23232	MAT 1:19	Ha imenarã José katu tekoha-rupi voi oiko va'e. Oikwaa gwembirekorã imemby-tagwi, opoise mo'ã íxugwi: “Imemby rei-ta xe rembirekorã” he'i mo'ã. “Xe nda'e mo'ãi joty mba'eve atýra-py” he'i ojéupe ojepy'amongeta-vy. Upéa-gwi, “Apoi nhemi-ta íxugwi” he'i mo'ã ojéupe.
23233	MAT 1:20	Pyhare onhemongeta ha'e ae opy'a ndive: “Mba'éixa po apoi-ta íxugwi?” he'i he'i ojéupe. Upéi ikéra-py ojehexa uka íxupe Nhandejáry rembigwái yváy pygwa: —Nde, José, Davi remiarirõre, he'i ohenói-vy íxupe. —Eraha katu Maria-pe nde róga-py ne rembirekorã. Ani katu eretĩ teĩ ereiko-vy indive. Ani erenotĩ teĩ ne rembirekorã ogwereko-ta va'e mitã, he'i íxupe. —Nhe'ẽ Marangatu tee va'e-rupi ae ogwereko-ta upe va'e mitã, he'i íxupe.
23234	MAT 1:21	—Oiko-ta imemby kwimba'e va'e. Gwe'ýi kwéry-gwi omboyke va'erã hembiapo vaikwe, he'i íxupe ikéra pygwa. —Upéa-gwi erehenói va'erã íxupe Hesu-py. Pene resendeharã-gwi embohéry íxupe Hesu, he'i íxupe Nhandejáry rembigwái ikéra-py imombe'u-vy.
23235	MAT 1:22	—Yma Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety remimoĩgwe kwatia-rehe a-rami: “Oĩ oikwaa va'erã omembyrã omenda e'ỹ reheve. Ha upe rire katu oiko-ma va'erã imemby. Emanuel-py ohenói va'erã imemby-pe” he'i upe Nhandejáry rembiporavokwe Cristo syrã-rehe. Emanuel he'i Nhandejáry-rehe nhane moirũharã-rehe. Ipokatu voi upe va'e Nhandejáry kwatia nhe'ẽ. Upéa-gwi yma gware he'i hagwe-rami ãy oiko-ma.
23238	MAT 1:25	Hembireko jepe, gwembireko e'ỹ-rami joty ogwereko. Omboete-gwi íxupe, ogwereko mombyry joty íxupe. Ndokéiry vyteri hendive. Ha upe rire ae katu imemby kwimba'e oiko-ma rire, ogwereko ete-ma katu gwembireko-pe, ojehe'a tee-ma hese. Ãy katu oiko tee gwembireko ndive. Maria memby rypykwe-pe, “Hesu” he'i ombohéry-vy íxupe.
23240	MAT 2:2	—Kipy tipo oime mitã'i judeu kwéry ruvixagwasurã oiko va'ekwe? he'i oporandu-vy. —Pe mitã'i oikomaha kwaa ukaha va'e jasytata ojeupi oho-vy ramo kwarahy resẽ-my, orohexa-ma va'ekwe. Upéa-gwi mitã'i-pe oroju oromboete-vy, he'i Jerusalém tetã mygwa-pe.
23242	MAT 2:4	Upéa-gwi Herodes ohenói ou hagwã pa'i ruvixa kwéry gwive judeu rekombo'ehaty kwéry ndive: —Mamo-py po oiko va'erã upe Nhandejáry rembiporavo Cristo? Kipy tipo hekwagwã? Mbava'e tipo he'i va'ekwe yma gware kwatia nhe'ẽ? he'i oporandu-vy íxupe kwéry.
23243	MAT 2:5	—Belém tetã-my, Judéia yvy-py oiko-ta, he'i. —Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety remimoĩgwe kwatia-rehe he'i a-rami:
23244	MAT 2:6	“Ha'e-ta Belém tetã, Judéia yvy pygwa-rehe. Tetã'i jepe tuvixave va'e-rami joty. Upe-gwi oiko va'erã mburuvixagwasu. Gwymba-rehe onhangarekoha-rami, onhangareko va'erã Israel kwéry xe re'ýi kwéry-rehe” he'i Nhandejáry kwatia nhe'ẽ. Upéa-gwi upe Nhandejáry rembiporavo oiko-ta Belém-py, he'i Herodes-pe hikwái.
23245	MAT 2:7	Upe ramo Herodes ohenói ou hagwã upe hi'arandu va'e kwéry. Omoha'e anho ohenói-vy oporandu hagwã upe jasytata-rehe: —Araka'e pyhare po ojehexa uka ra'e peẽ-my jasytata? he'i oporandu-vy íxupe kwéry.
23246	MAT 2:8	Oikwaa-ma ramo omondo Belém-py: —Tapeho pejohu peve peheka íxupe, he'i. —Mamo pa oime pehexa porã. Petopa-ma ramo íxupe, peju jevy kuri pemombe'u xe-vy aikwaa hagwã xe ave aha hagwã ahexa íxupe, aha hagwã xe ave amboete íxupe, he'i mo'ã upe hi'arandu va'e-pe.
23248	MAT 2:10	Ohexa ramo, ovy'a eterei. —Iporã ete katu. Jahexa jevy-ma jasytata, he'i herovy'a-vy.
23250	MAT 2:12	Pyhare ogwahẽ ou-vy Nhandejáry rembigwái yváy gwigwa. He'i: —Aníke peho jevy mburuvixa róga-rupi, he'i hi'arandu va'e-pe. Ike-py omombe'u íxupe. Upéa-gwi oikupe'o pe'o oje'ói-vy hikwái gwe'ýi ha-py.
23251	MAT 2:13	Oho rire oje'ói-vy upe hi'arandu va'e, pyhare ojehexa uka ou-vy Nhandejáry rembigwái yváy gwigwa. José oke jave, ojehexa uka íxupe: —Epu'ã katu, he'i, —eraha isy ndive mitã'i. Erokanhy heraha-vy mitã'i Egito yvy-py. Epyta ranhe upe-py eiko-vy. Xe ha'e ramo ae, ereju jevy va'erã, he'i íxupe. —Mburuvixa Herodes katu oheka uka-ta íxupe ojuka uka hagwã. Upéa-gwi epyta upe-py, he'i íxupe Nhandejáry rembigwái.
23253	MAT 2:15	Upe-py opyta mitã'i ndive. Herodes omano ra'arõ-vy opyta Egito-py. Yma ete Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety remimoĩgwe kwatia-rehe he'i a-rami: “Ahenói-ma xe ra'y-pe Egito yvy-gwi ou hagwã” he'i upe Nhandejáry rembiporavo Cristo-rehe. Ipokatu voi Nhandejáry nhe'ẽ. Upéa-gwi yma gware he'i hagwe-rami, ãy oiko-ma.
23254	MAT 2:16	Ha upéi katu ndouvéi-ma Herodes renda-py pe hi'arandu va'e. Oikupe'o-ma ra'e oho-vy íxupe. “Xe mbotavy rei ra'e” he'i ojéupe Herodes. Upéa ombopoxy eterei-ma íxupe, ojéupe nomombe'úiry-gwi. Upéa-gwi omondo Hesu oiko hagwe-py. Mitã'i gwive he'i ojuka ukapa hagwã. Belém tetã mygwa ijerekwe rehegwa ave he'i ojuka ukapa hagwã mitã kwimba'e-pe gwive. Mokõi ro'y ogwereko va'e, ne'írã omboty vyteri mokõi ro'y va'e-pe gwive he'i ojuka ukapa hagwã. Pe hi'arandu va'e omombe'u ha-rupi rei íxupe, he'i ojuka ukapa hagwã.
23255	MAT 2:17	Yma Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety Jeremias remimoĩgwe kwatia-rehe a-rami he'i: “Omemby ohapirõ va'e nhahendu-ma tetã héry va'e Ramá-py. Raquel remiarirõre voi upe va'e ohapirõ omemby kwéry. Ojahe'o ramo omemby kwéry-rehe nhahendu-ma voi. Ndoikovéi-magwi omemby nohenduséiry voi ombopy'agwapyharã mo'ã nhe'ẽ” he'i va'ekwe imemby ojejuka va'ekwe-rehe. Upéixa yma he'i hagwe-rami, ãy oiko-ma Belém tetã-my.
23258	MAT 2:20	—Omano-ma mitã-rehe ija'e'ỹ va'ekwe. Ãy ereraha jevy jepe arã upe-py. Ijukaseharãgwe omano-ma. Epu'ã katu, he'i —eraha jevy mitã isy ndive. Ereiko hagwe-py tereho jevy. Israel kwéry yvy-py tereho, he'i José-pe.
23260	MAT 2:22	Ha upéi katu: —Ãy Herodes ra'yre Arquelau oiko jevy mburuvixagwasu ramo Judéia yvy-py, he'i José-pe omombe'u-vy. Upéixa-gwi ikyhyje oho hagwã ta'yre manda ha-py. Pyhare ojehexa uka jevy íxupe ou-vy Nhandejáry rembigwái yváy pygwa. José oke jave, ojehexa uka íxupe: —Ani ereho teĩ upe-py, he'i íxupe. Upéixa-gwi ndohóiry oyvy-py. Galiléia yvy-py ae ha'e oho.
23261	MAT 2:23	Upe-py oho opyta Nazaré tetã-my. Yma Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety remimoĩgwe kwatia-rehe he'i a-rami: “He'i va'erã íxupe Nazaré pygwa” he'i upe Nhandejáry rembiporavo Cristo-rehe. Ipokatu voi Nhandejáry nhe'ẽ. Upéa-gwi yma he'i hagwe-rami, ãy oiko-ma.
23263	MAT 3:2	—Onhemo'agwĩ-ma katu ou-vy Nhandejáry nhande ruvixarã. Pemboasy katu pene rembiapo vaikwe. Perova pende rekoha pemoirũ hagwã íxupe, he'i omombe'u-vy.
23264	MAT 3:3	Upearã-rehe yma gware Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety Isaías remimoĩgwe kwatia-rehe a-rami: “Oĩ tekwaty e'ỹ-my onhe'ẽ hatã va'e. Pemopotĩ katu Nhandejáry raperã. Pembohape karẽ e'ỹ katu íxupe. Penhemoatyrõ katu henonde, he'i onhe'ẽ hatã-vy” he'i João Batista rekorã mombe'u-vy.
23267	MAT 3:6	Ogwahẽ ramo henda-py, peteĩ teĩ onhemombe'u João-pe gwembiapo vaikwe-rehe: “Amboasy-ma xe rembiapo vaikwe” peteĩ teĩ onhemombe'u ramo, omongarai-ma íxupe. Jordão ysyry-py oporomongarai oiko-vy.
23268	MAT 3:7	Ha upéi katu ogwahẽ ave ou-vy heta fariseu saduceu ndive. Onhemongarai ukase-vy ou íxupe hikwái. Ohexa ramo íxupe kwéry João he'i: —Mbói-rami peẽ pende reko mbói reko-rami, he'i íxupe João. —Kiva'e po nde-vy he'i erekanhy hagwã? Ndikatúi erekanhy nde rereko asyharã-gwi, he'i íxupe kwéry.
23269	MAT 3:8	—Ererova ramo nde rekoha, ehexa uka nde reko porãha.
23270	MAT 3:9	“Abraão amyrĩ nhande ru voi. Nhande kwéry hemiarirõre tee voi” ere rei erenhemboete ukase-vy. Ani joty ere upéa. Pehexa katu ko va'e ita. Ha'e-ta peẽ-my. Ko itakwe Nhandejáry omondo kwaa va'erã kente ramo. Hetave omondo kwaa va'erã Abraão remiarirõre ramo. Ndaheko rasýiry arã hemimondo ramo ita.
23272	MAT 3:11	—Xe, he'i —y-py mante apomongarai va'e penhemboasy-gwi pende rekoha vaikwe-rehe ojekwaa hagwã peẽ penhemboasyha pende rekoha vaikwe-rehe. Ha oĩ xe rapykwerigwa katu napene mongarai mo'ãi xe oromongaraiha-rami. Ha'e ombogwejy va'erã omoingo-vy pende py'apy-py Nhe'ẽ Marangatu tee va'e, he'i. —Tata-py ae pene mongarai va'erã omokanhy ngatu-vy pende reko tujakwe pendéhegwi. Tata-py imombopyrã jahapyha-rami ave, pende reko tujakwe oipe'a va'erã pendéhegwi. Pende aigwe ohapypa-ma va'erã. Ha'e ipu'akave va'e xéhegwi. Upéa-gwi, xe reko'ive íxugwi-gwi, xe ave atĩ íxugwi. Ni hembigwái ramo jepe ndikatúiry aiko.
23275	MAT 3:14	Ha João katu nomongaraiséi íxupe: —Iporãve katu xe mongarai nde voi. Nde, nde reko porãve xéhegwi, he'i íxupe João. —Nde reko porãve jepe, ma'erã ereju joty xe renda-py? Ma'erã erenhemongarai ukase joty xe-vy, he'i oporandu-vy.
23276	MAT 3:15	—Ãy eheja katu tanhemongarai, he'i Hesu. —Upéixa iporã jajapo entéro Nhandejáry oipota va'e gwive, he'i João-pe. Ha João he'i: —Néi. Aipo ramo toromongarai, he'i Hesu-pe. Ha omongarai íxupe.
23278	MAT 3:17	Upéi ohendu yváy-gwi onhe'ẽ va'e. He'i: —Kóa xe ra'y xe rembiayhu voi. Xe rembierohory porã ete va'e voi ko va'e, he'i yváy-gwi onhe'ẽ va'e Hesu-rehe.
23281	MAT 4:3	Upe ramo ohekoteta-vy ou anháy ruvixa. Ombojejavyse mo'ã íxupe. Anháy he'i íxupe: —Nde ere ndéjehe, “Xe Nhandejáry ra'y voi”. Aipo ramo ere ko ita-pe eremondo hagwã íxupe mbojape ramo, he'i Hesu-pe anháy itantea-vy, ombojejavyse mo'ã-vy.
23282	MAT 4:4	Hesu ae ndojapóiry joty inhe'ẽ. Nhandejáry nhe'ẽ ae joty omombe'u íxupe: —Ko'a-rami ae voi Nhandejáry nhe'ẽ oĩ va'e kwatia-rehe, he'i íxupe: —“Nhane rembi'ukwe-rehe anho rei ndaha'éi nhande rekoverã tee. Nhandejáry he'i va'e gwive ae nhande rekoverã tee” he'i Hesu, Nhandejáry kwatia nhe'ẽ omombe'u-vy íxupe.
23284	MAT 4:6	—“Xe Nhandejáry ra'y voi” ere nde ndéjehe, he'i íxupe. —Aipo ramo, he'a katu a-gwi. Ko'a-rami ae oĩ Nhandejáry kwatia nhe'ẽ he'i anháy Hesu-pe ombojejavy ukase mo'ã-vy: —“Nhandejáry omonhangareko uka va'erã nde-rehe gwembigwái yváy pygwa-pe. Ipo-py nde joko va'erã pono ere'a-vy ererokwa hatã nde py ita-rehe” he'i Nhandejáry kwatia nhe'ẽ oiporu rei-vy. —Upéa-gwi he'a katu, he'i mo'ã Hesu-pe.
23285	MAT 4:7	Ha Hesu ae katu ndojapóiry joty inhe'ẽ. Nhandejáry nhe'ẽ ae joty omombe'u íxupe: —Ko'a-rami ave oĩ Nhandejáry kwatia nhe'ẽ, he'i ave íxupe Hesu omombe'u-vy. —“Ani katu eretantea teĩ Tupã nde Járy-pe imbojejavy ukase-vy mo'ã” he'i anháy ruvixa-pe Nhandejáry kwatia nhe'ẽ omombe'u-vy.
23287	MAT 4:9	Ohexa ukapa rire he'i íxupe: —Entéro ne rembiexakwe gwive ame'ẽ arã nde-vy, he'i íxupe anháy. —Ne retypy'ã-rehe erenhesũ ranhe ramo xe mboete-vy, ame'ẽ arã nde-vy, he'i otantea-vy imbojejavy ukase-vy mo'ã Hesu-pe.
23288	MAT 4:10	Ha Hesu ae katu ndojapóiry inhe'ẽ. He'i joty íxupe: —Tereho katu, nde Satanás, he'i joty íxupe. —Ko'a-rami ae oĩ Nhandejáry kwatia nhe'ẽ, he'i ave íxupe Hesu: —“Pemomba'egwasu katu Tupã pende Járy-pe. Íxupe anho mante pehendu pemboete-vy” he'i anháy ruvixa-pe onhe'ẽ mbojevy-vy.
23293	MAT 4:15	“Oĩ Zebulon yvy pygwa, Naftali yvy pygwa ave. Oĩ yugwarusu rape-koty oĩ va'e, oĩ Jordão ysyry rovái pygwa, oĩ Galiléia yvy pygwa, judeu e'ỹ kwéry va'e.
23294	MAT 4:16	Upe va'e kwéry pytũ-my rei oiko va'e-rami oiko va'ekwe. Ãy katu hendy va'e-py ohexa porã va'e-rami oiko-ma va'erã hikwái. Gwĩ omano va'erã-rami, ohexa jokupe rei-ma va'e-rami oiko va'ekwe hikwái, ãy katu ohesape íxupe va'e-rami oiko va'erã hikwái” he'i Nhandejáry kwatia nhe'ẽ. Yma he'i hagwe-rami, ãy oiko-ma.
23295	MAT 4:17	Cafarnaum tetã-my ova rire, onhepyrũ Hesu Nhandejáry nhe'ẽ omombe'u-vy: —Pene mo'agwĩ-ma ou-vy Nhandejáry pende ruvixarã. Upéa-gwi pemboasy peteĩ teĩ pene rembiapo vaikwe. Perova katu pende rekoha vaikwe, he'i omombe'u-vy íxupe kwéry.
23297	MAT 4:19	—Peju katu xe moirũ, he'i íxupe kwéry. —Nde katu pira jopói kwaahaty. Ãy ae orohekombo'e-ta xe moirũ uka hagwã gwĩ kente kwéry-pe, he'i ohenói-vy íxupe kwéry Hesu.
23299	MAT 4:21	Ha upéi ohasave Hesu oho-vy gwenonde-koty. Ohexa oho-vy mokõi Zebedeu ra'y, Tiago tyvýry João ave. Gwu ndive omoatyrõ oiko-vy kanoagwasu-py kyha. Ohenói íxupe ojéupe omoirũ hagwã: —Peju katu xe moirũ, he'i íxupe kwéry.
23306	MAT 5:3	—Gwĩ, “Iporiahu va'e-rami ko yvy-py xe aiko” he'i ójehe va'e, gwĩ, “Xejéhegwi rei ndikatúiry xe aiko” he'i ójehe va'e, heko vy'a tee va'e. Nhandejáry nhande ruvixa ndive gwarã voi. Upéa-gwi ovy'a.
23307	MAT 5:4	—Gwĩ gwembiapokwe omboasy-vy hasẽ va'e, heko vy'a tee joty. Nhandejáry remimbopy'agwapyrã voi upéa. Upéa-gwi ovy'a.
23308	MAT 5:5	—Gwĩ ipoxy pya'e e'ỹ va'e, heko kirirĩ va'e, heko vy'a tee va'e. Ko yvy pygwa íxupe gwarã. Ko yvy imba'e teerã. Upéa-gwi ovy'a joty.
23309	MAT 5:6	—Gwĩ Nhandejáry remimbota gwive ojaposeve seve va'e, heko vy'a tee va'e. Ivare'a va'e-rami, ijuhéi va'e-rami ave oiko hemimbota ojapose eterei-gwi. Ojapo rire ovy'a va'erã. Onhembopy'ajeko tee va'e-rami ovy'a-ma va'erã oiko-vy.
23310	MAT 5:7	—Gwĩ gwapixa-pe oiporiahuvereko va'e, heko vy'a tee va'e. Oiporiahuvereko va'erã ave íxupe Nhandejáry. Upéa-gwi ovy'a.
23311	MAT 5:8	—Gwĩ hesakatu reheve ipy'a potĩ va'e, heko vy'a tee va'e. Ohexa va'erã Nhandejáry-pe. Upéa-gwi ovy'a.
23312	MAT 5:9	—Gwĩ gwapixa peteĩxa omoingo porã va'e, ombojoja va'e, heko vy'a tee va'e. “Xe ra'y voi, xe rajy voi” he'i va'erã hese Nhandejáry. Upéa-gwi ovy'a.
23313	MAT 5:10	—Gwĩ Nhandejáry remimbota ojapo-gwi ogwereko asy ramo jepe íxupe, heko vy'a tee joty. Nhandejáry nhande ruvixa ndive gwarã voi. Upéa-gwi ovy'a.
23314	MAT 5:11	—Ha peẽ ave xe moirũ-gwi onhe'ẽ rei rei va'erã pende-rehe. Pende rereko asy va'erã. Xe-rehe ndaija'éi-gwi opaixagwa ivai va'e omombe'u vai va'erã pende-rehe, ijapu va'erã pende-rehe. Upéixa pende rereko jave, pende reko vy'a tee voi.
23316	MAT 5:13	—Pejeapysaka katu juky rehegwa nhe'ẽ-rehe. Juky-rami peẽ peiko ko yvy-py. Pono ine so'o-rehe juky nhamoĩ va'e-rami, peẽ peiko ko yvy-py ani hagwã teko rei ivaive ive oho-vy. He porã juky ha ndahe porãvéi ramo, ndikatuvéi-ma nhamoatyrõ íxupe. Naiporãvéi-ma nhamoatyrõ hagwã. Nde eremombo-ma va'erã. Erepyrũ va'erã hese.
23317	MAT 5:14	—Yvypóry kwéry-pe pehesape va'e-rami ave peẽ peiko. Ojekwaa porã tetã yvyaty ári onhemoĩ va'ekwe. Ndikatúiry onhomi nhomi íxupe.
23320	MAT 5:17	Upéi he'i jevy Hesu: —Ani ere teĩ: “Ogwahẽ-ma ou-vy Hesu ohekoviarõ hagwã Moisés amyrĩ remimombe'ukwe tekoha” ani ere teĩ. “Ou-ma ohekoviarõ hagwã Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety amyrĩ remimombe'ukwe tekoha” ani ere teĩ. Agwahẽ-ma ae aju-vy ipokatu hagwã upe Nhandejáry remimo'arandukwe nhe'ẽ oiko hagwã he'i hagwe-rupi, he'i.
23321	MAT 5:18	Upéi he'i ave: —Pejeapysaka katu xe nhe'ẽ-rehe. Anhetegwa va'e amombe'u-ta peẽ-my. Ko yvy áry ndive oiko jave, nonhemohekoviarõ mo'ãi va'erã Moisés amyrĩ remimombe'ukwe nhe'ẽ. Nomokanhy mo'ãi ni peteĩ ojehai va'ekwe. Ni peteĩ ndyky jaiporu va'e kwatia nhamonhe'ẽ porã hagwã nomokanhýi va'erã. He'i hagwe-rami oikopa peve nonhemohekoviarõ mo'ãi va'erã Nhandejáry kwatia nhe'ẽ.
23322	MAT 5:19	Upéa-gwi oĩ ramo Nhandejáry kwatia nhe'ẽ ohendu rire mixĩ eterei va'e nohendusevéi va'e. Upéi ohendu e'ỹ uka hagwã ombo'e gwapixa-pe. Upe va'e apohare-pe nomomba'egwasúi arã voi Nhandejáry oiko ha-rupi nhande ruvixarã. Ombohekomixĩve va'erã ae voi íxupe. Ha Nhandejáry kwatia nhe'ẽ apoha, “Pehendu katu Nhandejáry kwatia nhe'ẽ Moisés amyrĩ remimombe'ukwe” he'i ae va'erã gwapixa-pe, omomba'egwasu va'erã íxupe Nhandejáry oiko ha-rupi.
23323	MAT 5:20	Ha gwĩ judeu rekombo'ehaty kwéry, fariseu kwéry ndive ojapose mo'ã Nhandejáry remimbota gwive ogwahẽ hagwã mo'ã oho-vy nhande ruvixa ramo Nhandejáry oiko haty-py. “Heta nhane rembiapo porã porã” he'i ójehe kwéry. “Upéa-gwi nhagwahẽ va'erã jaha-vy Nhandejáry oiko haty-py” he'i mo'ã ójehe kwéry. Ha nogwahẽ mo'ãi voi. Ha'e kwéry heko-rupi peiko ramo, napemoirũ mo'ãi Nhandejáry pene ruvixarã-pe. Nhandejáry remimbota gwive pehenduseve seve ramo ae, pemoirũ va'erã íxupe, he'i gwemimbo'e kwéry-pe Hesu.
23324	MAT 5:21	Upe rire katu he'i jevy Hesu: —“Ani ereporojuka teĩ” he'i araka'e yma gware-pe. “Oporojuka va'ekwe-pe ogweraha va'erã mburuvixa rovagwy-py oporandu hagwã íxupe hembiapokwe-rehe” he'i araka'e yma gware-pe. Upéa pehendu-ma.
23325	MAT 5:22	Ãy xe ae katu nde rekoha porãve hagwã amombe'u-ta peẽ-my. Gwe'ýi-rehe ipoxy rei va'e-pe gwive ogweraha va'erã mburuvixa renda-py ogwereko hagwã íxupe hembiapokwe-rami. Gwe'ýi-rehe onhe'ẽ rei va'e-pe ogweraha va'erã mburuvixa kwéry ojogweroaty haty-py omoporandu uka hagwã hembiapokwe-rehe íxupe. Ha, “Nde tavy. Ne arandu e'ỹ va'e” he'i va'e gwive gwapixa-pe katu, ojereraha va'erã tata opa rei rei e'ỹ va'e-py.
23326	MAT 5:23	—Upéixa ramo ereho ramo Nhandejáry róga-py ne remime'ẽrã ereme'ẽ-ma hagwã íxupe Nhandejáry apyka nhamboete haty-py, upe-py nde re'ýi nde-rehe ija'e'ỹha-rehe ne mandu'a ramo, ani ereme'ẽ ranhe teĩ Nhandejáry-pe ne remime'ẽrã.
23330	MAT 5:27	Upéi he'i jevy Hesu: —“Ani erenhomongy'a teĩ nde rapixa rembireko ndive, nde rapixa ména ndive ereiko-vy” he'i araka'e yma gware-pe. Upéa pehendu-ma. Ha ãy katu xe ae nde rekoha porãve hagwã amombe'u-ta peẽ-my.
23331	MAT 5:28	—Gwĩ opy'apy-py imandu'a gwapixa rembireko-rehe oikose-gwi indive va'e, hendive ndoikói vyteri ramo jepe, ojejavy joty. Gwesa-rupi joty ogwereko gwapixa rembireko. Omongy'a-ma va'e-rami, ojapo vai-ma hese.
23332	MAT 5:29	—Upéixa ramo nde resa nde akatúa-koty oĩ va'e-gwi erejejavy-ta ramo, ejejoko joty ne rembiapo vairãgwe-gwi. Enohẽ katu peteĩ nde resakwe emombo ndejéhegwi nde resakwe, peteĩ hesa pehẽ va'e-rami ereiko hagwã. Nde resa mokõi reheve nde reraha ramo tata ijapy e'ỹ va'e renda-py, ivai eterei va'erã nde-vy. Iporãve erenohẽ eremombo peteĩ nde resakwe ndejéhegwi.
23333	MAT 5:30	—Ha nde po nde akatúa-koty oĩ va'e-gwi erejejavy-ta ramo, ejejoko ae katu ne rembiapo vairãgwe-gwi. Ejahya ae katu upe nde po emombo ndejéhegwi. Peteĩ ipo va'e rekoha-rami ae katu eiko. Mokõi nde po reheve nde reraha ramo tata ijapy e'ỹ va'e renda-py, ivai eterei arã. Iporãve erejahya peteĩ nde po ndéhegwi.
23334	MAT 5:31	—“Gwembireko-gwi opoise va'e gwive, tojapo kwatia ome'ẽ hagwã gwembireko-pe, Apoi-ta ndéhegwi, he'i-vy va'e tome'ẽ íxupe” upéa he'i ave araka'e yma gware.
23336	MAT 5:33	Upéi he'i jevy Hesu: —“Ani erejapo e'ỹ teĩ ne nhe'ẽ. Xe apu ramo xe rendu va'erã Nhandejáry, ere ramo, ejapo katu ne nhe'ẽ” he'i araka'e yma gware-pe. Upéa ave pehendu-ma.
23337	MAT 5:34	—Ãy ae katu nde rekoha porãve hagwã amombe'u-ta peẽ-my. “Nanhe'ẽ rei mo'ãi, ajapo-ta voi” ere ramo, ani ereiporu teĩ imba'e réry rei ererovia uka hagwã ne renduharã-pe ne nhe'ẽ. Ani ereiporu yváy réry. Upe-py Nhandejáry ogwapy haty. Nde ae ne nhe'ẽ eiporu.
23340	MAT 5:37	Erenhomongeta ramo, erejapose va'erã-rehe. “Ajapo-ta” ere. Ha nderejaposéi va'erã-rehe, “Ndajapo mo'ãi” ere ave. Imba'e réry rei ani ereiporu teĩ. Imba'e réry rei ereiporu ramo, nde rekombo'e ra'e anhaygwasu. Anhaygwasu rape-rupi ereiko ra'e, he'i Hesu gwemimbo'e kwéry-pe.
23341	MAT 5:38	Upéi he'i jevy Hesu gwemimbo'e kwéry-pe: —“Iporã erejepy” he'i araka'e yma gware-pe. “Nde resa ombyai ramo nde rapixa, embyai katu hesa hekovia. Ne rãi omopẽ ramo nde rapixa, emopẽ katu hãi hekovia. Nde-rehe ojapo hagwe-ramima nde rapixa ejapo ave hese” he'i araka'e nhande rekorã omombe'u-vy araka'e. Upéa pehendu-ma.
23342	MAT 5:39	—Ãy ae katu iporãve amombe'u-ta peẽ-my. Aníke upéixa erejapo teĩ. Nde rapixa nde-rehe ojapose va'e ojapo ramo, ani joty kuri erejepy teĩ hese. Nde rovapete ramo jepe nde akatúa-gwi, ani joty kuri erejepy teĩ hese. Nde rovapete ramo jepe, ejerova rova joty íxupe. Eme'ẽ joty íxupe nde rova asu nde rovapete jevy hagwã.
23344	MAT 5:41	“Eraha katu areko va'e peteĩ quilômetro” he'i ramo nde-vy peteĩ soldado omanda-vy, ejapo katu inhe'ẽ. Ejapove joty inhe'ẽ. Eraha joty katu ogwereko va'e mokõi quilômetro.
23346	MAT 5:43	Upéi he'i jevy Hesu: —“Ehayhu katu nde re'ýi-pe ha nde-rehe ija'e'ỹ va'e-pe ani ave erehayhu teĩ” he'i araka'e yma gware-pe. Upéa pehendu-ma.
23347	MAT 5:44	—Ãy ae katu nde rekoha porãve hagwã amombe'u-ta peẽ-my. Nde-rehe ija'e'ỹ va'e jepe, ehayhu joty íxupe. Nde rereko asy va'e-rehe, ejapo joty oração. Embojeupi joty katu ne nhe'ẽ Nhandejáry-pe hese kwéry.
23349	MAT 5:46	—Nde rayhu va'e-pe anho erehayhu ramo, “Hekoha porã eterei” nde'i mo'ãiry nde-rehe Nhandejáry. Nde reko-ramima ave oiko gwĩ plata-py nhane mbopaga va'ety, hese imandu'a vai va'e.
23350	MAT 5:47	Nde re'ýi anho ererovy'a ramo, “Hembiapo porã eterei” nde'íry va'erã nde-rehe Nhandejáry. “Xe rekoha porã” ere rei arã ndéjehe. Nde reko-ramima ave oiko va'erã judeu e'ỹ va'e Nhandejáry kwaa e'ỹha, gwe'ýi anho ogwerovy'a-vy.
23351	MAT 5:48	—Peiko ae katu Pende Ru yváy pygwa reko-rupi. Ha'e hekoha porã tee rei voi heko jejavy e'ỹ reheve. Ha'e-ramima peiko meme katu, he'i Hesu gwemimbo'e kwéry-pe.
23352	MAT 6:1	Hesu he'i jevy gwemimbo'e kwéry-pe: —Xáke, enhangareko porã katu ndéjehe, he'i. —Ne rembiapo porã ramo, ani erejapo teĩ enterove va'e resa-py erejehexa uka porãse-vy imandu'a porã hagwã mo'ã nde-rehe. Upéixa ereiko ramo, “Hekoha porã upe va'e. Íxupe gwarã ame'ẽ-ta” nde'i mo'ãi arã voi nde-rehe Nhandejáry pende Ru yváy pygwa. Nde rekoha oikwaa voi. Ani erejapo teĩ upéixa. Ndaipotái upéixa erenhemboete ukase ereiko-vy.
23353	MAT 6:2	—Iporiahu va'e-pe ereme'ẽse ramo, ani ereiko gwĩ gweko-gwi rei enterove resa-py ojehexa uka porãse va'e reko-rupi, opy'a ky'aha omo'ã kwaa va'e reko-rupi. Atýra-py ojeporahéi haty-py omonhe'ẽ gwemimbygwasu, enterove imandu'a porã hagwã mo'ã hese. Tape-rupi ombopu onhemboete ukase-vy mo'ã. Anhetegwa va'e amombe'u-ta peẽ-my. Hexaháry-pe onhemboete uka rire, mba'eve nome'ẽ mo'ãvéi-ma íxupe Nhandejáry.
23356	MAT 6:5	Upéi he'i jevy Hesu: —Gwĩ nombojekwaái joty va'e opy'a ky'aha, ojehexa uka porãse-vy rei ojapo va'e mo'ã oração, onhembo'yse oração apo-vy. Ojeporahéi haty-py ojapo oração imandu'a porã hagwã mo'ã hese. Ojéhegwi rei ojapo mo'ã oração enterove resa-py. Onhemboete ukase-vy rei ae onhembo'yse tape kurusu-py. Anhetegwa va'e amombe'u-ta peẽ-my. Ojekwaa porã rire, mba'eve íxupe nombohekovia mo'ãvéi-ma Nhandejáry. Ani peiko teĩ ha'e kwéry heko-rami, he'i.
23357	MAT 6:6	—Oração erejapo jave ae, eike katu koty-py. Ne rokẽ emboty ndejeheve. Upéi ne anho ha-py embojeupi ne nhe'ẽ nde Ru jahexa e'ỹ va'e-pe. Ha upe rire katu nde Ru yváy pygwa ne anho ha-py erejapo va'e rexa-vy, nde rovasa porã va'erã ombohekovia-vy nde-vy.
23358	MAT 6:7	—Gwĩ judeu e'ỹ va'e Nhandejáry kwaa e'ỹha onhembo'e mbo'e rei. Heta nhe'ẽ oiporu rei va'e omondo rei onhe'ẽ Nhandejáry-pe. “Xe nhe'ẽ puku ramo, anhe'ẽ porã-ma” he'i mo'ã ójehe. “Heta-gwi xe nhe'ẽ, ohendu-ta xe nhe'ẽ Nhandejáry” he'i mo'ã ójehe.
23360	MAT 6:9	—Oração erejapo ramo, a-rami ae kuri ere: Ore Ru yváy-py ereime va'e. Opa-rupi tomboete nde réry marangatu va'e.
23365	MAT 6:14	—Ha'e-ta peẽ-my. Nde-rehe ojejavy rire nde rapixa-pe ereiporiahuvereko ramo, nde-vy ave nde poriahuvereko va'erã nde Ru yváy pygwa.
23367	MAT 6:16	Upéi he'i jevy Hesu: —Gwĩ opy'a ky'aha omo'ã kwaa va'e gweko-rehe rei onhemboete ukase va'e, okaru e'ỹ reheve ohasa mo'ã Nhandejáry mboete-vy. Upéixa ojapo ramo, hova asy oiko-vy ovy'are'ỹ va'e-rami. Ndojehovahéiry. Ndojekyvu porãi ave ojehexa uka porã hagwã okaru e'ỹha onhemboete ukase-vy rei. Oipota enterove omanha hese. Anhetegwa va'e amombe'u-ta peẽ-my. Onhemboete rire, nombohekovia mo'ãi va'erã íxupe ome'ẽ-vy Nhandejáry. Ani peiko teĩ ha'e kwéry heko-rami.
23370	MAT 6:19	Upéi he'i jevy Hesu: —Ani erenhongatu rei teĩ ko yvy-rehe ne mba'e kwéry. Onhembotapurupa arã nde ao. Onhembyaipa arã ne mba'e. Ombokwa arã nde róga-rehe imonda va'e oike hagwã nde koty-py. Ndaha'éi yváy pygwarã ko yvy pygwa va'e. Nhane rembiejarã meme voi.
23373	MAT 6:22	Upéi he'i jevy Hesu: —Ha nhande resa reheve katu ohexa va'e-rami oiko nhande rete. Jahexa porã ramo, ohexa vérami ave nhande rete. Hembipepa íxupe va'e-rami oiko. Upéixa nde rekoha porã tee ramo, arakatu pygwa vérami ereiko va'e, erejehesa rerova uka-vy Nhandejáry-rehe.
23375	MAT 6:24	Upéi he'i jevy Hesu: —Avave ndikatúi ojáry mokõi va'e nhe'ẽ-py omba'apo. Oĩ ramo nhande-rehe mokõi omanda va'e, peteĩ va'e-rehe nanhande a'éi va'erã. Outro-pe jahayhu va'erã. Peteĩ va'e-rehe nhane rakate'ỹ va'erã. Ha outro-pe ndajahexaséi va'erã. Upéa-gwi naiporãi nhane rakate'ỹ eterei plata-rehe. Erembotuvixave ramo plata, ipu'aka va'erã nde-rehe. Nerepenái va'erã Nhandejáry-rehe. Nde kupe-py oĩ va'e-rami erereko va'erã íxupe.
23376	MAT 6:25	—Upéa-gwi ha'e-ta peẽ-my. Aníke erepena pena anho rei ere'u va'erã-rehe ereikove hagwã. Nde aorã-rehe eremonde va'erã-rehe, gwĩa-rehe ani erepena eterei teĩ. Nhane remi'urã anho rei-rehe naiporãi jaiko. Nhande rete pegwarã anho voi nhande ao, nhane remi'urã ave. Naiporãi nhapena upe va'e anho-rehe jaiko-vy. Upe va'e anho-rehe ndikatúi nhapena jaiko-vy.
23379	MAT 6:28	—Nde aorã orã-rehe ani erepena eterei teĩ ereiko-vy. Pehexa katu yvoty reko. Nomba'apói opotyrã-rehe. Oipogwã va'e-rami ndoikóiry. Nomba'apói ramo jepe, opyta porã ete voi joty.
23382	MAT 6:31	Upéa-gwi ani erepena ndéjehe. “Mbava'e tipo ja'u va'erã? Mbava'e tipo jay'u va'erã? Mbava'e-py tipo nhanhemonde va'erã?” ani ere teĩ upéixa.
23386	MAT 7:1	Hesu he'i jevy gwemimbo'e kwéry-pe: —Ani nde rapixa rembiapo-rehe, “Ivai” ere teĩ erepondera-vy. Ne rembiapo ojohu vai ave arã nde-rehe Nhandejáry.
23387	MAT 7:2	—Upe erejavaeterekoha-rami ave, “Ivai” he'i arã nde-rehe Nhandejáry. Nde rapixa ererekoha-rami nde ave nde rereko va'erã Nhandejáry.
23388	MAT 7:3	—Ãy amombe'u-ta pene rekorã-rehe. Yvyra ra'ykwe rehegwa nhe'ẽ-rami aiporu-ta peẽ-my imombe'u-vy. “Oĩ ra'e nde resa-py yvyra ra'ykwe” ere teĩ nde rapixa-pe. Ha nde ave tuvixave nde resa-py oĩ va'e. Heko porã va'e-rami ereikose mo'ã nde rapixa-pe.
23389	MAT 7:4	Upéixa ramo ma'erã ere teĩ nde rapixa-pe: “Taipe'a nde resa-gwi pe yvyra ra'ykwe mixĩ oĩ va'e”. Nde ave tuvixave nde resa-py oĩ va'e.
23390	MAT 7:5	Nde, “Ndaxe py'a ky'ái”, ere mo'ã ndéjehe. Nde nde rekoha vai-ma. Erova ranhe katu nde rekoha. Eipe'a ranhe katu ndejéhegwi pe yvyra tuvixave va'e nde resa-py oĩ va'e. Upéi erehexa porã arã ereipe'a hagwã nde rapixa resa-gwi upe yvyra ra'ykwe mixĩ oĩ va'e.
23391	MAT 7:6	“Ani ereme'ẽ teĩ jagwa-pe imarangatu porã va'e” ja'e. “Ojere arã nde su'u-vy.” “Ani eremombo kure rovagwy-py ne mba'e porã hepy va'e. Opyrũ rei arã hese omongy'apa-vy” ja'e. Nde rapixa ne nhe'ẽ porã ombojevy va'e, ndaha'éi ne nhe'ẽ porã íxupe gwarã.
23392	MAT 7:7	—Ejerure rure katu Nhandejáry-pe. Ha ne rembijerure katu ome'ẽ va'erã nde-vy. Eheka heka katu ndejéupe gwarã. Ha ne rembieka katu erejohu va'erã. Okẽ onhemboty va'e oipe'a uka hagwã ombota mbota va'e-rami, pene kyre'ỹ katu pejapo hagwã oração. Nde-vy oipe'a-ma va'e-rami okẽ, ohendu va'erã Nhandejáry pene nhe'ẽ.
23397	MAT 7:12	Ha nhande kwéry katu jaipota nhande rapixa ojapo porã nhande-rehe. Aipo ramo, nde hese ave ejapo porã. Peteĩxa pejapo porã ojóehe, he'i. —Tuvixa mba'eve ko va'e nhe'ẽ. Ko va'e nhe'ẽ-py anohẽ kuri peẽ-my judeu rekoharã Moisés amyrĩ remimombe'ukwe gwive, Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ekwe gwive ave. Peteĩ nhe'ẽ-py amombe'upa kuri peẽ-my, he'i gwemimbo'e kwéry-pe Hesu.
23398	MAT 7:13	Upéi Hesu he'i jevy: —Tapeho katu tape porã-rupi. Upe tape ypyrũha tape po'i voi. Upe-rupi tapeho katu. Ani peho teĩ tape vai-rupi. Upe tapegwasu mombyry nhande rerahaha voi Nhandejáry-gwi. Tapegwasu nhepyrũha tuvixa oĩ va'e. Ndahekorasýi jaha hagwã upe tapegwasu-rupi. Heta oho tapegwasu-rupi va'e.
23400	MAT 7:15	Upéi Hesu he'i jevy: —Oĩ, “Nhandejáry nhe'ẽ-py amombe'u” he'i va'e mo'ã ójehe. Xáke. Ani penhembotavy uka íxupe. Ojehexa uka porã va'erã ogwahẽ ou-vy pende ha-py. Ou va'erã ovexa-rami. Ipoxy e'ỹ va'e-rami ou va'erã ojehexa uka-vy. Ha opy'apy-py kwéry katu ipoxy. Heko poxy va'e-rami, jagwarete ivare'a va'e-rami voi ipoxy opy'a-py.
23405	MAT 7:20	Upéixa yvyra'a-rami pehexa kwaa va'erã hekoha-rehe. “Nhandejáry nhe'ẽ-py oromombe'u” he'i ramo mo'ã, hembiapo-rehe pehexa kwaa va'erã, he'i gwemimbo'e kwéry-pe Hesu.
23406	MAT 7:21	Upéi Hesu he'i jevy: —Heta oĩ, “Nde xe Járy, nde xe Járy” he'i rei va'erã xe-vy. Upéa nomoirũi va'erã oho-vy Nhandejáry nhande ruvixa-pe. Nogwahẽi va'erã oho-vy oiko haty-py. Ha xe Ru yváy pygwa remimbota ojapo va'e ae katu omoirũ va'erã íxupe oho-vy, he'i.
23407	MAT 7:22	—Upe áry-py, enterove va'e-pe hembiapo apokwe-rami areko hagwã áry-py, heta, “Nde xe Járy, nde xe Járy” he'i rei va'erã xe-vy. “Nde réry-py Nhandejáry nhe'ẽ oromombe'u va'ekwe. Nde réry-py oromosẽ mosẽ oromondo-vy anháy-pe. Nde réry-py heta hexapyrã-rupi ore rembiapo porã va'ekwe. Heta ipu'aka va'e orojapo va'ekwe” he'i va'erã mo'ã xe-vy.
23408	MAT 7:23	Ha upe rire katu “Hesu réry-py xe rembiapo. Ãy ae Hesu re'ýi tee-ma voi xe” he'i ójehe mo'ã va'e-pe xe Hesu ha'e va'erã íxupe kwéry: Yma gwive ko'ánga ete peve peẽ ndaha'éi xe re'ýi. Ndoroikwaái voi. Xe re'ýi e'ỹ voi peẽ, xe ha'e va'erã íxupe kwéry. Pende rekoha vai. Tapeho jevy katu xéhegwi, ha'e va'erã íxupe kwéry, he'i Hesu.
23409	MAT 7:24	Upéi Hesu he'i jevy: —Ko'ã va'e xe nhe'ẽ renduha, xe nhe'ẽ apoha hi'arandu porã voi. Ha hi'arandu va'e katu gwogarã ojapose ramo, ita ári omoĩ.
23413	MAT 7:28	Omombe'upa rire, heta ojogweroaty aty va'e ogwerovy'a inhe'ẽ omboete-vy íxupe hikwái: —Iporã ete Hesu nhe'ẽ, he'i hikwái.
23414	MAT 7:29	—Inhe'ẽ ndaha'éi gwĩ nhande rekombo'ehaty kwéry nhe'ẽ-rami, he'i Hesu nhe'ẽ-rehe hikwái. —Ha'e kwéry ndoikwaapáiry. Ha'e ae onhe'ẽ nomombe'úiry. Ha Hesu ae katu ha'e ae onhe'ẽ omombe'u. Oporomonhe'ẽgendu kwaa va'e-rami onhemonhe'ẽ. Imbaraete voi inhe'ẽ, he'i Hesu-rehe opondera-vy hikwái.
23416	MAT 8:2	Upe jave ogwahẽ ou-vy iha-py mba'asy vai ogwereko va'e ijai aipa va'e. Gwetypy'ã-rehe onhesũ omboete-vy hovagwy-py: —Nhane mbogwerahaty voi nde, xe Járy. Xe-vy pa xe mbogwera ave arã nde? he'i Hesu-pe.
23417	MAT 8:3	Ha'e oipyso opo omoĩ hese: —Orombogwera-ta voi katu nde-vy, he'i íxupe. —Xe nhe'ẽ-py tane potĩ katu, he'i hasy va'e-pe. Upe-ma ramo opa-ma ojei íxugwi ijai aikwe. Okwera porã-ma.
23418	MAT 8:4	Upéi he'i Hesu: —Ejeapysaka katu xe nhe'ẽ-rehe. Ani eremombe'u avave-pe orombogwera-ma hagwe, he'i hasy va'ekwe-pe Hesu. —Tereho katu pa'i oĩ ha-py ejehexa uka-vy. Ehexa uka íxupe erekweramaha. Eme'ẽ íxupe upe myamyrĩ “Nhame'ẽ katu” he'i va'ekwe. Upéixa ramo, “Okwera-ma. Onhemopotĩ jevy-ma” he'i va'erã nde-rehe, atýra-py ne mombe'u-vy, he'i íxupe Hesu.
23420	MAT 8:6	—Xe pytygwõ katu, Xe Járy Hesu, he'i. —Xe rembigwái oime koty-py. Nopu'ãvéi-ma, hajy jeapa-gwi ndoryrýiry. Hasy ete voi oĩ-vy, he'i íxupe soldado ruvixa.
23421	MAT 8:7	—Aipo ramo, aha-ta nde róga-py ambogwera hagwã íxupe, he'i soldado ruvixa-pe.
23422	MAT 8:8	—Nde, nde tuvixa mba'e-gwi, mba'éixa ereike-ta ereho-vy xe róga gwy-py? he'i omboete-vy íxupe. —Erenhembohekomirĩve-ta para'e ereike ereho-vy. Tuvixave e'ỹ va'e-rami joty ereike-ta upe-py. Aipo ramo ne nhe'ẽ-py rei embogwera katu xe rembigwái-pe, he'i. —“Tokwera” ere ramo, okwera va'erã. A-gwi rei ne nhe'ẽ-py mante okwera va'erã xe rembigwái hasy va'e, he'i Hesu-pe.
23423	MAT 8:9	—Oĩ xe-rehe omanda va'e. Inhe'ẽ ajapo va'e. Xe pogwy-py ave oĩ soldado xe amanda hese va'e. Kóa-pe, “Tereho katu” ha'e ramo, oho ave arã voi. Ha upéa-pe, “Eju katu” ha'e ramo, ou ave arã voi. Xe rembigwái-pe, “Ejapo katu xe nhe'ẽ” ha'e ramo, ojapo ave arã voi. Upéixa ave ne nhe'ẽ-py rei nde pu'aka nipo ra'e mba'asy-rehe erembogwera hagwã xe rembigwái-pe, he'i íxupe upe soldado ruvixa.
23424	MAT 8:10	Upéa nhe'ẽ rendu-vy “Mba'éixa ojerovia tee xe-rehe” he'i Hesu opondera-vy hese. —Ojerovia tee voi xe-rehe upe va'e, he'i kente kwéry-pe hapykwéri ogwa'ẽ va'e-pe. —Amombe'u-ta peẽ-my anhetegwa, he'i. —Oĩ Israel remiarirõre judeu kwéry xe-rehe ojerovia va'e. Ha ko va'e soldado ruvixa judeu e'ỹ ramo jepe, ojerovia teeve joty xe-rehe, he'i.
23425	MAT 8:11	—Ha'e-ta peẽ-my. Heta mombyrygwa ogwahẽ va'erã oho-vy Nhandejáry nhande ruvixa ramo oiko haty-py. Heta kwarahy resẽ gwigwa oho va'erã jekarugwasu haty-py. Heta ka'aru gwigwa oho va'erã ave. Ogwapy va'erã okaru-vy Abraão ndive, Isaque ndive, Jacó ndive ave.
23427	MAT 8:13	Upéi he'i upe soldado ruvixa-pe: —Tereho jevy katu nde róga-py. Xe reroviaha-rami, toiko katu nde-vy, he'i. Upe-ma ramo okwera-ma hembigwái.
23431	MAT 8:17	Upéa rehegwa ojapo Hesu, upéixa hembiapo yma gware he'i hagwe-rami oiko hagwã ãy. Yma Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety Isaías remimoĩgwe kwatia-rehe a-rami: “Nhande kwéry nhande rasy ramo, omboyke-ma opaixagwa mba'asy heraha-vy nhandéhegwi”. Yma he'i hagwe-rami, ãy oiko-ma.
23432	MAT 8:18	Ha upéi katu heta kente onhemboaty Hesu-rehe. Ohexa ramo heta onhemboaty hese, he'i gwemimbo'e kwéry-pe: —Jahasa katu y rovái, he'i.
23433	MAT 8:19	Ne'írã vyteri onhemboyru jave kanóa-py, ou ohogwaitĩ-vy íxupe peteĩ judeu rekombo'ehaty: —Xe oromoirũ-ta, porombo'eháry, he'i Hesu-pe. —Mamo ereho ha-rupi oromoirũ-ta, he'i íxupe.
23434	MAT 8:20	Hesu he'i jevy íxupe: —Mykurẽ, yvykwa oĩ íxupe hógarã. Gwyra, oĩ ave íxupe haityrã. Ha xe ae katu Nhande Ryke'y tee va'e, ndaipóri xe-vy xe renagwã atongea-vy xe apyta hagwã, he'i. —Xe moirũse joty pa nde? he'i pe tekombo'ehaty-pe.
23435	MAT 8:21	Upéi outro peteĩ hemimbo'e va'e he'i Hesu-pe: —Xe oromoirũ va'erã, xe Járy, he'i. —Aha'arõ ranhe-ta xe ru omano ramo ajaty hagwã, he'i íxupe.
23436	MAT 8:22	—Nahániry. Ãy voi aipota xe moirũ, he'i íxupe. —Xe moirũse e'ỹ va'e ae taimandu'a ranhe katu omano va'ekwe ojaty hagwã-rehe, he'i upe gwemimbo'e-pe.
23439	MAT 8:25	Ha hemimbo'e kwéry oho omombáy íxupe: —Ore resende katu, ore Járy, he'i. —Nhanheapymi-tama nhande, he'i Hesu-pe hikwái.
23440	MAT 8:26	—Mbava'e-gwi tipo pende py'amirĩ, he'i íxupe kwéry. —Ndapejerovia teéiry ra'e xe-rehe, he'i íxupe kwéry. Upéi opu'ã onhe'ẽ-py omokirirĩ hagwã. He'i yvytugwasu-pe, y opu'ã va'e-pe ave —Ekirirĩ katu, he'i ipoxy va'e-pe. Upe-ma ramo ohopa-ma yvytu. Opytu'u jevy y. Okirirĩ porãmba jevy-ma y.
23441	MAT 8:27	Ha'e kwéry opondera voi hese: —Mba'eixagwa heko va'e po, he'i opondera-vy hese. —Yvytugwasu jepe, y opu'ã pu'ã va'ekwe jepe ohendu inhe'ẽ, he'i Hesu-rehe hikwái.
23443	MAT 8:29	Onhe'ẽ hatã hatã Hesu-pe ombojevyse-vy mo'ã: —Nde ko Nhandejáry ra'y. Ma'erã ereju ko'a-py, he'i Hesu-pe ombojevyse-vy mo'ã. —Ne'írã vyteri ore moingo asyha áry. Ma'erã ereju? he'i. —Ore moingo asyha áry-py ae ereju va'erã mo'ã, he'i Hesu-pe. —Ãy katu ani ereju ore moingo asy-vy, he'i íxupe.
23445	MAT 8:31	Upéa-gwi ojerure rure íxupe: —Ore mosẽ-ta ramo, ore mondo katu kure kwéry-pe. Ore mondo katu ipy'a kwéry-py, he'i anháy kwéry Hesu-pe.
23446	MAT 8:32	—Tapeho, he'i íxupe kwéry. Inhe'ẽ-rupi osẽ oho-vy oike kure kwéry py'a-py. Ha kure kwéry katu oriparapa oje'ói-vy. Yugwarusu-py ogwejy oje'ói-vy. Hi'apỹ ogwejy oje'ói-vy. Ho'a onheapymi oje'ói-vy y-py.
23448	MAT 8:34	Upe ramo atygwasu pygwa Hesu rogwaitĩ-vy osẽ ogwa'ẽ-vy. Ohexa-ma ramo Hesu-pe, ombojevyse íxupe: —Ekwa jevy katu ore yvy-gwi, he'i Hesu-pe ojapura-gwi hikwái.
23450	MAT 9:2	Upe-py ojereru íxupe hajy jeapa apa va'e. Gwupa reheve ou onheno oĩ-vy. Ójehe ojerovia tee ramo, ohexakwaa hese. Upéa-gwi he'i upe hajy jeapa apa va'e-pe: —Ani erekyhyje teĩ, xe ra'y, he'i íxupe ombopy'agwapy-vy. Gwa'ýry-pe he'iha-rami he'i íxupe: —Amboyke-ma ndéhegwi ne rembiapo vaikwe, he'i upe hajy jeapa apa va'e-pe.
23451	MAT 9:3	Upe-py oĩ judeu rekombo'ehaty. Ohendu-ma ramo Hesu nhe'ẽ, ndojohu porãi: —Onhemonhandejáry rei ou-vy, he'i mo'ã Nhandejáry Hesu-rehe. —Onhe'ẽ vai rei, he'i ojóupe hese.
23452	MAT 9:4	Ha ipy'apóry oikwaa Hesu: —Ma'erã-gwi erenhe'ẽ vai rei nde py'apy-py? he'i.
23453	MAT 9:5	—Pejeapysaka porã katu xe nhe'ẽ-rehe. Oĩ ramo, “Amboyke-ma ndéhegwi ne rembiapo vaikwe” he'i va'e katu, ndajahexái hemimboyke. Omboyke para'e. Tapa nomboykéiry ra'e. Ndajahexáiry. Ha oĩ ramo, “Epu'ã katu egwata eho-vy” he'i rei va'e katu, jahexa ave. Nomopu'ãiry upe va'e.
23454	MAT 9:6	Ãy aikwaa uka-ta peẽ-my xe nhe'ẽ rei e'ỹha ko yvy-py. Xe Nhande Ryke'y tee va'e xe nhe'ẽ-py rei amboyke-ma voi yvypóry rembiapo vaikwe, he'i Hesu onhe'ẽ-vy gwĩ imbo'eháry-pe. Upe ramo he'i hajy jeapa va'e-pe: —Epu'ã katu ehupi nde rupagwe. Tereho nde róga-py, he'i.
23456	MAT 9:8	Upéa ohexa ramo ijaty va'e kente, opondera eterei hese. Inhe'ẽ-py rei omopu'ã-gwi: —Omopu'ã-ma ngatu, he'i Hesu-rehe. —Iporã porã ete va'e voi hembiapo, he'i hese. —Nhandejáry omombaraete voi upe kwimba'e. Herovia hexapyrã-rupi ha'e hembiapo, he'i Hesu-rehe Nhandejáry-pe omomba'egwasu-vy.
23457	MAT 9:9	Upe-gwi ohasave Hesu oho-vy. Oho jave, ohexa Mateus héry va'e-pe ogwapy oĩ-vy ramo. Nhane mbopaga haty-py ogwapy oĩ-vy: —Xe moirũ katu, he'i íxupe. Upe-ma ramo opu'ã omoirũ-ma íxupe.
23459	MAT 9:11	Upéa ohexa ramo fariseu kwéry, oporandu Hesu remimbo'e kwéry-pe: —Ma'erã-gwi ne mbo'eháry okaru nhane mbopaga uka va'ety ndive, ojejavy va'e ndive ave? he'i Hesu-rehe.
23460	MAT 9:12	Upéa fariseu nhe'ẽ ohendu ramo Hesu: —Nhane resãi ramo, nanhaikotevẽi nhane mbogweraharã-rehe. Ha nhande rasy ramo ae katu, nhaikotevẽ-ma nhane mbogweraharã-rehe, he'i hemimopotĩse-rehe onhemoirũ uka hagwã.
23461	MAT 9:13	—Ko'a-rami ae oĩ Nhandejáry kwatia nhe'ẽ: “Ijukapyrã xe mboete-vy pejuka rei ramo, pende py'a porã e'ỹ reheve ojóupe, xe ndajohu porãi arã. Ha pejoporiahuvereko rei ramo katu xe ajohu porã arã pende reko. Upe va'e xe aipota voi, he'i Nhandejáry”. Upéixa he'i Nhandejáry kwatia nhe'ẽ. Upéa nhe'ẽ, tapeho katu peikwaa hagwã he'ise va'e. Ndajúi va'ekwe ahenói-vy “Xe potĩ” he'i ójehe va'e-pe ou xe moirũ. Gwĩ ojejavy va'e-pe ae aju arova uka-vy hekoha íxupe xe moirũ hagwã, he'i fariseu kwéry-pe.
23462	MAT 9:14	Upéi ogwahẽ ou-vy Hesu renda-py João remimbo'e: —Ore orohasa orokaru e'ỹ reheve Nhandejáry oipotaha-rami, he'i. —Ohasa ave okaru e'ỹ reheve fariseu kwéry. Ha ne remimbo'e kwéry katu ndohasái voi okaru e'ỹ reheve. Ma'erã po ndoikói ore reko-rami, he'i Hesu-pe oporandu-vy.
23463	MAT 9:15	Upéi Hesu he'i: —Amombe'u-ta peẽ-my arandu rehegwa nhe'ẽ omenda va'e rehegwa-rami. Oime vyteri ramo omenda va'e, ndovy'are'ỹiry he'ýi kwéry. Okaru e'ỹ reheve ndohasáiry. Ha ojererahaha óra ogwahẽ-ta. Upe óra-py ohasa va'erã okaru e'ỹ reheve he'ýi kwéry, he'i ojehegwa omombe'u-vy.
23464	MAT 9:16	Upéi he'i jevy upe pygwa-pe: —Outro arandu rehegwa nhe'ẽ háma amombe'u-ta peẽ-my ao rehegwa-rami, uva rykwere rehegwa-rami ave. Nanharemendái ipyahu va'e-py ao tuja. Nharemenda ramo ae katu onhynhy arã ra'e ipyahu va'e. Ojepoapy-vy omondoro arã ao tuja. Osorogwasuve va'erã ao tuja.
23466	MAT 9:18	Upéa he'i jave, ogwahẽ ou-vy peteĩ mburuvixa. Gwetypy'ã-rehe onhesũ Hesu rovagwy-py imboete-vy: —Omano-ma xe rajy, he'i. —Omano ramo jepe, iporã ereho joty katu eremoĩ nde po hese oikove jevy hagwã, he'i Hesu-pe.
23469	MAT 9:21	“Amboja ramo jepe xe po ijao-rehe, akwera-ma va'erã” he'i ra'e ojéupe.
23470	MAT 9:22	Upe-ma ramo ha'e ojere. Oma'ẽ ramo, ohexa-ma upe kunha-pe: —Ani erekyhyje teĩ xéhegwi, xe rajy, he'i imbopy'agwapy-vy íxupe. Gwajýry-pe he'iha-rami, he'i kunha-pe: —Nde erejerovia-magwi xe-rehe, erekwera-ma, he'i kunha-pe. Upéa nhe'ẽ he'i-ma ramo, pya'e okwera upe kunha.
23472	MAT 9:24	—Tapehopa katu, he'i. —Nomano etéiry voi mitã kunha. Oke ae-ma oĩ-vy, he'i omosẽ-vy. Ha óga-py oĩ va'e gwive katu onhembohory hese.
23475	MAT 9:27	Upe-gwi ohasave oho-vy Hesu. Ha mokõi hesapyso e'ỹ va'e katu ou hapykwéri: —Davi remiarirõre nhane remiha'arõ va'e, he'i ohenói hatã-vy íxupe. —Ore poriahuvereko katu, ore poriahuvereko katu, he'i ohenói hatã-vy íxupe.
23476	MAT 9:28	Upéi ha'e oike koty-py. Oike rire, ogwahẽ ave ou-vy upe mokõi hesapyso e'ỹ va'e: —Pejerovia tipo xe-rehe apombohesapyso porã hagwã, he'i íxupe kwéry Hesu. —Ha'e voi, he'i. —Orojerovia-ma nde-rehe, ore Járy, he'i íxupe.
23477	MAT 9:29	Upéi omoĩ hesa ári opo: —Xe reroviaha-rami pehexa porã katu, he'i hesapyso e'ỹ va'e-pe.
23478	MAT 9:30	Upe ramo hesapyso porã-ma. Ha Hesu ndohejái omombe'u ojehegwa: —Erekwera hagwe aníke eremombe'u mbe'u teĩ avave-pe, he'i íxupe omanda pohýi-vy.
23481	MAT 9:33	Omosẽ imondo-vy anháy-pe. Inhe'ẽnge'ỹ va'ekwe onhe'ẽ-ma. Ojogweroaty va'e kente ohexa ramo, opondera eterei hese: —Yma gwive ko'ánga ete peve ndajahexái voi a ramigwa, he'i. —Nhande kwéry yvy-rupi, Israel yvy-rupi ndajahexái voi a ramigwa, he'i opondera-vy hese.
23482	MAT 9:34	Ha fariseu kwéry katu ndojohu porãi hembiapo: —Anháy ruvixa nhe'ẽ-py ae nipo ra'e omosẽ imondo-vy anháy-pe Hesu. Anháy ae nipo ombopu'aka ra'e Hesu-pe, he'i mo'ã hese hikwái.
23484	MAT 9:36	Ohexa ramo ijaty jaty va'e kente, oiporiahuvereko íxupe kwéry: —Ovexa-rami rei oiko ra'e hikwái, he'i. —Ndoikóiry ramo ovexa-rehe onhangareko va'e, ndoiko porãi. Ipyrasypa, heterasypa ave. Ho'a ramo, ndaipóri henohẽharã. Upéixa ete ovexa hasy va'e-rami, herekwa e'ỹ va'e-rami oiko ko ijaty va'e kente xe moirũse va'e. Upéa-gwi aiporiahuvereko-ma íxupe kwéry, he'i ojogweroaty va'e kente kwéry-rehe.
23485	MAT 9:37	Upe ramo omombe'u gwemimbo'e kwéry-pe nhe'ẽ mombe'uharã rehegwa nhe'ẽ temitỹgwe kytĩharã rehegwa nhe'ẽ oiporu-vy. —Heta hi'a porã ramo jepe, ndahetáiry joty oikytĩ va'e heraha-vy.
23491	MAT 10:5	Upéa doze gwemimbo'e omondo nhe'ẽ porã omombe'u hagwã: —Tapeho a-rami, he'i. —Ani ereho teĩ judeu e'ỹ va'e oiko ha-rupi. Tetã Samaritano oiko ha-rupi ani ereike teĩ upe-py.
23493	MAT 10:7	Pemombe'u mbe'u pehokwe-vy Nhandejáry rehegwa nhe'ẽ íxupe kwéry: “Ogwahẽ-ma ngatu hi'óra. Pene mo'agwĩ-ma ou-vy Nhandejáry pende ruvixarã” peje kuri judeu kwéry-pe, he'i.
23494	MAT 10:8	—Pembogwera gwera katu hasy va'e-pe peho-vy. Pemoingove jevy katu omano va'ekwe-pe. Pembogwera katu mba'asy vai-gwi ijai aipa va'e-pe. Pemosẽ mosẽ katu anháy-pe. Pende rexakwaa rei hagwe-rami ave, pehexakwaa rei pende rapixa pembopaga e'ỹ reheve.
23496	MAT 10:10	Nde vosa ani ereraha teĩ ave ne ndive ereho jave. Ne kamisa ani erembojo'a ave kuri. Nde pyryru, nde pykoka ave ani ereraha teĩ. “Omba'apo va'e-pe nhame'ẽ hemikotevẽ” ja'e.
23497	MAT 10:11	Atygwasu-py ereike ramo, tetã'i-my ereike ramo ave, eporandu ranhe hembiapo porã porã va'e-rehe. “Kipy kipy tipo oĩ hembiapo porã va'e” peje. Epyta indive eresẽ peve pe tetã-gwi ereiko-vy upe-py.
23498	MAT 10:12	Ereike ramo óga-py, “Tapene mbopy'agwapy katu Nhandejáry” ere óga pygwa-pe.
23500	MAT 10:14	Ha oĩ ramo óga pygwa pende rerohory e'ỹ va'e, oĩ ramo tetã mygwa ave pene nhe'ẽ renduse e'ỹha va'e katu, pe tetã-gwi eresẽ jave, embovava nde py ho'apa hagwã yvy timbore nde py-gwi. Upéixa erejapo ramo, eremomandu'a uka arã hembiapo vaikwe-rehe. “Nhandejáry re'ýi e'ỹ-rami nipo ra'e nhande” he'i va'erã ójehe.
23502	MAT 10:16	Upéi Hesu he'i jevy gwemimbo'e kwéry-pe: —Pejeapysaka katu xe nhe'ẽ-rehe. Xáke pende-rehe. Oromondo-ta hekoha vai va'e pa'ũ-rupi ereiko hagwã. Ovexa jagwarete pa'ũ-my oiko va'e-rami peẽ peiko arã ipa'ũ-my. Aipo ramo penhangareko porã katu pendéjehe peẽ. Ju'igwasu onhangareko ójehe ha-rami, peiko arandu katu peẽ ave. Pykasu inharõ e'ỹ va'e reko-rami, peiko katu peẽ ave.
23503	MAT 10:17	—Xáke pende reraha va'erã pende ruvixa renda-py. Ojeporahéi haty haty-rupi pene nupã va'erã.
23511	MAT 10:25	Iporã katu ombo'eháry-pe ohekoarupityse ramo hemimbo'e. Ojáry-pe ohekoarupityse ramo hembigwái, iporã ave. Onhe'ẽ vai rei kuri xe-rehe, “Anháy ruvixa Belzebu” he'i kuri xe-rehe. Upéixa he'i ramo xe-rehe, onhe'ẽ vaive va'erã voi pende-rehe. Xe óga járy-rami. Peẽ óga pygwa. Xe-rehe onhe'ẽ vaiha-rami ave, pende-rehe onhe'ẽ vaive va'erã, he'i gwemimbo'e kwéry-pe Hesu.
23512	MAT 10:26	Upéi he'i jevy gwemimbo'e kwéry-pe: —Upéixa ramo, ani erekyhyje teĩ pende rereko asy ukaharã-gwi. Entéro nhanhomi va'ekwe gwive, ojehexa jevy joty va'erã voi. Entéro nhamokanhy va'e gwive, ojekwaa jevy joty va'erã.
23513	MAT 10:27	—Nhemi ha-py peẽ-my xe remimombe'ukwe, atýra-py pemombe'u mbe'u jevy. Pende apysa-py peẽ-my xe rembierovovo xe remimombe'ukwe, pende róga apotaha ári, penhomboaty haty haty-rupi, perosapukái va'e-rami pemombe'u jevy.
23516	MAT 10:30	Heta eterei gwyra'i ovende ramo jepe ndahepy etéi joty. Ha nde ae katu tuvixa mba'eve Nhandejáry-pe gwyra kwéry-gwi. Ne akã ragwe jepe, mbovy po oĩ oikwaa-ma. Peteĩ teĩ oipapa-ma nde-rehe opena eterei-gwi. “Tuvixa mba'e” he'i nde-rehe Nhandejáry. Upéa-gwi aníke pekyhyje teĩ pendéjehe, he'i gwemimbo'e kwéry-pe.
23518	MAT 10:32	Upéi he'i jevy Hesu: —Atýra-py, “Hesu re'ýi voi xe” ere ramo katu, xe Ru yváy pygwa va'e renonde-py, “Xe re'ýi voi upe va'e” ha'e arã nde-rehe, he'i.
23519	MAT 10:33	—Ha atýra-py, “Hesu remimbo'e e'ỹ voi xe” ere ramo katu, xe Ru yváy pygwa renonde-py, “Xe re'ýi e'ỹ voi upe va'e” ha'e arã nde-rehe, he'i gwemimbo'e kwéry-pe.
23520	MAT 10:34	Upéi he'i jevy Hesu: —“Ojekwaa-ma ou-vy Hesu entéro yvypóry ijoja porã hagwã” ani ere mo'ã ndejéupe. Upe va'erã-rehe ndajúi va'ekwe. Ha ijoja e'ỹ hagwã onhondive xe renduse e'ỹha xe renduseharã ave ae katu aju va'ekwe.
23523	MAT 10:37	—Oĩ ramo xe rayhu va'e, gwu-pe xéhegwi ohayhuve va'e, osy-pe ohayhuve va'e xéhegwi, ndaha'éi arã xe re'ýi tee. Oĩ ramo xe rayhu va'e, gwa'ýry-pe, gwajýry-pe ohayhuve va'e xéhegwi, omemby-pe ohayhuve va'e xéhegwi, ndaha'éiry xe re'ýi tee upe va'e, he'i.
23524	MAT 10:38	—Gwĩ xe moirũ tee hagwã okurusugwasu ohupi heraha-vy va'e-rami ijukapyrã-rami oiko va'e ae, xe re'ýi tee va'erã, he'i. —Upéa reko-rupi ndereikói ramo, ndaha'éi arã xe re'ýi tee.
23526	MAT 10:40	Upéi he'i jevy Hesu: —Ne mogwahẽ porã va'e, xe háma ave xe mogwahẽ porã va'erã. Xe mogwahẽ porã va'e, ha'e háma ave Nhandejáry xe mbou va'ekwe-pe omogwahẽ porã va'erã.
23530	MAT 11:2	Ha João Batista katu onhemoĩ preso oiko-vy. Ohendu ramo Cristo Nhandejáry rembiporavo va'e rerakwã, mokõi gwemimbo'e omondo Hesu ha-py oikwaa hagwã: “Mba'eixagwa po nde” omoporandu uka hagwã omondo íxupe.
23531	MAT 11:3	Ogwahẽ oho-vy ramo he'i: —Nde tipo upe temiha'arõ va'e voi, he'i oporandu-vy íxupe. —Ndaha'éi tipo nde? Tapa outro ae nhaha'arõ va'erã? he'i oporandu-vy Hesu-pe.
23532	MAT 11:4	—Tapeho jevy katu, he'i João remimbo'e kwéry-pe. —Emombe'u João-pe ne remiendu endukwe, ne rembiexagwe xagwe ave emombe'u íxupe, he'i.
23533	MAT 11:5	—Hesapyso e'ỹ va'ekwe hesapyso porã-ma. Ogwata e'ỹ va'ekwe ogwata porã-ma. Mba'asy vai-gwi ijai aipa va'ekwe okwera-ma. Ijapysa e'ỹ va'ekwe ijapysa porã-ma. Omano ete va'ekwe oikove jevy-ma. Ha iporiahu va'e kwéry-pe katu omombe'u-ma Nhandejáry rehegwa nhe'ẽ porã.
23534	MAT 11:6	Xe rembiapo rerakwã rendu ramo, ohexa kwaa-ma va'erã xe rekoha-rehe. Oikwaa-ma va'erã xe-rehe. Xe-rehe ojerovia ku'a ku'a va'e, “Nhandejáry rembiporavo tee para'e. Nhandejáry rembiporavo e'ỹ para'e” he'i rei va'e xe-rehe, ndovy'a mo'ãi va'erã. Ha xe-rehe ojerovia tee va'e, xe rerovia ku'a ku'a e'ỹ va'e katu xe rerovy'a tee va'erã, he'i João-rehe.
23535	MAT 11:7	Osẽ-ma ramo oho jevy-vy João remimbo'e, omombe'u Hesu ojogweroaty aty va'e kente-pe João rehegwa nhe'ẽ omombe'u: —Peho kuri tekwaty e'ỹ-my. Ma'erã tipo peho araka'e? Upe-py heta oĩ kapiyvanhe'ẽ yvytu ogwerova rova va'e. Upéa-rehe ndapehói ra'e.
23538	MAT 11:10	Pe Nhandejáry kwatia nhe'ẽ omotenonde íxupe va'ekwe-pe pehexa araka'e. Ko'a-rami ae oĩ Nhandejáry kwatia nhe'ẽ: “Xe nhe'ẽ mombe'uharã amondo va'erã íxupe ne renonde-rupi. Ne'írã ereho jave, omopotĩ va'erã nde raperã” he'i va'ekwe João Batista rekoharã-rehe, upe xe nhe'ẽ ohendu uka va'erã-rehe.
23539	MAT 11:11	—Amombe'u-ta peẽ-my anhetegwa va'e. Yma gwive ãy peve ndaipóri va'ekwe João Batista-gwi tuvixave va'e. Ha ãy katu, Nhandejáry nhande ruvixa-pe omoirũ tee va'e gwive, tuvixave va'e João Batista-gwi. Onhomboete e'ỹ ete va'e jepe, Nhandejáry nhande ruvixa-pe omoirũ tee joty ramo, tuvixave va'e João Batista-gwi.
23541	MAT 11:13	Entéro yma gware Nhandejáry nhe'ẽ-py omombe'u va'ety gwive omotenonde va'ekwe ãy oiko va'erã. Nhandejáry nhande ruvixarã oiko va'erã omotenonde va'ekwe Nhandejáry kwatia nhe'ẽ-py omombe'u-vy. João Batista peve omotenonde va'ekwe omombe'u-vy: “Onhemoingove jevy va'erã Elias amyrĩ” he'i va'ekwe yma gware, Nhandejáry kwatia nhe'ẽ mombe'u-vy.
23544	MAT 11:16	—Xe amombe'u-ta peẽ-my mba'eixa po oiko ko'ãygwa. Mitã-rami voi ko'ãygwa. Mba'e jogwa haty-py onhembosarái mitã. Osapukái oirũrãgwe-pe:
23545	MAT 11:17	“Ore remimby orombopu kuri ha peẽ ndapejerokyséi ra'e. Orohapirõ ra'anga kuri ha peẽ ndapejahe'oséiry ra'e” he'i oirũrãgwe-pe nonhembosaraiséi-gwi indive kwéry. Upe mitã oirũ remimbota ndojaposéiry. Upe mitãgwe reko-rami ãygwa ndogwerovy'ái gwapixa reko.
23546	MAT 11:18	Ojekwaa va'ekwe ou-vy João Batista. Nhandejáry oipotaha-rami ohasa okaru e'ỹ reheve. Uva rykwere ndo'úi va'ekwe. Ha hexaháry ae katu, “Anháy rerekoha” he'i mo'ã João Batista-rehe va'ekwe.
23547	MAT 11:19	Ãy xe Nhande Ryke'y tee va'e ajekwaa-ma aju-vy. Akaru-vy aju. Uva rykwere'u-vy aju. Ha xe rexaháry ae katu: “Okaru eterei upe va'e” he'i xe-rehe. “Ho'u eterei uva rykwere upe va'e. Oporombopaga uka va'ety ndive oiko va'e upéa. Gwĩ ojejavy va'e ndive ave oiko va'e upéa” he'i voi xe-rehe hikwái. Ha João rembiapo porã rexa kwaa-vy hese, xe rembiapo porã rexa kwaa-vy xe-rehe ave katu, “Hi'arandu tee nipo ra'e” peje va'erã ore-rehe, he'i João-rehe ijaty jaty va'e kente kwéry-pe.
23549	MAT 11:21	Upe ramo he'i: —Apomboasy eterei peẽ-my Corazim tetã mygwa kwéry. Apomboasy eterei peẽ-my Betsaida tetã mygwa kwéry. Heroviapyrã-rupi xe rembiapo porã porã kuri pene retã pa'ũ-rupi apombojerovia ukase-vy mo'ã xéjehe. Ko'ã ramigwa voi ajapo ramo ra'e Tiro tetã-my Sidom tetã-my ave, pya'e voi omboasy arã araka'e gwembiapo vaikwe ra'e. Pya'e voi ogwerova arã araka'e gwekoha. Gwekoha-rupi ivy'are'ỹ va'e ao nhane mopirehatĩ va'e ao omonde arã araka'e. Tanimbu oipixy arã ójehe araka'e ojekwaa hagwã hese gwembiapokwe omboasyha.
23550	MAT 11:22	—Upe áry-py yvypóry gwive hembiapo apokwe-rami ojerereko hagwã áry-py, ogwereko asy va'erã Tiro tetã mygwa-pe, Sidom tetã mygwa ndive. Ha peẽ ae pende rereko asy asyve va'erã katu.
23551	MAT 11:23	Ha peẽ Cafarnaum tetã mygwa katu, “Jajeupi va'erã yvate yváy-py jaiko hagwã” peje mo'ã pendéjehe penhembotuvixa ukase-vy. Ahániry, napene mbojeupi mo'ãi va'erã Nhandejáry. Pegwejy ae va'erã yvy gwy-py peho-vy, tata opa opa rei e'ỹ haty-py. Heroviapyrã-rupi xe rembiapo porã porã kuri pene retã pa'ũ-rupi apombojerovia ukase-vy mo'ã xéjehe. Upéixa ndajapói araka'e Sodoma tetã-my, upe hekoha vai eterei oiko va'e haty-py. Ha upéixa xe ajapo ramo ae katu araka'e upe-py, omboasy arã voi araka'e gwembiapo vaikwe, ogwerova arã araka'e gwekoha. Nonhehundíry arã araka'e. Ko'ánga ete peve opyta arã ra'e pe tetã.
23553	MAT 11:25	Upe ramo he'i Nhandejáry-pe Hesu: —Xe Ru, he'i —Nde yváy pygwa Járy, yvy pygwa Járy ave. Oĩ oakã-gwi rei hi'arandu va'e. Nahi'arandu porãi. “Ore ae oroikwaa va'e” he'i va'e mo'ã ójehe, upe va'e-pe ndereikwaa ukái inharandu porãrã. Ha gwĩ mitã vérami ne'írã inharandu va'e, “Ore oroikwaa va'e” he'i e'ỹ va'e ójehe katu, upéa va'e-pe ereikwaa uka inharandu porãrã. Upéa ne remimbota porã voi, xe Ru. Ereipota voi upe va'e. Upéa-rehe atima porã nde-vy, he'i Nhandejáry-pe Hesu.
23555	MAT 11:27	Upéi he'i: —Opamba'e-rehe xe mbopu'aka va'ekwe xe Ru. Xe pogwy-py opamba'e omoĩ, he'i. —Xe kwaa porãha voi ndoikói. Xe Ru, ha'e anho mante xe kwaapa. Xe Ru kwaa porãha ndoikói. Xe ae Ta'ýry xe anho mante aikwaapa va'e íxupe. Ha outro kwéry-pe xe aikwaa ukase ramo katu, oikwaapa ave arã xe Ru-pe, he'i.
23556	MAT 11:28	—Peju katu xe ha-py. Peẽ pene kane'õ va'e, ipohýi va'e ogwerahaha-rami oiko va'e-rami peiko va'e, peju katu xe ha-py. Apomotongea va'erã, apomombytu'u va'erã.
23558	MAT 11:30	—Ndahasýiry niko xe remimombe'u pejapo hagwã. Pejapo ramo xe nhe'ẽ, omanda pohýi va'e pogwy-py ndapeikovéi-ma va'erã. Upéa-gwi pende py'agwapy porã va'erã peiko-vy, he'i Hesu upe pygwa-pe onhemombe'u-vy.
23560	MAT 12:2	Upéa ohexa ramo fariseu kwéry, he'i: —Ema'ẽ hese, he'i íxupe. —Ma'erã po ne remimbo'e oipo'o trigo rope pytu'uha áry-py? Yma gware reko-rupi ndoikóiry. Pytu'uha áry-py oipo'o ramo, ndatekoháiry ogwereko, he'i íxupe fariseu kwéry.
23561	MAT 12:3	Upe-ma ramo Hesu he'i: —Pemonhe'ẽ nhe'ẽ rei peiko-vy ndapeikwaáiry Davi amyrĩ rehegwa nhe'ẽ kwatia-rehe omoĩ va'ekwe, he'i. —Nahembi'úi-gwi, ivare'apa va'ekwe Davi oirũ kwéry ndive.
23562	MAT 12:4	Upéa-gwi oike koty-py va'ekwe, Nhandejáry-pe nhamboete haty-py oike va'ekwe. Oĩ upe-py upe mbojape Nhandejáry rovagwy-py pa'i remimoĩgwe. Nhandejáry nhe'ẽ-py ndaja'úi voi upe mbojape. Ha pa'i kwéry anho mante ho'u arã. Ha Davi katu pa'i e'ỹ ramo jepe, ho'u joty upe mbojape. Omongaru joty ave oirũ kwéry-pe. Ivare'a-gwi, Nhandejáry, “Pejejavy ko” nde'íry íxupe. Ojohu porã hembiapokwe, ogwerovy'a ave.
23563	MAT 12:5	Pemonhe'ẽ nhe'ẽ rei peiko-vy ndapeikwaái Moisés amyrĩ remimombe'ukwe nhane rekorã. Ndatekoha-ramiry jaiko nhamba'apo ramo pytu'uha áry-py. Ha pa'i kwéry katu omba'apo joty pytu'uha áry-py. Nhandejáry róga kakwaa-py omba'apo. Upe áry-py omba'apo ramo jepe, Nhandejáry, “Pejejavy ko” nde'íry joty íxupe. Pytu'uha áry-py omba'apo ramo Nhandejáry róga-py, ojohu porã joty huvixa kwéry hembiapo.
23564	MAT 12:6	—Ha xe katu xe mbaraeteve Nhandejáry róga ruvixa kwéry-gwi.
23565	MAT 12:7	Xe Nhande Ryke'y tee va'e. Upéa-gwi xe ko pytu'uha áry járy ave. Upéixa-gwi iporã joty xe amba'apo pytu'uha áry-py. He'i Nhandejáry kwatia nhe'ẽ: “Ha peẽ katu ndapejoporiahuvereko kwaáiry peiko-vy. Aipo ramo, pene kyre'ỹ ramo jepe pejapo hagwã Moisés amyrĩ remimombe'ukwe gwive, pejapo rei joty. Xe aipota ae katu pende py'a porã onhondive” he'i Nhandejáry nhe'ẽ. Upéa kwatia nhe'ẽ pemonhe'ẽ rei peiko-vy, ndapeikwaáiry. Ne arandu ramo ra'e, ipy'a potĩ va'e-rehe, “Ipy'a ky'a” nde'íry arã ra'e, he'i fariseu kwéry-pe Hesu.
23568	MAT 12:10	Upe-py oĩ ipo ypi va'e. Ha fariseu kwéry, “Hembiapo vai va'e upe va'e” he'ise Hesu-rehe. Upéa-gwi oporandu íxupe hikwái: —Tekoha-rami pa jaiko ra'e nhambogwera ramo pytu'uha áry-py? he'i ombojase rei hese-vy.