23215	MAT 1:2	A꞉ibalahamako tetene tupuimiti Da꞉ibidiko teta꞉mo puluhuku, Ya꞉sukunu mabu tawakalubino komo ba꞉ma ka꞉nala. A꞉ibalahamakono gudu Aisa꞉ketela. Aisa꞉kekono gudu Ya꞉ikobotela. Ya꞉ikobokono gudu Yudatela, huiyatiya Yudako kapiya kododiya꞉ha꞉, ebeno komo nani ekaki eba꞉go nemedenama꞉.
23224	MAT 1:11	Yausayakono gudu Yekonayatela, huiyatiya ebe kapiya kododiya꞉ha꞉, ebeno komo ekaki eba꞉go nemedenama꞉. Yekonayako tetelo Ba꞉baloni alaholohopa꞉te pelamete Isalaela hoponapi heloamo puwatete ibino Ba꞉baloni hoponomamo ba꞉bo magataliya꞉.
23231	MAT 1:18	Ba꞉bene Ya꞉su Kelisote keba ka꞉na ka꞉hawakaluya꞉, ba꞉moe ba꞉be komola. Ebeno menoko Ma꞉liko Yausepetamo na꞉galuimiya꞉, ba꞉bene iba꞉te kapiyama꞉ eda꞉heno, Ma꞉liti dopamo iya꞉tawuya꞉ ebete Godokono Gobogobamo lamituma꞉ eda꞉te gudu kalahimima꞉ne.
23232	MAT 1:19	Ebeno awi Yausepeko ba꞉ hido tuputupudawanomola. Ba꞉bema꞉ ebete Ma꞉likoba꞉ kapiyama꞉ eda꞉heno ebete ebeno lamituma꞉ eda꞉ komo diya꞉tawuya꞉, ba꞉ba tetelo ebe ubila Ma꞉liko gelebadia꞉go ibuki, mabu ebe ubihinola tawakalubino holoholo hapulu ebetamo hilopo ikame.
23233	MAT 1:20	Huiyatiya ebete ba꞉moe komo ba emalagidolo Kodawa Godokono nopodawate hiyo gabodo ebetamo uluhukunate na꞉goeniya꞉, “Da꞉ibidikono hogo Yausepe, ama꞉le Ma꞉liko amia꞉no kamenama꞉ eda꞉ma꞉ akatoletola꞉la꞉, mabu ebeno tepo ipuwalo demedena ba꞉be gudu Godokono Hido-talona Gobogobote ebetamo ikami.
23235	MAT 1:22	Ba꞉bene ba꞉moi hiliyonomo komate ikulihuya꞉, Kodawa Godote ebeno ukui hawakalimidawa ipuwado da꞉goiya꞉ ba꞉be tabote hibima꞉ keda꞉ma꞉, iyo, ya꞉lo tetelo ebete tabo ba꞉ma ka꞉na goiya꞉,
23237	MAT 1:24	Ba꞉bema꞉ Yausepete u wata bahini mahiganate Godokono nopodawate ebe bada tabo ka꞉goemeniya꞉, ebete ba꞉be tabamo papamiwatate Ma꞉liko ebeno kamenama꞉ ba꞉bo lawiya꞉.
23238	MAT 1:25	Huiyatiya Ma꞉liti gudu Ya꞉suku alahimihino Yausepete dopamo eba꞉go kapiyama꞉ kediya꞉ha꞉, ba꞉bene Ma꞉liti Godokono gudu dalahimiya꞉ ba꞉ba tetelo Yausepete ebe Ya꞉suma꞉ ba꞉bo ka꞉miya꞉.
23239	MAT 2:1	Heloditi Yudiya hopolo Ko Gawadalagima꞉ ba eda꞉na, eta dulu Ya꞉suti ba꞉be hopoeno Beteleheme habalo ba꞉bo hawakalaniya꞉. Ba꞉bene komo hegelate da꞉petohuya꞉, ba꞉ba tetelo mululu oloki ka꞉lamiholepi dubate hegelate da꞉puluhukunako ba꞉ba hapuni muhulu hopone pelamiya꞉ Yudiya hopoeno ko haba Yelusalemamo.
23240	MAT 2:2	Iba꞉te ba꞉ma ka꞉na pega꞉luya꞉, “Keka꞉ Yu tawakalubino Ko Gawadalagima꞉ eda꞉ma꞉ da꞉hawakalui ba꞉be gudu? Ale ebeno oloki aeno muhulu hopolo umiti ebe adikumima꞉ pelamema꞉.”
23242	MAT 2:4	Ba꞉bene Godotamo hawa꞉goeno ikamehopino hununomo watowatopi ba꞉gala Godokono Tutumu iya꞉tulamepi, Heloditi ibi hiliyonomo ebetamo ka꞉lamiti nalateda꞉liya꞉, “La꞉eno ukui kebanala꞉ka꞉? La꞉ Yu tawakalubino Ko Gawadalagi Kelisote kebe habalo na꞉ka꞉hawakalamene?”
23243	MAT 2:5	Iba꞉te ebetamo na꞉huiyuya꞉, “Ebete Yudiya hopoeno Beteleheme habalo kohawakalama꞉ne, mabu Godokono ukui hawakalimidawate Godokono Bukamo tabo ba꞉ma ka꞉na miya꞉tiya꞉,
23244	MAT 2:6	‘Beteleheme haba Yudiya hopolo ditana, Yudiya hopoeno koko gawadubu ipuwalo ama꞉ deha꞉potoha꞉, mabu ama꞉ ipuwane tawakalubino watodawate kuluhukuma꞉ne, naeno Isalaela tawakalubi ebete bulamenamene.’”
23245	MAT 2:7	Ba꞉bene gapogapo tetelo Ko Gawadalagi Heloditi oloki ka꞉lamiholepi diya gabodo ebetamo ba꞉bo ka꞉laminiya꞉, mabu ebe ubila olokiti keba tetelo kuluhukuniya꞉le iba꞉godone ba꞉be tete kiya꞉tawanama꞉.
23246	MAT 2:8	Ebete ba꞉be komo lawenate ibi ba oelamena na꞉goelameniya꞉, “La꞉ tolamete Beteleheme habalo gudu hidonomamo nohowaditi da꞉numima, wadiyala la꞉ gala kapelamete na na꞉pikiyanamiya꞉la꞉, ba꞉bene nale atumu katote ebe kakanadikumima꞉nemo.”
23247	MAT 2:9	Ba꞉bema꞉ oloki ka꞉lamiholepa꞉te Helodikono tabo ulinate ba꞉ dito tolameniya꞉. Ba꞉bene iba꞉te ba tolamena, hegelate da꞉puluhukunako ba꞉be muhulu hopolo dopamo duminiya꞉, ba꞉be atu oloki gala na꞉kanuminiya꞉. Ba꞉ba tetelo iba꞉te oloki da꞉kanuminiya꞉ kalakala ba꞉bo nelaweniya꞉, o kalakala bada konomola꞉ka꞉, ba꞉bene ba꞉be olokiti ibi dopalamenate ba tona, guduti kebolo ka꞉kapitanuya꞉ olokiti ba꞉be tetenomamo dito nutiniya꞉.
23250	MAT 2:12	Ba꞉be dulu Godote hiyolo ibi na꞉goelameniya꞉, “La꞉ Ko Gawadalagi Heloditamo gala akatolama꞉la꞉,” ba꞉bema꞉ eta hegelalo iba꞉te tupuimiti eta gabodo ibino hoponomamo ba꞉bo tolamiya꞉.
23251	MAT 2:13	Ba꞉bene eta dulu Kodawa Godokono nopodawate Yausepetamo hiyolo puluhukunate ebe na꞉pegoemeniya꞉, “Wadiyala ama꞉ tiyonomo mahigate, gudu ba꞉gala ebeno menoko uwatete Isipiti hopamo nalahuta꞉la꞉. La꞉ ba꞉bolo ba nemedena, keba tetelo nale la꞉ da꞉kakiyalamema la꞉ ba꞉mamo gala ba꞉bo kakapema꞉nemata, mabu tete tatalila Heloditi gudu anakapumima꞉ Beteleheme habalo kopohowadima꞉ne.”
23253	MAT 2:15	Ba꞉bema꞉ iba꞉te Isipiti hopamo nikuliti ba꞉bolo nemediya꞉ Ko Gawadalagi Helodikono hoe teta꞉mo. Ba꞉moe komote ba꞉ ba꞉ma ka꞉na uluhukuya꞉ Kodawa Godote ebeno ukui hawakalimidawa ipuwado da꞉goiya꞉ ba꞉be tabote hibima꞉ keda꞉ma꞉, iyo, ya꞉lo tetelo ebete tabo ba꞉ma ka꞉na goiya꞉, “Naeno guduti Isipiti hopone kopema꞉ nale ebe koka꞉mima꞉nemo.”
23255	MAT 2:17	Ba꞉moe komote ba꞉ ba꞉ma ka꞉na uluhukuya꞉ Kodawa Godote ebeno ukui hawakalimidawa Yelemayako ipuwado da꞉goiya꞉ ba꞉be tabote hibima꞉ keda꞉ma꞉, iyo, ya꞉lo tetelo ebete tabo ba꞉ma ka꞉na goiya꞉,
23257	MAT 2:19	Galane tetelo Heloditi da꞉hoiya꞉, Yausepete Isipiti hopolo ba emedena Godokono nopodawate hiyo gabodo ebetamo ba꞉bo uluhukuniya꞉.
23258	MAT 2:20	Nopodawate ebe na꞉goemeniya꞉, “Ama꞉ gudu ba꞉gala ebeno menoko uwatete, la꞉ Isalaela hopamo na꞉kawilala꞉la꞉, mabu gudu anakapumima꞉ dewagelenama꞉ iba꞉te a꞉ha꞉lahuya꞉.”
23260	MAT 2:22	Huiyatiya Yausepete eta komo ba꞉ma ka꞉na uliya꞉, ka꞉lo Helodikono gudu Akeleyasiko ebete ebeno nabiwino haba lawete Yudiya hopolo Ko Gawadalagima꞉ edi. Ba꞉bema꞉ Yausepete Yudiya hopolo nemedema꞉ da꞉toletoliya꞉, ba꞉ba tetelo Godote hiyo gabodo eta tabo ba꞉ma ka꞉na poemiya꞉ ebete Ga꞉lili hopamo kotoma꞉.
23262	MAT 3:1	Ba꞉bene komo gogo da꞉petolamiya꞉, ba꞉ba tetelo Yoneko tawakalubi beyamo wadulateledawate pete Yudiya hopoeno dito hopolo Godokono tabo ba꞉ma ka꞉na polamagiya꞉,
23263	MAT 3:2	“La꞉eno kubane nohobila꞉la꞉, mabu Godote Ko Gawadalagima꞉ deda꞉na ba꞉be komote ba꞉ na꞉pe!”
23267	MAT 3:6	ba꞉bene iba꞉te ibino kuba da꞉nehawakalilameholiya꞉, ebete ibi Yodane Tulilo beyamo ba꞉bo wadulateliya꞉.
23268	MAT 3:7	Ba꞉ba tetelo Pa꞉lisi kapiyuimipi ba꞉gala Sa꞉diyusi kapiyuimipi, komo ibi hiliyonomate Yonetamo tolamiya꞉ ebete ibi beyamo wadulatelema꞉, huiyatiya Yonete ibi ulamete iba꞉tamo na꞉goiya꞉, “La꞉ bu kalulata! La꞉ pote ka꞉goelamiti beyamo wadulatelema꞉ da꞉pelamema, aba꞉, Godokono konomo mauba komote la꞉tamo a꞉kapa꞉mene? Ao, kopema꞉ne!
23270	MAT 3:9	La꞉ ha꞉kiya la꞉eno ukuilo ba꞉ma ka꞉na akaga꞉lanakala꞉, ‘A modobola mabu A꞉ibalahamako ba꞉ aeno iniwa nabiwila.’ Ao, la꞉ a꞉kamodobamata! Na la꞉tamo hibi tabo begoemo, Godogodolo helo bitana ebete ba꞉moi nakolamo A꞉ibalahamakono gugudi kododilimima꞉!
23275	MAT 3:14	Ba꞉ba tetelo Yonete na꞉goiya꞉, “Ama꞉le na beyamo adunatene modobola, huiyatiya mabu keka꞉ ama꞉ ba꞉be komo nagodone lawema꞉ da꞉pa꞉? Modoboha꞉!”
23276	MAT 3:15	Huiyatiya Ya꞉suti ebetamo na꞉goiya꞉, “Modobola a kododima꞉nema꞉, mabu Godokono tuputupu gabodo tolame ipuwalo ebete a hiliyonomo komo ododilima꞉ da꞉kiyaa꞉menakomene, ale ubiha꞉ma꞉ a꞉keda꞉hanakama꞉.” Ba꞉ba tetelo Yonete Ya꞉sukunu tabamo papamiwatate ba꞉bo ododiya꞉.
23279	MAT 4:1	Ba꞉bene Godokono Gobogobote Ya꞉suku dito hopamo na꞉magatuya꞉, mabu ebe ubila Saitanatamo tete ba꞉bolo nikamete, ebete Ya꞉suku kuba gabamo kemogabuimima꞉.
23281	MAT 4:3	Ba꞉bene Saitanate ebetamo uluhukuti ebe na꞉goemiya꞉, “Ama꞉ Godokono hibi Guduma꞉ deda꞉na, ba꞉moi nakola baa꞉ma꞉ na꞉midila꞉.”
23282	MAT 4:4	Ya꞉suti ebeno tabo ba huiya na꞉goiya꞉, “Godokono Bukalo tabo ba꞉ma ka꞉na itana, ‘Lumagiti ba꞉moe hopoeno baa꞉ kapiyalo a꞉kaka꞉ka꞉namene, huiyatiya ebete Godokono hiliyonomo tabo komo da꞉nahamene hibinomolo ba꞉ka꞉ka꞉namene.’”
23285	MAT 4:7	Huiyatiya Ya꞉suti na꞉goiya꞉, “Ao, nale ba꞉be kuba komo a꞉kododa꞉mo, mabu Godokono Bukalo eta tabo ba꞉ma ka꞉na itana, ‘Hopo lumagiti Kodawa Godoko pawima꞉ akewagela꞉la꞉.’ Iyo, ba꞉be mabuma꞉ hopo haba lumagiti ebeno daedae ukuia꞉mo eta komo dododimini, ebete akemalagidolala꞉ Godote ebeno ka꞉ka꞉ dito kopemula꞉mema꞉.”
23287	MAT 4:9	Saitanate ebetamo na꞉goiya꞉, “Ama꞉ pupamo emedete na nadikunama꞉, ba꞉bene nale ba꞉moi hiliyonomo komokomo ama꞉tamo kikamehoma꞉nemata.”
23288	MAT 4:10	Huiyatiya Ya꞉suti ebetamo na꞉goiya꞉, “Saitana, ama꞉ nagodone na꞉toa! Godokono Bukalo tabo ba꞉ma ka꞉na itana, ‘Ama꞉ amia꞉no Kodawa Godoko adikumilo ebe kapiyatamo na꞉papamiwatanakuya꞉!’”
23292	MAT 4:14	Ba꞉moe komote uluhukuya꞉ Godokono ukui hawakalimidawa Aisayate kebe tabo kolamagiya꞉ ba꞉be tabote hibima꞉ keda꞉ma꞉, iyo, ebete ya꞉lo tetelo ba꞉ma ka꞉na olamagiya꞉,
23294	MAT 4:16	Puya꞉te du ipuwalo demedehona, iba꞉te alo konomo kumima꞉na꞉, iyo, puya꞉te hoe ipuwalo demedehona, huiyatiya ka꞉ka꞉ alote ibi ka꞉la꞉minalema꞉ne.”
23295	MAT 4:17	Ba꞉ba tetelo Ya꞉suti Godokono tabo olamagi ba tupuimi na꞉goiya꞉, “La꞉eno kubane ohobila꞉te ukui hiya꞉ma꞉ na꞉midila꞉la꞉, mabu Godokono Ko Gawadalagima꞉ eda꞉ tete tatalila.”
23297	MAT 4:19	Ba꞉bene Ya꞉suti iba꞉tamo na꞉goiya꞉, “La꞉ na na꞉ta꞉mahena꞉la꞉, ba꞉bene nale la꞉ tawakalubi uwatepima꞉ komidilima꞉nemata.”
23304	MAT 5:1	Ba꞉bene ba꞉bi tawakalubi hiliyonomate Ya꞉sutamo da꞉pelamiya꞉, ebete ibi ulamete haka hunamo nodolote dito nemediya꞉. Ba꞉bema꞉ ebe ta꞉matapi dubate pelamete ebe da꞉panataguma꞉diguya꞉,
23306	MAT 5:3	Ya꞉suti iba꞉tamo na꞉goiya꞉, “Puya꞉te ibi ha꞉kiya ibi hegehegema꞉ ga꞉lalo Godoko ibino Kodawama꞉ da꞉ga꞉lanaka, wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉, mabu Godote Ko Gawadalagima꞉ deda꞉na, ba꞉be hido haboeno komo ibinola!
23307	MAT 5:4	Ba꞉gala puya꞉te ba꞉ma tetelo temetema꞉go dihimina, wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉, mabu Godote iba꞉tamo gelebadi kikalamema꞉ne!
23308	MAT 5:5	Ba꞉gala puya꞉te awagahaha꞉pima꞉ deda꞉hana, wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉, mabu Godote ba꞉moe hopo konomo iba꞉tamo kikalamema꞉ne!
23309	MAT 5:6	Ba꞉gala puya꞉te tuputupu emede komoma꞉ da꞉kapimina, wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉, mabu Godote ibino kape komo komodobuilamema꞉ne!
23310	MAT 5:7	Ba꞉gala puya꞉te malemale da꞉hawakalilamena, wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉, mabu Godote iba꞉tamo ebeno malemale kohawakalimima꞉ne!
23311	MAT 5:8	Ba꞉gala puya꞉te ibino tepo ipuwa hidamo dukulalena, wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉, mabu iba꞉te Godokono holoholo kumima꞉na꞉!
23312	MAT 5:9	Ba꞉gala puya꞉te maubahapa꞉tamo gelebadi dikalamena, wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉, mabu Godote ibi ebeno gugudima꞉ kogoema꞉ne!
23313	MAT 5:10	Ba꞉gala puya꞉te tuputupu gabodo ba wapata꞉lamena ba꞉be mabuma꞉ temeteme duwatenaka, wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉, mabu Godote Ko Gawadalagima꞉ deda꞉na, ba꞉be hido haboeno komo ibinola!
23315	MAT 5:12	Iyo, la꞉ konomamo na꞉kalakalahala꞉, mabu galane tetelo la꞉le Godokono Hunu Habalo la꞉eno huiya kokonomo konuwatema꞉nemata. Numa꞉la꞉, dopamo tetelo demedenama꞉ ba꞉bi kubapa꞉te atumu Godokono ukui hawakalimipa꞉tamo koko temeteme ba꞉ba ka꞉na kikalamenama꞉.”
23316	MAT 5:13	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “La꞉ ba꞉ ba꞉moe hopoeno solo golalata, huiyatiya la꞉eno solo golate dalatidimini, eta lumagiti gala soloma꞉ a꞉kamida꞉mene. Ba꞉be solo ba꞉ kubanomoma꞉ eda꞉, ba꞉bema꞉ tawakaluba꞉te gobogobamo hola꞉minalete natamo komikimoelema꞉na꞉.
23320	MAT 5:17	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “La꞉ hidamo nemalagidolala꞉, Godote Moseseko ipuwado tawakaluba꞉tamo dikalamiya꞉ ba꞉gala ebeno ukui hawakalimipa꞉te ebeno Bukamo da꞉miya꞉tiya꞉, nale ba꞉bi hidohido Tutumu Tabo gobogobamo miya꞉tema꞉ kapiya꞉ha꞉. Ao, eba ka꞉naha꞉. Nale huiyatiya ba꞉bi Tutumu Taboeno hibi komo hawakalimima꞉ piya꞉mo.
23324	MAT 5:21	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “Dopamo tetelo tawakaluba꞉te Godokono eta tutumu ba꞉ma ka꞉na diya꞉tulamenakui, la꞉ uliya꞉mata. ‘Lumagi akanakapuma꞉la꞉. Pote eta lumagi danakapumimini, tawakalubino tabo anagilamelelamedawate ebetamo kuba huiya kikamema꞉ne.’
23325	MAT 5:22	Huiyatiya ba꞉ma tetelo nale eta tabo bekagoemo. Kebe lumagiti ebeno ekawitamo da꞉maubamene, tabo anagiya꞉midadawate ebetamo kuba huiya kikamema꞉ne, ba꞉gala kebe lumagiti ebeno ekawi diduduputimimini, Ka꞉nisolo dubate ebetamo kuba huiya kikamema꞉na꞉, ba꞉gala kebe lumagiti ebeno ekawi watohenoma꞉ da꞉goemene, ba꞉be kuba mabuma꞉ Godote ebe Koe Habamo konoemema꞉ne.
23326	MAT 5:23	Ba꞉bema꞉ ama꞉ Godoko owatidoloenoma꞉ hawa꞉goeno ilina patapatamo ba adahe ama꞉ ukui hidamo ba꞉ma ka꞉na da꞉nelawemena꞉, ‘A꞉iye! Naeno ekawiti natamo na꞉maubana!’
23328	MAT 5:25	“Ama꞉tamo da꞉maubana ba꞉be lumagiti ama꞉ gabomani ko dubutamo da꞉magatamena꞉, la꞉ ebetamo nuluhukuhino wadiyala ama꞉ dopamo alaholodawago gelebadima꞉ na꞉nediya꞉la꞉. Ama꞉ ebe gelebadimihino, hibila, ebete ama꞉ ko dubuino kokotamo konihatema꞉na꞉ta, ba꞉bene ko dubuti huiyatiya amia꞉no kuba anagiya꞉midamete ama꞉ polisi dubutamo ba noeme, ama꞉ du genamamo ba꞉bo kotoma꞉na꞉ta.
23329	MAT 5:26	Na ama꞉tamo hibi tabo begoemo, ama꞉ du genama gulu ba nemede, gabomani dubuti kebako tete huiyama꞉ ama꞉ da꞉kiyamemena꞉, ama꞉le ba꞉bako kuba huiya modobotenomo modobotete habamo gala kakapema꞉na꞉ta, huiyatiya ama꞉le ba꞉be huiya modoboteheno a꞉kuluhukamena꞉ta.”
23330	MAT 5:27	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “Tawakaluba꞉te Godokono eta tutumu ba꞉ma ka꞉na diya꞉tulamenakui, la꞉ uliya꞉mata. ‘Eta lumagino kamena pilolo akalawa꞉la꞉.’
23334	MAT 5:31	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “Ba꞉gala tawakaluba꞉te Godokono eta tutumu ba꞉ma ka꞉na iya꞉tulamenakuya꞉, ‘Kebe dubuti ebeno ubiha꞉ tetelo kamena dibukimini, kubaha꞉. Ebete ebe ibuki tabo pepamo miya꞉tete ebetamo ikamelo ba꞉bo konoemema꞉ne.’
23336	MAT 5:33	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “Dopamo tetelo tawakaluba꞉te Godokono eta tutumu ba꞉ma ka꞉na diya꞉tulamenakui, la꞉ uliya꞉mata. ‘Ama꞉le Godokono mahilamo kebe tabo dolamagihomena꞉ ba꞉bi tabo hiliyonomo hibinomolo nododiliya꞉.’
23340	MAT 5:37	Wadiyala ama꞉ huiyatiya amia꞉no tabo olamagi ipuwalo eta ilinoeno mahilo ka꞉mihino tabo hibilo ba꞉ma ka꞉na na꞉goiya꞉, ‘Iyo, na kododima꞉nemo,’ ba꞉gala keba tetelo ama꞉ eta komo ododi modoboha꞉ma꞉ deda꞉mena꞉, wadiyala ama꞉ eta hibi tabo ba꞉ma ka꞉na na꞉goiya꞉, ‘Ao, na a꞉kododa꞉mo.’ A꞉iye! Komopa꞉te amia꞉no tabo hibima꞉ komidima꞉ ama꞉le amia꞉no tabo heluimima꞉ eta tabo akagaa꞉la꞉, mabu ba꞉bako tabo olamagi komote Saitanagodone kopema꞉ne.”
23341	MAT 5:38	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “Tawakaluba꞉te Godokono eta tutumu ba꞉ma ka꞉na diya꞉tulamenakui, la꞉ uliya꞉mata. ‘Eta lumagiti amia꞉no baidi da꞉kubahimimini, ama꞉ huiyatiya ebeno baidi kokubahimimima꞉na꞉ta. Ba꞉gala eta lumagiti amia꞉no lalo da꞉wakaa꞉midalemene ama꞉ atumu ebeno lalo kowakaa꞉midalemema꞉na꞉ta.’
23342	MAT 5:39	Huiyatiya ba꞉ma tetelo nale eta tabo bekagoemo. Pote ama꞉tamo kuba dododinako ebe akaduhima꞉la꞉, ba꞉ma ka꞉na ebete ama꞉ tu hapu tatakolo danagalimimina꞉, wadiyala ama꞉ pele hapu ebetamo na꞉kikamiya꞉.
23343	MAT 5:40	Ba꞉gala kebe lumagiti amia꞉no atuino ilina lawema꞉ ubi ihatelo ama꞉ tabo anagiya꞉mida habamo magatama꞉ da꞉goemene, wadiyala ebetamo dito nikamiya꞉ ba꞉gala ba꞉be atu tetelo amia꞉no sete ilina akamawada꞉la꞉, ama꞉le ebetamo malemalelo dito na꞉kikamiya꞉.
23344	MAT 5:41	Ba꞉gala eta gabomani dubuti ebeno ilina kapiya kilomita tatalidopamo agatamema꞉ ama꞉ da꞉goememena꞉, wadiyala ama꞉ kalakalago ebeno ilina netewa kilomita muhuludopamo aguti eba꞉go na꞉tuya꞉.
23345	MAT 5:42	Ba꞉gala kebe lumagiti amia꞉no eta ilinama꞉ ama꞉ da꞉toemehomena꞉, wadiyala ama꞉ ebetamo malemalelo nikamiya꞉. Iyo, etate eta tetelo ama꞉godone ilina lawete gala ama꞉tamo ikamema꞉ da꞉kagoemene, wadiyala ama꞉le ebe nowalubiya꞉.”
23346	MAT 5:43	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “Tawakaluba꞉te ba꞉ma ka꞉na diya꞉tulamenakui, la꞉ uliya꞉mata. ‘Ama꞉ amia꞉no hopodalagi malemalelo nemalagidolona, huiyatiya pote ama꞉go dalaholona ama꞉le ba꞉bako lumagitamo mauba kubaha꞉.’
23351	MAT 5:48	Ba꞉bema꞉ la꞉eno ododili ipuwalo hidonomamo nemedeniya꞉la꞉, la꞉eno Hunu Haboeno Nabiwi keba ka꞉nala꞉ka꞉ ba꞉ba ka꞉na, mabu ebegodolo eta kapiya kuba kitanaha꞉.”
23352	MAT 6:1	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “La꞉ hidamo, hidohido komo ododili tetelo komopa꞉te la꞉eno hido komo umima꞉ ibino holoholo hapulu akododila꞉la꞉. La꞉ eba ka꞉na dewagelema la꞉eno Hunu Haboeno Nabiwiti la꞉tamo hido huiya a꞉kikalama꞉mena꞉ta.
23353	MAT 6:2	Ba꞉bema꞉ malemale ilina awaepa꞉tamo ikalame tetelo komopa꞉te la꞉eno hido ododi komo umima꞉ hawakala akododa꞉la꞉. Numa꞉la꞉, ma꞉lapila netewa tawakaluba꞉te baidi ibubulamehole genamalo ba꞉gala tawakalubino holoholo hapulu ibino malemale ilina diyamo konomago ikalamenaka komopa꞉te ibi komililameholema꞉. Ba꞉bema꞉ na la꞉tamo hibi tabo begoemo, iba꞉te tawakalubino mililamehole ipuwalo ibino ko huiya ba꞉ a꞉lawa꞉, Godogodone gala a꞉kuwata꞉mena꞉.
23354	MAT 6:3	Huiyatiya la꞉eno malemale ilina ikalame tetelo wadiyala la꞉le diya gabodo nododiya꞉la꞉, ba꞉ma ka꞉na la꞉eno eta hido mabulubiti akiya꞉tawala꞉, Godoko kapiyate niya꞉tawamene.
23355	MAT 6:4	Iyo, la꞉ malemale ilina diya gabodo nikalamenakuya꞉la꞉, ba꞉bene la꞉eno Nabiwi Godote la꞉eno diya ododi komo umiti ebete ha꞉kiya la꞉tamo hido huiya bikalamenakomena꞉ta.”
23356	MAT 6:5	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “La꞉le Godokoba꞉ tabo ga꞉la tetelo ma꞉lapila netewa tawakalubima꞉ akeda꞉hala꞉. Iba꞉te baidi ibubulamehole genamalo ba꞉gala tawakalubino holoholo hapulu utitatate tabo madodo hunamo wadiya꞉paa꞉latelelo Godotamo ba꞉bo ga꞉lanaka, mabu ibi ubila tawakaluba꞉te ibino ga꞉la komo kulilatelema꞉. Ba꞉bema꞉ na la꞉tamo hibi tabo begoemo, iba꞉te tawakalubino mililamehole ipuwalo ibino ko huiya ba꞉ a꞉lawa꞉, Godogodone gala a꞉kuwata꞉mena꞉.
23358	MAT 6:7	“Ba꞉bema꞉ ama꞉le Godokoba꞉ tabo ga꞉la tetelo, ama꞉ Godoko iya꞉tawaha꞉ lumagima꞉ akeda꞉la꞉. Numa꞉la꞉, ba꞉bako lumagiti Godoko toemeho tetelo ba꞉ma ka꞉na emalagidolonako, ‘Nale atu toetoe tabo hiliyo teta꞉mo dolamaginakomo, ba꞉bema꞉ Godote naeno tabo hibinomolo kulima꞉ne.’
23359	MAT 6:8	Huiyatiya la꞉ ba꞉bako lumagima꞉ akeda꞉hala꞉, mabu la꞉le la꞉eno modoboha꞉ komokomoma꞉ Godoko ga꞉lameheno ebete ya꞉lo iya꞉tawanako.
23360	MAT 6:9	Ba꞉bema꞉ la꞉ Godotamo toetoe tabo ba꞉ma ka꞉na na꞉ga꞉lanakuya꞉la꞉, ‘Aeno Hunu Haboeno Nabiwi, wadiyala amia꞉no talona mahilo tawakaluba꞉te nadipata꞉mena꞉,
23363	MAT 6:12	Ba꞉gala komopa꞉te atamo kuba dododilina, ale ba꞉bi kuba egebolelamete kadodoholelamema꞉nema꞉, ba꞉bema꞉ wadiyala ama꞉ atumu aeno kuba egebolea꞉mete nadodoholea꞉ma꞉.
23364	MAT 6:13	Ba꞉gala Saitanakono kuba gabamo emogabuimi ipuwalo ama꞉le huiyatiya a ba owalubi amia꞉no hido gabodo na꞉magatoenakuya꞉, iyo, ebeno kuba ododi ipuwane aeno ka꞉ka꞉ na꞉mula꞉lea꞉ma꞉, mabu amia꞉no Ko Gawadalagi komo, ba꞉gala helo konomo, ba꞉gala awagaha komo emedena emedena tetelo ama꞉godolo ba꞉pola꞉namena꞉. Ba꞉ba꞉la.’”
23365	MAT 6:14	Ya꞉suti tabo moga꞉melo gala na꞉kagoiya꞉, “Komopa꞉te kuba la꞉tamo dododili, la꞉le ibino kuba dadodoholelamema la꞉eno Hunu Haboeno Nabiwiti atumu la꞉eno kuba egebolelamete kadodoholelamema꞉na꞉ta,
23367	MAT 6:16	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “La꞉le Godokono oko owatima꞉ baa꞉ nahaheno da꞉pola꞉nama, ma꞉lapila netewa tawakalubima꞉ akeda꞉hala꞉. Iba꞉te baa꞉ nahaheno pola꞉na tetelo ibino dopo menemenema꞉ eda꞉halamenaka, mabu ibi ubila tawakaluba꞉te ibino baa꞉ nahaha꞉ komo kumilamema꞉. Ba꞉bema꞉ na la꞉tamo hibi tabo begoemo, iba꞉te tawakalubino mililamehole ipuwalo ibino ko huiya ba꞉ a꞉lawa꞉, Godogodone gala a꞉kuwata꞉mena꞉.
23368	MAT 6:17	Huiyatiya amia꞉no baa꞉ naheno luta tetelo wadiyala ama꞉ ba꞉be komo diya gabodo nododinakuya꞉. Ba꞉bema꞉ ama꞉ baa꞉ kapete umihino, ama꞉le kalakalago demedena ama꞉ ba꞉ ba꞉ba ka꞉na na꞉lutiya꞉, ama꞉le amia꞉no hinibo a꞉higiliwadolete amia꞉no holoholo hidamo kukulama꞉na꞉ta.
23370	MAT 6:19	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “La꞉ ba꞉moe hopolo ilina akadogodoguilamenala꞉, mabu ba꞉moe hopolo hidohido kaliko unawa꞉te a꞉kubahilamenaka ba꞉gala auli ilina hakate atumu a꞉kakubahilamenaka. Iyo, ba꞉ hibila, pilo tawakaluba꞉te genama guamo pogomote la꞉eno komo ilina dito kopekubahilamema꞉na꞉.
23371	MAT 6:20	Ba꞉bema꞉ wadiyala la꞉ Godokono Hunu Habalo la꞉eno ilina na꞉dogodoguilamenala꞉, mabu ba꞉bolo unawa꞉te ilina a꞉kanala꞉la꞉, ba꞉gala hakate ilina a꞉kakubahilama꞉le, ba꞉gala pilo tawakaluba꞉te genama guamo ogomote la꞉eno ilina a꞉kuwata꞉mena꞉.
23373	MAT 6:22	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “Lumagino apeno alo ba꞉ ebeno baidila. Ba꞉bema꞉ amia꞉no baiditi hidamo da꞉la꞉minalemene amia꞉no tepo ipuwoeno alote atumu hidonomamo kaka꞉la꞉minama꞉ne,
23376	MAT 6:25	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “Nale la꞉ begoelamemata, la꞉eno emedeho komokomoma꞉ aka-ukuibilibilihonala꞉, iyo, la꞉le naha ilina, niho ilina, ba꞉gala pupulino ilina uwatema꞉ koamo akemalagidola꞉la꞉, mabu naha ilina ba꞉gala pupulino ilina iba꞉te kokoma꞉ keda꞉hanaha꞉. Naha ilinate lumagitamo hibi ka꞉ka꞉ ba꞉kikamemene? Ao, a꞉kikama꞉mene, ba꞉gala pupulino ilinate atumu ebeno ape emedena tetelo a꞉kowalubinamene.
23377	MAT 6:26	Ba꞉bema꞉ la꞉ holaholoeno komo nemalagidolala꞉, iba꞉te pali ilina a꞉kamihala꞉ ba꞉gala iba꞉te pelamete nahoeno kikipo a꞉kapetapihala꞉, iyo, ibino pali ilina miya꞉teno genama puliyala, huiyatiya la꞉eno Hunu Haboeno Nabiwiti iba꞉tamo baa꞉ modobolo ikalamenako. Numa꞉la꞉, Godokono malemale hibilo bitana holaholatamo, huiyatiya la꞉tamo keba ka꞉na kitana? Ba꞉ hibila, ebeno malemale la꞉tamo konomoma꞉ eda꞉te emedena emedena tetelo bitanamene!
23381	MAT 6:30	Numa꞉la꞉, ba꞉moe hopoeno hemate ka꞉lo napepehuta, dumutu tawakaluba꞉te koa꞉mo kiya꞉hekema꞉na꞉, huiyatiya Godote ba꞉bi nonoka ilina tita꞉goenoma꞉ midilina, ba꞉bema꞉ ebete atumu la꞉tamo pupulino ilina modobolo bikalamenakomena꞉ta. La꞉ ba꞉moe komo hidamo iya꞉tawahaheno la꞉eno hibima꞉ midi komo Godotamo kokoha꞉!
23382	MAT 6:31	“Ba꞉bema꞉ la꞉le ukui bilibilima꞉ eda꞉halo ba꞉ma ka꞉na akaga꞉lanakala꞉, ‘A bada na꞉ka꞉nahama꞉, ba꞉gala a bada na꞉ka꞉nihoma꞉, ba꞉gala a bada na꞉ka꞉pupulima꞉?’
23384	MAT 6:33	Ba꞉bema꞉ la꞉ la꞉eno Ko Gawadalagi Godotamo papamila꞉lo ebeno tuputupu emede komo dopamo nohowada꞉la꞉, ba꞉bene la꞉eno modoboha꞉ tetelo ebete la꞉eno komokomo ulamelelamete la꞉tamo modobolo bikalameholenakomena꞉ta.
23385	MAT 6:34	Ba꞉bema꞉ la꞉ dumutu hegeloeno komoma꞉ ukui bilibilima꞉ akeda꞉hala꞉ mabu ba꞉be hegeloeno komote ha꞉kiya kopuluhukuma꞉ne. Ka꞉lo hegelalo da꞉pola꞉na ba꞉bi hiya꞉hiya꞉ komo nemalagidola꞉la꞉, huiyatiya eta hegeloeno kuba komate pikulihino dopamo tole komote la꞉tamo akapa꞉la꞉.”
23386	MAT 7:1	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “Komo tawakalubino kuba ododili komoma꞉ la꞉le ibi kubapima꞉ tiyolo akaka꞉lama꞉la꞉, ba꞉bene Godote la꞉ kubapima꞉ a꞉kaka꞉lama꞉mena꞉ta,
23391	MAT 7:6	“Ba꞉gala ba꞉moe ba꞉ eta komola, la꞉le Godokono talona ilina gahagahatamo akikalama꞉la꞉. La꞉ ba꞉ba ka꞉na dewagelema, diyala, iba꞉te la꞉tamo ohobila꞉te la꞉ kubanomamo da꞉ aloholetamena꞉, ba꞉gala la꞉eno hidohido mani goegoa꞉tamo akikalama꞉la꞉, iba꞉te ba꞉bi ilina natamo mikimoelete dito miya꞉paledemena꞉.”
23392	MAT 7:7	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “La꞉ Godoko na꞉toemehala꞉, ebete la꞉tamo kikalamema꞉na꞉ta. Iyo, la꞉ ebeno hido komo nohowada꞉la꞉, la꞉le kumima꞉nemata, ba꞉gala gigiho nanakama꞉la꞉, ebete la꞉tamo ka꞉hiya꞉midama꞉ne.
23393	MAT 7:8	Numa꞉la꞉, puya꞉te Godoko da꞉toemehonaka, iba꞉te ebegodone kolawema꞉na꞉, ba꞉gala puya꞉te ebeno hido komo dohowadinaka iba꞉te kumima꞉na꞉, ba꞉gala puya꞉te gigiho danakaminaka ebete iba꞉tamo ka꞉hiya꞉midama꞉ne.
23395	MAT 7:10	Ba꞉gala ba꞉be guduti ama꞉ dahama꞉ da꞉toemehomena꞉, ama꞉ huiyatiya ebetamo bu kalu ba꞉kikameomena꞉?
23396	MAT 7:11	Numa꞉la꞉, la꞉ hidohido tawakalubiha꞉ huiyatiya la꞉ iya꞉tawahala la꞉eno guguda꞉tamo hidohido baa꞉ ikalamema꞉, ba꞉bema꞉ la꞉eno Hunu Haboeno Nabiwiti atumu iya꞉tawanomola hidohido komo tawakaluba꞉tamo ikalamema꞉, puya꞉te ebe da꞉toemehonaka iba꞉tamo kikalamema꞉ne.
23397	MAT 7:12	“Ba꞉bema꞉ tawakaluba꞉te la꞉tamo bada komo ododima꞉ la꞉le ubi dihatenakoma, la꞉ komopa꞉tamo ba꞉ ba꞉ba ka꞉na nododinakuya꞉la꞉, mabu Godote ebeno Tutumu Tabo Moseseko ipuwado tawakaluba꞉tamo dikalamiya꞉ ba꞉gala ebeno ukui hawakalimipa꞉te ebeno Bukamo da꞉miya꞉tiya꞉, ba꞉bi koko taboeno ipuwa kapiya ba꞉ ba꞉ma ka꞉nala, la꞉ komopa꞉tamo malemale komo na꞉hawakaliminakuya꞉la꞉.”
23398	MAT 7:13	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “La꞉ tutuwa gigihodo na꞉pa꞉la꞉hala꞉, mabu Koe Habamo da꞉na꞉pa꞉la꞉hanaka ba꞉be gigiho konomola, gabo kodakodaha꞉. Tawakalubi hiliyonomate ba꞉bana na꞉pa꞉la꞉hate ba꞉be gabodo tolamena.
23400	MAT 7:15	Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “La꞉le Godokono mahilamo ha꞉da tabo olamagimipi hidamo nulama꞉la꞉. Iba꞉te gelebadihole sipi-goegoeno tama pupuliti la꞉tamo ba꞉bo pelamenaka, huiyatiya ibino tepo ipuwalo ibi helohelo gahagaha keba ka꞉nala꞉ka꞉ ba꞉ba ka꞉nala.
23402	MAT 7:17	Numa꞉la꞉, hidohido kehalo hidohido gaote konolohoma꞉na꞉, ba꞉gala kuba kehalo ba꞉ kuba gaote konolohoma꞉na꞉.