23229	MAT 1:16	Jacob José popay waytsja. José niná María voyum waytsja. María Jesús jamaytsja. Jesús, Cristo ló wa jupj; Dios tjevele ca jas majamas jupj, gente jis capj la p'acj, mpes nin ló jupj.
23231	MAT 1:18	Jesucristo niná Yomen Dios jas tjejyamá qjuis capj la p'acj. Papel niná nin vele 'oyn nyuca tjemya'na Jesucristo nosis nt'a. Jamay María lotsja. Tsjücjüim na tjevéletsja José lal ca jupj lal mwayim. Custjay ma tjowaya p'in, way tsjicj já'asatsja jupj Dios Cjües mpes. P'a nequem jin tulucj tepyala jupj.
23233	MAT 1:20	Nasa quelel véletsja na niná María lal, Dios ángel pjaní lay tepyala José nt'a. José tjejyá na tjinyuca jupj. Ángel tjevele José lal: “José, David püna tüpü'ü popa p'iyá jipj. Po ma lecj meyan mwayim María lal. Dios Cjües mpes p'in way tsjicj tepyala jupj. Ma malala la tjiji.
23236	MAT 1:23	“Tsjücjüim way tsjicj ma'ajam, ca yom tsjicj ma'nus. ‘Emanuel’ ló ca nsem jupj.” Jupj ló cupj qjuis tin “Dios Cupj Qjuis Lal” velecj cupj.
23238	MAT 1:25	Custjay ma ne'aj tjemya'na jupj, María tsjicj tjemya'na nas. José tsjicj ló t'ya Jesús ló nsem, ángel tjijyü'ta jin.
23240	MAT 2:2	Niyom tjowelepj jupj lal: —¿Ca'aj pü'ü tsjiquis, ca jepa püné nsem judiopan mpes? Ncupj nyucucj pjulacj pjaní jupj tjac' mpes. Nin mpes jus nlayecj tjemya'na quinam tsjiquis. Ne'aj tjinyucucj pjulacj, cupj pyatjaquecj nt'a, tsiquin mo'ó. Nin mpes tjiquilaca. Cupj quelel palá nipi'tjiquecj jupj wolap'a'á, qjuiyola jupj püné —nin tjowelepj niná noyomes.
23244	MAT 2:6	‘Belén nt'a, Judá püna tüpü'ü nt'a, pjaní way p'in patja ne'aj. Mop'in Belén pajal tsjicj way tulucj Judea mo'o se jütütj jis lal. Belén mpe jepa ca ncuwim. Ca jis majamas jupj israelpan, yupj niná napj jyütütj.’ Nin tepyaca profeta, Dios Yom ca jas majamas mpes —tjowelepj yupj.
23265	MAT 3:4	Juan jas quip camello ts'üilin waytsja jupj. Col tsyú'patsja pjoloc' mpes. Ts'elel lyájatsja. Ts'as qjuisiyas mo'o píjisa watsja. Lovin nin tüpü'ü.
23272	MAT 3:11	Juan tjevele wa: “Napj bautizar la nusejay 'üsǘ lal p'in. Napj nin lejay mpes, ca pjü jus nlayecj 'aplijila nun malala nyuca la tjüjí mpes. Jus nlayecj nasa quelel lojí Dios jos jinwá. P'a wa ca ncuwim más püné napj lal. Napj pajal tsjicj way jupj lal. Po 'üsüs napj lal napj tsji' lejay jupj mpes. Napj jupj caite jet' la p'in, 'ücj napj lal. Pajal 'üsüs ca la mijis jupj. Nun nepénowa quelel lojí Dios jos jinwá. Jupj ca nu ma'ayas Dios Cjües. Nun nepénowa newa ma quelel lojí Dios jos jinwá. Jupj ca nucopj ntülüs.
23273	MAT 3:12	Len̈ way ca nin la mijis. Ca 'üsüs la mijis jupj 'amá nt'a, ma ca malala witjacj mpatjam ne'aj. Ca ne'aj mo'onsos 'üsüs witjacj, ma ca malala jis mpalas. Pjü malala ca mü'ümüs. Jupj 'yüma na, len̈ pjacj se wat'ata jupj 'owus”, nin tjevele Juan el Bautista yupj jis lal.
23277	MAT 3:16	Bautizar la tjiji na, Jesús tjemey 'üsǘ mpe. Tjemey na 'üsǘ mpe, len̈ way tsjun po'o tsjicj way la tücüeme, jun cjol tepyala. Jupj tjinyuca Dios Cjües palavin tjac'. Sipipj jinwá justa tjac' jupj Jesús nt'a. Jesús copá nt'a tjac'. Ma tjemey nepé.
23279	MAT 4:1	Jesús bautizar tepyala na, campa 'in tjemey, wa cjuwá nt'a, jusapj p'in. Dios Cjües jostsja mpes tjemey jupj. Ne'aj jámatsja nt'a, diablo quelel malala véletsja jupj lal, la nuc ncu malala la mijis jupj.
23291	MAT 4:13	Ne'as tjemey na, ma tüpü'ü Nazaret nt'a, püna tüpü'ü nt'a. Tjemey nepé quinam, Capernaum nt'a tjemey, pülücj patja nt'a. Ne'aj p'intsja 'üsǘ la nt'a, Zabulón lotsja ne'aj pajal püna. Neftalí ló watsja ne'aj pajal püna.
23295	MAT 4:17	Nin tepyala jupj tjevele jin. Jesús ne'as tjemey na Capernaum nt'a, jupj véletsja Dios po'ó pülücj jis walap'a'á, ne'aj tapatja sin popé. Véletsja: “'Aplijila t'as malala nyuca la tjüjí. 'Üsüs la müjí quinam Dios jos jinwá. 'Üsüs way quinam Dios ca müjü'tüs. Jepa jupj. Len̈ way ca müjü'tüs nosis nt'a”, nin tjevele Jesús yupj jis lal.
23296	MAT 4:18	Jesús tjuwínetsja 'üsǘ la nt'a. Niná 'üsǘ Galilea lotsja. Ne'aj wínetsja na, niyom mat'e yus tjinyuca. Pjaní wa Simón lotsja. Jupj ló watsja Pedro. P'a wa Andrés lotsja. Jupj Simón tsüípetsja. Yupj jis ataraya la ts'i 'üsǘ mo'ó. Cjul pje'á la coytsja. Lovin nin lajaytsja, tapatja yupj.
23302	MAT 4:24	Nin mpes yupj tjowelepj Jesús pajal 'üsüstsja. Campa nepé tapatja tjepjyacan̈ watsja Jesús po'ó. Pjü Siria mo'o tapatja pjyacan̈ watsja jupj po'ó. Mpes yupj jis tucuman wa malala jisas yupj sin popé Jesús nt'a. Nepénowa pasal nepé vyájatsja. Nepénowa lapanenpan jatjatsja yupj jisas mo'ó. Nepénowa yun jyu'ya jin lajaytsja. Nepénowa ma polel 'yutanan̈tsja. Pjü way Jesús jis tji'yü'sa lis tjiji.
23303	MAT 4:25	Pajal pülücj tjiquil jupj nt'a. Cus tocon̈ wa jupj tjemey nt'a. Pülücj way tjiquil Galilea mpe, Decápolis mpe 'ots'ipj, Jerusalén mpe 'ots'ipj, Judea mpe 'ots'ipj. Tjiquil wa 'üsǘ na'aj po'ó patja mpe, 'üsǘ Jordán ló.
23319	MAT 5:16	Nun jaw jinwá ncapj con̈có mpes. Nun lojí Dios jos jinwá, nun jaw jinwá la p'a jis lal. Nin la müjí Dios jos. Nin mpes ca la p'a wa nucucj nun 'üsüs lojí. Ca 'üsüs mvelecj Dios po'ó. Jupj nun jis Papay tsjun po'ó”, nin tjevele jupj, Jesucristá.
23324	MAT 5:21	”Pajal püna Moisés tjijyü'ta: ‘Ca ma jis mü'ü'nacj la p'a’. Nun la p'a 'ü'ná, jepapan ca nucopj ntülücj, ca nu mü'ü'nacj ca nun. Püna tapatja salejeptsja niná Moisés tjijyü'tá. Nun solejé wa niná.
23344	MAT 5:41	Jepa jyü'ta nlawú jupj lal legua pjaní, lowa jupj lal. Ca nlawú wa p'a legua po'ó jupj lal.
23395	MAT 7:10	Cjul le moná na, ma ca ma'ayas lotsjim.
23398	MAT 7:13	Jesús tjevele wa yupj jis lal: “Nin p'in la müjí napj velé jinwá. Niná napj velé jun vilicj la'í way jinwá, 'ücj la winin la püt'üs Dios lal. Costa tulucj 'awa püné nt'a la winin. Jun vilicj la püné jinwá ne'aj la winin. Jümücj pajal la püné jinwá. Pülücj jil ne'aj, pajal malala se palá nt'a.
23407	MAT 7:22	Ts'ac' p'a wa napj ca mvelé pjacj 'üsüs, ca mvelé wa pjacj malala. Nin jawas ca pülücj way mvelecj napj lal: ‘Jipj p'iyá cupj qjuis Jepa. Cupj jipj mpes tsji' la tjijicj. Tjevelecj Dios mpes jipj jyas jinwá. Tjijyü'tücj tjil lapanenpan gente jisas mpe. Pajal 'üsüs la tjijicj wa, gente p'in ma polel lajay jinwá. Ninana la tjijicj la p'a ca nucucj, ca sin mü'üsüs Dios pajal püné. Pjü way la tjijicj jipj mpes.’ Nin ca mvelecj nepenowá. Newa ma la tjajay Dios jos jinwá.
23418	MAT 8:4	Yom tji'yü'sa na, Jesús tjevele jupj lal: —Po ma tjevele la p'a lal quinam jipj 'i tjü'ü'sa. Jutja sacerdote nt'a. Ca jis nucus. Jupj ca la mpalas ncu malala lo nuc p'yüy po'ó. Ca mveles 'üsüs quinam. Niná la tjejay na, Dios mpes ma'ayan, jipj 'i tjü'ü'sa mpes. Pajal püna Moisés tjijyü'ta tsjan ca ma'ayacj, jis p'üy jis tji'yü'sa na. Jupj tjijyü'ta jin ca la mijin. Pjü la tjejay na, la p'a ca jus nlayecj jipj t'üc' way 'i tjü'ü'sa quinam —nin tjevele Jesús.
23419	MAT 8:5	Capernaum nt'a tjemey Jesús. Ne'as tjemey na, jepa militar tjac' jupj nt'a. Jepa militar israelpan popa tuluctsja. Militar romano waytsja. Jépatsja jupj niyom cien jis lal. Jupj tjac' na, la tjemyona Jesús lal jupj ca mü'ü'süs la mijis jupj jomozo.
23425	MAT 8:11	Pülücj israelpan tulucj ca mpatjam wa Dios jyü'ta nt'a. Pjü jun ta'á mpe ca ncul. Ca majatjum, ca nlajacj Abraham lal, Isaac lal wa, Jacob lal wa. T'üc' way nin ca nsem.
23433	MAT 8:19	Custjay ma tjil na, yom p'a wa tjac' Jesús nt'a. Moisés popel sin 'yüsa lajay pópatsja jupj. Jupj tjevele Jesús lal: —Gente sin 'yüsa lejay jipj. Napj ca cyapj ncon̈ jun ta'á jipj quelel jay nt'a.
23440	MAT 8:26	Jesús tjevele yupj jis lal: —'Ots'ots' way p'in poné nun napj lal. ¿Tsjan mpes locj jeyá? —tjevele. Jas nisa jupj. Cus tjeve'le lüpjǘ, cus tjeve'le wa 'üsǘ. Mpes lüpjǘ 'üt'ün nasa tepyala. 'Üsǘ 'üt'ün nasa wa.
23453	MAT 9:5	Napj 'ücj velé: ‘Napj perdonar la 'ejay jipj malala la tjejay Dios lal’. Napj 'ücj wa velé: ‘Jin tjijyünsa, mim’. ¿Cana más 'in costa la veles?
23454	MAT 9:6	Nin p'iyá ca mvelé wa malala jos lal, mpes nun ca jus nlayé napj 'ücj perdonar lejay nosis nt'a. Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá —nin tjevele Jesús. Jupj tjevele wa malala jos lal: —Jin tjijyünsa. Jipj hamaca nt'ya, nt'an. Ca mim wya nt'a.
23492	MAT 10:6	Cupj nepé nt'a nlawú p'in, israelpan nt'a p'in. Yupj ma sa con̈ Dios. Oveja len̈ jis tjevyala jinwá yupj.
23503	MAT 10:17	'In tjajama gente jis lal. Nepénowa ca nu ntji'lin̈ nun. Ca nu manucj jepapan nt'a, nucopj la tül. Mo'o ca nsüpücj nun judiopan 'a si mulú nt'a.
23505	MAT 10:19	T'üc' way ca nu ntji'lin̈, ca nu manucj jepapan nt'a. Nin lajay na, po ma malala nyuca nujola t'as tsjan ca mvelé nun yupj jis lal. Dios Cjües ca nusin mü'üsüs la mijis tsjan ca mvelé nin tepyala na.
23506	MAT 10:20	Nun ma ca cüwelé nun nujola jin. Nun welé na, Dios Cjües jos jin ca mvelé. Mpes nun welé na, Dios Cjües p'iyá ca mveles yupj jis lal.
23507	MAT 10:21	”Ne'aj patja nun jis enemigopan ca nsem neneyawá, nun ncapj con̈có mpes. Nepénowa malala ca mvelecj jis pülücpan sin po'ó, mpes jepapan ca jis mü'ü'nacj yupj jis pülücpan. Nepénowa ca malala mvelecj wa sejatjampan sin po'ó. Ca jisas wa nsem jis la 'ünan yupj. Nepénowa ca ts'i mi'inacj jis papay lal, sejamay lal wa. Ca malala mvelecj yupj sin po'ó jepapan jis lal. Mpes ca jis mü'ü'nacj jis papay, sejamay wa. Nin ca la mijicj ncapj jacon̈ jis lal.
23514	MAT 10:28	Ca nacj nepena ca quelel nu mü'ü'nacj nun, napj mpes welé mpes. Po ma locj tjeyá yupj jis lal. Lovin ma polel nu mü'ü'nacj nun jis qjues. Pjaní lal p'in locj tjeyá. Locj tjeyá Dios lal. Jupj 'ücj jis capj tyüla malala lajay 'awa püné nt'a. Ne'aj pjü malala se palá jis p'üy, jis qjues malala se palá wa.
23518	MAT 10:32	”Nun welé la p'a jis lal nun ncapj con̈có, napj ca nin p'iyá mvelé wa Mpapay lal tsjun po'ó. Ca mvelé wa napj nucopj cyon̈.
23519	MAT 10:33	Nun welé la p'a jis lal nun ma ncapj con̈có, napj ca nin p'iyá mvelé wa Mpapay lal tsjun po'ó. Ca mvelé wa napj ma nucopj cyon̈. Po ma locj tjeyá la p'a jis lal.
23520	MAT 10:34	”¿Ncu nujola napj lejay pjü way nin p'iyá yola nosis nt'a? Nin tulucj. Ma ca nin p'iyá yola napj mpes. Ca la mpa'nacj napj mpes. Nin ca mpalas napj tjacuwis mpes.
23545	MAT 11:17	‘Nun ma quelel pjwelequé fiesta lijicj jinwá. Ma wa quelel pjwelequé tyoquecj jinwá. Cupj flauta la tjipjyusacj. ¿Tsjan mpes ma tjüpjwelequé, fiesta nt'a lajay jinwá? Locopyaya pajal tülü way tjenejets'equecj. Pajal 'aplijila jinwá la tjijicj. ¿Tsjan mpes ma la tupuyú, nun sejamica tepe'e jinwá?’ Nin javelepj tsjictjacj pjelan̈ na.
23547	MAT 11:19	Locopyaya napj tjacuwis. Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá. Napj ma lejay Juan liji jin. Ve lya napj. Uva 'üsǘ mü'üs napj. Newa nin, malala wa javelepj napj nin po'ó. Yupj javelepj pajal lya lovin. Javelepj 'üsǘ pajal mü'üs, ne maná. Javelepj impuesto jata'epj sejamica napj. Malala nyuca lajay sejamica napj, javelepj. Malala javelepj ncupj manas mpes. Yupj ma salejepj tsjan jisas yupj. Cupj cjay manas 'üsüs lijicj. 'Üsüs tepyala Juan la tjiji mpes. 'Üsüs wa tepyala napj la tjejay mpes. Nin mpes nun ca jus cülayé cupj qjuiyólatsja 'üsüs. Nin lovin 'üsüs lajay jis lal”, tjevele Jesús.
23549	MAT 11:21	“Malala ca nu mpalas nun, Corazín mo'o potjaqué. Malala wa ca nu mpalas nun, Betsaida mo'o potjaqué. Pajal nola nun mpes. Napj pajal 'üsüs la tjejay nun nt'a, yom p'in ma polel liji jinwá. Nun nujola Tiro mo'o patja pajal malala yupj. Sidón mo'o patja pajal malala yupj, nujola nun. Nun p'in malala. Napj pajal 'üsüs la cüjaytsja yupj nt'a, nun nt'a la tjejay jinwá, yupj nasa ca 'aplijila cüpalastsja malala la tjajay mpes. Nasa ca sin 'ücüipaptsja pülül si tsutsca, nasa 'üpjǘ sin 'ücjololtsja wa 'aplijila mpes. Yupj nasa quelel la cüjaytsja Dios.
23551	MAT 11:23	”Nin p'iyá velé wa Capernaum nt'a patja jis lal. Nun ma ca nlawú Dios pü'ü nt'a. Tecya'lin̈ patja nt'a ca nlawú. Nun tjunucú 'üsüs la tjejay napj nun nt'a, yom p'in ma polel liji jinwá. Newa 'aplijila tulucj nun, malala la tjüjí mpes. Nun nujola Sodoma mo'o tapatjá pajal malala yupj. Nun p'in pajal malala. Napj püné la cüjaytsja yupj nt'a, nun nt'a la tjejay jinwá, nasa 'üsüs cüpalastsja yupj Dios lal. Ca Dios ma jis capj cütülüstsja yupj. Newa cüpatjam yupj.
23557	MAT 11:29	Ncapj ncon̈có. Cupj 'a mulú yugo qjuesé pü'ü jinwá ca nsem. Nusin mü'üsüs napj nusin 'yüsa lejay. Napj 'üsüs way lejay pjü jis lal. Napj tsjicj way jin p'in. Nun ncapj con̈có, 'ücj nujisas mpatjaqué. Nun ma ca nujola nsem püna la tjüjí mpes.
23558	MAT 11:30	Napj lal tsji' lojí na, 'a mulú yugo qjuesé pü'ü jinwá. Tsji' lijicj 'a mulú. Costa tulucj tsji' lojí napj mpes. Costa tulucj nun lojí napj jyütütj jinwá”, nin tjevele Jesús.
23576	MAT 12:18	“Niná napj namozo. Napj la t'ya jupj. Quelel lejay jupj. Pajal 'ücj najas jupj lal. Napj Neqjues ca ma'ayá jupj, la püt'üs jupj jos mo'ó. Mpes jupj ca mveles napj mpes judiopan tulucj jis lal. Ca nin mveles napj quelel perdonar lejay malala lajay.
23586	MAT 12:28	Dios Cjües ncapj p'ya'sa. Nin mpes napj 'ücj jyütütj pje'á jil lapanenpan. Jupj ncapj p'ya'sa, nun 'ücj ca nusin la 'üsüs Dios quelel Jepa já'asa quinam nun nt'a.
23589	MAT 12:31	”Nin mpes nin velé Dios ma ca perdonar la numijis nun, nin tjowelé mpes. Pjü way malala lajay, pjü way 'ücj perdonar liji Dios. Pjü malala javelepj Dios po'ó, jupj 'ücj perdonar liji wa. Pjaní p'in ma perdonar liji. Malala javelepj Dios Cjües po'ó, Dios ma ca perdonar lis mijis.
23590	MAT 12:32	Javelepj napj malala, Dios 'ücj perdonar liji yupj. Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá. Malala javelepj Dios Cjües po'ó, Dios ma ca perdonar lis mijis quinam, cupj pyatjaquecj na p'in. Ma wa ca perdonar lis mijis p'a jawasa, nosis seyasa liji na.
23598	MAT 12:40	Cjul püné jas tjevé Jonás. Jyawca cont'e, püste cont'e wa cjul col mo'o tjá'asa jupj. Nin wa ca nsem napj lal. Jyawca cont'e, püste cont'e wa napj ca mo'os tecya'lin̈ patja nt'a. Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá.
23600	MAT 12:42	P'a wa ca mveles wa nun malala. Pajal püna quepj jepa já'asatsja campa nt'a, Sur mo'ó. Jupj p'iyá ca nin mveles. Pajal campa mpe tjac' jupj lo pjac Salomón tjevelá. Salomón jepa p'a watsja Israel mpe pajal püna. Salomón pajal selé waytsja Dios tjevelá. Nin mpes quepj quelel pjócatsja jupj tjevelá. Nin tulucj nun jis lal. Nun lal 'os quinam. Más püné napj Salomón lal. Newa nun ma quelel pjo'oqué napj velé. P'a jawas Dios ca mveles ncu t'üc' malala la tjajay pjü. Nin jawas tjejyawca na, quepj niná ca ntojom nun jis lal Dios wolap'a'á. Ca mveles nun malala. Nun ma quelel pjo'oqué, ne nin —nin tjevele Jesús.
23609	MAT 13:1	Nin jawas p'iyá Jesús tjemey wo nepé. 'Üsǘ la nt'a tjemey jupj. Pajal la pünetsja 'üsüs. Campwílatsja. 'Etjele jupj 'üsǘ la nt'a.
23638	MAT 13:30	Más 'ücj 'a mulú ca jis nt'ünüs quinam. Ne'aj velan̈ jacutj na, napj ca mvelé namozopan jis lal: Mwalá way ca mpoqjué tsjutsj malala. Pjü 'a mulú 'a mulú ntsu'pá mü'ümǘ. Locopyaya nca'á wa trigas. Chiquero mo'o mpa'tá’, nin tjevele niná yomen.” Jesús tjevele ca nin nsem wa gente jis lal.
23640	MAT 13:32	Mostaza setel tsjicj way pajal. Más tsjicj way jupj la p'a setel jis lal. Locopyaya tecyojo, t'yüna jupj. Más püné tepyala jupj la p'a tsjutsj jis lal. Campanya ton̈ca tepyala jupj, mpes tsipyaya jiquil, tsintsil lajay mostaza pjwel nt'a. (Nin p'iyá ca nsem Dios si jütüta jis lal)”, nin tjevele Jesús.
23655	MAT 13:47	Jesús p'a wa parábola tjevele yupj jis lal, sin la 'üsüs jis la jay. Sin tji'yüsa lis tjiji pülücj 'a si mulú Dios jatjampan jis lal. Ma pjü ca mpatjam jupj lal. Jesús tjevele: —Niyom jis ataraya püné na'aj la ts'i 'üsǘ püné casá, cjul jis la tjilil. Yupj lajay jinwá liji Dios nosis casá. Niyom pülücj pje'á la coy cjulun. Cjul nepénowa 'üsüs, nepénowa malala.
23656	MAT 13:48	Ataraya pit'a na, 'üsǘ la nt'a la locjocj. 'Atjalapj yupj. Cjul 'üsüs way japüntüpj quiliyú mo'ó. Malala witjacj na'aj la ts'i yupj.
23657	MAT 13:49	Nin wa ca nsem nosis quelel cyawaja na —tjevele Jesús—. Malala lajay 'a mulú majatjum 'üsüs witjacj jis lal. Angelpan ca ncul. Ca pje'á la ncoyecj malala lajay 'üsüs witjacj mpe.
23681	MAT 14:15	T'awaná Jesús discipulopan tjiquil jupj nt'a. Tjowelepj: —T'awaná quinam. Sin tjejyama yupj quinam, ne'aj ca mal jis wa nepénowa lejen̈ nt'a. Ca ve jaylacj la mijicj yupj, nlajacj.
23683	MAT 14:17	—Pansas cínquiya p'in tya'acj cupj. Cjul mat'e p'in tya'acj —tjowelepj yupj.
23723	MAT 15:21	Jesús tjemey nepé. Campa way 'in tjemey judiopan patja mpe. Jupj tjemey nt'a Tiro po'o patja ne'aj p'intsja, Sidón po'o patja ne'aj p'intsja wa.
23724	MAT 15:22	Ne'as tjemey na, quepj tjac' la nüjüsü jupj. Judío tuluctsja jupj, quepan. Jupj Canaán mpe 'eseptsja. Judiopan tulucj patja mpe tjac', ne'aj p'in patja mpe. Niná quepj li piyutsja, tjevele Jesús lal: —Nejepa, jipj ne niná Yomen Dios tjevele ca jas majamas nosis nt'a. Jipj David püna tüpü'ü popa p'iyá. Malala ntepalá. Ncapj tjep'ya'sa. Lapanenpan patja napj ncucus jos mo'ó. Newa pajal malala lajay ncucus lal —nin tjevele quepan.
23735	MAT 15:33	Jupj discipulopan tjowelepj: —Wa cjuwá qui'á. Cjuwá ca'aj mpe jis la t'as pansas yupj t'üc' jis la las mpes. Pajal pülücj way yupj.
23736	MAT 15:34	Jesús jis la tji'yüya: —¿Nol to'á nun pansas? —Siete —tjowelepj yupj—. Cjul tsjictjacj pjaní way p'in tya'acj wa.
23740	MAT 15:38	Nasa tjalá niyom pajal pülücj. Cuatro miltsja yupj. Nequem pülücj tjalá wa. Tsjictjacj pülücj tjalá wa discipulopan jis tja'ayapj popé.
23748	MAT 16:7	Jupj discipulopan ma sin tji'yüsa Jesús tjevelá. Yuwá p'in jis la tjü'üy tsjan mpes nin tjevele jupj. Tjowelepj: “Cupj ma teque'acj pansas. Nin mpes nin tjevele ca nacj.”
23754	MAT 16:13	Jesús ne'as tjemey Cesarea Filipo po'o patja nt'a. Ne'as tjemey na, jupj la tji'yüya jupj discipulopan jis lal: —¿Pjacj ne napj jin javelepj gentas? Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá.
23757	MAT 16:16	Simón Pedro jupj wola tjevele: —Cristo jipj. Jipj ne Jepa Püné Dios tjevele ca jas majamas qjuis capj la p'acj. Jipj mpes ca 'üsüs mpatjaquecj. Jipj ne Dios Jatjam, Dios ne pü'ü lovin —tjevele jupj.
23762	MAT 16:21	Pedro nin tjevele Jesús niná Jepa Püné Dios tjevele ca jas majamas. Niná tjevele na, Jesús 'üsüs way tjevele jupj discipulopan jis lal tsjan ca mpalas jupj lal. Püna ma pjü tjevele. Quina 'üsüs way tjevele niná neneyawá. Tjevele Dios jostsja jupj ca mim Jerusalén nt'a, ca pajal malala mpalas jupj ne'aj. Tjevele niyom nepénowa ca malala la mijicj jupj lal ne'aj. Co'müypan ca nin la mijicj, sacerdote noypan 'ots'ipj, Moisés popel sin 'yüsa lajay 'ots'ipj. Tjevele yupj ca mü'ü'nacj jupj. Tjü'ünan na, ca jas müjünsüs ts'ac' cont'e tepyala na. Niswa ca mpü'üm, tjevele jupj.
23779	MAT 17:10	Jupj discipulopan tjowelepj jupj lal: —Cupj pyonecj jipj niná Jepa Püné Dios tjevele ca jas majamas. ¿Tsjan mpes la p'a javelepj Elías mwalá way ca ncuwim niná Jepa Püné lal? Nin javelepj Moisés popel sin 'yüsa lajay —nin tjowelepj yupj.
23792	MAT 17:23	Ca ma 'ü'nacj, locopyaya ts'ac' cont'e na ca nin müjünsǘ la püt'üs niswá”, nin tjevele jupj. Nin tjevele na, pajal 'aplijila jis tepyala jupj discipulopan.
23793	MAT 17:24	Jesús tjemey Capernaum nt'a jupj discipulopan jis lal. Ne'as tjemey na, niyom nepénowa tjiquil Pedro nt'a. Yupj niyom nenem impuesto jaylacj jata'epj Dios wo mpes. Yupj la tjü'üy Pedro lal: —¿Ncu ma impuesto jaylacj liji Jesús, jupj ne jin 'yüsa liji?
23796	MAT 17:27	Jupj tjevele: —Mop'in ca jaylacj la mijicj. Ma jaylacj lijicj, yupj ca yola nsem cupj ma qjuisas Dios wo. Jutja jipj 'üsǘ püné nt'a. Jipj anzuelo 'üsüma tjevyala. Ca nts'icjun cjulun. Mwalá way cjul ts'icjucj jipj, jupj lala ma'aptan. Lala mo'o ma'ajam ca t'emel c'a. Niná t'emel t'üc' nsem impuesto jaylacj mpes. Niná ca jis ma'ayan napj jaylacj lejay mpes, jipj jaylacj lejay mpes wa —nin tjevele Jesús Pedro lal. Ne nin la tjiji niná.
23812	MAT 18:16	Jupj ma quelel pjoca jipj velen ca nacj, mpes jipj ca mim p'a wa lal jupj nt'a. 'Ücj wa mat'e jis lal mim jupj nt'a. Yupj ca mpjacan̈ jipj pyülücj velá. Yupj ca 'ücj mvelecj jipj t'üc' way velen. Dios ts'uyupan ma polel la pon pjaní p'in vele. ‘Mát'eya javelepj yupj tjepjyacan̈, 'ücj jis la pon. Cónt'eya 'ücj jis la pon wa. Manas jipj lal jil, yupj ca mvelecj wa malala la tjiji lal. Yupj ca mvelecj yupj jisas wa jupj ca 'ücj la mijis.’
23826	MAT 18:30	Mozo mwalá ma jostsja. Jepapan nt'a tjemey. T'ya tjevele la p'a ma jaylacj la tjiji level. Tjiquil, ntji'lin̈ level líjitsja mpes. Cawilta mo'o tjo'onsopj jupj. Tjowelepj ne'aj ca mpü'üm jupj, pjü way jaylacj la tjiji nas.
23836	MAT 19:5	Dios tjevele: ‘Yom ca mim popay mpe, jamay mpe, jats'om lal lo püt'üs. Ca quelel la mijis jupj. Manas ca jüp'üy pjaní jinwá nsem yupj.’
23842	MAT 19:11	Jesús tjevele: —Costa way patja niyom sejats'om tulucj. Dios jis capj p'ya'sa niyom nepenowá. Yupj 'ücj wa patja sejats'om tulucj. La p'a wa ma polel jis la jay niná.
23849	MAT 19:18	Yom tjevele: —Jupj pülücj tjijyü'ta. ¿Cana ca la mejay jupj tjijyü'tá? Jesús tjevele jupj lal: —‘Ma ca mü'ü'nan la p'a. Niyom ma ca ne'aj manucj sejats'om tulucj. Nequem ma ca mal jis vayum tulucj jis lal. Ma ca mpequem. Ma la ntsawilin.
23850	MAT 19:19	Ca 'üsüs la mijin pyapay lal, jemay lal, yupj noypan mpes jipj lal. Quelel lis mijin ne'aj patjá. Jipj p'iyá quelel la 'ejay jinwá, ca quelel lis mijin yupj’ —nin tjevele Jesús.
23855	MAT 19:24	Nin p'iyá nin velé. Pajal costa way camello jav jul casá jama. Camello ma polel nin liji niná. Más 'in costa way pülücj jatatj Dios si jütüta popa ca jis mpalas —nin tjevele Jesús.
23873	MAT 20:12	‘Jipj locopyaya sin tjejyam niná noyomes. Hora pjaní p'in tsji' la tjajay’, tjowelepj yupj. ‘Cupj ts'ac' pjaní tsji' la tjijicj cupj. Pajal vyaja pwetsja tsji' la tjijicj cupj. Mop'in jipj nin p'iyá jis tje'yan wa yupj ncupj qjuis tje'yan jin p'iyá. Malala nin’, tjowelepj yupj.
23879	MAT 20:18	“Jerusalén nt'a leque quinam. Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá. Dios ca jis ma'ayas niyom nepenowá malala la mijicj napj lal; sacerdote noypan ca nin la mijicj, Moisés popel sin 'yüsa lajay ca nin la mijicj wa. Yupj ca mvelecj napj malala la tjejay. Ca mvelecj ca ncapj ntülücj, ma pats'.
23880	MAT 20:19	Mpes ca ma manucj judiopan tulucj nt'a. Judiopan tulucj ca la mpjüts'ünücj, ca ma süpücj. Ca cruz po'o ca ma valacj napj, ma pats'. Ts'ac' cont'e na, ca nin müjünsǘ, mpü'üs niswá”, nin tjevele Jesús.
23884	MAT 20:23	Jesús tjevele yupj jis lal: —Nin ca nsem nun lal. Ca malala nu mpalas, malala ne palá jinwá. Newa nin, napj ma polel velé nun ca majatjaqué napj lal, pjaní wa li'inyampe, pjaní wa nancupwepe. Mpapay nasa la t'ya pjacj ca majatjum ne'aj. 'Ücj la tjiji nasa yupj majatjum nt'a —nin tjevele Jesús yupj jis lal.
23890	MAT 20:29	Jesús ne'as tjemey watsja Jericó po'ó jupj discipulopan jis lal. Nasa jiltsja Jericó mpe. Gente pajal pülücj jupj lal jiltsja. Cus tocon̈ jümücj nt'a.
23902	MAT 21:7	Tucuman soysoy jamay soysoy tsjicj lal. Sin quip soysoy casá tjo'onsopj, casá lo 'osos Jesús. Casá já'asa tjemey Jerusalén nt'a, pülücj patja nt'a.
23914	MAT 21:19	Higuera tjinyuca jupj jümücj la nt'a. Higuera niná julupj 'üsüs lo pis. Jesús la tepyala julupj. Cjuwatsja jupj. Joló p'in tjinyuca. Mpes Jesús tjevele higuera lal: —Lovin ma ca mvalas jipj quinam. Niná tjevele na, len̈ way ts'üique higuera niná.
23920	MAT 21:25	Ninana nu la 'yüy: ¿Pjacj tje'yaya Juan el Bautista 'ücj bautizar la tjiji? ¿Ncu Dios p'in tjijyü'ta ca nin la mijis? ¿Ncu gente p'in jisastsja ca nin la mijis jupj? —nin jis la tji'yüya Jesús. Yuwá tjowelepj sacerdote noypan, co'müypan jis lal. Yuwá tjowelepj tsjan cüwelem jupj lal. Tjowelepj: “Cupj ma polel velecj Dios tjijyü'ta niná. Nin cüvelecj ca niná, Jesús ca qjuis la mü'üyas tsjan mpes ma tepyonecj Juan tjevelá.
23921	MAT 21:26	Ma wa polel velecj gente p'in jisastsja jin la tjiji Juan. Nin cüvelecj ca niná, la p'a wa judiopan ca ts'i mi'inacj cupj qjuilal. Ca malala la qjuis mijicj ca nacj. Yupj pjü way japon Juan el Bautista vele watsja Dios mpes”, niná tjowelepj yuwá.
23922	MAT 21:27	Mpes yupj tjowelepj Jesús lal: —Cupj ma selecj pjacj tje'yaya Juan el Bautista jupj 'ücj bautizar la tjiji. Jesús tjevele yupj jis lal: —Nun ma nlal tjowelé, mpes napj ma wa ca mvelé nun nla tjü'üyá napj lal. Ma ca mvelé pjacj ntjijütüta napj nin lejay —nin tjevele jupj.
23933	MAT 21:38	Nin tuluctsja. Jatjam jus tjunuc na, yuwá tjowelepj: ‘Uva lejen̈ nt'a jupj popay juts'a'á. Jupj juts'a'á ca nsem, popay tepe'e na. Mas, mü'ünacj jupj, ne ma ca nta'es uva lejen̈ nt'a. Cupj p'iyá ca nt'anquecj momas’, tjowelepj.
23936	MAT 21:41	—Ca jis capj ntülüs ne'aj tsji' lajay. Ca jis mü'ü'nas niná niyom malala —nin tjowelepj 'a jis tjimyula popé—. Ca jis ma'ayas la p'a wa ca 'ücj la mijicj lo valas ne'aj. Yupj ca ma'ayacj tjevyala popé jupj juts'a'á mpes —nin tjowelepj yupj.
23937	MAT 21:42	Jesús tjevele sacerdote noypan jis lal, co'müypan jis lal wa: —Dios Popel tjevele ca nin nsem, parábola jinwá. ¿Ncu ma mo'o tjowelé niná? Nin tjevele jupj Popel: ‘Niyom nepénowa quelel jajünsüptsja wosis pe mpes. Pe pjaní ma jisastsja wosis la jünsüs. Pe niná t'üc' way 'üsüstsja. Mpes qjuis Jepa Dios jas tjijyünsa wosis. Jupj mwalá way tje'yonsa pe niná wosis si jünsa mpes. Pe niná más 'üsüs waytsja pjü pe witjacj jilal. Tsjomis pe niná casá tón̈catsja. Cupj selecj Dios p'iyá la tjiji niná. Jupj pajal 'üsüs way la tjiji.’ Nin vele Dios Popel.
23939	MAT 21:44	Napj niná pe 'üsüs jinwá, napj tjevelé jinwá. Nun wosis su jünsǘ jinwá. Yom pe niná casá yaca, jupj malala ca mpalas pajal. Pe niná yom casá yaca na, más malala ca mpalas jupj. 'Üpjǘ jinwá ca mpalas jupj. Ca nin nsem ma quelel la najay jis lal —nin tjevele Jesús yupj jis lal.
23953	MAT 22:12	Jepa tjevele jupj lal: ‘Najamica ¿'oyn nyuca wama tjacuy, cjuwá jin quip 'üsüs? Cjuwá niná, ma polel wama cuy qui'á.’ Myáycatsja yomen. Ma lal tjevele jepa lal.
23957	MAT 22:16	Mpes yupj sin tjajam sejamicapan nepenowá Jesús nt'a. Sejamicapan nin p'iyá yólatsja yupj jin p'iyá. La p'a niyom jis lal tjil. La p'a wa niná 'ücj jisastsja Herodes jépatsja Israel mo'ó. 'Üctsja yupj jis lal romanopan mpes tsji' líjitsja jupj. Ne'as tjil na Jesús nt'a, fariseopan sejamicapan tjowelepj Jesús lal: —Cupj selecj jipj t'üc' way velen. Sin 'yüsa lejay Dios jyü'tá t'üc' way. Ma nin jele ncu jisas jipj velen. Nin p'iyá velen pjü jis lal, noypan jis lal, tsjictjacj jis lal wa.
23965	MAT 22:24	—Püna Moisés tjevele tsjan niná Dios qjuisí jütüta. Tjevele yom pjaní popa tulucj pe'e, jupj jatjam mwayim ca, tepe'e jats'om lal. Ca popa jana nsem tepe'e jats'om lal. Tepe'e juts'uyupan jin p'iyá ca nsem yupj, nin tjevele Moisés.
23973	MAT 22:32	Ninana Dios tjevelá: ‘Napj Dios Abraham lal, Isaac lal wa, Jacob lal wa’. Cupj selecj conas pajal püna tecya'lin̈. Selecj wa Dios tecya'lin̈ jis Dios tulucj. Patja jis Dios jupj. Nin mpes selecj yupj conas patja quinam —nin tjevele Jesús saduceopan jis lal.