23214	MAT 1:1	'Inüari canihücütüni 'icü. Nuivarite mecani'inüarini, Quesusi Cürisitu que mü'ane müxiüyarieyatücai. Raviri canitusieyatücaitüni, 'Apurahami meta.
23215	MAT 1:2	'Apurahami 'Isahaqui cani'uquiyarieyatücaitüni. 'Isahaqui meta Cacuvu pü'uquiyarieyatücai. Cura pü'uquiyarieyatücai, 'ivamamata.
23216	MAT 1:3	Cura meta Parexi Sara püva'uquiyaritücai, Tamari vavarusitücacu. Parexi Hesirumi pü'uquiyarieyatücai. Hesirumi 'Arami pü'uquiyarieyatücai.
23217	MAT 1:4	'Arami 'Aminaravi pü'uquiyarieyatücai. 'Aminaravi Nahasuni pü'uquiyarieyatücai. Nahasuni Sarumuni pü'uquiyarieyatücai.
23218	MAT 1:5	Sarumuni Puhuxi pü'uquiyarieyatücai, Xahavi varusieyatücacu. Puhuxi Huveri pü'uquiyarieyatücai, Xuti varusieyatücacu. Huveri Quisahi pü'uquiyarieyatücai.
23219	MAT 1:6	Quisahi Raviri pü'uquiyarieyatücai, que mü'ane cuiepa müti'aitametücai. Raviri Sarumuni pü'uquiyarieyatücai, heitivitüca que mü'ane Huriyaxi mü'üyayatücai.
23220	MAT 1:7	Sarumuni Xupuhami pü'uquiyarieyatücai. Xupuhami 'Aviyaxi pü'uquiyarieyatücai. 'Aviyaxi 'Asa pü'uquiyarieyatücai.
23221	MAT 1:8	'Asa Cusapati pü'uquiyarieyatücai. Cusapati Curami pü'uquiyarieyatücai. Curami 'Usiyaxi pü'uquiyarieyatücai.
23222	MAT 1:9	'Usiyaxi Cutami pü'uquiyarieyatücai. Cutami 'Acaxi pü'uquiyarieyatücai. 'Acaxi 'Esequiyaxi pü'uquiyarieyatücai.
23223	MAT 1:10	'Esequiyaxi Manasexi pü'uquiyarieyatücai. Manasexi 'Amuni pü'uquiyarieyatücai. 'Amuni Cusiyaxi pü'uquiyarieyatücai.
23224	MAT 1:11	Cusiyaxi Quecuniyaxi pü'uquiyarieyatücai, 'ivamamata quepaucua vaüriyarica memevitüqui Vaviruniyasiepaitü.
23225	MAT 1:12	Mehevitüquieca Vaviruniya, Quecuniyaxi Saratieri pü'uquiyarieyatücai. Saratieri Suruvaveri pü'uquiyarieyatücai.
23226	MAT 1:13	Suruvaveri 'Aviyuri pü'uquiyarieyatücai. 'Aviyuri 'Eriyaquimi pü'uquiyarieyatücai. 'Eriyaquimi 'Asuru pü'uquiyarieyatücai.
23227	MAT 1:14	'Asuru Saruqui pü'uquiyarieyatücai. Saruqui 'Aquimi pü'uquiyarieyatücai. 'Aquimi 'Eriyuri pü'uquiyarieyatücai.
23228	MAT 1:15	'Eriyuri 'Erehasari pü'uquiyarieyatücai. 'Erehasari Matani pu'üquiyarieyatücai. Matani Cacuvu pü'uquiyarieyatücai.
23229	MAT 1:16	Cacuvu Cuse pü'uquiyarieyatücai. Cuse Mariya pücünayatücai. Mariyasie caniyenuiva Quesusi, Manayexeiyarie mütitevacai Cürisitutütü.
23230	MAT 1:17	Mücü 'Apurahamisie memüyecü nuivarite xiüyarimama tamamata heimana nauca xiüyariyari mecaniyupaümecaitüni Raviri 'amuyeicacaique. Tamamata heimana nauca xiüyariyari mepüyupaümecai Ravirisie memüyecü Vaviruniyapai memevitüquieque xiüyarimama. Tamamata heimana nauca xiüyariyari mepüyupaümecai Vaviruniyapai memevitüquie vaxiüyarima Cürisitu mutinuivaxüque.
23231	MAT 1:18	Mericüsü müpaü catiniuyüni quepaucua Quesusi Cürisitu mutinuivaxü. Mariya müvarusieyatücaimatü Cusematü mepüyutivitüniquecai, peru mecatineneüquivavetü cuxi, mücü nayehucacaitüni, 'Iyari Mütiyupata ya'ane 'ipitüacu.
23232	MAT 1:19	Cuse cünaya mayaniquecai, mücü heiseriemecü yacatinicamiecaitüni, peru pücayuvaüriyacai mixanetanicü. 'Ayumieme pi'eirimücücai 'avie.
23233	MAT 1:20	Mericüsü müpaü püreuyutimaixüa. Hicü Ti'aitamesüa mieme niuqui tuayame niuxeiya yuheinüsita müpaü 'utaineme, Cuse 'acu Raviri pemünu'aya. 'Axa pepücati'acühüaveni Mariya pemütivitünicü 'a'üya. 'Iyari Mütiyupata ya'ane 'ipitüacu, hesiena püyeya 'icü nunusi.
23234	MAT 1:21	'Uquitüme pütiniveni. Mücü canivatavicueisitüamücü yuteüterima, tita 'axa memüteyurie canivanavairiemücü. 'Ayumieme pepitaterüva Quesusi, taniuquicü Tiyuvicueisitüvame maine.
23235	MAT 1:22	'Icü naitü müpaü catiniuyüni, maye'anicü tita mütixatacai Ti'aitame, tixaxatame müpaü 'utainecacu,
23236	MAT 1:23	Camüsü 'üimari müyuxevi payehucani, 'Uqui pütiniveni. 'Emanuheri pütaterüvarieni. Mücü taniuquicü, Cacaüyari Tahesüa Muca paine.
23237	MAT 1:24	Mericüsü Cuse yatiuheinüca 'anutaniereca müpaü pütiuyuri que mütita'aitüa Ti'aitamesüa mieme niuqui tuayame. Canitivitüni yü'üya.
23238	MAT 1:25	Peru püca'icumaüvacai, 'ariqueque 'uqui 'utinivecuque. Pitaterüvaxü Quesusi.
23239	MAT 2:1	Mericüsü Quesusi Verenipai canetinuiva Cureya cuieyarisie, quepaucua Herurexi mana müti'aitametücai. 'Ana yucuiepa meheyecüneca temaivavemete tayeta mepayenexüa, tahixüapa mepu'axüa quiecarisie Querusareme müracuteva,
23240	MAT 2:2	müpaü me'utiyuatü, Haqueri peca Huriyusixi teüteriyari tiva'aitüvame metinuivaxü. Tame xurave tepexei 'anatineximecacu, pü'inüarieya. Nenevieri te'ipitüanique tepu'axüa.
23241	MAT 2:3	Hicü ti'aitame Herurexi tiutamarieca niyuxamuriecaitüni, yunaitü Querusaremetarita hepaüna.
23242	MAT 2:4	Varucuxeürieca mara'acate memühüritüariecai, müme meta 'inüaricü memüte'üquitametetücai teüteri vasata miemete yunaime, nivaruta'ivaviya haque metinuivaquecai Cürisitu.
23243	MAT 2:5	Müpaü metenicühüaveni, Verenipai vaniu Cureya cuieyarisie. Tamüsü tixaxatame müpaü tiniu'utüani,
23244	MAT 2:6	Vereni quiecatari 'acu, Cureya cuieyarisie xemütitei, Que memütexexeiya, Te'aitamete Cura cuieyarisie miemete, Canimarivani xequiecari. Xesata quiecametütü Cananucuquemücü ti'aitametütü, Neteüterima va'üviyanique, 'Ixaherisixi teüteriyari.
23245	MAT 2:7	Hicü Herurexi temaivavemete nivaruta'inieni 'avie. Nivaruta'ivaviya heiseriemecü quepaucua masiücütü matüa xurave.
23246	MAT 2:8	Nivarenü'ani Verenipai müpaü 'utayüca, Mana xequenehu, heiseriemecü xequenetivava nunusi hepaüsita. Quepaucua xemeitaxeiya yaxequeneteneutahüavi, mana nemineneviyamiecü neta.
23247	MAT 2:9	Me'i'enieca ti'aitame menecüne. Camüsü xurave memexei 'anatineximecacu, mücü vahüxie neutamiecaitüni. Heta'aca haque müyecatei nunusi, heimana niyuhayeva.
23248	MAT 2:10	Me'ixeiyatü xurave cuini mieme meniyutemamaviecaitüni yemecü.
23249	MAT 2:11	Quita meheutahaxüaca nunusi meniuxeiya varusieya meta Mariya Me'utihüxima'uca nenevieri meneipitüani. Yupinite mana mete'ucupica, 'imiquieri metenimini huru, 'ücua visi mu'üa, mixaxi.
23250	MAT 2:12	Hicü yuheinüsita mete'utaxatüarieca quename Herurexisüa tavari mecaheuhuni, xeime huyeyari 'utüa meniucacüne yucuiepapai.
23251	MAT 2:13	Mericüsü mehecünecu müme, Cuse yuheinüsita canixeiya Ti'aitamesüa mieme niuqui tuayame. Müpaü niutayüni niuqui tuayame, Quenanucuquexi, quenivaranuvitüqui nunusi varusieyamame. 'Equipitupai xequeneyuta'una. Mana xequene'uvani, 'ariqueque nematitahüave xemahunicü. Herurexi canitivaumücü nunusi 'imienique.
23252	MAT 2:14	'Anucuqueca Cuse, yüvicüta nivarevitüni nunusi varusieyata. 'Equipitupai menecüne.
23253	MAT 2:15	Mana mene'uvacaitüni mexi camüvecai Herurexi. Müpaü tinaye'ani que mainecai Ti'aitame, tixaxatame ya'utainecacu, Nenitahüave nenive, 'Equipitu cuieyarisie müvayeyanicü.
23254	MAT 2:16	Hicüsüari tiutamarieca Herurexi memicuamanaxücü temaivavemete, cui niuyeha'ani. Nivarenü'ani cuyaxi memüvarecuinicü türi yunaime haica viyari memücahücai cuxi, Vereni memütitecai naisarie 'auriena memütitecai, que memüte'itahüavixü temaivavemete tucari hepaüsita.
23255	MAT 2:17	'Anari catinaye'ani tita mütixatacai Cacaüyari, tixaxatame Queremiyaxi müpaü 'utainecacu,
23256	MAT 2:18	Xevitü pe'enierie Xamasie 'Utasuatü yuheiverietü cuini mieme, Xaqueri 'utasuatü yunivema vacü Cayunütüarinüatü 'amemüca'u'uvacü.
23257	MAT 2:19	Mericüsü Herurexi 'umücu, Cuse yuheinüsita canixeiya Ti'aitamesüa mieme niuqui tuayame 'Equipitu cuieyarisie heyeicatü.
23258	MAT 2:20	Müpaü niutayüni, Quenanucuquexi, quenivaranuvitüqui nunusi varusieyata. Mana quenemie 'Ixaherisixi vacuieyarisie. Menecuiniri müme memivautüvecai nunusi memimiecucai.
23259	MAT 2:21	Hicüri 'anucuqueca nivarevitüni nunusi varusieyata. Mana caneta'ani 'Ixaheri cuieyarisie.
23260	MAT 2:22	Tiutamarieca quename 'Ariquerau ti'aitametücai Cureya cuieyarisie 'uquiyarieya que müti'aitacai Herurexi, peumacai mana munuanicü. Müpaü tiutahüavarieca yuheinüsita, Carereya cuieyarisie püta caneutiyune.
23261	MAT 2:23	Mana heta'aca quiecarisie nayerüni Nasareti müracutevasie. Müpaü catinaye'ani Ti'aitame que mutayü, texaxatamete yame'utiyuanecacu, quename Nasaretitanaca titevacaquecai.
23262	MAT 3:1	Mericüsü Cureya cuieyarisie caninuani Ti'üyame Vani macumavesie ticuxatatü
23263	MAT 3:2	müpaü 'utaitü, Xequeteneuhayeva que xemüteyuriecai. Canayehuraniri, que mü'ane taheima müti'aita cuitü canisutüamücü 'ena ti'aitatü.
23264	MAT 3:3	'Icü canihücütüni que mü'ane müxasivacai, quepaucua tixaxatame Quisariyaxi müpaü mutayü, Xevitü mahiva macumavesie 'uvetü Xequeneucuha'aritüa Ti'aitame huyeya haitü, Xexeuravime xequeneutivevi huyeya haitü.
23265	MAT 3:4	Mücü Vani cameyu huxariyari cananacatücücaitüni, navi hüyameyaricü rayühüacai. Tüpuxi nivacuacaitüni yeuta mieme xiete ti'iecai.
23266	MAT 3:5	'Ana yunaitü Querusaremetari, yunaitü Cureya cuie quiecatari, yunaitü Curutani hatuxame tesita quiecatari meni'axecaitüni hesüana.
23267	MAT 3:6	Mücü nivaruca'üyacaitüni Curutani hatuxamesie, meyuhecüatacacu 'axa que memüteyuriecai.
23268	MAT 3:7	Hicü yumüireme vaxeiyatü Pareseusixi Saruseusixi hesüana memü'axecai 'üyarica hepaüsita, müpaü tinivarutahüave, Cari xeme terücaxi xepüva'ivama. Quepaicü pütixehecüatüa xemüyuta'unacü capa 'uxa'a varie xe'uyehecarienicü.
23269	MAT 3:8	Müme memüte'uhayevaxü que memüteyuriecai, vahepaü püta xequeteneyurieca, 'uximayasica que müreuyevese.
23270	MAT 3:9	Müpaü xepücateyücühüaveni quename xeyüvave müpaü xemutiyuanenicü yu'iyarisie, Tame tepünaqui'eriva ta'uquiyari temexeiyacü 'Apurahami xe'utiyuatü. Müpaü nepütixecühüave, Cacaüyari caniyüveni 'icü tetexi teüteri müvarayeitüanicü, 'Apurahami nivemama memacünecü.
23271	MAT 3:10	Hasa caniucuha'aritüarieni cüyexi maxüriyanicü. 'Ayumieme naitü cüye 'aixüa 'anenetü müca'utixuxuavere, mücü 'ari canaxüriyamücü, taipa caneuxüriyamücü.
23272	MAT 3:11	Neri necanixe'uca'üyani hacü, xemüte'uhayevaxücü que xemüteyuriecai. Que mü'ane ne'utüma 'umamie, mücü cui pütürücaüye, necatürücaüyecacu ne. 'Aixüa nepüca'ane nehesie mütinaquenicü ni nemiparevienicü. Mücü püta que mütixe'uca'üyani, 'Iyari Mütiyupata canixepitüamücü, canixe'itimücü tai que mütiyu'itiva.
23273	MAT 3:12	Cuxari 'itivame pacue'e, cuini mieme pütiveque yutüricu. Niti'utamücü yu'icuaxi caxetunisie, cuxariyari püta pütataiyani tai mücatüvesie.
23274	MAT 3:13	Mericüsü 'ana Quesusi caninuani Carereya cuieyarisie heyeyaca. Curutani hatuxamesie caninuani Vanisüa, 'iya mica'üyacü.
23275	MAT 3:14	Vani masi niyucu'imavacaitüni müpaü 'utaitü, Neuyeveca masi 'ecü püta pemünesica'üya ne. Queri titayari nehesüa petinua.
23276	MAT 3:15	Quesusi müpaü tinitahüave, Müpaü pütiyüni hicü. 'Aixüa cani'aneni yatemütecahunicü naime 'aisicasie, 'ipaü teteyurietü. Hicü Vani müpaü piyuri.
23277	MAT 3:16	'Uca'üyarieca Quesusi, hapa nanatiyani cuitü cuiepa. Hicü muyuavi nanacatenire. Nixeiya Cacaüyari 'Iyarieya heimana 'acamiecacu cucurupaü 'anetü, hesiena yuhayevaque.
23278	MAT 3:17	Xevitüta müpaü netayüni taheima, 'Icü caninenivetüni münaqui'eriva. Mücücü necaninaqui'aca.
23279	MAT 4:1	Hicüsüari 'Iyari caneivitüni Quesusi macumavesiepai. Mana Cauyumarie ni'inüatamücücaitüni, siparasü xüca 'axa tiuyurieni, haitü.
23280	MAT 4:2	Huta teviyari tucari huta teviyari tücari 'uyuhaquieca, caneuhacamücücaitüni Quesusi.
23281	MAT 4:3	Hicü Cauyumarie nuaca 'ita'inüataque müpaü tinitahüave, Tamüsü, 'ecü Cacaüyari xüca penu'ayatüni, müpaü quetineutahüavi 'icü tetexi, pa mayuyeitüanicü.
23282	MAT 4:4	Mücü müpaü tinita'eiya, 'Utüarica müpaü paine, Tevi xüca pa cuaca xeicüa, Mücücü püca'ayeyurini. Cacaüyari que mutayü, Niuquieya naitü peuyeveseta Mayeyurinicü tevi.
23283	MAT 4:5	Hicü Cauyumarie Querusareme neivitüni Cacaüyari quiecarienapaitü. Vatuqui yecürita nenutivitüni.
23284	MAT 4:6	Müpaü tinitahüave, 'Ecü Cacaüyari xüca penu'ayatüni, vatipai queneucasuna. 'Utüarica müpaü paine, Yuhesüa miemete niuqui tuayamete Pütiva'aitüaca 'ahepaüsita. Yumamacü mepümasituicani Capa tetesie pe'uti'ücamürecü.
23285	MAT 4:7	Quesusi müpaü tinita'eiya, Müpaü paineta 'utüarica, Pepüca'i'isipaneni Ti'aitame mü'acacaüyari, haitü.
23286	MAT 4:8	Hicü tavari Cauyumarie neivitüni yemuri cui manutitevasie. Cuiepa memütama vacuie xexuime nixeiyasitüani visi mü'ane.
23287	MAT 4:9	Müpaü tinitahüave, Nepümasimini 'icü naime, xüca nenevieri penesi'upitüani pe'utitunumaqueme.
23288	MAT 4:10	Quesusi müpaü tinitahüave, Quenemie Cauyumarie. 'Utüarica müpaü paine, Nenevieri pecanipitüaca Ti'aitame Mü'acacaüyari hücüame. Mücü hücüa pecanayexeiyacamücü.
23289	MAT 4:11	Hicü Cauyumarie nicu'eirieni neyani, niuqui tuayamete me'u'axüaca menipareviecaitüni.
23290	MAT 4:12	Mericüsü tiutamarieca quename Vani heviyarie, Carereyapai neyani Quesusi.
23291	MAT 4:13	Nasaretisie 'uyupataca, Caperünaume henuaca haracuna tesita maniere, mana nayerüni Savuruni Nepütari vacuieyari müracutevasie.
23292	MAT 4:14	Müpaü tinaye'ani tita mütixasivacai quepaucua tixaxatame Quisariyaxi müpaü mutayü,
23293	MAT 4:15	Savuruni cuieyari Nepütari cuieyari, Haracuna mananiere Curutani 'anutaüye meta, Carereya haque memetitei müme memücatateüterima,
23294	MAT 4:16	Teüteri yüvipa memütitecai Müme hecüariya meniuxeiya cui müxavatü. Müme 'etüripa memütitecai Haque memücuiximecai, Müme vahesie mieme Hecüarivivame cananatineni.
23295	MAT 4:17	Mericüsü 'ana Quesusi nisutüani ticuxatatü, müpaü 'utaitü, Xequeteneuhayeva que xemüteyuriecai. Canayehuraniri, que mü'ane taheima müti'aita cuitü canisutüamücü 'ena ti'aitatü.
23296	MAT 4:18	Hicüsüari haracuna tesita 'uyemietü Carereya cuieyarisie, nivaruxeiya yuhutame yu'ivamacame. Xevitü Simunitütü Pecuru catinitevacaitüni, 'ivaya meta 'Atürexi. Mana taxaya meneutavivivacaitüni haracunasie, memüquesüteveiyametetücaicü müme.
23297	MAT 4:19	Hicü müpaü tinivarutahüave, Cümü, nehesie xequeteneviyani. Teüteri xevacuxexeürivame necanixe'ayeitüamücü, quesüte xemütevaruxexeürivapaü hicü.
23298	MAT 4:20	Müme yapaucua yutaxaya me'ucu'eirieca hesiena meteniuviya.
23299	MAT 4:21	Mericüsü 'uma 'uyemietü hipame nivaruxeiya yuhutame yu'ivamacame, Cacuvu Vani, Severeu nivemama. Canuvasie meniyetecaitüni Severeumatü va'uquiyarimatü yuvipi memanesiquitüatü. Hicü nivaruta'inieni hesiena memüteviyanicü.
23300	MAT 4:22	Cuitü me'icu'eirieca canuva, yu'uquiyari me'ucu'eirieca, hesiena meteniuviya.
23301	MAT 4:23	Mericüsü naisarie Carereya cuieyarisie caniuyeicacaitüni, ti'üquitatü vatuquiteta, ticuxatatü niuqui 'aixüa manuyünecü, que müti'ane Cacaüyari ti'aitametücacu ticuxatatü, varanayexürüvatü teüteri naime cuiniyacü naime veranariyacü.
23302	MAT 4:24	Naisarie Siriya cuieyarisie tiniutamariva que mütiyurienecai. Meni'atüirivacaitüni yunaime 'axa memü'itüariecai, müireme cuiniya müvaviyacai, müiremecü memü'uximatüariecai, müme cacaüyarixi 'axa memü'anene memüvaviyacai, quierixiecate, huriecate. Nivaranayexürüvacaitüni.
23303	MAT 4:25	Cui yumüiretü meneiveiyacaitüni, Carereyasie Tamamata Quiecaritesie Querusaremesie Cureyasie Curutani 'anutaüyesie meheyecüneca.
23304	MAT 5:1	Mericüsü teüteri yumüireme vaxeiyatü, mana yemurisie neutiyune. Muva 'anacayacu teyü'üquitüvametemama 'auriena meniu'axüani.
23305	MAT 5:2	Mücü tinivaruti'üquitüani ya'utaitü,
23306	MAT 5:3	'Aixüa mecani'itüarieca Müme vaüca memüteheuyehüva yu'iyarisie que memüteyumate. Que mü'ane taheima macave mecanexeiyacuni tiva'aitüvametüme.
23307	MAT 5:4	'Aixüa mecani'itüarieca Müme memüyuheiverie. Mepünütüarieni.
23308	MAT 5:5	'Aixüa mecani'itüarieca Müme memüca'ayu'eririya. Vahesie pütinaque cuie naitü.
23309	MAT 5:6	'Aixüa mecani'itüarieca Müme memüyuvaüriya Heiseriemecü yamemütecahunicü Yaxeicüa tevipaü Meuhacamücüpaü meuharimücüpaü. Yamepütepitüarieni mepütihuxani.
23310	MAT 5:7	'Aixüa mecani'itüarieca Müme memüteyucanenimaya. Mepütinenimayasieni.
23311	MAT 5:8	'Aixüa mecani'itüarieca Müme memü'itiyatüca va'iyari müyuxevinicü. Mepixeiya Cacaüyari.
23312	MAT 5:9	'Aixüa mecani'itüarieca Müme memüvanütüani teüteri, 'aixüa memüteyuxeiyanicü. Mepümasiücüni Cacaüyari nivemama que memütehüme.
23313	MAT 5:10	'Aixüa mecani'itüarieca Müme memuveiyarie memüyuvaüriyacü heiseriemecü yamemütecahunicü. Que mü'ane taheima macave mecanexeiyacuni tiva'aitüvametüme.