23215	MAT 1:2	Epuraham rini Aisak ni rawani Aisak ga Jekop ni rawani Jekop Juta ga ri hiparakambwe lenga wunu ra.
23217	MAT 1:4	Ete wowani Ram ga Aminatap ni ra. Wowani Aminatap ga Nason ni ra. Wowani Nason ga Salumon ni ra.
23220	MAT 1:7	Ete wowani Solomon Riyapoam ni ra. Wowani Riyapoam ga Apaisa ni ra. Wowani Apaisa ga Esa ni ra.
23221	MAT 1:8	Ete wowani Esa ga Jehosafat ni ra. Wowani Jehosafat ga Joram ni ra. Wowani Joram ga Asaiya ni ra.
23222	MAT 1:9	Ete wowani Asaiya ga Jotam ni ra. Wowani Jotam ga Ehas ni ra. Wowani Ehas ga Hesekaiya ni ra.
23226	MAT 1:13	Ete wowani Serapapel ga Apaiyat ni ra. Wowani Apaiyat ga Elaiyakim ni ra. Wowani Elaiyakim ga Eso ni ra.
23233	MAT 1:20	Josep o tini ete ri hambwandani, tukuki tiki ri tukuyaneheiwani Apukolaka i ensel fori rini tambwa tani ya rini sawe, “Josep, Defit i che, apa mi humwe Mariya mi toro ki aki kei. Ma mendi, o sembe ga dau che oti, o Gotri Himamwale to tini haro.
23234	MAT 1:21	Apa hurahama che ni o ti rakonda. Wowa hi rihi ti, Jisas, ma uchasi. Hinde wowani, rini himiyama hurahama wui kapwa sumbu rani ri humbwesini wunu ai ri ratano hima.”
23235	MAT 1:22	Delehaꞌa sumbu siraro ti, o imbihumbwa Apukolaka to Gotri mwanji bwarakarandaro hima foi takisopo ki sawero mwanji mwe naha sukwa kinani siraro. Ka Gotri mwanji bwarakarandaro hima ete sawe:
23237	MAT 1:24	Ete wowani Josep tukuyandaro ti, ri ai saini Apukolaka i ensel rini sawero hinga ri humwe hinga ya ri toro.
23250	MAT 2:12	Wosini wu tukuyandawani Gotri niliki tukuki tiki autangi mwanji wunu hani ya sawe, “Apa Herot tambwa ku ai i kei.” Ete wowani nurumbu numbo ba fotiki wui ko tokwe ya wu i.
23251	MAT 2:13	Wu isiwani Apukolaka i ensel fo tani Josep ni tukuki tiki ya rini sawe, “Ma saini mi che humwe rani Isip ko laka tokwe akini i. Wosini Isip ko laka tiki ya ma ete dawa mwanji fo mini a sawewa pwe mi bwe ta. Hinde wowani, Herot o hurahama che ni wakineheisini o rini yeni si ki ri hambwandau.”
23253	MAT 2:15	Wu isini Isip ko tiki ete wu da dani Herot haro gisi tiki ya wu ambwe. O sumbu hinga siraro ti, ka Apukolaka i mwanji bwarakarandaro hima ri takisopo tiki bwaro mwanji hingambwa mwe naha siraro. Ka hinga ri sawero, “Hurahama che ahi Isip ko tiki o da. Wosiwani rini ani uchawani taro.”
23257	MAT 2:19	Wosiwani dani ini Herot ya ha. Ete wosiwani Isip ko tiki Apukolaka i ensel Josep tambwa tukuki tiki tani ya rini sawe, “Ma saini o che ri nuwai ga ma fini rani Isurel ko tokwe ai i. Ka che ni yeni si ki hambwandaro hima le hahiro.”
23260	MAT 2:22	Wu ini ya ri mendi, Akeleyas to ri yapai Herot i wa tiki Jutiya lei King apukolaka ri etiro ti. O keke Josep o mapwa ki ri i kinani ya ri aki. Wowani tukuki fotiki Gotri Josep ni sawewani Galili mapwa tokwe ya ri i.
23264	MAT 3:3	Imbihumbwa Gotri mwanji bwarakarandaro hima ri, Aisaiya, to Jon ni ka hinga ri sawero, “Hima da nambwe michi ki hima fori ri takisopo ki ri uchani ka hinga o ri sawenda, ‘Apukolaka ri numbo ma ku nambusini ri ino numbo rihi ti ma ku norukwe.” ’
23272	MAT 3:11	“Kapwa sumbu kuhi ti gumwa ku siro keke uku minde ki o kunu a yasisinda. Woroti hima fori ai gumwa tokwe tano ti, rini ai kwambu tini ri dikikondau. Ani ai hambwa ti kapwacheche naha, rindo ri hambwa ti omwesika naha. Rini kunu ni uku ri yasino ti, o Gotri himamwale ki hi hinga okunda ki kunu ri yasino.
23278	MAT 3:17	Ete wowani tumwa foti niri we tiki ya uchani sawe, “Dohaꞌa ai che, ani rini keke a wondau. Ani rini keke ani eripendau.”
23284	MAT 4:6	Wosini ya rini sawe, “E, mini Gotri Che naha nawa, ma chunani rai. Gotri mwanji ete sawero: ‘Apa Gotri ri ensel leni sawewa wu tani humokuto foti seke mini yehekuno keke wui tapa tenge tiki mini wu lisisini o mini rakaikonda.” ’
23285	MAT 4:7	Wowani Jisas ya rini sawe, “Gotri mwanji kumbwa ka hinga ai sawesinda, ‘Mini apa Apukolaka, mi Gotri, ni simiyanehei kei.” ’
23288	MAT 4:10	Ete wowani Jisas ga rini sawe, “Saiten, ma akini i! Gotri mwanji ete sawero, ‘Apukolaka, mi Gotri, tunumbwa ma lotu wo. Apukolaka ri tau naha tunumbwa ma randa.” ’
23292	MAT 4:14	Ka sumbu sukwaro ti, imbihumbwa Gotri mwanji bwarakarandaro hima ri, Aisaiya, bwaro mwanji hingambwa mwe naha siraro. Rini ete sawero,
23296	MAT 4:18	Wosini Jisas Galili fwa gamba tiki eti eti ini heiwani Saimon, ri hi fori, Pita, ri analongo Anduru ga tukwa fwa we tiki ya fi humbwenda. Tukwa fi humbweni omwe torondau sumbu ti o fi ya tau.
23320	MAT 5:17	“Kunu apa ka hinga hambwa kei, ani Gotri chengi ki dau Moses kaisiro Gotri lo mwanji tinga Gotri mwanji bwarakarandaro hima i mwanji tinga a humbu ki a taro. Woro mina. Ani o tini a humbu ki a ta nambwe. Ani ele mwanji ni tinda ani ai chiki ki a taro.
23324	MAT 5:21	“Kunu ku mendiro, kui atei hima tororo mwanji kati: ‘Apa hima fo yeni si kei. E, hima fori saini hima foni yeni siwa ori hima ni kotimwono.’
23330	MAT 5:27	“Kunu, imbihumbwa kate sawero ku mendiro: ‘Apa anahopwero sumbu ni kapwa sumbu ai wo kei.’
23336	MAT 5:33	“Atei hima torosiro mwanji fo ku mendiro ti ka hinga: ‘Apa nimba gamboni kari kau mwe naha na kei. E, kari kau mwe naha mi nani sumbu foti mi wo kinawa, Apukolaka i miyaningisopo tiki mwe naha ma ete wo.’
23337	MAT 5:34	Woro o tini kunu a sawendau. Apa kari kau mwe naha na kei. Minambwe naha kunu a nasindau. Apa hewen pe mwaꞌambwe fotini kui mwanji okula ki ku ucha kei. Hinde wowani, hewen oti Gotri ko.
23338	MAT 5:35	Apa nuwe pe mwaꞌambwe fotini kui mwanji okula ki ku ucha kei. Hinde wowani, nuwe oti Gotri seke yitindau. Apa Jerusalem ko hi tini kunu okula ki ku ucha kei. Hinde wowani, Jerusalem ko oti King Apukolaka i ko laka.
23342	MAT 5:39	Woro o tini kunu a sawendau. Apa kapwa sumbu woro hima ni wasa ai wo kei. Minambwe naha. E, hima fori warama tiki mini ri yetapewa, warama angi tokwe ma tinda rini hasiwa sa mini yetape.
23356	MAT 6:5	“Gotri ni ku uchahambwa kinawa kunu apa nimba gambondau himako le wosindau hinga ku wosi kei. Wunu hima leto wunu hei ki lotu wondau aka laka ki, e, numbo laka gamba tiki saini wu etisini Apukolaka ni uchahambwandau hinga wu uchahambwandau tini wu okokonandau. Mwe naha ki kunu a sawendau. Wunu wu wosindaro sumbu wasa wuhi wu tororo.
23357	MAT 6:6	Woroti, Apukolaka ni mi uchahambwa kinawa, mi tukuyandau aka tipa mihi ki ma raruni aka ti mi ai dimisini mi Yapai yanisini dau tini ma rini uchahambwa. Wowa Yapai mihi, ele wanisini dau mwaꞌambwe hinga tinda ri heindau ki, mwaꞌambwe wasa o ai mini hakonda.
23358	MAT 6:7	“Apukolaka ni ku uchahambwa kinawa, apa sembe ha nambwe hima ba fweleto mwanji miyafo Gotri ni bwandau hinga ku bwanda kei. Wunu ka hinga wu hambwandau, mwanji miyafo wu bwawa Gotri apa o wunu mendikonda.
23360	MAT 6:9	“Ka hinga ma ku uchahambwa: Nui yapai Apukolaka, mini hewen ko tiki mi dau, hi mihi ti kipe naha tumbwa ya sa wu rasainda.
23362	MAT 6:11	Apa ahirahi ti do gisi ki nu ano hinga ma nunu ha.
23364	MAT 6:13	Apa simiyanehei sumbu hinga ki nunu raꞌai kei. Saiten tapa tenge ki nu dano keke ma nunu leningimbani rata. Kwambu laka mihi tinga hi laka mihi tinga mihi kumbwa sa ete da ete da. Mwe naha.
23375	MAT 6:24	“Hima fori hacha fisi ki tau ti hinde ri ra kumbwa. Apa o hinga ti forini sembe amwaka ri ani fori keke ri wono. Wosini forini sirinakoni apa forini gumwa sino. Kunu apa Gotri numbo tinga ya mwaꞌambwe tandau numbo tinga fisi ku sirina kei.
23376	MAT 6:25	“O keke ka kunu a sawenda, kunu apa kui sembe tupu keke inaka bongo miyafo ku hambwani ete sawe kei, ‘Apa ahirahi bweleni nu ano? Uku sumbwe bweleni nu ano?’ Wondani apa kui tape ti keke ku hambwani ete ku sawe kei, ‘Ka bwele nikaꞌari ki nu injino?’ O sumbu hinga ti, himamwale kuhi ti ahirahi kekembwa ku woni, e, hima tape kuhi ti nikaꞌari ti kekembwa ku wondau. Woroti, himamwale kuhi ti, ele ahirahi ni dikini tape kuhi ti ele nikaꞌari ni dikindau.
23381	MAT 6:30	Apa dele fuku ki saindau ki le, icheki sarepi tiki wu yekutosini hi tiki wu humbwewa uno. Woroti, kale nimba dau ki le Gotri to wariko kipe wunu hani nimba wunu ri enependau. O hinga keke kunu dele himiyama hurahama ku dau ti, mwe naha ya ma ku hambwa. Gotri kipe naha o kunu gwarosikonda. Sembe ha sumbu kuhi ti kapwacheche naha.
23389	MAT 7:4	Bwele keke mi hiparakambwe forini ete mi sawendau, ‘Apwai, ani mi miya pe kapwa rungo ti a rani a rawaka ki,’ woroti mini okwe kapwa rungo laka foti mi miya ki o da?
23391	MAT 7:6	“Apa Gotri okokonandau mwaꞌambwe kipe naha mihi ti asa tini si kei. E, apa soluwara kipe yaso kipe naha mihi le fe tini si kei. Foki apa wu yititambisekoni jamekoni o kunu sekonda.
23392	MAT 7:7	“Kunu Gotri ni mwaꞌambwe keke ma ete ku uchahambwanda. Wowa o mwaꞌambwe Gotri o kunu ri hakonda. Kunu mwaꞌambwe keke ma ete ku wakinda. Wowa ku wakini o ku heikonda. Aka lengenumbo ma ete ku yenda. Wowa Gotri o kunu dungwasikonda.
23406	MAT 7:21	“Kunu himiyama hurahama ka hinga apa ku hambwa kei. Ani ni ‘Apukolaka, Apukolaka,’ uchandau hima le tinda ete hewen ko ki wu raruno. Woro mina. Ai Yapai okokona tini sirinani indau hima tombwa hewen ko ki raruno.
23407	MAT 7:22	Ka gisi jipe tawa ele himiyama hurahama miyafo ani sawekonda, ‘Apukolaka, Apukolaka, nunu hi mihi tiki Gotri mwanji nu bwandani hi mihi tiki kale himamwale kapwa nu rani nu humbweꞌindani, e, mi hi tukumbwa kale ba fo ba fo sumbu kwambu nu wo nambweꞌe?’
23408	MAT 7:23	Woro o gisi kumbwa ka hinga wunu a sawekonda, ‘Ani kunu a hikisandau. Kunu kapwa sumbu ku wondaro hima. Ma ku akini i.’
23416	MAT 8:2	Wowani sechi okwe andau hima fori tani Jisas mu tiki ri ombungwesini ya ri sawe, “Apukolaka, sembe mihi au mini saiwa mi ani okulawa hahungo ahi sa humbuwa tape kipe naha a sira.”
23420	MAT 8:6	“Apukolaka, ai tau ra himache fori hahungo omwesika naha ri mendindani aka ki o kaka tukuyanda. Talihapa rihi ti funda dinga ba naha. Wosini amwaka omwesika naha ri mendindau.”
23421	MAT 8:7	Ete wowani Jisas ga mwanji wasa ya rini sawe, “Ani ini kipe o rini a wosikonda.”
23422	MAT 8:8	Ete wowani ele au anaye hima lei wui apukolaka rini ga mwanji wasa ka hinga ya ai rini sawe, “Apukolaka ani hima kapwacheche. Ai aka tiki mi sira to sa biya da. Mwanji tini ma nimba sawewa tau ra himache ahi kipe sa wosi.
23425	MAT 8:11	“Woro apa kunu a sawenda. Himiyama hurahama miyafo nika sukwa mapwa tokwe, e, nika rai mapwa tokwe ele wu takonda. Wu tani Epuraham, Aisak, Jekop wunu ga hewen ko tiki wu litini ahirahi o wu akonda.
23427	MAT 8:13	Wosini Jisas au anaye hima lei wui apukolaka ori ni ya ri sawe, “Mini ya ma i. Ai okokona ti, mini ki sukwano sumbu ti sembe mi ani haro hinga o sukwakonda.” Wosiwani o ri sawero gisi naha ki ori hima ri tau ra himache kipe ya ete ri wosi.
23431	MAT 8:17	O hinga ri wosiro ti, imbihumbwa Gotri mwanji bwarakarandaro hima ri, Aisaiya, bwaro hinga ya ri chiki. Aisaiya ka hinga ri bwaro: “Rinjenga hahungo nuhi ti ri rani ri raꞌairo.”
23435	MAT 8:21	Ete wowani himache rihi foringa ya rini sawe, “Apukolaka, mi ani ohounawa ani ini ai yapai ani eini a sisini pwe.”
23436	MAT 8:22	Ete wowani Jisas ya ri sawe, “Sa biya da. Ani hikisandau hima leto wui nindo tiki haro hima ni sa wu eini si. Woro mini ani ni ma sirinani tawa si i.”
23439	MAT 8:25	Wondawani wu ini rini wu yetelesini ya rini wu sawe, “Apukolaka, mini ma nunu okula. Walambe ya nunu ikondau.”
23443	MAT 8:29	Woro findo hapa tinga fi uchani ya fi sawe, “Mini Gotri che, bwele sumbu hinga tini nunu mi wosikondau? Mwanji nunu mi bwano gisi jipe ti wayambwa. Ahaꞌa nimba nunu ni amwaka mi ha kinani mi taroꞌo?”
23450	MAT 9:2	Ri rachisiwani talihapa dinga ba hima forini tei tenge tiki rini wu owesini Jisas tambwa ya rini wu rata. Wowani Jisas wui inaka ti ri heiwani rini ni sembe ti wu hasindau. Wosiwani Jisas talihapa dinga ba wosiro hima o rini ya ri sawe, “Ai che, sembe mihi sa wahapisi. Mi kapwa sumbu ti a rani a humbweꞌihiro.”
23459	MAT 9:11	Wu andawani ele Farisi hima Jisas himache leni wu heini ya wu sawe, “Hinde wowani kui Apukolaka ri ele takisi ya torondau hima, e, Gotri lo mwanji hikisandau hima lenga ahirahi ri andau?”
23461	MAT 9:13	Kunu ma ini Gotri chengi tiki dau ka mwanji ni ma ku hambwanda. Gotri ete sawero: ‘Ani anguꞌomwe ani ni handau sumbu ti a diyaha. Ani hima keke wondau sumbu tini ani okokonandau.’ Ani ele hima kipe ni ucha ki a ta nambwe. Mina. Ani ele kapwa sumbu wondau hima le kekembwa a taro.”
23466	MAT 9:18	Jisas o mwanji ni ete wunu ri sawendawani hi ucha hima laka fori ri tani ri mu tiki ri ombungwesini ya ri sawe, “Ai himiyama che ti apa chumbwa naha kumbwa ete haro. Woroti mi tani tapa mihi ti ti tape tenge tiki ma owewa sa ai tani wanda.”
23469	MAT 9:21	Hinde wowani, inaka tihi tiki ka hinga ti hambwandaro, “Ani ini tapa ahi ti nikaꞌari tumafu rihi kumbwa ani torowa kipe naha ani wosino.”
23470	MAT 9:22	O hinga ti hambwasini ti torowani Jisas jamekoni tini heikoni ya tini sawe, “Ai che, sembe nihi sa wahapisini sa da. Sembe ani ni ni haro ti keke apa kipe ti ni wosihiro.” Ete wowani metengei ete o humwe kipe ya ti wosi.
23476	MAT 9:28	Ete fi uchandawani aka tiki ya ri raru. Ri raruwani miya sa hima fisi opi rini tambwa ya fi i. Fi ini fi raruwani Jisas ya fini sawe, “Miya kihi ti kipe a wosi kinani sembe ani ni mwe naha ki haroꞌo?” Wowani fini ga ya rini sawe, “Ei, Apukolaka.”
23485	MAT 9:37	Wowani ri himache leni ya ri sawe, “Ahirahi miyafo rupwa tiki otokunasindau. Woroti tau ra himache miyafo nambwe.
23488	MAT 10:2	Kale ri tapaꞌangi tapaꞌangi hatachi fisi himache hi wuhi ti kale: Metengei naha ri esiro hima, hi rihi ti, Saimon, hi rihi foti Pita, rini ga ri analongo, Anduru. Wowani Jemis, rini Sepeti che, rini ga ri analongo, Jon.
23489	MAT 10:3	Ete wowani Filip hima pi Batolomiyu. Wowani Tomas hima pi Matiyu, rini takisi ya torondau hima. Ete wowani Alafiyas i che, Jemis hima pi Tatiyas.
23494	MAT 10:8	Wondani hahungo dau hima le kipe ku wosini, e, haro hima le ma ku ai rasainda. Ete wondani sechi okwe aro hima le kipe wunu ku wosindani himamwale kapwa dau hima le okwe ma ku sawewa o himamwale kapwa sa sirani sa inda. Hima okula kinani kunu ani haro kwambu ti ya tiki ku ra nambwe. O keke hahungo hima le ma nimba ku rasainda. Apa o ki ya ku toro kei.
23503	MAT 10:17	Kunu hima leni ma ku hambwafwaꞌainda. Apa kanisol wuhi o kunu kotimwosini lotu wondau aka wuhi tiki kunu rakarusini o kunu tanambwandakonda.
23507	MAT 10:21	“Ai hi keke hima fori ri analongo forini kotimwowa hima ba fwele wu tani o rini wu yeni wu sikonda. Yapai fori okwe apa ri che rini o hingambwa o wosikonda. Che le apa wui nuwai yapai ni o hingambwa o wu wosikonda.
23508	MAT 10:22	Apa ele himiyama hurahama ai hi keke sembe kapwa o kunu hambwakonda. Woroti ai himache fori ani naha ni ete ri hambwandano ti, gisi jipe rihi humbuwa ai Yapai Gotri o rini raꞌaikonda.
23511	MAT 10:25	Sukul che ri tikisa rihi hambwandau hinga ri hambwawa oti kipe naha. Woro, tau ra himache o hingambwa, ri hacha rini hinga etiwa oti kipe naha. Aka chele hima mwe ri, ani ni Saiten hi tiki ani wu uchasindau. Woro hingambwa apa o aka kumbwa ani ga dau hima leni kapwa hi naha ki kunu uchasikondau.
23514	MAT 10:28	Apa kunu hima tape tini yeni sindau kapwa hima leni ku aki kei. Wunu himamwale kuhi tini sumbu fo hinde kunu wosi kumbwa. Mina. Dohaꞌa hima naha numbwa ma ku aki, hi laka tiki himamwale tinga hima tape tinga kunu uno ti keke.
23520	MAT 10:34	“Kunu apa ete ku hambwa kei, ani do nuwe ki a taro ti sumbu wahapi a wosi ki a taro. Mina. Ani kui nindo ki au mu ti musu ki a taro.
23522	MAT 10:36	Apa hima fori ani ni sembe mwe naha ri hawa, ri hima kupu le o rini omwemendikonda.
23527	MAT 10:41	Hima fori ka hinga ri hambwawa, ‘Ani Gotri mwanji bwarakarandau hima ni sumbu kipe a woni rini ani enepeno,’ wosini ori Gotri mwanji bwarakarandau hima ni ri aka tokwe raꞌaiwa, Gotri mwanji bwarakarandau hima ori ni ri handau hingambwa ori hima wosiro sumbu wasa keke Gotri o hingambwa rini hakonda. E, hima fori ka hinga ri hambwawa, ‘Ani sumbu kipe wosindau hima kipe rini sumbu kipe a woni rini ani enepeno,’ wosini ori hima kipe ni ri aka tokwe ri raꞌaiwa, o sumbu kipe wosindau hima kipe ni ri handau hingambwa ori hima wosiro sumbu wasa keke Gotri o hingambwa rini hakonda.
23528	MAT 10:42	E, hima fori hi nambwe himache ahi forini ri heini ka hinga ri hambwawa, ‘Ani Jisas himache ka rini ani okula ki,’ wosini uku sumbwe ti kapu tiki tisini rini hano hima ri, mwe naha ki kunu a sawendau, ori hima ri sumbu wasa kipe mwe naha ri toro sindau.”
23530	MAT 11:2	Wondawani Jon kalapus tiki ri dani Kurais Apukolaka randau tau ti ya ri mendi. Wosini ri himache fwele Jisas tambwa ya ri humbwe.
23535	MAT 11:7	Jon himache le wu ai isiwani, Jisas ele himiyama hurahama ni Jon sumbu ni ka hinga ya ri sawe, “Imbihumbwa ka hima nambwe michi ku iro ti, bwele mwaꞌambwe forini hei ki ku iro? Ani hambwawani ausuwa to suwa tini sini bwapiꞌi bwapitandau tini ku hei ki ku iroꞌo? Mina.
23536	MAT 11:8	Wo kunu bwele mwaꞌambwe tini ku hei ki ku iro? Ani hambwawani hima fori kaꞌapwe kipe naha foti wosiwani ku hei ki ku iroꞌo? Mina. Ele hima kaꞌapwe kipe naha soꞌoisini dau le wunu king apukolaka i aka tukumbwa dau.
23539	MAT 11:11	Ani mwe naha tiki kunu a sawenda: Uku yasindau hima Jon ori tombwa dele nuwe ki sukwaro hima leni dikindau. Woro, ani ni sembe hasini hewen ko ki dau kwambu tini tororo kapwacheche naha forito Jon ni dikindau.
23553	MAT 11:25	O gisi kumbwa Jisas ka hinga ya sawe, “Ai yapai Gotri, hewen ko tinga nuwe tinga mini Apukolaka. Mini ni a weseꞌanda, hinde wowani, mini dele mwaꞌambwe ni do nuwe kipe inaka kipe hambwandau hambwa omwesika tororo hima leni mi yanisini, ele kichapwache hinga waꞌairo hima lembwa mi mekusiro.
23561	MAT 12:3	Wowani Jisas mwanji wasa ya wunu ri sawe, “Kunu Defit wosiro sumbu ti Gotri chengi tiki kaisiro tini ku hambwa nambweꞌe? Ani a sawendau ti, imbihumbwa Defit ga ri himache lenga icherihapari nimba wu daro gisi tini a sawendau.
23565	MAT 12:7	Kunu ka mwanji ni norukweni ma ku hambwa: ‘Ani Gotri ni anguꞌomwe ha sumbu ti a diyaha. Ani hima keke wondau sumbu tini ani okokonandau.’ O hinga ku hambwapo kapwa sumbu nambwe hima leni mwanji nomo hinde ku hakoro ambwa.
23568	MAT 12:10	Wosini ri heiwani tapa kapwa hima fori o ki ya da. Wondawani hima fwele Jisas ni wu kotimwo kinani ya rini wu sili, “Apa ka himati gisi ki hahungo hima forini nu wonorukwewa sainoꞌo, mina?”
23575	MAT 12:17	O sumbu hinga ti, imbihumbwa Gotri mwanji bwarakarandaro hima, Aisaiya, ri takisopo tiki sawero mwanji hingambwa ya sukwa. Aisaiya to ka hinga ete sawero,
23576	MAT 12:18	“Karihaꞌa hima rini ai tau ra himache, rini ani esisindau. Ani rini keke ete a wondani sembe ahi ti rini ni kipe naha ani eripendau. Wosini Himamwale ahi ti rini ni ani owesindau. Wosiwa rini, hima le sirinano sumbu kipe tini ele hima ba fwele tinda ete ri bwano.
23577	MAT 12:19	Rini anangiya mwanji apa hinde ri bwa kumbwa. Rini enge rini akoni mwanji ti hapa tinga apa hinde ri bwa kumbwa. Apa numbo laka ki ri indani ata laka hinde ri gi kumbwa. Wosiwa hima o ki ri ata tini hinde wu mendi kumbwa.
23602	MAT 12:44	Wofunu ya ri sawe, ‘Ani ai ini imbihumbwa a daro aka tokwe ani ai ino.’ O hinga ri bwasini ya ri ai ri i. Ri ini o aka ri heiwani, yapai chele hima nambwe tikisapu ti ri hanjisini kaꞌapwe ti wosini ya yechikinasinda.
23606	MAT 12:48	Ete wowani Jisas ori hima ni mwanji wasa ya ri sawe, “Ai nuwai namo? Ai hipache le namo?”
23622	MAT 13:14	Woro o sumbu ni ele himiyama hurahama ni Gotri mwanji bwarakarandaro hima ri, Aisaiya, ka hinga ya ri sawe, ‘Kunu Gotri mwanji ti mwe naha ku mendino. Woroti mwanji mu mwe tini hinde apa ku hambwa kumbwa. Kunu kui miya ti ku heindano. Woroti, mwaꞌambwe fori hinde apa ku hei kumbwa.
23625	MAT 13:17	Mwe naha tiki kunu a sawendau. Imbihumbwa pe Gotri mwanji bwarakarandaro hima le, e, Gotri sumbu ni sirinandaro hima kipe le, o apa ku heindau hinga tini wu hei kinani au wunu saindaro. Woroti wu hei nambwe. Apa o ku mendindau mwanji hinga tini wu mendi kinani au wunu saindaro ti, o mwanji ni wu mendi nambwe.
23626	MAT 13:18	“Apa mwanji mu mwe ti ma ku mendi, hima fori raisi wapa ti tau tiki ri rumbwe ki ri iro mwanji yepe ti.