23219	MAT 1:6	Ete wowani Jesi ga King Defit ni ra. Wowani Defit ga Solomon ni ra. Solomon ri nuwai, Yuraiya to metengei tini hopwero.
23220	MAT 1:7	Ete wowani Solomon Riyapoam ni ra. Wowani Riyapoam ga Apaisa ni ra. Wowani Apaisa ga Esa ni ra.
23221	MAT 1:8	Ete wowani Esa ga Jehosafat ni ra. Wowani Jehosafat ga Joram ni ra. Wowani Joram ga Asaiya ni ra.
23222	MAT 1:9	Ete wowani Asaiya ga Jotam ni ra. Wowani Jotam ga Ehas ni ra. Wowani Ehas ga Hesekaiya ni ra.
23223	MAT 1:10	Ete wowani Hesekaiya ga Manasa ni ra. Wowani Manasa ga Emos ni ra. Wowani Emos ga Josaiya ni ra.
23224	MAT 1:11	Ete wowani Josaiya Jokonaiya ga ri hiparakambwe lenga wunu ri ra. Ka gisi Isurel himako wunu raꞌaini Bapilon ko ki hima kicha hinga wunu andosiro.
23225	MAT 1:12	Bapilon ko ki wu dasini Jekonaiya Sialitiyel ni ra. Wowani Sialitiyel ga Serapapel ni ra.
23226	MAT 1:13	Ete wowani Serapapel ga Apaiyat ni ra. Wowani Apaiyat ga Elaiyakim ni ra. Wowani Elaiyakim ga Eso ni ra.
23227	MAT 1:14	Ete wowani Eso ga Setok ni ra. Wowani Setok ga Ekim ni ra. Wowani Ekim ga Elaiyat ni ra.
23228	MAT 1:15	Ete wowani Elaiyat ga Eliesa ni ra. Wowani Eliesa ga Matan ni ra. Wowani Matan ga Jekop ni ra.
23229	MAT 1:16	Ete wowani Jekop ga Josep ni ra. Wosiwani Josep Mariya ni hopwe. Wosiwani Mariya to Jisas ni rasiwani apa, Kurais, hi rini wu nandau.
23231	MAT 1:18	Jisas Kurais ni raro mwanji mu ka hinga sukwaro. Ri nuwai Mariya Josep ni hopwe kinani mwanji ya wu inji. Wosiwani funda fi tukuya nambwe fi dani Mariya Gotri Himamwale to tini yohosiwani che tinga ya ti da.
23232	MAT 1:19	Ti hurache, Josep, rini hima kipe naha. O keke ri humwe Mariya ni huruhumba ti ri ha ki ri diyaha. O hinga keke nimba gainani tini andosiwa ti da ki.
23233	MAT 1:20	Josep o tini ete ri hambwandani, tukuki tiki ri tukuyaneheiwani Apukolaka i ensel fori rini tambwa tani ya rini sawe, “Josep, Defit i che, apa mi humwe Mariya mi toro ki aki kei. Ma mendi, o sembe ga dau che oti, o Gotri Himamwale to tini haro.
23234	MAT 1:21	Apa hurahama che ni o ti rakonda. Wowa hi rihi ti, Jisas, ma uchasi. Hinde wowani, rini himiyama hurahama wui kapwa sumbu rani ri humbwesini wunu ai ri ratano hima.”
23237	MAT 1:24	Ete wowani Josep tukuyandaro ti, ri ai saini Apukolaka i ensel rini sawero hinga ri humwe hinga ya ri toro.
23238	MAT 1:25	Woroti Josep ri humwe ga tukuya nambwe ete da dawani ri humwe hurahama che ya ti ra. Wowani ri hi ti, Jisas, ya ri uchasi.
23239	MAT 2:1	Jutiya mapwa tokwe Herot to king apukolaka daro gisi tiki Mariya Jisas ni Betelehem ko tiki ya ti ra. Ti rasiwani dani ini nika sukwa mapwa tokwe dau hambwandau himako Jerusalem ko tiki wu tani ya wu sawe,
23240	MAT 2:2	“Ka che ako, Jutiya himako i king apukolaka waꞌaino che soki dau? Rini ni mekuro isangi nika sukwa tokwe nu heiro. Wosini rini ni lotu nu wo ki nu tanda.”
23241	MAT 2:3	Ete wowani Herot king apukolaka o mwanji hinga ri mendikoni ete ri apapana. Wowani Jerusalem pe himiyama hurahama wunu okwe o hingambwa ya wu apapana.
23242	MAT 2:4	Wofunu Herot ele Jutiya kipe puris hima i apukolaka lenga Gotri lo mwanji hambwandau hima lenga wunu ri wausini ya wunu ri sili, “Ka Kurais so ko ki sirakondau?”
23243	MAT 2:5	Ete wowani wunu ga ya rini wu sawe, “Jutiya ki dau Betelehem ko tiki. Imbihumbwa Gotri mwanji bwarakarandaro hima ka hinga sawero,
23244	MAT 2:6	‘Mini Jutiya kipe Betelehem. Mini apa Jutiya ni aulindau hima laka lei nindo ki jepini mi sirinandau hinga ti, mina. Minambwe naha. Hinde wowani, mini ki hima apukolaka fo sukwakondau, wowa rindo ai hima kupu, Isurel, leni ri aulindakonda.’”
23245	MAT 2:7	O mwanji hinga ti Herot ri mendifuni nika sukwa mapwa tokwe dau hambwandau hima ele ni ya wunu sili, “Hinde gisi naha ki ka isangi siraro?”
23246	MAT 2:8	Wowani rini wu sawewani wunu ri humbwewani Betelehem ko tokwe wu ikowani ya ri sawe, “Ku ini tau kwambu ku ani ka che ma ku wakinehei. E, ku heiwa mwanji ti ma ku ani humbwewa a mendi. Wowa ani okwe ani ini rini ni a lotu wo.”
23247	MAT 2:9	Wowani wunu king apukolaka ri mwanji ti wu mendisini ya wu i. Wondawani ka isangi imbihumbwa nika sukwa mapwa tokwe wu heiro o isangi to ai mwaseni ini o che tukuyandau aka tuwo tenge naha ki ya da.
23248	MAT 2:10	Wosiwani o isangi ni wu heikoni sembe wuhi ti kipe naha ya i.
23249	MAT 2:11	Ete wosini o aka ki wu raruni wu heiwani o che ri nuwai Mariya ga ya da. Wondawani, wu opulisini seke wuhi ti wu ombungwesini o che ni ya lotu wo. Wosini bokis wuhi ti wu tukwasini ele mwaꞌambwe kipe naha ya rini wu ha, gol, kuwa chele hiki saindau paura ti, e, kuwa chele mwaꞌambwe hi foti, sanda.
23250	MAT 2:12	Wosini wu tukuyandawani Gotri niliki tukuki tiki autangi mwanji wunu hani ya sawe, “Apa Herot tambwa ku ai i kei.” Ete wowani nurumbu numbo ba fotiki wui ko tokwe ya wu i.
23251	MAT 2:13	Wu isiwani Apukolaka i ensel fo tani Josep ni tukuki tiki ya rini sawe, “Ma saini mi che humwe rani Isip ko laka tokwe akini i. Wosini Isip ko laka tiki ya ma ete dawa mwanji fo mini a sawewa pwe mi bwe ta. Hinde wowani, Herot o hurahama che ni wakineheisini o rini yeni si ki ri hambwandau.”
23252	MAT 2:14	O hinga nawani Josep saini ri che humwe rani Isip ko tokwe niliki ya ete wu i.
23253	MAT 2:15	Wu isini Isip ko tiki ete wu da dani Herot haro gisi tiki ya wu ambwe. O sumbu hinga siraro ti, ka Apukolaka i mwanji bwarakarandaro hima ri takisopo tiki bwaro mwanji hingambwa mwe naha siraro. Ka hinga ri sawero, “Hurahama che ahi Isip ko tiki o da. Wosiwani rini ani uchawani taro.”
23254	MAT 2:16	Dani ini Herot hambwahiro, kale nika sukwa mapwa tokwe dau hambwandau hima le rini gamboro. O keke sembe rihi ti enge omwesika ya rini a. Ete wokoni hima fwele ri humbwewani Betelehem ko ga o ko ni takaisini dau ko ele ga tinda ya wu i. Wu ini hurahama che asama fisi diki nambwe ele che hinga tinda ete ya wu yeni si. O sumbu hinga Herot wosiro ti, kale hambwandau himako rini sawero mwanji tini ri ai kilisini asama fisi ni diki nambwe che leni wu ye ki ri sawero.
23255	MAT 2:17	Ka sumbu hinga ti, Gotri mwanji bwarakarandaro hima, Jeremaiya, to sawero hingambwa siraro. Ka hinga ri sawero.
23256	MAT 2:18	“Wu mendiwani Rama ko tiki ata fo gindani au laka ya ichakanda. Resel to ele ti che le keke ya ti ichakanda. Wondawani ele himiyama hurahama ti sembe hinde tini wu wahapi kumbwa. Hinde wowani, kale ti che tini ga da nambwe.”
23257	MAT 2:19	Wosiwani dani ini Herot ya ha. Ete wosiwani Isip ko tiki Apukolaka i ensel Josep tambwa tukuki tiki tani ya rini sawe, “Ma saini o che ri nuwai ga ma fini rani Isurel ko tokwe ai i. Ka che ni yeni si ki hambwandaro hima le hahiro.”
23259	MAT 2:21	Ete wowani Josep ri saini ri che humwe ga Isurel ko tokwe ya wu ai i.
23260	MAT 2:22	Wu ini ya ri mendi, Akeleyas to ri yapai Herot i wa tiki Jutiya lei King apukolaka ri etiro ti. O keke Josep o mapwa ki ri i kinani ya ri aki. Wowani tukuki fotiki Gotri Josep ni sawewani Galili mapwa tokwe ya ri i.
23261	MAT 2:23	Ri ini ko fotiki ya ri liti. O ko hi ti, Nasaret. Woro o sumbu hinga sukwaro ti, Gotri mwanji bwarakarandaro hima lei mwanji hingambwa mwe naha siraro. Wunu ete sawero: “Wunu apa Nasaret pe hima hinga ya rini wu uchakonda.”
23262	MAT 3:1	Ka gisi ki uku yasindau hima, Jon, ya ri sukwa. Wosini Jutiya mapwa ki dau hima da nambwe michi tiki ri dasini ele kipe himiyama hurahama leni Gotri mwanji ti ya wunu ri bwanda.
23263	MAT 3:2	Wondani ka hinga ya wunu ri sawe, “Kunu kapwa sumbu kuhi ti gumwa ma ku si. Hewen ki da kwambu ti tani takaihiro.”
23264	MAT 3:3	Imbihumbwa Gotri mwanji bwarakarandaro hima ri, Aisaiya, to Jon ni ka hinga ri sawero, “Hima da nambwe michi ki hima fori ri takisopo ki ri uchani ka hinga o ri sawenda, ‘Apukolaka ri numbo ma ku nambusini ri ino numbo rihi ti ma ku norukwe.” ’
23266	MAT 3:5	Ka gisi ki Jerusalem kipe hima le, Jutiya pe hima le, e, Jotan gara ki takaisini dau hima le okwe, wunu tinda Jon tambwa ya wu ta.
23267	MAT 3:6	Wu tani wui kapwa sumbu amwei wu saweni gumwa wu siwani Jon Jotan gara tiki uku ti ya wunu ri yasi.
23268	MAT 3:7	Wondawani Jon ri heiwani Farisi hima le, e, Satiyusi hima le uku wunu yasi kinani ya wu ta. Wowani ya wunu ri sawe, “Kunu kapwa hopo to raro che hinga. Namoto kunu sawewani Gotri nomo omwesika kunu hakondau sumbu tini ku hanjaꞌai ki ku hambwandau?
23272	MAT 3:11	“Kapwa sumbu kuhi ti gumwa ku siro keke uku minde ki o kunu a yasisinda. Woroti hima fori ai gumwa tokwe tano ti, rini ai kwambu tini ri dikikondau. Ani ai hambwa ti kapwacheche naha, rindo ri hambwa ti omwesika naha. Rini kunu ni uku ri yasino ti, o Gotri himamwale ki hi hinga okunda ki kunu ri yasino.
23273	MAT 3:12	Rini sawol hinga tapa rihi tiki ri torosindau. Wosini witi tikisapu tini ri rani rumbwesini witi mwe ti aka tiki ya ri rawarukonda. Wosini o tikisapu usungwahanda nambwe hi tiki ri tuno.”
23274	MAT 3:13	Ka gisi ki Jisas Galili ri hanjaꞌaisini Jotan gara tokwe ya ri i. Rini Jon uku rini yasi kinani rini tambwa ri iro.
23275	MAT 3:14	Wowani Jon rini etipesini ya ri sawe, “Hinde wowani ani tambwa mi taro? Uku ti mindo ma ani yasi.”
23276	MAT 3:15	Ete wowani Jisas mwanji wasa ya rini sawe, “Tambwa mini a sawero hingambwa ma wosi. E, sumbu kipe ti tinda nu chikiwa o kipe naha.” Ete wowani Jon ri mwanji tini ya ri sirina.
23277	MAT 3:16	Wosini Jisas ni uku yasisiwani metengei ete fwa ri hanjaꞌaisini ya ri sukwa. Wokowani niri ti tuhuwasiwani Jisas ri heiwani Gotri Himamwale ti apwenumwa hinga hangani sikani mwa tenge rihi ki ya liti.
23278	MAT 3:17	Ete wowani tumwa foti niri we tiki ya uchani sawe, “Dohaꞌa ai che, ani rini keke a wondau. Ani rini keke ani eripendau.”
23279	MAT 4:1	Wosiwani ka gisi ki Saiten rini simiyanehei kinani Gotri Himamwale Jisas ni humbwewani hima da nambwe michi tiki ya ri i.
23280	MAT 4:2	Wosini Jisas ahirahi nambwe 40 gisi hinga ya ri da. Ete ri da dawani iche tinga ya rini ha.
23281	MAT 4:3	Iche tinga ri handawani rini simiyaneheino hima fori rini tambwa tani ya ri sawe, “E, mini Gotri Che naha nawa, dohaꞌa humokuto mi sawewa sa jamekoni bereti hinga sa sira.”
23282	MAT 4:4	Ete wowani Jisas mwanji wasa rini hani ka hinga ya ri sawe, “Gotri mwanji ka hinga sawero, ‘Bereti to hima lei himamwale hinde apa okula kumbwa. Mina. Gotri takisopo tiki sukwandau mwanji tumbwa hima lei himamwale okulano.” ’
23283	MAT 4:5	O hinga ri nawani Saiten Jerusalem ko tokwe rini raꞌaini rakauni Gotri aka laka tuwo kaumbwa naha ya rini esi.
23284	MAT 4:6	Wosini ya rini sawe, “E, mini Gotri Che naha nawa, ma chunani rai. Gotri mwanji ete sawero: ‘Apa Gotri ri ensel leni sawewa wu tani humokuto foti seke mini yehekuno keke wui tapa tenge tiki mini wu lisisini o mini rakaikonda.” ’