23214	MAT 1:1	'Inüari canihücütüni 'icü. Nuivarite mecani'inüarini, Quesusi Cürisitu que mü'ane müxiüyarieyatücai. Raviri canitusieyatücaitüni, 'Apurahami meta.
23218	MAT 1:5	Sarumuni Puhuxi pü'uquiyarieyatücai, Xahavi varusieyatücacu. Puhuxi Huveri pü'uquiyarieyatücai, Xuti varusieyatücacu. Huveri Quisahi pü'uquiyarieyatücai.
23219	MAT 1:6	Quisahi Raviri pü'uquiyarieyatücai, que mü'ane cuiepa müti'aitametücai. Raviri Sarumuni pü'uquiyarieyatücai, heitivitüca que mü'ane Huriyaxi mü'üyayatücai.
23224	MAT 1:11	Cusiyaxi Quecuniyaxi pü'uquiyarieyatücai, 'ivamamata quepaucua vaüriyarica memevitüqui Vaviruniyasiepaitü.
23225	MAT 1:12	Mehevitüquieca Vaviruniya, Quecuniyaxi Saratieri pü'uquiyarieyatücai. Saratieri Suruvaveri pü'uquiyarieyatücai.
23229	MAT 1:16	Cacuvu Cuse pü'uquiyarieyatücai. Cuse Mariya pücünayatücai. Mariyasie caniyenuiva Quesusi, Manayexeiyarie mütitevacai Cürisitutütü.
23231	MAT 1:18	Mericüsü müpaü catiniuyüni quepaucua Quesusi Cürisitu mutinuivaxü. Mariya müvarusieyatücaimatü Cusematü mepüyutivitüniquecai, peru mecatineneüquivavetü cuxi, mücü nayehucacaitüni, 'Iyari Mütiyupata ya'ane 'ipitüacu.
23234	MAT 1:21	'Uquitüme pütiniveni. Mücü canivatavicueisitüamücü yuteüterima, tita 'axa memüteyurie canivanavairiemücü. 'Ayumieme pepitaterüva Quesusi, taniuquicü Tiyuvicueisitüvame maine.
23238	MAT 1:25	Peru püca'icumaüvacai, 'ariqueque 'uqui 'utinivecuque. Pitaterüvaxü Quesusi.
23239	MAT 2:1	Mericüsü Quesusi Verenipai canetinuiva Cureya cuieyarisie, quepaucua Herurexi mana müti'aitametücai. 'Ana yucuiepa meheyecüneca temaivavemete tayeta mepayenexüa, tahixüapa mepu'axüa quiecarisie Querusareme müracuteva,
23241	MAT 2:3	Hicü ti'aitame Herurexi tiutamarieca niyuxamuriecaitüni, yunaitü Querusaremetarita hepaüna.
23244	MAT 2:6	Vereni quiecatari 'acu, Cureya cuieyarisie xemütitei, Que memütexexeiya, Te'aitamete Cura cuieyarisie miemete, Canimarivani xequiecari. Xesata quiecametütü Cananucuquemücü ti'aitametütü, Neteüterima va'üviyanique, 'Ixaherisixi teüteriyari.
23246	MAT 2:8	Nivarenü'ani Verenipai müpaü 'utayüca, Mana xequenehu, heiseriemecü xequenetivava nunusi hepaüsita. Quepaucua xemeitaxeiya yaxequeneteneutahüavi, mana nemineneviyamiecü neta.
23249	MAT 2:11	Quita meheutahaxüaca nunusi meniuxeiya varusieya meta Mariya Me'utihüxima'uca nenevieri meneipitüani. Yupinite mana mete'ucupica, 'imiquieri metenimini huru, 'ücua visi mu'üa, mixaxi.
23251	MAT 2:13	Mericüsü mehecünecu müme, Cuse yuheinüsita canixeiya Ti'aitamesüa mieme niuqui tuayame. Müpaü niutayüni niuqui tuayame, Quenanucuquexi, quenivaranuvitüqui nunusi varusieyamame. 'Equipitupai xequeneyuta'una. Mana xequene'uvani, 'ariqueque nematitahüave xemahunicü. Herurexi canitivaumücü nunusi 'imienique.
23255	MAT 2:17	'Anari catinaye'ani tita mütixatacai Cacaüyari, tixaxatame Queremiyaxi müpaü 'utainecacu,
23258	MAT 2:20	Müpaü niutayüni, Quenanucuquexi, quenivaranuvitüqui nunusi varusieyata. Mana quenemie 'Ixaherisixi vacuieyarisie. Menecuiniri müme memivautüvecai nunusi memimiecucai.
23264	MAT 3:3	'Icü canihücütüni que mü'ane müxasivacai, quepaucua tixaxatame Quisariyaxi müpaü mutayü, Xevitü mahiva macumavesie 'uvetü Xequeneucuha'aritüa Ti'aitame huyeya haitü, Xexeuravime xequeneutivevi huyeya haitü.
23266	MAT 3:5	'Ana yunaitü Querusaremetari, yunaitü Cureya cuie quiecatari, yunaitü Curutani hatuxame tesita quiecatari meni'axecaitüni hesüana.
23268	MAT 3:7	Hicü yumüireme vaxeiyatü Pareseusixi Saruseusixi hesüana memü'axecai 'üyarica hepaüsita, müpaü tinivarutahüave, Cari xeme terücaxi xepüva'ivama. Quepaicü pütixehecüatüa xemüyuta'unacü capa 'uxa'a varie xe'uyehecarienicü.
23272	MAT 3:11	Neri necanixe'uca'üyani hacü, xemüte'uhayevaxücü que xemüteyuriecai. Que mü'ane ne'utüma 'umamie, mücü cui pütürücaüye, necatürücaüyecacu ne. 'Aixüa nepüca'ane nehesie mütinaquenicü ni nemiparevienicü. Mücü püta que mütixe'uca'üyani, 'Iyari Mütiyupata canixepitüamücü, canixe'itimücü tai que mütiyu'itiva.
23274	MAT 3:13	Mericüsü 'ana Quesusi caninuani Carereya cuieyarisie heyeyaca. Curutani hatuxamesie caninuani Vanisüa, 'iya mica'üyacü.
23275	MAT 3:14	Vani masi niyucu'imavacaitüni müpaü 'utaitü, Neuyeveca masi 'ecü püta pemünesica'üya ne. Queri titayari nehesüa petinua.
23276	MAT 3:15	Quesusi müpaü tinitahüave, Müpaü pütiyüni hicü. 'Aixüa cani'aneni yatemütecahunicü naime 'aisicasie, 'ipaü teteyurietü. Hicü Vani müpaü piyuri.
23277	MAT 3:16	'Uca'üyarieca Quesusi, hapa nanatiyani cuitü cuiepa. Hicü muyuavi nanacatenire. Nixeiya Cacaüyari 'Iyarieya heimana 'acamiecacu cucurupaü 'anetü, hesiena yuhayevaque.
23279	MAT 4:1	Hicüsüari 'Iyari caneivitüni Quesusi macumavesiepai. Mana Cauyumarie ni'inüatamücücaitüni, siparasü xüca 'axa tiuyurieni, haitü.
23280	MAT 4:2	Huta teviyari tucari huta teviyari tücari 'uyuhaquieca, caneuhacamücücaitüni Quesusi.
23283	MAT 4:5	Hicü Cauyumarie Querusareme neivitüni Cacaüyari quiecarienapaitü. Vatuqui yecürita nenutivitüni.
23285	MAT 4:7	Quesusi müpaü tinita'eiya, Müpaü paineta 'utüarica, Pepüca'i'isipaneni Ti'aitame mü'acacaüyari, haitü.
23288	MAT 4:10	Quesusi müpaü tinitahüave, Quenemie Cauyumarie. 'Utüarica müpaü paine, Nenevieri pecanipitüaca Ti'aitame Mü'acacaüyari hücüame. Mücü hücüa pecanayexeiyacamücü.
23290	MAT 4:12	Mericüsü tiutamarieca quename Vani heviyarie, Carereyapai neyani Quesusi.
23292	MAT 4:14	Müpaü tinaye'ani tita mütixasivacai quepaucua tixaxatame Quisariyaxi müpaü mutayü,
23295	MAT 4:17	Mericüsü 'ana Quesusi nisutüani ticuxatatü, müpaü 'utaitü, Xequeteneuhayeva que xemüteyuriecai. Canayehuraniri, que mü'ane taheima müti'aita cuitü canisutüamücü 'ena ti'aitatü.
23303	MAT 4:25	Cui yumüiretü meneiveiyacaitüni, Carereyasie Tamamata Quiecaritesie Querusaremesie Cureyasie Curutani 'anutaüyesie meheyecüneca.
23306	MAT 5:3	'Aixüa mecani'itüarieca Müme vaüca memüteheuyehüva yu'iyarisie que memüteyumate. Que mü'ane taheima macave mecanexeiyacuni tiva'aitüvametüme.
23313	MAT 5:10	'Aixüa mecani'itüarieca Müme memuveiyarie memüyuvaüriyacü heiseriemecü yamemütecahunicü. Que mü'ane taheima macave mecanexeiyacuni tiva'aitüvametüme.
23314	MAT 5:11	'Aixüa xecani'itüarieca xeme Quepaucua memüxeta'uxive'erieni, quepaucua memüxe'uveiyani, quepaucua mete'itavatü 'axa memutiyuaneni xehepaüsita naimecü nehesie xemümiemetecü.
23320	MAT 5:17	Müpaü xepücatecu'erivani quename nenua ne'ica'unaque 'inüari niuquiyari, texaxatamete vaniuquiyari. Que nemütinua, ne'ica'unaque necapunua, ne'eye'atüanique püta necaninuani.
23322	MAT 5:19	Que mü'ane mitixani'erieni 'icü 'aisica sepa 'imatüme, yativa'üquitüatü teüteri, mücüta 'imatüme pütaterüvarieni, que memütemariva müme memeixeiya que mü'ane taheima macave tiva'aitüvametüme. Perusü que mü'ane yamüticamie yamüti'üquita, mexüacame püta pütaterüvarieni.
23324	MAT 5:21	Xepu'enana quename meripai miemetexi müpaü mete'utahüavarie, Pepücati'amemivani. Que mü'ane mütiyumemivani, 'isücame hesiena 'apürahüpani.
23325	MAT 5:22	Ne masi müpaü nepütixecühüave, que mü'ane miheca yu'iva, 'isücame hesiena 'apürahüpani. Que mü'ane 'axa müticühüaveni yu'iva, mücüsie mepüte'uhüpani ta'uquiyarima. Que mü'ane müpaü mütitahüave, Cari pepüca'amate, mücü panutahüiyani xasi taiyariyarisie.
23327	MAT 5:24	mana mürayutimavatüre queneucu'eiri 'a'imiquieri. Quenemie meri, 'aixüa xeteyuxeiyatü xequenacüni yu'ivamatü. 'Ariqueque muva pe'ayeneme queneutimava.
23334	MAT 5:31	Müpaüta mepüte'utahüavarie meripai miemetexi, Que mü'ane micu'eirie yü'üya, 'eiriya xapayari que'ihuritüani.
23335	MAT 5:32	Ne masi müpaü nepütixecühüave, que mü'ane micü'eiri yü'üya, mücü xeime cünaya cumaüvame canayeitüani yü'üya me xüca 'uca 'icumayüirieni que mü'ane mücayücüna xeicüa. Que mü'ane mitivitüni 'uca mucu'eiriva, mücüta picumaüvani xeime 'üyaya.
23338	MAT 5:35	Cuie xexatatü xepücayühüritüaca cuie 'uvenieyatüa mieme quetayatüa mieme mühücücü. Querusareme xexatatü xepücayühüritüaca ti'aitame mütürücaüye quiecarieya mühücü.
23343	MAT 5:40	Que mü'ane masixanetatü mümasinavairiemücü 'acamixa, queneutauniri 'a'ücarita.
23344	MAT 5:41	Que mü'ane masiviya hesiena mieme tixaütü pemüranutünicü xei queyari, huta queyari queneumieni 'utüana.
23345	MAT 5:42	Que mü'ane tixaütü mümativaviri, queneupitüa, que mü'ane mümasiniüviriemücü pepüca'ixani'erieca.
23353	MAT 6:2	Quepaucua pemiparevie puvüre, cuxineta pepüca'aitani 'ahüxie mühüsieriecacü pemüxeiyarienicü, tuquipa caye 'utüa que memüteyurie müme yacü xeicüa memüteyurie, teüteri 'aixüa memutiyuanenicü vahepaüsita. 'Icü niuqui caniseüyeni que nemütixecühüave, 'ari meheixeiyatü mepacü tita memütepitüarieni.
23356	MAT 6:5	Quepaucua xemüyunenevie, müme yacü xeicüa memüyüa vahepaü xepücayüaca. Cui püvanaque tuquipa memüti'unicü 'isiquinasie memüti'unicü meyunenevietü teüteri memüvaxeiyanicü. 'Icü niuqui caniseüyeni que nemütixecühüave, 'ari meheixeiyatü mepacü tita memütepitüarieni.
23357	MAT 6:6	'Ecü püta quepaucua pemü'anenevie 'aquita queneutahaca. Quitenie pereuname nenevieri quenepitüaca 'a'uquiyari mana muyeica muye'aviesie. 'A'uquiyari 'ixeiyatü tita müti'aviesie pümatipitüani 'a'ivarica yunaime vahüxie.
23363	MAT 6:12	Quetatineuyehüvirieca 'axa temüte'uyuricü Tameta temütevareuyehüviricü müme 'axa memütasi'uyuri.
23367	MAT 6:16	Quepaucua xemüyuhaquiva müme yacü xeicüa memüteyurie vahepaü xepücayüaca. Müme yuheiveriecate vahepaü meteyuxexeiyame mepayuyeitüva yacü xeicüa, yuhaquivamete vahepaü memüteyuxexeiyanicü teüteri que memütevaxeiya. 'Icü niuqui caniseüyeni que nemütixecühüave, 'ari meheixeiyatü mepacü tita memütepitüarieni.
23382	MAT 6:31	'Ayumieme xepücayu'iyaritüaca yaxe'utiyuatü, Queri tetecuaca, titari tete'ieca, titacü tetetaquemaritüaca, xe'utiyuatü.
23387	MAT 7:2	Hipame vahesie que xemüte'uhüpa, yaxeicüa xeme xehesie pürahüivani. Que xemüteva'inüasirie hipame, yaxeicüa xepüte'inüasiyarieni.
23389	MAT 7:4	Que petitahüaveni 'a'iva, Tamüsü nepümasivaye'itirieni xasi 'ahüxita meutavivi, queuruvi heutavecacu cuxi 'ecü 'ahüxita.
23393	MAT 7:8	Que mü'ane mita'ivau pitanaqui'erieni yu'ivaurica, que mü'ane mivaune pitaxeiyani, que mü'ane 'itupari mücuyuitüva püreuyepiyarüva.
23398	MAT 7:13	Quitenie 'esimayevasie xequeneutahaxüa. 'Epayeva quitenie, 'epatayeva huye meucayune haque memeuyexürüve. Mepüyumüire mana memeutahaque.
23401	MAT 7:16	Que memüte'utixuxuavere xepüvaretimani que memü'anene. Caxie que tica'inüiva xuyasie. Pini que tica'inüiva visexasie.
23413	MAT 7:28	Hicüsüari Quesusi quepaucua minü 'icü xasica, teüteri mecaniuhüxiyani 'üquisicayacü.
23414	MAT 7:29	Que mü'ane heiserie mexeiyapaü tiniva'üquitüacaitüni. Müme 'inüaricü memüteva'üquitüvacai vahepaü pücati'üquitacai Quesusi.
23418	MAT 8:4	Hicü Quesusi müpaü tinitahüave, Neuxei, xeimetüme pepücaraxaxatüvani. Mara'acamesüa quenemie püta quene'ahecüata masixeiyacü. 'Imiquieri quenanutimava que mütiu'aitaxü Muisexi yapemütivatahecüatüanicü.
23423	MAT 8:9	Nesiere necatini'aitüarieca necuyatütü, cuyaxita nepütiva'aitüvame. Xüca müpaü netitahüave xeime, Quenemie ne'utaitü, mücü püyemie. Xeimeta müpaü xüca netiutahüave, Quenaye'a ne'utaitü, mücü canayeimücü. Xüca müpaü netitahüave nehesüa mieme ti'uximayatame, 'Ipaü quetineyurieneni, müpaü pütiyurieneni.
23424	MAT 8:10	Quesusi 'i'enieca nihüxiyacaitüni. Müpaü tinivarutahüave müme memiveiyacai, 'Icü niuqui caniseüyeni que nemütixecühüave, ni xeime 'Ixaherisixi vasata 'icüpaü 'aneme nepücahetaxeiyave yuri ti'eriecame.
23427	MAT 8:13	Hicü Quesusi müpaü tinitahüave cuyaxi tiva'aitüvame, Quenemie. Yuri que pemütiuta'eri, yapeque'itüarieni. 'Anatütü nanayehüiyani nu'aya.
23428	MAT 8:14	Mericüsü Quesusi Pecuru quie nuaca, nixeiya varücaüya 'ucacaime hüiyacame.
23431	MAT 8:17	Müpaü tiuyuriecu, paye'a Cacaüyari que mutayü, tixaxatame Quisariyaxi ya'utainecacu, Mücütütü cataniunavairieni taveranariya, peitü tacuiniya.
23432	MAT 8:18	Mericüsü Quesusi vaxeiyatü teüteri que memüteyuxeüriecai 'auriena yumüiretü, tinivaruta'aitüani yuteüterima 'anutaüyepai memenuyevitünicü.
23434	MAT 8:20	Quesusi rehüave, Cauxaisi yuterü mepexeiya, viquixi taheima miemete yu'itua mepexeiyata, peru ne, Yuri Tevi que nemütiteva, haquevasü nepücarexeiya haque nemünetamuritaritüani.
23436	MAT 8:22	Quesusi rehüave, Nehesie quetineviyanisü. Müquite quenivaruhayeva, müme püta memüvacateucucü yuhesüa miemete müquite.
23437	MAT 8:23	Mericüsü canuvasie 'acayerüca neyani Quesusi, hesüana miemete teyü'üquitüvamete yunaitü me'acayaxeca 'üaritü mepecü.
23438	MAT 8:24	Hicü haracuna nenutivayacaitüni, Canuva pücahahecüacai hamevarisata. Quesusi masi canicusucaitüni.
23441	MAT 8:27	Teüteri menihüxiyacaitüni müpaü me'utiyuatü, Queri 'ane 'icü. Cari 'asita 'eca yapüticamie que maine, haracuna meta.
23443	MAT 8:29	Mericüsü müpaü meteniuhiva, Que petasiyurieni 'ecü, Cacaüyari pemünu'aya. 'Uva petinua petasi'uximatüanique tucari ca'aye'avecacu cuxi.
23447	MAT 8:33	Hicü vahüvemete meniyuta'unaxüani. Quiecarisie meheta'axüaca metenicuxatacaitüni naime teüteri cacaüyarixi 'axa memü'anene memüvaviyacai vahepaüsita.
23448	MAT 8:34	Hicü quiecatari yunaitü mecanivayecüne meheinaquiyuca Quesusi. Me'ixeiyatü vaüriyarica menipitüacaitüni müyemiecü vacuiepa mücayuhayevanicü.
23450	MAT 9:2	Hicü huriecame meni'atüirieni 'itarisie yecaime. Quesusi vaxeiyatü yuri que memüte'eriecai müpaü tinitahüave huriecame, 'A'iyari queneucayesa nenive. 'Ari pepüreuyehüviyari 'axa pemütiuyuricü.
23452	MAT 9:4	Quesusi va'iyaritüarica maitü, müpaü niutayüni, Titayariri 'axa xeteyu'iyaritüatüve yu'iyarisie.
23453	MAT 9:5	Tita masi caticuanive. Que ticuanive müpaü mütayünicü, pepüreuyehüviyari 'axa pemütiuyuricü 'utaitü. Caticuanive masi müpaü püta mütayünicü, quenanucuquexi quenecuyeicani 'utaitü.
23454	MAT 9:6	Para yaxemütemaicacü quename heiserie nehexeiya cuiepa nemütivareuyehüvirienicü 'axa memüte'uyuricü, Yuri Tevi nehücütütü, hicü müpaü tinitahüave huriecame, Quenanucuquexi, 'a'itari quenacuetü, 'aquie quenemie.
23457	MAT 9:9	Hicü Quesusi 'uma 'uyemietü nixeiya tevi Mateu titevacame mana 'acaime memüte'ayutituayasie. Müpaü tinitahüave, Nehesie quetineviyani. 'Anucuqueca hesiena tiniuviya.
23458	MAT 9:10	Mericüsü Quesusi mana catinicuacaitüni quita. Yumüiretü cuviyexunusie mieme memüteyetuiriyari, 'axa teyuruvamete meta me'u'axüaca Quesusimatü teyü'üquitüvametemama vahamatü metenicuacaitüni 'axeicüa.
23462	MAT 9:14	Hicüsüari Vani teyü'üquitüvametemama Quesusisüa meniu'axüani müpaü me'utiyuatü, Tame, Pareseusixi meta, titayari tete'utatihaquiva, 'ahesüa miemete teyü'üquitüvamete mecayutihaquivacacu.
23463	MAT 9:15	Quesusi müpaü tinivarutahüave, Neüquiyapa que meteyüvave 'ixüaramete memüyuheiveriecacü mexi neneüqueme vahamatü 'a'uca. Tucari canaye'amücü quepaucua neneüqueme mütihanieni vasata. 'Anari meniyuhaquicuni.
23467	MAT 9:19	Quesusi 'anucuqueca neiveiya, teyü'üquitüvameteta 'üaritü.
23470	MAT 9:22	Quesusi ta'aurie 'aveca 'ixeiyaca müpaü niutayüni, 'A'iyari queneucayesa nenive. Yuri pemüti'eriecü pepanayehüiyari. 'Anatütü nanayeveni 'uca.
23471	MAT 9:23	Hicü Quesusi va'uquiyari quie henuaca, cürautavivamete varuxeiyaca teüteri meyuxamuriecame meta,
23475	MAT 9:27	Mericüsü mana 'anuyeyacu, yuhutatü meniveiyacaitüni Quesusi memacücüpecai, meniutihivacaitüni müpaü me'utiyuatü, Raviri pemünu'aya, quetanenenimayaca.
23476	MAT 9:28	Quita heutahacu müme memacücüpecai 'aura menacüne. Quesusi müpaü tinivarutahüave, Yuri xete'erie quename müpaü neyüve. Müpaü mete'icühüave, Hü Ti'aitame.
23478	MAT 9:30	Meheunenieretü menacüne. Hicü Quesusi cuini mieme nivarupitüani yuhaxüama ya'utaitü, Neuxei, xevitü tüma pücaretimani.
23483	MAT 9:35	Mericüsü Quesusi naime quiecaritesie 'emacuyeyeusie 'esimüyeyeusie canicuyeicacaitüni ticu'üquitanetü vatuquiteta, ticuxatatü niuqui 'aixüa manuyünecü, que müti'ane Cacaüyari ti'aitametücacu ticuxatatü, varanayexürüvatü müme naime cuiniyacü naime veranariyacü memütecucuyecai.
23490	MAT 10:4	Simuni mücananisitatücai Cura meta 'Isicariutitanaca 'arique miyetua Quesusi.