Wildebeest analysis examples for:   khs-khs   GENERAL_PUNCTUATION    February 25, 2023 at 00:30    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

23232  MAT 1:19  Alepita: potapola:, Meli semini sena Yosepewa ene o:sulu ela:, solo ele tuwapowa kulu hanose o:sulu hopola enenase eyawa matanese, Meli sena nowanapulu hapalapo. Aluse, ema sosolo kotokamakiwa sena sopoyawa Ewa ewama:pekise semiwa o:sulu iya:pa:na:keye.
23233  MAT 1:20  Aluse matanepela: enewemi, uwa koane Piseiki Koteyewi hepene sena inapola: Yosepema selese, Tepitiyewi sena i Yosepe. Ke kesale Meliwa tima:na:wa tutumanose ipilise iya:tapa. Kine koane Meliwa siliye ha:na:pa:. Ene alela epeya Ho Napoyewi sala ema selawapokeye.
23234  MAT 1:21  Sala amowa sena sa: keisa:taposakeye. Keisa:tapita: Ewa unuwatese Yesu unuwata:pa:. Yesu unuwapo mouwa Isolaiya sena kesalewa ketea olokeyatelawa tiya:sela: sitalapitekiwa, iwa falasima:pekise Eyewi mene siliyaposakeye.
23235  MAT 1:22  Apula:, Yosepe tesile hanose Piseiki Kote hepene senayewi seyawa ta: tiyapola:, Meliwa ene koane siliye hapakeye. Hanapola: Meli sala a kesima:na: enene ikila emiwa, Yosepe ewalapuluwa elipewa mowa eta: hapamakeye. Meli alela ela: sena sa: keisa:tapita: potapola: sala amo unuwatese Yesu unuwapokeye. Yesu minawa, nano ketea amowa sopoke auma:na:no, puwano fa:nemi sepatosene senayewi Kote sowa ta:tapola: pukawemi momateyakeye. Pukawemi momateyawa wekeye. Ta:ta:pa:, kesale pola alela elaposakeye. Alela elapepela: sena sa: keisa:taposakeye. Keisa:tapita: Ewa unuwatese Ima:niuele unu unuwata:pa:, aluse Piseiki Koteyewi selapitekiwa sepatosene senayewi ta:tapola: momateyalakeye. Momateyawa heteti epalakeye. Aputa: Ima:niuele unuwapo mouwa, Kotewa niwanapulu elakeye. Aluse unuwapokeye.
23240  MAT 2:2  Inapola:, iyewi selese, Sala napute kesilawa Yu sena kesale Piseikipela: epesenewa kaiye? Opo inisene tapowemi meiyetolu pa:ta hili hetetiyapita: potapola: niyewi matanese, Yu senayewi piseikiwa selatilapo. Aluse matanepela: ema wapilima:na:pela: niwa minakeye.
23242  MAT 2:4  Aputa: Heloteyewi mapolose ela:, pilisiti sena sosowala, Kote solo ele walosene senawana, ewamo enene kekenema:na:pela: mina e seya. Mina selapita: potapola: Heloteyewi ima selese, Koteyewi Piseikipela: epesita: ta:peya sena Keleso hamonama:na: e seyawa, peleya: kami kesima:na: e seyala?
23243  MAT 2:5  Apula: iyewi selese, Yutia peleya: emi Peteleheme taunewemi kesipesakeye. Aluse kesima:na: seyawa puwano fa:nemi sepatosene senayewi momate tiye,
23244  MAT 2:6  Yutia peleya: emi Peteleheme koamesa: tiwa koane koloteakeye. Kolotea elapepela: koawemi Piseiki kesima:na:nase koawa putupesakeye. Piseikiyawa Isolaiya sena kesale sopoke Koteyewi ta:peyawa Eyewi a:pele sipi pota:tesene sena epapuluse potapola: elaposakeye. Aluse sepatosene senayewi momateyalakeye. Aluse iyewi Helotema seyakeye.
23245  MAT 2:7  Selapola: kotetiyapita: Heloteyewi ta:tapola: iwa hamona seyakeye. Iwa hapalapita: Helote ewa enapotane ela:, meiyetolu potosene senawa mina e seya. Mina selapita: imawa selese, Kiyawa meiyetoluwa ikila asu papola? Apula: iyewi meiyetolu papolo oka seyakeye.
23246  MAT 2:8  Selapita: Heloteyewi ta:tapola: selese, Peteleheme taunewemi sala kesilawa keye hamona. Hanapola: sala kesilawa keyalapepela: potosekiwa, nema selapose mene ina:pa:. Neyawana sala amo wapilima:na:pela: ha:na:na:nase, nema selapose mene ina:pa:.
23250  MAT 2:12  Kinapola: apola: iwa ipitane koane mene hanose, Helotema selapose eta: hapamakeye. Aluse uwa koane Helote popa:na:pela: hanapa. Apula: ta:tapola:, Heloteyewi koawa aloyetiye isu nowemi iwa ipitane koane hapakeye.
23251  MAT 2:13  Sena minawa hapalapita:, Yosepeyewi uwa koane Piseiki Kote E hepene senayewi Yosepema selese, Kewa tesile hamona. Sala amowa sana kuma:na:pela: Heloteyewi kelese potaposakeye. Popa:pekise sala amowana, salayewi e amawana, siliye, Isipi peleya: nesile hamona. Hanapola: peleya: emi sita:la: neyewi mene ina:pa: e selapita: ina:pa:.
23253  MAT 2:15  Hanapola: Helote seta: kulumake falela apota: enene ikila emi iwa Isipi peleya: emi sita:nekeye. Isipi peleya: emi sita:pesena:pela: a hanapose, puwano fa:nemi Koteyewi selapitekiwa sepatosene senayewi ta:tapola: momate tiye, Isipi peleya: emi Neyewi sala mina selapita: inaposakeye. Aluse Koteyewi selapitekiwa sepatosene senayewi ta:tapola: momateyawa heteti epalakeye.
23254  MAT 2:16  Alake meiyetolu potosene senawa Helote enewemiwa mene mainapita: Heloteyewi matanese, Sena amokiwa nema mokopo sepapolapo. Aluse matanese ene sosolo konomonakeye. Konomonose ela: eyewi matanese, Sena makene mina amoke meiyetolu papolo ikila amowa, seya ikila semetei kemi Isolaiya senayewi piseikiwa selatilapo. Selati ikila amowa akeye inapola:, ikila weyemi hetetiyatakeye. Sala sosololikeye. Aluse Heloteyewi matanese selese, Sena sala yapene elipe tepela: hanetapowa sopoke sanose kotetiya:pa:. Peteleheme taunewemiwana, Peteleheme taune mapato emi sita:newana, sena sala sopoke sanose kotetiya:pa:. Aputa: ta:tapola: sena sala sopoke sanose kotetikeye.
23256  MAT 2:18  Senayewi ta:takamake Lama koamesa: kesaleyawa sosolo ya:pelepita: ta:taposakeye. Kesale ene unuwa Lesoloyewi ene salawamopela: sosolo ya:pelepita: ta:taposakeye. Sala sopoke sanose kotetinase ewa hopolose selakamakiwala eyawa ta:te iya:tapita: potaposakeye. Aluse sepatosene senayewi puwano fa:nemi momateyawa heneye kamunuse heteti epalakeye.
23258  MAT 2:20  Kewa tesima. Sena sala kumita: sama:na:pela: matanepela: enene senawa kulukeye. Kulunase salawala, salayewi ene e amawana, siliye ha:na:pa:. Hanapola: Isolaiya peleya: emi sita:pesena:pela: mene ha:na:pa:.
23261  MAT 2:23  Hanapola: Nasalete koamesa: sita:pesena:pela: hapakeye. Sita:pesena:pela: minawa a hanapose, puwano fa:nemi sepatosene sena nokamoke seyawa wekeye. Ewa Nasalete senakeye, aluse sena sopoyawa au selaposakeye. Aluse sepatosene senayewi seyawa heteti epalakeye.
23263  MAT 3:2  Koteyewi Piseikipela: pota: epesene ikilawa pa telanase, kiyewi mane olokeyatelawa iya:pela: Ema sita:pesena:pela: ke iya:ta:pa:. Eyewi kiwa pota: epesita: Ema sita:pesena:pela: ke iya:ta:pa:, au seyakeye.
23264  MAT 3:3  Ala senawa puwano fa:nemi sepatosene sena Aisaiayewi momate tiye, Sena moawemi elaposakeye. Ela: eyewi unuwapo selese, Piseiki mina:na:wa isuwa seila:ta:pa:. Isuwa koakenananeke heka:ta:pa:. Aluse, moawemi senayewi selaposakeye. Aluse Aisaiayewi momateyawa Yone amowa momateyakeye.
23268  MAT 3:7  Yoneyewi hawemi tolusupela: ela: potakamake Felesi senawala, Satusi senawala, iwa noka hawewemi ine sita:la: popa:na:pela:, Yoneyewi ima selese, Kiwa sopoke heseke amunanakeye. Koteyewi kima sosolo konomonose falasima:na: epeya, kiwa ko:lu heletetiye nesile ha:na:na: e seye?
23270  MAT 3:9  Epapu sita:pesene telawamona kiyewi matanese, Niwa Epalahameyewi sena inase Kote senawa niwakeye. Alake niwa ili sitalakeye. Aluse matanepa. Epalahameyewi sena iwa temita: Koteyewi etewa amowa tiyapola:, senamene tesaleke ili senamene tepesakeye.
23273  MAT 3:12  Sena sosolo amowa inise eyewi sipiti amuna foke tiyapola: inaposakeye. Tiye inise peleya: pakia witi fo tiye tiwa fokeyewi sa:takamakiwa, witi hene amowa hekeya sululuwalupita:, amowa tiyapola: koane tiye tiyaposakeye. Witi kapo amowa foyewi tiyapola: hanapola: nokemi sululuwalupita:, amowa sotukepilapola: tei wa:la eta: sekakolosema emi kilipesakeye. Aluse Yoneyewi seyakeye.
23275  MAT 3:14  Inapita: Yoneyewi eta: auma:na:ma selese, Keyawa newa hawemi toliyetiyakamakiwa ililakeye. Neyewi kewa hawemi toliyetiyakamakiwa eta: ilimanakeye.
23276  MAT 3:15  Aputa: Yesuyewi selese, Aupa. Ne sowa keyawa ta:pa. Koteyewi nano ketea napolo timinisewa na:tewi nano ketea sopoke napolo tiye ha:na: iliye tima:na:pela: yemiwa keyawa newa hawemi toliyetima. Aputa: Yoneyewi ilikeye esa: Yesuwa hawemi toliyetikeye.
23278  MAT 3:17  Potapola: sita:ne ikila emiwa hepene emi selese, Ewa Nine Ni Sa:keye. Ewa Nine himu hanose sosolo matanepela: epelekeye. Aluse selapita: topukeye.
23281  MAT 4:3  Meinise enewemi Seteneyewi Yesu kapo popa:na:pela: poluse selese, Kewa Kote E Sa:laleke, Keyawa etewa epeteseya tiyapola: Kine napose falawa menetema.
23282  MAT 4:4  Aputa: Yesuyewi selese, Aupa. Kote pukawemi momateyawa wekeye. Senayawa napolo elaposekiwa, falawa semetei na:sela: napolo eta: tesemakeye. Napolo elaposekiwa Koteyewi seyawa ta:tiyapitekiwa napolo tesekeye. Aluse Kote pukawemi momateyalakeye.
23284  MAT 4:6  Kewa Kote E Sa:laleke, Kine kemi peleya: kolemi autetima. Autetiyapita:, Koteyewi hepene senama Ewa sesema, aputa: Ke onatuwa etewayawa makapesakeye hepene senayewi tiya:yawa kewa talo tiyapola: elaposakeye. Aluse Kote pukawemi momateyalakeye.
23285  MAT 4:7  Aputa: Yesuyewi selese, Aupa. Koteyewi solo nowa Kote pukawemi momateyawa wekeye. Kine Piseiki Kotewa kapo popa:na:pela: aupa. Aluse Kote pukawemi momateyalakeye.
23287  MAT 4:9  Walose Yesuma selese, Keyawa newamo elakemi kula:pela: inapola: helema kuniu kula:walopela: nema wapilipitekiwa, nano ketea sopoke epe potoseya keyawa piseikipela: pota: epesita: Kewa apoma:na:keye.
23288  MAT 4:10  Aputa: Yesuyewi selese, Setene kewa hamona. Kote pukawemi momateyawa wekeye. Ke Piseikiwa Kotekeye. Kote Ene Ema semetei wapilipa:. Ewamopela: semetei tiya:pa:. Aluse Koteyewi pukawemi momateyalakeye.
23293  MAT 4:15  Sepulane sena maya peleya: emiwana, Nafatali sena maya peleya: emiwana, hano Yotane satepela: emiwana, Kalili peleya: emiwana, Yu senama tela muta sita:nekeye.
23294  MAT 4:16  Amowa yopolotela sita:nekeye. Yopolotela sita:ne sena kesaleyewi ho:liya sosolo papokeye. Aputa: kuluseyewi ausuya peleya: emi senala: sita:newa, ikilale okemi ho:lulusene epapuluse ho:liya semetei ho:lulukeye. Aluse momateyawa heteti epalakeye.
23295  MAT 4:17  Yesuwa Kapaneame taunewemi hapa ikila emiwa Eyawa nano ketea timinisewa ma:ta: tikeye. Ma:ta: tiyapola: se tiye kinise, Kote Piseikipela: epesene ikilawa hetetikeye. Hetetinase kiyawa mane olokeyatelawa iya:pela: Ema sita:pesena:pela: ke iya:ta:pa:, au seyakeye.
23297  MAT 4:19  Alake Yesuyewi a:ma selese, Newa kulu mina. Newalapulu kulu inisaleke ka:tawa ewalo tisene epapuluse sena kesale Newemi mina:na:wa silimita:, neyewi ka:ko: ta:pelekeye.
23306  MAT 5:3  Sena kesale iye matanese, Niwa Kote ketea misitiya sitala, kiwa epelepa:. Ala sena kesalewa Koteyewi Piseikipela: pota: tesekeye. Potapola: ela: Koteyewi sena kesalewa sela:tapita: iwa epelese sita:tesekeye.
23312  MAT 5:9  Aputa: nowamoke nowama konomonose elapita:, konomonawa itapa temita: sena kesale nowamoke hekelesaleke, ema Koteyewi selese, Kewa Nine Salakeye. Au selesekeye. Alake sena kesalewa Koteyewi aluse seila:tapita: iwa epelese sita:tesekeye.
23315  MAT 5:12  Epelese sita:latipa:. Epelese sita:la: hepene falemi kiyewi nano ketea heka napolo sosolo tiye tinase, heneye sosolo epelese sita:latipa:. Alake puwano fa:nemi senayewi Koteyewi solo kinisene sepatosene senawa ikomona epapuluse, kiwala aluse ikomopesakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23316  MAT 5:13  Yesuyewi selese, Nano ketea posuma:pekise solu kepela: tiye ti tuwapo epapuluse, senayewi nano ketea olokeyatelawa peleya: sopolo foye tima:pekise soluyewi kela seleya amunawa kiwakeye. Aputa: solu noiyawa kotetiyapita:, wa:ke eta: nonosemakeye. Solu noiya itapa mokopo tiye tiyakamakiwa eta: ilimanapita:, soluwa sotukalesekeye. Sotukaiyawa sena hanose onatuyewi onanesekeye.
23319  MAT 5:16  Nafa tupa:tapola: telepeyawa sosolo ho:lilise ela epapuluse, kiyawa epapuluse seli timinise sitalapita: sena kesale sopoyawa potosekiwa, kili ki Ata hepene falemi elakamawa wapilipesakeye, aluse Yesuyewi seyakeye.
23320  MAT 5:17  Yesuyewi selese, Kiyawa matanese, Puwano Koteyewi solo ele tuwapowala, Koteyewi se tiye kinisene sepatosene senayewi seyawala, Yesuyewi nanese iya:pa:na:keye. Aluse matanepa. Koteyewi solo ele tuwapowala, sepatosene senayewi seyawala, nanese iya:pa:na:pela:, newa eta: minamakeye. Koteyewi solo ele tuwapowala, sepatosene senayewi seyawala semetei kamo ili auma:na:pela:, newa minakeye.
23323  MAT 5:20  Ta:ta:pa:. Ne solo we heneye selakeye. Felesi senayawala, Kote solo ele walosene senayawala, iyewi ilipe hekeya matanepela: timinise sita:newa, kiyewi sitiyetiye hekeya mamatanesaleke kiwa Kote Piseikipela: enene peleya: emi mahanaposakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23324  MAT 5:21  Yesuyewi selese, Puwano fa:nemi kili tilila kouwa meima seyawa sele inapola: kiyawala topukeye. Topuwa wekeye. Sena kumita: sanapa. Sena nowa keyawa sana kulusaleke, Kewa kotopela: falasipesakeye. Aluse sepapolakeye.
23325  MAT 5:22  Alawamona, seya kamowa, Neyewi kima solo nowa weyamo selakeye. Sena nowamoke ene sena e manama konomonosaleke, ewa falasimita: kotosene koawemi kotopesakeye. Aputa: sena nowamoke ene sena e manama konomonose sikapo henipasolosaleke, Yelusaleme sitiwemi kotosene mou ta:tapola: sena sosoyewi hekemita: siliye hanaposakeye. Alawamona, sena nowamoke ene sena e manama ikomonose konomonose selese, Kewa nanano telakeye. Aluse selesaleke, sena amowa heo peleya: tei wa:la hamonapesakeye.
23326  MAT 5:23  Alanase, ikiwapo nowemi Kotema nano ketea mokopo kinakamokiwa keyawa matanese, Ne sena mana nema mapolose elakeye. Aluse matanepela:
23328  MAT 5:25  Aputa: sena nowamoke kema selesaleke, Keyawa newa apipa:. Aluse kewa kotoma:na:pela: isu hanose sita:la:, keyawa ema mapoyawa iya:ta:pa:. Iya:pela: api kinapola:, ka:tawa ka:lipe nano ketea olokeyatelawa iya:ta:pa:. Maiya:tesaleke kotoma:na: ikila emiwa kotosene mou ta:tapola: senayewi ta:le tima kewa walose selese, Sena amowa tipolo selawata:pa:.
23329  MAT 5:26  Au selapita: kema api kina:pa: e seyawa iliyetiye makinisaleke, kewa tipolo selawapowa masilikepilaposakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23330  MAT 5:27  Yesuyewi selese, Ketea puwano seyawa kiyawa topukeye. Topuwa wekeye Sena kesale tili kiyawa iwei tiyapa. Aluse seyalapokeye.
23331  MAT 5:28  Alawamona, seya kamona Neyawa solo nowa weyamo selakeye. Senayewi kesale potosekiwa himu hanose, Kesale amowa iwei timana, esa: matana kamoke ela: kesale amowa himuyewi atu tisekeye.
23333  MAT 5:30  Aputa: ke tiya: iliyewi olokeyatela timinisaleke tiya:le amowa na tiye iya:ta:pa:. Tiya:le iliyewi toma sopoke sukulutiye heo peleya: emi siliye ha:na:pekitise, tiya: semeteiwa na tiye iya:ta:pa: ililakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23334  MAT 5:31  Yesuyewi selese, Ketea puwano se tiye miwa wekeye. Senayewi ene ekewa iya:peyawa sena sopoyewi potapola: matanemita: kesalema sawi momate tiye kinise, Kewa iya:takeye. Aluse sawi momate tiye kina:pa:. Aluse se tiye minapokeye.
23335  MAT 5:32  Se tiye mini kamona Neyawa kima solo nowa weyamo selakeye. Senayewi ene kesale tiwa sena nowanapulu mokopo mahanosaleke kemi, iya:tesaleke senayewi olokeyatela timinikeye. Kesale iya:peyawa sena nowamoke tisaleke Koteyewi potapola: matanese, Kesale amowa sena elakemi hanosene kesalekeye. Aputa: senayewi kesalewa atu tisekeye. Aluse Koteyewi matanesekeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23336  MAT 5:33  Yesuyewi selese, Wa:ke, puwano fa:nemi kili tilila kouwa meima seyawa sele inapola: kiyawala topukeye. Topuwa wekeye. Keyawa tima:na: sita:la:posakeye, aluse sepapola: seyawa iya:tapa. Piseikiyewi popita: keyawa sepapola: selese auma:na: seyawa heneye aupa:, aluse sepapolakeye.
23340  MAT 5:37  Alake Ehema:na: matanese heneye Ehepa:. Auma:na:ma matanesekiwa heneye auma:na:makeye epa:. Ko:yawemiye, nano ketea nowa selapola: hekilase sopoke mouwa Setenekeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23341  MAT 5:38  Yesuyewi selese, Nano ketea puwano seyawa kiyawa topukeye. Topuwa wekeye. Senayewi ke siwa sanose kowa:tesaleke, ewala siwa koyetimita: sanose heka tiya:pa:. Senayewi kewa meakemi sanose peka tukuyetisaleke, ewala peka tukuyetimita: keyawa heka sana:pa:. Aluse seyawa kiyawa topukeye.
23343  MAT 5:40  Aputa: kotosene mou ta:tesene senayewi ta:pita: sena olokeyatelayewi kema kotopela: selesaleke, Ke sao seti kalawa nema tine. Au selapita: sao kalawa ema kinise, sao kala napolo nowana ema kina:pa:.
23344  MAT 5:41  Aputa: kamani senayewi kema penanose selese, Keyawa nano ketea pa kemi mokopo tiyapola: hamona. Au selapitekiwa keyawa epelese ewa seselese pamawemiwana mokopo tiyapola: ha:na:pa:.
23345  MAT 5:42  Alake senayewi kema nano ketea ta:potosaleke, keyawa kina:pa:. Senayewi kema ketea mosote kina:pa:saleke kina:pa:. Eta: auma:na:ma selapa. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23346  MAT 5:43  Yesuyewi selese, Ketea puwano seyawa kiyawa topukeye. Topuwa wekeye. Sena manayewi kema himu hapa matanesaleke keyawala ema himu hapa matanepa:. Senayewi kema mapolosaleke keyawala ewa mapolopa:. Aluse puwano seyalapokeye.
23349  MAT 5:46  Sena manayewi kewa himu hapa matanesaleke, keyawala ewa heka himu hapa matanema:na:pela:, Koteyewi nema ketea heka elaposakeye. Aluse matanesewa ililapa? Aupa, eta: ilimanakeye. Keyawa heka himu hapa matanepela: elapita:, kewa takese tisene sena ela epapula elakeye. Sena olokeyatelayewi matana epapuluse alawamona kiyawa aluse matanekeye. Aputa: kiyawa sena manawana matanesekiwa kemi, sena nokala himu hapa matanepa:.
23351  MAT 5:48  Alake keyawa ki Ata hepene falemi elakamoke seli ela: sena kesale sopoke himu hapa matana hanosene epapuluse, kewala seli ela:, sena kesale sopoke himu hapa matanepa:. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23352  MAT 6:1  Yesuyewi selese, Keyawa Kotema kulu hanosene tisewa sena sopoyewi potapola: kewa solo se wapilimita: timinipa. Keyawa kine mene solo se wapilise tekamunuse timinipa. Keyawa Kotema kulu hanosene elakamoke timinise, sena sopoke pota: kewa solo se wapilimita: timinisaleke, keyawa ki Ata hepene falemi elakamoke kema ketea heka miya:na:pela: elawamona, keyawa Kine ela: ekamoke, keyawa ketea heka sinisekeye.
23353  MAT 6:2  Alake sena ketea misitiya elakamowa keyawa potapola: ketea kina ikila emi, o:sulu kina:pa:. Sena sopoyewi potapola: kewa solo se wapilimita:, sena sopolo sikapo kinapa. Sena sopolo sikapo kinisene epapuluse, sena matana elipei matanepela: elakamoke aluse ketea kinisekeye. Iyewi ketea kinisewa Yu senayewi kekenesene koawana, isu sosowala, ketea kinisekeye. Epapu ketea kinapita:, senayewi potapola: wapilise, Eyewi ketea sosolo kinatakeye. Alake Neyewi kima heneye selakeye. E selesaleke, senayewi ene mane potapola: wapilise ketea heka ili epe tiseya akeye.
23355  MAT 6:4  O:sulu kinisene aluse kina:pa:. Ikila emiwa, keyawa mupapola:la: timiyawa keyawa ki Ata hepene falemi elakamoke potosekiwa Eyawa kewa seila:taposakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23356  MAT 6:5  Yesuyewi selese, Keyawa kulukulusekiwa sena matana elipei elakamo kulukulusewa ta:tapola:, aluse kulu hanose kulukulupa. Sena nowamoke isu kiwemi ela: kulukuluse, apula: sena nowamoke Yu senayewi kekenesene koawemi sena sopoke ta:pita: kulukuluse e sekeye. Aputa:, sena sopoyewi potosekiwa selese, Ewa sena napokeye. Alake Neyawa kima heneye selakeye. E selesaleke senayewi ketea heka ili epe tiseya akeye.
23358  MAT 6:7  Mokopo senayewi kulukulusene epapuluse, keyawa kulu hanose kulukulupa. Mokopo senayewi matanese, Sosolo kulukulupita: Koteyewi ta:taposakeye. Aluse matanese, iyewi solo sosolo sutuse solo senatoye hanose kulukulusekeye.
23360  MAT 6:9  Alake kiyawa kulukulusekiwa weyamu kulukulupa:. Nini Ata. Kewa nini Ata hepene falemi elakeye. Ke unuwa heneye sosolo pa:ta napolo sopowa puwano putumita: matanekeye.
23364  MAT 6:13  Niwa kapo popa:na: mina:pekise Keyawa niwa pota: elatipa:. Seteneyewi niwa poluma:pekise niwa heleye tiya:pa:. Aluse kulukulupa:.
23366  MAT 6:15  Alawamona, senayewi kema olokeyatela timiyawa, keyawa heka ikomonosewa maiya:tasaleke, ke olokeyatelawala, ki Ata hepene falemi elakamoke maiya:taposakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23367  MAT 6:16  Yesuyewi selese, Ketea nasewa alesekiwa sena matana elipei sita:neyawa ala:sene amunuse, keyawa aluse ala:pa. Ili sipupa:wa epeyawa itapa sita:la:, ili ketea nasewa ala:pewa, sena sopoyewi matanemita:, meinise kelese sita:tesekeye. Meinise kelese sita:newa sena sopoyawa potapola: wapilipitekiwa, alake, Neyewi kima heneye selakeye. Iyewi ketea heka ili epe tiseya akeye.
23369  MAT 6:18  Sululupela: sena sopoyewi popa:pekise o:sulu ketea nasewa alepita:, keyawa mupapola:la: ala:pewa keyawa ki Ata Ene semeteiyewi potosekeye. Potapola: Eyawa kewa seila:taposakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23370  MAT 6:19  Yesuyewi selese, Peleya: weyemi ketea himu hapa tiye tiwa nowa wamenesekeye. Nowa wanapoyewi nasolosekeye. Nowa atu tisene senayewi koane isu tenamo etaiyawala, koloyetiye atu tisekeye. Auma:pekise peleya: weyemi keteawa himu hanose tiye tiyapa.
23372  MAT 6:21  Alake keyawa peleya: weyemi keteawa himu hanose kekenepela: tiye tiyapola: elapitekiwa peleya: weyamo keteawa semetei matanema:na:pela:. Aputa: hepene falemi ketea himu hapa amowa kekenepela: tiye tiyapola: elapita: hepene falemi ketea tiye tiwa semetei matanepela: elaposakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23373  MAT 6:22  Yesuyewi selese, Ke tomayewi nafa amunawa kine sikeye. Ke siyewi ketea sopoke seli potapola: takalese elapita: kine tomawa ho:lilise elaposakeye.
23374  MAT 6:23  Alawamona ke siwa koyetiye ela:, ke tomawana, yopoloyetiye elaposakeye. Yopoloyetinase ho:liya enewa yopoyayawa foye tiyaposakeye. Foye tiyapita: yopoyaye solopesakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23375  MAT 6:24  Yesuyewi selese, Sena yesila elipeipela: tima:na: tisene sena semeteiyawa eta: tisemakeye. Sena tima:na: tisene semeteiyawa sena yesila elipeipela: tisekiwa, nowama epelese tise, nowama mapolose tiyaposakeye. Alusene amunuse senayewi Kotepela: matanepela: tisewana, mowenipela: matanepela: tisewana, elipe tiyakamakiwa eta: ilimanakeye.
23378  MAT 6:27  Aputa: senayawa ene himu matanayawa, Newa kuma:na:wa mapolokeye. Aluse himunama elapitekiwa, ewa kuma:na: opo tuwapowa sitiye tiyaposapa? Alamakeye, masitipesakeye.
23382  MAT 6:31  Koteyewi kiwa pota: elanase weyamu matanepa, Ma:na: nasewa kami tima:na:ne? Hawa kami wa:pa:na:ne? Sao itapalapita: kami tima:na:ne? Aluse, himunama sosolo matanepa.
23385  MAT 6:34  Alanase, eliwemi auma:na:wa eliwemi kemi matanepa:. Napu matanepa. Napu hililawa napu ikila akeye. Eli hililawa eliwemi ikila akeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23386  MAT 7:1  Yesuyewi selese, Keyawa sena nowa kolotea temita: akowa tese selese, Ewa olokeyatela elakeye. Newa napolo elakeye. Ewa ela epapuluse newa maelakeye. Au selapa. Ma au selesaleke sena nokamokiwala, Koteyawala, kema aluse maselaposakeye.
23389  MAT 7:4  Pote iya:pela: kemi kine ke ma:ema selese, Ke siwemi nano ketea funu kolotea epeya, neyewi tiyapola: iya:pa:na:keye. Aluse selesaleke kewa sena matana elipei elakeye. Puwano keyawa kine siwemi nano ketea i sosolo epeya tiyapola: iya:ta:pa:. Iya:pela: itapa tepela:, kine ke ma:e siwemi nano ketea funu kolotea epeya tiyapola: iya:pa:na:pela: kelekamakewa keyawa kine siyewi ili napolo potaposakeye.
23391  MAT 7:6  Aputa: Kotema nano ketea mokopo miya:na:wa kasolo ima kinapa. Aputa: kopolo inapita: kopolo minitapo kemi, kapowa tikipelapa. Tikipelesaleke kapowa kopoyewi onapela: ela:, itipaiyawemi mutule sinapola:, kewa alu tiye inise sano tiye tuwapola: naposakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23392  MAT 7:7  Yesuyewi selese, Nano ketea tima:na:pela: Kotema kulukulupa:. Kulukulupitekiwa Koteyewi kema kinaposakeye. Siyewi popa:na:pela: kelepa:. Kelesaleke kelese potose tiyaposakeye. Isu tenamo kolo timita: kotokotopa:. Kotokotopita: Koteyewi kolo tiyaposakeye.
23394  MAT 7:9  Aputa: keyawa kine salayewi selese, Ni Ata, newa ma:ne tine. Au selapitekiwa keyawa kine salama etewa miya:na:na? Alusemakeye, etewa kinisemakeye.
23395  MAT 7:10  Aputa: salayewi selese, Newa ewalo tine. Au selapitekiwa keyawa ema heseke miya:na:na? Alusemakeye, heseke kinisemakeye.
23397  MAT 7:12  Alake sena nowamoke kewa aumita: keye matanese, keyawala sena nowama aupa:. Alake heka alusene sowa Moseseyewi solo elewala, sepatosene senayewi seyawala, solo mouwa semetei kalakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23398  MAT 7:13  Yesuyewi selese, Falasisene peleya: isu ki pawemi sena ha:na:na:wa eta: temekelesemakeye. Eta: temekelemake sena muta isu ki emi hanosekeye. Alawamona, kewa ha:na:na:pelekiwa isu tenamo teleya emi ha:na:pa:.
23399  MAT 7:14  Teleya:nase temekelese hokolose musuluyetiye kokolo kao tesene peleya: emi hanaposakeye. Isu tenamo koloteanase sena mutamayewi kelese potapola: hanosekeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23400  MAT 7:15  Yesuyewi selese, Mokopo sepatosene senayewi Kote solo se tiye kinisene sepatosene sena amunatese se tiye kinisekeye. Ili sowa kiyawa ta:tapele esa:, mokopo sele inise selaposakeye. Alake mokopo sepatosene sena amone esa:, seli pota:pa:. Mowa kasolo tikape tela mokopo a:pele sipi amuna menetepela: sitalapela: esa:, seli potapola: tipipelepa:.
23401  MAT 7:16  Kote solo se tiye kinisene sena tesekiwalo? Aluse takalese matanepa:se, eyewi tima:na: tisewa potapola: tipipelepa:. Senayewi tima:na: tisewa, mei fo epapulakeye. Mei napeiwemi mei kalipe fo watula sutusemakeye. Aputa: mei onawa i kalu fo watula sutusemakeye.
23405  MAT 7:20  Alake mokopo kote solo se tiye kinisene sena amuna menetepela: timinisaleke pota:pa:. Potapola: matanese, Ewa Koteyewi solo se tiye kinisene senamakeye. Aluse matanepa:. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23406  MAT 7:21  Yesuyewi selese, Sena nokamoke Nema selaposa, Piseiki, Piseikio, aluse tomayewi holosene senawa Kote Ene Piseikipela: pota: elakemiwa sena alapulu mapapesakeye. Alawamona neyewi ni Ata hepene falemi elakamoke matana kulu hanose tisene sena kesale amowa, iwa semetei papesakeye.
23407  MAT 7:22  Kotoma:na: ikila emi sena kesale mutayewi Nema selaposa, Piseiki, Piseikio, Ke unuwa solomita:, Kote sowa niyewi ta:tapola: sowa se tiye mikeye. Niyewi Ke unuwa selapola: isanesema iya:pela: hamonapita:, iwa hapakeye. Kewa unuwapowa sosonase niyawa penana:pela: timinisaleke, sena nokamoke potapola: howa hapakeye.
23408  MAT 7:23  Apula: Neyewi selese, Kiwa Neyawa eta: potesemakeye. Kiwa sena olokeyatelanase Newa iya:pela: kiwa hamona, au selaposakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23409  MAT 7:24  Yesuyewi selese, Senayewi seli matanepela: etewawemi koane tiwa penana:pela: ela epapuluse, Ne solo ta: tiyapola: kulu hanose senawa aluse tesekeye.
23412  MAT 7:27  Koane tiwemi hawa sosolo alopowalapulu sosolo inisekiwa, hano hakene hanosekeye. Hanose koane peleya: sipitouwemi tiwa tukutiye hanose sosolo apulusekeye, aluse Yesuyewi seyakeye.
23414  MAT 7:29  Ko:yawemiye, Kote solo ele walosene senayewi se tiye kina epapuluse Yesuyewi epapuluse se tiye mimakeye. Eyawa penana:pela: se tiye kinapita: ta:tapola:, Sowa eta: fesamoma:na: telamanakeye. Aluse sena kesale howa hapakeye.
23416  MAT 8:2  Pota: hanose hanapola: sena wakapila tela Yesu enewemi inise, kuniu kula:walopela: hela: selese, Piseiki, Keyawa newa itapa tepa:se Kote sikapowemi hili temita: epelesekiwalao, epelepele?
23417  MAT 8:3  Aputa: Yesuyewi Ene tiya:wa tili tiyapola: sena amowa kesalese selese, Henekeye, Newa epelekeye. Kewa nakolawa itapa tema. Napuwa kewa Kote sikapowemi hili tekeye. Au selakamake sena wakapila telawa ela:pe kipila fala:pekeye.
23418  MAT 8:4  Itapa tepita: potapola: Yesuyewi selese, Kewa fala:pewa sena nokamawa selapa. Pilisiti sena elakemiwa hanapola:, ke toma wakapila tela fala:pewa pilisiti senama walopa:. Walopela:, Moseseyewi solo ele sepapoyewi aupa: au seyawa kulu hanose, nano ketea mokopo Kotema aluse kina:pa:. Kewa fala:pewa sena kesale sopoyewi potapola: matanemita: aluse kina:pa:. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23420  MAT 8:6  Sena sosolo, ne tima:na: tisene sena nakola sosolo tese oiya ilima tela, toma pa:mo tise sosowane tese koane ka:pelalakeye.
23421  MAT 8:7  Aputa: Yesuyewi selese, Newa Nine inise ewa fala:pa:na:keye.
23422  MAT 8:8  Aputa: Lome sena ta:le ti yesilayewi mene selese, Piseiki, newa sena koloteanase Kewa sena sosonase nenipe eta: ilimakeye. Alanase ne koane Kewa inakamakiwa eta: ilimanakeye. Kewa sena nakola ka:pela:la eta: hapamake weyemi ela:, sena nakolawa fala:pa e sema. Keyawa fala:pa aputa: ne tima:na: tisene sena nakolawa fala:pesakeye.
23423  MAT 8:9  Aputa: newamo pota: ela senayewi nema timinima e selapita: neyawa timinisekeye. Aputa: neyewi sena pota: tesema hamonapita: ewa hanosekeye. Mina selapita: ewa inisekeye. Neyewi tima:na: tisene senama timinima e selapita:, eyawa timinisekeye. Neyewi alusene amunuse, keyawala sena nakolawa fala:masaleke, ewa fala:pesakeye.
23424  MAT 8:10  Aputa: sowa Yesuyewi ta:tapola: howa hapakeye. Howa hanose pote hanose mina sena kesalema selese, Neyewi kima heneye selakeye. Lome sena ta:le ti yesila amowa Yu senamakeye. Yu senama tela elakamoke Nema matana semetei matana epapuluse Isolaiya peleya: Yu sena nowamoke Nema epapuluse matana semetei eta: matanesemanakeye.
23426  MAT 8:12  Aputa:, Yu sena kesale Kote Piseikipela: ela peleya: emi ha:na:na:pela: elawamona, iyawa Nema matana semetei eta: matanamanase, iwa Koteyewi heneye iya:taposakeye. Yopolotela peleya: emi hamonapesakeye. Hamonapita: hanapola: emi sita:la:, iwa ya:pelese konomonose meapo pese kalonanaposakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23427  MAT 8:13  Alake Lome sena ta:le ti yesilama Yesuyewi selese, Kine koane mene hamona. Keyawa Nema himu semetei matana epapuluse kaluse Neyewi timiyanakeye. Aluse sela:pa: tima:na: tisene sena nakolawa fala:pekeye.
23431  MAT 8:17  Fala:wayawa a fala:pa:na:no puwano fa:nemi sepatosene sena Aisaiayewi momateyakeye. Momateyawa wekeye, Nini nakola towayawa sopoke tiyapola: hapakeye. Aluse momateyawa heteti epalakeye.
23432  MAT 8:18  Sena kesale muta Yesuwalapulu kekenawa Yesuyewi potapola:, Ene sena ilipe hanosema selese, Niwa potuwemi tapela: hano Kalili nono fa:nemi hanakeye.
23433  MAT 8:19  Aputa: Ewamo enewemi Kote solo ele walosene sena nowa inapola: Yesuma selese, Walosene sena, Kewa peleya: sopoke sila:pitekiwa, newa Kewalapulu na:nipe sila:pesena:keye.
23434  MAT 8:20  Aputa: sena amowa Yesuyewi ema mene selese, Mowa kasolo ewa peleya: uwalokemi enisekeye. A:nema:wa ene aiwemi enisekeye. Iwa koane enisewa sitalakeye. Alawamona, Newa Sena Sa:yawa koane enisewa pisei piatowa maelakeye.
23435  MAT 8:21  Aputa: sena semetei nowa Yesuwalapulu hanose ene selese, Piseiki, newa Kewalapulu mina:na:keye elawamona, puwano neyewi ni ata kulapita: peleya: tikipela: itapa tepela:, Kewalapulu mina:na:keye.
23436  MAT 8:22  Alawamona, Yesuyewi ema selese, Ki ata iya:pela:, Newanapulu ina:pa:. Sena Newa eta: kulu hanosema sena kuluwa peleya: tikipesakeye. Sena Newa eta: kulu hanosema iwa sena kulu epapulakeye. Sena kulu amunanase iyawa sena kuluwa peleya: tikilisaleke ilipesakeye, au seyakeye.
23439  MAT 8:25  Mutule sima:na: tepita: potapola:, sena ilipe hanoseyewi Yesuwa kila:tese Ema selese, Piseiki, niwa sesema. Potiwa mutule sinise niwa hayewi katoma:na: telalakeye.
23440  MAT 8:26  Aputa: Yesuyewi ima selese, Kiwa ko:lupita: ipiliseya:? Nema heneye matana semetei sosolo eta: matanamanakeye. Kolotea matananakeye. Aluse Yesuwa tesile alopomawana, hano ko:lumawana, Itapa tema, Au selapita:, alokala, hano ko:lu sosolo minawana, kipila itapa telakeye. Itapa tese hawa eta: iminamakeye.
23441  MAT 8:27  Hawa maimipita: potapola:, sena ilipe hanoseyewi howa hanose selese, Yesuyewi sowa alotawala, hano ko:luyawala, ta: tise itapa tetakeye. Itapa telanase Sena Epa ipei? au seyakeye.
23443  MAT 8:29  Alake Yesuwa potiwemi tapela: inapola: potiwa palesewemi papelapita: potapola:, sena elipei amowa Yesu elakemi minakeye. Inisekiwa Yesuma halalose selese, Kewa Kote E Sa:keye. Keyawa na:ko: ko:luma:na:na? Falasima:na: ikilawa seta: hetetima ela: Keyawa na:ma falasise toma oiya kao tesewa miya:na:pela: minana?
23445  MAT 8:31  Potapola: ho olokeyatelayewi Yesuma selese, Keyawa niwa hamona sewa kopolo suwemi sita:pesena:wa hamonoma.
23446  MAT 8:32  Aputa: ima Yesuyewi selese, Kiwa hamona, aputa: ho olokeyatelawa hanapola: kopolo suwemi sita:nekeye. Kopolo suwemi sitalapita: kopowa sopoke tokomo akola naiya emi kipila sine tese, hano naiyawemi sululuwalose hano honosane sutesinise kopowa sopoke hano nase ya:te telakeye.
23448  MAT 8:34  Selapita: koamesa: emi sena sopoyawa Yesuwa popa:na:pela: minakeye. Inisekiwa, himunama tese Yesuma selese, Nini peleya:wa Kewa iya:pela: hamona, au seyakeye.
23450  MAT 9:2  Sesepela: sita:la: potakamake, sena sosowane tela sasekela selawapola: popoto tiye inapita: papokeye. Tiye mina senayewi sena sosowane tela Yesuyewi itapa temita: Yesuma matana semetei matanepela: tiyapola: inapita: potapola:, Yesuyewi sena sosowane telama selese, Ni sa:le, ekela matanepa:. Keyewi mane olokeyatelawa Neyewi itapa tekeye.
23451  MAT 9:3  Au selapita:, Kote solo ele walosene sena nokamoke ipitane sopolo selese, Sena mane olokeyatela itapa tekeye au selakamowa Koteyewi E kamutakeye. Eyawa Kotewa kolotea me apolatakeye.
23452  MAT 9:4  Aluse matanese, iyewi matanawa Yesuyewi potose selese, Kiyawa ko:lupita: matana olokeyatela kili himu fa:nemi ela:?
23454  MAT 9:6  Sena Sa:wa Nekeye. Peleya: weyemi sena mane olokeyatelawa Neyewi itapa temita: Koteyewi Newa ta:pele tiyapola: apoyakeye. Apoyanase kiyewi popita: sena sosowane telama Neyewi tesima e selakeye. Aluse sena sosowane telama Yesuyewi selese, Kewa tesima. Tesilapola: kine ke keatawa kopo tiyapola: kewa kine koane hamona.
23456  MAT 9:8  Hanapita: sena kesale kekenayewi potosekiwa howa hapakeye. Howa hanose iyewi matanese, Ketea olokeyatela fala:tesene penaiyawa Koteyewi senama minakeye. Aluse matanese iyewi Kotema wapiyakeye.
23457  MAT 9:9  Yesuyewi peleya:wa iya:pela: hanose potakamake, takese tisene sena unuwa Ma:tiu takese tisene opesi koane helapita: papokeye. Potapola: Ma:tiuma Yesuyewi selese, Kewa Newamo kulu ina:pa:. Aputa: Ma:tiuwa tesile Yesuwalapulu hapakeye.
23459  MAT 9:11  Iwa sopoke ilipe ka:la:lopela:la: ma:na: napita:, Felesi senayewi potapola:, Yesu sena ilipe hanosema selese, Ko:lupita: kili walosene sena takese tisene senawanapulu sena mane olokeyatelawalapulu ilipe ka:la:lopela:la: ma:na: naseya:?
23460  MAT 9:12  Aluse iyewi selapita: Yesuyewi ta:tapola: ima selese, Sena seli enewa mitikoloyawa falemita: eta: hanosemakeye. Sena nakolawa mitikoloyawa falemita: hanosekeye.
23461  MAT 9:13  Alake sena mane olokeyatela sita:neyawa olokeyatelawa iya:pela: sita:pesena:pela: temita: ima mina e semita: Newa minakeye. Sena napowa mina e semita: Newa eta: minamakeye. Alake Kote pukawemi momateyawa matane tima:na:pela: matanepa:. Koteyewi selese, Nema ketea sanapola: satapola: mokopo kinapita: potapola: Neyawa kolotea epelesekeye. Alawamona, sena nowama hauwekilise himu hanapita: potapola: Neyawa sosolo epelesekeye. Aluse momateya mouwa matanepa:se kelepa:. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23462  MAT 9:14  Yesu enewemiwa Yone hano toluyetiseyewi sena ilipe hanosene inapola: Yesuma selese, Koteyewi popita: niyawana, Felesi senayawala, ikiwapo nowemiwa ma:na: nasewa napela:, ikiwapo nowemiwa ma:na: nasewa ala:tesekeye. Ke sena kilipe hanoseyewi ikiwapo sopoke ma:na: nasewa na:sela: sitalakeye. Iyawa ma:na: nasewa eta: ala:pemawa ko:luselala?
23463  MAT 9:15  Aputa: Yesuyewi Ene Ewamo pale selese, Senayewi kesale tisaleke sena sopoyawa tikinise epelese ma:na: nasekeye. Ma:na: na:sela: sena kesale napute e ko:lu iwalapulu ilipe elapita:, iwa matana eta: mapoyamake epelese sita:la:, ma:na: nasewa eta: ala: tesemakeye. Alawamona, sikape sena kesale e ko:luwa sena nokamoke sukulutiye hana ikila emiwa, iyawa matana mapolose ma:na: ma:na:wa ala:taposakeye.
23465  MAT 9:17  Aputa: a:pele kapo senayewi tiyapola: waine hano wa:pa:na:pela: tupulusekeye. Waine hano hili tikipaseyawa waine hano wa:tesene pusomiyawemiwa eta: wa:tesemakeye. Wa:tapitekiwa waine hano hiyewi telise waine hano wa:tesene pusomiyawa hotolosekeye. Hotolose waine hano wa:tesene palalese waine hano sukamenepesakeye. Sukamenese waine hawana wa:tesewana elipe itapa tepesakeye. Aputa: waine hano hili tikipaseyawa waine hano wa:tesene hiwemi wa:tesaleke waine hano wa:tesene eta: hotolosemakeye. Eta: hotomake, elipe ili elaposakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23466  MAT 9:18  Yone hano toluyetiseyewi sena ilipe hanosema Yesuyewi selese enene ikila emi, Yu senayewi kekenesene koane pota: tesene sena nowa minakeye. Inapola: kuniu kula:walopela: hela: Yesuma selese, Ne kesale sa: napute kulukeye. Kulu kamona Kewa inisaleke, ewa kesakamake tesile hanapola: a potala elaposakeye.
23468  MAT 9:20  Hanapita: potapola: kesale nowa fa:se tapo inapola:, ene matanayewi matanese, Newa yapene kukuluipe sopowemiwa hekila hapawa kokolo a ha:na:sela: enekeye. Enenase, Yesu sawemi neyewi kesakamake newa hekila hapawa kokolo a ha:na:sela: enewa itapa tepesakeye. Aluse matanepela: Yesu hanapita: potapola:, E fa:se tapo inapola: Yesu sao fili sosowemi kesalakeye.
23470  MAT 9:22  Kesapita: Yesuyewi notolo tese, kesalema selese, Ne la:le kewa tutumanose elatepa. Ekela elatipa:. Keyawa Nema matana semetei matana epa kamoke, ke nakolawa fala:pekeye. Au selakamake kesale amowa nakolawa ela:pe kipila itapa telakeye.
23472  MAT 9:24  Yesuyewi ima selese, Kiwa sopoke mowa hamona. Kesale sala amowa eta: kulumakeye. Ewa eninakeye. Au selapita: sena kesale sopoyewi Yesuwa akowapokeye.
23475  MAT 9:27  Yesuwa hanose ta:takamake sena elipei si kolayewi Yesuwa a:le inise Yesuma holose, Tepitiyewi sena i Yesu, Keyawa na:ko: hauwekilise sesema.
23476  MAT 9:28  Au selapita: Yesuwa koane inapola: musuluyetiye ela: potakamake, sena elipei si kola inapita: potapola:, Yesuyewi a:ma selese, Ka:tewi matanesekiwa, Na:ko: si kolawa Keyewi fala:pita: matanakeye, aluse matanana? Au selapita: a:tawi selese, Henekeye, Piseiki, Keyawa na:ko: itapa temita: matanekeye.
23477  MAT 9:29  Au selapita: a:ko: siwemi Eyewi kesalese selese, Ka:tewi matanese ka:ko: fala:pita: matanakeye, aluse matananase ka:ko: itapa tekeye.
23478  MAT 9:30  Au selakamake a:ko: si kolawa itapa tepela: napolo papokeye. Itapa tepita: potapola: Yesuyewi a:ma penanose selese, Ka:li si kolawa itapa telawa sena kesale nowama selapa, au seyakeye.
23481  MAT 9:33  Siliye inapita: Yesuyewi ho olokeyatelama selese, Kewa iya:pela: hamona. Au selapita: ho olokeyatelawa hapakeye. Hanapita: sena sowa itapa telayewi napolo seyakeye. Selapita: sena kesale kekenayewi ta:tapola: howa hanose selese, Eyewi tisewa kalilapo. Isolaiya peleya: weyemi niyewi sena nowamoke epapu timinipitekiwa puwano niyawa eta: papomakeye.
23482  MAT 9:34  Aluse selapita: alawamona, Felesi senayewi selese, Alamakeye, ho olokeyatelawa iya:pela: hamonite, ho olokeyatela piseiki Seteneyewi penaiyawa Yesuyewi tiye ho olokeyatelawa hamonapita: hanatakeye, au seyakeye.
23483  MAT 9:35  Taune sopolowala, koamesa: kolotea emiwana, Yesuwa sila:sela: ela:, Yu senayewi kekenesene koane sopolo Yesuyewi solo napolo se tiye kine hapakeye. Eyawa se tiye kinise, Kote Piseikipela: elakeye, aluse solo napowa se tiye mikeye. Se Tiye kinise enene ikila emiwa, sena kesale noka nakola sosolo telawala, kolotea telawala, sopoke Yesuyewi fala:wayakeye.
23484  MAT 9:36  Fala: tesele ela: sena kesale sopoke Yesuyewi potapola: matanese, A:pele sipi inawa itapalapita: a:pele sipi mokopo hapawa, hele kelesekeye. Aputa: a:pele sipi noka hopolo tese sita:tesekeye. Alusene amunuse sena kesale epesita:ya aluse sitalakeye. Aluse Yesuyewi sena kesale sopowamopela: hauwekilise matanakeye.
23485  MAT 9:37  Hauwekilise matanepela: sena kesale mutawa, sena semetei nowamoke eta: seselamanase, Yesuyewi Ene sena ilipe hanosema pale selese, I fo kenawa sosolapo. Alawamona i fowa supa:na:wa sena mutamanakeye.
23486  MAT 9:38  Alake i fo kenawa tima:na: tisene senayewi supa:na:pela: hamonite alekena inama kulukulupa:. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23491  MAT 10:5  Sena kukuluipe sopoma Yesuyewi selese, Kiwa weyamu ha:na:pa:. Hanosekiwa Yu senamatela koamesa: hanapa. Samelia sena koamesa: hanapa.
23493  MAT 10:7  Hanapola: solo se tiye kinise, Kote Piseikipela: epesene oka pa telakeye. Aluse sela:pa:.
23497  MAT 10:11  Kiwa makene hanapola: koamesa: hanapola: kiyewi ta:tese, Napolo tesene sena ipa:? Aluse ta:pota:pa:. Ta:takamake walosaleke, koane musuluyetiye koane semetei kemi eniya:sela: sita:latipa:. Koamesa: nowa ha:na:na:nase koane kewa eniwa emi ha:na:pa:.
23498  MAT 10:12  Koane enisewa walosaleke emi hanapola:, koane inawa tiya: hapolose ema selese, Newa minakeye. Koteyewi kewa sela:tapita: kewa hopola epesita: matanekeye. Aluse se tiye kina:pa:.
23501  MAT 10:15  Ta:ta:pa:. Neyewi kima heneye selakeye. Kotoma:na: opo emiwa sena kesale Sotome taunewemiwana Komola taunewemiwana olokeyatela timiya:sela: sita:newa fala:sima:na:wa sosolo tepesakeye. Alawamona, kiyewi se tiye kinakamake ta:ta: iya:peya taunewemi sena kesale sita:newa fala:sima:na:wa hele heneye sosolo tepesakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23502  MAT 10:16  Sena ilipe hanosema Yesuyewi selese, Ta:ta:pa:. Kiwa a:pele sipi hopola epapulakeye. Sena olokeyatelawa mowa kasolo yekele tela epapula sita:nenase Neyawa kiwa a:pele sipi amunawa hamona e selakeye. Aputa: kuya:lewa o:sulu hanosene epapuluse kiwala o:sulu ha:na:pa:. Senayewi kiwa ikomoma:pekise o:sulu ha:na:pa:. Aputa: a:nema: tumuyawa ketea nowa olokeyatela eta: timinisema epapuluse, kiyawala epapu ketea nowa timinipa.
23509  MAT 10:23  Siti nowemi kiwa ikomonosaleke nesila hanapola: siti nowemi ha:na:pa:. Siti nowemiwana iyawa kiwa ikomonosaleke kamunuse nesila hanapola: siti nowemi ha:na:pa:. Neyewi solo weyamo heneye selakeye. Sena Sa:wa Nekeye. Kiyawa Isolaiya peleya: siti sopolo Ne sowa se tiye kine hanose, se tiye kinapola: seta: itapa telamake, siti mutama noka se tiye kinise epesita:yemi newa mina:na:keye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23510  MAT 10:24  Yesuyewi selese, Sukulu senayewi ene walosene senawa eta: helete tiye hanosemakeye. Aputa: tima:na: tisene senayewi ene inawa eta: helete tiye hanosemakeye.
23511  MAT 10:25  Walosene sena ela kamunuse sukulu salawala kamunuse kulu hanose sita:laleke ililakeye. Aputa: tima:na: tisene inawa ela kamunuse tima:na: tisene senawala, kamunuse kulu hanose sita:laleke ililakeye. Aputa: koane inawa amunawa Nekeye. Sena nokamoke Nema ikomonose selese, Kewa Setene Piaosipukeye, au selesapekeye. Au seya amunuse Newemi pala sena kesalemawana, aluse sosolo ikomonose au selaposakeye.
23516  MAT 10:30  A:nema: kelakela koloteawa Koteyewi pote tesekeye. A:nema: kelakela koloteawa pote tesenase, kili senawa Koteyewi hele heneye sosolo matanepela: pote elakeye. Pote ela: kili pisei fano sopoke Eyewi semetei semetei esa: aketiye matane tiye kotetikeye. Pisei fano aketiye pote tesenase kiwa ipipa. A:nema: kelakela mutawa Koteyewi matanepela: pote elakeye. Alawamona, kili senawa Koteyewi hele heneye sosolo matanepela: pote elakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23518  MAT 10:32  Yesuyewi selese, Sena kesale sopoyewi ta:pita: sena nowamoke selese, Newa Yesu kulu hanosekeye. Aluse selapitekiwa, Neyewi Ni Ata hepene falemi elakamoke ta:pita: Neyewi selese, Newa kulu hanosene sena amowa akeye, au selaposakeye.
23519  MAT 10:33  Aputa: sena kesale sopoyewi ta:pita: sena nowamoke selese, Newa Yesu kulu ha:na:na:pela: mapolokeye. Aluse selapitekiwa, sena amowa Nine Ni Ata hepene falemi elakamoke ta:pita: Neyewi selese, Sena amowa Newa eta: kulu hanosemakeye. Newa eta: kulu hanosemanase ewa Neyewi iya:takeye, au selaposakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23520  MAT 10:34  Yesuyewi selese, Kiyewi matanese, Yesu minanase peleya: weyemi sena kesale sopoke takalese o:sulu hopola sitalaposakeye, aluse matanepa. Newa minanase sena kesale sopoke takalese o:sulu hopola masitalaposakeye. Sena kesale nokamoke Nema matana semetei matanepela:, apula: sena kesale nokamoke Nema matana semetei eta: matanamanase o:sulu hopola masitalaposakeye. Newa weyemi minanase sena kesale i kene kemi aloye tiye kisi tepela: sitalaposakeye.
23525  MAT 10:39  Sena kesale eta:wiye peleya: weyemi a elekiwa a potala epesenewa semetei matanesaleke, senayewi Kotema kokolo tesewa kelese matiyaposakeye. Aputa: senayewi Nema matanese, peleya: weyemi toma a pote epesenewa sikape meapolose matanesaleke, senayewi Kotema kao tesewa kelese tiyaposakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23526  MAT 10:40  Sena kukuluipe makene hanapita: Yesuyewi selese, Kiwa koane inakamakiwa senayewi kiwa nekanese siliyapitekiwa amowa, Newamo siliyakeye. Newa silinase amowa, Newa hamona seya Kotewala siliyakeye.
23528  MAT 10:42  Aputa: Newemi pala sena koloteama sena nowamoke selese, Kewa Yesu kulu hanosenase neyawa kewa hawa potia maita: kinakeye. Ala sena amawa Koteyewi ketea heka kinaposakeye. Ne solo we heneye selakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23530  MAT 11:2  Yone tipolo ela: ta:takamake, Kelesoyewi Kote penaiyawanapulu timiyanakeye. Au selapita: eyawa ta:tapola: ene sena ilipe hanosene nokamawa selese, Yesu elakemi ta:tapose hamona, au seyakeye.
23531  MAT 11:3  Hamonapita: iwa hanapola: Yesuma ta:tese, Koteyewi sena hamonapita: mina:na: e seyawa Kewama? Sena nowama? Sena nowa inapele esa: niwa yesi sitalapa?
23532  MAT 11:4  Aputa: ima Yesuyewi selese, Kiwa hanapola: kili ketea topuwala, ketea papowala, Yonema sela:pa:.
23534  MAT 11:6  Alake Newemi matana semetei matanesewa eta: iya:peyamake kao matanepela: sitalapitekiwa, sena kesalewa Koteyewi seila:tesekeye. Aluse nano ketea sopoke kiyawa Yonema sela:pa:. Aluse sena minama Yesuyewi se tiye mikeye.
23535  MAT 11:7  Se Tiye kinapola: itapa tepela: sena amowa mene hanapita: potapola: Yesuyewi sena muta kekenama selese, Yoneyewi moawemi se tiye kinapita:, kiyewi moawemi ena popa:na:pela: hapala? Mawa alotowi ilelisewa popa:na:pela: hapala? Alamakeye, mawa alotowi ilelisewa popa:na:pela: eta: hapamakeye.
23538  MAT 11:10  Puwano fa:nemi Kote pukawemi Kote solo se tiye kinisene sepatosene sena nowamoke momateyawa wekeye. Heleye tima:na: senama Koteyewi selese, Kewa a hanapose sena nowamoke puwano se tiye miya:na:pela: Neyewi hamonama:na:keye. Sena amokiwa Kewa isu ha:na:na:wa seila:taposakeye. Aluse Koteyewi selapita:, Kote se tiye kinisene sepatosene senayewi ta:tapola: momateyakeye. Aputa: Koteyewi sena puwano hamonama:na:wa Yonewa momateyakeye.
23545  MAT 11:17  Niyewi kona fose sanawamona kiyawa epelese ninipe tese ninipe makisale selakeye. Niyewi siya:lata elawamona kiyawala ninipe tese maya:le selakeye, au seyakeye. Alake iwa epesita:ya amunuse, kiwala aluse sitalakeye.
23546  MAT 11:18  Yone hano toluyetisewa inise ma:na: nasewa alepela:la:, waine hawana eta: menamakeye. Manapita: potapola:, kiyewi selese, Yonewa ho olokeyatela ho tilakeye, au seyakeye. Aluse kiwa Yonewemiwa eta: palemakeye.
23547  MAT 11:19  Aputa: Sena Sa: Newa inisekiwa, ma:na: nasewana waine hawana nasekeye. Napita: potapola: kiyewi selese, Yesuyewi ma:na:wa mete nasenakeye. Waine hawana sosolo nasenakeye. Aputa: sena takese tisewana, sena noka matana olokeyatelawala Ene E mananakeye. Aluse selese kiwa Newemi eta: palemakeye. Eta: palema kamo Kote matanawa Neyewi kulu hanose timinipita:, senayewi potapola: matanese, Kote matanawa hekeyalakeye, aluse matanema:na:pela:. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23548  MAT 11:20  Kolasini taunewemiwana, Pesaita taunewemiwana, Kapaneame taunewemiwana, Kote penaiyayewi matanepela: tisene Yesuyewi nano ketea muta timinipita:, sena kesale sita:neyawa papokeye. Potapola: kemi iyawa matana olokeyatelawa iya:pela: sita:pesena:pela: eta: iya:peyamakeye. Sita:pesena:pela: manotolopita: Yesuyewi ima kotopela: selese, Kiwa kaluse olokeyatela sitalakeye.
23551  MAT 11:23  Kapaneame sena kesale, kiyewi matanesekiwa, Niwa wapilise sita:pesena:keye. Aluse matanepela: hepene taune fala a puwano aluse kiyawa kilipe unuwa tilipita: matana hanatakeye. Alawamona, sikape kiwa sena kulusene peleya: kolemi tolusupesakeye. Alake Kapaneame sena, kili taunewemi Neyewi tima:na: penanose ti aluse, Sotome taunewemi Kote solo se tiye kinisene sepatosene senayewi penanose timinisaleke, Sotome sena kesaleyewi ili mane olokeyatelawa iya:pela: sita:pesena:pela: iya:papekeye. Alake Kotema epesena:pela: iya:peyakiwa, Sotome taune amowa Koteyewi masakepimapekeye.
23552  MAT 11:24  Ta:ta:pa:. Koteyewi kotoma:na: ikila emiwa Sotome sena kesalewa Koteyewi kolotea sosolo falasisewa tuwataposakeye. Alawamona, kiyawa potapola: kemi mane olokeyatela iya:pela: epesena:pela: eta: iya:peyamanase, kiwa hele heneye sosolo falasisewa tuwataposakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23553  MAT 11:25  Ikila emi Yesuyewi Kotema kulukuluse, Ni Ata, hepene falemiwana, peleya: weyemiwana, Keyewi Piseikipela: pote elakeye. Pote elakamoke senayewi ketea sopoke matane tima Keyewi Kine mupapolo ketea amowa hokatolose walopakeye. Alawamona Keyawa kine sala epapulamawa Keyawa ketea fopiyawa hokatolose walokeye. Walopita: Neyawa Ke unuwa wapilise Kema napolo selakeye.
23554  MAT 11:26  Ni Ata, Keyawa Kine matanawa senama walosekeye. Aluse Yesuyewi kulukululakeye.
23555  MAT 11:27  Kulukuluse itapa tepela: sena kesalema Yesuyewi selese, Nano ketea sopoke Neyewi Ni Atayewi E penaiya Nema mikeye. Aputa: Neyewi matanawana, Neyewi alusewana, Nine Ni Atayewi Ene semeteiyewi potose matanesekeye. Aputa: Nine Ni Atayewi matanawana Eyewi alusewana, Neyewi Nine semeteiyewi potapola: matanesekeye. Matanepela: Nine Neyewi sena kesale matanama Ni Atayewi alusewana, matanesewana walosaleke, sena kesaleyewi potapola: matanepesakeye.
23557  MAT 11:29  Aputa: kopolo kao elipeiyewi tima:na: semetei tiye hamonite kepakuwemi i tuwapola: sakolosekeye. I tuwapola: sakolosene epapuluse kiyewi Nema selese, Keyewi iwa Ne kenewemi tuwapola: sakome, e sela:pa:. Aputa: Neyewi ketea epe walosaleya kiyewi matane tiya:pa:. Newa hopola enenase Neyewi alusewa kiyewi matane tiya:pa:. Matane tiyapitekiwa kili howa eta: hopolo telamake penanose ha:le tepesakeye.
23558  MAT 11:30  Alake Newanapulu tima:na: tiye hamonite ke kenewemi Neyewi iwa tuwapola: sakolawa ilikeye. Aputa: Ne tima:na: tisene hililawa feyapelesekeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23560  MAT 12:2  Napita: Felesi senayewi potapola:, Yesuma selese, Ke sena kilipe hanoseyewi tima:na: epe tiseya pota:pa:. Iyawa tima:na: tisekiwa, ha:le tesene ikilawa ala:pewa hotoyetiyatakeye.
23561  MAT 12:3  Aputa: Yesuyewi selese, Puwano fa:nemi Tepitiwala eyewi ene sena ilipe hanosewana sosolo menipita:, Tepitiwa Kote koane musuluyetiye Kotepela: falawa tiye tiwa tiyapola: menakeye. Aputa: Kotepela: falawa tiye tiwa Tepitiyawala, ene sena ilipe hanoseyawana ma:pekise ala:pekeye. Alake pilisiti senayewi iwamo semeteiyewi nasewa eta: ala:pemakeye. Alawamona Tepiti ewa pilisiti senama tela kamoke falawa ala:pewa menakeye. Aluse Kote pukawemi momateyalakeye. Momateyawa kiyawa aketiye mouwa matanepa? Alamakeye. Kiyawa mamataneselakeye.
23564  MAT 12:6  Ta:ta:pa:. Kiyawa matanepela:, Koteyewi koawa puwanonakeye. Aluse matana kamona, Koteyewi koawa sikapetapo elakeye. Newa weyemi elakamowa putupela: elakeye.
23565  MAT 12:7  Alake Ne sena ninipe hanoseyewi olokeyatela eta: timiyama kamona, kiyewi iwa kotolakeye. Alake Koteyewi pukawemi momateyawa wekeye. Koteyewi selese, Ne solo ele sepapowa kiyewi tomayewi kulu hanose, Nema nano ketea mokopo kinapita: Neyawa ma epelekeye. Alake sena kesale noka kiyewi hauwekilise sesepa:. Aluse Koteyewi selapita: momateyawa mouwa kiyawa mamataneselakeye. Kiyawa matanakiwa amowa, kiyawa Ne sena ninipe hanosewa makotomapetakeye.
23566  MAT 12:8  Sena Sa:wa Nekeye. Ikila ha:le tesene okemi ketea aupa: aluse apolosewa, Neyewi Piseikipela: pote elakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23568  MAT 12:10  sena tiya: pa:mo ti elapita: papokeye. Yesuyewi hele selapele esa: kotoma:na:pela:, Felesi senayewi selese, Ha:le tesene ikila emiwa sena kesale nakola towayawa, sena nowamoke fala:tesaleke, sena amokiwa Koteyewi solo elewa hotiyetiyapa?
23569  MAT 12:11  Au selapita: ima Yesuyewi selese, Ha:le tesene ikila emiwa kiyawa kilipe sena nowamoke a:pele sipi peleya: uwalokemi sutesinapitekiwa, a:pele sipiwa keyawa talo tiye tilipa:na:na? Henekeye, tilipa:na:keye.
23570  MAT 12:12  Alake, a:pele sipiwa senayewi semetei kolotea esa: matanesekeye. Alawamona, sena kesale amowa Koteyewi hele heneye sosolo matanepela: seselesekeye. Alake ha:le tesene okemi sena kesale seselesene amo, Koteyewi solo elewa mahotolakeye.
23571  MAT 12:13  Aluse Yesuyewi Felesi senama selese kotetise, sena tiya: pa:mo tima selese, Ke tiya:wa salo hekema. Au selapita: e tiya:le amowa salo hekeyakeye. Salo hekelese tiya:le nono nowa napolo ela epapuluse, tiya: pa:mo tiwala itapa tese seli enekeye.
23572  MAT 12:14  Napolo elapita: potapola: Felesi senawa hanapola: i kene sopolo selese se tise, Yesuwa kumita: niyewi ikomoma:na:keye. Alake noko:lu ikomoma:na:ne? Aluse Felesi senayewi selese se tikeye.
23574  MAT 12:16  Fala: tesele ima selese, Newa sena kesale sopoma selapa, au seyakeye.
23576  MAT 12:18  Ne sena tima:na: tisewa ekeye. Ewa Neyewi ta:peyakeye. Ta:pele tiyapola: Neyewi Ema matana iliyewi sosolo matanepela: epelekeye. Ema Neyewi Ho Napowa apoma:na:keye. Apolapita:, Ne hekeya hekelesewa Yu sena telama Eyewi selaposakeye.
23579  MAT 12:21  Puwano putuma:na:nase Ema Yu senama telayewi matanepesakeye. Matanepela: Koteyewi auma:na: seyawa popa:na:pela:, yesi sitalakeye. Aluse, Koteyewi selapita: Aisaiayewi momateyakeye.
23581  MAT 12:23  Aputa: sena kesale sopoke potapola: howa hanose selese, Itapa tesene sena amowa Tepitiyewi sena i ma:ta: tiye mina sena nowa hetetima:na: e seyawa, ewamonikeye.
23582  MAT 12:24  Aluse seyawa Felesi senayewi ta:tapola: selese, Ho olokeyatela piseiki unuwa Piaosipu ewa Yesuwalapulu elakeye. Elanase Piaosipuyewi penaiyawamoke ho olokeyatelawa hamonapita: hanatakeye.
23583  MAT 12:25  Aluse selapita: ili matanawa Yesuyewi potapola: pale selese, Sena ilipe peleya: semetei sita:ne kamoke takalese tetese, sena amowa pula tiye iya: tese, kalikalise sita:la:, peleya:wa senanama tepesakeye. Aputa: sena koamesa: semetei i kene takalese tetese keneye tiyaposakeye. Aputa: sena i semetei i kenewana takalese tetese keneye tiyaposakeye.
23585  MAT 12:27  Alake kiyewi selese, Piaosipu Newanapulu enenase Eye penaiyayewi ho olokeyatelama hamonapita: hapakeye, aluse kiyewi selakeye. Aputa: kiyawa kilipe sena nokamoke ho olokeyatelama hamonama:na:pela:, ikamo iwalapulu papela: enena? A:me penaiyayewi ho olokeyatelama hamona seyala? Kiyewi selese, Piaosipuyewi penaiyayewi aulakeye. Aluse kiyawa sowa mamene selaposakeye. Koteyewi penaiyayewi aulakeye. Aluse kiyawa selaposakeye. Alake Neyewi timita: penaiyawamoke mouwa matanepa:se, kiyawa kilipe senayewi alusewa matanepa:.
23586  MAT 12:28  Aputa: ho olokeyatelawa hamonite Koteyewi Ho Napowa Newanapulu enenase, E penaiyayewi hamonasekeye. Ho olokeyatela hanapita: potapola:, kiyawa weyamu matanepa:. Koteyewi Piseikipela: pote epesene oka hetetikeye. Aluse matanepa:.
23590  MAT 12:32  Aputa: Sena Sa:wa Nekeye. Nema sena kesale nowamoke tikili tese kolotea meapolose selapitekiwa, Koteyewi ewa iya:pa:na: telalakeye. Alawamona, Ho Napoyewi penaiyawa nowamoke potose selese, Amowa Seteneyewi penaiyakeye. Aluse Ho Napowa kolotea meapolosaleke, sena kesale amowa, yemiwa peleya: weyemi a elakamokiwala, sikape mene teisa:pa:na: ikila emiwana, Koteyewi maiya:taposakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.
23591  MAT 12:33  Yesuyewi selese, I napoyawa i fowa napolo watosekeye. Aputa: i olokeyatelayewi i fowa olokeyatela watosekeye. I fowa potose i henewa matanesekeye.
23595  MAT 12:37  Takalepita: sena kesale nokamoke ene sela epa kamoke, ema falasima:na: peleya: emi hamonapesakeye. Aputa: sena kesale nokamokiwala ene meatewi sela epa kamoke, kewa Kote sikapowemiwa hekeya sena selaposakeye. Aluse Yesuyewi seyakeye.