Wildebeest analysis examples for:   kqa-kqa   N    February 25, 2023 at 00:33    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

23214  MAT 1:1  Nɨŋandɨhin Jisas Krais nɨŋuñɨŋgitakɨñandu kuyu. Jisas nu Devit nɨŋuñɨŋgi. Devit nu Abraham nɨŋuñɨŋgi.
23217  MAT 1:4  Ram Aminadap nɨŋuva, Aminadap Nason nɨŋuva, Nason Salmon nɨŋuva.
23231  MAT 1:18  Jisas Krais yahami vana haŋandɨhin nɨmata. Nɨŋum Mariaŋ, Josepɨrɨm mɨŋavɨhumu. Hara kɨhɨrɨ upɨ maŋgarɨhɨmat kɨta tɨhu, Gotɨndu Mavɨñɨŋi mavɨndaŋguramahi mavɨnaŋgandɨmi.
23232  MAT 1:19  Nɨmuŋa Josep, nu tɨtɨtaya kɨyɨhɨyɨ mɨŋga. Maria naŋga kɨhɨrɨ upɨ maŋgarɨhandu. Harɨm Maria kɨpɨ naŋgandɨhi ŋgata, krunavundindu tamɨŋgaŋgɨmbañɨ pɨŋguvarɨtɨnda Maria sɨwɨmanzɨwɨmandɨtima vata, aviñam hañɨ kɨta nmitɨrɨm indarɨmitami.
23234  MAT 1:21  Nu kru ñɨŋi kavɨrɨmandɨ. Nu tɨhi nuŋankrunavundi ñamba vanavana anndu haŋɨnɨŋ sɨhiŋgata nurɨŋ ŋguramata aŋga mɨŋɨmandɨ. Harɨm nñɨmbi ŋguta Jisas vamba amba, vami.
23239  MAT 2:1  Herot aru miku mɨŋga kɨyɨmi hɨrɨvɨyɨ, Maria Jisasɨŋ pɨrɨvɨsa Judia pɨhu Betlehem kavumi. Kamatɨhi indarɨmit avi naŋga muvɨra ina yahayahavundu haŋɨnɨŋ pata Jerusalem yɨvurahata nɨmavamba kitɨhumu, Ñɨŋi kɨhi Judandu aru miku yahami kandɨha pambu kɨyɨ. Nuŋankinɨkɨ ina yahayaha nɨmbu kɨta ŋgata nuŋanñɨmbi tɨhuyahɨrɨm parɨŋ, vamu.
23244  MAT 2:6  Pɨhu Betlehem, krunzapa Judandu pɨrɨvɨsayɨndana. Krunzapa Judandu pɨrɨvɨsayɨ pɨhu aruru muvɨra haŋɨnɨŋ ñɨmbi naŋga. Nandahara ñɨmbi naŋga. Nankru mumɨŋga aru miku mɨŋga yɨvurahata Gotɨndu krunavundi Israel hatiŋ karatamɨrɨmanvamba yɨhimbɨvɨrami, vamu.
23261  MAT 2:23  Uta pɨhu Nasaret nzɨmu. Harɨm kuha kru Gotɨndu kuyu mɨŋata ambavaravara haŋɨnɨŋ ambamu, Kru nɨma pɨhu Nasaretɨndu mɨŋga vamba ambɨrɨmandɨyu, vamu haŋandɨhin, kandɨsɨkwɨsɨkwɨ yɨvurahami.
23268  MAT 3:7  Kamatɨhihi Farisi naŋga Sadyusi muvɨra, utɨrɨŋ arɨŋ kukuyɨ mɨŋaŋgɨrum vata payɨmu. Kamatɨhu nurɨŋ ŋgata nɨmavami, Tau ñambandu ñɨŋi narɨ. Narɨŋ nin ambahi Got narɨŋɨrɨm kɨtɨrɨ kɨta ñamba hɨvɨ ŋgurɨmannɨŋandɨhinɨrɨm tarahɨrɨmɨndaŋ vata andɨra.
23269  MAT 3:8  Narɨ mavɨŋgimɨrurɨŋ nzɨkwɨ vataŋgata, muhɨmɨmuhɨm vana andɨtɨra kru muŋɨnɨŋ ŋgamu. Kamata ambɨrɨmandɨyu, Nurɨ mavɨŋgimɨruyu, vamba ambɨrɨmandɨyu.
23270  MAT 3:9  Narɨŋanindarɨmitɨyɨ, Abraham arɨŋanañɨŋgitak vamba maŋindarɨramamara. Narɨŋ yinda ambin, Got ambɨti tɨmba muŋgɨmuŋgɨ nɨŋɨnɨŋ narɨŋanupɨ mɨŋata Abraham nɨŋuñɨŋgiña yɨvurahahu.
23272  MAT 3:11  Yi narɨŋ mavɨŋgimɨrumaraŋa vata kukuyɨ mɨŋaŋgɨrundin. Hara kru sɨhɨndɨvu payɨmanhama narɨŋ Gotɨndu Mavɨñɨŋiyɨ naŋga ahumirayɨ mɨŋaŋgɨrumandɨ. Nuŋantɨkatɨka ha aru sɨkwɨ, yantɨkatɨka taratɨvɨrandi. Yi avi mɨŋganzɨkwɨ ma, harɨm nuŋantandambɨsa ha maŋgavuhin.
23273  MAT 3:12  Nu wit taratara tɨmba ha mɨŋata payɨmandɨ. Kamata wit ha tarandara tɨhuyahɨtiti pipɨrɨmbipɨrɨ ha muvu mɨŋgaramɨti avi haŋɨnɨŋ muvu mɨŋgaramɨti mɨŋata nuŋanhuyɨmandavɨyɨ tamɨmandɨyu. Kamata ñambañamba haŋɨnɨŋ ahutuvarandiyɨ kɨrɨrɨmandɨ, vami.
23275  MAT 3:14  Hara Jon nkarirahɨrɨman vata nɨmavami, Na yaŋ kukuyɨ mɨŋaŋgɨrunanda avindɨhi. Mumɨndɨhi kɨmbɨnnyinɨ nɨñɨ pana, vami.
23276  MAT 3:15  Kamavahira Jisas kɨmbɨ nambami,ndam, tɨhu yi ambin mañandaya andɨ. Nanaŋga kanɨmata vana andɨtanda, Got avi vana sɨhanaŋga andɨmara vata pirɨndi haŋɨnɨŋ andɨmɨndaŋ, vami. Kamavahi Jon, Jisas ambami maña andɨmi.
23291  MAT 4:13  Kamata pɨhu Nasaret mitata pɨhu Kaperneam umi. Pɨhu Kaperneam kandɨha indu Galilindu tɨvɨyɨ kɨyɨmi. Krunzapa Sebulun naŋga krunzapa Naptalindu pɨrɨvɨsayɨ kɨyɨmi.
23292  MAT 4:14  Kuha Got ambahi kru Gotɨndu kuyu mɨŋata ambavaravara Aisaia ambami, Krunzapa Sebulunɨndu pɨrɨvɨsa naŋga krunzapa Naptalindu pɨrɨvɨsa kandɨha kwɨmbɨvat aru añakɨŋgukuyɨrɨm uhuhu tɨvɨyɨndi. Pɨrɨvɨsa kandɨha kuku Jordan timukari pɨrɨvɨsa Galilindi. Pɨrɨvɨsa Galili kandɨhañɨ krunavundi sambɨ muvundumuvundu ŋɨnɨŋ ndu. Krunavundi kɨvɨmɨŋgwɨyɨ kuyu haŋɨnɨŋ sɨña ŋgayu. Naŋga krunavundi kɨmuhɨmurɨm pɨŋituta kɨvɨmɨŋgwɨyɨ kuyu haŋɨnɨŋ, nurɨŋɨrɨm sɨña yɨvurahi, vamba Aisaia ambami. Jisas uta kandɨhambu ndaŋgɨnda kuyu ŋguhi, Aisaia ambami kuyu ha kandɨsɨkwɨsɨkwɨ yɨvurahami.
23296  MAT 4:18  Jisas indu Galili tɨvɨñɨndɨvɨñɨ ndaya umi. Uta kru nɨŋusi nɨŋuraŋ ŋgahi nurɨŋankamahayɨ ha indu hañɨ kavarata kɨyɨmu. Nɨŋusi Saimon, mu ñɨmbi hambu Pita, nɨŋura Andru. Arɨkimbat asa sɨmbɨra tɨmbahɨrɨsɨrɨm mɨŋandu ŋɨnɨŋ.
23299  MAT 4:21  Kamata Jisas uhandata, nɨŋusi nɨŋura, Sebedindu ñɨŋisɨm, Jems naŋga Jonɨŋ ŋgami. Nurɨŋankamahayɨ haŋɨnɨŋ kundɨrahu sɨvirɨta kupik hɨmba hañɨ, nɨŋuva Sebedi nin kɨyɨmu. Kamatɨhuhu Jisas pata arɨkimbatɨŋ uraramami.
23306  MAT 5:3  Krunavundindu mavɨñɨŋi tɨkatɨka mandɨhi Gotɨŋ ndaya tɨhɨraramandu haŋɨnɨŋ nzɨhɨnzɨtɨmu. Nurɨ Gotɨndu tɨwɨyɨ kɨyɨmandɨyu.
23307  MAT 5:4  Krunavundi irɨhɨŋgukuyɨ kuyu haŋɨnɨŋ nzɨhɨnzɨtɨmu. Nurɨŋ Got mɨŋañɨŋarɨti mavɨñamɨñɨ kɨyɨmandɨyu.
23308  MAT 5:5  Krunavundi nurɨŋanñɨmbi taŋguhu mɨŋgundi haŋɨnɨŋ nzɨhɨnzɨtɨmu. Nurɨŋ Got pɨrɨvɨsa nɨŋandɨhin sɨhanaŋga ŋgurɨmandɨ.
23309  MAT 5:6  Krunavundi avɨhatɨhi naŋga kukumɨtandɨhi anndu maña avi vana andɨtɨrɨm pirɨtamandu haŋɨnɨŋ nzɨhɨnzɨtɨmu. Nurɨŋ Got ŋguramɨti avi vana taya andɨrɨmandɨyu.
23310  MAT 5:7  Krunavundi muŋɨnɨŋ ŋgata sɨhisɨhitɨta ŋguramandu haŋɨnɨŋ nzɨhɨnzɨtɨmu. Nurɨŋ ndahara Got sɨhisɨhitɨta ŋguramɨrɨmandɨ.
23311  MAT 5:8  Krunavundi Gotɨndu avi vanarɨmɨndaya indarɨmitandu haŋɨnɨŋ nzɨhɨnzɨtɨmu. Nurɨ Gotɨŋ ŋgɨmandɨyu.
23313  MAT 5:10  Krunavundi avi vana andɨtu, muŋɨnɨŋ nurɨŋ kañɨnda ŋgutunzɨhɨnzɨtɨmu. Nurɨ Gotɨndu tɨwɨyɨ kɨyɨmandɨyu.
23316  MAT 5:13  Jisas sɨhinda ambami, Narɨ pɨrɨ nɨñɨndu añak maña, hara añak kandɨha nza yɨwarɨti pamatɨrɨŋ sɨhinda nzandɨrɨmandɨ. Kandɨhamata añak haŋandɨhinɨndu sɨmbɨra maŋgɨndi. Harɨm kru taŋgusiŋgɨti taŋguyɨwɨyɨwɨtɨhu.
23318  MAT 5:15  Naŋga umbimbuŋgɨ sɨmuvɨramata sɨŋgɨyɨ mandarɨŋguñahu. Sɨkwɨtaya pina hɨmbañɨ tamahu sɨñandɨhi sɨhanaŋga kru tavɨ humbañɨndu haŋɨnɨŋ sɨñayɨndu.
23320  MAT 5:17  Jisas sɨhinda ambami, Narɨ yambirɨm tɨkatɨka kuyu naŋga kru Gotɨndu kuyu mɨŋata ambavaravara haŋɨnɨŋɨndu kuyu mɨŋasiŋgunziŋgundɨrɨm payɨmi vamba maŋindarɨmitamara. Yi nurɨŋankuyu ha andɨtɨn kandɨsɨkwɨsɨkwɨ yɨvuraham vata payɨmin.
23323  MAT 5:20  Yi narɨŋ ambin, Gotɨndu tɨkatɨka kuyundu mirɨmba naŋga haŋɨnɨŋ naŋga, Farisi Got pirɨtamandi vana anndu. Narɨndahara Got pirɨtamandi vana andɨmara. Kamatɨra narɨŋanvana ha, Gotɨndu tɨkatɨka kuyundu mirɨmba naŋga haŋɨnɨŋ naŋga, Farisindu vana haŋɨnɨŋ taratɨvɨram. Kandɨhamata vana maŋandɨrɨmandɨra ha, Gotɨndu tɨwɨyɨ maŋgɨyɨmandɨra, vami.
23324  MAT 5:21  Jisas sɨhinda ambami, Narɨ ŋgandara. Got Mosesɨŋ ambahi, narɨŋannañɨŋgitakɨñaŋ ambami. Krunavundiŋ mayɨvutatamamara. Krunavundiŋ yɨvutatamɨrɨmanhama ŋgatɨŋgɨrutɨŋgɨru hamandu tamɨŋgañɨ taŋguramɨrɨmandɨ, vamba ambami.
23326  MAT 5:23  Na Gotɨŋ kɨrañɨŋgurɨm, kɨrañɨŋguhu pinayɨrɨm uta, indarɨmitɨna nasi vaha mana nara naŋga vaha nanpɨmɨ vana kɨtiŋgata, kɨrañɨŋguhu hɨm ha kɨrañɨŋguhu pina arɨhañɨ tama. Kamata aŋga pata pɨmɨ ha mɨŋasɨrɨvɨna avindɨti, uta Gotɨŋ kɨrañɨŋgu.
23330  MAT 5:27  Jisas sɨhinda ambami, Narɨ ŋgandara. Got Mosesɨŋ ambahi, narɨŋannañɨŋgitakɨñaŋ ambami, Kru navundi naŋga narɨ navundi mɨŋavɨŋgɨrɨvɨŋgɨrɨmara. Navundi kru naŋga narɨ kru mɨŋavɨŋgɨrɨvɨŋgɨrɨmara, vamba ambami.
23332  MAT 5:29  Nantamɨŋga kuma kansamba hambundu pɨŋgɨrɨvɨŋgɨrɨramɨti ñamba vana andɨtaŋgata, ivɨta kavara. Kamata tamɨŋgaŋgɨrɨsɨ tamu naŋgandaya kɨñɨ. Kamata ñamba vana maŋandɨrɨmana. Kamatɨna nankwɨrandɨmbat ha sɨhanaŋga Got ahutuvarandi helɨyɨ maŋgavarɨmandɨ. Ara tamɨŋgaŋgɨrɨsɨ timu maŋivɨta kavarata ñamba vana andɨrɨmana ha nankwɨrandɨmbat ha, sɨhanaŋga Got ahutuvarandi helɨyɨ kavarɨmandɨ.
23336  MAT 5:33  Jisas sɨhinda ambami, Narɨ ŋgandara. Got Mosesɨŋ ambahi, narɨŋannañɨŋgitakɨñaŋ ambami, Muhɨm vana andɨrɨm kuyusɨhɨrata narɨŋankuyu ha tɨkatɨkatɨramata kandɨsɨkwɨsɨkwɨ kuma yawi vata maŋambamara. Kandɨsɨkwɨsɨkwɨ kuma yawi vataŋgata, Aru nɨmandu tamɨŋgañɨ ambɨrɨmandɨra maña andɨmara, vamba ambami.
23337  MAT 5:34  Hara yi narɨŋ nɨmavɨrɨman, kuyu munda tɨkatɨkatɨramata kandɨsɨkwɨsɨkwɨ kuma yawi vata maŋambamara. Narɨŋankuyu tɨkatɨkatɨramata ihumbɨsa vata ndahara maŋambamara. Ihumbɨsa ha Gotɨndu nzɨmɨnmaka tɨhi.
23338  MAT 5:35  Narɨŋankuyu tɨkatɨkatɨramata pɨrɨ vata ndahara maŋambamara. Pɨrɨ nɨŋandɨhin Gotɨndu tanda tamatama upɨ tɨhi. Narɨŋankuyu tɨkatɨkatɨramata Jerusalem vata maŋambamara. Jerusalem pɨhu aru Got aru miku tɨkatɨka naŋga nɨmandu tɨhi.
23339  MAT 5:36  Narɨŋanmikunɨ ha narɨŋambi andɨtɨra kitɨrɨ yɨvurahata suñɨ yɨvurahata mandɨhi. Harɨm narɨŋankuyu tɨkatɨkatɨramata miku vata maŋambamara.
23340  MAT 5:37  Narɨ kannaŋga manɨŋga ndaya vamara. Kuyu muvɨra narɨŋankuyu tɨkatɨkatɨramata ambɨrɨmandɨra haŋɨnɨŋ, kaŋɨnɨŋ Satanɨndu kuyu, vami.
23341  MAT 5:38  Jisas sɨhinda ambami, Narɨ ŋgandara. Got Mosesɨŋ ambahi, narɨŋannañɨŋgitakɨñaŋ ambami, Kru mumɨŋga, mumɨŋgandu tamɨŋga mɨŋasɨpɨrɨti ŋgata kɨmbɨ ndahara nuŋantamɨŋga handahara mɨŋasɨpɨram. Sɨwɨmañanzihɨ kru mumɨŋga, mumɨŋgandu mɨkahɨrɨs ha yɨvukuvɨti ŋgata, kɨmbɨ ndahara nuŋanmɨkahɨrɨs ha yɨvukuvɨm, vamba ambami.
23345  MAT 5:42  Kru mumɨŋga nambirɨm muhɨmɨrɨm kitɨhuta yaŋ ŋgu vɨtiŋgata sɨkwɨtaya ŋgu. Naŋga kru mumɨŋga nanmuhɨm nda mɨŋata muhɨvɨra kɨmbɨ ŋgutɨn vɨti ndahara mɨrɨmɨrɨ mandɨ. Kɨmbɨ muyɨvɨra ŋgu vata maŋamba. Sɨkwɨtaya ŋgu, vami.
23346  MAT 5:43  Jisas sɨhinda ambami, Narɨ ŋgandara. Got Mosesɨŋ ambahi, narɨŋannañɨŋgitakɨñaŋ ambami. Narɨ krunavundi narɨŋanpɨhuyɨndu mɨŋata mavɨñɨ tamamara. Kamata narɨŋanmiku haŋɨnɨŋ tɨkitɨkitɨmara, vamba ambami.
23348  MAT 5:45  Kamatɨrɨmandɨra handa narɨŋanNava nuŋanpɨhuyɨ kɨyɨ hamandu ñɨŋi kɨyɨmandɨra. Nu ina nuŋanandɨhi kru ñamba ŋɨnɨŋ naŋga aviŋɨnɨŋɨrɨm naŋga yahandi. Naŋga andɨhi kuku kru tɨtɨtaya kɨyɨhɨyɨ, naŋga tɨtɨ maŋgɨyɨhɨyɨ ŋɨnɨŋɨrɨm naŋga mɨŋgandi.
23351  MAT 5:48  NarɨŋanNava nuŋanpɨhuyɨ avinzɨkwɨ ndi. Harɨm narɨndahara nu maña avinzɨkwɨ kɨyɨmara, vami.
23352  MAT 6:1  Jisas sɨhinda nɨmavami, Tamɨŋga naŋga ndamara. Narɨŋanavi vana ha krunavundindu tamɨŋgaŋgɨmbañɨ andɨtɨra maŋgamu. Kandɨhamatɨrɨmandɨra ha narɨŋanNava nuŋanpɨhuyɨ kɨyɨ hamandu muhɨmɨmuhɨm mamɨŋɨmandɨra.
23353  MAT 6:2  Kru muvɨra krunavundiŋ kuyusɨhɨrɨtɨrɨŋ arɨŋanñɨmbi tɨhuyahɨrɨmandɨyu vata anndu. Kamata kru mumɨŋgaŋ sɨmbɨhu Got naŋga kuyundavaravara tavɨyɨ naŋga ndɨmbatɨyɨ kaur tɨmɨhɨruta kasiramata undi. Kamatɨhihi kru kuyusɨhɨrandu haŋɨnɨŋ sɨhɨnundu. Kamata kru kandɨhaŋɨnɨŋ krunavundi muhɨmɨmuhɨm manɨman haŋɨnɨŋ tɨmbahɨrɨs ŋgundu. Harɨm nurɨ anndu maña narɨ maŋandɨmara. Narɨŋ yi kanambin, kru kandɨhaŋɨnɨŋɨndu ñɨmbi krunavundi tɨhuyahɨrɨmandɨyu. Hara Got mandɨhuyahɨrɨmandɨ.
23355  MAT 6:4  Kamataharɨm sɨhisɨhi sɨmbɨra andɨrɨmandɨra haŋandɨhin sipɨruta kɨyɨmandɨ. Kamatɨra, Nava muhɨmɨmuhɨm sipɨrusipɨru hɨm ŋgandi hama, nu taya narɨŋ muhɨmɨmuhɨm ŋgurɨmandɨ, vami.
23356  MAT 6:5  Jisas sɨhinda ambami, Kru muvɨra krunavundiŋ kuyusɨhɨrɨtɨrɨŋ arɨŋanñɨmbi tɨhuyahɨrɨmandɨyu vata anndu. Kamata Got naŋga kuyundavaravara tavɨyɨ naŋga nhiŋgɨrɨñɨ taŋguramandu. Kamata krunavundi ŋgɨmandɨyu vata Got naŋga kuyundavarambara kuyu pɨŋgɨrɨvɨŋgɨrɨrɨm pirɨtamandu. Harɨm nurɨ anndu maña narɨ maŋandɨmara. Narɨŋ yi kanambin, kru kandɨhaŋɨnɨŋɨndu ñɨmbi krunavundi tɨhuyahɨrɨmandɨyu. Hara Got mandɨhuyahɨrɨmandɨ.
23357  MAT 6:6  NanNava nu sipɨrusipɨru upɨyɨndi. Harɨm nu naŋga kuyundavarɨm nankarɨhaharɨha upɨyɨ indɨhuta ndɨŋariha yɨhɨta nu naŋga kuyundavara. Kamatɨna ndahara nankuyu ha indarɨta nmuhɨmɨmuhɨm ŋgurɨmandɨ.
23358  MAT 6:7  Krunavundi muvundumuvundu ŋɨnɨŋ, Got arɨŋankuyu indarɨmanvata Got naŋga kuyundavarata kuyu pɨŋgɨrɨndu. Harɨm narɨŋanNava Got naŋga kuyundavarɨm, krunavundi muvundumuvundu kuyundavarata kuyu pɨŋgɨrɨndu maña kuyu mambɨŋgɨrɨmara.
23359  MAT 6:8  NarɨŋanNava Gotɨŋ muhɨmɨrɨm nda ambɨrɨm kwɨsɨ mɨkatɨkumbɨrahara ndahara ŋgandi. Kamataharɨm nurɨ anndu maña maŋandɨmara.
23361  MAT 6:10  Krunavundi tɨhu naŋga muyɨvɨndahara nantɨwɨyɨ kɨyɨmu. Nanpɨhuyɨndu haŋɨnɨŋ na pirɨtamandana vana taya mɨŋahandandu. Krunavundi pɨrɨ nɨñɨ ndahara na pirɨtamandana vana taya mɨŋahandamu.
23364  MAT 6:13  Na mitɨna arɨŋ Satan ñamba vana andɨtɨrɨm mɨŋamɨŋgɨtima. Ara ñamba vana andɨrɨmɨtɨrɨŋ arɨŋ ŋguramɨna ñamba vana maŋandɨm, vamba ambamara, vami.
23365  MAT 6:14  Kamavata nurɨŋ ambami, Krunavundi muŋɨnɨŋ ñamba vana andɨtu nurɨŋ kuŋgɨ maŋguyɨvɨrɨmandɨra ha, narɨŋanNava nuŋanpɨhuyɨ kɨyɨ hama ndahara narɨŋ kuŋgɨ maŋguyɨvɨrɨmandɨ. Hara krunavundiŋ kuŋgɨ kuyɨvɨrɨmandɨra ha, narɨŋanNava nuŋanpɨhuyɨ kɨyɨ hama ndahara narɨŋ kuŋgɨ kuyɨvɨrɨmandɨ, vami.
23367  MAT 6:16  Jisas sɨhinda ambami, Kru muvɨra krunavundiŋ kuyusɨhɨrɨtɨrɨŋ arɨŋanñɨmbi tɨhuyahɨrɨmandɨyu vata anndu. Kamata krunavundirɨm nɨŋɨnɨŋ ñaña itɨhañatandayu vɨrɨmandɨyu vata kru kandɨhaŋɨnɨŋ kɨpumɨka ñambayɨ tɨhɨrandu. Hara narɨ ñaña itɨhañata ŋgata kru nɨŋɨnɨŋ anndu maña kɨpumɨka ñambayɨ mandɨhɨramara. Narɨŋ yi kanambin, kru kandɨhaŋɨnɨŋɨndu ñɨmbi krunavundi tɨhuyahɨrɨmandɨyu. Hara Got mandɨhuyahɨrɨmandɨ.
23369  MAT 6:18  Kandɨhamatɨra krunavundi narɨŋambirɨm nɨŋɨnɨŋ ñaña maŋitɨhañayu, vamba ambɨrɨmandɨyu. Hara ñaña itɨhañandara ha, narɨŋanNava ŋgandi. Nu mɨŋgɨyamɨŋgɨya muhɨmɨmuhɨm sipɨruta kɨyɨhɨyɨ hɨm ŋgandi. Kamatɨra Nava narɨŋ muhɨmɨmuhɨm kɨmbɨ ŋgurɨmandɨ, vami.
23370  MAT 6:19  Jisas sɨhinda ambami, Narɨŋanmuhɨmɨmuhɨm avihɨmɨŋgɨm mɨŋamɨŋa pɨrɨ nɨñɨ mayɨvumɨŋgumara. Pɨrɨ nɨñɨ akavatɨvatɨ tavɨhandu. Kamatɨhi ñaŋgwɨ yɨvuta muhɨmɨmuhɨm ñambatɨndu. Kru kipa naŋga haŋɨnɨŋ ndahara tapa yɨvuvirɨhuta kipa mɨŋandu.
23372  MAT 6:21  Narɨŋanmuhɨmɨmuhɨm avivi kɨyɨmanupɨ hañɨ, narɨŋanindarɨmit handahara upɨ kandɨhañɨ ndaya kɨyɨmandɨ, vami.
23375  MAT 6:24  Jisas sɨhinda ambami, Sɨmbɨrakara mɨŋgɨya mɨŋgandaya, aru miku arɨkimbatɨndu tɨwɨyɨ maŋgɨyɨhi. Muhamaŋ mɨŋata mavɨñɨ tamata, muhamaŋ kutɨvu mandamahi. Naŋga arɨkimbatɨndu kuyu maŋindarɨhi. Kamataharɨm narɨ Gotɨndu tɨwɨyɨ, naŋga tɨmbahɨrɨsɨndu tɨwɨyɨ maŋgɨyɨhara, vami.
23377  MAT 6:26  Narɨ kava nɨŋɨnɨŋ ŋgamara. Nurɨ ñaña maŋgurɨndu. Naŋga nurɨ ñaña kayɨvata tavɨyɨ mandamandu. Hara narɨŋanNava nuŋanpɨhuyɨndi hama ŋguhihi ñandu. Harɨm narɨ kavaŋɨ taratɨvɨrandara.
23379  MAT 6:28  Kamataharɨm mumɨrɨm mɨkwɨrɨrɨm indarɨhɨtɨhɨtɨndara. Sumɨ nɨŋɨnɨŋ ŋgamara, nurɨ sɨmbɨra tɨkatɨka mamɨŋandu. Naŋga nurɨ mɨkwɨrɨ manzɨvirɨndu.
23381  MAT 6:30  Musi tɨpanzɨmasɨma nɨŋɨnɨŋ kuyu. Hara amu kru tavɨhavarata ahumira aruyɨ kavarɨmandɨyu. Tɨpa kanɨmata nɨŋɨnɨŋ Got nurɨŋ kanmɨŋayahuramandi. Kamataharɨm nɨmata nɨmbu ŋgamara. Got narɨŋ ndahara kanmɨŋayahuramɨrɨmandɨ. Narɨ kru indarɨmaŋgaramaŋgara vana sukɨsɨmbɨrɨ naŋga ŋɨnɨŋ.
23382  MAT 6:31  Kamataharɨm indarɨhɨtɨhɨta nɨmavata maŋambamara. Mum ñata mum kuvɨrɨmɨndaŋ. Naŋga muhɨmɨyɨ kwɨranyɨvupɨhavɨmɨndaŋ vata maŋambamara.
23383  MAT 6:32  Gotɨŋ maŋgandu haŋɨnɨŋ muhɨmɨmuhɨm kanɨŋɨnɨŋ sɨhanaŋga ŋgɨmɨndaŋ vata puhɨrandu. Hara narɨŋanNava nuŋanpɨhuyɨ kɨyɨ hama, muhɨmɨmuhɨmɨrɨm kɨrɨvɨtɨndara haŋɨnɨŋ ŋgandi.
23384  MAT 6:33  Hara kimaŋgima hɨm andɨrɨmandɨra ha nɨmata. Narɨ Gotɨndu tɨwɨyɨ taya kɨyɨhɨyɨrɨm indarɨmara. Kamata avi vana taya mɨŋahandamara. Kamatɨra narɨŋ muhɨmɨmuhɨm kandɨhaŋɨnɨŋ ndahara ŋgurɨmandɨ.
23386  MAT 7:1  Jisas sɨhinda ambami, Narɨ kru muŋɨnɨŋɨndu vana ŋgata ŋgatɨŋgɨruta ndaŋɨnɨŋ ñamba ŋɨnɨŋ vata maŋambamara. Kamavɨtɨra narɨŋ Got sɨhwɨmaña musa andɨrɨmandɨ.
23387  MAT 7:2  Narɨ kru muŋɨnɨŋ ŋgatɨŋgɨrundara maña, Got ndahara narɨŋ ŋgatɨŋgurɨmandɨ. Kamata nurɨŋ muhɨmɨmuhɨm musa andara maña, narɨŋ ndahara kɨmbɨ andɨrɨmandɨ.
23389  MAT 7:4  Nantamɨŋga hañɨ ahusɨŋga ha kɨtihɨti, mumɨrɨm yasi nantamɨŋga hañɨ ayɨwɨrsɨ ha tɨhuyɨkɨrɨtɨnɨ vamba ambɨrɨmana.
23390  MAT 7:5  Na kuyusɨhɨrɨmbɨhapɨha mɨŋga. Atɨ ahusɨŋga nantamɨŋgañɨ ha wɨsa mɨŋata kavara. Kamata tɨhɨramaŋgarata sɨhinda nasindu tamɨŋga hañɨ ayɨwɨrɨsɨyɨpu kɨyɨmanhaŋandɨhin ŋgamaŋgarata tɨhuyɨkɨra.
23391  MAT 7:6  Muhɨmɨmuhɨm Gotɨrɨm yɨhɨramandu haŋɨnɨŋ mɨŋgata upɨriŋ maŋgumara. Narɨŋ aŋga kimɨruramata sɨtumandɨhi. Naŋga narɨŋannza avivi haŋɨnɨŋ sambarɨm maŋgavaramara. Kamatɨranda tandayɨ taya taŋgumɨŋgutumandɨhi, vami.
23393  MAT 7:8  Harɨm kru Gotɨŋ kitɨhundu haŋɨnɨŋ muhɨmɨmuhɨm mɨŋandu. Kamata muhɨmɨmuhɨmɨrɨm puhɨravuhɨraramandu haŋɨnɨŋ ŋgandu. Naŋga tavɨndɨŋari yɨvuyɨvuramandu haŋɨnɨŋɨrɨm Gotndɨŋariha pɨhɨrɨndi.
23395  MAT 7:10  Naŋga nuŋanñɨŋi nɨŋuvaŋ asarɨm kitɨwɨti tau ŋguhi vaha. Manɨŋganzɨkwɨ.
23396  MAT 7:11  Nɨŋuvanin narɨ ñamba vana sambɨ andara. Hara narɨŋanñɨŋisɨmɨŋ avihɨmɨŋgɨm ŋgurɨm mavɨndamandara. Kamataharɨm ŋgamara. NarɨŋanNava nuŋanpɨhuyɨ kɨyɨ hama naŋga kuyundavarɨtɨra, muhɨmɨmuhɨm avihɨmɨŋgɨm ŋgurɨmnzɨhɨnzɨtɨrɨmandɨ.
23397  MAT 7:12  Muhɨmɨmuhɨm vana narɨŋ kru muŋɨnɨŋ andɨmu vata pɨrɨ tamɨrɨmandɨra ha, sɨhwɨmaña musa kru muŋɨnɨŋ ndahara andɨmara. Kanɨmata vana nɨŋandɨhin Gotɨndu tɨkatɨka kuyundu kuyu sapa. Naŋga kru Gotɨndu kuyu mɨŋata ambavaravara haŋɨnɨŋɨndu kuyuyɨndu kuyu sapa, vami.
23398  MAT 7:13  Jisas sɨhinda ambami, Narɨ kwɨmbɨsiki suksɨmbɨrɨ hañɨ umara. Pɨhu yɨwarayɨwara hañɨ uhuhundu kwɨmbɨ ha aru. Naŋga pɨhu kandɨhañɨ uhuhu kwɨmbɨ ha patɨ. Harɨm krunavundi sambɨ kwɨmbɨ kandɨhañɨ undu.
23399  MAT 7:14  Hara pɨhu sɨhaŋgɨyɨhɨyɨndu kwɨmbɨsiki haŋandɨhin sukɨsɨmbɨrɨ sɨkwɨ. Naŋga kwɨmbɨsiki kandɨhañɨ uhuhurɨm avɨrɨ tamahana. Kamataharɨm krunavundi mɨŋgɨyavatɨvat taya kwɨmbɨsiki kandɨha ŋgata kandɨhañɨ undu, vami.
23400  MAT 7:15  Jisas sɨhinda nɨmavami, Kru muvɨra kuyusɨhɨrata ara kru Gotɨndu kuyu mɨŋata ambavaravara ŋɨnɨŋ vamba ambɨrɨmandɨyu. Harɨm tamɨŋga naŋga ndamara. Nurɨ kuyusɨhɨranzɨra narɨŋ kuyu avivi ambavarɨmandɨyu. Hara narɨŋanindarɨmit hambu mɨŋawɨnɨkwɨnɨtɨrɨm andɨrɨmandɨyu. Kandɨhamata haŋɨnɨŋ upɨri saŋara maña sipsip vɨsa tarɨŋguramata arɨñɨ uta sipsip mu mɨŋahandɨmɨndaŋ vata anndu.
23401  MAT 7:16  Nurɨ andɨrɨmandɨyu musa ha ŋgata ambɨrɨmandɨra. Nurɨ kuyusɨhɨrata ara kru Gotɨndu kuyu mɨŋata ambavaravara ŋɨnɨŋ vamba ambandu, vamba ambɨrɨmandɨra. Kru wain kɨrɨs mɨŋɨrɨm siki punnaŋgañɨ uta mamɨŋandu, naŋga kru ahu fik kɨrɨs mɨŋɨrɨm tɨpa sɨhɨvɨ naŋgañɨ uta mamɨŋandu.
23405  MAT 7:20  Kamataharɨm nurɨ andɨrɨmandɨyu vana hambu taya ŋgata ambɨrɨmandɨra. Nurɨ kuyusɨhɨrata ara kru Gotɨndu kuyu mɨŋata ambavaravara ŋɨnɨŋ vamba ambandu, vamba ambɨrɨmandɨra.