23230	MAT 1:17	Noqw ōviy Abraham aṅqw David aw pahsavo sohsoyam nānaṅk qatsívaptuyaqam pakwt nālöq sihk̇ay’tasikipwatya; noqw pu David aṅqw Babylon aqw tsāmiwyaqat aw pahsavo pakwt nālöq sihk̇ay’tasikip nānaṅk qatsívaptuya; noqw pu Babylon aqw tsāmiwyaqat aṅqw Christ aw pahsavo pakwt nālöq sihk̇ay’tasikip nānaṅk qatsívaptuya.
23231	MAT 1:18	Noqw yantaqat ahpiy Jesus Christ hapi tihtiwa: Put yuat Mary Joseph aw awiniwtaqw, nāt pumuy qa nāmatiqw, pam Qahováriwtaqat Hikwsit eṅem nö’yiwk̇aṅw mātaqti.
23234	MAT 1:21	Noqw pam tiyohyat tihtani; noqw um hapi put Jesus yan túṅwani, ispi pam sinomuy qaanhtipuyamuy aṅqw ayo óyaniq’ö.
23235	MAT 1:22	Ura Tutuyqawhqa lavay’ayay ahpiy yan lavayhti: Meh, nāt qanawhvalni’taqa māna nö’yiltini; nen tiyohyat tihtani. Noqw puma put Emmanuel yan tuṅwáyani, pam hapi Tutuyqawhqa itamuma, i’nihqe pam’i. Noqw īi yantaqa sohsoy yaniwhtiqw, i’ hisat lavaytiwhqa aw antsaniwa.
23239	MAT 2:1	Noqw hak Moṅwi Herod moṅw’iwtaqw, Jesus Judea‐tutskwat ep Bethlehem‐kitsókit ep tihtiwa. Noqw meh, hakim pas wuwni’yuṅqam hōpahaqaqw Jerusalem ep ökihqe paṅqaqwa:
23249	MAT 2:11	Noqw puma kīhut aw yuṅqe, pep tiyohyat yuyat Maryt enaṅ tutwa; nihqe puma tiyohyat atpipo tamötshoṅvat pas hihtatota; nit pu hihta eṅem hinvayaqey aṅ hötahtotaqe, put hihta huytota, sik̇avalasivata, pu frankincense, nit pu myrrh.
23254	MAT 2:16	Noqw ima a’nö wuwni’yuṅqam ahpiyyaqw, Herod māmatsq kurs puma paysoq put yūyuyhnaya. Noqw ōviy pas pam a’nö itsívutiqe, hakimuy hōnaqe, puma totimhoymuy Bethlehem ep yesqamuy sohsokmuy qöqyaniqat ayata, pu ahsupoq qalava yesqamuyu, lȫq yahsaṅwni’yuṅqamuy ahpiy nāt tsātsakwmuy aqw pahsavoo. Ura pam pas wuwni’yuṅqamuy pās tūviṅtaqe hisat paniwhtiqat navotqey put ahpiy panhti.
23256	MAT 2:18	Ramat ep hakiy tönaat nanaptiwa; hak paktöqnuma, a’nö paknuma, pas pavan hinhtiqey pan paknuma. Rachel timuy ōviy paknumqe, pas qa okniqey nāwakna, puma súlawhtiqw ōviy’o.
23264	MAT 3:3	Ura Tutuyqawhqat lavay’ayaat Esaias yan lavayhti: Hakiy tönaat qayēsiwhpuve tsa’tinumqa navotniwa; nihqe yan lalvaya: Uma Tutuyqawhqat eṅem pöhut aw hintsatsnani, pam háqe’niqat aw suwiptotani. Noqw John ep i’ hisatlavayhtiwhqa aw antsaniwa.
23265	MAT 3:4	Noqw i’ John hihta pohkot pȫlay’taqat pöhöyat aṅqw yukiwtaqat yuwsi’k̇aṅw, kolāsat kwewta; noqw pam mātuy tūmoyta; pu piw haqam mōmohtuy tsāme’, momospalayamuy enaṅ tūmoytaṅwu.
23266	MAT 3:5	Pahsat pu Jerusalem aṅqw sinom put aw ökiwta, noqw pu Judeat sohsovik aṅq’ö, pu ahsupoq tutskwat pāyut Jordan nöyakiwtaqat aṅq’ö.
23268	MAT 3:7	Noqw k̇aysiwhqam Pharisee‐sinom‐niqw, pu Sadducee‐sinom put ahpiy kūyit akw tuvoylatotiniqe ep ökiqw, pam pumuy túwahqe amumi paṅqawu: Is úmaa! Ya uma hinoqw tsūtsu’tuy amún itsívut nātoniqat aṅqw watqa? Ya hak umuy āawna?
23269	MAT 3:8	Kurs uma pas antsa nāp umuhtunatyay aṅqw lasye’, uma alöṅöt qatsit ahpiy tutmalat hintsatsk̇ani.
23272	MAT 3:11	Pay as pi pas antsa nu umuy kūyit akw tuvoylalawu; uma nāp umuhtunatyay aṅqw lasyaqat tuawi’taniqee. Nīk̇aṅw aṅqw inuṅknihqa inuhpenihqe pas pavan öqala; noqw soon nu yan’ewaynīk̇aṅw put tōtsiyat yawmani; ason pam Qahováriwtaqat Hikwsit akw umuy tuvoylalawni, pu qȫhit akw’a.
23273	MAT 3:12	Pam wuhihpiy yawta, nihqe murivihk̇ay ep pās wuwhini; nen söhövosit koyohtani; nīk̇aṅw pam qȫhit pas qa tokniqat akw tsihput taqtsokni.
23277	MAT 3:16	Noqw Jesus kūyit akw tuvoylatiwht, pahsat pay pāṅaqw yama; noqw meh, tokpela hötsíltiqw, God Hikwsiat höwit antaqa aṅqw hawhqe, put atsmi tsokiltiqw, pam aw yori.
23278	MAT 3:17	Noqw meh, hakiy tönaat ōṅaqw paṅqawu: I’ hapi pas aw iunaṅwa Itii; it nu pas hahlayi.
23280	MAT 4:2	Noqw pam lȫp sunát‐sikis talöṅvaqat pu tōkilat aṅ qa nösqe, put atsve tsöṅmoki.
23281	MAT 4:3	Noqw Unatwi’taqa put aw pítuhqe aw paṅqawu: Kurs um pas antsa God Tíatnen um it o’wat pölavikiniwhtiniqat aw paṅqawni.
23282	MAT 4:4	Noqw pam lavayhtiqe put aw paṅqawu: Sóoni, pi ura yan pey’ta: Sino qa pölavikit‐sa akw qátut, sohsok lavayit God moaṅaqw nȫṅantaqat akw qátuni.
23284	MAT 4:6	Nit aw paṅqawu: Kurs um pas antsa God Tíatnen um atk̇amiq tsóokni; pi ura yan pey’ta: Pam hoṅviaymuy ayataqw ūmi tunatyaltotini. Nen puma may akw uṅ hölölni’yuṅwni, taq k̇a um owat aqw uhkukuy sáviknani.
23287	MAT 4:9	Nihqe put aw paṅqawu: Iit sohsok nu ūmi nóani, um inutpipo tamötswunuptut, inumi naokiwhtaq’ö.
23289	MAT 4:11	Pahsat pu Nukpana put mātavi; noqw meh, ōṅaqw hoṅvia’yam put aw ökihqe aw unaṅwtapya.
23293	MAT 4:15	Zebulon tutskwayat pu Nephthalim tutskwayat wuhkovatuphat aqw pihk̇at pāyut Jordan yupqöyve qa‐Jew‐sinmuy tutskwayamuy Galileet ep
23303	MAT 4:25	Noqw qaan’ewakw hintaqam sinom Galileet aṅqw put aṅk hinnumya, pu Decapolis aṅq’ö, pu Jerusalem aṅq’ö, pu Judeat aṅq’ö, pu Jordan yupqöyṅaq’ö.
23304	MAT 5:1	Noqw pam qaan’ewakw hintaqamuy sinmuy amumi yórikqe, tsomomiq wupqe, epeq qatuptuqw, put aw nánatuwnayaqam put aw öki.
23312	MAT 5:9	Aṅ namivöhikit tumalay’yuṅqam hahlayhpit epya; pi puma God tímatnihqey pan túṅwantiwyani.
23318	MAT 5:15	Ya sen sinom wihqöhit úwiknaye’, hihta sīvut akw put kuhtayaṅwu? Qae. Puma put tsotsókpiyat epeq tsok̇ayaqw, pam kīve yesqamuy sohsokmuy amumi talni’taṅwu.
23321	MAT 5:18	Nu hapi umumi pas súaṅqawni: Pay tokpela, pu tūwaqatsit nātoniqw, soon tutavot ep hihsay tsohkokpu alöṅtini; soon sushihsay pey’taqa put aṅqw súlawhtini, pas aṅ ahsupoq tunatyaat aw antsaniwniqat aw pahsavoo.
23327	MAT 5:24	Um pep uhkuwahtipuy mātapt, ahpiynen, put amum namivöhikt, pu’ pahsat awnen, uhkuwahtipuy távimantani.
23328	MAT 5:25	Um uhpew’iwtaqat īts amum namivöhikmantani, nāt amum aqwnik̇aṅwo; taq nāp hisat sen pam hakiy hin yukunaṅwuqat aw uṅ mātapq, pam uṅ solāwat aw noaqw, pam uṅ sivivanani.
23329	MAT 5:26	Nu umumi pas antsa paṅqawni: Pas um soon paṅqw yámakni, pas ason um hisat uhpöiy sohsok ep sisve’, pep pu’ paṅqw yámakni.
23331	MAT 5:28	Noqw nu’ hapi umumi paṅqawni: Wuhtit aw nuvö’tay’taqa hapi pay unaṅwpeq put kwaṅwáy’ṅwu.
23337	MAT 5:34	Noqw nu hapi umumi paṅqawni: Uma hihta lavayvasiwnaye’ qa hihta akw put öqaltoynayani. Uma qa ōveqatsit akw öqallavayhtotini, taq pam God moṅw’atsvewaata.
23338	MAT 5:35	Pu piw qa tūwaqatsit akw’a, taq pam put wuwukpiata, pu piw qa Jerusalem akw’a, taq pam a’nö Moṅwit wuhkokitsokiata.
23339	MAT 5:36	Piw um qa uhqötöy akw uhlavayiy pavan öqalat pasiwnamantani, taq um soon sūkw hȫmit qȫtsatani, piw qömvitani.
23340	MAT 5:37	Nīk̇aṅw uma pay Owi, kitotani, sen Qae. Nen uma hin lavayhtote’ panhtotimantani. Taq öqallavayi Nukpanat ahpiy nȫṅanta.
23342	MAT 5:39	Noqw nu’ hapi umumi paṅqawni: Uma hakiy qalolmat aw qa rohomtotimantani; nīk̇aṅw nāphaqawa putvaqwat uhtayway wuvahtaqw, pay um piw ayaṅqwat put aw namtöknamantani.
23349	MAT 5:46	Ispi uma umumi unaṅway’yuṅqamuy‐sa amumi unaṅway’yuṅwe’ ya uma hihta ahsati’yuṅwni? Ya hikis pi moṅwit eṅem sīvat ömalalwaqam qa panyuṅwa?
23350	MAT 5:47	Pu kurs uma umuhsinomuy‐sa amumi yuaatote’ ya uma mimuy amuhpenihqe hihta alöṅöt hintsatsk̇ani? Ya hikis pi moṅwit eṅem sīvat ömalalwaqam qa panyuṅwa?
23353	MAT 6:2	Uma navoti’yuṅqw imuy pavansinmuy amuṅaqw haqawat yantsatsk̇a: Himuwa hakiy hihta akw ōkwatuwnik, aṅwu pay nāpyeve hakiy ayataqw, pam ahsavo tsotsvalkive, pu kihsonve put tunvotnaṅwu. Puma pay nawip’ew hintsatsk̇a; puma pay sinmuy amuṅaqw tayawinpit tuṅlay’yuṅwa. Noqw uma qa amún hintsatsk̇ani. Taq nu umumi pas súaṅqawni: Puma pay ahsatiy ömahtota.
23356	MAT 6:5	Pu um ōveqatsit ep Unay aw nāwakne’ imuy nawip’ew hinyuṅqamuy qa amúntamantani; soq sinom pumuy amumi tāyuṅwniqat ōviy puma tsotsvalkiva, pu kitpik tūtuyqava hoṅk̇ahk̇aṅw okiwlalwaniqey pas nānawakna. Nu umumi pas antsa paṅqawni: Pay puma ahsatiy ömahtota.
23359	MAT 6:8	Paniqw ōviy uma pumuy qa amunyuṅwni, pi pay Umuna umuy hihta haqni’yuṅqw put navoti’taṅwu nāt umuy aw qa tūviṅtotaq’ö.
23362	MAT 6:11	Um okiw pu’ talöṅvaqat ep itamuy itahtunösmakiway huytani.
23363	MAT 6:12	Pu um okiw itahpöiy itamuhpiy ayo yúkuni, itam itamumi pöiwyuṅqamuy amuhpiy put ayo yuki’wisqat pan’i.
23364	MAT 6:13	Pu okiw um itamuy unaheppit qa aṅ tsāmi’mat, hakiy qalolmat aṅqw itamuy ayo ōoyhtimani. Pi um hapi pas Móṅwinihqe öqalay’ta. Um‐sa lolmat tālawṅway’ta, sutsép‐sa aqwhaqamii. Nam antani.
23365	MAT 6:14	Pi hakim umuhpewi qaanhtotiqw, uma put ep pö́hikyaqw, pep pu’ ōveqatsit ep Umuna tuwat umuhqaanhtipuy umuhpiy ayo yukut, umumi pö́hikni.
23366	MAT 6:15	Nīk̇aṅw kurs uma pumuy amumi qa pö́hikyaqw, pep pu’ ōveqatsit ep Umuna tuwat umumi qa pö́hikni.
23367	MAT 6:16	Pu ōviy piw uma nānapwale’, uma nawip’ew hinyuṅqamuy qa amún hinyuṅwni; taq puma qahahlayyaqey pan pitsáṅway’yuṅwniqe ōviy tayway nukushintsanyaṅwu; noqw sinom sohsoyam pumuy nānapwalaqat nanaptaṅwu. Nu umumi pas antsa paṅqawni: Pay puma ahsatiy ömahtota.
23368	MAT 6:17	Pu um’i, um napwale’, uhqötöy wihkuyit akw lelwimantani, pu posimavaqtamantani.
23370	MAT 6:19	Uma yep qatsit ep nenṅem hihta qa k̇ahaktaṅalalwani; yep kwahkwahyam pu hihta sik̇aṅputaṅwuqa hihta hovalaṅwu, pu uuyiṅwt hötaye’, hihta ūuyyaṅwu.
23371	MAT 6:20	Uma qa panyuṅwt, ōveqatsit ep nenṅem hihta k̇ahaktaṅalalwani; pep kwahya pu hihta sik̇aṅputaṅwuqa hihta qa hovalaṅwu, piw uuyiṅwt qa hötayaṅwu, piw hihta qa ūuyyaṅwu.
23376	MAT 6:25	Paniqw ōviy nu umumi paṅqawni: Uma hin yesniqey qa nānaphin wūwantotani, hihta nȫnösaniqeyu, pu hihta hikwyaniqeyu, pu piw umuhtokoy éṅem’i, hihta yuwsiyaniqeyu. Puyaw hakiy qatsíat nȫsiwhqat epnihqe qa pavan pas hímuu? Pu hakiy tokoat yuwsit epnihqe qa pavan pas hímuu?
23377	MAT 6:26	Uma súmawuy aṅ masay’yuṅqamuy amumi tāyuṅwni; puma qa ūuyyaṅwu, piw qa höqyaṅwu, piw hihta qa koyohtotaṅwu; noqw yanyuṅqw ōveqatsit ep Umuna pumuy nopni’ta. Noqw ya pam umuy pumuy amuhpenihqe qa pavan pas k̇ahk̇awna?
23381	MAT 6:30	Yan hapi God tutskwava tūsaqat lomayuwsina; pay pi pam hihsavo panyuṅq’ö. Pu’ pam as panyuṅwt, qāvotiqw pay qöpqömiq maspiwni. Puyaw hinoqw tis pam umuy qa pas pavan yuwsinani, okiw uma öwituptsiwni’yuṅqamu?
23382	MAT 6:31	Paniqw ōviy uma qa nānaphin wūwantotani paṅqawk̇ahk̇aṅwo: Sen itam hihta nȫnösani? ya sen itam hihta hikwyani? ya sen itam hihta nāyuwsinayani? kitotani.
23385	MAT 6:34	Paniqw ōviy uma pu’ talöṅvaqat ep qavomi hintaniqat ep qa nānaphin wūwantotani. Pay pi qāvoniqa hihta hintaniqat aw nāp tunatyaltimantaniq’ö. Pay pi uma pu’ talöṅvaqat ep hiniwhtiqat‐sa aw tunatyaltotimantani.
23389	MAT 7:4	Noqw pantaqw um hin uhtupkoy aw paṅqawni: Himu as nu uhposkiy hóroknani, kítani, susmataqpi uhposveq lestavi pakiwtaqö’?
23392	MAT 7:7	Uma hihta ōviy tūviṅtotani, nen uma put makiwyani; pu uma hihta hepyani, nen tutwani; pu uma pöṅöṅöykinayani, noqw umumi hötsíltini.
23393	MAT 7:8	Pi hak hihta ōviy tūviṅtaqa makiwṅwu; pu hihta hepqa túwaṅwu; pu pöṅöṅöykinaqat aw hötsíltimantani.
23394	MAT 7:9	Noqw kurs umuy haqawat tiat nay aw pölaviktuviṅtaqw ya sen pam put owat máqani?
23398	MAT 7:13	Uma hihsa’ qenit hötsiwat aṅ yuṅni. Taq mokiwuy aqw hötsiwa wuhkoqni, pu aqw pöhu a’nö pūtsi; noqw k̇aysiwhqam paṅsoq nātsamya.
23399	MAT 7:14	Pi qatsit aw hötsíwa hihsaq qéniniqw, pu aqw pöhu hihsaq pūtsiniqw, ōviy híkiyom put tuway’numya.
23400	MAT 7:15	Uma hakimuy Tutuyqawhqat lavay’aymatnihqey pan nātuṅwantotaqamuy ep tunatyaltotini. Taq haqawat pan atsáy’k̇ahk̇aṅw umumi ökiwtani. Puma kanelmuy amún okiw’unaṅway’yuṅqey ank̇ahk̇aṅw, kwēkwewhtuy amún tūhovalayaniqey tunatyawyuṅwni.
23401	MAT 7:16	Pay uma pumuy hintsakpiyamuy mātsi’yuṅwni. Ya sinom ōvat yöṅötskit aṅqw mawyaṅwu? Sen nönvospalat hihta kūtay’yuṅqat aṅqw mawyaṅwu? Pay qa panta.
23410	MAT 7:25	Noqw yokvaqw, wukomunva, pu hukvaqe kīhut aṅ a’nö yēvanta; noqw pam qa sahpu, pam owat ep kīiwtaqe ōviy’o.
23412	MAT 7:27	Noqw yokva, wukomunva, pu hukvaqe kīhut aṅ a’nö yēvanta; noqw pam sahpu, nihqe pam kīhu qaan’ewakw kīqöti.
23413	MAT 7:28	Noqw Jesus pas öqalat pasiwk̇aṅw, pan pumuy tutuqayna, tutavot tūtutuqaynayaqamuy qa amun’i. Noqw pam yan yuaataqe yukuqw, sinom put hin tutuqaynaqat ep aw k̇ātayuṅwa.
23425	MAT 8:11	Noqw nu umumi paṅqawni: Nāt k̇aysiwhqam hōpaqw, pu tavaṅqw ökini; nen Abraham, pu Isaac, pu Jacob, pumuy amumum ōveqatsit ep tunösvoñat aw yesvani.