7130	RUT 1:1	Uláp rám ámna yáilá yá Israel pin yáni tángga áturáng hára, pana ore káman wahára kesák maming táwi Israel káwak káin tunggafiuk. Rám wahára ámna káman it Betlehem Juda ále káinnan dá kung hánámá Moab káwak káin rám kimo árin ingga áwáná nanggená yará yot kámuk kuráng.
7133	RUT 1:4	Nanggená yará yá Moab náráwa yará áwá yándi ya ihumálák. Káman da kutná ku Rut, hang nukngá wata kutná ku Orpa. Kulá wakáin yara 10 hám wáina áturáng.
7138	RUT 1:9	Wáina wata ku Táwi yá háláng sámán du, nánáun sándi nukngá ihángga watán it káin álosim átkuineráng.” Wáina yánángga ku, árong Naomi yá kápáng kumen kutkáyawát táwi hánám táuráng.
7142	RUT 1:13	sándá háleng yámángga árán watá titiha wawu káluná muná. Sándá nánáun sándi muná átnát tán tárák ku muná. Uriwana yará, pahán márapmá náni wu tárák wáina re, enendu nákkán du táwi hánám. Táwi yá neháng wáik tán átkoet.”
7143	RUT 1:14	Naomi yá wáina yánán son kutkáyawát táwi hánám táuráng. Kulá Orpa yá ku nambáná sangga kukuya pukon kang kumiuk, iná Rut tá ku nambáná káto poláng mángga tángga átuk.
7145	RUT 1:16	Wáina inán, Rut tá miuk, “Kepmangga son kukuya ma nanáng seindalák. Ko rekáin kuinelák, nák ku wakáin kuinet; me rehára átnelák, nák ku wakáin átnet. Kákkán tombong wawu nákkán tombong, me kákkán Ánutu wawu nákkán Ánutu.
7148	RUT 1:19	Yándi wu yayará kungga kungga Betlehem káin kung hiumálák. Rám it wahára kung hiumálák hára, it pálak hárámutang áwáng kápángga ku náráwa yá miuráng, “Kák ka Naomi puk me?”
7149	RUT 1:20	Wáina met, Naomi yá yánuk, “Naomi ing ma mantáng namindaráng. Ináku Mara ing mantáng namineráng, náuta Ánutu Uliháláng Márumá watá neháng wáik tán watá pahánna kinan ukuro hánám átak.
7150	RUT 1:21	No kut wawu kutná kutná na pálak, iná Táwi yá nangot áwáng sáek wawu kutná kutná na muná. Náuta Naomi ing mantáng nameráng? Táwi Uliháláng Márumá yá neháng wáik tán márapmá yá nákkot átak.”
7151	RUT 1:22	Náwu Naomi yá Moab káwak sangga áwuk watán pingnga. Nambáná Moab náráwa Rut watyot áwumálák. Wa áwumálák wawu bali mamará hulátitiná kálu.
7152	RUT 2:1	Kulá Naomi káungáná káman kutná ku Boas. Ámna wawu Elimelek kán hun háranan, hun wata kinan ámna kutná pálak átnándak.
7153	RUT 2:2	Kulá hang Moab náráwa Rut watá Naomi ing inuk, “Nepmatá hái káin kungga bali kátu yákyákmak táená wa kámolin. Káman niyá nahángga álo ingga nanán hálendu kámonet.” Wáina men Naomi yá inuk, “Álo kuinelák, uriwana.”
7154	RUT 2:3	Wáina inán Rut málám kungga hái káin yáup ámna yá bali marángga ihángga kut márin yáni ya kátu yákyákmak táená wa kámondang kuk. Kulá Rut tá hái wawu Boas yan ingga ma narená kuk, iná Boas wawu Elimelek kán hun háranan.
7155	RUT 2:4	Rám waháranyon, Boas yá Betlehem kálu áwángga yáup ámnaná yánuk, “Táwi yá sányot átnek.” Ing yánán watá inuráng, “Táwi yá kuram táng kaminek.”
7156	RUT 2:5	Wáina inát átang sangga, kulá Boas yá yáup ámnaná táwi yáni ya átuk wa ináng suliuk, “Náráwa máto áning gu niyan hun háranan?”
7157	RUT 2:6	Wáina inán yáup ámna táwi yáni watá inuk, “Wawu Moab náráwa máto Naomi yot Moab ále káwak sangga áwumálák.
7158	RUT 2:7	Náráwa watá ing nanek, ‘Álo satá no yáup ámna yá bali marángga hárotang tingga kungga árát, márin yáni káin yákyákmak táená wa kámondang urum tinet me?’ Iná náráwa wawu yáup hára re átak, hilápmá hánám áwángga inggálu. Rám hátetná kimo re sima kinan putung hangga sek narek.”
7159	RUT 2:8	Kulá Boas yá kung Rut wáina inuk, “Náráwa máto, kándáng narinelák. Ko kung hái nukngá káin bali ma kámonándalák. Hái ná sangga ma kuindalák. Nákkán yáup náráwa yot nahára átneráng.
7160	RUT 2:9	Hálengga katá hái rehára yáup ámna yá marángga árát tu nákkán yáup náráwa yásutang wakáin kungguinelák. No yáup ámna na há yánáng rákit táet, kák keháng lem ma tátáya. Sala yá manmanin du, umi yáup ámna yá kátnáwáng kulená kárangngá káin átak kungga waháranan náinelák.”
7161	RUT 2:10	Wáina inán Rut tá turingga hangga kurákmáta táng hang káwak káin tingga Boas inuk, “Nák ku áwená. No náut álosim kákkán kálu táng tunggap táe ko nák nahángga neháng tolelák?”
7162	RUT 2:11	Wáina inán Boas yá hurik tángga ing inuk, “Ko náula yá kámurán nan mamya me it káwakka yápmangga áwulák ngáyá áwáng ámna náráwa uláp ma naráng yámená watyot átang nambáka ya rina rina táng mángga áwánggoelák, wawu erek hánám há met narut.
7163	RUT 2:12	Táwi Israel yan Ánutu ya hitná tárang káin árátá watá pinya tátáya áwulák. Táwi yá álosim rina táulák wáinanyon tán sambe yá kákkán káin táwi hánám tunggafeinek.”
7164	RUT 2:13	Wáina inán Rut tá inuk, “Táwina, nák ku yáup náráwa ka waháranan muná, me kutna muná, enendu ko nák nahángga neháng tolelák. Ko sutna táng láláp táelák, hang ko me nuk hára naháng melák.”
7165	RUT 2:14	Kulá sungngi nana rám hára ku Boas yá Rut inuk, “Nákáin áwángga másáng kámá ihángga másáng kátu kimo satá wáin ingirángngá kinan han nang.” Kulá Rut tá yáup ámna tangtang putung han Boas yá bali sená kámá imán Rut tá nangga kawilá hahatin kátu yápman áturáng.
7166	RUT 2:15	Wáina tángga ku Rut tá tárutang yáup káin kun, Boas yá yáup ámna náráwaná yánuk, “Sat Rut tá bali máran tangtang álo kámonek, ma me táng mindaráng.
7168	RUT 2:17	Kulá Rut tu hái káin bali kámondang átnárán du it tá yonyon tin kangga ku málám bali kámonduk wa kátingga páliná ihuk, wata márapmá náwu isikimo muná táwi sim, kilo náwu 10 kilo wáina ina.
7169	RUT 2:18	Rut tá árong bali bek wa táng hip tánggatang it Betlehem káin son kun, nambáná yá bali kámondang ihángga kuk wa káuk. Hang káen sungngi náukngá kátu ihángga kuk wa Naomi imuk.
7170	RUT 2:19	Wáina tán kangga nambáná yá inuk, “Kula rekáin yáup tángga bali táwi hánám kámondalák? Ni ámna yá kaháng tunggap tángga keháng tolek wawu Táwi yá kuram táng minek.” Kulá wahára ku Rut tá niyan hái káin yáup táuk wa nambáná inuk, “Ámna kutná niyan hái káin no kula yáup táet wawu Boas.”
7171	RUT 2:20	Wáina inán Naomi yá nambáná inuk, “Táwi yá kuram táng minek. Málámbá há átaráng me há kámurená álosimmá wa hiták nálengngátak.” Wáina inángga son hang miuk, “Ámna wawu nánin sip kátu, watá kák kehángga náula kámutuk wata kutná meng mirak tátáyan álo kámá.”
7172	RUT 2:21	Kulá Moab náráwa Rut watá miuk, “Me nukngá káman Boas yá ing nanek, ‘Kák ku nákkán yáup ámna náráwa tangtang rewe árátá kungga bali yot wit mamará watán rám bá sáliknginek.’”
7173	RUT 2:22	Wáina inán Naomi yá nambáná Rut inuk, “Wawu álosim, uriwana, ko watán yáup náráwa watyot re átnelák. Hái kámá káin kungngárá keháng lem tánirot.”
7174	RUT 2:23	Wáina inuk wata ku Rut tá Boas yan yáup náráwa watyot átang bali yot wit kánkámon tángga átningngárán bali yot wit mamará watán rám bá sálikngiuk. Kulá rám ore wahára Rut tá nambáná yot átkiumálák.
7175	RUT 3:1	Rám káman Naomi yá Rut inuk, “Uriwana, no kák pinya tátáyan da sulindet, watá ku pinya táinek.
7176	RUT 3:2	Kulá Boas wawu nánin hun háranan ámna ni watán yáup náráwa yot ko yáup tángngátalák. Kula yáungán wawu bali komená káin bali kipmá kotnándek.
7177	RUT 3:3	Wata ku umi kuhángga sutya oel mungnganá kikiná kuhángga lap álosim wa tawinelák. Wáina táng hálingga ku bali itná káin hang heinelák. Enendu ámna wata rahálá hára ma tunggafená árátá umi sungnginá wa erek nang hálinek.
7178	RUT 3:4	Kulá rám watá pándák hangga ruhán, ko ále rehára ruhek wa kándáng káinelák, kulá wahára ku kuinelák ngáyá hárammá kálu tek yaling mángga hang pándák átnelák. Wahára ku rina rina tátá wa watá kaninek.”
7181	RUT 3:7	Kulá Boas yá umi sungnginá nang hálingga pahálá yá álosim hálen málám ruruháya bali tená tangtang káin kung háuk. Wáina kangga Rut tá kilakkon hánám kuk ngáyá hárammá kálu tek yaling mángga hang hárammá hulá káin pándák átuk.
7182	RUT 3:8	Kálu wa tunggafiuk wawu yáung táitná Boas yá ruhángga átnárán náut kámá yá táng mirak tán hurik tángga numkálu hangga káuk ku náráwa káman dá hárammá hulá káin pándák árán ikik hárámutuk.
7183	RUT 3:9	Wáina kangga Boas yá inuk, “Kák ku ni?” Ing inán náráwa watá inuk, “Nák ku Rut, kangán yáup náráwa. Kák ku Elimelek sipmá kátu wata ku ko nák nehángga náunna kámutuk wata kutná meng mirak táinelák.”
7184	RUT 3:10	Wáina inán Boas yá inuk, “Náráwa máto, Táwi yá kuram táng kaminek. Ko náwu kangán álosim wa pukon náula yan hun wa elelák. Álosim wa kálak táulák wawu wáina sim, iná kula pálik táelák nátá ku álosim hánám, náuta ko ámna máto kutná kutná yáni pálak me kutná kutná yáni muná yan káin ma kulák.
7185	RUT 3:11	Wáina ta ku, náráwa máto, ma pitáindalák. No kákkán kálu sareng kaminet. Tárák rina tángngátalák watá ku it náta kinan nan ámna náráwa kámuk watá kák ku náráwa kándáng hánám ingga naráng kameráng.
7186	RUT 3:12	Wawu pálipuk nák ku kákkán hun tangtang nan no álo pinya tánggem, enendu nák ku mulangán sim, iná ámna káman sip kátu hánám átak.
7187	RUT 3:13	Yáungán nahára álo átnelák. Hilápmá no ámna wa ine káinemán. Watá álo háláng kamámáyan hálendu álo wáina táinek, iná watá ma háláng kaminán men, wawu no álo háláng kaminet pálipuk Táwi rahálá hára. Álo son pándák átnárá it tá háinek.”
7188	RUT 3:14	Wáina inán Rut tá son Boas hárammá hulá káin pándák átnárán it tá háiháiya tángga átuk kálu Rut tá tárutuk hára yáup ámna ruhángga áturáng watá kámá ma káuráng. Wáina tárurán du Boas yá inuk, “Náráwa yá bali itná káin áwelák ka ku ni kámá káman dá ma hánám narindak.”
7189	RUT 3:15	Ing inángga son Boas yá miuk, “Lap kátu yáila káin uselák wa táng áwáng táng hálak tángga álák.” Ing inán wáina tángga árán, Boas yá bali 20 kilo hám wáina kulin wata kinan han, háláng mángga táng hip tángga málámba ketnán tin du háná kuk. Kulá wata torong hára ku Boas yá hangga it táwi káin kuk.
7190	RUT 3:16	Rut tá nambáná yá átuk káin kung hen kangga Naomi yá ináng suliuk, “Uriwana, kuelák ka rina hánám hálek?” Ing inán Rut tá me pingnga Boas yá me rina rina inuk wa erek hánám Naomi ináng háliuk.
7191	RUT 3:17	Kulá son Rut tá ing miuk, “Boas yá ing nanek, ‘Ketya páliná muná nambáka yan káin ma kuindalák,’ ing mengga, bali 20 kilo hám wáina ná namán tángga áwet.”
7192	RUT 3:18	Wáina inán Naomi yá miuk, “Uriwana, me yá rina kuinek wata hálengga yolop átnárá, náuta Boas yá emá me yáupmá tángga árán kungga kula re me yá kándáng háleindek.”
7193	RUT 4:1	Kulá hang Boas yá it Betlehem kumbi kálu mungnganá káin árongga wahára putung háuk. Waháranyon sip kátu ni Boas yá miuk watá áwán kangga Boas yá mantángga inuk, “Nukna, áwángga nahára putung hang.” Wáina mantángga inán ámna watá áwáng putung háuk.
7194	RUT 4:2	Boas yá ámna yáilá 10 it waháranan watá áwát ing yánuk, “Áwáng nahára putung haniráng.” Wáina yánán áwáng wahára málám bot putung áturáng.
7195	RUT 4:3	Kulá Boas yá sipmá kátu wa inuk, “Naomi, ni Moab ále káwak sangga áwuk, watán káwak kátu káman yuyuwáyan átak wawu náti ya sip náti kátu Elimelek watán hára.
7196	RUT 4:4	Wata ku kák kaninet ingga naret wa kanin, káwak wawu ko yuwinelák. No mená met náwu ámna náráwa me ámna yáilá putung átaráng wata rahán yáni hára. Álo yuyuwáya hálendu, ko yuwáng. Iná muná hálendu, nanátá no narin. Nukngá yá wáina tátáyan muná wawu ko rewe yuwinelák, enendu ko muná ing metá ámna nukngá wa yuyuwáyan wawu nák.” Wáina inán du Boas yan sip kátu watá miuk, “Álo no yuwinet.”
7198	RUT 4:6	Wáina men kangga sipmá kátu watá miuk, “Nák ku ma yuwindát, náuta no kutná kutná na wa horengga naya nángánanggena wa yámángga kátu nangge nukngá yáyámáya takta naret. Ko kaya yuwáng, náuta no ma yuwindát wata.”
7199	RUT 4:7	(Uláp Israel káwak káin kutná kutná son yuyuwá me imán kamán tátá mená watá sálikngek ingga wawu ámna káman dá málámbán sendol yalingga táng nukngá imánggiuk. Kálu watá ku Israel káin hiták meng tunggap tánggiuk me yá sopsowek ingga.)
7200	RUT 4:8	Kulá hang ámna sip kátu watá Boas inuk, “Ka yuwinelák.” Wáina mengga sendol ná yalingga táng Boas imuk.
7203	RUT 4:11	Ámna náráwa kámuk urum wahára áturáng me ámna yáilá watá miuráng, “Nán du háláng kakamá. Táwi yá tán náráwa ni kákkán it káin áwáng háinek wawu Resel káling Lea ina háleinek, yarán watá tombong Israel táng tunggap táumálák wáina. Iná kák ku ámna kutná kutná pálak Efrata hun hára it Betlehem kinan kutya táwi átnelák.
7207	RUT 4:15	Nángánanggeka ámnaná 7 dá átang keháng tolinggalát wawu hangga sim, iná nambáka watá kák ka kikiná narángga mángngátak wawu táwi hánám. Iná nambáka yá nanggená táng tek, wata ku nangge watá kákkán átkuku táng mirak táinek, me tátáwi háletá pinya táinek.”
7208	RUT 4:16	Kulá Naomi yá nangge kimo wa tángga táng poláng mángga pinna kándáng tángga átkiuk.
7211	RUT 4:19	iná Hesron wawu Ram naning, iná Ram wawu Aminadap naning,
7212	RUT 4:20	iná Aminadap wawu Nason naning, iná Nason wawu Salmon naning,
24285	MRK 1:1	Náwu Ánutu Nanggená Jesu Ámna Náráwaná Son Iháhá watán me pingnga álosim watá hulátek.
24287	MRK 1:3	wawu “man dá ále komkomá páliná muná káin ing mantáinek, ‘Táwi yan kálu tiyawineráng, kálu kándáng hánám wa táng toling mineráng,’” wáina uyiuk.
24288	MRK 1:4	Kulá me wa isutang gu Jon Umi Kuháng Yámámá yá ále komkomá páliná muná káin áwángga yánuk, “Pahán hurik tángga áwáng umi kuhát tu Ánutu yá mukmuro sáni wa yawonek.”
24289	MRK 1:5	Wáina yánán du Judia ále káinnan me Jerusalem ámna náráwa táup hánám watá watán káin kuráng ngáyá kung mukmuro yáni meng tunggap tángga Jodan umi kinan árát Jon dá umi kuháng yámuk.