Kí ñɛ u ya yo kí taa kí li joh, nɛ *Yesu cin' ki kpaandeh ki teh: «Lèbre mɛn niʼtetem, kimɛ Uwien ya bɛl nɛkn' ní ŋɔ.»
23296	MAT 4:18	*Yesu cuonh ki kpàakeh Galile ya ñunciɛnm, nɛ ki laa' ninjiɛb bile, bi te ki wiɛnh bubɛbu. Bi là yé bijɛnbɛb nɛ. Bi yih uba Simɔn, ki baanh wɔ Piɛr, ki yih uʼninjɛ Andre.
23297	MAT 4:19	Nɛ u tɔke' bɛ ki ye: «Paan mɛn nʼbo ní, ŋɔ ń cère ní li taakeh binib ki dienh nni.»
23298	MAT 4:20	Bi dàan' biʼbàan i ya tàan bo, nɛ ki paan' uʼbo.
23299	MAT 4:21	U jɛnde' waamu, nɛ ki tí laa' ninjiɛb bile mɔ, Sebede ya bijiɛb Saak nin uʼninjɛ San. Bɛn nin biʼbaa Sebede te biʼñɛrbu ni, ki tùɔreh biʼbàan. Nɛ *Yesu yin' bɛ.
23300	MAT 4:22	Nɛ bi dàan' biʼbaa nin buñɛrbu nnɔ i ya tàan bo, ki paan' uʼbo.
23302	MAT 4:24	Nɛ uʼyel kpienh Siri ya tinfɛnm kɛ ni. Bi tukeh binib bà bun iwìɛn kɛ ya bol ki bàareh uʼsaan nɛ u buuh biʼkɛ. Bɛn si: isɛnpol ŋaake bà nin bà luh libinbil nin bà ya gbɛnɛnt faan'.
23303	MAT 4:25	Nɛ inigociɛn ñɛn' ní Galile ya tinfɛnm ni nin mitinfɛnm mà bi yih mɛ̀ Idu Piik nnɔ ni nin Yerusalɛm ni nin Sude ya tinfɛnm ni nin Sudɛn ya kpenpuol bó, nɛ ki paan' uʼbo.
23304	MAT 5:1	*Yesu laa' inigol nnɔ ma nnɔ, nɛ ki don' ki tì kɛ̀le' lijuɔl liba bo. Uʼpanpaankaab taan' uʼsaan,
23306	MAT 5:3	«Binib bà ŋmɔbe ijiinyɛnmaale nnɔ, Uwien ya mɔnm te biʼbo, kimɛ *Uwien ya bɛl yé biʼyaal nɛ.
23307	MAT 5:4	Binib bà muɔh nnɔ, Uwien ya mɔnm te biʼbo, kimɛ Uwien li sɔnge biʼyɛnm.
23308	MAT 5:5	Binib bà jiindeh biʼba tingi nnɔ, Uwien ya mɔnm te biʼbo, kimɛ uŋɛndun wuu li yé bi ya faal nɛ.
23309	MAT 5:6	Binib bà ya nun mɔ́n bɛ ń li yé binimɔ̀nb nnɔ, Uwien ya mɔnm te biʼbo, kimɛ bi lá li lɛ bi yíe nà.
23310	MAT 5:7	Binib bà muɔh biʼtɔb micɛcɛkm nnɔ, Uwien ya mɔnm te biʼbo, kimɛ Uwien li muɔ bɛ micɛcɛkm.
23311	MAT 5:8	Binib bà taa' biʼba ki de' Uwien, biʼfɛ̀l bo ŋa ŋmɔbe jɔknt nnɔ, Uwien ya mɔnm te biʼbo, kimɛ bɛn nɛ li lɛ Uwien.
23312	MAT 5:9	Binib bà nuunh uyɛnduɔn ya sɛn nnɔ, Uwien ya mɔnm te biʼbo, kimɛ Uwien li yin bɛ uʼbumu.
23313	MAT 5:10	Binib bà jinh ijɛnd biʼnimɔ̀nt bo nnɔ, Uwien ya mɔnm te biʼbo, kimɛ bɛn nɛ si Uwien ya bɛl.
23314	MAT 5:11	«Binib sukreh nɛ, ki jɛ̀ndeh nɛ, ki lienh niʼbo iñɔbonbil kɛ ya bol min bo la, Uwien ya mɔnm te niʼbo.
23316	MAT 5:13	«Ninbi nɛ yé uŋɛndun wuu ya yaam. Ama miyaam saa' ka ji ŋmɛ la, niba ŋa te kí ji ń fre kí ŋmaake mɛ̀. Ma ji yé bonn, bi li wule mɛ̀ nɛ, nɛ binib ń li taanh miʼbo ki gɛ̀breh.
23318	MAT 5:15	Unil sɛ' lifrl la, wa ń taa sɛnku kí cubn liʼbo. U li taa lɛ̀ kí tuɔn likpɛnkpɛnl bo nɛ, lɛ̀ ń li wendeh bà kɛ te iden ni.
23319	MAT 5:16	Niʼmɔ ya wenwenku ń li wendeh binib ya nun bó, bɛ ń li lɛnh ni teh nà nì mɔn nnɔ, ŋɔ kí pɛ̀ke niʼBaa wà te paaki bó.»
23321	MAT 5:18	N tɔkeh nɛ imɔ̀n nɛ, yiko nnɔ uba kpein mɔnɔn ŋa ń juore fɛnm, uʼkɛ lì li tien nɛ. Kutaaku nin kitink li wuɔke kí kpaan ma kɛ la, yiko nnɔ ya gbɛyɔyɔl liba mɔnɔn ŋa ń juore fɛnm.
23322	MAT 5:19	Nɛn bo, wà kɛ kɛnde' yiko nnɔ ni uba bo waamu mɔnɔn, ki wɔkn' binib bɛ ń li teh uʼyaam la, u li yé uwaal nɛ Uwien ya bɛl ni. Wà kɛ tuo' *yiko nnɔ, ki wɔkn' binib nnɔ la, u li yé uciɛn nɛ Uwien ya bɛl ni.
23323	MAT 5:20	N tɔkeh nɛ nɛ, niʼnimɔ̀nt ŋa cɛn' *Yiko ya wɔnwɔknb nin *Farisiɛnmbɛ yaar la, na lì li kɔ *Uwien ya bɛl ni.»
23324	MAT 5:21	«Ni cii' bi là tɔke' uyo bo yaab ki ye: ‹La ku nil. Unil ku' uʼtɔ la, bi li bu wɔ tibuur nɛ.›
23325	MAT 5:22	Ama min tɔkeh nɛ ki teh wà kɛ ya benku ni ben' uʼtɔ bo la, bi li bu wɔ tibuur nɛ. Wà kɛ tɔke' uʼtɔ ki ye u yé fɛnm la, tibuur ya ciɛnb li bu wɔ tibuur nɛ. Wà kɛ tɔke' uʼtɔ ki ye u yé uwaar la, u kpɛ wɔ ń kɔ umu wà ŋa ń kpiin ni nɛ.
23326	MAT 5:23	Nɛn bo, a joh á pu Uwien mipum uʼponpuol bo, ki tì tiɛre' ki ye sin nin aʼtɔ ŋmɔbe mimaam la,
23327	MAT 5:24	taa aʼpum nnɔ kí ble liʼsaan, kí jo ní tì gben mɛ̀ kí yaan, kí liɛbe ní kí lá pu Uwien aʼpum nnɔ.
23328	MAT 5:25	«Sin nin unil ŋmɔbe mimaam nɛ u tuke mɛ̀ ki joh tibuur la, taan nin wɔ buñɔbu tonm, uyo wà ni laan te usɛn ni. Nnɔ ŋa ñí la, u li taa ŋɛ kí tì ŋukn tibuur ya ciɛn, uʼmɔ ń taa ŋɛ kí ŋukn lipɛkl ya ciɛn wɔ ń pɛkn ŋɛ.
23331	MAT 5:28	Ama min tɔkeh nɛ ki teh wà kɛ liike' upii ŋɔ uʼmɛnku kɔn' uʼni la, u duɔn' nin upii nnɔ ŋɔ uʼfɛ̀l ni.
23332	MAT 5:29	Nɛn bo, aʼnɔjienunbu nɛ cèreh a biih la, lìkre bù kí wiɛ kí jɛnde aʼba saan. Aʼgbɛnɛnt ya niba bó juore' fɛnm la, nì tu nin aʼgbɛnɛnt kɛ ń kɔ umu wà ŋa ń kpiin ni.
23333	MAT 5:30	Aʼnɔjie nɛ cèreh a biih la, cere wù kí wiɛ kí jɛnde aʼba saan. Aʼgbɛnɛnt ya niba bó juore' fɛnm la, nì tu nin aʼgbɛnɛnt kɛ ń kɔ umu wà ŋa ń kpiin ni.»
23334	MAT 5:31	«Bi tí là liɛbe' ki ye: ‹Unil wiɛ' uʼpo la, wɔ ń kɛle kugbɔnku kí de wɔ, kí wuɔn kí ye u wiɛ' wɔ nɛ.›
23339	MAT 5:36	La pole aʼyul, kimɛ ŋa ń fre kí cère aʼyurku kuba mɔnɔn ń kpɛnde kuyupenpienku, ka ń fre kí cère kù ń kpɛnde kuyubɔnbɔnku mɔ.
23340	MAT 5:37	Niʼlenm ni, nì yé imɔ̀n la, ní ye ‹imɔ̀n›. Nì tí yé kutonnɛnku la, ní ye nì yé ‹kutonnɛnku›. Ni ji pukn' nà kɛ la, nì yé usɛnpol, ubiɛrɔ yaann nɛ.»
23341	MAT 5:38	«Ni tí cii' bi là tɔke' uyo bo yaab ki ye: ‹Unil fiɛ' uʼtɔ ya nunbu la, bɛ ń fiɛ uʼmɔ yaabu. Unil fekre' uʼtɔ ya ñinl la, bɛ ń fekre uʼmɔ yaal.›
23342	MAT 5:39	Ama min tɔkeh nɛ ki teh unil tien' ŋɛ mibiɛrm la, la jiin wɔ biɛrm. Unil kpɔ̀be' aʼnɔjiekpiɛnku la, pekre aʼnɔgɛnkpiɛnku mɔ kí de wɔ.
23343	MAT 5:40	Unil taa' ŋɛ ki jon' tibuur wɔ ń tì fie aʼliɛrwawaal la, cɛ̀be wɔ aʼliɛrgbenku mɔ.
23344	MAT 5:41	Unil wɔbn' ŋɛ ki ye á tuke uʼtukl kí pìɛre wɔ kɔnsini uba la, pìɛre wɔ kɔnsini ule.
23347	MAT 5:44	Ama min tɔkeh nɛ ki teh: ‹Li yíe mɛn niʼnɛnnɛndb, kí li kàareh ki dienh binib bà jɛ̀ndeh nɛ,
23348	MAT 5:45	ŋɔ kí li yé niʼBaa wà te paaki bó ya bumu, kimɛ wɔn nɛ cèreh uʼwien puɔreh ki wendeh bibiɛrdɛnb nin binimɔ̀nb, ki cèreh utaa mɔ niih ki dienh binimɔ̀nb nin bibiɛrdɛnb.›
23350	MAT 5:47	Ni fuondeh niʼyaab baba la, bɛ lèbre'? Bà ŋa yé Sufmbɛ mɔnɔn ŋa teh nnɔ-ɔɔ?
23351	MAT 5:48	Nɛn bo, ninbi li te mɛn mɔnmɔnm kí tì gben tɛn niʼBaa wà te paaki bó te ma bo.»
23352	MAT 6:1	«Li bɛn mɛn, ki la teh nimɔ̀nt binib ya nun bó ki nuunh bɛ ń lɛ kí pɛ̀ke nɛ. Ni teh nnɔ la, na ń lɛ suul niʼBaa wà te paaki bó saan.
23353	MAT 6:2	«A pun' ucɛcɛkdaan nibonn la, la cuonh ki kpaandeh niʼkɛ saan tɛn iñuɔn ilele ya nib teh ma itáan ya dur ni nin isɛnjɛ ni ŋɔ binib ń lɛ kí pɛ̀ke bɛ. N tɔkeh nɛ imɔ̀n nɛ, bi laa' biʼsuul ŋɔ.
23354	MAT 6:3	A pun' ucɛcɛkdaan nibonn la, la cère aʼnɔgɛn ń li bɛn aʼnɔjie de' nà.
23355	MAT 6:4	Pu wɔ lididikl bo. AʼBaa wà lɛnh a teh nà lididikl bo nnɔ nɛ li su ŋɛ.»
23356	MAT 6:5	«Ni kàareh la, ni la li te tɛn iñuɔn ilele ya nib. Bi yíe bɛ ń li sieh itáan ya dur ni nin isɛnnaan ni nɛ ki kàareh ŋɔ binib ń li lɛnh bɛ. N tɔkeh nɛ imɔ̀n nɛ, bi laa' biʼsuul ŋɔ.
23357	MAT 6:6	Sin wɔn, a tì ń yíe á kàare la, kɔ aʼduku ni, kí pìin, kí kàare aʼBaa wà ŋa lɛnh wɔ nnɔ. AʼBaa wà lɛnh a teh nà lididikl bo nnɔ nɛ li su ŋɛ.
23358	MAT 6:7	«Ni kàareh la, ni la li kàareh ki ñɔbleh ki tɛkreh tɛn bà ŋa pɛ Uwien ya sɛn bo. Bi maaleh ki teh bi lienh ki gbiekeh nɛ la, Uwien li cenge biʼbó.
23359	MAT 6:8	La teh mɛn tɛn bɛn, kimɛ niʼBaa bɛn nà wiɛbe nɛ kí lɛ na laan miɛ' wɔ nɛ̀.
23360	MAT 6:9	Ní li kàareh ki teh nɔ: ‹TiʼBaa wà te paaki bó, cère binib kɛ ń li boh aʼyel,
23361	MAT 6:10	Cère aʼbɛl ń baa ní, cère aʼyíem ń tien tingi ni tɛn paaki bó.
23363	MAT 6:12	fère tɛ tiʼbiil, tɛn tiʼmɔ fèreh ma bà biih tɛ nnɔ.
23365	MAT 6:14	«Kimɛ ni fèreh binib biʼbiil la, niʼBaa wà te paaki bó mɔ li fère nɛ niʼyaal.
23366	MAT 6:15	Ama na fèreh binib biʼbiil la, niʼBaa mɔ ŋa ń fère nɛ niʼyaal.»
23367	MAT 6:16	«Ni lòle' buñɔbu la, ni la li saah niʼnun bó tɛn iñuɔn ilele ya nib. Bi saah biʼnun bó ŋɔ binib ń bɛnde kí ye bi lùo buñɔbu nɛ. N tɔkeh nɛ imɔ̀n nɛ, bi laa' biʼsuul ŋɔ.
23368	MAT 6:17	Sin wɔn, a lòle' buñɔbu la, fɛnde aʼnun bó, kí luobe aʼyur mikpɔm,
23369	MAT 6:18	ŋɔ binib la bɛnde kí ye a lùo ñɔbu. Ama aʼBaa wà te aʼsaan lididikl bo nɛ bɛn. Wɔn wà lɛnh a teh nà lididikl bo nnɔ nɛ li su ŋɛ.»
23372	MAT 6:21	Kimɛ aʼfaal te nà saan la, aʼfɛ̀l mɔ dɔ nɛn saan nɛ.»
23373	MAT 6:22	«Bununbu yé tigbɛnɛnt ya frl nɛ. Aʼnun mɔn la, aʼgbɛnɛnt kɛ te kuwenwenku ni nɛ.
23374	MAT 6:23	Ama aʼnun ŋa mɔn la, aʼgbɛnɛnt kɛ te licinñunl ni nɛ. Aʼnun yà cèreh a te kuwenwenku ni nnɔ ŋa ji lɛnh la, a te licinñunl là ni nnɔ ji li te milɛ bo?»
23376	MAT 6:25	«Nɛn bo nɛ n tɔkeh nɛ ki teh ni la cère nɛ̀ ń li wiɛbe nɛ ni li tien ma kí li fuobe bo, ki la li maaleh ki teh: ‹Ti li ji ba?› Ki la cère nɛ ń li wiɛbe nɛ niʼgbɛnɛnt bo, ki la li maaleh ki teh: ‹Ti li gole ba?› Limiɛl ŋa cɛn' tijier-ii? Tigbɛnɛnt mɔ ŋa cɛn' tiwɛngolkaar-ii?
23377	MAT 6:26	Liike mɛn inuɔn yà laanh paaki bó te ma bo. Ya koh, ka ceh ki cɔngeh bɔnbuɔn ni. Ama niʼBaa wà te paaki bó nɛ jindeh yì. Na nín cɛn' yì pelpel-ii?
23378	MAT 6:27	Niʼni ŋmɛ nɛ uʼnìinm ni, u li fre kí fɔkn uʼmiɛl waamu mɔnɔn kí pukn-i?
23380	MAT 6:29	Ama n tɔkeh nɛ nɛ, ubɛr Salomɔn nin uʼfàaciɛnl kɛ, wa là gole' kpɛlcɛr tù mɔn ki baa' mipuum nnɔ ya miba mɔnɔn.
23381	MAT 6:30	Uwien cèreh timɔsir tà te dinnɔ kubaaku ni, ki li wun teke umu puh mipúmɔnmɔnm la, bɛ li cère wa ń tien ninbi binib mimɔnm kí cɛn timuɔr-i? Niʼtekjim nɛ pɔre' nɛ.
23383	MAT 6:32	Kimɛ bà ŋa pɛ Uwien ya sɛn bo ya nun nɛ mɔ́n tu ya bont kɛ bo. NiʼBaa wà te paaki bó bɛn ki ye ni ciɛke tibont nnɔ kɛ.
23385	MAT 6:34	Nɛn bo, la cère mɛn nɛ̀ ń li wiɛbe nɛ wenli wà we ní nɔ bo. Wenli nɛ ni li wun maale wenli ya gbɛr bo. Lidaali là kɛ nin liʼjɛnd nɛ.»
23388	MAT 7:3	Bɛ tien' a lɛnh kumuɔku kùa te aʼtɔ ya nunbu ni, ka ji lɛnh jaantɛlkɛ wà puɔn aʼyaabu ni?
23389	MAT 7:4	A li tien mila kí tɔke aʼtɔ kí ye: ‹Cère ń ñɛn kumuɔku kùa te aʼnunbu ni nɔ›, ŋɔ jaantɛlkɛ puɔn aʼyaabu ni?
23390	MAT 7:5	Sin iñuɔn ilele ya nilɔ, kpiɛ kí ñɛn jaantɛlkɛ wà puɔn aʼnunbu ni nnɔ, kí li lɛnh mɔnmɔnm, kí yaan kí fre kí ñɛn kumuɔku aʼtɔ yaabu ni.
23391	MAT 7:6	«La taah mɛn tibont tà yé Uwien yaar ki dienh isɛngbɛle, ŋɔ ì la lá liɛbe kí kɛ̀kɛ̀re nɛ. La taah mɛn niʼlaan ki dienh fangambɛ, ŋɔ bi la tɛtɛ iʼbo.»
23394	MAT 7:9	Niʼni ŋmɛ ya buk miɛ' wɔ kpɔnɔ la, u li de kɛ̀ litɛnl-i?
23396	MAT 7:11	Ninbi bibiɛrdɛnb, ni bɛn ki dienh niʼbumu nà mɔn la, bɛ li tien niʼBaa wà te paaki bó ŋa ń cère binib bà miɛh wɔ nà mɔn nnɔ bɛ ń lɛ nɛ̀!
23397	MAT 7:12	«Nɛn bo, ni yíe binib ń li teh nɛ nà kɛ nnɔ, niʼmɔ ń li teh bɛ nɛn. *Yiko ya gbɔnku nin Uwien ya ñɔbonsɔknb wɔknh nà kɛ nnɔ ya tingi nínɔ.»
23400	MAT 7:15	«Liike mɛn niʼyul bo nin bitonnɛnñɔbonsɔknb. Bi bàareh niʼsaan ki te suoo tɛn ipe nɛ, ama ki nín ji yé ikɛ̀r ki bre.
23401	MAT 7:16	Biʼtùon nɛ li cère ní bɛnde bi yé binib bà ya bol. Ba pɔ̀h cɛcɛ bɛnɛnk bo. Ka pɔ̀h kɛnkɛn mɔ konkonbu bo.
23406	MAT 7:21	«Na yé wà kɛ yih nni ki teh: ‹Yonbdaan, Yonbdaan›, nɛ li kɔ Uwien ya bɛl ni. Ama wà teh nʼBaa wà te paaki bó yíe ma bo, nɛ li kɔ uʼbɛl ni.
23408	MAT 7:23	Nɛ n li tɔke bɛ kí ye: ‹Jɛnde mɛn nʼsaan, ma bɛn nɛ fiebu. Ni yé bà teh nà bre nɛ.› »
23409	MAT 7:24	«Tɔ, wà kɛ ciih nʼgbɛr tuu nɔ, ki teh tù ye ma la, u naan ujɛ wà ŋmɔbe miyɛnfuom, ki mɛn' uʼduku kutɛntiɛku bo nɛ.
23410	MAT 7:25	Utaa nii', miwuɔm kɔn', ki puube' ki yile' kuduku nnɔ bo, kutafaaku mɔ fii' ki lɛkn' kuʼbo. Kù se kutɛntiɛku bo ma nnɔ, nɛ ka lu'.
23411	MAT 7:26	«Ama wà kɛ ciih nʼgbɛr tuu nɔ, ka teh tù ye ma la, u naan ujɛjɔr wà mɛn' uʼduku litɛngbil bo nɛ.
23412	MAT 7:27	Utaa nii', miwuɔm kɔn', ki puube' ki yile' kuduku nnɔ bo, kutafaaku mɔ fii' ki lɛkn' kuʼbo, nɛ kù lu' kpɛlkpɛl.»
23415	MAT 8:1	*Yesu jiinh lijuɔl bo, nɛ linigociɛnl pɛ uʼbo.
23416	MAT 8:2	Tɔ, ujend uba baa' ki lá gbaan' uʼnintuɔli, nɛ ki tɔke' wɔ ki ye: «Yonbdaan, a yíe la, a li fre kí cère ń lùore.»
23417	MAT 8:3	Nɛ *Yesu tɛnde' uʼnuɔ ki mɛ' wɔ, nɛ ki ye: «N yíe, lùore.» Nɛ u pɔk ki lùore' i ya tàan bo.
23418	MAT 8:4	Nɛ *Yesu ye: «Liike aʼyul bo ki la tɔke nil, ama jo kí tì lɛ utɔtuɔrkɛ, kí tien lituɔrl tɛn Moyis là ye bɛ ń li teh ma bo. Nɛn nɛ li wuɔn kí ye a lùore'.»
23419	MAT 8:5	*Yesu cuonh ki tì kɔh Kapɛrnawum ya du ni uyo wà nnɔ, nɛ sojambɛ kobk ya ciɛn uba baa' uʼsaan ki gbáan' wɔ ki ye:
23420	MAT 8:6	«Yonbdaan, nʼtonsɔnl nɛ wɔbe' ki dɔ iden, ki wɔlndeh cɛɛn.»
23422	MAT 8:8	Nɛ u tɔke' *Yesu ki ye: «O, Yonbdaan, ma kpɛ á baa kí kɔ nʼden. A lì len' mɔnɔn ki ye ‹Faake› la, nʼtonsɔnl nnɔ li faake nɛ.
23423	MAT 8:9	Kimɛ min mɔnɔn ŋmɔbe binib bà yé nin nni biciɛnb, nɛ ki mɔ yé sojambɛ biba ya ciɛn. N tɔke' uba ki ye: ‹Li joh› la, u joh nɛ, n tɔke' utɔ ki ye ‹Dɛn› la, u bàareh nɛ. N tí tɔke' nʼtonsɔnl ki ye wɔ ń tien nà la, u teh nɛn nɛ.»
23424	MAT 8:10	*Yesu cii' uʼñɔbon ma nnɔ, nɛ nì cuo' wɔ miyɔkm, nɛ u tɔke' binib bà pɛ uʼbo nnɔ ki ye: «N tɔkeh nɛ imɔ̀n nɛ, ma laan laa' nil wà ŋmɔbe miɛ ya tekjim Israyɛl yaab ni mɔnɔn.
23428	MAT 8:14	*Yesu jon' Piɛr den, nɛ ki laa' Piɛr ya cɔbnaa dɔ ki bun, uʼgbɛnɛnt ton.
23429	MAT 8:15	*Yesu mɛ' uʼnuɔ, nɛ uʼgbɛnɛnt sɔnge'. Nɛn saan nɛ u fii' ki cɛ̀nde' wɔ.
23430	MAT 8:16	Niʼdaali ya tajuɔku, nɛ bi tuke' binib ligol ki baa' Yesu saan isɛnpol ŋaake bɛ. *Yesu ŋɔre' isɛnpol nnɔ nin uʼñɔmaam, nɛ ki cère' bà kɛ bun nnɔ faake'.
23431	MAT 8:17	U tien' nnɔ ŋɔ uñɔbonsɔknl Esayi là len' nà nnɔ nɛ̀ ń tien nɛ. U là len' ki ye: «Wɔn nɛ ñɛn' tiʼjiint, ki teke' tiʼwìɛn kɛ ki tuke'.»
23432	MAT 8:18	Tɔ, *Yesu laa' linigol guɔn' wɔ, nɛ u tɔke' uʼpanpaankaab ki ye: «Cère mɛn tí puore kí jo miñunciɛnm ya gbaatɔl bó.»
23433	MAT 8:19	Yiko ya wɔnwɔknl uba baa' uʼsaan, nɛ ki tɔke' wɔ ki ye: «Cɛnbaa, a joh nà bó kɛ la, n li pɛ aʼbo nɛ.»
23435	MAT 8:21	Nɛ uʼpanpaankaab ya uba mɔ tɔke' wɔ ki ye: «Yonbdaan, cɛ̀be nni ń jo kí tì sube nʼbaa ŋɔ kí liɛbe ní kí paan aʼbo.»
23436	MAT 8:22	Nɛ *Yesu tɔke' wɔ ki ye: «Li pɛ nʼbo, kí cère bitɛnkpiib ń li subeh biʼtɔb.»
23437	MAT 8:23	*Yesu kɔn' buñɛrbu nɛ uʼpanpaankaab mɔ paan' uʼbo.
23440	MAT 8:26	Nɛ u ye: «Bɛ tien' ni sɛn' bujɛwaanbu? Niʼtekjim nɛ pɔre' nɛ.» Nɛn saan nɛ u fii' ki tiɛn' kutafaaku nin miñunm bo. Nɛ kutafaaku nin miñunm kɛ ŋmile' cim.
23442	MAT 8:28	Bi tì baa' miñunciɛnm ya gbaatɔl, Gadara yaab ya tinfɛnm ni, nɛ binib bile ñɛn' ikul bó ní ki cende' wɔ. Isɛnpol nɛ là ŋaake bɛ. Bi là bre cɛɛn nɛ, nɛ nib ŋa kaabe ki ñɛh niʼbó ya sɛn.
23444	MAT 8:30	Tɔ, fangambɛ biba mɔ là te ka fɔke nin niʼsaan ki yɛbe ka dindin, bi kpaah bɛ.
23448	MAT 8:34	Udu nnɔ ya nib kɛ ñɛn' ki lá tuobe' *Yesu usɛn ni, nɛ ki gbáan' wɔ ki ye wɔ ń ñɛ biʼtinfɛnm ni.
23449	MAT 9:1	*Yesu liɛbe' ki kɔn' buñɛrbu ki tí puore' miñunciɛnm ki kun' uʼdu ni.
23450	MAT 9:2	Nɛ bi tuke' ujɛ uba linagɛnl bo uʼtàan nin uʼnuɔ kɛ faan' ki baa' uʼsaan. U laa' bi teke' wɔ ki jin' ma nnɔ, nɛ u tɔke' ujɛ wà ya tàan nin uʼnuɔ faan' nnɔ ki ye: «Nʼbukɛ, cuo aʼba, n fère' ŋɛ aʼbiɛre ŋɔ.»
23452	MAT 9:4	*Yesu bɛnde' biʼyɛnmaale, nɛ ki tɔke' bɛ ki ye: «Bɛ tien' ni ŋmɔbe yii ya yɛnmaalbiɛre?
23453	MAT 9:5	Ni lɛ ba nɛ faa? Ń tɔke wɔ kí ye n fère' wɔ uʼbiɛre nɛ faa bii wɔ ń fii kí cuon nɛ faa?
23454	MAT 9:6	Nɛn bo, n li wuɔn nɛ kí ye *Unil ya Bijɛ ŋmɔbe mituɔm uŋɛndun wuu ni wɔ ń fère binib biʼbiɛre.» Nɛ ki tɔke' wà ya nuɔ nin uʼtàan faan' nnɔ ki ye: «Fii, kí yuure aʼnagɛnl, kí li kunh.»
23457	MAT 9:9	*Yesu siere' niʼsaan ki joh ma nnɔ, nɛ ki laa' ulɛnpotekl uba kɛ lɛnpotekbùol, bi yih wɔ Matie. Nɛ *Yesu tɔke' wɔ ki ye: «Paan nʼbo ní.» Nɛ u fii' ki paan' uʼbo.
23458	MAT 9:10	Ni ya puoli bó nɛ *Yesu te Matie den ki jinh tijier. Bilɛnpotekb ligol nin bibiɛrdɛnb mɔ baa' ki kɛ wɔn nin uʼpanpaankaab saan, ki jinh.
23459	MAT 9:11	*Farisiɛnmbɛ laa' nnɔ ma nnɔ, nɛ ki niire' uʼpanpaankaab ki ye: «Bɛ tien' niʼcɛnbaa tɛ ki jinh nin bilɛnpotekb nin bibiɛrdɛnb-i?»
23463	MAT 9:15	Nɛ u jiin' bɛ ye: «Binib bà bi yin' bɛ upiikuɔn li fre kí li te uyɛnsaa ni uyo wà piicɛ laan te biʼsaan-ii? Ama uyo uba we ní bɛ ń ñɛn piicɛ nnɔ biʼsaan. U ya yo nɛ bi li lòle buñɔbu.»
23466	MAT 9:18	*Yesu te ki lienh, nɛ uciɛn uba baa', ki lá gbaan' uʼnintuɔli ki tɔke' wɔ ki ye: «Nʼbisɛ kpo' itàan yiɛ bo nɛ. Ama dɛn kí taa aʼnuɔ kí paan uʼbo, ŋɔ wɔ ń liɛbe kí li fuobe.»
23467	MAT 9:19	Nɛ *Yesu fii' ki paan' uʼbo nin uʼpanpaankaab.
23468	MAT 9:20	Tɔ, upii uba mɔ là te niʼsaan, ki laa' tifɛr ibin piik nin ile ta gben'. U maale' uʼyɛnm ni ki ye: «N mɛ' uʼwɛngolkaar mɔnɔn la, n li faake nɛ.» Nɛ ki baa' *Yesu ya puoli bó ní, ki nɛkn' wɔ, nɛ ki mɛ' uʼwɛngolkaar ya ñɔgbɛn.
23470	MAT 9:22	*Yesu jiɛbe' ki laa' wɔ, nɛ ki tɔke' wɔ ki ye: «Nʼbisɛ, cuo aʼba. Aʼtekjim nɛ ŋmiɛn' ŋɛ.» Nɛ u pɔk ki faake' i ya tàan bo.
23471	MAT 9:23	*Yesu tì baa' uciɛn nnɔ den, nɛ ki laa' biwopieb nin linigol te niʼsaan ki ŋmɔbe kuwaaku ki gbien'.
23473	MAT 9:25	Bi ŋɔre' linigol nnɔ ki ñɛn' saali, nɛ u kɔn' kibupiik nnɔ dɔ kuduku kùa ni nnɔ, ki cuo' kiʼnuɔ, nɛ kì fii'.
23474	MAT 9:26	Nɛ tigbɛr nnɔ yɛre' ki gbe mitinfɛnm nnɔ ni niʼkɛ saan.
23475	MAT 9:27	*Yesu siere' niʼsaan ki bure'. U joh ma nnɔ, nɛ ijùɔn ile pɛ uʼbo, ki wuureh ki teh: «*Dafid ya yaabile, muɔ tɛ micɛcɛkm.»
23477	MAT 9:29	Nɛ u mɛ' iʼnun, ki tɔke' yɛ̀ ki ye: «Nɛ̀ ń tien nɛ tɛn ni teke' nni ki jin' ma bo.»
23478	MAT 9:30	Nɛ ì likre'. Nɛn saan nɛ u tùɔre' ki kpɛkpɛ' iʼbo ki ye ì la tɔke nil.
23479	MAT 9:31	Ama bi ñɛn' ma nnɔ, nɛ ki lienh uʼbó mitinfɛnm nnɔ ni niʼkɛ saan.
23480	MAT 9:32	Tɔ, uyo wà bi ñɛh nnɔ, nɛ bi tuke' ní ujɛ uba usɛnpol cère' uʼlɛnl tɛbe' ki baa' *Yesu saan.
23484	MAT 9:36	U laa' inigol, nɛ ki muɔ' bɛ micɛcɛkm cɛɛn, kimɛ bi dɔre', biʼyɛnm saa', nɛ bi te tɛn ipe yà ŋa ŋmɔbe wa kpaah yɛ̀.
23485	MAT 9:37	Nɛ u tɔke' uʼpanpaankaab ki ye: «Tijier ben' ki yɛbe, ama bà li taan tù ŋa ji yɛbe.
23486	MAT 9:38	Nɛn bo, gbáan mɛn ukpɛdaan wɔ ń sɔn bitonsɔnb bɛ ń tì taan uʼjier.»
23487	MAT 10:1	Nɛ *Yesu yin' uʼpanpaankaab piik nin bile nnɔ ní, ki de' bɛ mituɔm bɛ ń li ŋuɔh isɛnpol binib saan, kí li buuh iwìɛn kɛ ya bol.
23488	MAT 10:2	Uʼtondb piik nin bile nnɔ ya yel sɔ: ukpiɛk, Simɔn wà bi yih wɔ Piɛr nnɔ nin uʼninjɛ Andre, Sebede ya bijiɛb Saak nin uʼninjɛ San,
23490	MAT 10:4	Simɔn wà ya nun mɔ́n uʼdu ya gbɛr bo nin Sudas Iskariyɔt wà lá li kuɔre Yesu nnɔ.
23491	MAT 10:5	*Yesu sɔn' uʼtondb piik nin bile nnɔ, nɛ ki tɔke' bɛ ki ye: «La jo mɛn bà ŋa yé Sufmbɛ ya du ni. Niʼtaal la tɛ Samari ya tinfɛnm ya du uba mɔnɔn ni.
23494	MAT 10:8	Kí li buuh biwiɛnb, kí li mɛkreh bitɛnkpiib, kí li cèreh ijend lùoreh, kí li ŋuɔh isɛnpol binib saan. Ni laa' mituɔm nnɔ ma, na pɛ̀n' niba. Niʼmɔ ń li buuh binib, ki la li nuunh paaku.
23495	MAT 10:9	Ni joh la, ni la tuke ñɔ̀km, ki la tuke like ya kur, ki la cùɔn likbu buba nin buʼtɔbu;
23496	MAT 10:10	ki la tuke sɛnjokɔl, ki la tuke liɛr ile, ki la tuke tacaan, ki la ŋuuke gbien, kimɛ utonsɔnl kɛ jinh uʼtuonl bo nɛ.
23497	MAT 10:11	«Ni tì baa' udu wà ni la, ní nuun unimɔ̀n wà li teke nɛ uʼden, kí li te nɛn saan kí tì baa' uyo wà ni li siere udu nnɔ ni.
23499	MAT 10:13	Iden nnɔ ya nib teke' nɛ la, uyɛnduɔn nnɔ li yé biʼyu nɛ. Ama ba teke' nɛ la, u li juore niʼyu nɛ.
23500	MAT 10:14	Iden yà ya nib bii udu wà ya nib ŋa teke' nɛ, ka teke' niʼgbɛr mɔ la, ñɛ mɛn nɛ̀ kí kpakpaare niʼtàan ya tɛngunku kí wiɛ nɛ̀.
23503	MAT 10:17	Li bɛn mɛn binib bó, bi lá li cuo nɛ kí jon tibuur, kí ñì nɛ inalɛbe biʼtáan ya dur ni.
23504	MAT 10:18	Min bo, bi lá li tuke nɛ kí jo tibuur idu ya ciɛnb nin bibɛrb saan. Nnɔ nɛ ni li yé nʼmɔ̀nkunb bɛn nin bà ŋa yé Sufmbɛ kɛ saan.
23506	MAT 10:20	Kimɛ na yé ninbi nɛ li len, niʼBaa *Uwien ya Fuoñaanm nɛ li cère ní len.
23507	MAT 10:21	«U ya yo nɛ unil li kuɔre uʼninjɛ, bɛ ń ku wɔ. Baa mɔ li kuɔre uʼbuk, bɛ ń ku kɛ̀. Mubumu mɔ li fii kí sere muʼnaambɛ nin muʼbaambɛ bo, kí cère bɛ ń ku bɛ.
23510	MAT 10:24	«Wà bɛngeh ŋa ń cɛn wà wɔknh wɔ. Utonsɔnl mɔ ŋa ń cɛn uʼcɛnbaa.
23511	MAT 10:25	Nì kpɛ wà bɛngeh ń li te tɛn wà wɔknh wɔ nɛ, utonsɔnl mɔ ń li te tɛn uʼcɛnbaa. Bi yin' ududaan isɛnpol ya ciɛn Bɛlsebul la, ba ń yin uʼden yaab mɔ nà cɛn' nnɔ-ɔɔ?»
23515	MAT 10:29	Bi li fre kí kuɔre inuɔn ile iŋɛ nɛ? Nin nɛn kɛ ŋɔ uba mɔnɔn ŋa ń lu kí kpo ŋɔ niʼBaa ŋa bɛn.
23516	MAT 10:30	Ninbi wɔn, Uwien bɛn haali niʼyur mɔnɔn ya ñɔbu.
23518	MAT 10:32	«Wà kɛ lienh binib ya nun bó ki teh u yé nʼyɔ la, nʼmɔ li len nʼBaa wà te paaki bó ya nun bó kí ye udaan mɔ yé nʼyɔ nɛ.
23519	MAT 10:33	Ama wà kɛ lienh binib ya nun bó ki teh wa yé nʼyɔ la, nʼmɔ li len nʼBaa wà te paaki bó ya nun bó kí ye udaan mɔ ŋa yé nʼyɔ.»
23521	MAT 10:35	N baa' ń pàare kibujɛbuk nin kiʼbaa nɛ, kí pàare kibupiik nin kiʼnaa, kí pàare yaabisɛ mɔ nin uʼcɛ ya naa.