23214	MAT 1:1	Iesu Keriso ewalato, tupuna gatana geriana evogomaito valina ea: Iesu ia Davida kalakalana, Davida ia Aperaamo kalakalana.
23216	MAT 1:3	Iuda ia Perese e Sera tamara, ira tinara Tamar; Perese ia Hesron tamana; Hesron ia Ram tamana;
23218	MAT 1:5	Salmon ia Boas tamana, Boas tinana Rahaba; Boas ia Obed tamana, Obed tinana Ruta; Obed ia Iese tamana;
23219	MAT 1:6	Iese ia King Davida tamana. Davida ia Solomona tamana. Solomona ia Uria garawana genana ewalato, (Uria garawana etavarariato mulinai);
23225	MAT 1:12	Babuloniai gegapi-agorato mulinai, Iesu evogomaito gulura e gewalato valina ea: Iekonia ia Sealtiele tamana; Sealtiele ia Serubabele tamana;
23229	MAT 1:16	Iakobo ia Iosepa tamana, Iosepa garawana Maria. Maria genana Iesu ewalato; Iesu arana gekilagiana Keriso negetina. (Keriso ganina ia Palagu na ekilagi-maavuato vevega-maguli tauna).
23230	MAT 1:17	Gulu maparara Aperaamo genana pene vogomai King Davida genai gulu gagalana vativati (14), Davida genana pene vogomai Babuloniai gelakagirato gulu gagalana vativati (14), Babuloniai gelakagirato laganina na vegata pene vogomai Keriso genai gulu gagalana vativati (14).
23231	MAT 1:18	Iesu Keriso evetaina ewalato: Ia tinana Maria Iosepa komunana, na ira ruala e rogoti gere vegarawa aonai, Veaga Palaguna na melo evega-matagaiato Maria tinagenai.
23232	MAT 1:19	Iosepa, Maria garawana, ia kala rorirori talimana, e ati eririwato, taunilimalima wailarai Maria pene vega-nugaragea. Vovetaina gaurai gena ririwa ia veavugai vou Maria pene rugaa netiwato.
23233	MAT 1:20	Ia vovetaina etugamagiwai aonai, Velekou gena aneru ta nivi aonai ematagaito, ne evaikilaato, netiwato, “Iosepa, Davida natuna, komunamu Maria gapiragena kalinana ragai pono kali, kwalana ia e Veaga Palaguna na melo pevega-matagaia ia tinagenai.
23234	MAT 1:21	Ia na melo ta pene gapia, pono araa arana Iesu, (Iesu ganina ia vevega-maguli tauna); kwalana ia na gena taunilimalima geria rakava aorana pene vega-magulira.”
23235	MAT 1:22	Egaura maparara gewalato e Velekou na peroveta talimana muruna na ekilagirato kilara pene vega-taunataunara ularana, netiwato,
23236	MAT 1:23	“Iogita, vavine ta pene kuvia, melo ta pene gapia, vomelo keina pia araa Emanuela.” Emanuela ganina “Palagu ita lagalagarai.”
23237	MAT 1:24	Iosepa maitu na ekeroto aonai Velekou gena aneru na evaikilaato kalara ekalagirato. Maria evairageato, egarawaato.
23238	MAT 1:25	Na ia goti ati gegeno-kouto natuna egapiato. Melona earaato arana, Iesu.
23239	MAT 2:1	Iesu Iudea tanonai vanuga ta arana Betelehemai ewalato. Volaganinai King Heroda na Iudea tanona egita-tagoawai. Iesu ewalato mulinai, aoneka talimara garo eragena kavana na gevogomaito, Ierusalemai gema kwarato.
23240	MAT 2:2	Ne geverenagito, negetiwato, “Iuda talimara geria king ta pewala negetina ariginai nea? Ia gena mitiu paga gitaa garo eragena kavanai. Ai ia aia aliruputali-venia ulanana paga vogomai.”
23241	MAT 2:3	King Heroda na vokila ekamonagiato ia nugana epilupiluto, e Ierusalema talimara maparara maki.
23242	MAT 2:4	Gaurana ia na Rupu Veaga velera kamura e rova gevevega-ripagiawai talimara maparara evega-tanu-kourato, ne erenagirato, netiwato, “Peroveta talimara rakagau negetiwato, Keriso, (Palagu na ekilagi-maavuato vevega-maguli tauna), ravanai pene wala?”
23243	MAT 2:5	Ira na gevega-geleato, negetiwato, “Betelehema vanuganai, Iudea tanonai, kwalana peroveta talimana Mika na evetaina etaloato,
23244	MAT 2:6	‘Betelehema o, Iudea tanona aonai vanugana, Iuda vanugara nuganugarai goi ati vanuga keina, na maarana vanugana ta, kwalana vevai tauna ta goi gemuna pene vogomai, ia na au geku Isaraela talimara pene kune-agira.’”
23245	MAT 2:7	Gaurana Heroda na aoneka talimara veavugai ekearato, ne erenagi-gainagainarato, netiwato, arigi toma taunataunanai mitiu ematagaito.
23246	MAT 2:8	Gaura pakurai etugurato Betelehemai, evaikilarato, “Iolaka, melo keina iove tavu gitagitaa, pio rawalia genai, pioma vega-ripaku, pe au maki pana wati, pana aliruputali-venia.”
23247	MAT 2:9	Heroda gena kila gekamonagiato mulinai, ira magelakato. Raupara na geagowai aonai, vomitiu, garo eragena kavanai gegitaato mitiuna, na maekune-agirato, pene ago, melo keina emaoko-tagowai kapuna atanai eve mia-tagoto.
23248	MAT 2:10	Ira na vomitiu gegitaato aonai, geverere-gaokavagito.
23249	MAT 2:11	Vonumai gelaka-togato aonai, melo keina matinana Maria goti gegitarato, nea getiu-talito, gealiruputali-veniato. Voia mulinai geria veveni rinagara gekala-pakarato ne gewareware-veniato. Gewareware-veniato gaura ea kolo, e mulamula arana frenkinsens, kovuna maponana namana mulamulana, e veiru mulamulana arana muro.
23250	MAT 2:12	Ne Palagu na nivi aonai evega-riparato, netiwato, “Heroda genai ragai pio waikule.” Gaura pakurai raupara poluna na geria tanopara e vanugai gewaikuleto.
23251	MAT 2:13	Ira gelakato mulinai, Velekou na aneru nivi aonai Iosepa genai evevega-matagaito, netiwato, “Ono kuliiti, melo keina matinana goti Aikupito ai ono raka-lakagira. Vonai pio talu vou, pene ago, au na mapana vaikila-waimu, kwalana Heroda na melo keina etavuana, pene vagi-kwaregaa netina.”
23252	MAT 2:14	Gaurai Iosepa ekuliitito, melo keina matinana goti evairato, pogi aonai Aikupito ai gelakato.
23253	MAT 2:15	Vonai getaluwai pene ago, Heroda ekwaregato. Ekila e Velekou na peroveta talimana muruna na ekilagiato kilana etaunataunato, netiwato, “Aikupito na natuku akea-piatiato.”
23254	MAT 2:16	Heroda eripa-rorirorito, voaoneka talimara na ia geopa-veniato gaurana, ia eparu-rakavato. Ne vetali talimara pa soldia etugurato, Betelehema e lagana tanorai melo keira geria wala rigolora ruala e mulinai gewalato maparara gevagi-kwaregarato. Vomelo keira geria wala rigolora ruala e mulinai gevagi-kwaregarato ganina aoneka talimara na mitiu gegitaato tomana na, pene ago, Heroda eripato tomana rigolo ruala e kovana.
23255	MAT 2:17	Gaurai Palagu na peroveta talimana Ieremia muruna na rakagau ekilagiato kilana etaunataunato, netiwato,
23256	MAT 2:18	“Karo ta Rama vanuganai gekamonagiato, tagi-kogokogo e tagi-wanonowanono kamu, Raela natuna galamarai etagina, ati eririwana pia vega-pikapikaa, kwalana natuna pia kwarega.”
23257	MAT 2:19	Heroda ekwaregato mulinai, Velekou gena aneru Iosepa genai nivi aonai maevevega-matagaito Aikupito ai.
23258	MAT 2:20	Ne voaneru Iosepa evaikilaato, netiwato, “Ono kuliiti, melo keina matinana goti ono vaira, Isaraela tanonai ioago. Kwalana melo keina pia vagi-kwaregaa negetiwato talimara warau pege kwarega.”
23259	MAT 2:21	Iosepa ekuliitito, ne melo keina matinana goti evairato, Isaraela tanonai gewaikuleto.
23260	MAT 2:22	Na Iosepa ekamonagito, Akelao na Iudea egita-tagoawai tamana Heroda kapunai, gaurana vonai ago ekalito. A Palagu na nivi aonai evega-ripaato gelegelenai elaka-vanagito, eagoto Galileia tanona kavanai.
23261	MAT 2:23	Galileia tanonai vanuga ta arana Nasaretai etaluto. Voanana Palagu na peroveta talimara geriana Iesu ekilagiato kilana etaunataunato, netiwato, “Ia Nasareta talimanai pia kilagia.”
23262	MAT 3:1	Volaganinai Ioane Bapatiso evogomaito, tanoleanai Iudea aonai evopatawai, netiiwai,
23263	MAT 3:2	“Gemi rakava aora na iovetugamagiwai, e iolaka-waikule Palagu genai, kwalana Kupa Basileia pevekavi-vagi, (Palagu gena vegitatago tiavuna evega-rugaana ea).”
23264	MAT 3:3	EIoane ea Isaia peroveta talimana na ekilagiawai, evetaina ekilato, “Talima ta tanoleanai ekeana, netina, ‘Velekou gena raupara ioalevaa, gena vogomai rauparana iovega-roriroria.’”
23265	MAT 3:4	Ioane gena rapuga kamela lamulamuna na gekalaato, ia kapanai pae kopina. Gana gauganigani gaura ea koi e kwarere.
23267	MAT 3:6	Geria rakava gekilagi-matagairawai vou, ebapatisorawai Ioridana wainai.
23268	MAT 3:7	Parisea e Sadukea talimara vogovagi maki ia genai geagowai pene bapatisora ularana. Ioane na egitarato ne, evaikilarato, netiwato, “Gomi warowaro natura, rai na pevaikilami, Palagu gena Kota kamuna tomana genana pio kali-maguli?
23269	MAT 3:8	Gemi rakava na pio vetugamagiwai, ne gemi maguli ai vuavua namara pio vega-walara.
23270	MAT 3:9	E aomi ai ragai pio kila, ‘Aperaamo e ai tamamai, (pe Palagu na pene gapi-ragemi).’ Avaikilamina, Palagu matiavuna, Aperaamo natuna evatu geriana pene vega-walara!”
23271	MAT 3:10	Etoma giro gautupu kwalarai warau pege taora; gaura pakurai vuavua namara ati gevega-walarana gautupura maparara pia patira, kalovai pia pia-ragera.
23272	MAT 3:11	“Rai gena rakava aora na evetugamagi-kulena talimana, au na nanu na abapatisoana. Na au muliku na pene vogomai talimana gena tiavu iwavagi, au geku tiavu maki evanagiana, e ia gena tamaka maki au na ati pana kalara ripa. Ia na Veaga Palaguna e kalova na pene bapatisomi.
23273	MAT 3:12	Ia gimanai aleva-aleva gauna, vuiti momona e vuiti ganina genana pene aleva-gitagitara ulanana. Na vuiti getao-kouana numanai pia tao-koura, na vuiti momona vou pene kapua ati eputena kalovanai.”
23274	MAT 3:13	Volaganinai Iesu Galileia vanugana na Ioridana wainai eagoto, Ioane na pene bapatisoa ulanana.
23275	MAT 3:14	Na Ioane na ekila-waiato, netiwato, “Pere nama goi na au poro bapatisoku. Rakagau gaurai au geku ai povogomai?”
23276	MAT 3:15	A Iesu na evega-geleato, netiwato, “Kalana ono kalaa, kwalana kala rorirori pa Palagu gena ririwa kalara maparara pita rogona-tolera nama.” Ne gaurana Ioane na Iesu gena ririwa kalana ekalaato.
23277	MAT 3:16	Iesu ebapatisoato, nanu na erage-vagito kupa evekala-pakato, aonai ia na Veaga Palaguna egitaato, pune vetaina emarigoto ia atanai.
23278	MAT 3:17	Aonai karo ta kupa na ekea-rigoto, netiwato, “E au Natuku, raramanina, aulamagiana; e averere-rakavana maki.”
23279	MAT 4:1	Voia mulinai Veaga Palaguna na Iesu tanoleanai evaiagoato, Tiapolo na pene kalatovoa ulanana.
23280	MAT 4:2	Toma e pogi gagala vativati (40) aorai ati eganiganito, evokato; gaurai ia evito-rakavaato.
23281	MAT 4:3	Ne Vekalatovo Talimana Tiapolo ia genai evogomaito, evaikilaato, netiwato, “Pene goi Palagu Natuna genai, evatu ono vaikilara, pia gauganigani.”
23282	MAT 4:4	A Iesu na evega-geleato, netiwato, “Veaga Pukana aonai evetaina ekilana, ‘Taunilimalima ati gauganigani namo pia maguli. Na Palagu gena kila egapi-ragerana e ekwalanarana talimana maguli pene vaia.’”
23283	MAT 4:5	Tiapolo na Ierusalema, siti maveaganai, evaiagoato, Rupu Veaga kukuna pogepogenai evega-rugakauato.
23284	MAT 4:6	Maevaikilaato, “Pene goi Palagu Natuna, neanana ono puri-rigo, kwalana Veaga Pukana aonai evetaina ekilana, ‘Palagu na gena aneru pene vega-nagira, pia gopemu, pia gapi-itimu, irauna gagemu vatu ai oputu-kauana.’”
23285	MAT 4:7	Iesu na maevega-geleato, netiwato, “Veaga Pukana aonai maki ekilana, ‘Velekou goi gemu Palagu ragai pono kalatovoa.’”
23286	MAT 4:8	Eia mulinai Tiapolo na Iesu evairageato golo kamuna e mogana ta kukunai, tanopara basileiara maparara maralema ralemara e matiavura maki evega-gitaato,
23287	MAT 4:9	netiwato, “Pene au wailaku ai pono tiu-tali e au pono aliruputali-veniku genai egaura maparara au na pana venimu.”
23288	MAT 4:10	Na Iesu na evaikilaato, netiwato, “Satani, au gekuna ono laka-paka. Kwalana Veaga Pukana aonai ekilana, ‘Velekou goi gemu Palagu pono aliruputali-venia, iamo geregana vetugunagina pono kalaa.’”
23289	MAT 4:11	Ne Tiapolo na eraokwaniato. Aneru reketa Iesu genai geagoto, genakagatuato.
23290	MAT 4:12	Iesu ekamonagito, Ioane gevega-tipuraato, gaurana Galileia tanonai maewaikuleto.
23291	MAT 4:13	Na Nasareta vanugana maeraokwaniato, ati etaluto, eagoto, Kaperanaumai evetaluto. Kaperanauma Genesareta kovuna lagana vanugana ta, Sebulona e Naptali tanora aorai.
23292	MAT 4:14	Voanana Isaia, peroveta talimana, gena kila etaunataunato, netiwato,
23293	MAT 4:15	“Sebulona e Naptali tanorai gotaluna talimami o, Galileia kovuna pipinai e Ioridana waina vokavanai, ati Iuda talimami, Palagu ati ripami talimami, gemi Galileia voa, iokamonagia.
23295	MAT 4:17	Volaganinai vou Iesu matotauna valina evopatagi-matagaiato, netiwato, “Gemi rakava aora na iovetugamagiwai, e iolaka-waikule Palagu genai, kwalana Kupa Basileia pekwara, (Palagu gena vegitatago tiavuna evega-rugaana ea).”
23296	MAT 4:18	Iesu Galileia kovuna kone taitarina na elakato, eagowai aonai, tau walakako ruala, Simona, arana ta Petero, matarina Anduru goti egitarato, geria leke kovu ai gepiarawai, kwalana ira taura ruala vetavu talimara.
23297	MAT 4:19	Ne Iesu na evaikilarato, netiwato, “Muliku ai iomai-laka, pe au na gomi taunilimalima vetavura pana vega-ripami.”
23298	MAT 4:20	Ne veganamo geria leke geraokwanirato, Iesu mulinai gelakakauto.
23299	MAT 4:21	Voanana gelakato, geagowai aonai, Iesu na tau walakako ruala maegitarato, Teimiti Tepetaio matarina Ioane goti; geria gati ai tamara Tepetaio ria geria leke veralera geaumerawai. Iesu na ekearato,
23300	MAT 4:22	veganamo geria gati e tamara geraokwanirato, Iesu mulinai gelakakauto.
23301	MAT 4:23	Iesu Galileia tanona maparanai elakavo-lakavowai, Iuda talimara geria rupu aorai evevega-ripawai, e Palagu gena Basileia, (gena vegitatago tiavuna evega-rugaana), valina namana evopatagiawai. E taunilimalima geria viti e viti irauirau maparara evega-namarato.
23302	MAT 4:24	Ia valina gepiaato, Siria tanona maparana eraka-lovaato, ne taunilimalima na geria viti talimara maparara ia genai geago-agirato: Viti irauirau, palagu rakavara na geporogirato talimara, uve na evagiana vitina, taunipara gepilupiluna, e tauniparara kavatara gekwaregato talimara, Iesu na maparara evega-namarato.
23303	MAT 4:25	Taunilimalima gutuma gutuma ia mulinai gelakato, Galileia na, Vanuga Gagalana (10) na, Ierusalema na, Iudea na, e Ioridana waina vokavana na maki ia gekwaruato.
23304	MAT 5:1	Iesu na talima gutuma gutuma egitarato, golo taai everageto, atanai etanu-talito. Gena melo ia genai geagoto.
23305	MAT 5:2	Ne ia na evega-ripa-tinarato, netiwato:
23306	MAT 5:3	“Aoma talimara, Palagu genaimo gevetapekauna talimara, pia verere, kwalana Palaguna Basileia ira geria.
23307	MAT 5:4	Raira etoma aora gevitivitina talimara pia verere, kwalana Palagu na geria aovitiviti pene vega-aikira.
23308	MAT 5:5	Aoma talimara pia verere, kwalana Palagu na tanopara maparana ira pene venira.
23309	MAT 5:6	Kala rorirori vitona na evitorana e nanuna na ekalarana talimara pia verere, kwalana roe nea vou pia gani-tinage-tupu.
23310	MAT 5:7	Vegita-vetuga talimara pia verere, kwalana Palagu na ira maki pene gita-vetugara.
23311	MAT 5:8	Raira aora nama iwavagi talimara pia verere, kwalana ira na Palagu pia gitaa.
23312	MAT 5:9	Raira etoma vevega-maino kalara gekalarana talimara pia verere, kwalana Palagu na ira natunai pene kilagira.
23313	MAT 5:10	Raira etoma kala rorirorira gekalarana galamanai gevega-viti-vuarana e gevega-rakavarana talimara pia verere, kwalana Kupa Basileia ira geria.
23314	MAT 5:11	Pene au muliku ai golakana galamanai gomi pia munemune-agimi, pia vega-vitivitimi e kila rakavara irauirau gemi ai pia kilagira e pia kilagi-opakaumi, pio verere.
23315	MAT 5:12	Pio verere, e mapio verere, kwalana Palagu na voimi kamuna pene venimi kupai. Ekala gelegelena, gomi mulimi talimara e, peroveta talimara kunera, maki vovetaina gevega-rakavarato.”
23316	MAT 5:13	“Gomi tanopara tamenana. Pene tamena mamina taunataunana pene aiki ne, arigi rauparai mamina mapene waikule? Ia e warau perakava, ati gena nama ta. Gaura pakurai pia piatogaa, taunilimalima gagera na pia pana-talia.
23318	MAT 5:15	Lamepa pia kapua maki, rivu kapulenai ati pia taoa, na lamepa taotaona patana taunataunanai pia tao-kaua. Ne ia maekana na numa talimara maparara pene waera.
23319	MAT 5:16	Gelegelena, gomi gemi maeka taunilimalima wailarai vovetaina pio vega-matagaira, pe gemi kala namara pia gitara, Tamami kupai etaluna pia vega-ragea.”
23320	MAT 5:17	“Evetaina ragai pio tugamagi, au avogomaito Mose na rova e peroveta talimara geria kila ati ganirai pana vega-agora ulanana. Aikina. Au ati avogomaito vokila ati ganirai pana vega-agora ulanana, na pana vega-taunataunara e pana vega-gugulura ularana.
23321	MAT 5:18	Avaikila-taunataunamina, kupa e tanopara roe gemiana aonai, rova gena leta keivagina ta pa gena koma ta ati vagi pene lekwalekwa, pene ago, rova maparara ganira taunatauna pia wala.
23322	MAT 5:19	Vovetainai, talima taa na rova keivagina ta pene karoverave-venia, e gena ririwa kalanai talima reketa ekala gelegelenai mapene vega-ripara, ia Kupa Basileiai kapi talimanai pia kilagia. Na talima taa na rova pene kwalanara e talima reketa mapene vega-ripagira, ia kune talimanai pia kilagia Kupa Basileia aonai.
23323	MAT 5:20	Avaikila-taunataunamina, pene gomi gemi kala rorirori na Parisea e rova gevevega-ripagirana talimara geria kala rorirori ati pene vanagira ne, gomi Kupa Basileia aonai ati pio laka-toga, aikina kinavagi.”
23324	MAT 5:21	“Gomi ripami, talima kunera na rova kilara gegapirato, gekilato, ‘Ragai pono vagivagi! A rai na talima ta pene vagia ne, ia Kota kapunai pene ago.’
23325	MAT 5:22	Na etoma au na avaikilamina: Talima ta kakana pa tarina pene paru-venia ne, ia Kota kapunai pia renagia. E rai na kakana pa tarina pene vaikila-rakavaa ne, ia Kota kamunai pia vega-rugaa. E rai na kakana pa tarina pene vaikilaa, ‘Goi kawa papo’ nepenetiwa ne, ia ati eputena kalovanai pene ago.
23326	MAT 5:23	Gaura pakurai, pene gemu veveni gauna pata maveagana atanai pono tao-kaua, Palagu pono venia notina genai, goi kakamu pa tarimu otugamagiana, ia magena metau goi gemu ai,