23215	MAT 1:2	*Abraham là maa' *Isaak, nɛ *Isaak mɔ maa' *Sakɔb, *Sakɔb mɔ maa' Suda nin uʼninjiɛb.
23216	MAT 1:3	Suda mɔ maa' Farɛs nin Sera. Biʼnaa ya yel si Tamar. Farɛs mɔ maa' Ɛsilɔm, Ɛsilɔm mɔ maa' Alam,
23217	MAT 1:4	Alam mɔ maa' Aminadab, Aminadab mɔ maa' Nasɔn, Nasɔn mɔ maa' Salima,
23218	MAT 1:5	Salima mɔ maa' Bos. Uʼnaa ya yel si Lahab. Bos mɔ maa' Yobɛd. Uʼnaa ya yel si Lut. Yobɛd mɔ maa' Yɛse,
23219	MAT 1:6	Yɛse mɔ maa' ubɛr *Dafid. *Dafid mɔ maa' Salomɔn. Uʼnaa là yé Yuri ya po nɛ, nɛ *Dafid taa' wɔ ki kuɔn'.
23220	MAT 1:7	Salomɔn mɔ maa' Erobowam, Erobowam mɔ maa' Abiya, Abiya mɔ maa' Asafu,
23225	MAT 1:12	Bi cuo' bɛ ki jon' Babilonn ma nnɔ, ni ya puoli bó nɛ Yekoniya maa' Salatiɛl, Salatiɛl mɔ maa' Sorobabɛl,
23226	MAT 1:13	Sorobabɛl mɔ maa' Abiyud, Abiyud mɔ maa' Eliyakim, Eliyakim mɔ maa' Asɔ,
23227	MAT 1:14	Asɔ mɔ maa' Sadɔk, Sadɔk mɔ maa' Akim, Akim mɔ maa' Eliyud,
23228	MAT 1:15	Eliyud mɔ maa' Eleyasaa, Eleyasaa mɔ maa' Matan, Matan mɔ maa' *Sakɔb,
23229	MAT 1:16	*Sakɔb mɔ maa' *Yosɛf, wà yé Mari ya cɛ nnɔ. Mari mɔ maa' *Yesu wà bi yih wɔ *Uwien ya Nigɛndkɛ Kristo nnɔ.
23239	MAT 2:1	Tɔ, bi maa' *Yesu Bɛtelɛm ya du ni nɛ, Sude ya tinfɛnm ni, uyo wà Herod yé ubɛr nnɔ. Bi maa' *Yesu ma nnɔ, nɛ binib bà ŋmɔbe mibɛnm iŋmaabii bo ya biba ñɛn' lɛnpuoli bó ní ki baa' Yerusalɛm,
23240	MAT 2:2	nɛ ki niire' ki ye: «Bi maa' kibuk kà kì yé Sufmbɛ ya bɛr nnɔ te lɛ saan-i? Kimɛ ti laa' kiʼŋmaabil lɛnpuoli bó nɛ ki baa' tí puke kɛ̀.»
23242	MAT 2:4	Nɛ u yin' *Sufmbɛ nin *bitɔtuɔrciɛnb nin *Yiko ya wɔnwɔknb kɛ, ki niire' bɛ ki ye bi li maa Uwien ya Nigɛndkɛ Kristo lɛ saan-i?
23243	MAT 2:5	Nɛ bi ye: «Bɛtelɛm ya du wà te Sude ya tinfɛnm ni nnɔ ni, kimɛ *Uwien ya ñɔbonsɔknl là kɛle' ki ye Uwien ye:
23244	MAT 2:6	‹Sin Bɛtelɛm ya du wà te Sude ya tinfɛnm ni nnɔ, ŋa mɔnbe ki yé dufɛnm Sude ya tinfɛnm ya du kɛ ni, kimɛ ubɛr li ñɛ sin ni nɛ, kí li yé wà li likeh nʼnib Israyɛl yaab.› »
23255	MAT 2:17	U ku' mubumu nnɔ ma nnɔ nɛ nì tien' *Uwien ya ñɔbonsɔknl Seremi là len' ma ki ye:
23260	MAT 2:22	*Yosɛf cii' ubɛr Herod ya bijɛ Akelayus teke' uʼbaa ya bɛl Sude ya tinfɛnm ni. Nɛn bo nɛ u fɛnge', ka yíe wɔ ń baa niʼbó, nɛ Uwien wuɔn' wɔ tidɛknt ni nɛ u bure' Galile ya tinfɛnm bó.
23262	MAT 3:1	San wà siih binib Uwien ya ñunm nnɔ baa' uyo uba ki te kupenpelku ni, Sude ya tinfɛnm ni, ki kpaandeh ki teh:
23264	MAT 3:3	*Uwien ya ñɔbonsɔknl Esayi là len' San ya gbɛr ki ye: «Udaan uba te kupenpelku ni ki wuureh ki teh: ‹Tùɔre mɛn Yonbdaan ya sɛn, kí cubn uʼsɛngbɛmu kí de wɔ.› »
23265	MAT 3:4	San là guo liliɛrl là nnɔ, bi taa' ñɔkma ya kobr nɛ ki lon' lɛ̀. U là gbin kugbɔnku ya ningbɛnl nɛ uʼciɛk ni. Uʼjier là si inacu nin tisiir nɛ.
23266	MAT 3:5	Binib ñɛh ní Yerusalɛm nin Sude ya tinfɛnm kɛ nin Sudɛn ya kpenl ya tinfɛnm kɛ ni, ki bàareh uʼsaan,
23267	MAT 3:6	ki kpiireh biʼbiɛre, nɛ u siih bɛ Uwien ya ñunm, Sudɛn ya kpenl ni.
23268	MAT 3:7	San laa' *Farisiɛnmbɛ nin Saduseyɛnmbɛ bàareh uʼsaan ki yɛbe ki yíe wɔ ń sìi bɛ Uwien ya ñunm. Nɛ u tɔke' bɛ ki ye: «Iwaalɛb ninbi, ŋmɛ nɛ wuɔn' nɛ ni li tien ma kí ñɛ Uwien ya benpiebe wà we ní nnɔ ni?
23274	MAT 3:13	Tɔ, u ya yo nɛ *Yesu ñɛn' Galile ya tinfɛnm bó ní ki baa' San saan, Sudɛn ya kpenl saan ŋɔ San ń sìi wɔ Uwien ya ñunm.
23275	MAT 3:14	San ŋa tuo', nɛ ki tɔke' wɔ ki ye: «Sin wà bi li sìi min Uwien ya ñunm nnɔ, aʼmɔ ji liɛbe' ki baa' min saan-ii?»
23276	MAT 3:15	Nɛ *Yesu ye: «Tuo kí tien nnɔ fɛnfɛnnɔ. Nnɔ nɛ ti li fre kí tien Uwien yíe nà kɛ.» Nɛ San tuo' ki sìi' wɔ Uwien ya ñunm.
23284	MAT 4:6	nɛ ki tɔke' wɔ ki ye: «A yé *Uwien ya Bijɛ la, maabe kí ci tingi, kimɛ nì kɛle' *Uwien ya gbɔnku ni ki ye: ‹Sin bo, Uwien li cère uʼtondb ń guɔre ŋɛ, ŋɔ aʼtaal la mɛ tɛnl.› »
23288	MAT 4:10	Nɛ *Yesu ye: «Sin, Satan, siere nʼsaan, kimɛ nì kɛle' *Uwien ya gbɔnku ni ki ye: ‹A li gbaan kí kpiɛke aʼYonbdaan Uwien nɛ, kí li pukeh wɔn baba.› »
23290	MAT 4:12	*Yesu cii' bi cuo' San ki tì pɛkn', nɛ u siere' niʼsaan ki liɛbe' Galile ya tinfɛnm bó.
23291	MAT 4:13	U bure' ki tì baa' Nasarɛt, ki gɛ̀bre' ki tì te Kapɛrnawum ya du ni. Udu nnɔ te miñunciɛnm saan nɛ, Sabulɔn nin Nɛftali ya tinfɛnm ni.
23293	MAT 4:15	«Sabulɔn nin Nɛftali yaabɛ, ninbi bà kɔ ki kpieke Galile ya ñunciɛnm, Sudɛn ya kpenpuol bó nnɔ, mitinfɛnm mà bi yih mɛ̀ bà ŋa yé Sufmbɛ ya tinfɛnm nnɔ.
23296	MAT 4:18	*Yesu cuonh ki kpàakeh Galile ya ñunciɛnm, nɛ ki laa' ninjiɛb bile, bi te ki wiɛnh bubɛbu. Bi là yé bijɛnbɛb nɛ. Bi yih uba Simɔn, ki baanh wɔ Piɛr, ki yih uʼninjɛ Andre.
23299	MAT 4:21	U jɛnde' waamu, nɛ ki tí laa' ninjiɛb bile mɔ, Sebede ya bijiɛb Saak nin uʼninjɛ San. Bɛn nin biʼbaa Sebede te biʼñɛrbu ni, ki tùɔreh biʼbàan. Nɛ *Yesu yin' bɛ.
23301	MAT 4:23	Nɛ *Yesu cuonh Galile ya tinfɛnm kɛ ni, ki kɔh Sufmbɛ ya táan ya dur ni, ki wɔknh binib Uwien ya gbɛr, ki kpaandeh Uwien ya bɛl ya gbɛmɔnmɔnt, nɛ ki buuh iwìɛn kɛ ya bol.
23302	MAT 4:24	Nɛ uʼyel kpienh Siri ya tinfɛnm kɛ ni. Bi tukeh binib bà bun iwìɛn kɛ ya bol ki bàareh uʼsaan nɛ u buuh biʼkɛ. Bɛn si: isɛnpol ŋaake bà nin bà luh libinbil nin bà ya gbɛnɛnt faan'.
23303	MAT 4:25	Nɛ inigociɛn ñɛn' ní Galile ya tinfɛnm ni nin mitinfɛnm mà bi yih mɛ̀ Idu Piik nnɔ ni nin Yerusalɛm ni nin Sude ya tinfɛnm ni nin Sudɛn ya kpenpuol bó, nɛ ki paan' uʼbo.
23328	MAT 5:25	«Sin nin unil ŋmɔbe mimaam nɛ u tuke mɛ̀ ki joh tibuur la, taan nin wɔ buñɔbu tonm, uyo wà ni laan te usɛn ni. Nnɔ ŋa ñí la, u li taa ŋɛ kí tì ŋukn tibuur ya ciɛn, uʼmɔ ń taa ŋɛ kí ŋukn lipɛkl ya ciɛn wɔ ń pɛkn ŋɛ.
23350	MAT 5:47	Ni fuondeh niʼyaab baba la, bɛ lèbre'? Bà ŋa yé Sufmbɛ mɔnɔn ŋa teh nnɔ-ɔɔ?
23357	MAT 6:6	Sin wɔn, a tì ń yíe á kàare la, kɔ aʼduku ni, kí pìin, kí kàare aʼBaa wà ŋa lɛnh wɔ nnɔ. AʼBaa wà lɛnh a teh nà lididikl bo nnɔ nɛ li su ŋɛ.
23368	MAT 6:17	Sin wɔn, a lòle' buñɔbu la, fɛnde aʼnun bó, kí luobe aʼyur mikpɔm,
23380	MAT 6:29	Ama n tɔkeh nɛ nɛ, ubɛr Salomɔn nin uʼfàaciɛnl kɛ, wa là gole' kpɛlcɛr tù mɔn ki baa' mipuum nnɔ ya miba mɔnɔn.
23390	MAT 7:5	Sin iñuɔn ilele ya nilɔ, kpiɛ kí ñɛn jaantɛlkɛ wà puɔn aʼnunbu ni nnɔ, kí li lɛnh mɔnmɔnm, kí yaan kí fre kí ñɛn kumuɔku aʼtɔ yaabu ni.
23425	MAT 8:11	N tɔkeh nɛ nɛ, binib yɛbe ki li ñɛ lɛnpuoli bó ní nin nintuɔli bó ní, kí lá kɛ̀le kí ji *Abraham nin *Isaak nin Sakɔb saan tijier *Uwien ya bɛl ni.
23462	MAT 9:14	Tɔ, San ya panpaankaab baa' ki lá niire' Yesu ki ye: «Bɛ tien' tinbi nin *Farisiɛnmbɛ lùoh buñɔbu, nɛ a ya panpaankaab bɛn ŋa lùoh?»
23488	MAT 10:2	Uʼtondb piik nin bile nnɔ ya yel sɔ: ukpiɛk, Simɔn wà bi yih wɔ Piɛr nnɔ nin uʼninjɛ Andre, Sebede ya bijiɛb Saak nin uʼninjɛ San,
23489	MAT 10:3	Filip nin Batelemi, Toma nin Matie ulɛnpotekl, Alfe ya bijɛ Saak nin Tade,
23490	MAT 10:4	Simɔn wà ya nun mɔ́n uʼdu ya gbɛr bo nin Sudas Iskariyɔt wà lá li kuɔre Yesu nnɔ.
23491	MAT 10:5	*Yesu sɔn' uʼtondb piik nin bile nnɔ, nɛ ki tɔke' bɛ ki ye: «La jo mɛn bà ŋa yé Sufmbɛ ya du ni. Niʼtaal la tɛ Samari ya tinfɛnm ya du uba mɔnɔn ni.
23501	MAT 10:15	N tɔkeh nɛ imɔ̀n nɛ, lidaali là Uwien li bu binib tibuur nnɔ, binib nnɔ ya tudɛre li cɛn Sodɔm nin Gomɔr ya du ya nib yu.»
23504	MAT 10:18	Min bo, bi lá li tuke nɛ kí jo tibuur idu ya ciɛnb nin bibɛrb saan. Nnɔ nɛ ni li yé nʼmɔ̀nkunb bɛn nin bà ŋa yé Sufmbɛ kɛ saan.
23530	MAT 11:2	Tɔ, San wà siih binib Uwien ya ñunm te lipɛkl ni uyo wà nnɔ nɛ ki cii' *Uwien ya Nigɛndkɛ Kristo ya tùon bó. Nɛ ki sɔn' uʼpanpaankaab uʼsaan, ki ye bɛ ń tì niire wɔ kí ye
23532	MAT 11:4	Bi tì niire' Yesu, nɛ u tɔke' bɛ ki ye: «Liɛbe mɛn kí tì tɔke San ni cii' nà nin ni laa' nà:
23535	MAT 11:7	San ya panpaankaab liɛbeh uyo wà nnɔ, nɛ *Yesu cin' ki tɔkeh linigol San ya gbɛr ki teh: «Ni là jon' kupenpelku ni ní tì liike ba? Ni là jon' ní tì liike limuɔnl là mitafaam jèngeh lɛ̀ nɛ-ɛɛ?
23538	MAT 11:10	Kimɛ wɔn San bo nɛ nì kɛle' *Uwien ya gbɔnku ni ki ye: ‹Liike, n li sɔn nʼtond wɔ ń liere ŋɛ, kí lá tùɔre aʼsɛn.›
23539	MAT 11:11	N tɔkeh nɛ imɔ̀n nɛ, ba laan maa' nil uba u cɛn' San wà siih binib Uwien ya ñunm nnɔ. Ama unil wà yé uwaal Uwien ya bɛl ni cɛn' wɔ.
23540	MAT 11:12	Kí ñɛ San là siih binib Uwien ya ñunm uyo wà kí lá baa fɛnfɛnnɔ, bi piikeh Uwien ya bɛl nin ufaa nɛ, nɛ bà faa nuunh bɛ ń fie lɛ̀.
23541	MAT 11:13	*Uwien ya ñɔbonsɔknb kɛ nin yiko là len' nì li te ma bo, kí lá baa San ya yo.
23542	MAT 11:14	Ni yíe ní cii mɔnmɔnm la, ní li bɛn kí ye San yé *Uwien ya ñɔbonsɔknl *Eli wà bi li liɛbe ní nnɔ nɛ.
23546	MAT 11:18	«Kimɛ San baa' ki kùɔ tijier tubambɛ, ki lùoh buñɔbu, ka ñuh daam, nɛ bi ye usɛnpol nɛ ŋaake wɔ.
23549	MAT 11:21	U len' ki ye: «Korasinn yaabɛ, nì bre niʼbo. Bɛtsayida yaabɛ, nì bre niʼmɔ bo. Kimɛ ni laa' miyɔkm ya bont tà niʼbùol nɔ, Tir nin Sidɔn yaab mɔ bi là laa' tù la, bi bi tien' tɛn bi kɛ mikuum nɛ, ki pùnpùkn' mifɛntɛm, ŋɔ kí wuɔn kí ye bi lèbre' biʼtetem nì wuɔke'.
23550	MAT 11:22	N tɔkeh nɛ nɛ, lidaali là Uwien li bu binib tibuur nnɔ, ni ya tudɛre li cɛn Tir nin Sidɔn yaab yu.
23551	MAT 11:23	Ninbi Kapɛrnawum yaabɛ, ni maaleh ki teh Uwien li duon nɛ paaki nɛ-ɛɛ? U li jiin nɛ kutɛnkpiiku ni nɛ. Kimɛ ni laa' miyɔkm ya bont tà niʼbùol nɔ, Sodɔm yaab mɔ bi là laa' tù la, biʼdu nnɔ bi biɛ ki te nɛ haali nin dinnɔ.
23552	MAT 11:24	N tɔkeh nɛ nɛ, lidaali là Uwien li bu binib tibuur nnɔ, ni ya tudɛre li cɛn Sodɔm yaab yu.»
23559	MAT 12:1	*Saba uba ya daali, *Yesu nin uʼpanpaankaab gɛ̀breh ikpàan iba ni. Mikònm cuo' uʼpanpaankaab, nɛ bi cin' ki coh ijifen ki cienh ki nukeh ki ŋmɔnh.
23560	MAT 12:2	*Farisiɛnmbɛ laa' bi teh nnɔ ma nnɔ, nɛ bi tɔke' *Yesu ki ye: «Liike aʼpanpaankaab teh yiko ye bi la teh nà *Saba ya daali ma.»
23563	MAT 12:5	Bii na kaan' nà kɛle' yiko ya gbɔnku ni nɛ? Nì kɛle' ki ye *Saba ya daali la, bitɔtuɔrkaab kɛndeh *Saba ya daali ya yiko bo nɛ Uwien ya duku ni, ama uba ŋa biindeh bɛ.
23566	MAT 12:8	Tɔ, *Unil ya Bijɛ nɛ ŋmɔbe usɛn wɔ ń wuɔn bi li tien nà *Saba ya daali.»
23568	MAT 12:10	Ujɛ uba mɔ te len uʼnuɔ uba faan'. Nɛ bi niire' Yesu ki ye: «Unil ŋmɔbe usɛn wɔ ń buu uwiɛn Saba ya daali-ii?» Kimɛ bi là nuunh bi li dule nà bo kí biin wɔ nɛ.
23569	MAT 12:11	Nɛ u ye: «Niʼni ŋmɛ nɛ ŋmɔbe upebaab, nɛ upe nnɔ lu' kubùoku ni *Saba ya daali la, wa ń ñɛn wɔ?
23570	MAT 12:12	Unil ŋa cɛn' upe-ee? Nɛn nɛ wuɔn' ki ye tiʼyiko ye unil ŋmɔbe usɛn wɔ ń tien nà mɔn *Saba ya daali.»
23584	MAT 12:26	Nɛn bo, Satan liɛbe' ki ŋuɔh wɔn Satan binib saan la, u kɔnh nin uʼba nɛ, nɛ uʼbɛl li tien mila ka ń juore fɛnm-i?
23597	MAT 12:39	Nɛ u tɔke' bɛ ki ye: «Ninbi fɛnfɛnnɔ ya nibɛ, ni yé binibiɛrb nɛ, ka cuube Uwien saan, nɛ ki nuunh ní lɛ miyɔkm ya bonn. *Uwien ya ñɔbonsɔknl *Sonas ya yɔkm ya bonn baba ŋa ñí la, na ji li lɛ yɔkm ya bontɔnn niba.
23598	MAT 12:40	Sonas là tien' ujɛnciɛn ya benku ni iwien ita nin tiñɔnt tuta ma nnɔ, nnɔ nɛ *Unil ya Bijɛ mɔ li tien kitink ni iwien ita nin tiñɔnt tuta.
23599	MAT 12:41	Uwien li bu binib tibuur lidaali là nnɔ, Ninif yaab li fii kí sere fɛnfɛnnɔ ya nib ya nun bó kí biin bɛ. Kimɛ *Sonas là kpaande' Ninif ya du ni Uwien ya gbɛr ma nnɔ, bi là cii' nɛ ki lèbre' biʼtetem. Ama unil te niɛ saan nɔ ki cɛn' *Sonas.
23600	MAT 12:42	Uwien li bu binib tibuur lidaali là nnɔ, *Seba ya piibɛr li fii kí biin fɛnfɛnnɔ ya nib, kimɛ u là ñɛn' ní fɔnfɔkm nɛ wɔ ń lá cenge Salomɔn ya yɛnfogbɛr. Ama unil te niɛ saan nɔ ki cɛn' Salomɔn.»
23663	MAT 13:55	Kanpinta ya bijɛ ŋa ñí-ii? Ba yih uʼnaa Mari-ii? Saak nin *Yosɛf nin Simɔn nin Sudas ya ninjɛ ŋa ñí-ii?